Prezentado pri la Volumo 2 de la serio “Fundamenta Esperanto”. Komentarioj pri verkoj de zamenhof kaj aliaj en la kunteksto de la “Fundamenta Esperanto”.

3. Enkonduko
en la fontlibraron
(bibliografion) de la
Fundamenta Esperanto
Volumo 2 de la serio
“Fundamenta Esperanto”
Luiz Claudio Oliveira
Divinopoliso – Minas-Gerajso
Divinópolis – Minas Gerais
Uma iniciação
à bibliografia do
Esperanto Fundamental
Volume 2 da série
“Esperanto Fundamental”
47-a Brazila Kongreso de Esperanto
Brasiljo - 2012

5.  Projekto “Fundamenta Esperanto” (en google docs):
► Estas propono por la lernado, uzado kaj instruado de esperanto
laŭ la Fundamento kaj la ceteraj verkoj de Zamenhof.
 Libroj kaj aŭtoroj menciitaj en la projekto:
► Amasigitaj en iu enkonduko en la fontlibraron (bibliografion) de esperanto1
→
→ Por enkondukiĝi en la studadon de la verkoj de Zamenhof
kaj de la unuaj klasikuloj kiuj sekvis Zamenhofon.
1: 2-a volumo de la serio “Fundamenta Esperanto”, tiu prezentado mem
1- Kvazaŭantaŭparolo
Enkonduko en la fontlibraron
(bibliografion) de la
Fundamenta Esperanto

6.  Gravaj rimarkoj:
► Neniu ĝis hodiaŭ komprenis pli pri internacia lingvo ol Zamenhof.
►Bedaŭrinde, ne multaj esperantistoj —eĉ tiuj vaste kleraj en iliaj lingvoj—
pene zorgis pri la atenta trarigardado de la verko de la Majstro,
por pecekzameni ĝin kaj malkovri tiun modernan —verdire ne modernan,
sed estonteman— lingvan mirindaĵon, kiu estas esperanto.
Muito poucos esperantistas —mesmo aqueles grandemente cultos em suas línguas—
se deram ao trabalho de se debruçar sobre a obra do Mestre
para esmiuçá-la e desvendar esta maravilha lingüística moderna —moderna não,
futurística!— que é o esperanto.
►La plej gravaj/konataj lastaj brazilaj verkistoj1
de la modernaj tempoj
(ĝis la jaroj 1950/60), kiuj funde scipovis la verkon de Zamenhof, estis
Ismael Gomes Braga, L. Porto Carreiro kaj F. V. Lorenz,
kaj la kompilinto de la verkoj de tiuj lastaj estas A.K. Afonso Costa.
1: Ekzistas aliaj bonaj verkistoj/tradukistoj, kiel C. A. Wutke, A.K. Afonso Costa mem, multaj aliaj estas
menciindaj, kiel ekz-e Carlos Domingues, tamen tiuj cititaj plejeble estas la lastaj plej gravaj/konataj.
Enkonduko en la fontlibraron
(bibliografion) de la
Fundamenta Esperanto1- Kvazaŭantaŭparolo
Muito poucos esperantistas —mesmo aqueles grandemente cultos em suas línguas—
se deram ao trabalho de se debruçar sobre a obra do Mestre
para esmiuçá-la e desvendar esta maravilha lingüística moderna —moderna não,
futurística!— que é o esperanto.
pene zorgis pri sidiĝi kaj kliniĝi super
desvendar: forigi la okulvindaĵon; (f.) malkai; senvualigi. debruçar: surventrigi; antaŭenklini.
esmiuçar: diserigi; dispulvorigi; (f.) ĉiuflanke serĉesplori; detalhe klarigi, detalege klarigi.
vind/i: tr. enfaixar, pensar (criança), envolver, enrolar; vendar. vind(otuk)o: faixa; cueiro
Afonso Costa, A.K., Novo Dicionário Português-Esperanto, 1-a eld., FEB, 1987.

7. “Por ke lingvo internacia povu bone kaj regule progresadi
kaj por ke ĝi havu plenan certecon, ke ĝi neniam disfalos
kaj ia facilanima paŝo de ĝiaj amikoj estontaj
ne detruos la laborojn de ĝiaj amikoj estintaj,
—estas plej necesa antaŭ ĉio unu kondiĉo:
la ekzistado de klare difinita, neniam tuŝebla
kaj neniam ŝanĝebla Fundamento de la lingvo.“
L.L. Zamenhof, Fundamento de Esperanto, Antaŭparolo
2- Rememorante... (el prezentado en la 45-a kongreso)

8. ke la lingvo internacia
esperanto estas rezulto de la genio de Zamenhof, estas lia kreaĵo,
Ni pripensu pri la jenaj rezonadoj:
klopodita ekde jarcentoj de diversaj (aliaj) geniuloj de la Homaro,
tamen plej perfekte ellaborita de la lingva genio de Zamenhof,
kiu difinis kio estas kaj kiel funkcias internacia lingvo.
lia kreaĵo estas difinita en la Fundamento kaj en liaj ceteraj verkoj.
 La geniulo estas Zamenhof,
1 Ni devas konsciiĝi pri tio,
Andersen
—Fabeloj—
Fundamenta
Krestomatio
2- Rememorante... (el prezentado en la 45-a kongreso)

9. 2 Nek Descartes, nek Leibnitz, nek aliaj grandaj geniuloj
sukcesis fari tion, kion Zamenhof faris:
ellabori kaj starigi internacian lingvon
kompletan kaj funkciantan, inklude kun ĝia popolo (la esperantistoj).
Tio estas, ne estas iu ajn “Iuulo”,
kiu “plibonigos”, “disvolvigos” “evoluigos” esperanton,
ĉar esperanto ne estas projekto,
ĝi estas tute plena lingvo, tute funkcianta kaj treege riĉa,
neegalebla ene de ĝia “fleksebla kapablo” de esprimo, kun simpleco,
reguleco kaj logikeco.
2- Rememorante... (el prezentado en la 45-a kongreso)

10. ► Zamenhof, L.L., Esperanto Modelo: livro de leitura
formado de escritos originais do Dr. L.L. Zamenhof,
selecionados e anotados por I.G. Braga, FEB, 2-a,
1987 (1-a: 1938).
Zamenhof, L.L., Modela Esperanto: legolibro formita el
originalaj skribaĵoj de Dr-o L.L. Zamenhof, elektitaj kaj kun
rimarkoj de I.G. Braga, FEB, 2-a, 1987 (1-a: 1938).
● Ismael Gomes Braga bone konis la lingvon kaj ĝian
esencon.
3- Rekte el Zamenhof
Enkonduko en la fontlibraron
(bibliografion) de la
Fundamenta Esperanto
 A) Kompilado de verkoj, partoj kaj skriboj de Zamenhof
(tiuj plej utilaj por komencantoj)
► Zamenhof, L.L., Esperanto: Essência e Futuro da Idéia de Língua
Internacional, FEB. ...
Zamenhof, L.L., Esperanto: Esenco kaj Estonteco de la ideo de Lingvo Internacia,
FEB. ...
● Teksto de la tezo “Esenco kaj estonteco de la ideo de lingvo internacia”, flanke
de la portugala traduko de I.G. Braga.

11. Enkonduko en la fontlibraron
(bibliografion) de la
Fundamenta Esperanto3- Rekte el Zamenhof
► Zamenhof, L.L., Originala Verkaro, eldonis J. Dietterle, Ferdinand Hirt &
Sohn, 1929.
● Bonega referenco por ke oni povu kompreni la ideojn de Zamenhof, ĉar ĝi
enhavas grandan kvanton da originalaj tekstoj, da artikoloj kaj leteroj el diversaj
epokoj, inter ili la “Teksto de la Deklaracio” de Boulonjo-sur-maro (la planita kaj
la definitiva teksto).
► Holzhaus, A., Doktoro kaj Lingvo Esperanto, Fundumo Esperanto, 1969.
● Verko plenplena da informoj pri Zamenhof kaj esperanto, kun originalaĵoj, iom
ĥaosa em ĝia prezentado, tamen de bonega kvalito rilate al ĝia enhavo.

12. Enkonduko en la fontlibraron
(bibliografion) de la
Fundamenta Esperanto3- Rekte el Zamenhof
 B) “Kerno” de esperanto
► Zamenhof, L.L., Fundamento de Esperanto: en diversaj eldonoj, preferu tiujn pli
malmovajn au pli fidindajn rilate al la originalaĵoj.
● Baza dokumento de ĉiu esperantisto. Tralegu ĝin, kaj atente.
● Eldono de Edistudio, de 1991: kun tre konfuzaj antaŭparolo kaj postparolo,
veraj embarasoj de ideoj propraj al la kompilinto de tiu eldono. En ĉi tiu kazo,
limiĝu al la enhavo propra al la Fundamento sen enmiksiĝo de tiuj flankaj
komentarioj.

13. Enkonduko en la fontlibraron
(bibliografion) de la
Fundamenta Esperanto3- Rekte el Zamenhof
► Deklaracio de Bulonjo-sur-
maro , teksto trovebla en:
● Zamenhof, L.L., Originala
Verkaro, editor J. Dietterle,
Ferdinand Hirt & Sohn, 1929.
Rimarko: tiu libro entenas
multajn originalajn tekstojn de
Zamenhof, inter ili tiu de la
Deklaracio de Bulonjo-sur-
maaro, projektita kaj
definitiva
► Lingvaj Respondoj, de L.L. Zamenhof, laŭ diversaj kompiladoj:
● Lingvaj Respondoj aperintaj en la Revuo, Hachette, 1910 (2ª ed. 1912);
● Lingvaj Respondoj (Nova serio), Esperantista Centra Oficejo, 1913;
● Lingvaj Respondoj (Plena Kolekto), Esp-ista Centra Librejo, 1925 (3ª eld.
1936); ● Lingvaj Respondoj: konsiloj kaj opinioj pri Esperanto, Éditions
Françaises d’Espéranto, 1962.
● Komentarioj pri gramatikaj aferoj. Tiu verko venas tuj post la Plena gramatiko,
kaj kompreneble devas superregi ĉiujn aliajn similajn verkojn.

14. ► Tradukaĵoj:
● Zamenhof, L.L. (eldonisto kaj kontribuanto), Fundamenta Krestomatio de la lingvo
esperanto de D-ro L.L. Zamenhof, The Esperanto Publishing Co. Ltd., 17-a, 1954.
● Proverbaro Esperanta, de Marko Zamenhof
● Fabeloj de Andersen.
● Georgo Dandin, de Molière
● Hamleto, de Shakespeare
● Ifigenio en Taŭrido, de Goethe
● La Batalo de l’ Vivo, de Dickens
● La Habeno de Baĥaraĥ, de Heine
● La Gimnazio, de Ŝalom Alejĥen
● La Rabistoj, de Schiller
● La Revizoro, de Gogol
● Marta, de Orzeszko
● Malnova Testamento
● Tradukitaj poemoj (plejparte en la Fundamenta Krestomatio)
Enkonduko en la fontlibraron
(bibliografion) de la
Fundamenta Esperanto3- Rekte el Zamenhof
 C) Ceteraj verko de Zamenhof – resuma listo
► Por pli da detaloj, vidu la
prezentadon “Zamenhofa
Verkaro: Superrigardo” en
la 42-a Brazila Kongreso de
Esperanto

15. Enkonduko en la fontlibraron
(bibliografion) de la
Fundamenta Esperanto3- Rekte el Zamenhof
► Originalaĵoj: multaj el la plej gravaj artikoloj, tezoj kaj personaj leteroj de
Zamenhof estas represitaj en la verkoj de Holzhaus kaj Dietterle menciitaj
antaŭe.
● Diversaj artikoloj en la gazeto La Esperantisto (sept-o 1889/junio 1895)
● Broŝuroj pri esperanto, en diversaj lingvoj
● Artikoloj kaj propagandoj en naciaj revuoj, pri esperanto
● "Tezoj" (artikoloj pli longaj aŭ pri metodologio):
→ La Deveno de Esperanto (en letero),
→ Esenco kaj Estonteco de la Ideo de Lingvo Internacia (~1900),
→ Prelegoj en Universalaj Kongresoj (1905, 1906, 1907, 1908, 1909, 1910,
1911, 1912)

16. ● Vortaroj:
→ Plena Vortaro Rusa-Internacia (1889),
→ Meza Vortaro Internacia-Germana (1889).
→ Universala Lingvo Esperanto: Plena Lernolibro kun du vortaroj por Rusoj
(1889).
→ Universala Vortaro de la lingvo internacia “Esperanto” (1893).
→ Fundamenta Vortaro Esperanto-Pola (1906).
→ Poŝvortaro Germana-Esperanto kaj Esperanto-Germana (1907).
→ Vortaro Esperanto-Rusa (1909)
● Korespondado
● Originalaj poeziaĵoj (en la Fundamenta Krestomatio)
Enkonduko en la fontlibraron
(bibliografion) de la
Fundamenta Esperanto3- Rekte el Zamenhof

17. Enkonduko en la fontlibraron
(bibliografion) de la
Fundamenta Esperanto4- Proksime al Zamenhof
 Aliaj verkoj pli proksimaj al la uzoj de Zamenhof
► Grosjean-Maupin, E., Esselin, A., Grenkamp-Kornfeld, S., Waringhien, G., Plena
Vortaro de Esperanto, SAT , Paris, 1988. (10-a eldono sen ŝanĝoj kun
suplemento, originala eldono: 1934).
● PV: redaktita sub la gvidado de E. Grosjean-Maupin (krom la suplemento, vidu
sekve).
● Klasika vortaro de la lingvo, entenas la
“senmikslingvon1
” de esperanto, kun pli-malpli
6.900 radikoj2
, kiuj ebligas la faradon de
29.000 ĝis 55.000 vortoj (simplaj kaj
kunmetitaj), kvanto simila al la klasikaj
vortaroj de la naciaj.
1: vernáculo. 2: Vidu “Quantitativos da
riqueza vocabular sistematica do esperanto”,
volumo 5 de la serio “Esperanto
Fundamental”.
● Rimarko: Mi ne uzas la Suplementon de PV
sisteme (aŭ eĉ nur tre malofte), ĉar ĝi entenas
alian gvidadon, de Waringhien, al la
"grandvolumemaj" vortaroj.

18. Enkonduko en la fontlibraron
(bibliografion) de la
Fundamenta Esperanto4- Proksime al Zamenhof
► Bastien, L., Naŭlingva Etimologia Leksikono, The
Esperanto Publishing Co. Ltd., Inglaterra, 1950.
► Nomura, R. (kompilinto), Zamenhofa Ekzemplaro:
La uzado kaj la esprimoj el la verkoj de D-ro L.
L. Zamenhof, Nagoja Esperanto-Centro, Nagoya,
1989.
● Singulara verko, kie la ĉefvortoj montras ekzem-
plajn frazojn de Zamenhof, kaj ne difinojn.
► Afonso Costa, A. K., Dicionário Completo
Esperanto-Português, FEB, Rio de Janeiro, 1997.
(1ª eldono)
► Afonso Costa, A. K., Novo Dicionário Português-
Esperanto, FEB, Rio de Janeiro, 1997. (4ª
eldono)
● Gravaj verkoj, de esperantisto vere dediĉita al la
afero de esperanto. Vidu plue en la teksto de la
Projekto Fundamenta Esperanto.
► Domingues, C., Vocabulário Português-Esperanto
Esperanto-Português, Liga Brasileira de
Esperanto, Rio de Janeiro, 1977. (5ª
represado, 1986).
● Malgranda sed vere utila verko.

19. Enkonduko en la fontlibraron
(bibliografion) de la
Fundamenta Esperanto4- Proksime al Zamenhof
► Seppik, H., La Tuta Esperanto: Gramatiko por progresintoj, Gvidlibro por
kursestroj, Literatura Mondo, Budapest, 1938.
► Saussure, R., La Vort-strukturo en esperanto: Raporto al la Esperanto Akademio,
Bern, 1916, reeldono de Laborgrupo Antaŭen, Brasília, 1985.
► Braga, I.G., Gramática de Esperanto: com chaves dos exercícios, para estudo sem
mestre, Cooperativa Cultural dos Esperantistas, Rio de Janeiro, 1959. (2ª
edono)
► Lorenz, F.V., Esperanto sem Mestre: gramática, exercícios de tradução, exercícios
de conversação, chaves dos exercícios, vocabulário português-esperanto,
vocabulário esperanto-português, FEB, Brasília, 1988 (8ª edição). Obra
refundida pelo Prof. Dr. L.C. Porto Carreiro. 1ª edição: 1943. ● Vera
enciklopedieto de la lingvo.
► Aymonier, C., Cours Méthodique d’Esperan-to:
I: Grammaire Complète, Esperantista
Centra Librejo, Paris, 1935. (5ª edição)
► Cox, G., The International Auxiliary Language
Esperanto Grammar and Commentary, The
Esperanto publishing Co., Londres, 1944.
(4ª eldono)
● Por tiuj, kiuj volas bonajn gramatikojn, jen
tre interesa kolekto: en esperanto, en la
portugala, angla aŭ franca.

20. ► Aymonier, C., Grosjean-Maupin, E., Cours Méthodique d’Esperanto: Thèmes,
Hachette, Paris, 1909. (Esperanto. Kolekto de la Revuo)
► Aymonier, C., Grosjean-Maupin, E., Cours Méthodique d’Esperanto: Versions,
Hachette, Paris, 1909. (Esperanto. Kolekto de la Revuo)
● Bonaj libroj por aŭtentikaj frazoj kaj stilo. La unua estas tamen en la franca.
► ”Kolekto Esperanta - aprobita de D-ro Zamenhof”, Hachette.
► ”Esperanto - Kolekto de la Revuo”, Hachette. Samepokaj al la “Kolekto
Esperanta”.
● Diversaj libretoj de tradukoj kompletaj aŭ ne, malnovaj sed troveblaj em la
bibliotekoj de provincaj asocioj. Bonaj libroj por aŭtentikaj frazoj kaj stilo (bonaj
legaĵoj)
Enkonduko en la fontlibraron
(bibliografion) de la
Fundamenta Esperanto4- Proksime al Zamenhof

21. ► Gvidlibro por Supera Ekzameno: historio, literaturo, metodologio, redator
Alfonso Pechan, Hungara Esperanto-Asocio, Budapest, 1979. (2ª edição,
1966).
● Tre utila manlibro/gvidlibro por enkondukiĝi en la literaturon de esperanto.
► Clark, B., Kien la poezio, The Esperanto Publishing Co. Ltd, 1957.
● Bonega libro, kun indikoj tiaj, kiel uzi la ligvon kaj ĝiajn aŭtentikajn rimedojn (t.e.,
kunmetado de vortoj), kaj ne “reformi” ĝin laŭ la latinidaj aŭ fleksivaj lingvoj, por fari
poeziaĵojn.
Enkonduko en la fontlibraron
(bibliografion) de la
Fundamenta Esperanto4- Proksime al Zamenhof

22. Enkonduko en la fontlibraron
(bibliografion) de la
Fundamenta Esperanto5- Klasikuloj de la lingvo
 Por enkonduko en la literaturo de esperanto, kaj al la klasikuloj de
la lingvo, vidu:
► Gvidlibro por Supera Ekzameno: historio, literaturo, metodologio, redaktis Alfonso
Pechan, Hungara Esperanto-Asocio, Budapest, 1979. (2ª eldono, 1966).
● Uzata por la donitaĵoj de la sekvaj komentarioj.
 Gravegaj rimarkoj:
● Antaŭ ĉio estas necese koni ―t.e., legi kaj iom studi― kelkajn el la unuaj klasikuloj
kaj bonaj aŭtoroj.
● Tiuj estos la "modeloj", kiuj enfiksiĝos en la memoro laŭ iliaj gramatikaj uzoj,
vorttrezoro kaj stilo.
● Poste, oni iras al la plej nuntempaj verkoj, ĉar de tiam la bonaj aŭtoroj modernaj
estos intuicie elstarigitaj, ĉar la lingvo, laŭ sia senmiksa formo1
jam estos lernita per la
kontakto kun la klasikuloj kaj bonaj aŭtoroj .
1: vernáculo

23. ► Diversaj aŭtoroj de la Fundamenta Krestomatio.
● En la “Fundamenta Krestomatio” ni renkontas tekstojn de diversaj tradukistoj,
inklude Zamenhof. Ili estis la unuaj “bonaj aŭtoroj” de esperanto.
● Ĉiuj tekstoj de la Fundamenta Krestomatio estis reviziitaj de Zamenhof mem, tamen
konservante la karakterajn trajtojn de iliaj originalaj tradukistoj.
► Antoni Grabowski (1857-1921), la unua granda klasikulo kune kun Zamenhof, iu el la
plej gravaj verkistoj de esperanto.
● Verkoj: - Sinjoro Tadeo (de Mickiewicz**)
- La Neĝa blovado (de Puŝkin*) - La gefratoj (de Goethe)
- La liro de la esperantistoj (diversaj aŭtoroj, Grabowski estis eldonanto)
- Pan Tadeusz (de Mickiewicz**) - Mazepa (de Slowacki**)
- Halka (de Moniuszko**) - El Parnaso de Popoloj (poeziaĵoj tradukitaj el 30
lingvoj, kune kun kelkaj originalaĵoj de Grabowski mem)
* kaj **: klasikaj/famaj rusa kaj polaj verkistoj.
► Antoni Kofman (1865-1940; en 1907 moviĝis al Ido kaj
post al Occidental).
● Verkoj:- Edziĝo de Figaro (de Beaumarchais)
- Kain (de Byron) - partoj de Faust (de Goethe)
- 9 kantoj de la Iliado - originalaĵoj
Enkonduko en la fontlibraron
(bibliografion) de la
Fundamenta Esperanto5- Klasikuloj de la lingvo
 La unuaj klasikuloj kaj bonaj aŭtoroj de esperanto

24. ► Kabe (Kazimierz Bein, 1872-1959; forlasis esperanton
en 1911, pro aliaj intereoj; tamen en malfrua aĝo
iufoje reaperis).
● Verkoj:
- Fabeloj de Grimm - Turgenev
- kaj diversaj aliaj
- plej fama: La Faraono (de Boreslav Prus).
● La stila verkado de Kabe estas vera ĉefverko de la
lingvo, Kabe estas klasikulo inda je partopreni
flanke al flanke al Zamenhof kaj Grabowski, kiel
rekonis Grosjean-Maupin uzante ekzemplojn de Kabe
en la Plena Vortaro.
► Henri Vallienne (1854-1913).
● Verkoj:
- Eneido - Evolucio de la Religia Ideo
- Manon Lescaut (de Prévost),
- Margot (de Musset)
- La Aventuroj de Telemako (de Fénelon),
- Metamorfozoj (de Ovídeo)
- originalajhoj: Kastelo de Prelongo, Ĉu li?.
► Carlo Bourlet (1866-1913).
● Organizinto kaj redaktinto de La Revuo, kie aperas
liaj artikoloj “Babiladoj”.
Enkonduko en la fontlibraron
(bibliografion) de la
Fundamenta Esperanto5- Klasikuloj de la lingvo

25. ► Émile Boirac (1851 -1917).
● Diversaj tradukadoj, inter ili:
- Monadologio (de Leibniz) - Don Juan (de Molière),
- Vortaro Esperanto-Esperanta.
● Estas treinteresa la fakto ke Boirac klopodis, pere de
lia vortaro, iom ordometi la babelon, kiu formiĝis tiam,
el la multobliĝado, en la vortaroj de la diversaj lingvoj,
de formoj diversaj por la samaj signifoj.
► Théophile Cart (1855-1931).
● Verkis didaktikajn librojn, redaktis la revuon Lingvo
Internacia.
● Lia sinteno defendante la Fundamenton, kvankam
iom severega, necedema, esti ankoraŭ grava em lia
epoko (de la unuaj skismoj).
► Paulo Lengyel (1868-1932).
● Verkoj: Libro de Humoraĵoj,
● presisto de la revuo La Esperantisto dum iom da
tempo, fondis la Presan Esperantistan Societon,
redaktis la revuon Juna Esperantisto.
► Felix Zamenhof (FEZ, 1868-1933).
● Frato de Zamenhof.
● Verkoj: en la revuo La Esperantisto; Verkaro de Fez.
Enkonduko en la fontlibraron
(bibliografion) de la
Fundamenta Esperanto5- Klasikuloj de la lingvo

26. ► Vasilij Devjatnin (1862-1938).
● En lia tempo sai laboro estis tiom grava kiom tiu de
Grabowski aŭ Kabe, Gvidlibro, paĝ. 145.
● Verkoj: Poltava (de Puŝkin), Ruslano kaj Ludmila
(de Puŝkin), Boris Godunov (de Puŝkin), Demono
(de Lermontov), Plena Verkaro (4 volumes), didaktikaj
libroj, kontribuis al la revuo La Esperantisto.
► Aleksandro Dambrauskas-Dombrowski (1860-1938).
● Verkoj: Vesaraĵeto kaj multaj aliaj tradukoj.
► Leo Belmont (Leopold Blumenthal, 1865-1941).
● Verkoj : Sonoj Esperantaj, revuo Libera Vorto,
provskriboj (eseoj) en la revuo Literatura Mondo.
► Edmont Privat (1889-1962).
● Kunfondis la revuon Juna Esperantisto,
● verkis la didaktikan legolibron Karlo,
● originalaĵoj: Ginevra, Tra l' silento, Vivo de Zamenhof,
Historio de Esperanto, Esprimo de sentoj en esperanto,
Junaĝa Verkaro (kolekto), Aventuroj de pioniro, Vivo de
Ghandi.
Enkonduko en la fontlibraron
(bibliografion) de la
Fundamenta Esperanto5- Klasikuloj de la lingvo

27. ► Julio Baghy (1891-1967). ● Verkisto de klasika lingvo, kvankam
rimarkeble vivanta, elstare sugestema. (Gvdilibro, paĝ. 168).
● Baghy estas unu el la lastaj grandaj klasikuloj, unu el la lastaj
fortikaĵoj de la granda literaturo en esperanto (kune kun
Zamenhof, Grabowski kaj Kabe).
► Francisko Valdomiro Lorenz (1872-1957). ● Ĉeĥo kiu pasigis la
plejgrandan parton de sia vivo em Brazilo.
● Verkoj: Esperanto sem Mestre, admirinda didaktika verko,
malgranda enciklopedio pri lingvo kaj vorttrezoro, Bhagavadgita
(el la sanskrita), Voĉoj de poetoj el la spirita mondo, Antologio de
Brazilaj poetoj.
► Ismael Gomes Braga. ● Verkis serion da didaktikajn librojn, em
esperanto kaj pri esperanto kaj Zamenhof, inklude ter interesan
gramatikon,kun ekzercoj. Li bone konis la “spiriton” de la lingvo,
kaj iu el liaj grandan kontribuon al la esperanta studado
(esperantologio) estas sisteme — kaj ech insite — indiki au
rekomendi la legadon kaj studadon de la verkoj de Zamenhof,
kion mi adoptis kiel baza principo en miaj studoj pri/en esperanto.
► L. C. Porto Carreiro Neto. ● Alia grandega brazila verkisto
(tradukisto). Verkis modelajn tradukojn de spiritistaj verkoj.
► A.K Afonso Costa. ● Nia plej granda vortaristo. Li estas la kom-
pilinto de la kontribuoj de IG Braga kaj Porto Carreiro al la
vorttrezoro de la lingvo.
Enkonduko en la fontlibraron
(bibliografion) de la
Fundamenta Esperanto5- Klasikuloj de la lingvo

28. Nokta mallumo kovris la
landon Araban. Estis la
horo antaŭ la matena
krepusko en la vasta
altplataĵo de la
nordorienta parto de
Arabujo, nomita "Lando
Uc". Stela baldakeno,
ornamita kvazaŭ per
milionoj da tremetantaj
diamantoj, etendiĝis super
mistera silenta pejzaĵo.
Timiga blekado de leonoj
kaj hienoj, kiu
interrompadis la silenton,
jam ĉesis, kaj nun la tuta,
virga naturo ŝajne ĝuis la
plej profundan ripozon,
ĝis la suno vekos ĝin al
nova, ĝoja aktiveco.
Enkonduko en la fontlibraron
(bibliografion) de la
Fundamenta Esperanto6- Kaj jen la fino ...
... aŭ la komenco! Bonajn legaĵojn!!!
Pro Iŝtar, de Heinrich A. Luyken, originale verkita en
esperanto.