Physics

1. Trước khi học chương HẠT NHÂN NGUYÊN TỬ, các bạn hãy nắm trước “THUYẾT TƯƠNG ĐỐI HẸP CỦA
EINSTEIN”
TÓM TẮT THUYẾT TƯƠNG ĐỐI HẸP CỦA EINSTEIN
 Theo vật lý cổ điển ( vật lý Newton ) thì mọi vật không thay đổi kích thước, khối lượng và thời gian xảy ra
hiện tượng khi chuyển động trong mọi hệ quy chiếu ( quán tính và phi quán tính )
 Einstein cho rằng: các định luật vật lý ( hay còn gọi lá các hiện tượng vật lý ) không thay đổi trong hệ quy
chiếu quán tính. Tốc độ ánh sáng c = 3.108
m/s là tuyệt đối ( không thay đổi trong hệ quy chiếu quán tính
hay khi di chuyển nguồn sáng hay phương truyền của ánh sáng ) và là tốc độ lớn nhất của các hạt vật
chất trong tự nhiên.
 Einstein cho rằng: khi một vật chuyển động với tốc độ v có thể so sánh được với tốc độ ánh sáng c thì:
Kích thước vật ngắn lại ( sự co độ dài ): Gọi 0l là độ dài khi vật đứng yên, l là độ dài khi vật
chuyển động với vận tốc v thì
2
0 02
1
v
l l l
c
   ( do
2 2
02 2
0 1 1
v v
l l
c c
       )
Khối lượng vật lớn hơn: Gọi m0 và m lần lượt là khối lượng lúc vật đứng yên ( hay còn gọi là khối
lượng nghỉ ) và khi vật chuyển động với vận tốc v. Khi đó
2
0 02
1
v
m m m
c
   ( ở đây ta hiểu nôm
na rằng khi vật chuyển động, vật có vẻ nặng hơn )
Thời gian diễn ra dài hơn ( kéo dài thời gian ): Gọi 0t là khoảng thời gian diễn ra một hiện tượng
trong hệ quy chiếu quán tính, thì đối với hệ quy chiếu quán tính khác chuyển động với vận tốc v,
khoảng thời gian đó là: 0
02
2
1
t
t t
v
c

   

Hệ thức giữa năng lượng và khối lượng: Giả sử một vật có khối lượng m0 ( khối lượng nghỉ ) khi
chuyển động nó có khối lượng m. Khi đó năng lượng của vật là 2 20
2
2
1
m
E mc c
v
c
 

. Từ đó nếu
năng lượng thay đổi một lượng E thì khối lượng cũng thay đổi một lượng m và
2
E mc  
Năng lượng toàn phần của một vật: Bao gồm năng lượng nghỉ ( khi vật đứng yên ) và động năng
của vật khi vật chuyển động với vận tốc v. Vậy: 0 dE E W  . Trong đó:
2
0 0E m c ,
1
2 2 22
2 2 2 2 2 2 2 20
0 0 0 0 0 0 02 22
2
1
1 1
2 2
1
d
m c v v
W mc m c m c m c m c m c m c m v
c cv
c

   
             
   

Vậy năng lượng toàn phần:
2 2
0 0
1
2
E m c m v 
+ Lưu ý: công thức gần đúng (1 ) 1ka a
k
b b
   ( nếu 1
a
b
 )