Лекц

2. Та эхлээд эдгээр асуултыг өөрөөсөө асуугаад
үз....
Та хэр зөв хооллодог вэ
Хоол тэжээлээрээ физиологийн хэрэгцээгээ
хангаж байна уу
Хоол х¿íснèé õàíãàìæ, äýãëýì àëäàãäñàíààñ ¿¿äýæ
ºâчèí áèé áîëäîã гэдэгтэй санал нийлдэг үү

3. Энэ асуултыг би өөрөөсөө
асуух юм бол би мэдэхгүй
эсвэл гайгүй зөв
хооллодог бàéхаа л гэж
хариулна. Учир нь би зөв
хооллолтын талаар
тэгтлээ сайн мэдэхгүй,
өөрийн бодлоор бол би
өдөрт 3 удаа хооллодог,
өөх тостой хоол бага
иддэг, чихэр бага
хэрэглэдэг, тэгтлээ их
иддэггүй , архи дарс
хэрэглэдэггүй тийм
îëîб хоор би зөв хооллож
байгаа юм шиг... Ãýòýë энэ
хоолны пирамид-г хараад
би буруу хооллож байгаа
юм байна гэж äîã.бод

4. Àëèâààºâчèíýìãýãèéí ¿åäáîäèñûí
ñîëèëöîîíäçààâàëÿìàð íýãýí ººðчëºëò
ãàðàõ áàýíýíüóóðàã, ººõ òîñ, í¿¿ðñ
óñ, àìèíäýì, ýðäýñáèчèëòýæýýëèéí
áîäèñûí ñîëèëöîîíäãàðñàí ººðчëºëòººð
èëýðäýã.
¯¿íèéãýìчëýõ àðãàíüõîîëîîð ýìчëýõ
àðãàáºãººäýíýíüáèåìàõáîäèäõàìãèéí
òîõèðîìæòîé.

5. Олон улсын практикаас харахад, хүн
амын хоол тэжээлийн байдалд зөвхөн
илчлэгээр үнэлгээ өгөх нь нэгэнт
хоцрогдож, хэрэгцээ нь маш бага
боловч бие махбодийн бодисын
солилцоонд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг
биологийн идэвхт бодис, бичил
тэжээлүүдийн хэрэглээ, хангамжийг
онцлон авч үзэж, энэ хэлбэрийн
дутлаас урьдчилан сэргийлэхэд онцгой
анхаарал тавьж байна

6. ,Хүний эрүүл мэнд ажиллах чадвар ба урт удаан наслалтыг
дэмжих хүнсний бүтээгдэхүүнүүдийн гол үүрэг нь
организмыг байнгын шаардлагатай бичил тэжээлүүдээр
/ /амин дэмүүд ба бусад хэрэгцээт эрдэс бодис хангах явдал
.юм
Организм
чухал шаардлагатай
бичил бодисуудыг
р ялгаруулжөө өө
чадахг й з вх нү ө ө
гаднаас х нсээрү
дамжуулан авдаг,
м н дарааө
хэрэглэхээр н ц лжөө ө
чадахг й учир тэдү
организмд байнга
гаднаас орж байх
хэрэгтэй болдог

7. Зунжин хөдөө ногоо цагаа
идэж амарлаа ч намар
аминдэмèéн дуталтай хэвээр
ирнэ гэсэн үг.
· Организмыг С аминдэмээр
бүрэн хангахын тулд хагас
алим идэх бус 3-5 литр
алимны шүүс уух хэрэгтэй.
· Шаардлагатай В1 ба В6
аминдэмийн хэрэгцээг
хангахын тулд өдөр бүр 1 кг
хар талх буюу 400-500 гр мах
идэх хэрэгтэй.

8. Х н эр л амьдрах, х д лм рл х, сурч боловсрох, урт наслахадү үү ө ө ө ө
зохистой, аюулг й хоол х нс чухал юм.ү ү
Ýìчèëãýýíèéõîîëíü
•Òóõàéí ºâчíèé ýäãýðýëòèéí ÿâöàä ñàéíààð íºëººëºõ
ýìчèëãýýíèé ºíäºð чàíàðòàé áàéõ
•Òóõàéí ºâчèí öààøèä äààìæðàõ áóþó àðõàãøèõààñ
ñýðãèéëýõ ¿éëчèëãýýòýé áàéõ
•Ýìèéí áîëîí ýìчèëãýýíèé áóñàä àðãûí ¿ð íºëººã ñàéæðóóëàõ
ñóóðü áîëîõ чàíàðòàé áàéõ
•Èëчëýã чàíàðûí õóâüä ºâчòºíèé áìá-ûí ôèçèîëîãèéí
øààðäëàãûã á¿ðýí õàíãàñàí áàéõ
•Òóõàéí ºâчíèé ¿åä ¿éл ажиллагаа нь хямарсан эрхтэн
системийг гамнах үйлчилгээтэй байх
•Өнгө үзэмж сайтай хоол идэх дур хүслийг татахуйц байх
•Мөн өвчний шинж төрх, хувь хүний онцлог, нас, хийгдэж
байгаа эмчилгээ, хөдөлгөөн ажил хөдөлмөрийн дэглэмийг
харгалзан тогтооно. 2 хооллолтын хооронд 4-5цаг, оройн
хоолноос өглөөний хоолны хооронд 8-10цаг байх нь
тохиромжтой.

14. Хоол тэжээлийн дутагдлын улмаас бага насны
хүүхэд олон төрлийн өвчинд нэрвэгдэх явдал
гарч байна. Судалгаагаар 5 хүртэлх насны
хүүхдийн 43,2 хувь, өсвөр насны хүүхдийн 28,6
хувь нь тус тус”Д” амин дэмийн дутагдалтай
байгаа нь тогтоогджээ. Хоол, хүнсний эрүүл
ахуйн болон аюулгүй байдлыг хангаагүйгээс
шалтгаалан элдэв өвчин, эмгэг үүсэх нөхцөл áèé
áîëæ áàéíà.
1913 онд рийнөө
хоногийн хэрэгцээт
т мрийн нормыг дундө
зэргийн 2 алим идээд
хангаж байсан бол 1995
онд тэр хэмжээний
т мрийг 52 ширхэгө
алим хэрэглэснээр
хангана.
С аминдэмийн
хоногийн хэрэгцээг
хангахын тулд хэсэг
апельсин идэж болох
боловч тэр нь х нийү
ходоодны йлү
ажиллагаанд с р г рө ө өө
н л лн .ө өө ө

15. 1953 онд 50жилийн өмнө
3000 ккалори илчлэгтэй
хүнс хэрэглэж байсан,
тэгвэл одоо 2003 оны
байдлаар эрэгтэй хүн
2300 ккалори, эмэгтэй
хүн 1900 ккалори
илчлэгтэй хүнс хэрэглэж
байна.
Өнөөдөр бидний 2000-
2500 ккал хоногийн илч
зарцуулалтын үед бид
дээрх хэмжээний хүнсийг
хэрэглэж чадахгүй.
Тооцоогоор орчин үеийн
хүний хоногийн хоолны
хэмжээ нь организмын
аминдэм болон бусад
ихэнх эрдэс бодисуудыг
хангаж чадахгүй нь
ойлгомжтой.
 Аминдэм д, макро- ба микроэлемент дийн дутал нь эр лүү үү үү
х м ст рг н ажиглагдаж байгаа б г д вү үү ө ө ө өө ө чл лд х ргэх голө ү
х чин з йл болж байна.ү ү
Энэ б хнийг нэгтгэн д гнэвэл:ү ү
1. Эдгээр нь з вх н нэг аминдэмийн х рээнд биш С-аминдэм,ө ө ү
В-аминдэм, бетта-каротина зэрэг аминдэм дийн хавсарсанүү
хэлбэрээр полигиповитаминоз хэлбэрээр ажиглагдаж байна.
2. Эдгээр аминдэм дийн дутал нь з вх н хавар биш б х лүү ө ө ү
улирлын турш ажиглагдаж байгаа б г д байнга тогтмө өө ол
йлчилдэг х н лү ө өө т х чин з йлс болон хувирсан байна.ү ү
3. Ихэнх х хэд, жирэмсэн болон х х л эхч дэд эдгээрүү ө үү үү
аминдэм дийн дутал нь т мрийн дуталтай хавсарч т м рүү ө ө ө
дутлын цус багадалтын нууц ба ил хэлбэрт шилжих гол
н хц л болж байна.ө ө
4. М н аминдэм дийн дутлууд нь организмд кальци ,т м р,ө үү ө ө
фтор, йод, селен, цинк болон бусад элемент д хангалтг й оржүү ү
байгаатай хавсарч организмд с рг р н л лж байна.ө өө ө өө
5. Шимт тэжээлт бодисуудын дутал нь хэсэг б лэг х м сийнү ү үү
х рээнд биш, б х х н амыг хамарч байна.ү ү ү
Эдгээр бодисууд нь х ний организм р нийлэгж лжү өө өө үү
чадахг й учираас д р б р хоол тэжээлээр бидний организмдү ө ө ү
орж байх хэрэгтэй. Хэрэв эдгээр бодисууд х нсээр дамжинү
бидний организмд орохг й бол яваандаа тэдний дуталд орно.ү
Энэ нь цаашдаа орчин тойрны хорт н л лтэй тэмцэхө өө
боломжийг сулруулж, эр л мэндийг муутган, ажиллахүү
чадварыг доройтуулан, х гшр лт х ргэнэ.ө ө ү

16. .Анхаарлаа хандуулсанд баярлалаа
Амжилт хүсье