2. Teoria zinetiko molekularra
1. Materia partikulaz dago osatuta.
2. Partikulak etengabe mugitzen ari
dira.
3. Partikulen artean ez dago
ezer, hutsa dago.
4. Partikulek elkar erakartzen dute
(haien arteko erakarpen-indarra
gutxitu egiten da haien arteko
distantzia handitzen den einean)
3. Materiaren egoerak
SOLIDOA: Partikulak LIKIDOA: Partikulak GASA: Partikulak oso
ordenatuta daude, eta bananduago banatuta daude eta ia
bata bestetik oso hurbil daude, ondorioz ez dute elkar
daudenez indar handiz desordenatuta erakartzen. Oso
erakartzen dute elkar; daude, eta batzuek abiadura handian
posizio finkoen bibratu, baina beste mugitzen dira eta ahalik
inguruan bibratzen batzuek mugitu egiten eta espaziorik handiena
dute. dira. hartzeko joera dute.
4. Solidoen ezaugarri batzuk
Bolumen Forma
konstantea konstantea Konprimaezinak
dute dute dira
Berotuz gero
dilatatu
egiten dira Batzuk deformatu
egiten dira indar
bat
Batzuek ezartzean, baina
forma indarra gelditzean
poliedrikoak lehengo forma
dituzte hartzen dute
(elastikoak dira)
5. Likidoen ezaugarri batzuk
Dauden
Bolumen ontziaren
konstantea formara Konprimaezinak
egokitzen dira dira
dute
Berotuz gero
dilatatu
egiten dira Jariakorrak dira.
(Biskositateak
likido baten
Fluidoak jariokortasuna
dira neurtzen du)
6. Gasen ezaugarri batzuk
Konprimitu Sartuta dauden
Gehienak ontziaren
ikustezinak ahal
bolumen osoa
dira dira
betetzen dute
Berotuz gero
dilatatu
egiten dira Barreiagarriak
dira eta
Fluidoak presioa egiten
dira dute
7. Tenperatura
• Gorputzak osatzen dituzten partikulen
agitazio-egoera edo mugimendu-maila
neurtzen duen magnitude fisikoa da.
• Termometroarekin neurtzen da.
• Horretarako guk gradu zentigradua
(ºC) erabiltzen dugu, baina SIeko
unitatea gradu kelvina (K) da
8. Materiaren egoera-aldaketak
Substantzia bat egoera batean edo bestean egotea
substantzia horren tenperaturaren araberakoa da.
Partikulen artean dauden lotura-indarrak apurtzeko adina
berotzen badugu, egoera-aldaketa gertatuko da.
9. Atomoak
• Materia osatzen duten partikula
sinpleenak dira.
• Demokrito izan zen hitz hau aipatu
zuen lehena.
• Atomoak bi atal ditu:
-Nukleoa: bertan protoiak
eta neutroiak daude.
- Azala: han elektroiak aurki
ditzakegu.
10. Molekulak
• Indar handiz, etengabe, eta proportzio finkoetan
elkar erakartzen duten zenbait atomoz daude
osatuta.
• Atomo-elkarketa horren emaitza beste
propietate batzuk dituzten beste partikula
batzuk sortzea da.
11. Elementuak
Mota bereko atomoz osatuta dauden substantziak dira
Elementu Elementu Elementu
atomikoak: molekularrak: kristalinoak:
atomo bereiziek atomo berdinez egitura kristalinoak
osatzen dute osatutako eratuz lotzen diren
molekulaz atomo berdinak
osaturik daude
12. Konposatuak
Atomo desberdinez osatutako partikulak dituzten substantziak dira.
Konposatu molekularrak:
atomo desberdineko
molekulaz daude osatuta
Konposatu kristalinoak:
kristalak eratzen dituzte
hainbat eratako atomoekin.
17. Nahasteak banatzeko metodoak:
BANATZE MAGNETIKOA
Prozedura mekaniko
honetan material
batzuen propietate
magnetikoak
erabiltzen
dira, beste material
batzuetatik
banatzeko.
18. Nahasteak banatzeko metodoak:
DEKANTAZIOA
Dentsitate
desberdineko geruzaz
osatuta dauden
nahaste fluidoak
banatzeko erabiltzen
da.
19. Nahasteak banatzeko metodoak:
SEDIMENTAZIOA
Esekidura urtsuetan
dauden solidoak
banatzeko erabiltzen da.
Likido uherra geldi utzi
behar da, osagai
ezberdinak
dentsitatearen arabera
bereizteko.
21. Nahasteak banatzeko metodoak:
KRISTALIZAZIOA
Disoluzio bat
zabalera handiko
eta sakonera
gutxiko ontzian jarri
eta leku aireztatuan
utziz gero, likidoa
lurrundu egingo da
, eta solidoa
hondoan geratuko
da, kristal eran.
22. Nahasteak banatzeko metodoak:
IRAGAZKETA
Nahastea material
porotsu batean
zehar
pasaraztean, partik
ula solidoak
banatzeko
erabiltzen dugun
prozesua.
23. IES BEURKO BHI
Maite Remírez
(Anaya-Haritza argitaletxearen liburuan
oinarriturik)
