Kraaijvanger maakt omgevingen die mensen raken. Omgevingen waar mensen beter werken, veel leren en genieten, zoals openbare interieurs, publieke gebouwen en stukken stad. Plekken waar unieke ontmoetingen plaatsvinden, waar mooie herinneringen worden opgebouwd, waar belangrijke beslissingen worden genomen. Bij deze complexe opgaven is Kraaijvanger betrokken vanaf de eerste schetsen tot en met de feestelijke opening. Met hetzelfde timmermansinstinct als sinds de oprichting in 1927, maar ook met alle kennis, aanpassingsvermogen en visie sindsdien opgebouwd. Lees het verhaal over welke ontwikkelingen Kraaijvanger heeft doorgemaakt, waar ze in gelooft, wat haar drijft en wat haar ambities zijn.

1. maakt omgevingen die mensen raken

2. Arte College in Almere, 2010 Fotograaf DigiDaan

3. Missie
Kraaijvanger maakt omgevingen die mensen raken. Omgevingen waar mensen beter werken,
veel leren en genieten, zoals openbare interieurs, publieke gebouwen en stukken stad. Plekken
waar unieke ontmoetingen plaatsvinden, waar mooie herinneringen worden opgebouwd, waar
belangrijke beslissingen worden genomen. Bij deze complexe opgaven is Kraaijvanger betrokken
vanaf de eerste schetsen tot en met de feestelijke opening. Met hetzelfde timmermansinstinct als
sinds de oprichting in 1927, maar ook met alle kennis, aanpassingsvermogen en visie sindsdien
opgebouwd.

4. Kraaijvanger aan het werk in de jaren dertig

5. Maatschappijvisie
Bij haar ontwerpen laat Kraaijvanger zich leiden door relevante maatschappelijke thema’s en
kijken wij vooruit. Bouwen is immers een traag vak in een snel veranderende wereld. Zo wil
Kraaijvanger de leefbaarheid in steden vergroten door de beschikbare ruimte optimaal te
gebruiken. Mensen plezierig en effectief laten werken door keuzemogelijkheden, beweging
en ontmoeting. Kinderen de mogelijkheid bieden veel en prettig te leren door geborgenheid,
saamhorigheid en individuele aandacht. Gebouwen ontwerpen als bomen om te komen tot
een wereld zonder afval. Bestaande gebouwen verduurzamen door de kracht van vroeger in te
zetten voor later. Maar ook: opdrachtgevers ontzorgen en ontwerp teams richting, inspiratie en
verbinding geven. Om hierbij van toegevoegde waarde te zijn, heeft Kraaijvanger zich toegelegd
op zes specifieke gebieden: geïntegreerde contracten, het nieuwe werken, leeromgevingen,
transformatie, cyclisch bouwen en complexe binnenstedelijke opgaven. Bij deze complexe
opgaven is Kraaijvanger betrokken vanaf de eerste schetsen tot en met de feestelijke opening.
Met hetzelfde timmermansinstinct als sinds de oprichting in 1927, maar ook met alle kennis,
aanpassingsvermogen en visie sindsdien opgebouwd. Vakkundig, vernieuwend en full service dat is Kraaijvanger.

6. Concertgebouw De Doelen in Rotterdam, 1967

7. Back to the future | Traditie in innovatie
‘What an amazing concert hall!’, schrijft de talentvolle en opkomende violist Koen op zijn
Facebookpagina. Hij staat voor het eerst in de legendarische grote zaal in concertgebouw de Doelen in
Rotterdam. Buiten raast de stad, maar binnen is het doodstil. Geïmponeerd door de pracht en de 2.000
stoelen in de zaal, maakt hij een foto die hij deelt met zijn fans. Koen roept ‘hallo’, maar er komt geen
echo uit de zaal. Een perfecte akoestiek. De dieproze stoelen, goudkleurige balkons en houten zigzagzijwanden geven de zaal een chique grandeur. Techniek, klimaat, comfort; het interieur voldoet aan
alle huidige eisen, dankzij de renovatie en verbouwing door Kraaijvanger enkele jaren geleden. Door
haar eigen gebouwen te vernieuwen, beschermt ze haar cultuurhistorisch erfgoed. Aan de buitenkant
lijkt het echter alsof er in de afgelopen 50 jaar niets is gebeurd. Nog altijd straalt het concertgebouw de
degelijke allure van weleer uit. De met koper beklede kleine en grote zaal torenen nog steeds boven de
natuurstenen bandgevel uit. Onverwoestbaar, tijdloos en terughoudend. Kraaijvanger is met zorg te werk
gegaan. Ze maakt bestaande gebouwen mooier, slimmer en duurzamer, zonder daarbij het
oorspronkelijke ontwerp uit het oog te verliezen. De kracht van vroeger gebruikt ze voor later.
Een tijdloze tempel voor muzen, waar muziek optimaal klinkt en bezoekers een warm welkom voelen. Dit
was wat de broers Herman en Evert Kraaijvanger met Concertgebouw De Doelen voor ogen hadden. Nu,
bijna 50 jaar en de door Kraaijvanger verzorgde renovatie later, kan met recht worden gezegd dat dit doel
nog steeds wordt bereikt. Van klassiek tot wereldmuziek en jazz, alle muziekgenres klinken er even mooi.
Bezoekers vergeten hun dagelijkse beslommeringen, ontmoeten elkaar en genieten van wat de artiesten
te bieden hebben.

8. Stationspostgebouw in Rotterdam, 1959

9. Wederopbouw als bloeiperiode
De totstandkoming van de Doelen in 1966 is een bekroning van de Rotterdamse wederopbouw, een
bloeiperiode voor Kraaijvanger. Van enkele medewerkers in de beginjaren groeit het architectenbureau
na de Tweede Wereldoorlog uit tot een organisatie met meer dan honderd mensen. Andere beeldbepalende ontwerpen uit die tijd zijn het Stationspostgebouw, de Incasso Bank (nu Kamer van Koophandel)
en de Dominicuskerk in Rotterdam, waar het bureau voornamelijk actief is. Met de oprichting in 1927
treden Herman en Evert in de voetsporen van hun vader B. Th. Kraaijvanger, die zich in 1896 vestigde
als architect/aannemer met een timmermanswerkplaats. Nog steeds waart zijn geest rond in het bureau:
geen filosofische aspiraties, maar een timmermansinstinct, gefocust op materialisatie, met uiterste precisie
in detaillering. Ook beheerst het bureau alle facetten van het ontwerp- en bouwproces: van conceptueel
ontwerp tot en met de oplevering. Van oudsher vindt Kraaijvanger het belangrijk dat ze waarmaakt wat
ze tekent.

10. Volkskrantgebouw in Amsterdam, 1965

11. Corporate architecture met timmermansinstinct
In 1969 treden Evert en Herman terug uit de directie en neemt kleinzoon Ben het stokje over. Met Ben
Kraaijvanger, Chris Knol en Jan Maas in de directie ontwikkelt het bureau een herkenbare stijl en manier
van werken. Kenmerkend voor Kraaijvanger wordt de degelijke, chique en sobere ‘corporate architecture’.
Opdrachten worden netjes binnen de tijd en het budget afgerond. En met succes. Het bureau was nog
nooit zo groot. Kraaijvanger bouwt in die tijd onder andere Stadhuis Schiedam, de Rabobank in
Eindhoven en het Volkskrantgebouw in Amsterdam.

12. Stadskantoor Maassluis, 1975

13. Aanpassen aan nieuwe context
In de jaren zeventig en tachtig komt de maatschappijkritische en anonieme ‘protestarchitectuur’ op.
Steden moeten gezellig, overzichtelijk en kleinschalig zijn. De moderne corporate architectuur met de
grote kantoorgebouwen van Kraaijvanger - gezien als de stijl van het kapitalisme -, raakt uit de gratie.
Maar, het bureau beweegt mee en past zich aan. Kraaijvanger laat omvangrijke programma’s opgaan in
de omgeving, dankzij een kleinschalig karakter. Zo past Kraaijvanger onder andere hoeken van 45 graden
en schuine kappen toe. Het bureau realiseert onder andere stadhuis Maassluis, waarbij afscheid wordt
genomen van het stadhuis als representatief statussymbool van de stad. Ook de ontwerpen voor het
politiebureau in Nieuwegein en de haven- en vervoerschool Jan Backx in Rotterdam passen qua stijl
perfect in de tijdsgeest.

14. Rabobank Nederland in Utrecht, 2011 Fotograaf Luuk Kramer

15. Gebouw als visitekaartje
Massale werkloosheid en het achterblijven van economische groei doen de protestarchitectuur geruisloos
verdwijnen. Opkomende bedrijven in de telecommunicatie en de financiële dienstverlening erkennen
de kracht van het gebouw als visitekaartje. Representatie wint het van de anonimiteit. Vanaf eind jaren
tachtig krijgt de corporate architectuur van Kraaijvanger onder het jongste directielid Rob Ligtvoet
opnieuw betekenis. Hij zet de identiteit van de gebruiker centraal. Zijn gebouwen, zoals het Esso-Benelux
kantoor in Breda, het poortgebouw van Nationale Nederlanden in Den Haag en de stadsbeeldbepalende
Rabobanktoren in Utrecht, zijn iconen van de economische voorspoed van de jaren negentig tot het begin
van de twintigste eeuw. Maar Ligtvoet gaat verder dan alleen de buitenkant. Hoe mensen door het
gebouw bewegen, waar ze werken en lunchen, hoe bezoekers binnenkomen en waar ze worden
ontvangen; de identiteit van de organisatie krijgt ook zijn beslag in het functioneren van het gebouw. De
komst en de aanpak van Ligtvoet betekent opnieuw een tijd van bloei voor Kraaijvanger.

16. Stadskantoor Den Bosch, 2006 Fotograaf Christian Richters

17. Typisch Kraaijvanger?
Midden in deze tweede bloeiperiode verlaat Ben als laatste Kraaijvanger in 1992 het bureau. Hij laat een
chique familiebedrijf achter. Een hechte groep medewerkers met op afstand opererende partners en
relatief vermogende opdrachtgevers. Dirk Jan Postel en Donald Lambert nemen de plaats van Ben in en
dopen het bureau om in bureau Kraaijvanger * Urbis. Rond het millennium vertrekt Lambert echter weer
en neemt Urbis mee. Hans Goverde treedt toe tot de directie en Postel werkt in die periode hard door aan
stadskantoor Den Bosch. Ondanks de vele veranderingen blijft de reputatie van Kraaijvanger overeind.
Bij het horen van de naam denkt iedereen aan chique, degelijk en weinig vernieuwend. Afstandelijk ook,
misschien zelfs kil. In 2006 is de feestelijke opening van stadskantoor Den Bosch. Een ‘typisch
Kraaijvanger’ gebouw? Chique, weinig vernieuwend en kil?
Als Anne binnenkomt, valt ze vanzelf even stil. Ze maakt haar gesprek fluisterend af. Ze wordt welkom
geheten door een vier verdiepingen hoge publiekshal, badend in het daglicht. Het witte natuursteen van
stadskantoor Den Bosch straalt sereniteit uit. Op de vloeren en wanden tekent de schaduw van het glazen
dak een ritmisch patroon af, dat gedurende de dag langzaam verschuift. Zo wordt zelfs het
ophalen van haar rijbewijs een indrukwekkende ervaring. Dieper in het complex blijkt dat waar de kantoren zich bevinden dezelfde sfeer heerst. Geen hokjes, maar vides, een binnentuin en open werkvloeren.
Voor het eerst is voor een Nederlandse gemeente een flexibel kantoorconcept naar het nieuwe werken
doorgevoerd. Anne heeft gehoord dat de leidinggevenden hier werken tussen alle werknemers op een
flexplek, in een afgesloten cockpit of in relaxte lounge. De buitenkant van stadskantoor Den Bosch
verraadt echter bijna niets van deze oase van licht en pracht, van openheid en dynamiek. Anne vindt het
heel bijzonder hoe het stadskantoor haast onzichtbaar is ingevlochten in de historische binnenstad. Alleen
de publiekshal kondigde zich even aan haar aan als een contrasterende verbinding van staal en glas
tussen twee oude gebouwen, het oude stadskantoor en het voormalige Rijkswaterstaatgebouw.

18. Ambassadeurswoning in Beijing, 2007 Fotograaf Christian Richters

19. Veranderingen in ontwerp en intern
Een bestaande, formele buitenkant met een vernieuwende en verassende binnenkant. Van toepassing
op stadskantoor Den Bosch, maar ook op Kraaijvanger. Van buiten is niet zichtbaar wat binnen gebeurt.
Buiten- en binnenkant komen niet overeen.
In deze periode wordt het streven naar transparantie door innovatieve toepassingen een van de
ontwerppeilers van het bureau. Door nieuwe uitvoeringen van glazen oppervlakken, heldere composities
en verrassende combinaties creëert Kraaijvanger lagen in transparantie. Zo zijn de drie zijden van het
Almelose glazenhuis - die zichtbaar zijn vanaf de straat - bekleed met gezeefdrukt glas. De bewoners
genieten van een interieur dat baadt in het daglicht en tegelijkertijd totale privacy biedt. Pas ‘s avonds
wanneer het donker is, onthult het huis iets van de binnenkant. Dan breekt het kunstlicht, verstrooid door
het zeefdrukpatroon, naar buiten. Glas, openheid en helderheid. Ook de ambassadewoning in Beijing,
de Temple de l’amour in Burgundy en de Glazen Kubus op het Raaksterrein in Haarlem zijn enkele (inter)
nationaal geroemde voorbeelden.

20. Temple de l’Amour in Burgundy (FR), 2001 Fotograaf Christian Richters

21. Fascinatie voor transparantie
De fascinatie voor transparantie dringt ook in de bureauorganisatie door en er ontstaat een botsing met
de van oudsher hiërarchische structuur. Een reorganisatie kan niet uitblijven. Hans van Schuylenburch
wordt in 1996 aangesteld - eerst als directeur, later managing partner – om de klus te klaren. Een platte
organisatie is het doel. Zoals openheid in een gebouw zorgt voor ontmoeting, uitzicht en begrip van de
ruimtelijke samenhang, leidt het in een organisatie tot democratie, inzicht en reflectie. Ooit hadden de
directieleden een eigen verdieping. Later trokken ze zich terug in de beruchte ‘witte kamers’. Nu zitten ze
net als iedereen op de open kantoorvloer. Doordat de afstand tussen directie en medewerkers letterlijk
en figuurlijk kleiner is, krijgen medewerkers meer verantwoordelijkheid en ruimte voor ontwikkeling. Er
ontstaat een cultuur van ‘het is wat je er zelf van maakt’. Als iets je niet zint, dan kun je er zelf wat aan
doen. Eigen initiatief wordt omarmd. Ongeacht de leeftijd worden medewerkers gestimuleerd zich te verdiepen in nieuwe ontwikkelingen en innovaties. Het borrelt en bruist binnen Kraaijvanger. Maar hoezeer
de binnenkant ook verandert, voor de buitenkant is Kraaijvanger nog steeds ‘chique, degelijk en weinig
vernieuwend’.

22. Arte College in Almere, 2010 Fotograaf Kraaijvanger

23. Eerst was Iris een verlegen meisje, maar sinds haar toneellessen weet ze beter hoe ze zich moet
gedragen, hoe ze haar stem en lichaam kan gebruiken. Carice van Houten is haar grote voorbeeld. Ook
Iris wil actrice worden en daarom zit op Het Arte College in Almere Poort, een brede scholengemeenschap voor voorgezet onderwijs. Hier komt ze vanaf het eerste jaar in aanraking met theater. Ze
heeft al aan verschillende theaterproducties bijgedragen. Van tevoren keek ze op tegen de omvang van
de school, maar ze voelt zich er thuis en geborgen en krijgt veel individuele aandacht. De indeling van
de school is als een stad met pleinen, straten en huizen, in plaats van klassen aan weerszijden van lange
gangen. Het hart van het gebouw is het theater, Iris haar favoriete plek. Hieromheen liggen de
leerdomeinen en ‘creatieve bedrijven’, gescheiden door zo weinig mogelijk wanden. Uiteindelijk bleek
de opzet te open, want terwijl je een intieme scène repeteerde of de hoofdsteden van alle Nederlandse
provincies leerde, oefende een bandje hardrocknummers. Dankzij het slimme ontwerp van Kraaijvanger
kon het gebouw zonder al te veel problemen worden aangepast. Nieuwe scheidingswanden hebben
meer ruimte gecreëerd. Nu kunnen leerlingen hun eigen ding doen, zonder te worden gestoord. Helaas
betekent dit voor Iris ook dat haar excuus dat het te luidruchtig is om wiskundesommen te maken niet
meer geldt.

24. Cultuurgebouw Haarlemmermeer in Hoofddorp, 2011 Fotograaf Ronald Tilleman

25. Betrokken en betrouwbaar
Het bureau krijgt een maatschappelijker, breder en vakinhoudelijker profiel. Er wordt meer geëxperimenteerd en geïnnoveerd. Nieuwe markten worden aangeboord. Naast corporate architectuur ontwerpt
het bureau steeds meer publieke gebouwen die een grote rol spelen in het leven van veel mensen: The
Britisch School in Voorschoten, het Dordrechts Museum en Cultuurgebouw Haarlemmermeer in Hoofddorp. Door Goverde specialiseert Kraaijvanger zich tevens in geïntegreerde contracten als DBFMO (Design, Build, Finance, Maintain, Operate) en PPS (Publiek Private Samenwerking), waarbij de totale kosten
van de levenscyclus van een gebouw worden meegenomen in het ontwerp. Het bureau is daarmee voor
risiconemende partijen een betrouwbare partner in grootschalige projecten. Of het nu nieuwbouw of
transformatie betreft, zoals Poppodium Doornroosje in Nijmegen, het Turfschip in Breda en Stadskantoor
Leidschendam-Voorburg.

26. Impressie Hart van Zuid in Rotterdam, 2020 Beeld XKP

27. Mark is trots. Alle kranten staan er vol van: Ballast Nedam wint de Europese aanbesteding van het
gloednieuwe stadshart voor Rotterdam-Zuid, Hart van Zuid. Een gebied dat volgens hem de potentie
heeft het nieuwe Brooklyn van Rotterdam te worden, maar wat nu nog kaal is. Waar auto’s het
straatbeeld domineren en waar je uit je jas waait op weg naar Ahoy. Hij schudt zijn hoofd. Het gebied is
te lang in de steek gelaten, gezien de ruimtelijke, economische en sociale problemen. Twintig jaar lang
krijgt zijn bouwbedrijf de tijd Hart van Zuid te transformeren tot een levendig, overzichtelijk en veilig
gebied. Een gebied om te blijven. Met een uitgebreid Ahoy, veel nieuwe voorzieningen als een theater en
een zwembad en Spaanse Trappen als in Rome. Om versnippering te voorkomen en zeker te weten dat
het af komt, heeft gemeente Rotterdam het aanbesteed als een pps, een publiek private samenwerking.
Nog nooit eerder is een gebied op een dergelijke manier aanbesteed. Hij had ingezet op een
diepgravende analyse van de omgeving. Goed verdiepen in de omgeving is immers cruciaal voor een
passend antwoord, want wat die nu nodig heeft, is over vijf jaar wellicht totaal anders. Voor de
inschrijving, schreef Mark namens Ballast Nedam geen prijsvraag uit om een geschikt architectenbureau
te vinden, maar koos hij bewust voor Kraaijvanger. De reden? Kraaijvanger heeft alles in zich om twintig
jaar lang betrokken te zijn als adviseur met alle benodigde expertise, waardoor Ballast-Nedam gedurende
het proces weinig andere bureaus erbij hoeft te halen. Vanuit ervaring weet hij dat samenwerken met het
bureau duurzaam, innovatief en efficiënt is. Tijdens de ontwikkeling is Hart van Zuid geen grote zandbak.
Tot het hele plan af is, blijft het gebied leefbaar door een gefaseerde aanpak. Als supervisor ziet
Kraaijvanger daarop toe. Daar kunnen hij, Ballast Nedam, de gemeente, maar bovenal de duizenden
bewoners, de tientallen ondernemers en de duizenden dagelijkse bezoekers van op aan.

28. Kantoor VGZ in Eindhoven, 2012 Fotograaf Frank Hanswijk

29. Interieur als zelfstandige poot
Wanneer in 2009 Daniela Schelle als associate partner wordt aangesteld, ontwikkelt interieur zich tot een
zelfstandige afdeling binnen Kraaijvanger. Haar specialisme is het integraal ontwerpen van interieurs en
het implementeren van nieuwe werkconcepten. Werkprocessen veranderen continu. Gezien de laatste
ontwikkelingen komt de focus steeds meer te liggen op het ondersteunen van samenwerkingsvromen
in plaats van de individuele werknemer. Want, samenwerken is meer dan acht uur naast elkaar zitten.
De ruimtes die Kraaijvanger ontwerpt, stimuleren mensen tot adaptief gedrag, wat vaste denkpatronen
doorbreekt.

30. Hoofdkantoor Capgemini in Leidsche Rijn, Utrecht, 2013 Fotograaf Ewout Huibers

31. Alsof Roos een ruime hotellobby betreedt in plaats van het kantoor van haar werkgever Capgemini. Ze
ziet het al voor zich, wanneer ze weer een rapport moet schrijven gaat ze hier zitten. Voorheen ging ze
graag naar een koffietentje in het centrum. Door het gerinkel van kopjes, het malen van de koffiebonen
en het geroezemoes concentreert ze zich het best. Maar deze voorwaarden vindt ze ook hier. Bovendien
is de koffie gratis en zijn de stoelen comfortabeler. Tegelijkertijd is dit een heerlijke plek om haar relaties
te ontvangen. De meetingpoints, het auditorium, de representatieve vergaderplekken en het restaurant
bieden genoeg mogelijkheden om te overleggen. Via de glazen trap en de loopbrug in het auditorium
gaat ze op ontdekkingstocht door de rest van het gebouw. Een duidelijke interne route leidt haar langs
halfopen werkgebieden, atria en kleinschalige ontmoetingsgebieden. Elke ruimte is ontworpen voor een
specifieke activiteit: brainstormen, projectmatig werken en afstemmen. De ene keer heeft ze zicht op de
langsrazende auto’s op de A2 en vervolgens ziet ze de Utrechtse binnenstad. Van tevoren had ze
verwacht dat ze zich verloren zou voelen op de grote vloervelden, maar dat is allerminst het geval.
Afwisseling, oriëntatie en kleurnuances zorgen voor verschillende omgevingen met een eigen sfeer.
Opvallend is dat ze overal verschillende collega’s tegenkomt die ze voorheen alleen tijdens het jaarlijkse
kerstgala zag. Ontmoeten gaat hier als vanzelf.

32. Early Childhood Center van de American School in Wassenaar, 2013 Fotograaf Ronald Tilleman

33. Binnenkant wordt buitenkant
Helaas blijft ook voor Kraaijvanger de kredietcrisis niet onopgemerkt. In 2010 ziet het bureau zich
genoodzaakt mensen te laten gaan. En twee jaar later nog eens. De wereld is voorgoed veranderd. Ook
voor architecten. Doorgaan op dezelfde voet is geen optie. Maar Kraaijvanger heeft zich al eerder weten
aan te passen aan veranderingen. Op een vanzelfsprekende manier is het bureau altijd op zoek naar hoe
het nog beter, duurzamer en comfortabeler kan. Kraaijvanger blijft zich altijd ontwikkelen en vernieuwen.
Bijvoorbeeld door regelmatig nieuwe verfrissende ‘vergezichten’ in huis te halen. Zo stelt Kraaijvanger
in 2014 twee jonge talentvolle partners uit eigen kweek aan: Annemiek Bleumink en Vincent van der
Meulen. Daarmee is de ingezette koers van Hans van Schuylenburch naar een transparantere en plattere
organisatie doorgezet. Verantwoordelijkheden worden zo veel mogelijk gedelegeerd binnen de platte
organisatie, waarvan de brede directie het sluitstuk is. Binnenkant wordt steeds meer buitenkant. Geheel
in lijn verlaat Kraaijvanger de op zichzelf staande corporate architectuur en werkt steeds meer aan
omgevingen die een belangrijke plek innemen in de samenleving: openbare interieurs, publieke
gebouwen en stukken stad. Omgevingen waar unieke ontmoetingen plaatsvinden, waar mensen mooie
herinneringen opbouwen en waar belangrijke beslissingen worden genomen.

34. Buitenplaats KRANENBURGH in Bergen (NH), 2013 Fotograaf Christian Richters

35. Omgevingen die mensen raken
Het is Kraaijvangers ambitie om zo veel mogelijk mensen zo lang mogelijk te laten profiteren van de
omgevingen die ze ontwerpt. Ze verheft daarmee architectuur tot een publieke kunst die iedereen raakt.
Hierbij laat Kraaijvanger zich leiden door relevante maatschappelijke vraagstukken en kijkt Kraaijvanger
vooruit. Bouwen is immers een traag vak in een snel veranderende wereld. Het bureau wil de leefbaarheid
in steden vergroten door de beschikbare ruimte optimaal te gebruiken. Mensen plezierig en effectief laten
werken door keuzemogelijkheden, beweging en ontmoeting. Kinderen de mogelijkheid bieden veel en
prettig te leren door geborgenheid, saamhorigheid en individuele aandacht. Gebouwen ontwerpen als
bomen om te komen tot een wereld zonder afval. Bestaande gebouwen verduurzamen door de kracht
van vroeger in te zetten voor later. Maar ook: opdrachtgevers ontzorgen en ontwerp teams richting,
inspiratie en verbinding geven.
Om de werkelijke opgave van een opdrachtgever boven tafel te halen, vraagt en luistert Kraaijvanger. Ze
gaat in gesprek met de gebruikers; met de toekomstige concertganger van het nieuwe concertgebouw,
de receptionisten van het verouderde stadhuis en de controller op de kantoorvloer. Daarnaast weet ze dat
in de toekomst andere gebruikers om andere ruimtes vragen. Kraaijvanger ontwerpt daarom toekomstbestendig door flexibiliteit te bieden, dankzij overmaat en genoeg keuze- en aanpassingsmogelijkheden.
Ook kruipt ze in de huid van het publiek: buren, toevallige passanten en eenmalige bezoekers. Om tot de
juist antwoorden te komen, verleidt Kraaijvanger vervolgens opdrachtgevers om nieuwe wegen te
bewandelen, schets ze inspirerende scenario’s en verrast ze door verder te gaan dan het programma van
eisen. Ze maakt plezier tijdens intensieve pressure coocker sessies, gedurende de tweewekelijkse
overleggen en bij het slaan van de eerste paal.

36. Impressie Stadskantoor Venlo, 2015 Beeld XKP

37. Het is 2016. Na een koud voorjaar breekt in mei de lente aan. Joost fietst met de wind in zijn rug fluitend
naar zijn werk. Hij is ambtenaar bij Gemeente Venlo. Het is heerlijk weer. Van veraf ziet hij de frisgroene
gevel van het stadskantoor opdoemen. Eenmaal dichterbij ziet hij een merel die af en aan vliegt om haar
jongen te voeden. Hij is trots om in een gebouw te werken waarvan de gevel niet alleen de lucht
zuivert door CO2 om te zetten naar zuurstof, maar ook ruimte biedt aan biodiversiteit. Een gebouw als
een boom. Als één van de toekomstige gebruikers was hij intensief betrokken bij de totstandkoming
ervan. Samen met Kraaijvanger en het C2C-center werd gezocht naar manieren om alles wat je er in stopt
er zo uit te laten komen dat je het opnieuw kunt gebruiken. Of het nu gaat om energie, lucht en water
of om bouwmaterialen en producten. Geen afval was het doel. Maar ondanks dat hij zijn baan en zijn
werkomgeving geweldig vindt, zou hij vandaag het liefst de hele dag buiten blijven. Hij kijkt naar de kas,
zijn favoriete werkplek bij mooi weer. Daarbinnen ben je bijna buiten. Daar voelt hij de zonnestralen zijn
huid verwarmen en hoort hij de merel zingen. Zo te zien is er nog genoeg plek. Hij zet zijn fiets in de
stalling en loopt met een lichte tred snel naar boven.

38. Bredeschool Snijdelwijk in Boskoop, 2013 Fotograaf Ronald Tilleman

39. Vakkundig, vernieuwend en full service
Alle stukjes van de grote puzzel bekijkt Kraaijvanger grondig om te komen tot die omgevingen die
mensen raken. Om van toegevoegde waarde te zijn, heeft het bureau zich toegelegd op zes specifieke
gebieden: geïntegreerde contracten, het nieuwe werken, leeromgevingen, transformatie, cyclisch bouwen
en complexe binnenstedelijke opgaven. Om ervoor te zorgen dat wat wordt getekend ook wordt
waargemaakt, begeleidt Kraaijvanger daarnaast het bouwproces vanaf de eerste schetsen tot ná de
feestelijke opening. Met fris vertrouwen in de toekomst werkt Kraaijvanger momenteel aan innovatieve
iconen als stadskantoor Almelo, Museum Voorlinden en stadskantoor Venlo. Met hetzelfde
timmermansinstinct en a tot z dienstverlening als sinds de oprichting in 1927, maar ook met alle
kennis, aanpassingsvermogen en visie sindsdien opgebouwd. Vakkundig, vernieuwend en full service. Dat
is Kraaijvanger. Van binnen én van buiten.

40. track record Kraaijvanger
- 2.000.000+ m2 gerealiseerd
- 500+ gebouwen en interieurs opgeleverd
- 3 Rijksmonumenten
- 87 jaar ervaring
- 25+ architectuurprijzen ontvangen
- 32 fte in dienst
- 25+ lopende projecten
- 10 serie-opdrachtgevers
- 10 jaar ISO-gecertificeerd
- 4 BREEAM certificaten

42. e-mail
mail@kraaijvanger.nl
adres
Watertorenweg 336
Postbus 4003 Rotterdam
telefoon
+31[0]10 498 92 92
fax
+31[0]10 498 92 00
website
www.kraaijvanger.nl