1. Συνάντηση 13
Θέματα:
(α) Τελικές εργασίες: Τελικοί σύνδεσμοι στο φόρουμ συζήτησης τελικής εργασίας-
Σύντομη παρουσίαση διαδικτυακού περιβάλλοντος της κάθε ομάδας
(β) Ολοκλήρωση προηγούμενου μαθήματος (Αναφορά στις Web 3.0 τεχνολογίες)
(γ) Απορίες για την τελική εξέταση
(δ) Θέμα Συνάντησης 13: Τεχνολογία, Ισότητα & Αναπηρία στην Εκπαίδευση
Η εκπαίδευση για τους μαθητές με ειδικές ανάγκες περιλαμβάνει στρατηγικές τόσο για
εκείνους με σωματικές και/ή νοητικές αδυναμίες, όσο και για εκείνους με ιδιαίτερα
χαρίσματα ή ταλέντα. Εδώ θα επικεντρωθούμε στην πρώτη ομάδα μαθητών, δηλαδή
κυρίως με εφαρμογές για τους μαθητές με αναπηρίες.
Η διαφοροποίηση μεταξύ βλάβης, αναπηρίας και μειονεξίας υπάρχει, αν και κάποτε
χρησιμοποιούνται οι όροι ως συνώνυμοι. Η χρήση της τεχνολογίας εξαρτάται από τις
διαφορές των εννοιών μεταξύ τους.
Η βλάβη (impairment) αφορά στη μη ομαλή λειτουργία ή στην απώλεια
λειτουργίαςμιαςσωματικής,ανατομικής, ή ψυχολογικής δομής (εκ γενετής ή λόγω
ατυχήματος ή ασθένειας).
Με τον όρο αναπηρία (disability) εννοούμε όταν μια βλάβη περιορίζει το άτομο
απότο να εκτελέσειμια δραστηριότηταμετον τρόποπου κανονικά αναμένεταιαπό
τους ανθρώπους (επικοινωνία με άλλους, ακοή, κίνηση, χειρισμός αντικειμένων,
κ.ο.κ.).
Η μειονεξία (handicap) προκύπτει όταν το άτομο δεν μπορεί να εκπληρώσει ένα
ρόλολόγω βλάβηςή αναπηρίας.Οόροςπεριγράφειτοαντίκτυποήτησυνέπεια της
αναπηρίας στο άτομο (Gargiulo, 2012). Μειονεξία είναι η ‘αρνητική συνέπεια μιας
βλάβης. Μπορεί να είναι το πρόβλημα της πρόσβασης σε συγκεκριμένα κτίρια ή
χώρους που προκαλείται από το φτωχό περπάτημα, μπορεί να είναι οι δυσκολίες
στις συζητήσεις που προκαλεί η φτωχή ομιλία ή μπορεί να είναι οι δυσκολίες στην
εκπαίδευση που προκαλεί η φτωχή ικανότητα ανάγνωσης’ (Elbro, 2010, σ. 470).
Οι τομείς της ειδικής αγωγής και της αποκατάστασης ενδιαφέρονταν πάντα για την
τεχνολογία.Δύοσημαντικά παραδείγματαμεστόχοτη βελτίωσητης διδασκαλίας μέσω
τεχνολογίας για τους ανθρώπους με αναπηρίες αναφέρονται πιο κάτω:
1. 1879: Το ΚογκρέσοτωνΗΠΑ επιχορήγησε με 10 000 δολάρια την παραγωγή υλικών
Μπράιγ από το Αμερικάνικο Τυπογραφείο για τους Τυφλούς (American Printing
House for the Blind).
2. 1958: Παρασχέθηκεχρηματοδότησηγια τον υποτιτλισμό ταινιών για τους κωφούς.
Ιστορικά, ως τεχνολογία για τα άτομα με αναπηρίες θεωρείται η υποστηρικτική
τεχνολογία (assistive technology), δηλαδή αυτή που επεκτείνει τις ικανότητες ενός
2. ατόμου με τρόπους που παρέχουν σωματική πρόσβαση (π.χ. αναπηρικά καροτσάκια,
κηδεμόνες) και αισθητηριακή πρόσβαση (π.χ. σύστημα Μπράιγ, υπότιτλοι). Η
τεχνολογία μπορεί επίσης να βοηθήσει στην αντιμετώπιση ειδικών διδακτικών και
μαθησιακών αναγκών. Επομένως, ο όρος τεχνολογία ειδικής αγωγής μπορεί να
χρησιμοποιηθεί για να καλύψει δύο διαστάσεις- της υποστηρικτικής τεχνολογίας και
της εκπαιδευτικής τεχνολογίας. Ανεξάρτητα της συγκεκριμένης εφαρμογής της
τεχνολογίας, ο γενικός στόχος είναι πάντα ο ίδιος: η αξιοποίηση των δυνατοτήτων της
τεχνολογίας με τρόπους που προσφέρουν σε ένα άτομο με αναπηρία περισσότερες
ευκαιρίεςγια μάθηση,παραγωγικότητα και ανεξαρτησία- ευκαιρίες που διαφορετικά
δε θα ήταν διαθέσιμες.
Ζητήματα και Προβλήματα στην Ειδική Αγωγή
Νομικές και Πολιτικές οδηγίες:
Η ειδική αγωγή ρυθμίζεται από νόμους και πολιτικές περισσότερο από κάθε άλλη
περιοχήστην εκπαίδευση.Αυτόσημαίνειότιοιεκπαιδευτικοί, η διοίκηση και οι ειδικοί
της τεχνολογίας ειδικής αγωγής πρέπει να είναι καλά κατατοπισμένοι για τους
ομοσπονδιακούς και πολιτειακούς νόμους, τις πολιτικές και τις διαδικασίες. Οι εξής
πηγές είναι πολύ κατατοπιστικές για τις νομικές και πολιτικές βάσεις του πεδίου της
τεχνολογίας ειδικής αγωγής : McLaughlin (2010), Jones (2010), U.S. Department of
Education (2011).
Οικοσελίδα ΥΠΠ Κύπρου για την Ειδική Αγωγή
http://www.moec.gov.cy/eidiki_ekpaidefsi/index.html
Ανάγνωση καταλόγου προτεινόμενης χρήσης διαδικτύου και διαθέσιμων
λογισμικών ειδικής αγωγής (και κατηγοριοποίηση).
Οι ακόλουθοι ομοσπονδιακοί νόμοι προωθούν τη χρήση της τεχνολογίας από τα
άτομα με αναπηρίες:
- Ο νόμος για την Τεχνολογική Υποστήριξη των Ατόμων με Αναπηρίες (Technology-
Related Assistance Act for Individuals with Disabilities – Public Law, 100-407).
Ψηφίστηκετο1988 και προβλέπειτηχρηματοδότησηπολιτειακών συστημάτων και
υπηρεσιών για την παροχή συσκευών και υπηρεσιών υποστηρικτικής τεχνολογίας
για άτομα με αναπηρίες.
- Η αναθεώρηση του νόμου για την Εκπαίδευση των Ατόμων με Αναπηρίες
(Individuals with Disabilities Education Act- IDEA) του 1997 (Public Law 105-17)
επιβάλλει σε όλες τις ομάδες που δημιουργούν εξατομικευμένα εκπαιδευτικά
προγράμματα(individualized education programs-IEP) να ‘λαμβάνουν υπόψη’ την
υποστηρικτική τεχνολογία όταν σχεδιάζουν το εκπαιδευτικό πρόγραμμα ενός
ατόμου με αναπηρία. Η πιο πρόσφατη αναθεώρηση του 2004 δεν περιλαμβάνει
νέεςπληροφορίεςγια τηντεχνολογία όμωςτονίζει εκ νέου στα σχολεία τη σημασία
των ακαδημαϊκώνεπιδόσεων των μαθητών με αναπηρίες και την ανάγκη παροχής
βοήθειας σε κάθε μαθητή ώστε να επιτύχει τους στόχους επίδοσης.
Επιπτώσεις του Νόμου ΄Νo Child Left Behind’ στην Ειδική Αγωγή
3. Η ομοσπονδιακήεκπαιδευτικήπολιτικήτουΝόμου ‘Κανένα Παιδί να μην Μείνει Πίσω’ (No
Child Left Behind- NCLB Act) εισήγαγε ένα σύνολο κατευθυντήριων γραμμών για τα
δημόσια σχολεία, για να βελτιώσουν τν εκπαίδευση μέσω των ακόλουθων αλλαγών:
αυξημένη λογοδοσία, μεγαλύτερη ευελιξία και τοπικός έλεγχος των χρηματοδοτήσεων,
ενισχυμένες γονικές επιλογές, και αυξημένη χρήση διδακτικών μεθόδων που βασίζονται
στην έρευνα (Eisenhart & Towne, 2003). Ο νόμος NCLB επηρέασε σημαντικά την ειδική
αγωγή, όπως και όλες τις περιοχές της εκπαίδευσης. Ένα από τα σημαντικότερα ίσως
συστατικά του νόμου εστιάζει στην Επαρκή Ετήσια Πρόοδο (Adequate Yearly Progress-
AYP), η οποία απαιτεί από κάθε σχολείο να τεκμηριώνει ότι ικανοποίησε συγκεκριμένα
κριτήρια επίδοσης που ορίζει ο νόμος. Ένα από τα οφέλη των απαιτήσεων της Επαρκούς
Ετήσια Προόδου είναι ότι στρέφουν τη δημόσια προσοχή στις επίμονα χαμηλές επιδόσεις
των μαθητών με σωματικές αναπηρίες.
Οι Vannest, Mahadevan, Mason και Temple-Harvey (2009) μελέτησαν τις αντιλήψεις των
εκπαιδευτικών και της διοίκησης για τον αντίκτυπο του νόμου NCLB. Η μελέτη τους
διαπίστωσε αντιλήψεις για ισχυρά θετικό αντίκτυπο του νόμου NCLB στην ειδική αγωγή
όσον αφορά:
- Τα προσόντα των εκπαιδευτικών και των βοηθών
- Τη χρήση τεκμηριωμένων πρακτικών
- Τα υψηλά πρότυπα για όλους τους μαθητές.
Οι Burns καιYsseldyke (2008) μελέτησαν τιςτεκμηριωμένεςπρακτικέςτης εκπαίδευσης των
μαθητών με αναπηρίες. Ανέφεραν ότι η άμεση διδασκαλία (direct instruction) αποτελεί
μεθοδολογία που χρησιμοποιείται συχνότερα και ότι η αντιληπτικοκινητική εκπαίδευση
(perceptual-motor training) είναι αυτή που χρησιμοποιείται σπάνια. Οι εκπαιδευτικοί της
ειδικήςαγωγήςανέφεραν επίσηςτηχρήσηαναποτελεσματικών προσεγγίσεων (εκπαίδευση
σε κοινωνικέςδεξιότητες/social skills training) τόσο συχνά όσο ανέφεραν τις προσεγγίσεις
εκείνες με ισχυρή ερευνητική βάση (εφαρμοσμένη ανάλυση συμπεριφοράς/applied
behavior analysis).
Τάσεις εξάπλωσης του αυτισμού
Ο αριθμόςτων παιδιώνμε αυτισμόπου λαμβάνουν ειδικήεκπαίδευσηκαιάλλεςυπηρεσίες
αυξάνεταισταθερά στιςΗ.Π. Α. από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, ενώ δεν είναι σαφές
για πόσο ακόμα θα συνεχίζει η τάση αυτή ή αν αρχίζει η εξισορροπείται. Οι Maener και
Durkin (2010) αναφέρουν, με βάση πρόσφατες μελέτες, πως η συχνότητα εμφάνισης του
αυτισμού ξεπέρασε σε μερικούς πληθυσμούς το 1% των παιδιών, γεγονός που έχει
προκαλέσειευρύτατη ανησυχία σχετικά με μια πιθανή ‘επιδημία’ αυτισμού. Στις Η.Π.Α. τα
ετήσια δεδομένα για τις εγγραφές στην ειδική αγωγή δείχνουν ότι ο αριθμός των παιδιών
που έλαβε υπηρεσίες ειδικής αγωγής στην κατηγορία αυτισμού αυξανόταν κατά 13% εώς
28% κάθε χρόνο, και κατά 1700% συνολικά μεταξύ 1992-2008.
Για την αντιμετώπιση αυτή της τάσης, έχουν αναπτυχθεί διάφορες λύσεις που βασίζονται
στην καταγραφή και επεξεργασία βίντεο. Μια τέτοια λύση είναι η μοντελοποίηση μέσω
βίντεο, όπου οι μαθητές παρακολουθούν ένα βίντεο ενός ατόμου που πραγματοποιεί μια
4. συγκεκριμένη συμπεριφορά και στη συνέχεια βιντεοσκοπούνται να εξασκούν τη
συμπεριφορά αυτή.Ηανατροφοδότησημπορείνα τους παρέχεται με διάφορους τρόπους,
εκ των οποίων ένας είναι η παρακολούθηση από το μαθητή και τον εκπαιδευτικό των
συνεπειών της κατάλληλης και ακατάλληλης συμπεριφοράς (LeBlanc, 2010). Υπάρχει,
επίσης, μεγάλος αριθμός κινητών εφαρμογών που βοηθούν τους μαθητές με αυτισμό και
άλλεςανάγκες.Για παράδειγμα ηεφαρμογή TurnTaker(συμβατόμεσυσκευή Android) που
χρησιμοποιεί οπτικά ή/και ηχητικά στοιχεία για να διευκολύνει τα παιδιά που έχουν
διαγνωστεί με διαταραχή του φάσματος του αυτισμού, με σύνδρομο Down, ή άλλη ειδική
ανάγκη,στηντήρησητης σειράς (turn taking) και/ή στο να μοιράζονται. Αυτή η εφαρμογή
έχει επίσης χρησιμοποιηθεί επιτυχώς με μικρά παιδιά, με παιδιά που έχουν διαγνωστεί με
ΔιαταραχήΕλλειμματικήςΠροσοχής- Υπερκινητικότητας,και με οποιοδήποτε παιδί βρίσκει
δύσκολο το να μοιράζεται!
Προσβασιμότητα΄(Accessibility)- Ποια η σημασία της;
‘Προσβασιμότητα’ είναι ο όρος ‘ομπρέλα’ για τις στρατηγικές που μπορούμε να
χρησιμοποιήσουμεγια να κάνουμε τις τεχνολογίες μάθησης αρκετά ευέλικτες ούτως ώστε
να ανταποκρίνονται στις διαφορετικές ανάγκες και προτιμήσεις χρηστών διαφόρων
κατηγοριών και επομένως να είναι λιγότερο πιθανό να αποκλείουν χρήστες, ή αλλιώς να
είναι όσο το δυνατό πιο ισότιμες για συνεκπαίδευση ή συμπερίληψη (inclusive).
Αν και ως δάσκαλοι θεωρούμε τον εαυτό μας ως ευαισθητοποιημένο στις ανάγκες των
μαθητών που έχουμε να διδάξουμε, εντούτοις οι διάφορες νομοθεσίες και η ανάγκη
προσαρμογής σε αυτές είναι καθοριστικές, π.χ. Η αγγλική νομοθεσία ενάντια στις
διακρίσεις σε σχέση με οποιαδήποτε αναπηρία (UK’s Disability Discrimination Act- 1995-
http://www.legislation.gov.uk/ukpga/1995/50/contents ) ή η αντίστοιχη αμερικάνικη
(American’s With Disabilities Act- ADA) http://www.ada.gov/pubs/ada.htm
Είναικαθήκονκαιευθύνημας να κάνουμετο μαθησιακό μας περιβάλλον, τις πηγές και τις
εμπειρίες όσο το δυνατό πιο ισότιμες και προσβάσιμες -
http://universaldesign.ie/Technology-ICT/
Απαιτήσεις για Τάξεις Ισότιμης Συνεκπαίδευσης
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990 συντελέστηκε μια μεγάλη αλλαγή στον τρόπο
παράδοσης των υπηρεσιών ειδικής αγωγής. Αντί της τοποθέτησης των μαθητών με
αναπηρίες σε ξεχωριστές τάξεις (απομονωμένη ειδική αγωγή/self-contained special
education) και της δυνατότητας συμμετοχής τους σε επιλεγμένα μαθήματα της γενικής
εκπαίδευσης, μια διαδικασία που αποκαλείται ‘ένταξη’ (mainstreaming). Έγιναν έτσι
προσπάθειες να συμπεριληφθούν οι μαθητές αυτοί στην τάξη γενικής εκπαίδευσης, μια
δραστηριότητα που είναι γνωστή ως ισότιμη συνεκπαίδευση ή συμπερίληψη (inclusion).
Αυτήη αλλαγήφιλοσοφίαςαποτέλεσεαντικείμενοαμφισβήτησης.Παρόλααυτά σήμερα οι
μαθητές με αναπηρίες δαπανούν το μεγαλύτερο μέρος της σχολικής ημέρας στις τάξεις
γενικής εκπαίδευσης και λαμβάνουν ποικίλες υποστηρικτικές υπηρεσίες (Sutter &
5. Giangreco, 2009· U.S. Department of Education, 2005). Αν και οι μαθητές με αναπηρίες
έχουν κερδίσειτηφυσικήτους συμπερίληψηστηγενικήεκπαίδευση, ηπρόσβασητους στο
γενικό αναλυτικό πρόγραμμα είναι ακόμα περιορισμένη. Δεδομένης της προσδοκίας του
νόμου NCLB για υψηλές ακαδημαϊκές επιδόσεις από όλους τους μαθητές, υπάρχει
επείγουσα ανάγκη για υποστηρικτικές τεχνολογίες που θα βοηθήσουν τους μαθητές στην
τάξη της γενικής εκπαίδευσης να επιτύχουν.
Καθολικός Σχεδιασμός για τη Μάθηση
Οι αρχέςτου καθολικούσχεδιασμού(universaldesign) έχουν προκύψειαπότην κατανόησή
μας για το σχεδιασμό φυσικών περιβαλλόντων για τα άτομα με αναπηρίες, με καλύτερο
παράδειγμα τα χαμηλωμένα πεζοδρόμια, δηλ. διαβάσεις αναπήρων. Σε σχέση με τους
ηλεκτρονικούς υπολογιστές, οι ιδέες του καθολικού σχεδιασμού εφαρμόστηκαν
ενσωματώνονταςλογισμικόπροσβασιμότηταςστο λειτουργικό σύστημα ώστε η πρόσβαση
να παρέχεται μόλις ο υπολογιστής ‘βγει από το κουτί’ χωρίς να πρέπει κάποιος να βρει
ειδικούς στην υποστηρικτική τεχνολογία που θα κάνουν εξειδικευμένες τροποποιήσεις.
Σήμερα οι πίνακες ελέγχουν προσβασιμότητας είναι διαθέσιμοι σε κάθε υπολογιστή.
Οι εκπαιδευτικοί που εργάζονται με μαθητές στο πλαίσιο της ισότιμες συνεκπαίδευσης
αντιμετωπίζουν την αναγκαιότητα για διαρκή τροποποίηση του υλικού του Α.Π., των
διδακτικώνυλικώνκαιυλικώναξιολόγησης.Οιτροποποιήσειςθα είναιπάντα αναγκαίες ως
αποτέλεσμα τεχνολογιών,μέσωνκαι υλικών που δε σχεδιάστηκαν λαμβάνοντας υπόψη το
εύρος της διαφορετικότητας που συναντάται σε κάθε τάξη. Σημαντικό επίσης είναι ότι οι
τροποποιήσεις είναι πάντα μεταδραστικές, αφού οι μαθητές με αναπηρίες βιώνουν μια
καθυστέρησηστηναπόκτησηπληροφοριών πουείναιάμεσα διαθέσιμεςστουςσυμμαθητές
τους χωρίς αναπηρίες. Ο καθολικός σχεδιασμός επιδιώκει να κάνει την αλλαγή σε αυτό το
παράδειγμα, παρέχοντας ένα νέο τρόπο σκέψης σχετικά με την πρόσβαση που είναι
προδραστικός αντί μεταδραστικός.
Στο πιο κάτω σχήμα παρουσιάζονται οι κατευθυντήριες γραμμές για τον Καθολικό
Σχεδιασμό για τη Μάθηση (Universal Design for Teaching- UDL) και περιγράφουν τις τρεις
αρχές που τον καθοδηγούν (Cast, 2011). Aυτές είναι:
- Αναπαράσταση (Representation)
- Δράση και έκφραση (Action and Expression)
- Συμμετοχή (Engagement)
http://www.udlcenter.org/aboutudl/udlguidelines/udlguidelines_graphicorganizer
6. Θέμα συζήτησης:Μήπως η online μάθησηεισάγειδιακρίσειςσεβάροςτων μαθητών με
αναπηρίες;
Πάρτε θέση υπέρ ή κατά (με βάση αυτή που σας ανατέθηκε) στην ακόλουθη
αμφιλεγόμενη δήλωση. Συζητήστε το θέμα στην αντίστοιχη ομάδα συζήτησης της
Συνάντησης 13. Όταν η συζήτηση ολοκληρωθεί, γράψτε μια σύνοψη των κύριων
σημείων υπέρ και κατά που αναφέρθηκαν από εσάς και τους συμφοιτητές σας.
Οι ευκαιρίεςonline μάθησηςγια τουςμαθητέςόλων των ηλικιών αυξάνονται εκθετικά.
Καθώςη online μάθησηαναπτύσσεταιτα πλεονεκτήματα καιμειονεκτήματα αυτού του
τύπου εκπαίδευσηςγίνονταιέκδηλα.Ωστόσοκάτιπουδεν έχει συζητηθεί είναι ο ρόλος
της online μάθησης όσον αφορά τους μαθητές με αναπηρίες. Μια προσέγγιση που
κερδίζει την προσοχή είναι ο καθολικός σχεδιασμός για τη μάθηση. Οι Rose και Meyer
(2002) ασχολήθηκαν με αυτό το ζήτημα στο βιβλίο τους με τίτλο ‘Teaching Every
Student in the Digital Age: Universal Design for Learning’ (Διδάσκοντας Κάθε Μαθητή
στη Ψηφιακή Εποχή: Καθολικός Σχεδιασμός για τη Μάθηση) καθώς διερεύνησαν όχι
μόνο την έννοια του καθολικού σχεδιασμού, αλλά και το πώς μπορεί να
χρησιμοποιηθεί για να ικανοποιήσει τις ανάγκες όλων των μαθητών. Πιο πρόσφατα, ο
Anderson (2008), στο The Theory and Practice of Online Learning (Η Θεωρία και η
Πρακτική της Online Μάθησης) προσδιόρισε ένα μεγάλο κατάλογο υπηρεσιών που
απαιτούνται για τους online μαθητές με αναπηρίες. Οι προκλήσεις της online
εκπαίδευσης είναι πολλές, και είναι πιο σημαντικό από ποτέ να γνωρίζουμε τις
δυνατότητες των μαθητών μας. Πιστεύετε ότι η online μάθηση εισάγει διακρίσεις σε
7. βάρος των μαθητών με αναπηρίες: Με ποια στοιχεία από την έρευνα ή την πρακτική
μπορείτε να υποστηρίξετε ή να αντικρούσετε αυτή τη θέση;
Προαιρετική εργασία:
(α) ΑνάγνωσηΠηγής1 (ΑραπαντζήΚατερίνα: DesignforAll- ΟΚαθολικόςΣχεδιασμός και η
εφαρμογή του στην εκπαίδευση)
(β) Ανάρτηση στο προσωπικό σας ιστολόγιο μιας σύντομης αναφοράς όσον αφορά τις
απαντήσεις στα ακόλουθα ερωτήματα:
Τι σημαίνει καθολικός σχεδιασμός;
Πώς εφαρμόζεται στην εκπαίδευση;
Ωφέλειες και παραδείγματα από πρακτική εφαρμογή καθολικού σχεδιασμού;
Προσβασιμότητα του Ιστού
Πρόσφατα έχουνγίνει προσπάθειες για να καταστούν οι ιστότοποι πιο εύχρηστοι για τους
ανθρώπουςμε διάφορεςαναπηρίες.Αυτήηπρακτικήαναφέρεται ως προσβασιμότητα του
ιστού (webaccessibility) καισυνίσταταιστοσχεδιασμόιστότοπων λαμβάνονταςυπόψη ένα
σύνολο κριτηρίων, όπως τη χρήση ισοδύναμων του κειμένου για αναγνώστες οθόνης, τη
χρήση μεγάλωνεικόνωνήεικόνωνπου μεγεθύνονταιγια τα άτομα μεμειωμένηόραση,την
υπογράμμιση των συνδέσμων παράλληλα με τον χρωματισμό τους για τους χρήστες με
αχρωματοψία,καιτηνπαροχήτηςδυνατότηταςπλοήγησηςστιςιστοσελίδες με χρήση μόνο
του πληκτρολογίου.Όπωςκαιστηνπερίπτωσητου καθολικούσχεδιασμούγια τη μάθηση, η
πρόσθεση της προσβασιμότητας του ιστού είναι να παρέχει μεγαλύτερη πρόσβαση στις
πληροφορίες για όλους τους χρήστες μέσω του σχεδιασμού προσβάσιμων ιστότοπων από
τηναρχή.Κατευθυντήριεςγραμμέςσχετικά με την προσβασιμότητα του ιστού παρέχουν οι
ακόλουθες πηγές:
- Web Accessibility Initiative- http://www.w3.org/WAI
- Illinois Centre for Information Technology and Web Accessibility-
http://html.cita.uiuc.edu
- Building Accessible Websites του Joe Clark- http://joeclark.org/book
Επίσης, ολοένα και περισσότερες είναι οι σχετικές επιλογές ελεύθερων λογισμικών
Στρατηγικές Ενσωμάτωσης Τεχνολογίας στην Ειδική Αγωγή
Βασικές Έννοιες για τις Στρατηγικές Ενσωμάτωσης
Οι εκπαιδευτικοί της ειδικής αγωγής πρέπει να ασχοληθούν με δύο είδη τεχνολογίας: την
υποστηρικτική και την εκπαιδευτική τεχνολογία. Οι προσπάθειες ενσωμάτωσης της
8. τεχνολογίας πρέπει να περιλαμβάνουν και τα δύο είδη τεχνολογίας. Ιστορικά η έμφαση
όσον αφορά την τεχνολογία για τα άτομα με αναπηρίες έχει δοθεί στην περιοχή της
υποστηρικτικήςτεχνολογίας. Πράγματι ο νομικός ορισμός της υποστηρικτικής τεχνολογίας
είναι ιδιαίτερα ευρύς:
Παράγραφος 300.5 Συσκευή υποστηρικτική τεχνολογίας (Assistive technology device)-
Όπως χρησιμοποιείται σε αυτό το τμήμα, συσκευή υποστηρικτικής τεχνολογίας θεωρείται
κάθε αντικείμενο, τμήμα εξοπλισμού ή σύστημα που είτε αγοράζεται έτοιμο, είτε
τροποποιείται,είτεπροσαρμόζεταικαιχρησιμοποιείταιγια να αυξήσει,να διατηρήσει ή να
βελτιώσειτις λειτουργικέςδυνατότητεςενόςπαιδιούμεαναπηρία (Authority: 20 U.S.C. 140
(1)).
Δύο συνήθειςπροσεγγίσειςγια τηχρήση τεχνολογίας από άτομα με αναπηρίες είναι αυτές
της αποκατάστασης και της αντιστάθμισης (Jumani, Rahman, Dilpazir, Chishti, Chaudry &
Malik,2011 · Kouba& Newberry,2010). Η αποκατάσταση(remediation) αφοράτην παροχή
βοήθειαςσεένα άτομογια να μάθειή να βελτιώσειτην επίδοσήτου,και συχνά αποτελείτο
σημείο που εστιάζει η εκπαίδευση, η κατάρτιση και η θεραπεία. Ένα εργαλείο γραφικής
οργάνωσης (π.χ. εννοιολογικής χαρτογράφησης) που βοηθά τα άτομα με μαθησιακές
δυσκολίες αν βελτιώσουν τη γνωστική επεξεργασία μέσω της οπτικοποίησης εννοιών και
σχέσεων, μπορεί να θεωρηθεί παράδειγμα τεχνολογίας που χρησιμοποιείται για
αποκατάσταση. Η αντιστάθμιση (compensation) εστιάζει στη χρήση τεχνολογίας για την
αντιμετώπισητωνδυσκολιώνπραγματοποίησηςσυγκεκριμένων εργασιών.Για παράδειγμα
η παροχή λογισμικού αναγνώρισης φωνής με μαθητές με σωματικές αναπηρίες που τους
δημιουργούν εμπόδια στη χρήση μολυβιού ή πληκτρολογίου, μπορεί να τους βοηθήσει να
βελτιώσουντηνευχέρειά τουςστο γράψιμομεταφράζονταςτην ομιλία με κείμενο (Garrett,
Heller,Fowler,Alberto, Fredrick & O’ Rourke, 2011). Κατά την ενσωμάτωση τεχνολογίας τη
διδασκαλία ή τη θεραπεία μπορούν να χρησιμοποιηθούν και οι δύο αυτές προσεγγίσεις.
Στρατηγικές για τους Μαθητές με Γνωστικές Αναπηρίες
Οι γνωστικές ικανότητες ενός ατόμου μπορούν να διαταραχθούν από ποικίλους
παράγοντες. Αυτού του είδους οι αναπηρίες αναφέρονται συνήθως ως γνωστικές
αναπηρίες, αναπτυξιακές αναπηρίες ή νοητική υστέρηση.
Ελαφρές γνωστικές αναπηρίες: Οι ελαφρές αναπηρίες θεωρούνται το συνηθέστερο είδος
αναπηρίας. Περιλαμβάνουν τις μαθησιακές αναπηρίες, τις σοβαρές συναισθηματικές
αναπηρίες και τη νοητική υστέρηση. Ο Meese (2001) περιγράφει τα ακόλουθα
χαρακτηριστικά ως σχετιζόμενα με τις ελαφρές αναπηρίες: γνωστικά χαρακτηριστικά
(διανοητικήικανότητα,ελλειμματικήπροσοχή,δεξιότητεςμνήμηςκαισκέψης),ακαδημαϊκά
χαρακτηριστικά (ανάγνωση, γλώσσα, μαθηματικά) και κοινωνικο-συναισθηματικά
χαρακτηριστικά).
Συνήθως τοσημαντικόζήτημα για αυτούςτους μαθητέςδεν είναι η φυσική τους πρόσβαση
στην τεχνολογία αλλά η ανάγνωση, η γραφή, η μνήμη, και η συγκράτηση πληροφοριών.
Παρόλο που αυτοί οι μαθητές συχνά αντιμετωπίζουν κάποιες μαθησιακές δυσκολίες (π.χ.
τηναδυναμία ανάγνωσηςστο επίπεδο της τάξης), πολλοί δυσκολεύονται στη μάθηση μιας
9. μόνο πτυχής του αναλυτικού προγράμματος. Ως αποτέλεσμα, οι εκπαιδευτικοί που
σχεδιάζουν για τις ανάγκες των μαθητών με ελαφρές αναπηρίες χρησιμοποιούν συχνά
λογισμικά παραγωγικότηταςκαθώςκαιάλλα λογισμικά και online πόρους που μπορούν να
χρησιμοποιηθούνμεπολλούς μαθητέςχαμηλών επιδόσεων.Σεαυτούς τους πόρους μπορεί
να περιλαμβάνονταιυλικά για την ανάπτυξη δεξιοτήτων στην ανάγνωση, τη γραφή και τα
μαθηματικά. Το κλειδί σε όλες αυτές τις χρήσεις είναι η εξισορρόπηση μεταξύ της
αποκατάστασης των ελλειμμάτων δεξιοτήτων και δραστηριοτήτων που βοηθούν στην
ανάπτυξη δεξιοτήτων πιο δημιουργικών, υψηλότερου επιπέδου σκέψης.
Δεξιότητες ανάγνωσης:
Ένα χαρακτηριστικό που σχετίζεται με πολλές αναπηρίες είναι η δυσκολία που συναντούν
οι μαθητές στο να μάθουν να διαβάζουν και να αναπτύξουν δεξιότητες ανάγνωσης σε
επίπεδο ανάλογο της τάξης τους. Ως αποτέλεσμα, οι εκπαιδευτικοί ειδικής αγωγής
αφιερώνουν συνήθως σημαντικό χρόνο και ενέργεια στη διδασκαλία της ανάγνωσης και
είναιπιθανόνα χρησιμοποιούνποικιλία προϊόντων λογισμικούγια να αποκαταστήσουν τις
ικανότητεςανάγνωσηςτωνμαθητών. Προϊόντα λογισμικού σαν το JumpStart Kindergarten
Reading (Knowledge Adventure), το Simon Sounds It Out και το FastForward (Scientific
Learning) χρησιμοποιούνται συχνά σε τάξεις όπου οι ‘εξελισσόμενοι΄ αναγνώστες
εργάζονται για την απόκτηση συγκεκριμένων δεξιοτήτων. Τα διαδραστικά βιβλία
αποτελούνάλλονένα συχνά χρησιμοποιούμενοπόρο.Τα προϊόντα μετατροπήςκειμένουσε
ομιλία που βοηθούν τους μαθητές με επικοινωνιακές αναπηρίες περιλαμβάνουν το CAST
eReader (CAST), το Quicktionary Reading Pen (WizCom) στο Σχήμα 1 και πολυάριθμες
κινητές εφαρμογές όπως η Speak It! (Future Apps, Inc) για iPhone και iPad. Αν οι
εκπαιδευτικοί παρέχουν όλα τα διδακτικά κείμενα σε ψηφιακή μορφή, οι μαθητές με
αναπηρίεςκαθώςκαι άλλοι μαθητές που δυσκολεύονται στην ανάγνωση θα είναι σε θέση
να αντιγράφουνκαινα επικολλούντιςπληροφορίεςσεομιλούντεςεπεξεργαστές κειμένου,
εφαρμογές(apps) καιάλλα λογισμικά μετατροπήςκειμένου σε ομιλία ώστε να μπορούν να
ακούν τις πληροφορίες που δεν μπορούν να διαβάσουν.
Σχήμα 1: Quicktionary Reading Pen
Δεξιότητες γραφής:
Πολλά είναι τα εργαλεία που έχουν αναπτυχθεί για να υποστηρίξουν τους μαθητές που
δυσκολεύονταισεδιάφορεςφάσειςτηςδιαδικασίαςτηςγραφής. Για τους μαθητές που δεν
είναι σε θέση να γράψουν με το χέρι, που η γραφή τους είναι δυσανάγνωστη, ή που
βρίσκουν το γράψιμο εξαιρετικά κουραστικό, τα λογισμικά αναγνώρισης φωνής όπως το
Dragon Naturally Speaking (Nuance) και πολλές κινητές εφαρμογές σαν την Vlingo
(Vlingo.Inc.) μπορείνα αποτελούνμια επιλογή.Κάποιοι μαθητές που πληκτρολογούν αργά
ή δυσκολεύονται στην ορθογραφία μπορούν να ωφεληθούν από λογισμικά πρόβλεψης
λέξεων,όπως είναιτο Co:Writer(DonJohnston) τοοποίοπροσφέρειεπιλογέςλέξεων για να
συμπληρώσει τα πρώτα λίγα ράμματα που πληκτρολογεί ο μαθητής. Στο Σχήμα 2
11. προβληματικό για πολλούς μαθητές. Για την απλοποίηση των σωματικών ή γνωστικών
απαιτήσεων της αλληλεπίδρασης με τον υπολογιστή μπορούν να χρησιμοποιηθούν
εναλλακτικά πληκτρολόγια (alternative keyboards), όπως το πληκτρολόγιο Intellikeys
(Intellitools)που μπορούν να προσαρμοστούν στις ανάγκες των μαθητών. Π.χ. τα πλήκτρα
μπορούν να μεγεθυνθούν για να υπάρχει περισσότερος χώρος για τον μαθητή να πατήσει
ένα πλήκτρο · πλήκτρα που δε χρειάζονται σε ένα συγκεκριμένο λογισμικό μπορούν να
αφαιρούνται · και λειτουργίες πολλών βημάτων όπως η αποθήκευση, εκτύπωση, ή έξοδος
μπορούν να προγραμματιστούν να εκτελούνται με το πάτημα ενός μόνο πλήκτρου.
Εταιρείες όπως η AbleNet βοηθούν τους εκπαιδευτικούς στην ενσωμάτωση της
υποστηρικτικής τεχνολογίας στη διδασκαλία.
Στρατηγικές για τους Μαθητές με Σωματικές Αναπηρίες
Οι σωματικές αναπηρίες επηρεάζουν την κινητικότητα και την ευκινησία ενός ατόμου. Οι
δυσκολίεςστηνκίνηση μπορεί να αφορούν στην αδρή ή στη λεπτή κινητικότητα και συχνά
συνυπάρχουν με άλλες αναπηρίες. Η υποστηρικτική τεχνολογία για τα άτομα με σοβαρές
σωματικές αναπηρίες μπορεί να έχει τη μορφή ενός ηλεκτρικού καροτσιού που μπορεί να
χειριστεί κανείς με ένα joystick, μια συσκευή με μια λαβή που κινείται σε όλες τις
κατευθύνσεις. Τα joystick μπορούν επίσης να ελέγξουν την κίνηση του κέρσορα ή του
δείκτη σε μια οθόνη υπολογιστή. Για την παροχή πρόσβασης σε έναν υπολογιστή, είναι
συχνά απαραίτητο να προσφέρεται αντί του τυπικού πληκτρολογίου ένα αναλλατκικό. Οι
διακόπτες (switches) επίσης χρησιμοποιούνται συχνά για τον έλεγχο και την είσοδο
δεδομένων στον υπολογιστή, καθώς και για την ενεργοποίηση συστημάτων ελέγχου
περιβάλλοντος.
Η αξιολόγηση της ανάγκης για υποστηρικτική τεχνολογία αποτελεί έργο μιας ομάδας
ειδικών που περιλαμβάνει εργοθεραπευτές, φυσιοθεραπευτές, μηχανικούς
αποκατάστασης, και ειδικούς στην υποστηρικτική τεχνολογία. Ο στόχος είναι να
προσδιοριστούν τα κατάλληλα εργαλεία πρόσβασης και ελέγχου που θα επιτρέπουν στο
άτομο να λειτουργεί σε όλα τα περιβάλλοντα: στο σπίτι, στο σχολείο, στην κοινωνία, και
τελικά στην εργασία.
Στρατηγικές για τους Μαθητές με Αισθητηριακές Αναπηρίες
Οι αισθητηριακές αναπηρίες αφορούν σε βλάβες που σχετίζονται με την απώλεια της
ακοής ή της όρασης. Αν η απώλεια δράσης είναι πλήρης, το άτομο θεωρείται τυφλό. Ένα
άτομοθεωρείταιότιέχει μερικήόρασηαν υπάρχεικάποια οπτικήοξύτητα.Παρόμοια, αν η
απώλεια ακοής είναι πλήρης, το άτομο θεωρείται κωφό. Βαρηκοΐα είναι ο όρος που
χρησιμοποιείται για να περιγράψει την κατάσταση ενός ατόμου με μερική ακοή.
Για τους τυφλούς: Για ένα τυφλό άτομο, τρία είναι τα είδη τεχνολογίας που
διευκολύνουν της ανεξαρτησία και την πρόσβαση σε περιβάλλοντα και πληροφορίες:
-Μπαστούνια και τεχνολογία αισθητήρων: Παρέχουν δεξιότητες κίνησης και
προσανατολισμού κατά την πλοήγηση σε διάφορα περιβάλλοντα
12. - Εργαλεία μετατροπής έντυπων πληροφοριών: Άλλα σημαντικά εργαλεία μετατρέπουν
την έντυπη πληροφορία σε ηχητική, έτσι ώστε το τυφλό άτομο να μπορεί να αποκτά
πληροφορίεςακούγοντας αντί διαβάζοντάς τις. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της χρήσης ενός
σαρωτή και λογισμικού οπτικής αναγνώρισης χαρακτήρων (optical character recognition-
OCR) για τη σάρωση και μετάφραση των έντυπων πληροφοριών σε αρχείο επεξεργαστή
κειμένου, και λογισμικό σύνθεσης ομιλίας. Λειτουργεί με την τοποθέτηση του έντυπου
υλικού στο σαρωτή και τη σάρωση και μεταφορά του στον υπολογιστή. Το λογισμικό OCR
μετατρέπει έπειτα την σαρωμένη πληροφορία σε κείμενο, και τα εργαλεία σύνθεσης
ομιλίας ‘διαβάζουν’ το υλικό. Το λογισμικό Scan and Read Pro (Premier Literacy) αποτελεί
ένα σύνηθεςσύστημα μετατροπήςκειμένουσεομιλία που χρησιμοποιούν τα τυφλά άτομα.
Υπάρχουν επίσης πολλές κινητές εφαρμογές με αυτή τη λειτουργικότητα, όπως η
TextGrabber (ABBYY).
-Αναγνώστες οθόνης: Οι αναγνώστες οθόνης (screen readers) λειτουργούν ως βοηθητικό
λογισμικό στο παρασκήνιο του λειτουργικού συστήματος του υπολογιστή και διαβάζουν
οποιοδήποτεκείμενοεμφανίζεταιστην οθόνη- για παράδειγμα, μενούεπιλογών, κείμενο ή
ιστοσελίδες. Παραδείγματα αναγνωστών οθόνης είναι τα SuperNova Screen Reades
(Dolphin Computer Access) και JAWS (Freedom Scientific).
Για τα άτομα με μερική όραση: Προκειμένου τα άτομα με μερική όραση να έχουν
πρόσβαση σε έντυπες πληροφορίες, πρέπει να μπορούν να μεγεθύνουν το κείμενο ή να
αλλάζουν την αντίθεση. Όταν οι πληροφορίες είναι σε έντυπη μορφή (π.χ. βιβλία,
περιοδικά, φυλλάδια) μπορεί να χρησιμοποιηθεί σύστημα μεγέθυνσης τηλεόρασης
κλειστού κυκλώματος (closed-circuittelevision- CCTV). Το σύστημα CCTV αποτελείται από
μια βιντεοκάμερα ου στηρίζεται σε ένα πλαίσιο, και μια οθόνη τηλεόρασης. Οι χρήστες
τοποθετούν υλικά στην επιφάνεια εργασίας κάτω από τη βιντεοκάμερα, ρυθμίζουν τον
επιθυμητό βαθμό μεγέθυνσης και μετακινούν τα υλικά όπως χρειάζεται ώστε οι
πληροφορίες να εμφανίζονται στην οθόνη του υπολογιστή απλά ενεργοποιώντας τον
ενσωματωμένοπίνακα ελέγχουμεγέθυνσηςτηςοθόνης.Αυτήη λειτουργία επιτρέπειστους
χρήστες να επιλέγουν την επιθυμητή μεγέθυνση για οτιδήποτε εμφανίζεται στην οθόνη.
Αυτό δε βοηθάει μόνο τους ανθρώπους με αναπηρίες αλλά επίσης εκείνους με μειωμένη
όραση λόγω ηλικίας.
Για τους κωφούς: Τα κωφά άτομα μπορούν συνήθως να χρησιμοποιούν τις
περισσότερες τεχνολογίες χωρίς σημαντικές τροποποιήσεις. Ωστόσο, δύο προβληματικές
περιοχέςαφορούν στη χρήση ηχητικής ανατροφοδότησης (π.χ. μηνύματα σφάλματος) και
στην εξάρτηση από τον ήχο των λογισμικών πολυμέσων. Όταν οι σχεδιαστές παρέχουν
απαραίτητεςπληροφορίεςμόνο σε μορφή ήχου αυτές οι πληροφορίες είναι απρόσιτες για
τα κωφά άτομα. Ως αποτέλεσμα,οιπρωτοβουλίεςσχεδιασμούκαιυποστήριξηςτων κωφών
ατόμων ενθαρρύνουν τη διάθεση όλων των πληροφοριών σε πολλαπλές μορφές (π.χ.
μηνύματα σφάλματος που παράγουν εκτός του ηχητικού σήματος και ένα μήνυμα στην
οθόνη · λογισμικό πολυμέσων που περιλαμβάνει υπότιτλους στα ηχητικά μέρη).
13. Τα άτομα με βαρηκοΐα χρειάζονται λίγες τροποποιήσεις για να είναι σε θέση να
χρησιμοποιούν υπολογιστές. Μια τεχνολογία ωστόσο που χρησιμοποιείται σήμερα στις
τάξειςείναιτα συστήματα ενίσχυσηςFM(FMamplification systems) (Lewis, 2010). Με αυτά
τα συστήματα πουαναφέρονταιεπίσηςωςυποστηρικτέςσυσκευές ακοής, ο εκπαιδευτικός
φοράειένα ασύρματο μικρόφωνοκαιοιβαρήκοοιμαθητές, καθώς και κάποιοι μαθητές με
μαθησιακές αναπηρίες που αφορούν σε δυσκολίες ακουστικής επεξεργασίας, φορούν
ακουστικά-δέκτες που ενισχύουν τη φωνή του εκπαιδευτικού και βοηθούν στην εστίαση
της προσοχής. Οι έρευνες δείχνουν ότι η τεχνολογία ενίσχυσης ήχου μπορεί μέσω της
εστίασηςτηςπροσοχής να ωφελήσει όλους τους μαθητές, και όχι μόνο εκείνους που έχουν
διαγνωστεί με βαρηκοΐα. Σε μια μελέτη που διεξήγαγαν οι Millett και Purcell (2010) στην
οποία οι τάξεις ήταν εξοπλισμένες με συστήματα ενίσχυσης ηχητικού πεδίου και έναν
πομπό που φορούσε ο εκπαιδευτικός, οι εκπαιδευτικοί ανέφεραν υψηλότερα επίπεδα
προσοχής των μαθητών, μειωμένη ανάγκη για επανάληψη και λιγότερα προβλήματ στη
διαχείριση της τάξης. Στις δραστήριες τάξεις στις οποίες τα επίπεδα θορύβου τείνουν να
είναιυψηλά,όλοιοι μαθητές ωφελούνται από το να είναι σε θέση να ακούν πιο καλά. Στη
λίστα των Δέκα Κορυφαίων Στρατηγικών παρουσιάζονται δέκα σπουδαίοι τρόποι
ενσωμάτωσης της τεχνολογίας στην ειδική αγωγή.
10 Κορυφαίες Στρατηγικές Ενσωμάτωσης της Τεχνολογίας στην Ειδική Αγωγή
Τίτλος Περιγραφή
Χρήση εναλλακτικών πληκτρολογίων όπως
το Intellikeys της Intellitools
Οι μαθητές με περιορισμένη χειρωνακτική
επιδεξιότητα χρειάζονται εναλλακτικές για
το τυπικό πληκτρολόγιο που θα τους
επιτρέπουν να χρησιμοποιούν τον
υπολογιστή ανεξάρτητα
Χρήσηjoysticks ήδιακοπτών (switches) αντί
πληκτρολογίων
Οι μαθητές με σοβαρές σωματικές
αναπηρίεςχρειάζονταιάλλουςτρόπους αντί
του πληκτρολογίου για να εισάγουν
δεδομένα στον υπολογιστή
Χρήση λογισμικού αναγνώρισης φωνής
όπως το Dragon Naturally Speaking(Nuance)
Οι μαθητές που αδυνατούν να γράψουν με
το χέρι, που τα χειρόγραφά τους είναι
δυσανάγνωσταήπουβρίσκουν τη γραφή με
το χέρι εξαιρετικά κουραστική, μπορούν να
χρησιμοποιούν αυτό το λογισμικό για να
δημιουργούν κείμενο από την ομιλία τους.
Μαθητές με Αισθητηριακές Αναπηρίες
Χρήση αναγνωστών οθόνης όπως το
λογισμικό JAWS της Freedon Scientific ή
λογισμικών οπτικής αναγνώρισης
χαρακτήρων (OCR) καιμετατροπήςκειμένου
σε ομιλία.
Οι μαθητές με αναπηρίες όρασης μπορούν
να χρησιμοποιούν αυτά τα εργαλεία που
‘διαβάζουν΄ το κείμενο που βρίσκεται στην
οθόνη του υπολογιστή.
Χρήση συστήματος τηλεόρασης κλειστού
κυκλώματος (CCTV)
Αυτή η στρατηγική βοηθά στη μεγέθυνση
του κειμένου για τους μαθητές με μερική
όραση
Μαθητές με Δυσκολίες στην Επικοινωνία
Χρήση προϊόντων μετατροπής κειμένου σε
ομιλία, όπως το Quicktionary Reading Pen
της WizCom
Αυτές οι συσκευές και τα υλικά βοηθούν
τους μαθητές που συναντούν δυσκολίες
στην ανάγνωση.
14. Παροχή ποικίλων εργαλείων για την
υποστήριξη των μαθητών στη γραφή
Ορισμένοι μαθητές χρειάζονται
απλοποιημένους επεξεργαστές κειμένου
όπως το λογισμικό Scholastic Key (Tom
Snyder) ή εξειδικευμένους επεξεργαστές
κειμένου με λειτουργία πρόβλεψης λέξεων
όπως το Co:Writer (Don Johnston)
Χρήση ομιλούντων επεξεργαστών κειμένου
όπως το λογισμικό Write:Outloud της Don
Johnston
Τα εργαλεία αυτά συνθέτουν ομιλία
επιτρέποντας στους μαθητές να ακούν ό,τι
έχουν γράψει
Μαθητές με Γνωστικές Αναπηρίες
Χρήση ψηφιακών φωτογραφικών μηχανών
για την αποτύπωση εικόνων αντικειμένων
και περιβαλλόντων
Οι μαθητές με γνωστικές αναπηρίες
χρειάζονται μερικές φορές συγκεκριμένα
παραδείγματα ωςβοηθητικά στοιχεία για τη
μάθηση
Χρήση εξειδικευμένων αριθμομηχανών
όπως η Coin-U-Lator της PCI Education
Αυτές οι συσκευές χειρός βοηθούν τους
μαθητές να μάθουν αριθμητικές έννοιες
όπως την ανταλλαγή χαρτονομισμάτων με
κέρματα.
15. Σύνοψη των Στρατηγικών Ενσωμάτωσης της Τεχνολογίας στην Ειδική Αγωγή
Ομάδα-Στόχος Παραδείγματα ΣτρατηγικώνΕνσωμάτωσηςΤεχνολογίας Παραδείγματα Πόρων και Δραστηριοτήτων
Μαθητές με ελαφρές
και μέτριες εώς
σοβαρές γνωστικές
αναπηρίες
Για άτομα με ελαφρές γνωστικές αναπηρίες:
- Ανάγνωση: Χρήση λογισμικού για δεξιότητες
ανάγνωσης, προϊόντων μετατροπής κειμένου
σε ομιλία και διαδραστικών βιβλίων
- Γραφή:Χρήσηλογισμικούαναγνώρισης φωνής
και λογισμικού πρόβλεψης λέξεων.
- Μαθηματικά:Χρήση λογισμικού γραφημάτων,
εξάσκησης (drills) παιχνιδιών, και
καθοδηγούμενης εκμάθησης (tutorials)
Για άτομα με μέτριες έως σοβαρές γνωστικές
αναπηρίες
- Το λογισμικό βοηθά τη διδασκαλία/ενίσχυση
λειτουργικών δεξιοτήτων (π.χ. διαχείριση
χρημάτων, καθημερινή ζωή, επαγγελματική
απασχόληση)
- Τα βίντεοενισχύουν την απόκτηση, διατήρηση
και μεταφορά λειτουργικών και κοινωνικών
συμπεριφορών.
-ReadingPen (WizCom) http://www.wizcomtech.com
-Co:Writer και Write:OutLoud (Don Johnston)
http://donjohnston.com
-Dragon Naturally Speaking (Nuance)
http://www.nuance.com/dragon
-WYNN (Freedom Scientific)
http://www2.freedomscientific.com/LSG/products/wynn.asp
-AbleNet Inc.
http://www.ablenetinc.com
-Attainment Company
http://www.attainmentcompany.com
Μαθητές με σωματικές
αναπηρίες
-Παροχή εναλλακτικών μεθόδων πρόσβασης στο
πληκτρολόγιο, το ποντίκι και/ή την οθόνη
-Καθορισμός της βέλτιστης τοποθέτησης των
προσαρμοστικώντεχνολογιώνκαιπαροχήεκπαίδευσης
ώστε να διασφαλιστείότιομαθητήςείναιικανός να τις
χειρίζεται ανεξάρτητα
-Παρακολούθησητηςλειτουργίας για να διασφαλιστεί
ότι επιτυγχάνεται το μέγιστο επίπεδο συμμετοχής
-AbleNet.Inc
http://www.ablenetinc.com
-Adaptivation Inc
http://www.adaptivation.com
-Enabling Devices
http://www.enablingdevices.com
-ORCCA Technology Inc
http://www.orcca.com
16. χωρίς αδικαιολόγητες σωματικές απαιτήσεις
Μαθητές με
αισθητηριακές
αναπηρίες
Για άτομα που είναι τυφλά:
-Χρήση μπαστουνιών και τεχνολογιών αισθητήρων ως
βοήθεια για την κίνηση
-Χρήση μετατροπέων κειμένου σε γραφή Μπράιη
-Χρήση αναγνωστών οθόνης
Για άτομα με μειωμένη όραση
-Χρήσησυστημάτωνμεγέθυνσηςτηλεόρασης κλειστού
κυκλώματος (closed-circuit television- CCTV)
-Χρήσητωνενσωματωμένωνστο λειτουργικό σύστημα
πινάκων ελέγχου για τη μεγέθυνση της οθόνης
Για άτομα με μειωμένη ακοή:
-Χρήση συστημάτων ενίσχυσης FM (υποστηρικτικές
συσκευές ακοής)
-VisionCue
http://www.visioncue.com
-Dolphin Computer Access
http://www.yourdolphin.com
-Freedom Scientific
http://www.freedomscientific.com
-Telesensory
http://www.telesensory.com
-Audio Enhancement
http://www.audioenhancement.com
Μαθητές που
διατρέχουν κίνδυνο
πρόωρηςεγκατάλειψης
του σχολείου (at-risk
students)
-Εύρεση λογισμικών και ιστότοπων που προσφέρουν
σημαντικέςκαιπαρακινητικέςευκαιρίεςσυμμετοχήςσε
μαθησιακές δραστηριότητες
-Χρήση ηλεκτρονικών κουίζ και άλλων εκπαιδευτικών
υλικών που παρέχουνάμεσηανατροφοδότησησχετικά
με την επίδοση.
-BrainPOP
http://www.brainpop.com
-Don Johnston Inc
http://www.donjohnston.com
-Tom Snyder Inc
http://www.tomsnyder.com
Μαθητές με χαρίσματα
και ταλέντα
-Εντοπισμός ιστοσελίδων που παρέχοντας τις
κατάλληλες προκλήσεις θα λειτουργούν ως σημείο
εκκίνησης για την εισαγωγή των μαθητών σε κάποιο
θεματικό περιεχόμενο
-Παροχή εργαλείων για αυτό-κατευθυνόμενη έρευνα.
-Παροχή εργαλείων δημιουργία πολυμεσικών
παρουσιάσεων, σχεδιασμού ιστοσελίδων και
ηλεκτρονικών portfolio για την τεκμηρίωση των
μαθησιακών εμπειριών.
-Duke Talent Identification Program
http://tip/duke.edu
-Hoagies Gifted Education Page
http://www.hoagiesgifted.org
17. Στρατηγικές για τους Μαθητές που Κινδυνεύουν να Εγκαταλείψουν Πρόωρα το Σχολείο
Οι μαθητές που διατρέχουν κίνδυνο σχολικής αποτυχίας (at-risk students) δε θεωρούνται
ανάπηροιμετηνέννοια τουνομικούορισμού της αναπηρίας. Ωστόσο, η έλλειψη επιτυχίας
τους στο σχολείο, συχνά μπορεί να συγκριθεί με τη χαμηλή επίδοση των μαθητών με
αναπηρίες. Η χρήση υποστηρικτικών τεχνολογιών από τα άτομα με αναπηρίες βοήθησε
τους επαγγελματίες της εκπαίδευσης να κατανοήσουν τα είδη των ακαδημαϊκών
προκλήσεωνπου αντιμετωπίζουν οι μαθητές και τα είδη των τεχνολογικών εργαλείων που
τους βοηθούν να επιτύχουν. Ο αντίκτυπος του Νόμου NCLB μπορεί να προκαλέσει τους
επαγγελματίες της εκπαίδευσης να εξετάσουν το ενδεχόμενο εφαρμογής αυτών των
εργαλείων και σε άλλους μαθητές που δυσκολεύονται να επιτύχουν στο σχολείο.
Επιλεγμένα προϊόντα στο πιο κάτω πίνακα μπορούν να απαντήσουν στις ανάγκες των
μαθητών που διατρέχουν κίνδυνο να εγκαταλείψουν πρόωρα το σχολείο.
Αντιστοίχιση Τεχνολογικών Πόρων με τις Ανάγκες των Μαθητών που Κινδυνεύον να
Εγκαταλείψουν Πρόωρα το Σχολείο (At-Risk Students).
Μαθησιακές Δυσκολίες Στρατηγικές
Δυσκολία να θυμούνται τα πράγματα που
πρέπει να κάνουν και τη σειρά τους
Παροχή μιας υπηρεσίας υπενθύμισης
http://www.iping.com
Χρήση μιας εξειδικευμένης συσκευής
καθοδήγησης StepPad της Attainment
Company
http://attainmentcompany.com/steppad
Αδυναμία να διαβάζουν και να κατανοούν
στο επίπεδο της τάξης τους
-Παροχή ψηφιακών κειμένων για χρήση σε
προγράμματα μετατροπής κειμένου σε
ομιλία
-Παροχή εκπαιδευτικών υλικών
διαφορετικών επιπέδων δυσκολίας
http://www.windows2universe.org
Δυσκολίες στη γραπτή έκφραση -Χρήσηεπεξεργαστήκειμένουμελειτουργία
πρόβλεψης λέξεων π.χ. Co:Writer
(http://donjohnston.com) ή WordQ
(http://www.goqsoftware.com)
-Παροχή υποστήριξης για υπαγόρευση
κειμένου
http://www.idictate.com
Δυσκολίες στους μαθηματικούς
υπολογισμούς και έννοιες
-Χρήση online αριθμομηχανών: WebMath
(http://www.webmath.com)
-Χρήσηδιδακτικών εργαλείων όπως είναι τα
Εικονικά Χειραπτικά Υλικά για τα
Μαθηματικά (Virtual Math Manipulatives)
http://nlvm.usu.edu/en/nav/vlibrary.html
Έλλειψη κινήτρων για συμμετοχή στις
σχολικές εργασίες
-Μεταφορά του ελέγχου στους ίδιους τους
μαθητές ώστε να αναλαμβάνουν
υπευθυνότητες π.χ. χρήση υπηρεσιών όπως
18. είναι η Crayon (http://crayon.net) για τη
δημιουργία δικής τους εφημερίδας ή
υπηρεσία My Yahoo (http://my.yahoo.com)
για τη διαχείριση προσωπικού ημερολογίου
και λίστας εκκρεμών εργασιών.
-Χρήση του εργαλείου TrackStar
(http://trackstar.4teachers.org) για την
οργάνωση παρακινητικών δραστηριοτήτων
που ευθυγραμμίζονται με το Α.Π.
Στρατηγικές για τους Χαρισματικούς και Ταλαντούχους Μαθητές
Ο ομοσπονδιακός ορισμός για τους χαρισματικούς μαθητές διατυπώθηκε το 1972 στην
έκθεση Μάρλαντ προς το Κογκρέσο (Marland Report to Congress) και έχει τροποποιηθεί
πολλές φορές έκτοτε. Ο τρέχων ορισμός αναφέρει:
‘Οι μαθητές,τα παιδιά,ήοι νέοι που δείχνουν να έχουν δυνατότητες για υψηλές επιδόσεις
σε τομείς διανοητικής, δημιουργικής, καλλιτεχνικής, ή ηγετικής ικανότητας, ή σε
συγκεκριμένα ακαδημαϊκάπεδία,καιοι οποίοι χρειάζονται υπηρεσίες και δραστηριότητες
που κανονικά δεν παρέχονται από το σχολείο, προκειμένου να αναπτύξουν πλήρως αυτές
τους τις δυνατότητες (No Child Left Behind Act of 2001, Title IX, Part A, Section 9101(22) ·
U.S. Department of Education, 2004).
O Pyryt(2009) συζήτησεπώς η τεχνολογία μπορείνα χρησιμοποιηθείγια την ανάπτυξη των
δυνατοτήτωντωνδιανοητικά χαρισματικών μαθητών. Επίσης, ανέλυσε το μοντέλο του για
την παροχή βοήθειας στους χαρισματικούς μαθητές στο πλαίσιο της κανονικής τάξης. Η
προσέγγισήτου,πουονομάζεται‘Pyryt’sP’s’,εστιάζειστα πέντε ‘P’:pace (ρυθμός), process
(διαδικασία), passion (πάθος), products (προϊόντα) και peers (συμμαθητές).
- Pace (Ρυθμός)- Η επιτάχυνση σε μια θεματική περιοχή (content acceleration)
μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω του μοντέλου ‘diagnostic testing-prescriptive
instruction/DT-PI’ βάσει του οποίου οι μαθητές, μετά από διαγνωστικό έλεγχο
γίνονται αποδέχτες διδασκαλίας στοχευμένης στις δικές τους ανάγκες. Η
δυνατότητα επιτάχυνσης σε συγκεκριμένα θεματικά αντικείμενα προσφέρεται
σήμερα στους μαθητές μέσω διαφόρων δια ζώσης και online μαθημάτων σε
θεματικές περιοχές όπως τα μαθηματικά από το Πανεπιστήμιο John Hopkins
(http://cty.jhu.edu)
- Process (Διαδικασία)- Οι χαρισματικοί μαθητές πρέπει να έχουν την ευκαιρία να
αναπτύξουντομέγιστοτωνδυνατοτήτων τουτιςδεξιότητεςτουςστην επιστημονική
διαδικασίας.Αυτέςοιδεξιότητες,όπωςηδημιουργικήσκέψη,ενθαρρύνονται μέσω
τεχνικών καταιγισμού ιδεών (brainstorming) και προσεγγίσεων επίλυσης
προβλημάτων.Υπάρχουνπολλοίιστότοποιπουβοηθούν στην ανάπτυξη αυτών των
δεξιοτήτων όπως ο Creativity Web
(http://members.optusnet.com.au/charles57/Creative/index2.html) ή ο ιστότοπος
του Κέντρου για τη Δημιουργική Μάθηση (Centre for Creative Learning,
http://www.creativelearning.com), καθώς και πολυάριθμες ευκαιρίες εξ
αποστάσεως μάθησης, όπως αυτές που προσφέρει ο οργανισμός Destination
Imagination (http://www.destinationimagination.org).
19. - Passion(Πάθος)- Οι χαρισματικοίμαθητέςέχουν την ευκαιρία να ακολουθήσουν το
πάθοςτους όταντους δίνεται η ελευθερία να σκέφτονται μόνοι τους, παράγοντας
πρωτότυπη γνώση όπως ένας επαγγελματίας. Αυτό μπορεί να πραγματοποιηθεί
χρησιμοποιώντας από απλές τεχνολογίες (π.χ. διεξαγωγή έρευνας στο Διαδίκτυο)
έως μαθησιακά περιβάλλοντα επίλυσης προβλημάτων σαν το GeoThentic και το
AlienRescue (http://alienrescue.edb.utexas.edu)
- Products (Προϊόντα)- Είναι απαραίτητο να επιτρέπονται στους χαρισματικούς
μαθητές πολλαπλοί τρόποι να δείχνουν τις γνώσεις τους μέσω προϊόντω ν που
δημιουργούν. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να επιτευχθεί αυτό με τη χρήση
τεχνολογίας: από τα podcast και τα έργα πολυμέσων μέχρι την καταγραφή μιας
δραματοποίησης με τα ανάλογα τεχνολογικά εργαλεία.
- Peers(συμμαθητές)- Το να είναιέναςμαθητήςχαρισματικόςδεν αποτελεί εγγύηση
για τις σχέσεις του με τους συμμαθητές του. Επομένως, οι μαθητές θα πρέπει να
ενθαρρύνονται να χρησιμοποιούν τν τεχνολογία για να διευρύνουν την
κοινωνικότητά τους.Αυτόμπορείνα κυμαίνεταιαπότηχρήση απλώς ηλεκτρονικού
ταχυδρομείου έως τη χρήση wikis και κοινωνικής δικτύωσης.
Σενάρια για συζήτηση στα προσωπικά σας ιστολόγια:
1. Η κ. Αντιγόνη έχει μια μαθήτρια με εγκεφαλική παράλυση που δεν μπορεί να
ελέγξειαρκετά τα χέρια τηςώστενα γράφειήνα χρησιμοποιείτο πληκτρολόγιοτου
υπολογιστή. Η κ. Αντιγόνη πιστεύει ότι η μαθήτριά της είναι έξυπνη. Η προφορική
της συνεισφορά είναι πολύτιμη και δείχνει να ενδιαφέρεται για όλα όσα κάνει η
τάξη. Ωστόσο δεν είναι σε θέση να πραγματοποιεί τις περισσότερες από τις
εργασίες . Με ποιες βασισμένες στην τεχνολογία στρατηγικές θα μπορούσε η κ.
Αντιγόνη να αντιμετωπίσει αυτές τις ανάγκες; Ποια θα ήταν τα σχετικά
πλεονεκτήματα τα χρήσης αυτών των στρατηγικών; Θα πρέπει η κ. Αντιγόνη να
βάλει τη μαθήτρια με εγκεφαλική παράλυση να εργάζεται μόνη της ή μαζί με
άλλους μαθητές; Εξηγήστε την απάντησή σας.
2. Ο κ. Κυριάκος είναι εκπαιδευτικός θετικών επιστημών που του ανατέθηκε να
διδάξει σε μια ομάδα χαρισματικών μαθητών. Ο διευθυντής ζήτησε από τον κ.
Κυριάκο να δημιουργήσει μαθησιακές δραστηριότητες που θα προκαλούν και θα
παρακινούναυτούςτουςμαθητέςνα μάθουν θετικέςεπιστήμεςκαιμαθηματικά και
που θα προσφέρουν έναν τρόπο ώστε ο καθένας να επιδεικνύει την ατομική
μάθηση χρησιμοποιώντας συγκεκριμένα είδη νοημοσύνης. Ποια βασισμένη στην
τεχνολογία στρατηγική θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ο κ. Κυριάκος για να
πραγματοποιήσει ένα τέτοιο έργο; Ποιο θα ήταν το σχετικό πλεονέκτημα της
χρήσης αυτής της στρατηγικής; Περιγράψτε πως ο κ. Κυριάκος θα διαχειριζόταν
αυτό το είδος δραστηριότητας σε μια ταξη.
Λογισμικά/εργαλεία προς πώληση
http://specialeducation-articles.com/index.php
