2. HASI
ESKEMA
FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH
Sistema periodikoa eta lotura
INTERNET
Edukien eskema
Atomoa
Elektroien kokapena, atomoan
Atomoaren osaera
Konfigurazio elektronikoa
Bohr-en eredu atomikoa
Orbitalen energia
Gaur egungo eredu atomikoa
Elementuen sistema periodikoa
Orbital motak
Atomoen batasuna
Taula periodikoa
Elementuen propietate
periodikoak
Atomoen neurria
Atomoen arteko lotura motak
Metalak eta ez-metalak
Lotura ionikoak
Lotura kobalenteak
Lotura metalikoak
AURREKOA
IRTEN
3. HASI
ESKEMA
FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH
Sistema periodikoa eta lotura
INTERNET
IKUSI
Hasteko, behatu eta erantzun
Sugarra aztertzea
Bunsen metxeroa piztutakoan, urdin bizibiziko sugarra lortu behar dugu.
Eta garra osagai ezberdinez eginiko
disoluzio
batekin zipriztintzen badugu?
Sugar berdea
Sugar laranja
AURREKOA
Sugar gorria
IRTEN
4. HASI
ESKEMA
FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH
Sistema periodikoa eta lotura
INTERNET
IKUSI
Atomoaren osaera
POTASIOA
kristala
Zenbaki masikoa
39
19
K
Atomoa
Nukleoa
Z zenbaki atomikoa
Protoi kopurua
19
Quarkak
Elektroi kopurua
19
Neutroi kopurua
A - Z= 39 - 19 =20
AURREKOA
IRTEN
5. HASI
ESKEMA
FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH
Sistema periodikoa eta lotura
INTERNET
IKUSI
Bohr-en eredu atomikoa
Bohr-en eredu atomikoan elektroiak energia maila zehatz
batzuetan biratuz soilik aurki daitezke.
Niels Bohr
Energia lehen mailan bi elektroi
egon daitezke gehienez
Energia bigarren mailan
8 elektroi egon daitezke
gehienez.
Energia hirugarren mailan
16 elektroi topatu
ditzakegu gehienez.
Energia laugarren mailan
32 elektroi aurkitu
daitezke gehienez, etab.
AURREKOA
IRTEN
6. ESKEMA
FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH
Sistema periodikoa eta lotura
INTERNET
IKUSI
Gaur egungo eredu atomikoa
Eredu mekaniko-kuantikoak elektroiak kokapen probable bat
hartuz nukleoaren inguruan daudela ezartzen du.
Edwin Schrödinger
Bohr-en eredua
Eredu
mekaniko-kuantikoa
1s
Probabilitatea
HASI
2s
3s
r → Nukleora distantzia
Orbital bat elektroia aurkitzeko
probabilitate handia (%90etik gorakoa)
dagoen espazioaren zati bat da.
AURREKOA
IRTEN
7. HASI
ESKEMA
FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH
Sistema periodikoa eta lotura
INTERNET
IKUSI
Orbital motak
LEHEN MAILA
1s
BIGARREN MAILA
2s
2p
px
HIRUGARREN MAILA
py
pz
3s
3p
px
py
pz
3d
dxy
dxz
dyz
dx2-y2
AURREKOA
IRTEN
dz 2
8. ESKEMA
HASI
FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH
Sistema periodikoa eta lotura
INTERNET
IKUSI
Konfigurazio elektronikoa
Atomo baten konfigurazio elektronikoa arau batzuk jarraituz lortzen da:
1
Orbital bakoitzean gehienez 2 elektroi egon daitezke.
2
Elektroiak energia gutxien duen orbital librea okupatzen doaz.
3
Energia bereko orbitalak (p o d) betetzen direnean lehenik elektroi bat kokatzen da
oerbital bakoitzean eta gero osatzen doa.
13
Al
1s
15
2p
3s
3p
1s
14
2s
2s
2p
3s
3p
1s
2s
2p
3s
3p
Si
P
AURREKOA
IRTEN
9. ESKEMA
FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH
Sistema periodikoa eta lotura
INTERNET
IKUSI
Orbitalen energia
Orbitalak osatzeko ordena:
Moeller-en diagrama
1s
2s
3p
3d
4s
4p
4d
4f
5s
5p
5d
5f
6s
6p
6d
6f
7s
AURREKOA
2p
3s
Energia
HASI
7p
7d
7f
IRTEN
10. ESKEMA
HASI
FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH
Sistema periodikoa eta lotura
INTERNET
IKUSI
Taula periodikoa
Alkalinoak
Lurralkalin
oak
Trantsiziometalak
Halogenoak
Anfigenoak
Gas geldoak
Lantanidoak
Aktinidoak
AURREKOA
IRTEN
11. ESKEMA
HASI
FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH
Sistema periodikoa eta lotura
INTERNET
IKUSI
Atomoen neurria
Erradio atomikoa: txikitik handira
1
2
13
14
15
16
17
18
He
H
Erradio atomiko
gorakorra
Li
Be
B
C
N
O
F
Ne
Na
Mg
Al
Si
P
S
Cl
Ar
K
Ca
Ga
Ge
As
Se
Br
Kr
Rb
Sr
In
Sn
Sb
Te
I
Xe
Cs
Ba
Tl
Pb
Bi
Po
At
Rn
AURREKOA
IRTEN
12. HASI
ESKEMA
FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH
Sistema periodikoa eta lotura
INTERNET
IKUSI
Metalak eta ez-metalak
Metalak
Metaloideak
Ez metalak
AURREKOA
Gas geldoak
IRTEN
13. HASI
ESKEMA
FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH
Sistema periodikoa eta lotura
INTERNET
IKUSI
Atomoen arteko lotura motak
LOTURA IONIKOA
Na
LOTURA KOBALENTEA
LOTURA METALIKOA
Cl
Elektroia
Nukleoa
Na+
Cl-
Gatza
Nukleoa
Elektroia
Kloro Gasa
Urrea
AURREKOA
IRTEN
14. HASI
ESKEMA
FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH
Sistema periodikoa eta lotura
INTERNET
IKUSI
Lotura ionikoak
Katioiak
Galena: Berun sulfuroa (II). PbS
Anioiak
Kolpea kristal ionikoan
Ioiak lekualdatu egiten dira
Mota bereko ioiak urrundu
egiten dira elkarrengandik
AURREKOA
IRTEN
15. HASI
ESKEMA
FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH
Sistema periodikoa eta lotura
INTERNET
IKUSI
Lotura kobalenteak
Diamantea
Grafitoa
Atomoak
AURREKOA
IRTEN
16. HASI
ESKEMA
FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH
Sistema periodikoa eta lotura
INTERNET
IKUSI
Lotura metalikoak
Katioiak
Elektroiak
Niobioa (Nb)
Kolpea kristal metalikoan
Elektroi lainoak haustura ekiditen du
AURREKOA
IRTEN
17. HASI
ESKEMA
FISIKA ETA KIMIKA 4 DBH
Sistema periodikoa eta lotura
INTERNET
Lotura interesgarriak
Elementu kimikoak
Eredu atomikoak
SARTU WEB
ORRI HONETARA
SARTU WEB
ORRI HONETARA
AURREKOA
IRTEN