2. 1
ó là cái tên ch Ni t cho tôi. úng ra, cái tên ban u là Bêbêtô. B n có bi t
Bêbêtô là gì không? Ch c b n nghĩ ó là m t lo i c c i? Tr t l t r i, b n ơi. ó là tên
c a m t c u th i Brazil.
Ch Ni t cho tôi cái tên ó chính xác là vào ngày 17 tháng 7 năm 1994, t c là úng
vào ngày i tuy n Brazil o t ch c vô ch gi i bóng á th gi i l n th 15.
ó cũng chính là ngày tôi t chân n nhà tôi. T t nhiên là nhà tôi hi n nay. Nhà tôi
hi n nay t t nhiên là nhà tôi ang .
Ph i nói rõ như v y, vì thông thư ng, khi nh c n hai ch “nhà tôi” ngư i ta ang
nghĩ n cái nhà ngư i ta ã r i xa.
Ngư i ta nghĩ n cái nhà cách ó m t trăm mét và lo l ng nói:
- Mưa th này, không bi t nhà tôi có d t không.
Ngư i ta nghĩ n cái nhà cách ó m t ngàn mét và bu n bã nói:
- Không bi t gi này nhà tôi m i ngư i ang làm gì.
Ngư i ta nghĩ n cái nhà cách ó n a vòng trái t và l n này thì ngư i ta s t sùi:
- Ch ng bi t ch ng nào tôi m i ư c v thăm l i nhà tôi.
Ngày u tiên v thăm quê t m t nơi xa lăng l c, chính bà n i c a ch Ni v a khóc
v a k như v y. Lúc ó tôi ang n m g m xương dư i g m bàn ch âu.
2
Bêbêtô! Cái tên cũng hay y ch ? Nhưng dài quá.
u tiên ch Ni g i tôi:
- Bêbêtô.
Sau ó, anh Nghé, anh ch Ni, g i tôi:
- B... bêtô.
n lư t ba ch Ni và m ch Ni g i tôi:
- Bêtô.
B n th y chưa, càng l n tu i, con ngư i ta càng nói ít i. H nghĩ nhi u hơn.

3. Th là tôi tr thành Bêtô.
May mà bà n i ch Ni v chơi ít ngày, chưa k p g i n tôi. N u không tên tôi có khi
ch g n l n:
- Tô.
Mà như th thì th t bu n cư i.
3
Tôi chưa th y ai mê bóng á như ch Ni. Tôi bi t cái trò ó. Th m chí bi t rành hơn
nh ng ngư i không bi t.
Hai mươi hai ngư i chia làm hai phe, r t d phân bi t vì h m c qu n áo khác màu
nhau, cùng tranh giành m t v t tròn tròn ư c g i là qu bóng. Và m t ngư i th hai
mươi ba lon ton ch y theo, v i cái còi ng m trên mi ng. ó là ông tr ng tài.
B n cún chúng tôi cũng hay chơi cái trò nhí nh này. Nhưng thay vì qu bóng, t i tôi
giành nhau khúc xương, có khi ch là cái uôi cá nh xíu.
T t nhiên t i tôi không chia làm hai phe. Mà vô s phe. Có năm th ng cún là năm phe.
Và mư i phe, n u t âu ó ch y t i năm th ng n a.
T i tôi cũng không c n tr ng tài. N u có th ng nào t xưng là tr ng tài thì h n cũng
nói cho oai th thôi. Vì ngay sau ó l p t c t h n cũng thành m t phe.
Khúc xương t t nhiên h p d n hơn qu bóng. Vì ăn ư c. Và vì giành nhau m t th
ăn ư c, t i tôi cho ng nhau quy t li t hơn so v i các c u th g p trăm l n. Nhi u khi
nư c m t. ôi khi máu. Và trên cái n n thư ng tr c là nh ng ti ng rên.
Xưa nay chi n tranh n ra cũng ch vì mi ng ăn. M c dù ngư i ta luôn tìm cách che
l p i b ng nh ng i u cao c .
4
Tôi ã th y ch Ni nh y cao như th nào (y như lũ cún b n tôi lúc giành ư c khúc
xương) khi i Brazil o t Cúp vàng năm 1994. Và tôi cũng ch ng ki n ch Ni ã
bu n bã như th nào vào cái ngày i bóng thân yêu c a ch b th t tr n trư c i
Pháp b n năm sau ó.
Ch b ăn m t ngày, b ng ba ngày và khóc su t m t tu n l li n. Ch kêu Zidane là
tên u hói áng ghét, kêu Aimé Jacquet là lão già khùng.
Ba ch b o:

4. - Ăn m t mi ng i con.
Ch l c u.
M ch năn n :
- Ng m t chút i con.
Ch l c u.
Trư c tr n chung k t, sáng nào hai cha con cũng chúi mũi c các báo th thao.
Sau tr n chung k t, ba ch ôm chăn g i n m ng ngay ch c a ra vào, ch n h t các t
báo s m tu n qua khe c a vào t m sáng hôm sau, c v i c vàng, sau ó vò l i
thành m t qu bóng b ng gi y và qu ng h t vào thùng rác.
Ba ch không n ch xem các bài báo ca ng i k thù và các hình nh ăng quang
c a i bóng vô ch.
Nhưng tôi chưa k p lôi các t báo vo tròn ó ra kh i thùng rác ngh ch thì ch ã
nh t s ch.
Bu i trưa i làm v , ba ch s ng s khi th y ch ang ng i mê m i trư c nh ng t báo
nhàu nát.
Ba ch không bi t, nhưng tôi bi t: trong th thao, tình yêu bao gi cũng cao hơn h n
thù.
5
Ba ch Ni không bi t r t nhi u th : ch ng h n trong th gi i cún chúng tôi, bư ng
b nh và phá phách bao gi cũng quy n rũ hơn là óng vai ngoan ngoãn.
Tôi không th c t nghĩa ư c t i sao trò chơi ưa thích nh t c a tôi là g m t t c nh ng
gì có th g m, xé nh ng gì có th xé.
H th y b t c v t gì ngay mõm là răng tôi ngưa ng a.
Tôi nghe ngư i ta nói “m mi ng mèo”. Câu ó có l úng v i cái b n ch ng ra gì
ó. Lũ cún chúng tôi không v y. M t t ng m i v i tôi không ph i lúc nào cũng h p
d n b ng m t quy n sách, m t cái ng h hay m t chi c giày.
B n th g m m t chi c giày i, v a nhá v a nhay nhay, v a l c m nh u cho nó n y
qua n y l i. Th t mê ly. So v i c m giác tuy t v i này, nh m nháp m t mi ng bít-t t
ch là thú vui r ti n c a b n mèo bình dân.

5. Mi ng bít-t t s chui t t vào b ng trong nháy m t nhưng m t chi c giày hay m t
quy n sách thì không v y. Nó v n v i b n, cùng chơi v i b n cho n khi b n m t
nhoài còn nó thì lam nham nh ng d u răng ho c rách bươm ra.
6
Thành tích c a tôi th t áng n : T khi tôi b t u s ng trong nhà tôi, tôi ã xé rách
tám cu n t p, mư i hai cu n sách, làm h ng b n chi c ng h các lo i, làm cho
không s d ng ư c năm ôi giày, sáu ôi dép và c bi t là làm bi n m t hàng ch c
ôi v c a t t c thành viên trong nhà, v i s c ng tác ch t ch c a b n cún hàng
xóm.
Ba ch Ni nhún vai:
- Th ng ranh!
M ch Ni l c u:
- úng là k cư p!
Ch Ni xoa u tôi:
- L n lên tí n a, cún nhà ta s thôi phá phách.
Bà c ch Ni n chơi, cư i móm mém:
- Cún th m i là cún ch . M t con cún không ngh ch ng m là m t con cún b i.
Tôi n m nơm n p dư i g m giư ng, c m ng l y mũi c a mình c c vào chân bà.
L i ăn ti ng nói c a ngư i già m i sâu s c làm sao! Tôi mu n hét to lên i u ó
nhưng có m t con ê vô hình ch n ngang ư c mu n ư c b c l c a tôi.
M t lúc sau, tôi nh n ra mình ang ng gi a nhà, m c dù tôi không h nh là tôi
ã chui ra kh i ch n n p t khi nào. Có l là ni m ph n khích ã d n tôi i.
Ch ng ai nói gì tôi h t. M i c p m t u l ng l nhìn tôi.
7
M t con cún không ngh ch ng m là m t con cún b i. Bà c ch Ni nói úng. Nhưng
m t con cún ngh ch ng m quá m c có khi còn b i s m hơn. ây tôi mu n nói n
chuy n du hành vào m t th gi i mà tôi tin là vô cùng l nh l o và hoang v ng.
T i sao tôi l i nói như th ?

6. ó là vì nh ng chi c áo và nh ng chi c qu n. B n ã nghe tôi khoe thành tích trên
kia. Tôi ã phá h ng r t nhi u th : giày dép, sách v , nh ng ôi v . Và c nh ng
chi c ng h . À, s không th a n u tôi b sung thêm vào b ng li t kê y n tư ng
c a mình thành tích m i nh t: M i hôm qua ây thôi, tôi ã k p bi n chi c i n tho i
c m tay c a ba ch Ni thành m t th r t thích h p n m trong thùng rác.
Nhưng còn nh ng chi c áo và nh ng chi c qu n, chúng cũng áng tôi nhâm nhi
l m. Nhưng tôi v n chưa có cơ h i. ó là th con ngư i thích treo trên nh ng m c áo
cao th t cao. M t ý thích th t là b nh ho n. Trong khi tôi thì quá th p bé có th lôi
chúng xu ng.
Dĩ nhiên th nh tho ng tôi cũng c n ư c nh ng cái g u qu n lúc m i ngư i lư n l
trư c m t tôi. Nhưng ch ng có gì áng k . Tôi chưa k p nhay cho th a thích ã b gi t
ra. Nh ng lúc ó, tôi c m th y t n thương ghê g m.
Khi b n không ư c làm i u b n mu n làm, có l b n cũng c m th y t do b tư c
o t.
8
Như v y, v n không n m nh ng chi c áo và nh ng chi c qu n. Chúng ch là
phương ti n tôi th hi n s t do và nghi n ng m v t do khi tôi không nhay ư c
chúng.
Nhưng tôi có cách c a tôi. Không ai ch u ban cho tôi cơ h i thì tôi t t o ra.
Tôi n g n nh ng cái m c áo ính ch t vào tư ng khi c nhà i v ng. Và dùng mõm
i m t chi c gh con vào sát tư ng.
Trên ó, tôi nh y ch m ch m. V n hoàn toàn tuy t v ng. Khi tôi nh y lên, mõm tôi
và nh ng chi c lai qu n không quá xa nhau. Ch cách m t gang tay. Có khi ch n a
gang.
Nhưng n a gang tay phù du ó, tôi bi t là kho ng cách v i v i cho n ch ng nào tôi
l n thêm chút n a.
Hôm ó, tôi ánh v t v i cao m t nhoài, ch ng ư c tích s gì.
Cu i cùng, như có ai th p n n dư i da tôi. Lòng t ái c a tôi ư c t cháy. Cú nh y
cu i cùng, tôi phóng b ng t t c s c l c mà tôi vét ư c n gam cu i cùng.
Tôi táp ư c chi c qu n. Nó và tôi cùng rơi xu ng.

7. Tôi rơi nhanh hơn chi c qu n, hoàn toàn không ki m soát ư c thăng b ng. u tôi
chúc xu ng, không gi ng ki u cún, và va th t m nh vào mép ch u sành bên dư i.
Máu ph t ra, tôi oán th , vì v a rên ư tôi v a dõi m t theo m t v t gì ó màu
ang ch y ngo n ngoèo trên n n nhà. Trư c khi thi p i, dư ng như tôi ang au n
nghĩ: L nào có ư c chút xíu t do, tôi ph i tr giá b ng máu?
9
Ch Ni v , lúc tôi v n chưa t nh d y. Nhưng ch c là tôi rên lên trong gi c mơ.
Trong gi c mơ, tôi th y tôi ư c b lên trong vòng tay d u dàng. R i tôi th y tôi ư c
t trên m t v t gì ó m áp và mư t mà, có v là m t t m chăn. Sau ó, có mư i c c
bông gòn m m m i bò trên u tôi, ó là nh ng ngón tay d u dàng c a ch Ni.
- Cưng kh quá, cún ngoan c a ch .
Dư ng như ch Ni nói th , ho c là tôi tư ng tư ng ã nghe th y nh ng l i như th .
Trong m t thoáng, tôi th y v t thương trên u d u i m c dù ch Ni b t u bôi m t
th thu c gì ó khi n da th t tôi b ng rát như có ai áp vào m t mi ng s t nung . B n
cũng th thôi, trong cơn au n ho c s u mu n, nh ng l i như th s làm b n th y
m lòng xi t bao! C m giác au n t ng t lùi xa và s không có gì là ng c nhiên
n u cu i cùng nó bi n m t.
Nh ng ngày sau ó, tôi ý th y trên sàn nhà luôn có m t chi c áo và m t chi c
qu n. Dĩ nhiên là áo cũ và qu n cũ, ch Ni t s n ó, có l ch không mu n tôi
máu ch chinh ph c th t do treo trên nh ng m c áo.
10
Tôi ã có d p vi ng thăm nhà bà c ch Ni.
ó là m t căn nhà nh n m sâu trong h m, hàng rào k t b ng nh ng dãy hoa gi y
h ng. Chui ra chui vào qua các l h ng dư i chân dãy rào ó qu là m t trò chơi h p
d n v i b n cún chúng tôi. N m trên tay ch Ni, ng ngu y u và rư n c nhìn
thoáng qua, tôi ã xuýt xoa th m v phát hi n ó.
Phía sau dãy rào là m t vuông sân nh , v i m t cây i và m t cây m n. C hai u sai
trái vào ngày tôi n. Hoa i và nh ng trái m n bé tí êm hôm trư c b gió ánh r ng,
r i rác y sân như nh ng m nh sao v .
Ch Ni r t yêu m n và t hào v bà c c a mình. Lý do là b n cùng l p v i ch ch ng
ngư i nào còn bà c hay ông c . T t c các b c lão trư ng ó u ã qua i.
ám b n ch n nhà, g p lúc bà c ang chơi, bao gi ch cũng gi i thi u m t cách
hãnh di n:

8. - Bà c mình ó.
Nh ng lúc y ám b n ch tròn xoe m t, há h c mi ng ra.
Sau ó, t t c b ng nhiên nói năng khe kh , i l i rón rén. Tôi n m trong góc nhà
quan sát h , th y h không ng ng len lén ng m bà, ánh m t hi u kỳ như ang chiêm
ngư ng m t kỳ quan. Th m chí v m t h còn toát lên v thành kính, gi ng như h
ang ng trư c m t ngôi mi u th ư c d ng lên t trăm năm trư c.
“Bà c ”, th t là quý hi m. Cho nên cũng th t là tuy t.
11
Bà c ch Ni là ngư i r t yêu loài v t, i chưa t i c ng nhà bà chi c mũi tôi ã cho tôi
bi t i u ó.
Qu v y, trong nhà bà có ba con mèo và b n con chó. Bà t tên chúng như tên ngư i,
có l ó là cách bày t tình yêu thương c a bà.
- Phi Hùng!
Tho t tiên nghe bà g i, tôi không nghĩ là bà g i con mèo tam th ang khoanh tròn
trên nóc t .
Phi Hùng nh y tót xu ng, âu y m sà vào lòng bà. Tôi phát hi n ra ó là m t mèo và
tôi vô cùng bu n cư i v cái tên r t mùi nam nhi c a .
Nhưng cái tên trái khoáy ó có v không ph i là m t gánh n ng iv i . co ngư i
trong lòng bà, lim dim m t, v th a mãn và ph t i.
c ân c a bà dành cho mèo khi n b n chó iên ti t. B n gã trư c ó ang hè nhau
quây tròn l y tôi, mũi không ng ng kh t kh t. C b n nhìn tôi v i v c nh giác, như
th tôi là k t nh p trái phép vào vương qu c c a b n chúng, m c dù làm th b n
chúng cũng không t o ra c m giác v s thù ch vì ngo i hình c a b n a trông
gi ng như nh ng quý ông t t b ng.
Khi mèo cu n mình trong lòng bà và c tình c t lên nh ng ti ng g g du dương
ư m v s ng khoái thì b n gã l p t c b m c tôi ng trơ ra ó. B n chúng xô l i
ch i văng, ngóc c lên h m h c nhìn mèo. T xa tôi không nhìn th y v m t c a
b n chúng nhưng tôi bi t ch c ánh m t c a b n chúng ang r c lên.
Khi m t k ư c i x c bi t hơn nh ng k khác, t nhiên h n tr thành cái gai
trong m t nh ng k còn l i.
Dù b n thân h n và nh ng k không ưa h n, xét cho cùng thì cũng ch ng ai ác c gì.

9. 12
Trong b n, th ng có tên Laica là th ng hung hăng nh t, có l vì h n tr nh t. H n ch
hơn tôi có vài tháng tu i.
Các b c có tu i thư ng nghĩ chán r i m i làm. Cũng có th nghĩ chán r i ch thèm
làm gì h t. Còn tu i c a h n, và c a tôi n a, mu n gì là làm ngay. R i sau ó m i
ng i ng m nghĩ t i sao mình l i làm th , thư ng là trong n au và d n v t. r i
l i quên r t nhanh, thi t là may. Vì ó là tính b ng b t, ngư i ta nói th và tôi cũng tin
như th . Cũng như tôi tin r ng ó không ch là tính cách c a tu i tr , mà còn là ph m
ch t c a các nhà thơ và các nhà cách m ng.
Lúc này th ng Laica ang nh y ch m ch m, c ư c là k u tiên phóng lên i-văng.
- Hư quá, Laica!
Bà quát kh , gi ng âu y m. Cái ó ngư i ta g i là m ng yêu thì ph i.
Laica nh n ngay ra gi ng i u ó. Và h n ng i xu ng trên mông h n, uôi ve v y. Ba
gã kia ng i xu ng theo. Cũng uôi ve v y.
B n th y không, i ôi khi gi ng nói quan tr ng hơn l i nói g p trăm l n. Con
ngư i ta có kh năng th hi n tình c m b ng gi ng i u. Ngôn ng trong trư ng h p
này ch là cái v , ch ng có ý nghĩa gì. Ch ng bi t b n nghĩ th nào; riêng tôi, tôi
ch ng th y gì là trái khoáy. Chúng tôi cũng th thôi.
Chúng tôi th hi n tình c m b ng uôi.
13
Th ng Laica theo ch Ni v nhà tôi chơi.
Th ng chúa qu y. H n vùng v y r t ghê, ch Ni không th nào gi n i h n trong tay.
B h n vào trong gi , h n giãy gi a như th ki p trư c h n là sư t .
Cu i cùng, bà c ph i i theo. Bà ng i xe xích lô, m th ng b m trên tay, lúc ó h n
m i ch u im.
Nhưng t i nhà tôi r i thì h n r t khoái. Tôi bày cho h n chơi trò g m qu n áo và giày
dép. Nhìn cái cách h n nhay các th m t cách thu n th c tôi bi t t ng h n là b c th y
trong ngh thu t này. Có khi h n còn hơn tôi m t b c khi h n t n công c c c xà
phòng là th mà tôi không tài nào ng i n i.
Chơi chán chê, h n m i s c nh n bà. Th là h n cu ng quít i tìm. Tôi nhìn b t ch
quýnh lên c a h n, c m th y hơi b t nh n. Vì tôi bi t bà ã ra v t lâu.
Ngay t ti ng k t c a u tiên.

10. 14
T b a ó, th ng Laica b ăn. Nói chính xác thì h n chưa h ăn m t b a nào nhà
tôi.
Laica n m b p trư c ĩa th c ăn ch Ni t ngay trư c mũi h n. H n không bu n ánh
hơi, cũng ch nhúc nhích, như th h n là m t con chó b ng g .
Cho n b a t i cũng v y. H n v n eo b m t c a k c m th y i ch ng có gì áng
s ng.
Tôi ăn xong ph n c a mình, lân la n g n h n và thú th t tôi không th nào ngăn
ư c c m giác thèm thu ng khi nhìn vào ĩa th c ăn trư c m t h n.
ó là m t kh u ph n c bi t, như dành cho vua chúa. Toàn tôm th t cá. Thêm pa-tê,
ch l a. Tôi chưa bao gi ư c chiêu ãi th nh so n như th ng b m này. Th m chí
ngay c ch Ni cũng chưa ch c ã ư c ăn sang như th .
Th ng Laica l i càng không. nhà bà, h n ăn u ng kham kh , m b c. Tôi ã th y
h n và ba a còn l i s c mõm vào ĩa cơm tr n xương cá, giành nhau như nh ng k
kh n cùng.
Nhưng có v như h n không khoái làm vua.
B ng thái c a mình, h n như mu n nói cái th gi i ơn sơ nghèo kh nhà bà m i
là nơi h n s ng thanh th n, không m t chút than phi n.
15
Th ng Laica b ăn qua ngày th hai thì ch Ni ành nh c máy i n tho i g i cho bà.
Khi ch Ni v a buông ng nghe xu ng, tôi th y th ng Laica nh y b n m t phát lên
không, bi u di n m t cú san-tô ba vòng r i ngã ánh u ch xu ng n n nhà.
Như m t t m th m t cu n mình, h n lăn thêm c ch c vòng, vô cùng ph n khích, va
c vào bàn gh và chân giư ng.
Nhưng h n không h rên lên m t ti ng. Nh ng lúc như v y, có l con ngư i ta không
c m th y au n v th xác. B n cún chúng tôi càng xem ó là chuy n v t.
Chi u, bà i chưa t i nhà, th ng Laica ã nhào ra ng trư c, ch m hai chân lên t m
c a lư i, mi ng rít lên t ng tràng m ng r , uôi ngoáy tít.
Tôi nhìn h n, b t g p mình ang c m ng.

11. Tôi cũng th thôi. N u b b ng ra kh i m nh t quen thu c c a mình, ch c tôi cũng
s héo rũ.
M i ngư i s héo theo cách c a mình.
Tươi như hoa lan hoa hu nghe nói cũng là m t cách héo.
16
Ha ha, có chuy n này th t là vui. Tôi ã th y ch Ni b m cho ăn òn.
T i ó, ch Ni i chơi v i ám b n h c, vui v như th nào ó mà r t cu c t n khuya
m i v t i nhà.
T i mư i gi thì ba ch Ni và m ch Ni b t u nôn nóng i ra i vô, v i tôi ch y lon
ton phía sau.
Tr c giác c a loài chó mách cho tôi r ng m i chuy n u t t lành, không có gì ph i lo
l ng. Nhưng tôi l i ch ng nghĩ ra cách nào xoa d u n i b t an trong lòng h . i u duy
nh t tôi có th làm là h i ra tôi i ra, h i vô tôi i vô.
Tôi l o o làm chi c uôi c a h , như chi c uôi c a tôi ang làm chi c uôi c a tôi.
Ch Ni v nhà lúc mư i m t gi hai mươi. ón chào ch ngay c a là v m t r t ph c
t p c a m ch , gi n d , vui m ng, xúc ng - cùng m t lúc.
Ba ch ng th t lui ra sau m t chút, như không mu n mình là ngư i u tiên m ng
con gái, m c dù không th nói là v m t ông không nhàu i vì v t l n v i th c m
xúc.
17
- Sao gi này con m i v ?
M ch Ni h i, có v khó khăn l m bà m i gi cho gi ng nói ng run lên.
Ch Ni gi i thích.
- Th sao con không g i i n tho i v nhà?
Ch Ni b o quên.
- Quên thì ph i ánh vài roi cho l n sau ng quên n a!
M ch Ni nói, v m t cho bi t ó không ph i là câu nói ùa.

12. Bà i ra nhà sau, m t lát tr lên v i cây ch i lông gà trên tay.
- Th nào, con ng ý ch ?
-D .
Ch Ni áp và r t nhanh, ch n m s p m t trên i-văng.
Tôi rón rén lùi vào góc nhà và h i h p giương m t nhìn ra, tim th t l i.
Khi ngư i thân yêu c a b n lâm vào ngh ch c nh có l b n cũng gi ng như tôi, tư ng
như a ng c ang trút xu ng u mình.
18
M ch Ni nh p nh p cây ch i trong lòng bàn tay, h i:
- T i quên này theo con x ng áng nh n m y roi?
- Theo con là ba roi.
Ti ng ch Ni v ng lên t âu ó ch hai cánh tay ang khoanh tròn dư i m t, gi ng
bình tĩnh như ang trao i v i m v chuy n làm bánh kem - nên b thêm m y
mu ng ư ng là v a.
- Có l m t roi là nh i r i.
Ba ch Ni nói gi ng khàn khàn như th ông ang che mi ng b ng m t chi c khăn tay.
Tôi nhìn ông, ch th y phía sau lưng, nhưng khi ng n roi v t xu ng tôi có th hình
dung gương m t ông se l i như th nào.
Trong khi ó nom ch Ni r t tươi t nh.
Ch c ch hi u m ch yêu ch không kém gì ba ch .
Ch khác là m ch dũng c m hơn. Và t t nhiên là dám ch u trách nhi m hơn.
19
Ch Ni k cho tôi nghe câu chuy n v ông Bá Du.
T i sao ch k v i tôi chuy n này? Có l do cái cách tôi nhìn ch sau khi ch b ăn òn.
Ch c là lúc ó m t tôi ươn ư t. Tôi ã d i m t vào lòng ch và rên ư như th chính
tôi ch u n n vào cái êm xui r i ó.

13. Ch b o ông Bá Du làm quan r t to, ra ngoài thì r t m c oai v nhưng v nhà v n kính
s m m t phép. M i khi làm i u gì l m l i, ông v n b m b t n m s p trên i-văng
(à quên, h i ó chưa có i-văng, ch c là ông n m trên chi c tràng k ) ánh òn.
Ông bi t mình sái qu y, nghi n răng ch u au, không bao gi khóc. Th nhưng m t
b a kia ông khóc. Khóc r t to.
M ông ng c nhiên:
- M i l n con không khóc, sao hôm nay l i khóc? Ch ng l m ánh oan con?
Ông s t s t:
- Thưa m , không ph i th . M i l n con không khóc vì m ánh r t au, con bi t m
còn kh e m nh. B a nay th y m ánh không au chút xíu nào, bi t m ã già y u, vì
th mà con không c m ư c nư c m t.
Ch k xong, vui v nói:
- Cưng th y chưa. Ông Bá Du làm quan to mà còn b m ánh òn, ch m i h c l p
mư i, vi c gì cưng ph i bu n cho ch ?
Ch Ni k chuy n cho tôi nghe, th c ra là t nói v i chính mình. Ch nghĩ là tôi không
hi u ư c, trong khi tôi hi u h t. Tôi ch không hi u m i m t i u t i sao b òn au
thì không khóc, còn b òn nh h u thì l i khóc.
Ch này tôi khác ông Bá Du gì gì ó. H b òn càng au thì tôi khóc càng to.
20
Tôi có th ch ng minh i u ó, v i nh ng gì liên quan n lão Hi ng.
Lão Hi ng dĩ nhiên có m t cái tên như m i ngư i. Nhưng tôi ghét lão n m c không
thèm g i tên lão. Lão hi ng m t, tôi bèn g i lão là lão Hi ng. C b n cún trong khu
nhà t p th tôi cũng g i lão b ng cái bi t danh ó. Nói chung, không a nào trong
b n tôi ưa n i lão.
Bây gi thì b n cún chúng tôi u không nh lão tên th t là gì. Khi ngư i ta không
còn nh c n tên m t ai ó, ngư i ó s b xóa s ch kh i ký c c a c ng ng. N u
b n là m t nhân v t, b ng cách ó ngư i ta s xóa tên b n kh i l ch s d như ph i
m t h t b i.
V i b n tôi, lão Hi ng th t ã ch t. Còn cái lão Hi ng lúc nào cũng ng a chân á vào
b ng b n cún chúng tôi nh ng cú au i ng là m t lão hung th n t ng t m c lên
như m t th n m c trong th gi i yên bình c a khu t p th .
B n cún chúng tôi căn b n là thân thi n v i loài ngư i. Loài ngư i yêu thương chúng
tôi và chúng tôi áp l i b ng m t tình c m còn sâu s c hơn. Tình c m ó không c n

14. ph i h c. Nó như m t th b n năng có s n trong máu. Th m chí, tình yêu và lòng tin
vô i u ki n ó có th ư c coi như m t ph m giá.
Nhưng không ph i nh ng gì thu c v loài ngư i u t t. Lão Hi ng thu c v loài
ngư i. Nhưng lão không t t.
Vì th chúng tôi ph i tr giá cho s tin c y c a mình. Khi b n quá tin c y ho c sùng
bái m t ai, ch c ch n b n không bao gi phòng, th m chí nghi ng . Và ôi khi b n
ch t vì ni m tin ngây thơ c a mình.
21
Lão Hi ng luôn tìm cơ h i sút vào b n tôi như sút vào m t qu bóng và v m t lão
trông r t h hê khi nhìn b n tôi b á văng i và khóc lên au n.
Khác v i ch Ni, lão Hi ng không có kh năng nghe ư c ti ng khóc c a lũ cún chúng
tôi. L n trong ngư i m t trái tim vô c m, có v lão không th u ư c n i au c a k
khác. Nhưng cũng có th lão bi t h t nhưng lão l y ó làm trò vui.
Tôi khóc r t to m i khi b lão c ác ó á tung vào tư ng.
Tôi khóc vì au và vì t c. T c lão hung th n ó thì ít mà t c chính mình thì nhi u. ã
b lão gi trò c c súc bao nhiêu l n nhưng r i tôi l i quên béng i m t. L n sau tôi l i
m i chơi lúc lão i ngang. Và l i ăn m t cú á vào be sư n au th u tr i xanh, thêm
ti ng cư i h nh h ch c a lão như mu i xát vào v t thương.
Không ch riêng tôi, b n cún hàng xóm a nào cũng b b m d p v i lão Hi ng không
dư i ch c l n. Th t khó mà phòng lão, ơn gi n vì lão mang b m t c a con ngư i.
T i l n th mư i m t thì b n tôi khôn ra. B n tôi không ng ngh ch ánh giá k khác
b ng m t n a. Khi b n nhìn quá nhi u th không c n thi t trong cu c i, b n khó mà
sàng l c ư c các n tư ng. Tâm trí b n s b nhi u và con m t khi ó có kh năng
ánh l a b n. Th l c c a b n tôi v n cũng ch ng tinh anh gì.
B n tôi b t u dùng mũi phân bi t ngư i t t k x u. T ó, b n tôi không còn vô
c b ăn òn c a lão Hi ng n a.
22
N u gi i ng y trang, k ác có th n n cư i t bi và th t lên nh ng l i ngon ng t như
v t ra t m t hũ ư ng. Nhưng h n ta v n không che gi u ư c cái mùi ác. ó là m t
th mùi r t khó di n t . Nó chua chua, l m l m và dĩ nhiên phát ra t m t tâm h n xú
u .
Mãi v sau này tôi m i bi t b n cún chúng tôi ch ư c coi là th c s trư ng thành
khi ã h c ư c cách nhìn i b ng... mũi. ó là khác bi t quan tr ng nh t gi a

15. chúng tôi và loài ngư i. Và i u ó c t nghĩa t i sao trong th gi i chúng tôi có th có
n au, có b t h nh, c ch t chóc, nhưng h u như không có cái g i là bi k ch.
Nh cái mũi thông tu ó, l ch s c a chúng tôi chưa bao gi nh m l n, nên chưa bao
gi ph i bôi xóa ho c vi t l i. Cũng v i lý do ó, chúng tôi chưa h s n sinh ra gã cún
nào có tên là Shakespeare. B i i u ó th c s là không c n thi t.
23
M t th i gian dài, lão Hi ng không á chúng tôi ư c thêm cú nào. Có l vì v y mà
lão có v bu n bã. M t lão ngày càng héo i, qu t l i như qu nho khô, trông lão như
k n t m t vùng d ch.
T trong các xó c a, b n cún chúng tôi không ng ng h i h p theo dõi lão. Tôi chưa
t ng nghe nói có ai ã lâu không làm ư c vi c thi n mà sinh b nh. Nhưng vì không
còn cơ h i làm i u ác mà l n này r t có th lão Hi ng chán s ng cũng nên.
Trong nh ng ngày ó, như ư c s ph n bù p, tôi sung sư ng ón nh n m t ngư i
b n m i: Binô. Binô là m t th ng cún tr ng như m t con chó b ng bông. Lông nó xù
ra b n phía khi n ngày u tiên tôi không th y uôi nó âu.
- Mày là th ng nhóc c t uôi à? - Tôi tò mò h i.
Binô tr l i b ng m t ng tác h t s c kỳ c c. Nó c xoay tròn trên b n chân khi n
tôi ph i i lòng vòng và không ng ng dán m t vô mông nó.
Tôi nhìn th y mông nó ng y và ch c sau, trư c c p m t ng c nhiên c a tôi m t
chi c uôi nh xíu t trong m lông tr ng ngúc ngo c thò ra. Chi c uôi tr ng và
ng n, trông gi ng m t viên ph n b ng ai ánh r t gi a b i lau.
24
Tôi t ng bi t có nh ng con cún tên là Binô. ó là cái tên ph bi n c a loài chúng tôi.
Th ng Binô này, tôi tư ng cũng th , nghĩa là không có gì c bi t. G i th ng Binô là
Binô cũng như g i c c á là c c á, cái bàn là cái bàn.
Nhưng d n d n tôi nh n ra th ng Binô h p d n hơn c c á hay cái bàn nhi u.
M t hôm, nó h i tôi:
- S ng trên i i u gì là thú v nh t?
Chưa t ng có ai h i tôi m t câu như th bao gi .

16. Tôi suy nghĩ m t lúc r i ng p ng ng áp:
- Nhay m t chi c giày.
- m, i u ó th t là thú v . - Binô tán thành, r i h i ti p - Th còn i u gì thú v n a?
Tôi l i nghĩ, c p mông ong ưa. Con ngư i nghĩ ng i thì lúc l c cái u. B n tôi thì
lúc l c cái mông.
- Lăn tròn trên sàn nhà sao cho c ngư i l m lem. - M t lát, tôi nói.
- Hay y! Gì n a?
- X c m t khoanh xúc xích th t to.
- Gì n a?
Lúc ó lão Hi ng i ngang qua.
Tôi th t sâu ngư i vào trong k t c a. Và nói:
- p cho lão ó m t phát.
25
Tôi ch tr l i th ng Binô ư c hai mươi hai l n. Sau ó thì tôi không nghĩ ra i u gì
thú v trên i n a. Ăn, ng , chơi... tôi ã li t kê không sót m t th gì, k c cái thú
h t s c b y b là tè lên t m th m chùi chân t ngư ng c a. Không ai trong nhà hài
lòng v hành ng ó c a tôi, và tôi cũng bi t không nên làm th nhưng không hi u
sao m i khi b ng tưng t c tôi l i không cư ng ư c ư c mu n leo lên t m th m. Có
bao gi b n bi t m t i u gì ó là sai mà b n v n c làm không?
Trư c v m t ng n ra c a tôi, th ng Binô nói:
- Ch có hai mươi hai i u thú v trên i thì quá ít.
Tôi tò mò nhìn nó:
- Th theo mày có bao nhiêu i u thú v c th y?
- Ít nh t là ba trăm hai mươi lăm i u.
Th ng Binô làm tôi há h c mõm. Tôi không nghĩ cu c i l i có nhi u i u thú v n
th .
Tôi nghi th ng cún này lòe tôi. Nhưng khi nó k ra thì tôi bi t là nó nói th t.

17. 26
Th ng Binô l n lư t kê khai nh ng i u mà nó cho là thú v :
- Nh t qu bóng ch Ni v a li ng ra xa và ư c khen.
- Có thêm m t ngư i b n m i.
-L n u tiên b t ư c chu t.
- Bi t ư c nơi m ch Ni c t h p phô mai.
- Tình c nh t ư c m t khúc xương khi i d o.
- ư c ăn khi th t ói.
- Nhìn th y n ng sau nh ng ngày mưa.
- Tìm th y ư ng v khi i l c.
- Cào th ng ư c n n nhà.
- .......
Tôi không rõ th ng Binô có k h t ba trăm hai mươi lăm i u thú v trong bu i sáng
hôm ó hay không. Vì tôi ã thi p i gi a ch ng câu chuy n dài ơi là dài c a nó.
ư c ng th a thích khi bu n ng cũng là m t i u vô cùng thú v .
27
Tôi không ng ý hoàn toàn v i Binô v nh ng gì nó nói. Ch ng h n khi th ng Binô
cho r ng thú v là v ư c m t con chu t nh t r i th cho nó ch y i.
Tôi nói:
- Th thì ch thú v gì.
- R t thú v . - Binô khăng khăng.
- Ai l i v ư c r i th ra!
- Th m i thú v .
Tôi b t u m t bình tĩnh:
- Sao mày b o m t trong nh ng i u thú v là l n u tiên b t ư c chu t?

18. Th ng Binô bư ng b nh:
- Và m t trong nh ng i u thú v khác là th cho nó ch y i. Th m chí i u này còn
thú v hơn là khi mình tóm ư c nó.
Th ng Binô v a nói v a rung rung nh ng s i ria. Trông nó r t gi ng m t nhà hi n
tri t. Có l tôi chưa sâu s c hi u nh ng i u nó nói.
Hơn n a, tôi chưa b t ư c chu t bao gi . Nên tôi không có d p buông tha m t con
chu t xác nh n nh ng gì th ng Binô nói là úng hay không úng. Nhưng tôi bi t
m t ngày nào ó n u tôi tóm ư c m t chú chu t nh t th nào tôi cũng th cho nó
ch y i.
28
M t trong ba trăm hai mươi lăm i u thú v , theo Binô, là bi t ư c nh ng gì ngư i
khác không bi t.
M t bu i sáng, ch Ni rên lên v i ĩa cơm chiên:
- M ơi, hôm nay con không mu n ăn sáng.
M ch Ni h i:
- Sao th con?
Th ng Binô l y chân nó kh u chân tôi:
- Ch Ni mu n ăn bánh mì p-la.
- Tao bi t mà.
Tôi nói, vì tôi cũng t ng chán ăn sáng. Và chán ăn sáng v i b n tôi (và v i c ch Ni
n a) không có nghĩa là chán ăn sáng. Ch là chán ăn m t món này và thèm ăn m t
món khác.
- Con m à?
M ch Ni l i h i v i gi ng lo l ng.
dư i g m bàn, tôi nhìn th ng Binô và b ng ánh m t tôi th m công nh n v i nó r ng
qu là thú v khi d dàng hi u ư c nh ng i u mà ngư i khác ph i khó khăn l m m i
n m b t ư c.

19. 29
R t nhanh, tôi và th ng Binô ng ý ngay r ng năm nay ch Ni ã l n. Và hai a tôi
cũng ng ý m t cách khoái trá r ng m c dù ã l n, ch Ni v n thích dùng th ngôn
ng c a tr con.
Dĩ nhiên, i v i ngư i l n thì ngôn ng tr con cũng gi ng như m t th ngo i ng .
Tôi ti c mình không ph i là nhà thông thái. N u không, tôi s so n m t cu n t i n
“TR CON - NGƯ I L N”. Gi ng như t i n “ANH - VI T” hay “PHÁP - VI T”
v y.
i khái nó s như th này:
- M ơi, con nh c u.
(có nghĩa)
M ơi, con mu n ngh h c sáng nay.
- M ơi, hôm nay tháng m y r i?
(có nghĩa)
M ơi, s p n sinh nh t con r i ó.
- M ơi, ngày mai tr i có mưa không h m ?
(có nghĩa)
M ơi, ngày mai d n con i siêu th nha m .
- ......
Tôi nói ý nghĩ c a tôi và th ng Binô l p t c tán thành.
Nó b sung:
- Câu này n a, ch Ni r t hay dùng, nh t là khi trò chuy n qua i n tho i hay chat qua
internet: B n ch tôi ch y i u ng nư c chút nha.
Tôi tròn m t:
- Nghĩa là gì?
- Nghĩa là: Tôi ph i i toilet!

20. 30
ôi lúc tôi hay n m mơ.
R t nhi u l n tôi mơ th y tôi và th ng Binô i d o trên cánh ng c non tơ ư c
trang i m b i r t nhi u hoa d i li ti trông như nh ng h t cư m ư c ính m t cách
khéo léo vào t m áo choàng xanh kh ng l mà ai ó ã em b c quanh trái t.
Nh ng cánh ng trong gi c mơ c a tôi bao gi cũng tr i dài n t n chân tr i. Có l
b n cũng v y thôi. B n nh l i i, có ph i nh ng gi i h n trong cu c i th c hoàn
toàn b xóa b khi b n n m mơ?
Trong gi c mơ ó, ý tôi mu n nói trên t m th m thiên nhiên êm ái ó, chúng tôi nô
n c rư t theo nh ng cánh bư m ch p ch n.
Th c s thì b n cún chúng tôi chưa bao gi tóm ư c m t cánh bư m, m c dù lũ
bư m nói chung trông th t thích m t. Ba m tôi, ông bà tôi có l cũng v y, t c là
không tóm ư c cánh bư m nào trong su t cu c i mình.
Lũ bư m luôn luôn bay trên u chúng tôi, lư n l , v y g i, có lúc sà th p n n i tôi
tư ng s ch m vào ư c chúng nhưng ngay vào kho nh kh c tôi ch i t n hư ng
cái c m giác tuy t v i ó thì chúng ã tho t ngoài xa.
V p c a nh ng cánh bư m i v i b n tôi do v y ã tr thành v p c a lý tư ng,
ch nhìn ng m và ao ư c nhưng không th s h u. Nó g n như là o nh.
Nhưng u i b t o nh, b n thân nó là m t s ph n khích khó t . i u ó c t nghĩa t i
sao dòng gi ng b n tôi h t th h này n th h khác say mê u i theo nh ng cánh
bư m dù r ng tuy không nói ra t t c u hi u r ng i u ó th t là vô v ng.
31
Sau khi u i theo nh ng cánh bư m ch p ch n n m t nhoài, tôi và th ng Binô l i
b ra hàng gi u i b t nhau, r i hăng lên chúng tôi v t nhau ra c . Tôi ngo m
chi c tai dày và m c a Binô còn nó c n uôi tôi, dĩ nhiên tôi c không làm cho nó
au và nó cũng c không làm cho tôi au.
Tôi cũng khoái chơi trò c n uôi nhưng tìm cho ra chi c uôi ng n cũn c n c a th ng
Binô gi a m lông bù xù c a nó còn m t hơn là tìm m t c c phô mai gi u trong áy
t .
Chúng tôi lăn vòng vòng trên c nhi u gi , nô ùa n khi m lông dày và tr ng c a
th ng Binô ã hoàn toàn gi ng m t ám mây b gió ánh tơi ra, hai a tôi m i buông
nhau, n m th d c. Dĩ nhiên c tôi và th ng Binô u không m t gi t m hôi nào,
ơn gi n vì loài chúng tôi không có tuy n m hôi.
Khi hai a choãi chân ng d y, sương t m t c ã là à dâng lên như th ai ang
nhóm b p trong lòng t. Bao gi trong nh ng gi c mơ c a tôi, tr i cũng vào thu,

21. không hi u t i sao. Hay vì nh ng mùa xuân, mùa h , mùa ông m i chơi âu ó,
không k p quay v ?
Tôi k gi c mơ c a tôi cho th ng Binô nghe, nhà hi n tri t li n nhanh chóng b sung
nó vào b ng th ng kê nh ng i u thú v trong cu c s ng.
Nh ng gi c mơ c a tôi là i u thú v th ba trăm hai mươi sáu.
32
Như m i b c hi n tri t khác, Binô có nh ng ý tư ng vô cùng sâu s c. B óc c a nó
th t thông thái, nhưng hôm qua tôi ng c nhiên nh n ra m t nhà tư duy gi i v n có th
là m t nhà hành ng t i.
Trong nhà có m t c u thang g d n lên m t căn gác g , nơi ba ch Ni làm vi c.
C u thang ng n, kho ng mư i b c, hàng ngày tôi v n chơi ùa b ng cách ch y lên
ch y xu ng trên chi c c u thang ó.
Tôi lên gác, cào c a phòng và h i h p ch i i u thú v th ba trăm hai mươi b y
trong cu c s ng: c a phòng x ch m và ba ch Ni chìa ra m t th h p d n gì ó, khi
thì m t m u bánh khi thì vài con tôm khô, i khái là th mà ông bi t tôi s không leo
xu ng kh i gác cho n ch ng nào tôi nhìn th y nó.
Qu y r y ngư i khác ch ki m m t mi ng ăn, ó là i u ch ng hay ho gì và b n
tuy t i không nên làm dù gươm k c , tr phi b n là cún.
Th ng Binô sau nhi u l n kín áo quan sát tôi, ã th leo lên căn gác.
33
Như tôi, Binô vư t qua nh ng b c thang r t d dàng.
Như tôi, nó ki m ư c m t món béo b t ba ch Ni cũng r t d dàng.
Nhưng nó không dám leo xu ng c u thang. ó là i m khác nhau gi a tôi và nó.
Nó ng p ng ng bư c t i u c u thang, o m t nhìn xu ng kho ng tr ng v i v i bên
dư i, ngư i run b n b t như th a ng c n m ngay dư i chân.
- Xu ng i! - Tôi n c nh Binô, c mõm vào tai nó, khuy n khích.
Nghe tôi nói, áng l ti n t i nó l i th t lui ra sau. Tôi không nhìn th y uôi nó,
nhưng tôi bi t chi c uôi c t ng n ó ch c ch n ang c p xu ng gi a ám lông.
- Ch ng có gì áng s h t.

22. Tôi nói, và y nó qua m t bên, tôi nh nhàng leo xu ng t ng b c m t. Tôi leo th t
ch m, c ý Binô nhìn rõ t ng ng tác.
V a xu ng t i sàn nhà, tôi l i leo ngư c tr lên, ng c nh nó:
- Th y chưa! R t d !
Binô nhìn tôi, không nói gì nhưng tôi c ư c s lo l ng trong m t nó. ôi m t nó
b o: Ch d chút nào!
34
Nhà hi n tri t Binô mãi mãi không dám t mình leo xu ng c u thang. i u ó khi n
tôi kinh ng c như b t ng khám phá m t chú chim không dám m t l n v cánh.
Qu th c, Binô mãi mãi ng ch t i ng u c u thang g i n hình nh m t chú
chim su t i run r y chôn chân nơi vành t .
“Lao ra i, h i chú chim nhút nhát!”, tôi mu n kêu lên như th khi nhìn th ng Binô
r t rè n t i nghi p.
Dĩ nhiên, ã có lúc Binô th rón rén t chân xu ng b c thang và trư c ánh m t ng p
tràn hy v ng c a tôi, nó b ng cu ng quýt r t chân l i.
Tôi tin ch c n u Binô dũng c m i bư c u tiên, nó s i ư c nh ng bư c ti p theo,
cũng như s nhanh chóng nh n ra không có gì trên i d cho b ng và thích thú cho
b ng ch y nh y trên nh ng b c thang.
N u r ng rãi m t chút, có th x p cái thú leo trèo này vào h ng ba trăm hai mươi tám
trong nh ng i u thú v .
Nhưng, như b n th y y, s th c là có nh ng i u thú v không dành cho nh ng trái
tim nhút nhát.
35
Mư i b c thang gi a căn gác và sàn nhà không ph i là kho ng cách không th chinh
ph c ư c. Nhưng khi b n không th ng ư c n i s hãi trong lòng thì b n s không
chinh ph c ư c b t c i u gì trong cu c s ng.
Trong trư ng h p ó, gi i pháp duy nh t c a b n là c u c u ngư i khác.
Th ng Binô kêu gào r t to, có c m giác m i ngôi nhà trong thành ph u nghe th y.
Ba ch Ni m c a phòng bư c ra. G p c u tinh, th ng Binô cu ng quýt nh y x l i,
m u uôi ng n thò ra kh i ám lông, ngoáy tít như m t ngón tay ang h i h v vô s
vòng tròn trong không khí.

23. Nó m ng r ch m lên ngư i ba ch Ni, v a rít lên v a tè vô ng qu n c a ông.
B ng cách ó, nó ã ư c ông m xu ng dư i nhà.
36
Nh ng ngư i trong nhà tôi d n d n ã h c ư c cách làm quen v i ti ng kêu c u c a
Binô. Nó luôn luôn m c k t trên gác, hay nói chính xác hơn, m c k t trong n i s hãi.
Nhưng nó l i luôn mu n trèo lên căn gác g . V i tôi, tâm lý này không có gì khó
hi u: ch Ni r t s ma nhưng v n luôn thích nghe chuy n ma ó thôi. ư c s hãi, ó
là th c m giác mà nhi u ngư i s n sàng tr ti n ư c thư ng th c. Qua nh ng gì
tôi nghe ư c t ch Ni, các lo i phim kinh d dư ng như ang ư c mùa.
Tóm l i, t khi phát hi n ra căn gác g , ngày nào th ng Binô cũng v ra m t vòng i
như th này: leo lên gác, cào c a phòng, ngo m m t m u th c ăn và khóc lóc òi
xu ng.
Cho n khi ba ch Ni, m ch Ni ho c chính ch Ni m nó lên tay có th coi như vòng
tròn ó ã khép kín.
Nhà hi n tri t Binô r t gi i v vòng tròn. V b ng uôi, dĩ nhiên. Và b ng c nh ng
hành vi ng c ngh ch c a mình. Nh ng hành vi cún.
37
B t ch p nh ng gì tôi v a k , Binô luôn là m t a b n thú v . Nó thông thái m t
cách thú v . Và s ng c ngh ch c a nó cũng là m t ki u ng c ngh ch thú v . Hi m khi
b n có ư c m t a b n như th trong i.
T khi Binô xu t hi n, tôi ít qua l i v i b n cún hàng xóm hơn. Tôi cũng b t phá
phách c trong nhà.
B ng tính cách i m m c a mình, Binô d y tôi mõm không ch dùng nhai và
nu t th c ăn hay g m h t chi c giày này n chi c giày khác.
Mõm có m t ch c năng quan tr ng hơn: trò chuy n, tâm s , th m chí kêu gào hay
khóc lóc, nói chung là phát ra nh ng thông i p c a tâm h n.
Con ngư i có l cũng v y thôi. N u phát ra nh ng thông i p p c a tâm h n,
mi ng lư i s thơm tho hơn là ch dùng nó chuy n thông i p c a th c ăn n d
dày.
“L i chào cao hơn mâm c ” là vì v y.

24. 38
Trong th gi i tr con và trong th gi i cún có m t i u gi ng nhau l lùng: ab n
x u bao gi cũng là a b n quy n rũ nh t.
V i tr con, th t không có gì áng chán hơn m t ngư i b n lúc nào cũng r rê h c bài
hay làm bài. làm nh ng i u úng n ó, không c n ph i có b n bè. C ngoan
ngoãn tuân theo l i ngư i l n, m t a tr t bi t mình nên làm gì và không nên làm
gì.
M t a b n h p d n là m t a b n lúc nào cũng xúi ta làm nh ng i u không nên
làm và không làm nh ng i u l ra ph i làm.
V t t p vào ngăn bàn i á bóng, tr n ng trưa i t m sông, ôi i u ó m i
tuy t v i làm sao!
V i m t a tr ích th c, ng i trong r p chi u phim bao gi cũng quy n rũ hơn ng i
trong l p h c, ng i v t v o trên cành m n luôn thú v hơn ng i trên dãy gh các
trung tâm luy n thi.
i u ó hi n nhiên như t do bao gi cũng h p d n hơn lu t l .
39
B n tôi cũng v y. a b n h p d n ph i là a có tính cách như th ng Laica.
Ngay l n u g p g , tôi và th ng Laica ã sung sư ng nhìn nhau như th nhìn vào
gương. T i hai a tôi gi ng nhau quá s c, n n i chúng tôi có th c th u tâm h n
c a nhau ngay t cái nhìn u tiên.
Hôm h n n nhà tôi, tôi v a xúi h n nhai chi c giày c a ba ch Ni, h n ã v i gi c
tôi nh n chi c dép c a m ch Ni. Trong m t ti ng ng h , hai a thi nhau xem a
nào g m nát ư c nhi u th hơn a nào và ph n th ng luôn luôn thu c v h n.
H n còn l n vào phòng t m ánh c p c c xà phòng và h n h tha vào dư i g m t .
H n hào h ng r tôi g m, và khi th y tôi nhăn mũi thì h n t nh bơ g m m t mình cái
món hôi rình ó.
Sau mư i lăm phút thì xà phòng không còn là th làm s ch mà bôi b n b t c ai
ng n: ó là m t c c en sì, nh p nháp, y nh ng v t r và v t xư c như v a v t
ra t m t cu c chi n.

25. 40
Trong quãng th i gian ng n ng i nhà tôi, th ng Laica cũng k p bày cho tôi cái trò
nh y ch m ch m trong gi ăn.
T t nhiên là b n tôi có bát ĩa riêng c a mình. Nhưng ăn m t cách àng hoàng trong
bát ăn c a mình thì b t c m t con cún n n nào cũng ăn như th , th ng Laica
khinh b nói. C t i b a l i v c mõm vào cái bát s n trư c m t thì t m thư ng quá,
chán b x !
- Th ph i làm sao? - Tôi háo h c h i và nhìn chăm chăm vào m t h n như ch m t
phép l .
Laica h t u:
- Canh úng lúc ông bà ch ng i vào bàn ăn, mày ch m lên chân h . Th nào mày
cũng ư c m t mi ng gì ó.
Nói xong, Laica ch m hai chân lên chi c gh tr ng và ngoái u nhìn tôi:
- Như th này này.
Tôi ng v c:
- Nhưng tao ã th y mày làm th bao gi âu. Th m chí t lúc n nhà tao, mày
không h nhúng mõm vào m t món nào.
Laica r t chân kh i gh , mũi kh t kh t:
- T i tao không bu n ăn. Tao ang nh nhà. Khi v t i nhà tao r i, ch c ch n tao s
l i ch m ch m như th .
Khi nói câu ó, th ng Laica nhìn tôi b ng ánh m t như th ang ng trư c m t h n là
m t con cún n n th c s .
41
Nh ng ngày sau ó, tôi ã làm úng theo nh ng gì Laica mách b o. Tôi không mu n
b li t vào h ng n n.
Laica ã theo bà c ch Ni v nhà nhưng không h gì, hôm nào g p l i h n tôi s k
cho h n nghe tôi ã nh y ch m ch m lên chân m ch Ni trong b a ăn như m t tên du
th du th c như th nào.
- L th t. Bêtô b a nay làm sao th nh ? - M ch Ni nheo m t ngó xu ng, v a v tay
lên u tôi.

26. Tôi càng nh y t n, c tư ng ó là l i khen, ít ra cũng là s thán ph c và c m th y
Laica là th ng cún hi u bi t nh t trên i.
Ba ch Ni băn khoăn:
- Ch hi u nó h c âu cái trò h n láo này.
Tôi bi t t h n láo, vì v y tôi nh y ch m l i m t chút, c oán xem cái t này và tôi
có liên quan gì v i nhau hay không.
n khi ch Ni c c nh lên u tôi:
- Như th là hư l m, Bêtô.
Tôi l m oán ra r ng nh ng con cún nh y ch m ch m trong b a ăn m i là nh ng
con cún n n.
42
Th ng Binô n, b sung cho tôi m t cách nhìn khác v b n bè.
Laica dĩ nhiên v n còn là m t a b n h p d n, cho dù vì h n mà tôi thư ng xuyên b
m ng.
Laica s ng nhà bà c ch Ni nhưng kho ng cách không gian không ngăn c n h n
bày cho tôi vô s nh ng trò ngh ch ng m m i khi chúng tôi có d p g p nhau.
Và tôi ph i thú th t r ng sau t t c nh ng phi n toái mà Laica gián ti p gây ra cho tôi,
tôi v n gi nguyên nh ng thi n c m mà tôi ã trót dành cho h n.
V i cách nhìn i m i m do Binô mang l i, hình nh th ng Laica trong m t tôi h n
nhiên không còn như cũ. Nhưng ngay c khi hình nh ó tan v (theo ki u tan v c a
m t lý tư ng hay c a m t m i tình u) thì tôi v n không tìm th y lý do gì không
yêu nh ng m nh v ó.
43
M t a b n x u, như tôi ã nói, là m t a b n h p d n. Nhưng m t a b n thông
thái cũng h p d n không kém.
Không ch loài ngư i, b n cún chúng tôi cũng b chinh ph c b i s thông tu . B n
nh l i i, có ph i trò chuy n v i m t ngư i thông minh bao gi cũng thú v ? Và sau
m i cu c àm o, ch c ch n b n s h c ư c m t i u gì ó?
Binô m ra cho tôi nh ng kích thư c m i c a cu c s ng b ng b n li t kê dài d ng d c
c a nó v nh ng cái thú i.

27. Nhìn th y n ng sau nh ng ngày mưa là m t i u thú v . Nhưng ngay c trong nh ng
ngày mưa, n u ta ch u m ra m i giác quan như m t ngôi nhà m tung các c a s , ta
cũng s ón nh n ư c nh ng c m xúc tuy t v i! Binô b o tôi th và nó d n tôi n
dư i mái tôn che d c hành lang ch y xu ng b p, chui vào dư i ch n th c ăn, n m
nghe mưa.
44
Mưa, i v i tôi không ph i là cái gì xa l .
Nhưng tôi chưa bao gi nghe mưa dư i mái tôn.
Nh ng h t mưa gõ vào mái tôn t o ra m t âm thanh khác h n khi chúng rơi trên mái
ngói.
R m r m. R m r m. R m r m.
Nghe như có hàng ngàn con ng a phi ngay trên u. Nghe như ông tr i ng vãi á t
trên cao. Nghe như ai ó ang thét gào gi n d . Cu i cùng là nghe như mái nhà s p
s p xu ng và è b p chúng tôi.
Tai ù như xay lúa, tôi rúm ngư i l i, run b n b t, uôi c p vào gi a hai chân.
Binô g i mõm vào tai tôi:
- Mày sao th ? S à?
- . - Tôi l p b p.
- S nhưng mà thích ch ?
Binô l i h i. Câu h i th t kỳ c c, nhưng tôi g t u ngay:
- Thích.
ư c s hãi, úng là m t cái thú. Hèn gì ch Ni thích nghe chuy n ma và th ng Binô
ngày nào cũng trèo lên căn gác g .
45
Khi n i s qua i, tôi sung sư ng b t g p mình n m dán vào b lông dày và m c a
Binô. Hai a thò u ra kh i g m ch n, l ng l ng m mưa rơi.
Mưa nh h t d n, nh ng ti ng l p p trên mái tôn càng lúc càng thu nh l i, nghe
như ti ng vó ng a ang r i i và chu n b khu t âu ó ng sau dãy núi xa.

28. Nhìn màn mưa lư t thư t kéo ngang qua t m m t, th nh tho ng chao i như b c rèm
b gió th i, tôi lư i nhác buông mình vào m t c m giác thư thái và êm m, c m th y
cu c i b ng dưng áng s ng bi t bao.
Nh ng kho nh kh c như th th t là quý giá.
B n cũng v y thôi. M t lúc nào ó, tâm trí b t ch t lãng i nh ng bon chen thư ng
nh t ng n ngơ trư c ti ng chim hót u ngày hay xúc ng trư c m t bông h ng
n mu n bên b u c a, b n s th y h nh phúc ôi khi ơn sơ, gi n d bi t ch ng nào.
46
R i n m t ngày mưa d t h t và tr i thôi tù mù. M t tr i ló ra sau nh ng áng mây
như gương m t r c r ló ra kh i t m khăn voan tươi cư i ngó xu ng.
Tôi v n c mình vào t m chăn Binô, nghe hơi t m ngoài vư n x c vào mũi, trong
lòng ch t d y lên m t n i nh xa xăm.
Mùi t n ng, mùi hoa không rõ tên, ti ng lá rơi, ti ng nh ng ch i n m xuyên qua
m t t sau mưa, ti ng chim gù t m t gò xa mơ h v ng l i, t t c không bi t ã s ng
trong tôi t bao gi - dư ng như chúng ã ng thi p i t lâu l m và bây gi t nhiên
b hơi t m tho ng vào t ngoài vư n ánh th c.
Tôi không nh tôi ã nghe ti ng ch i non tách v vào lúc nào, tôi cũng không nh tôi
ã nghe ti ng chim lích chích m h t t âu, nhưng tôi c m nh n t t c m t cách rõ
r t trong t ng m ch máu ang ph p ph ng bên dư i làn da. Có ph i t xa xưa tôi ã
sinh ra và l n lên trong nh ng âm thanh y?
Có l n nào ó trong i n u b n b t ch t b t g p i u gì v a xa xôi l i v a g n gũi và
cái i u r t i mơ h ó khi n b n âm ra b i h i khó t thì ch c ch n b n ang rơi
vào tâm tr ng gi ng như tôi.
Lúc ó, h n là b n cũng ang nhìn th y n ng sau nh ng ngày mưa.
47
Lão Hi ng bán nhà d i i nơi khác.
Cái tin này ư c b n cún trong khu ph ón nh n b ng thái hân hoan như nh ng
cư dân ang s ng nơm n p trong khu oanh kích t do ón nh n hòa bình. Tôi tin r ng
s ki n quan tr ng này còn l n lao hơn m t i u thú v .
ã lâu r i lão Hi ng hoài công rình r p cơ h i á vào hông b n tôi và tuy lão không
gi trò ư c thêm l n nào n a, b n tôi cũng không vì th mà ăn ngon ng yên. Ch
c n có s hi n di n c a lão trong khu ph , th gi i c a b n tôi như b ánh thu c c.

29. Trong nh ng cơn ác m ng c a tôi, bao gi lão Hi ng cũng m c nanh và m i l n lão
h h ng cư i, mi ng lão lòm nh ng máu.
S ng bên c nh k ác cũng gi ng như s ng bên c nh m t bãi mìn. i v i b n tôi, lão
Hi ng luôn là m i nguy cơ thư ng tr c. Lão chưa th ác ư c là vì lão chưa có d p,
ch tâm a c a lão khó mà g t r a. i u ó cũng khó ngang v i vi c b t m t ông
th n siêu qu y quay vào l i trong chai.
48
Nhưng bây gi thì lão Hi ng ã không còn c nh b n tôi n a. Cái mùi ác trong tâm
h n lão không còn t a ra m i ngày và không khí mà b n tôi hít th ã trong s ch hơn.
Cũng như b n cún trong khu ph , tôi và Binô b t u nh ng ngày r nhau ra ng
trư c hành lang, v n vơ nhìn tr i ng m t và thanh th n t n hư ng c m giác tuy t
v i c a m t tâm h n không vư ng b n âu lo.
Theo nhà hi n tri t Binô thì b n tôi ã có m t s ph n may m n. Có ôi khi nh
m nh bu c con ngư i ta ph i s ng c nh m t k hung d su t t i này sang i khác
mà không có cách gì thoát ra ư c. Nh ng n i b t h nh như th r t hay x y ra và
không lo i tr m t ai: m t con ngư i, m t lãnh th hay m t dân t c.
49
Tôi l i có d p n chơi nhà bà c ch Ni. L n này, có thêm th ng Binô tò tò bên c nh.
B n cún nhà bà c , t t c là b n a, x ra ngay khi hai a tôi v a t chân qua cánh
c ng chi chít hoa gi y h ng.
Binô có d p b c l s nhút nhát c a mình b ng cách i th t l i, n p sau chân ch Ni,
m t láo liên c nh giác.
- Binô - b n t t c a tao ó.
Tôi nhanh nh u gi i thi u v i Laica.
- T i tao không làm gì nó âu.
Laica tr n an, hi u quá rõ tôi mu n nói gì. N u Laica không ph i là m t con cún, h n
tôi ã th y h n tinh quái m m cư i.
Binô hoan h ón nh n l i b o m c a Laica như ón nh n m t t m gi y thông hành.
Tuy v y, nó v n co rúm ngư i khi b n cún xúm l i, thi nhau rà nh ng chi c mũi m
ư t quanh ngư i nó và không ng ng khìn kh t.

30. trên nóc t và trên u c u thang, Phi Hùng và hai con mèo tôi chưa bi t tên tò
mò ngó xu ng, có v th t v ng khi th y b n tôi không lao vào c n xé nhau.
Thích xem s nhi t náo cũng là m t ki u s ng i, nh t là v i nh ng tâm h n c n
c t và bu n chán. M t th gi i bình yên không ph i là không gây khó ch u cho m t s
ngư i. B n có tin như th không?
50
Th ng Binô k t b n r t nhanh.
M t ch c sau tôi ã th y nó không bi t t lúc nào và b ng cách nào chen huých v i
b n cún nhà bà c , say máu giành nhau nh ng qu m n non lăn lóc trên m t sân, v a
giành gi t v a nh y tưng tưng và luôn mi ng g m ghè như th ó là món khoái kh u
nh t trên i trong khi tôi bi t th c ra ó là th chát nghét.
nhà tôi, Binô lúc nào cũng tr m tư như m t tri t gia.
nhà bà c , gi a c ng ng cún, nó như m t th ng Binô khác, i khái là r t gi ng
m t phiên b n c a th ng Laica, hăng hái và manh ng.
Ph i chăng hoàn c nh thay i khi n tâm tính i thay? N u như v y thì th ng Binô
ang ng hay b u?
51
Trong khi b n tôi ùa gi n ngoài sân thì ch Ni ng i xu ng bên c nh bà c trên i-
văng và ôm l y cánh tay bà.
- Bà kh e không h bà? - Ch Ni d u dàng h i.
Bà c tr l i b ng m t tràng ho sù s . Tôi th y bà cúi g p ngư i xu ng. Trong khi ó
ch Ni v i vã vu t ng c bà, trông ch có v lo l ng, và c âu y m n a.
- Bà g ng ch u m t chút nhé. Bà bình x t âu, cháu i l y cho bà.
Ch nói v i bà như nói v i m t a tr .
Nhi u ngư i b o khi tr con tr thành ngư i l n thì ngư i già tr l i thành con tr .
M t th i gian dài tôi không tin i u ó, vì tôi không hình dung ra ngư i l n hóa thành
tr con b ng cách nào.
Mãi cho n t n ngày hôm nay.

31. 52
Ch Ni b o bà b b nh hen suy n. Bà m c b nh này lâu l m r i, nghe nói t h i còn bé
cơ.
C n mùa ông, ho c nh ng khi tr i tr l nh là bà khó th .
Bà th khò khè như ti ng kéo b lò rèn. Ch c ch c bà l i ngư c m t lên tr n nhà, như
th làm th thì bà s hít ư c nhi u không khí hơn. Nhưng i u ó ch ng giúp ích gì
cho bà, tôi th y ng c áo bà ph ng lên x p xu ng g p gáp, gương m t bà càng lúc càng
b ng và m hôi b t u l m t m trên trán.
Bà c m cái bình nh ch Ni ưa cho bà, h p t p kê vào mi ng.
Mãi m t lúc, bà m i thôi h n h n và s c m t d n tr l i bình thư ng.
Ch Ni rên r :
- Bà ơi, bà ph i luôn bình x t trong túi áo ch bà.
- , bà quên.
Bà móm mém cư i. Chuy n quan tr ng như v y mà bà tr l i th t nh nhõm, c như
th ngư i ta quên i nón khi ra ư ng.
Ph i chăng nh ng ngư i th u l i v n coi chuy n s ng ch t nh như s i b c?
53
B n ã bao gi i ngư c n ng trên ư ng ph vào bu i chi u chưa? Khi t nhà bà c
ch Ni tr v trên xe xích lô, tho t u tôi ph i nheo m t vì b nh ng tia n ng chi u
th ng vào m t.
Nhưng m t lát sau thì tôi quen d n. Tôi không còn th y chói m t n a. N ng bu i
chi u l c qua nh ng ám mây dày, tr nên êm d u khác thư ng. Phong c nh quen
thu c dư ng như cũng khoác m t b m t khác, l lùng và thơ m ng khó t .
Dư i nh ng tia n ng ngư c, nh ng tàng cây như b c khói, hàng me già nhìn t xa
gi ng như nh ng ngư i kh ng l ang qu n tóc b ng d i sương m . Khi t i g n, tôi
th y bóng lá xu ng m t ư ng h t như nh ng bãi c ai m i tr ng.
N ng chi u c t t âu ó nh ng ô tròn, ô vuông và ô ch nh t, dán l m m lên các
b c vách hai bên ph .
Dư i nh ng tia n ng ngư c, nh ng ngôi nhà b ng nhiên t a sáng. C nh v t vì th
trông s ch s và sáng s a như v a ư c lau chùi. Nh ng ngư i i l i trên ph nom
cũng h n nhiên và hi n lành hơn. Có v như ngay c h cũng v a ư c lau chùi.

32. Nh ng ăm chiêu, mưu mô, tính toán không còn chút d u v t trên m t h . Trông h
tho i mái l lùng.
Khi tôi quay sang Binô và nói v i nó c m giác c a tôi, nó ng ý ngay. Nhưng vì nó
là nhà hi n tri t nên cũng có i m nó nghĩ khác tôi:
- Khi con ngư i ta trông thi n lương hơn thì không ph i v m t mà chính tâm h n c a
h v a ư c lau chùi!
54
Ba ch Ni là m t con ngư i kỳ l . Su t ngày ông trên căn gác g , ng i lì trư c m t
kh i s t hình vuông g i là computer.
Ông ng i trên m t chi c gh có lưng t a t 8 gi sáng n 8 gi t i ch làm m i
m t vi c là gõ lóc cóc lên m t th có tên là bàn phím.
Ông vi t ra nh ng con ch , nh ng trang văn và nh ng v n thơ.
M t bu i chi u cu i năm, tôi leo lên căn gác, ã nh cào c a ki m ăn, nhưng r i
tôi v i b chân xu ng.
Tôi c ng im như th , nghiêng u l ng tai nghe, theo ki u cún.
Có ti ng ba ch Ni c thơ ng sau cánh c a.
Ai ó nói: Thơ ca là th vô cùng phù phi m nhưng vô cùng thiêng liêng. Tôi tin ngay.
Cũng như tôi tin trên i có nh ng th vô cùng thiêng liêng nhưng vô cùng phù
phi m.
55
Gi mùa, c t tháng, gi u chiêm bao
ôi m t tôi cay h t b i nào
Khóc trong trí nh b tre nh
Chu n chu n còn t m c u ao?
Xe ò ch ch y m t ngày thôi
B y nhánh sông thêm b n ng n i

33. N m nghe chìa khóa xoay trong
M i bi t th i gian óng c a r i.
L i m t năm xa ch c ch ng v
Tháng mư i lũ quét tr ng cơn mê
ây áo m, tr i lên T t
Con d giang h ang nh quê...
56
Ba ch Ni xu t thân t nông thôn. Ba ch Ni ang nh quê. Ông ang làm thơ s u x .
Tôi ch c cũng là m t con cún nhà quê. Hôm n , n m nhìn n ng sau nh ng ngày mưa,
n i hoài c m t âu kéo t i l p y h n tôi khi n tôi rưng rưng vô h n.
Nhánh sông - ng n i - b tre - c u ao - con d - con chu n chu n, tôi nh tôi chưa
t ng trông th y b t c th gì trong nh ng th ó nhưng m t khác tôi l i có c m giác
tôi ã bi t t t c , cũng như tôi có th c m nh n ư c ngay mùi khói b p, mùi g tươi
m i n, c mùi c a nh ng ng n gió mùa xuân.
Ba ch Ni là con d giang h .
Tôi là con cún giang h .
C hai u ang nh quê.
Ch khác là tôi không bi t quê tôi âu. Nhưng h n ó là nơi có nhi u n ng và gió,
cây xanh và c hoa, ti ng chim và ti ng d .
Có ai không có m t mi n quê nh ?
Ngay c tôi, tôi cũng có m t mi n quê trong ti m th c ó thôi.
57
N i hoài c m có mùi v riêng và không ph i lúc nào tôi cũng có th mô t ư c mùi v
xa xăm c a nó. Ngư c l i, tình yêu và n i nh trong nh ng v n thơ c a ba ch Ni c
th và rõ r t hơn r t nhi u.

34. Sinh ra trên m nh t này
Tôi yêu chim chóc, hàng cây, c a nhà
Yêu t góc b p yêu ra
Yêu t bi n r ng o xa yêu vào
Yêu bông hoa d i bên rào
Yêu làn mây tr ng cao cao gi a tr i
Tôi sinh ra gi a cu c i
Yêu ngư i thân thu c l n ngư i không quen
Yêu ô c a s sáng èn
Em thơ ng i h c, m hi n vá may
Cha tôi i cu c i cày
Tôi yêu ng ru ng êm ngày n ng mưa
Ch tôi i s m v trưa
Tôi yêu l i cũ ư ng xưa trong làng
M i tình th m l ng tôi mang
Tôi yêu cô gái ã làm kh tôi
Mai sau tôi có lìa i
Tôi yêu n m t nơi tôi s n m...
58
Dù s ng thành ph ã lâu, ba ch Ni mãi mãi v n là m t ngư i nhà quê.
Ông vi t nh ng bài thơ hoài ni m.
Ông ăn nh ng món ăn trong hoài ni m.
Ông c bi t thích dưa món, c i chua, cà d m, rau mu ng và nh ng con cá ư p mu i
th t m n.

35. Và không b a cơm nào trư c m t ông thi u chén nư c m m nguyên ch t rót ra t
chi c thùng thi c to tư ng g i vào t ngoài quê.
V i ông, nư c m m có l là i u vĩ i nh t sau tình yêu.
i m này, dù r t thông c m và kính tr ng ông, tôi và th ng Binô không th chia s
cùng ông ư c.
Chúng tôi s n sàng cùng ông n m tr i c m giác c a n i s u mu n nhưng không th
nào n m ư c nh ng món ông ưa thích.
B n cún chúng tôi không thích dùng lư i và răng khai qu t l i l ch s , ngay c ó
là l ch s m th c c a m t vùng t.
Chúng tôi ch thích nh m nháp tôm khô, phô mai, xúc xích và c bi t là các lo i
xương.
Ki u ăn u ng c a ba ch Ni là ki u ăn u ng “b o th ”. M ch Ni b o th .
Ông cư i:
- M t dân t c b o th trong ăn u ng là m t dân t c giàu b n s c. M n ng t cay chua
trong t ng món ăn g i l i m n ng t cay chua trong cu c i. Suy cho cùng con ngư i
ta ch y u ăn u ng b ng tâm tr ng.
B n cún chúng tôi không th . Chúng tôi thư ng th c món ăn ch y u b ng v giác và
kh u giác.
59
Nhân chuy n ăn u ng c a ba ch Ni, th ng Binô nghĩ ra trò chơi m i.
Nó h i tôi:
- Mày thích món ăn gì nh t?
Tôi ã nh bu t mi ng “xúc xích” nhưng n phút chót tôi i l i:
- Xương gà.
V i b n tôi, m t món ăn g i là ngon b t bu c ph i có cái gì ó g m.
Con ngư i thích g m nh m l ch s , g m nh m k ni m. Chúng tôi thích g m xương.
Qua nhi u i, loài chúng tôi v n nuôi n ng thú vui này như nuôi n ng m t ph n
không th thi u c a cu c s ng.
Tóm l i, xương, th t là tuy t!

36. 60
Binô g i trò chơi m i này là trò T B CH.
Nó h i ti p, v dò xét:
- Ngh mơ ư c c a mày?
- Kéo xe.
- Kéo xe? - Binô m to m t nhìn tôi, có v không tin vào tai mình.
- , kéo xe.
Tôi g t u, k cho nó nghe nh ng gì tôi ã ư c xem v b n chó kéo xe bên c nh
nh ng con tu n l c trên nh ng kh i tuy t tr ng mênh mông.
Ph i m t m t lúc câu chuy n c a tôi m i xuyên qua ư c v não c a Binô.
- Không ư c r i, nó nói, nơi ó là B c c c.
- Thì sao?
- B c c c xa l m, Binô nói trong khi nhìn tôi b ng ánh m t t i nghi p, chúng ta, nghĩa
là trong ó có mày, không bao gi có th t i nơi ó ư c.
- T i ư c!
- Không ư c!
- B c c c dù t n âu âu
i h t ngày dài t i êm thâu
i hoài như th không ngưng ngh
Cũng có ngày t i ư c ch sao!
Tôi hét lên, hùng h n và lưu loát như th ang c thơ trư c qu ng trư ng.
Tôi không có ý nh b t chư c ba ch Ni. Tôi không nghĩ tôi s làm thơ và làm ư c
thơ. Nhưng nh ng câu v n vèo ó t ng ráp l i trong tâm th c tôi và b t ra như
nh ng mũi tên.
Bây gi thì tôi hi u t i sao nh ng nhà cách m ng hay dùng thơ bày t khí ti t.
Nhà hi n tri t Binô s ng s trong m t giây, r i ch p m t:
- , n u làm úng như v y, mày s t i ư c B c c c.

37. 61
- Màu yêu thích nh t?
- Màu tr ng.
- Vì nó s ch s ?
- Không. Vì ó là màu lông c a ngư i b n t t nh t c a tao.
Tôi th y c p m t Binô ưa qua ưa l i, long lanh như hai gi t nư c.
Binô hi u tôi mu n nói gì. Nó hi u r ng khi ta yêu ai bao gi ta cũng yêu t t c nh ng
gì thu c v ngư i ó, c i u hay l n i u d . C nh ng i u không hay không d . Vì
v y mà c p m t nó b ng dưng ươn ư t.
C p m t ó v n ti p t c ong ưa. Và mũi thì khìn kh t. Binô c m ng quá, không
làm sao h i ư c câu h i ti p theo.
Mãi m t lúc nó m i nói ư c, ngh n ngào, và không có v gì là câu h i:
- Còn tao, tao thích màu en.
Dĩ nhiên, en là màu lông c a tôi.
Dĩ nhiên, t i lư t tôi khìn kh t.
62
Trong b n T B CH c a Binô có nh ng i u n u nó không nói ra thì tôi cũng bi t
th a:
“ c i m nh n d ng: M t kh i bông mà không ph i là m t kh i bông - S thích:
nghĩ ng i - i u thích nh t: Leo lên c u thang - i u s nh t: Leo xu ng c u thang -
Lo i ngư i ghét nh t: Nh ng ngư i như lão Hi ng - Lo i ngư i thích nh t: Nh ng
ngư i như ch Ni”.
Có m t i u tuy bi t th a nhưng khi nghe chính Binô b c b ch, lòng tôi v n nao nao:
“ i u hài lòng nh t trong cu c s ng: K t b n v i Bêtô”. Khi nói ra i u ó, Binô có
v ngư ng ngùng nhưng ánh m t nó nhìn tôi th t m áp.
Tình b n là i u gì ó th t kỳ di u. ó là th tình c m trong sáng và vô i u ki n, là
món quà t ng mà khi ã trao vào tay ai s ph n hi m khi gi t l i. Vì v y mà nó b n
ch c và có th kéo dài thăm th m qua th i gian và s xa cách.
Con ngư i thư ng nói “Tình b n là tình yêu không có cánh”. Tôi r t thích cách ví von
ó. B i tôi và Binô cũng không a nào có cánh. Cho nên ch c ch n chúng tôi s mãi
mãi là b n t t c a nhau.

38. 63
Binô ghét nh t là câu: Chó s a là chó không c n. Nó b o i u ó không hoàn toàn
úng v i loài chúng tôi.
Th nh t, chúng tôi có th s a, và ngay sau ó là c n. G p ngư i l , nh ng con chó
àng hoàng bao gi cũng ch n s a như m t thái ưu tiên. Trong trư ng h p ó,
ti ng s a có ý nghĩa thông báo cho ch nhà, v a như m t c nh cáo i v i ngư i l .
S a, ó là bi n báo c a chúng tôi - tương t như các bi n báo c a loài ngư i: KHU
V C NGUY HI M C M L I G N, ho c là KHÔNG PH N S MI N VÀO, cũng
có th là c hai.
Dĩ nhiên có nh ng gi ng chó ư c con ngư i hu n luy n làm m i m t chuy n là
săn lùng và t n công t i ph m, thư ng là trong l ng l . Nhưng ó là nh ng con chó
c bi t, ã thông qua s nhào n n c a con ngư i.
Chúng là nh ng con chó h u ích, nhưng tính cách ó không tiêu bi u cho loài chúng
tôi.
T bao i nay, trong m i tình hu ng, chúng tôi chu ng cách i u công khai và
tr c di n. Như m t b n năng o c.
64
N u loài ngư i có nhi u t c ngư i khác nhau, chúng tôi cũng có nhi u gi ng chó khác
nhau.
Chó săn như Beagle, Foxhound, Greyhound.
Chó th thao như Pointer, Retriever, Coker Spaniel, Irish Setter.
Chó lao ng như Shepherd, Newfound-land, Terrier, St. Bernard, Husky Siberia...
Gi ng chó th ba thư ng giúp vi c cho ngư i mù, làm công tác c u h ho c kéo xe.
Tôi v n mơ ư c ư c kéo xe trư t tuy t trong tư cách m t con chó lao ng m c dù
tôi không thu c gi ng Husky Siberia.
Nhưng dù là gi ng chó nào i n a, trư c loài ngư i chúng tôi v n có m t ngôn ng
chung. ó là S A.
Con ngư i c n h c cách hi u chúng tôi, vì S A b n thân nó là m t ngôn ng , v i
nh ng ý nghĩa và s c thái tình c m a d ng và hoàn toàn khác nhau.
B ng ti ng s a, chúng tôi báo ng, chúng tôi gi n d , chúng tôi m ng r , chúng tôi
c m ơn. Và ôi khi, chúng tôi khóc than.
T t nhiên, S A cũng là m t thái xã h i. M t con chó s ng m t mình ngoài hoang
o không c n ph i s a. Nó ch c n tru lên vào nh ng êm trăng.

39. Bu n thay, v i nh ng u óc gi n ơn, S A ch là S A. Binô ghét câu “Chó s a là
chó không c n” là vì v y. Nó b o: B n h ch ng bi t cái quái gì v t i mình h t!
“ ã v y, - Binô làu bàu - b n h còn dùng nh n xét trên ám ch h ng ngư i ch nói
mà không làm”.
, v i loài ngư i, i u ó có th úng. Nhưng v i chúng tôi thì sai bét bè be.
65
Căn c vào b n t b ch c a Binô thì câu thành ng nó thích nh t là câu “Chó ngáp
ph i ru i”. Và i u ó làm tôi b t ng h t s c.
Tôi nói:
- Câu ó ch có gì hay. Nó ch mu n nói n s may m n.
- Nó mu n nói n chuy n gì không quan tr ng. Tao thích nó theo nghĩa en.
- Là sao? - Tôi không hi u.
Binô ch p m t:
- Tao t ng ngáp ph i m t con ru i.
Tôi chưa t ng bi t có ai ngáp ph i m t con ru i. Tôi cũng không bao gi nghĩ i u ó
có th x y ra trong th c t . Ai cũng bi t “chó ngáp ph i ru i” ch là m t cách nói n
d .
Nhưng Binô ã ngáp ph i m t con ru i.
Tôi ng n ngơ m t lúc r i nói:
- Mày th t là may m n.
- Tao ch th y bu n cư i.
- May m n n a. - Tôi cãi - Câu thành ng này nói n s may m n ch không ph i
nói n s bu n cư i.
- Không âu, Bêtô. M t con ru i không ph i là m t cái ùi gà. M t con chó ngáp ph i
m t con ru i ch th y bu n cư i thôi. Hơn n a, “chó ngáp ph i ru i” th c ra không
ph i nói v s may m n mà nh m ch gi u s may m n.
Binô t nhiên nghiêm trang:
- G p ư c mày, ó m i là s may m n c a tao. Ch không ph i chuy n tao ngáp
ư c th gì.

40. 66
Tôi ch ng hi u Binô thích tôi i m nào.
Binô là m t a b n thú v . Trong khi ngư c l i, tôi là m t a nh t nh o. Có l nó
thích tôi ch vì tôi thích nó.
Con ngư i ch c cũng v y: ôi khi b n yêu m n m t ai ó ơn gi n ch vì ngư i ó
th t lòng yêu m n b n. Tâm h n chúng ta ư c sinh ra là ch áp l i ni m yêu m n
n t m t tâm h n khác. Nó gi ng như chi c ng sáo, s n sàng reo lên khi ng n gió
mùa hè th i qua.
Tôi không nh ng nh t nh o, còn ưa tranh cãi.
Khi nghe Binô b o ngh nghi p yêu thích c a nó là làm xi c - là di n viên xi c, tôi
không kh i n m v t ra sàn nhà, lăn qua lăn l i vì quá bu n cư i.
- Làm xi c không ch là kéo xe mà còn ph i bi t i hai chân, ph i bi t ng i trên uôi
mình... - Cu i cùng tôi nói, sau khi ã ng i d y.
- Tao làm ư c.
Binô áp và nó v t ng lên trên hai chân sau. Tôi nhìn s ng Binô, thán ph c khi th y
nó t nhiên lêu nghêu như m t cái tháp chuông.
Nhưng nó ch ng ư c như th m t ch c thôi, r i l o o vài bư c và v i vã t hai
chân trư c xu ng.
- Tao s t p. R i tao s làm ư c như nh ng con chó trong r p xi c.
Binô nhìn tôi b ng ánh m t mà ch v a ch m vào tôi ã tin ngay.
67
Nhưng i hai chân không ph i là ti t m c khó nh t c a m t di n viên xi c.
Tôi i lòng vòng quanh Binô, t t c là ba vòng, r i m i ng n ng c t ti ng:
- Mày còn ph i bi t nh y qua vòng l a.
- Tao làm ư c.
- Mày làm ư c th t à?
- Nh y qua vòng l a là i u tuy t v i nh t mà m t con cún có th làm ư c. Vì v y
mà tao s làm.

41. Tôi nói, và không hi u sao tôi l i nói như th v ư c mơ c a b n mình, th m chí n u
không ph i là m t con cún thì ch c tôi ã bĩu môi:
- Tao nghĩ m t a không dám leo xu ng c u thang s không bao gi dám nh y qua
vòng l a.
- Bêtô!
Binô kêu lên, gi ng nó l n n m c có c m tư ng tôi v a ph m m t sai l m ghê g m.
68
Có l b n cũng t ng ph m nh ng sai l m tương t , nh t là khi b n còn quá tr .
Quá tr thì không hi u ư c r ng ư c mơ ôi khi không ph i là i u nh t nh ph i
th c hi n cho b ng ư c, hơn n a có th là i u ngư i ta không có kh năng th c
hi n trong su t cu c i mình.
G p m t chú lùn ư c mơ l n lên s chơi bóng r hay m t chú bé b d t t chân nuôi
m ng sau này tr thành ngôi sao bóng á thì ó không ph i là i u mà b n nên ch
nh o.
M t ngày nào ó b n s nh n ra ý nghĩa c a ư c mơ không ph i ch nó có phù h p
v i kh năng th c t hay không. i u quan tr ng là nó cho phép b n s ng thêm m t
cu c i n a v i c m xúc c a riêng b n, trong m t th gi i mà b n có th hóa thân
m t cách h n nhiên nh t vào ng toàn năng.
Như v y, ư c mơ không ch là chi c bàn là tinh th n giúp b n i ph ng nh ng n p
nhăn c a s ph n mà còn là cách b n b t g p hình nh c a Thư ng trong b n
thân mình.
69
Ba ch Ni vi t “ ây áo m, tr i lên T t” nhưng tôi không th y ông m c áo m bao
gi , k c khi ông i ra ph .
Nhưng tôi và th ng Binô thì ư c ch Ni khoác cho m i a m t chi c áo may b ng
th v i r t dày. ó là m nh v i hình ch nh t có khoét b n l x chân vào, và gài
nút phía dư i b ng.
Tôi m c chi c áo s c xanh, Binô m c chi c áo s c vàng và hai ac c m t ra
ng m nghía nhau như th chúng tôi chưa quen nhau bao gi .
C m giác l l m ó th t là thú v .

42. M ch Ni có l cũng thích c m giác ó khi bà kêu ba ch Ni giúp bà kê chi c t qua
bên ph i, d ch chi c bàn qua bên trái, còn chi c i-văng thì y vào sát góc nhà. T ly
tách năm ngoái n m b c c a d n xu ng nhà b p, năm nay ã nhích lên g n phòng
khách. Chi c ng h treo tư ng cũng không còn v trí cũ: trư c ây nó quay m t v
hư ng Nam, bây gi quay v hư ng ông, m c dù tôi không nghĩ s thay i ó s
giúp nó ch gi chính xác hơn.
c trong nhà không có thêm món gì khác, nhưng khi m i th ã xê d ch, tôi và
Binô có c m tư ng v a d n v nhà m i. Chúng tôi d d m kh p các ngóc ngách, chui
vào g m t , g m i-văng, ánh hơi m i th v i v nghi ng .
C m giác kỳ l ó l p y chúng tôi su t nhi u tu n l li n cho n khi chúng tôi làm
quen ư c v i v trí c a các v t.
Nh ng gì tôi k ra th t là nh nh t. Nhưng ph i chăng quy lu t cu c s ng cũng không
có gì to tát: khi b n thay i m t góc nhìn, b n s th y th gi i mà b n ang s ng hi n
ra dư i m t th ánh sáng khác, và bi t âu nh v y mà quan ni m c a b n v th gi i
cũng khác i!
70
Chúng tôi ch ư c m c áo vào ban êm.
Nh ng ngày u xuân, th i ti t tr nên khác thư ng. Hôm nào cũng v y, c nhà v a
dùng xong b a t i, ti t tr i l p t c se l nh và b n mèo hoang b t u ho sù s trên các
mái nhà.
Có nhi u êm tôi và Binô chui vào sau k t t , c tránh xa các c a s , v a ng v a ép
sát ngư i vào nhau nhưng chúng tôi v n b t g p mình run lên qua hòa âm c a nh ng
ti ng rên.
T khi khoác thêm l p áo dày, chúng tôi có c m giác ai ó v a qu t than dư i da
mình. Tôi l i có d p mơ nh ng gi c mơ v th o nguyên, trên cánh ng c quen thu c
ó tôi và Binô l i ư c nô ùa th a thích, l i lăn l n trên c nhi u gi li n nhưng l n
này chi c áo ã gi cho m lông tr ng c a Binô b t v y b n và xác xơ hơn. Trong r t
nhi u ngày, gi c ng c a tôi ã ư c nh ng gi c mơ tuy t v i ó sư i m n t n
sáng b nh.
Khi n ng lên, ch Ni ôm t ng a vào lòng, m t tay gi ch t không cho chúng tôi c a
qu y tay kia l n c i t ng cúc áo.
Tôi nhìn Binô, ti p t c th y l l m, l n này vì ch ng th y chi c áo s c vàng trên ngư i
nó âu. C như th nó v a bư c ra kh i gi c mơ êm qua c a tôi và trong khi v i
vàng h n nó ã ánh rơi chi c áo ch nào ó ngay rìa cơn mơ. Ch c th !

43. 71
R t gi ng nh ng a tr , ba ch Ni cũng có m t con heo t c a riêng mình.
Ông t chú heo có cái b ng tròn quay lên t sách k bàn làm vi c. Th nh tho ng
ư c vào chơi tha th n trong phòng, tôi nhi u l n th y ông l ng l g p nh ng t gi y
b c và c n th n nhét vào ư ng rãnh nh trên lưng chú heo t.
Tôi t ng nghe ngư i ta b o trong cu c s ng ti n b c không ph i là th quan tr ng
nh t nhưng i u ó không có nghĩa là b n cho phép mình nhìn ti n b c v i thái r
rúng.
Có nh ng ngư i t v coi khinh ti n b c, như là coi khinh nh ng gì thu c v v t ch t.
H làm ra v ng ti n là th gì b n th u, b i vì th c s ó là nh ng ng ti n h
ki m ư c b ng nh ng cách b n th u.
N u b n ph i làm vi c c t l c m i ki m ư c ti n, t b n s có m t thái úng n
i v i nh ng ng ti n b n ki m ư c.
Nh ng ngư i lao ng chân chính và lương thi n bao gi cũng quý tr ng ti n b c,
gi ng như nh ng ngư i làm vư n c n m n luôn yêu quý hoa trái ư c sinh ra dư i
bàn tay chai s n c a mình.
B n tôi không xài ti n nhưng b n tôi bi t giá tr c a ng ti n, bi t r ng ng ti n t
t chính là thành qu và là thư c o c a lao ng.
Trên i th , nh ng ng ti n ó bao gi cũng có mùi m hôi.
72
Ba ch Ni b ti n vào chú heo t v i v nghiêm trang như th nào thì khi l y ra ông
cũng khoác m t v m t nghiêm trang như v y.
Ông không p chú heo xu ng sàn nhà như b n tr v n làm sung sư ng nghe th
âm thanh lo ng xo ng vang lên, sung sư ng nhìn ng m vô s t gi y b c ã ư c x p
g n gàng, vuông v c b t th n nh y ra và n m chen chúc gi a nh ng m nh sành v
như m t phép màu.
Ông dùng m t con dao nh n, loay hoay khoét m t l th ng dư i b ng chú heo t r i
c m c i moi ra nh ng t gi y b c. Ông lôi t ng t m t, u n và t t n, c như th
cho n t cu i cùng.
Xong, ông c t m t m nh nh a c ng, l p vào ch th ng và dùng băng keo dán l i.
Trông ông làm i u ó v i v th n tr ng như y tá băng bó v t thương cho m t ngư i
b nh, tôi ch t hi u t i sao ông không p v chú heo t như cái cách ngư i ta v n
làm.

44. Có l trong tâm tư ng c a ông, chú là m t sinh linh. Chú sinh ra t t t chú v n
s ng i s ng c a t.
Ông ch n cách có th l y ư c ti n mà không ph i vĩnh bi t m t sinh linh.
Cái ó ngư i ta g i là lòng ch ng n .
73
Ba ch Ni có nh ng a cháu. H g i ông b ng chú và s ng m t nơi r t xa. Ông nói
v i m ch Ni b ng gi ng ph n kh i “T t này t i nó s n thăm gia ình ta”.
Nh ng a cháu h nghèo, tôi oán th khi th y ông lúi húi nhét ti n vào t ng bao lì
xì r i em c t trong ngăn t . H n ó là s ti n ông ã lôi ra t b ng chú heo t.
R ih n - nh ng a cháu. T t c là sáu ngư i. H u ăn m c p và r ti n.
H là nh ng ngư i nhà quê, tôi nh n ra i u ó t th mùi xa xăm t a ra t cơ th h ,
trong ó tr n l n mùi t i và mùi lá m c, mùi phân bò khô và mùi c i tươi ư c t
cháy, c mùi tóc khét n ng và mùi nư c mưa.
Như nh ng ngư i nhà quê chân chính, h không bi t cách khép kín b n thân. H nói
r t to, b ng th gi ng c c kỳ khó nghe, và dù c n th n n m y th nh tho ng h l i
bôi b n sàn nhà.
74
B n h có cách th hi n tình c m khá l lùng. H ôm l y ba ch Ni, m ch Ni và ch
Ni, ôm như th và khóc . Có c m giác h v a nh t l i ư c m t món gì ó thân
thi t mà h trót ánh m t.
Khi buông tay ra, h b t u cư i, v a cư i v a l y ng tay áo chùi nư c m t.
Nhìn h cư i cư i khóc khóc, tôi không bi t lúc nào thì h vui, lúc nào h bu n.
Nhà hi n tri t Binô c mõm lên má tôi, thì th m:
- H vui y.
- H khóc cơ mà?
Binô nhìn tôi b ng ánh m t như th tôi là m t con chó b ng á:
- Khóc, ôi khi là m t ki u cư i. Và ngư c l i.

45. 75
Nh ng ngư i cháu ch chơi nhà tôi có m t ngày, sau ó h còn i thăm nhi u ngư i
khác và nhi u nơi khác.
Nhưng ó là m t ngày th t c bi t: không ai ch u cho cái mi ng và tay chân
yên. i lên i xu ng, n u nư ng và ăn u ng. R i nói, cư i, khóc, xì mũi, r i ôm l y
nhau p p v v , r i l i nói, cư i, khóc và xì mũi.
Bu i t i, khi nh ng ngư i cháu ng d y cáo t , ba ch Ni giúi vào tay m i ngư i m t
bao lì xì ông nhét s n trong túi áo.
- Chú ơi, chú cho t i cháu nhi u quá!
a cháu nh nh t m bao, nhìn vào và la l n.
Ba ch Ni kín áo li c m ch Ni qua khóe m t, gi ng kh a l p:
- Ch là quà u năm cho các cháu thôi. Có áng bao nhiêu âu.
- Năm trăm ngàn trong này, chú ơi. V y là nhi u l m.
Tôi th y ba ch Ni tho t l v ng n ngơ, trông m t ông như th trái t t ng t ng ng
quay m t m t giây. L n này ông xoay h n ngư i v phía m ch Ni nhưng bà ã
không còn ó.
Có th ông không mô t ư c chính xác c m xúc c a mình trong lúc ó nhưng ch c
ông ã k p oán ra ai là ngư i ã bí m t nhét thêm nh ng t gi y b c vào các phong
bì c a ông.
B n cũng th thôi, có nh ng chuy n b n inh ninh ch có m t mình b n bi t nhưng s
th c thì b n không ph i là ngư i duy nh t n m gi chìa khóa bí m t c a cu c s ng.
76
Nh ng ngày l T t ã ch m d t nhưng mùa hè còn lâu l m m i b t u. Tr i không
ch u m lên và n a khuya gió v n mi t mài lu n qua các khe c a. Nh ng ngày này
nhi t xu ng th p m t cách b t thư ng và chúng tôi không còn nh ng gi c ng bình
yên như tu n l trư c ó.
Trong nhi u êm li n, rúc trong áo m và rúc vào nhau, tôi và Binô v n c m nh n
ư c nh ng ngón tay l nh l o c a sương giá trư n vào nhà và không ng ng mơn man
da th t hai a t n a êm cho n lúc m t tr i nhô lên kh i u tư ng c a căn h i
di n.
Bây gi , sáng nào tôi và Binô cũng bò d y ng m nhau, thích thú và s hãi khi th y
b n mình t nhiên th ra nh ng làn khói tr ng.

46. Trong th i gian ó ch Ni b t hai a tôi khoác áo c ban ngày.
Ban êm, tôi và Binô ư c ng trên t m th m dày, bên trên còn p thêm m t t m
chăn d .
Trông chúng tôi như ư c trong m t ng tro xám x t.
77
M t hôm, c nhà nghe th y ti ng ho khúc kh c c a Binô v ng ra t dư i l p chăn.
êm hôm trư c tôi ã nghe nó th khò khè khó nh c như th có m t cái ng bơm b
ngh t trong c .
Binô l p t c ư c b ra gi a nhà. Ba ch Ni, m ch Ni và ch Ni quỳ lom khom thành
m t vòng tròn quanh Binô, c n th n dùng m t mân mê kh p ngư i nó, ch c ch c áp
sát tai vào m lông tr ng, nghe ngóng.
Binô ngư c nhìn m i ngư i b ng ánh m t như mu n nói không có gì nghiêm tr ng
nhưng r i nó h p t p cúi u xu ng, lưng cong lên và trong tư th kỳ c c ó nó th
d c t ng cơn.
M c dù ng tu t ng xa tôi v n nghe th y chu i âm thanh ro ro ch y i ch y l i
trong c Binô, tư ng như nó ang ánh nhau v i m t con quái v t vô hình n p trong
ngư i và ý nghĩ ó khi n tôi c p uôi xu ng m t lúc.
Ch Ni vu t ve Binô:
- Binô nhà ta b c m l nh r i, ba ơi.
M ch Ni lo l ng:
- Không khéo nó b viêm ph i.
78
Ông bác sĩ thú y xu t hi n vào bu i trưa. Ông không khoác áo choàng như nh ng ông
bác sĩ tôi t ng nhìn th y.
Ông eo túi xách trên vai, tay ôm kè kè m t chi c h p ng d ng c và thu c men,
trông ông như nh ng ngư i chào hàng thư ng gõ c a nhà tôi.
Tôi n p trong k t c a tò mò ngó ra, th y ch Ni m Binô trên tay, còn ông bác sĩ eo
ng nghe vô tai và b t u khám b nh b ng cách áp u kia c a ng nghe vô ngư i
nó.

47. Ông bác sĩ loay hoay m t m t h i vì th ng Binô không ch u n m yên. n khi ông
chích mũi kim tiêm vô mông nó thì Binô quay ph t l i, rít lên và nhe nanh ra khi n
ch Ni ph i ôm gh t u nó vào lòng, tay kia không ng ng ve vu t b lông m m m i
c a nó:
- Ngoan nào, Binô!
Binô d ng ngay ph n ng, t t quay u l i và ngoan ngoãn m p ngư i xu ng.
Tôi không rõ nó nghe l i ch Ni hay vì nó ch t nh n ra r ng thà ch u n i au nh
kh i ph i nh n lãnh m t n i au l n hơn m i úng là cách ng x thông minh?
79
Ông bác sĩ còn tr l i nhi u l n n a.
Nh ng l n sau, Binô không nhúc nhích gì khi mũi kim tiêm l m lũi i qua da nó. Binô
n m im trong tay ch Ni, n u nó không rên lên khe kh có th nghĩ nó là m t con cún
nh i bông.
- Chú cún này nhát quá. Tôi c tư ng tôi ang ch a b nh cho m t con th .
Ông bác sĩ rút mũi kim tiêm ra kh i mông Binô, khôi hài nh n xét.
- Không ph i th ! Ông ta ch bi t gì! - T bên kia cánh c a ngăn, Binô h m h c nói
v i tôi khi ông bác sĩ ã ra v .
Nó nói như th nó m i là bác sĩ, còn ông bác sĩ kia ch là m t k gi v .
80
Cánh c a ngăn ghép t nh ng thanh g m ng ư c d ng lên cũng t ý ki n c a ông
bác sĩ.
Ông b o, ngay hôm u tiên:
- Ph i tách hai chú cún này ra. N u không, a này s lây b nh cho a kia.
Chi u hôm ó, ba ch Ni lôi ra t trong nhà kho nh ng thanh g x n màu và yb i
b m, hì h c óng óng gõ gõ trư c ánh m t hi u kỳ c a hai a tôi.
N a ti ng ng h sau, m t cái gì ó gi ng như m t th c a rào m c lên ngăn ôi
hành lang thông nhà trư c và nhà sau.
Dĩ nhiên Binô m t bên, và tôi m t bên.

48. Tôi l i g n, ng i ng i cánh c a m t lát r i n mõm vào khe h nh xíu gi a hai thanh
g , bu n bã nói:
- Th là hai a mình không ư c chơi chung.
81
T hôm ó, chúng tôi trò chuy n qua b c vách ngăn như nh ng k vô hình. Tôi nghe
th y Binô và nó cũng nghe th y tôi nhưng chúng tôi không nhìn th y nhau.
Khi Binô chê bai ông bác sĩ, tôi ph n i ngay:
- Ch nh ng k ch t nhát m i rên r . Ông bác sĩ nói th là úng r i.
- Không úng chút nào. - Binô t c t i cào chân lên b c vách - Tao rên không ph i vì
au mà rên không c m th y au.
Tôi im l ng m t lúc ý nghĩa trong câu nói c a Binô có thì gi ng m vào u tôi.
Tôi chưa nghe ai nói th bao gi , vì v y tôi không bi t có nên tin l i nó hay không.
- Th khi rên lên mày không th y au th t à?
- , ch au tí nào.
Tôi bán tín bán nghi nhưng tôi không h i n a: nh ng th c m c trong u tôi ngay l p
t c b tràng ho sù s c a Binô nh n chìm.
D o này t i gi i ng , ch Ni v n x p hai a tôi n m k nhau n a khuya tr mình
t a vào vách chúng tôi v n gi ư c c m giác ang t a lưng vào nhau, và tôi v n
nghe Binô ho m i êm, c nh ng hơi th n ng n và t quãng c a nó trong gi c ng .
Có lúc tôi nghĩ hay là nó n m mơ th y mình ang trèo lên m t con d c cao th t cao,
cao g p trăm l n chi c c u thang d n lên căn gác g c a ba ch Ni?
82
Ông bác sĩ chích thu c cho th ng Binô liên t c b y ngày. T i ngày th b y, ông x p
h p d ng c l i, vui v b o:
- Chú cún này ã kh i h n r i, không c n ph i chích n a.
Qu úng th , ông bác sĩ càng lui t i thư ng xuyên thì nh ng tràng ho c a Binô càng
gi m d n và hai ngày trư c khi ông bác sĩ tuyên b Binô kh i b nh, tôi ã th c s
không còn nghe n a nh ng ti ng ro ro trong ng c Binô m i khi nó th m nh bên kia
vách.

49. K t lu n c a ông bác sĩ gi ng như l i tuyên b tr ng án trong m t phiên tòa.
M ch Ni áp tay lên ng c:
- May quá!
Ba ch Ni tháo ki ng ra kh i m t như nhìn Binô cho rõ hơn:
- Anh bi t th nào nó cũng qua kh i. M t th ng nhóc như th mà. Nó kh e như m t
c khoai.
Tôi bi t c khoai. Và tôi không nghĩ có ngư i dùng c khoai ví v i s c kho . Ba
ch Ni úng là m t ngư i nhà quê.
Ch Ni b Binô trên tay, âu y m:
- Th là hai a ư c chơi chung r i nhé.
Tôi thích nh t câu nói c a ch Ni. C như th ch nghe ư c tôi và Binô, cũng như
chúng tôi nghe ư c ch .
Ch không nghe ư c, nhưng ch th u hi u. C m thông cũng là m t cách nghe. Trái
tim có l tai c a nó, b n tin không?
83
Gió v n quăng qu t trên các nhánh cây ngoài vư n.
Khu vư n nh xíu, d ng lên t các ch u cây t trên mái tôn l ng bên ngoài lan can
d c hành lang d n xu ng b p. “Ta c n m t chút quê trong thành ph !”. Ba ch Ni nói
khi hì h c khuân v các ch u cây xù xì, gai góc, t en rơi vãi t ngoài c a vào t n
nhà b p.
Cây tre. Cây i. Cây chanh.
Ba ch Ni không ch nh quê. Ông thèm quê.
Ông nói, ây là khu vư n tu i thơ c a ông ư c thu nh . Ông khoe h i bé ông t ng
ch y nh y, leo trèo, nô ùa trong khu vư n gi ng h t như v y quê ngo i vào nh ng
ngày hè.
Khu vư n bé xíu ó, d o này chi u nào cũng lay l t trong nh ng cơn gió m nh.
R i mưa xu ng, tr i l nh n m c chim ngoài vư n bay m t, s c xanh ch dám ng p
ng ng nơi cu ng lá non và không khí trong nhà lúc nào cũng ong y hơi nư c.
M ch Ni b o ó là nh ng cơn mưa trái mùa. Bà chép mi ng: N u không c n th n,
chúng ta có th lăn ra m b t c lúc nào.

50. Binô ngó tôi:
- Ch lo cho mày thôi. Tao thì n r i. Không ai m hai l n trong vòng m t tháng.
84
B t ch p n i lo l ng v các lo i b nh th i m o n t nh ng cơn mưa trái mùa, tôi
v n h n h cùng Binô chui vào dư i ch n th c ăn, n m nghe mưa rơi l p b p trên
mái tôn l i thích thú rúm ngư i trong s hãi.
- ây là i u thú v th m y h mày? - Tôi quay sang Binô, thì th m h i.
- Th m y không quan tr ng. Quan tr ng là nó thú v . Th c s thú v .
B ng thái th n nhiên, có v Binô mu n nh c tôi nh r ng: dù v a tr i qua m t tr n
m và b ông bác sĩ so sánh v i b n th nhút nhát, nó v n c là m t nhà hi n tri t
áng kính.
- .
Tôi tán ng, gi ng th ơ và thò u ra kh i g m ch n khoan khoái ng m nh ng cành
lá nhún nh y trong mưa.
Trong m t tôi, nh ng cành lá trông gi ng như b n tr con ang chơi trò c p kênh (tôi
t ng nhìn th y b n nhóc chơi trò này ngoài công viên - chúng v a nhún nh y v a ré
lên, s hãi m t cách khoái trá), ch khác ch cành lá không kêu lên bài hãi m c dù
trông chúng có v r t mu n làm i u ó.
Nhưng bi t âu chúng t ng kêu r t to khi tôi và Binô ã i ng . N u b n ng say, b n
s không bi t m t chi c lá có th la hét, m t cu n sách có th cư i nói, m t c c g ch
có th ch y nh y, cũng như m t cái chân có th th than.
Th gi i trong khi ta ng là m t th gi i th m m nh ng i u kỳ di u mà ta không
bao gi bi t ư c. Ba b n và m b n t ng âu y m hôn lên trán b n bao nhiêu l n trong
khi b n ng , b n âu có bi t, úng không?
85
- Binô này, tôi nói trong khi m t v n nhìn ra màn mưa ngoài tr i, hôm trư c mày b
m nhưng bây gi mày không còn m n a, i v i tao ch c ch n ó là i u thú v
nh t trong nh ng i u thú v .
Tôi không nghe Binô áp l i tôi. Ch có ti ng mưa gõ trên mái tôn u u, m i lúc
m t nh d n như ti ng chân ngư i ang r i i. Có c m giác m t th k trôi qua sau
câu nói c a tôi.

51. - Nh ng ngày v a r i, tao th t là lo l ng. Lo cho mày và lo c cho tao. Nh như mày
g p chuy n gì, tao không hình dung ư c tao s s ng như th nào. Ch c là bu n ch t
ư c. - Tôi l i th th , ng c nhiên vì tôi có th nói dài như th .
- N u tao ch t i, ch c là mày r t nh tao? - Như choàng t nh trong ti ng mưa, Binô
t ng t c t ti ng, ch h i m t câu chán phèo - lo i câu h i ngư i ta ch h i khi trên
i không còn gì mà h i n a.
Nhưng tôi v n bùi ngùi áp:
- Ch c ch n là v y, Binô à. Tao s nh mày mãi mãi, cho n ch ng nào tao cũng ch t
i như mày.
- N u tao v n luôn s ng trong ký c c a m t ai ó, tao s không bao gi ch t, Bêtô.
Binô áp b ng gi ng nghiêm ngh , tôi c m th y th và câu nói l lùng c a nó làm tôi
nghĩ ng i m y ngày li n.
i v i tôi, cái ch t th t là tăm t i nhưng Binô l i không có v gì s u mu n khi nh c
t i chuy n ó.
86
Binô dĩ nhiên v n s ng kh e kho n bên c nh tôi. Nó ã qua ư c ch ng viêm ph i t
hôm ó và không bao gi ph i cong ngư i th trư c ánh m t th c th m c a tôi
n a.
Nhưng cách nhà tôi m t quãng, bà c ch Ni ã không ch ng ch i ư c nh ng cơn
giá rét b t thư ng.
C u ch Ni g i i n tho i lúc n a êm, báo tin trong ti ng n c:
- Bà m t r i.
Nh ng ngư i b hen suy n như bà xưa nay v n s d ng lo i thu c x t giúp làm giãn
ph qu n. Th nh tho ng, khi quá m t, bà th qua m t ư ng dây n i v i bình ôxy.
Như th , ã nhi u năm nay. Nhưng nh ng năm trư c, th i ti t không l nh t ng t
như nh ng ngày v a qua.
M ch Ni b o chưa năm nào mùa ông kéo dài lê thê như v y.
Mùa ông trư t chân, v t qua c mùa xuân và em bà c i m t.

52. 87
Ch Ni m t hoe, ôm l y c hai a tôi:
- Th là b n cưng không còn d p g p bà n a r i.
Tôi nh n câu nói c a Binô hôm trư c, r ng n u tôi v n luôn nghĩ v bà nghĩa là bà
v n còn s ng trên i.
Nhưng dù sao tôi s không còn nhìn th y n a con bé Phi Hùng nũng n u sà vào lòng
bà. Tôi cũng không còn d p nghe bà t m t m: “M t con cún không ngh ch ng m là
m t con cún b i”.
Tôi rên lên v i nh ng ý nghĩ trong u khi n ch Ni ph i vu t ve c tôi:
- Nín i cưng. Ch bi t cưng bu n mà.
úng là tôi ang r t bu n. Tôi ang nh n con h m nh d n vào nhà bà, nh n
c ng rào hoa gi y h ng và nh ng trái m n non r ng y m t sân như nh ng hòn
cu i tr ng.
Lúc nào b n b t g p nh ng hình nh quen thu c l n lư t hi n ra trong tâm trí, sau ó
t t c t t tan ch y vào t ng ngóc ngách trong tâm h n b n khi n tim b n th t l i, y
là lúc b n ang i dư i ngôi sao d n ư ng c a tình yêu và i u ó ch c ch n s giúp
b n trư ng thành hơn v m t c m xúc.
Nhà hi n tri t Binô b sung:
- C ph m giá n a!
88
M t tu n sau, ch Ni d t th ng Laica v nhà tôi chơi.
N u không nh chi c mũi, tôi h u như không nh n ra h n. M t mày lơ láo, trông h n
g y x p i như v a ra kh i m t tr n d ch.
Ch Ni nói:
- T ngày v ng bà, Laica không ch u ăn u ng gì c .
Th ng Laica không ch u ăn u ng, cũng không ch u chơi ùa.
T i nhà tôi, h n chui vào m t xó, mõm g c trên hai chân trư c như th cái u tr nên
quá n ng i v i h n.

53. Tôi và Binô rón rén lư n quanh Laica, v a i v a c n th n quan sát ng tĩnh c a h n
trong khi h n làm như th hai a tôi là nh ng con cún vô hình. H n v n n m b t
ng, th m chí không bu n ch p m t ngay c khi b n tôi di u qua trư c m t h n.
Cu i cùng tôi ành l y chân g i g i lên lưng h n, m t ng tác mà tôi ít khi nào làm:
- Mày nh t nh không ăn u ng gì th t à?
L n này thì tôi ng ng th ng b m này ánh m t c kh năng nói.
- C như th , mày s ch t y. - Tôi l i nói, không chút gì là hù d a.
Nhưng trông b t ch c a th ng Laica trong lúc này, cái ch t không có v là i u áng
s i v i h n. Có th h n ang nghĩ n cái ch t và cái ch t cũng ang nghĩ n h n.
C hai ang ch ư c g p nhau chăng?
89
Ch Ni nhìn Laica b ng ánh m t như th ang nhìn m t chi c xe lăn xu ng d c. Tôi
c trong áy m t ch s phi n não và tuy t v ng, có lúc ng r ng chính tâm tr ng
c a tôi ang ph n chi u trong ó.
Ch l c u như nh ng ý nghĩ en t i văng ra kh i tâm trí:
- ó không ph i là m t l a ch n hay!
Tôi hi u ch mu n nói n thái c a th ng Laica. Nhưng tôi bi t Laica không l a
ch n hành vi c a mình. ó là m t ph n ng t nhiên, b chi ph i sâu xa b i tình yêu
thương. B n cũng th thôi, khi n i s u mu n vây l y b n, b n s không mu n làm gì
h t ngoài ư c mu n chôn mình trong s cô c.
Th m chí còn hơn c n i bu n, b n cún chúng tôi thư ng rơi vào c m giác b t an khi
v ng nh ng ngư i thân thu c bên c nh.
i m này, chúng tôi r t g n v i tr con.
90
Trong ba ngày li n, th ng Laica v n không nhúng mõm vào ĩa th c ăn t trư c m t.
Tôi và Binô sau nh ng l n khuyên nh b t thành, ch bi t ưa m t ngó nhau, th m
nghĩ n ngày chia tay th ng Laica. Tôi có linh c m th i kh c bu n bã ó không còn
xa n a.
Ba ch Ni vò u:

54. - Làm sao bây gi nh ?
M ch Ni ôm l y m t và ng sau nh ng k tay gi ng nói y u t c a bà như v ng ra
t m t ch n nào th t là xa v ng:
- Em cũng không bi t n a.
Ch Ni ang vu t ve th ng Laica ch t vùng d y:
- Con có cách r i.
- Cách gì h con? - M ch Ni ngư c m t nhìn con gái, ng v c h i.
- Mách bà.
Câu tr l i c a ch Ni gi ng như câu ánh , n m c ngay c tôi và Binô cũng nghĩ
ch dư ng như không còn ki m soát ư c mình và chúng tôi ch t lo s cơn l c c a s
au bu n ang b t u cu n t i ch sau khi ã gói kín th ng Laica trong vòng tay tăm
t i c a mình.
91
Không nhìn th y cái cách m i ngư i ang nhìn mình, ho c làm như không th y, ch
Ni th n nhiên i l i ng bàn, nh c i n tho i lên kh i giá và áp ng nghe vào tai.
- Bà ơi bà. Bà nghe con nói không?
Ch Ni nh nhàng h i, ngưng m t chút như nghe bà c tr l i r i nói ti p:
- Th ng bé Laica nó không ch u ăn gì m y ngày nay, bà .
Sau thoáng ng c nhiên, ba ch Ni ch p m t h i v i n cư i nh trôi qua hàng ria:
- Th bà c nói sao h con?
Ch Ni m t tay b t ng nghe, quay l i áp:
- Bà b o n u th thì Laica hư quá. Bà không hài lòng chút nào, ba à.
M ch Ni th dài:
- Th làm sao bà m i hài lòng?
- Laica không ư c nh n ói n a. Laica ph i ăn u ng, chơi ùa, có th thì bà m i vui.
Ch Ni áp, t trư c n nay tôi chưa bao gi trông th y ch nghiêm ngh n th .

55. 92
Tôi li c v phía th ng Laica, th y h n t t nh c u kh i hai chân, khó nh c như th
ngư i ta c nh c trái tim lên kh i n i bu n.
Tôi th y rõ hai tai h n v nh lên, th n tr ng nghe ngóng. Dư ng như h n c n m b t
nh ng ti ng nói ang trôi b ng b nh trong căn phòng như m t a tr c tóm l y
nh ng qu bóng bay.
Tôi và Binô ng sát vào nhau, hoàn toàn không t ch , c hai nín th dán m t vào
Laica.
Ba ch Ni và m ch Ni cũng ang kín áo quan sát h n t ng sau l hoa t trên
chi c bàn hình oval. M t s ch i kh c kho i ch y quanh căn phòng và tôi có c m
giác ây chính là th i kh c nh nghĩa c cu c i c a Laica.
Trong n i th c th m c a m i ngư i, Laica ch m ch p ng lên. M t con cún ang
n m ng lên thì ch là m t con cún ang n m ng lên, nhưng chúng tôi ón chào
hành ng ó b ng thái hân hoan như ón chào m t s ki n, c như th ó là s
tr i d y c a m t m m non b m c k t trong k á lâu ngày.
93
Th ng Laica h i sinh t m t cu c i n tho i. ó qu là i u kỳ di u.
M t hôm, i cho Laica v r i, tôi ng p ng ng h i Binô:
- Có th t là hôm ó ch Ni ã trò chuy n v i bà c không?
- Dĩ nhiên là th t.
- Nhưng bà ã m t.
- Bêtô! - Nhà hi n tri t tr ng m t nhìn tôi và gi ng i u c a nó như th tên tôi là m t
sai l m ghê g m - Mày quên nh ng gì tao ã nói v i mày r i sao? N u chúng ta v n
luôn s ng trong ký c c a m t ai ó, chúng ta s không bao gi ch t. Bà c cũng v y.
- Nhưng bà không th nói chuy n ư c.
- Bà không nói ư c nhưng ch Ni v n nghe ư c. ó m i là i u quan tr ng.
Tôi không hi u t i sao ngư i này không nói mà ngư i kia v n nghe th y. Ý t c a nhà
hi n tri t Binô sâu xa n n i tôi có c m giác v não c a tôi ang v n mình răng r c
vì ph i v t l n quá m c v i câu nói khó hi u c a nó.
ang l ng l nhìn tôi (trông tôi suy nghĩ ch c là r t v t v !), th t nhiên Binô ng
lòng: