SlideShare a Scribd company logo

4538

•
•
K
kotob arabia
Education
1 of 29
Download to read offline
   ‫א‬ -٢-
‫‪‬‬ ‫ﺍﻹﻫــﺩﺍﺀ ........................................................................................................... - ٤ -‬ ‫ﻤﻔﺘﺘﺢ................................................................................................................. - ٥ -‬ ‫ﻟﺒﻨﺎﻥ ﻻ.. ﻟﻥ ﺘﻨﺯﻓﻲ................................................................................................... - ٧ -‬ ‫ﺍﻟﻌﺯﻑ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻭﺘﺭ ﺍﻟﻨﺎﺯﻑ .......................................................................................... - ٠١ -‬ ‫ﻴﺎ ﺃﻴﻬﺎ ﺍﻟﻌﺭﺏ ....................................................................................................... - ٢١ -‬ ‫ﺃﺨﻲ ﻓﻲ ﺍﻟﻘﺩﺱ ..................................................................................................... - ٦١ -‬ ‫ﺘﻨﻭﻴﻌﺎﺕ ﻤﺩﺭﺴﻴﺔ.................................................................................................... - ٨١ -‬ ‫ﺍﻟﺼﺨﺭﺓ ﻻ ﺘﺯﺍل ﻓﻲ ﻴﺩﻱ ........................................................................................... - ٩١ -‬ ‫ُ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﺼﺭﺨﺔ ﺍﻟﺩﻡ ﺍﻟﻌﺭﺒﻲ ................................................................................................. - ١٢ -‬ ‫ﻨﺤﻥ ﺃﻁﻔﺎل ﺍﻟﺤﺠﺎﺭﺓ ................................................................................................ - ٢٢ -‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺍﻟﻘﺩﺱ ........................................................................................................... - ٣٢ -‬ ‫ﺍﻟﺴﻼﻡ ﺍﻟﺫﻱ...!!.................................................................................................... - ٤٢ -‬ ‫ﺍﻨﻬﻀﻲ ﻴﺎ ﺒﻼﺩﻱ ................................................................................................... - ٦٢ -‬ ‫ﺘﺤﻴﺔ ﺍﻟﻌﹶﻡ .......................................................................................................... - ٧٢ -‬ ‫‪‬ﻠ‬ ‫ﺍﻟﺸﺎﻋﺭﺓ ............................................................................................................ - ٨٢ -‬ ‫-٣-‬
‫ﺍﻹﻫــﺩﺍﺀ‬ ‫ﺇﻟﻰ ﻜل ﺍﻷﺒﺭﻴﺎﺀ‬ ‫ﻓﻲ ﻓﻠﺴﻁﻴﻥ ﻭﺍﻟﻌﺭﺍﻕ ﻭﺠﻨﻭﺏ ﻟﺒﻨﺎﻥ‬ ‫ﺇﻟﻰ ﺍﻟﺸﺭﻓﺎﺀ ﺍﻟﺼﺎﻤﺘﻴﻥ‬ ‫ﻓﻲ ﻫﺫﺍ ﺍﻟﻭﻁﻥ ﺍﻟﻌﺭﺒﻲ ﺍﻟﻜﺒﻴﺭ‬ ‫ﺃﻫﺩﻱ ﺼﺭﺨﺔ ﺍﻟﺩﻡ ﺍﻟﻌﺭﺒﻲ ﺍﻟﻨﺎﺯﻑ ﻤﻥ ﺍﻟﺠﺭﺡ ﺍﻟﻌﺭﺒﻲ ﺍﻟﻜﺒﻴﺭ..،‬ ‫א‬ ‫-٤-‬
‫ﻤﻔﺘﺘﺢ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﺎﺀ ـﻥ ﻗﻤﻴﺼــ‬ ‫ـ ‪‬ﺩ ﺍﻟﻐﻨــ ‪ ‬ﻤــ‬ ‫ﺘﺠــ ﺭ‬ ‫ـﺎﻟﻤﻭﺍﺀ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺎﺭ ﻜــــــ‬‫ﻭﺼــــــ‬ ‫ـﺄﺘﻡ‬ ‫ـل ﻤــ ٍ‬ ‫ـﻭﻥ ﻤﺜــ‬ ‫ﺃﻁﻠ ـﺕ ﺍﻟﻠﺤــ ‪‬‬ ‫ﱠــ ِ‬ ‫ـﺎﺀ‬ ‫ـ ‪‬ﻊ ﺍﻟﻨﻘـــــــ ‪‬‬ ‫ﹸﺸـــــــ ﻴ ‪‬‬ ‫ﺘ‬ ‫ﺘﻘــــ ‪‬ﻤﺕ ﺃﻜﻔ ﹶــــﺎ ﺒﻘــــﻭﺓ‬ ‫ـ ٍ‬ ‫ـ‬ ‫ﺩ ﹾ ﹸ ﱡﻨ‬ ‫ـﺯﺍﺀ‬ ‫ـﺎﻟﺹ ﺍﻟﻌــــــ ‪‬‬‫ﺒﺨــــــ‬ ‫ﻓﺄﺭﺸــﺩ ﺍﻟﺼــﺒﺎﺡ ﻋــﻥ ﻋﻴﻭﻨﻨــﺎ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺒﻨﻅـــــــﺭﺓ ﺍﺴـــــــﺘﻴﺎﺀ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺩﻴﻕ‬ ‫ـﻴﻊ ـﺎ ﺼــ ﹸ‬ ‫ﻷﻥ ـﺎ ﻴﻀــ ﻴــ‬ ‫‪ ‬ﻤــ‬ ‫ـﺎﺀ‬ ‫ـﻭﺩ ﺒﺎﻟﺒﻜــــــ ‪‬‬‫ﻻ ﻴﻌــــــ‬ ‫א‬ ‫-٥-‬
‫"ﻤﺼﺭ ﺍﻟﺘﻲ ﻓﻲ ﺨﺎﻁﺭﻱ".. ﻫﻲ ﻤﻨﻴﺘﻲ ﻭﻫﻭﻴﺘﻲ..‬ ‫ﻫﻲ ﻓﻲ ﺍﻟﺼﺒﺎﺡ ﺭﻓﻴﻘﺘﻲ ﻭﺼﺩﻴﻘﺘﻲ‬ ‫ﻫﻲ ﻓﻲ ﺍﻟﻤﺴﺎﺀ ﺨﻭﺍﻁﺭﻱ‬ ‫ﺃﺯﻫﻭ ﺒﻬﺎ ﻜﺎﻟﻨﻭﺭ ﻓﻲ ﻋﻴﻨﻲ ﺃﻀﺎﺀ ﻨﻭﺍﻅﺭﻱ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺃﺯﻫﻭ ﺒﻬﺎ ﺯﻫﻭ ﺍﻟﺯﺒﺭﺠﺩ ﻓﻭﻕ ﺠﻴﺩﻱ‬ ‫ﺩﺍﻋﺒﺘﻪ ﻀﻔﺎﺌﺭﻱ‬ ‫‪ ‬ﹾ ‪‬‬ ‫ﺃﺯﻫﻭ ﺒﻬﺎ ﺇﺫ ﻋﺎﻨﻘﺕ ﻗﻠﺒﻲ ﻓﺭﻕ ﻭﺩﻕ‬ ‫‪‬ﱠ ﱠ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﺤﺘﻰ ﺸﻔﺘﻪ‬ ‫ﹸ ﹾﹸ ‪‬‬ ‫ﻴﺠﺭﻱ ﺃﻤﺎﻤﻲ ﻓﻭﻕ ﺴﻁﺢ ﺩﻓﺎﺘﺭﻱ‬ ‫ﻓﺭ ‪‬ﺎ ﺒﻬﺎ...‬ ‫ﹶ ِﺤ‬ ‫ﻓﻬﻲ ﺍﻟﺘﻲ ﻤﻠﻜﺕ ﻗﻠﻭﺏ ﺍﻟﻌﺎﻟﻤﻴﻥ ﺒﻘﻭﺓ‬ ‫ٍ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﻭﺒﻬﺎ ﻤﻠﻜﺕ ﻤﻨﺎﺒﺭﻱ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﻭﻫﻲ ﺍﻟﺘﻲ – ﻓﺨ ‪‬ﺍ ﺃﻜ ‪‬ﺭ – ﺘﺴﺘﺤﻕ ﻤﺸﺎﻋﺭﻱ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﺭ ﺭ‬ ‫ﻫﻲ ﺘﺴﺘﺤﻕ ﻤﺸﺎﻋﺭﻱ‬ ‫ﻫﻲ...‬ ‫ﺘﺴﺘﺤﻕ...‬ ‫ﻤﺸﺎﻋﺭﻱ....‬ ‫א‬ ‫-٦-‬
‫ﻟﺒﻨﺎﻥ ﻻ.. ﻟﻥ ﺘﻨﺯﻓﻲ‬ ‫ﻋﺭﺍﻓﺔ ﺍﻟﻔﻨﺠﺎﻥ ﺃﻟﻘﺕ ﻤﺎ ﺘﺒ ﱠﻰ ﻋﻨﺩﻫﺎ..‬ ‫ﻘ‬ ‫ﻓﻨﺠﺎﻥ ﻗﻬﻭﺘﻬﺎ ﺍﻟﻤﻌﺘﻘﺔ ﺍﻟﺘﻲ ﺸﺭﺒﺕ ﺘﺄ ‪‬ﻩ ﻗﺎﺌﻼ:‬ ‫ﹰ‬ ‫ﹾ ﻭ‬ ‫ﻟﺒﻨﺎﻥ ﺃﻨﺕ ﺍﻵﻥ ﺒﻴﻥ ﺤﺭﺍﺌﻕ ﺍﻟﻅﻠﻡ ﺍﻟﻤﻘﻴﻡ‬ ‫ِ‬ ‫ﻭﺒﻴﻥ ﺤﻕ ﺴﻁﺭﺘﻪ ﺒﺄﺩﻤﻌﻲ ﻋﻴﻨﻲ‬ ‫ﱠ ﹾ‪‬‬ ‫ﻭﺃﻀﻠﻊ ﺃﺤﺭﻓﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﻠﺘﻨﻬﻀﻲ ﻤﻥ ﺒﻴﻥ ﺃﻭﺭﺍﻕ ﺍﻟﻜﻼﻡ‬ ‫ِ‬ ‫ﻟﺘﻨﻬﻀﻲ ﻤﻥ ﺒﻴﻥ ﺃﺭﻭﻗﺔ ﺍﻟﻅﻼﻡ‬ ‫ِ‬ ‫ﻟﺘﻨﻬﻀﻲ ﻤﻥ ﻜل ﺭﻜﻥ ﻓﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺤﺘﻰ ﻤﻥ ﺃﺴﺎﻭﺭ ﻤﻌﻁﻔﻲ.‬ ‫****‬ ‫ﻟﺒﻨﺎﻥ ﺃﻨﺕ ﻋﻅﻴﻤﺔ‬ ‫ﹲ‬ ‫ِ‬ ‫ﻻ ﺘﺫﺭﻓﻲ ﺩﻤ ‪‬ﺎ.. ﻭﻻ ﺘﺘﻭﻗﻔﻲ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﻋﻥ ﺩﻓﻊ ﺁﻻﻡ ﺒﺩﺕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﻭﻟﺘﺴﻤﻌﻲ ﺼﻭﺕ ﺍﻟﻌﺭﻭﺒﺔ ﻫﺎﺘ ﹰﺎ ﻻ ﺘﻨﺯﻓﻲ.‬ ‫ﻔ‬ ‫ِ‬ ‫ﺍﻟﻠﺅﻟﺅ ﺍﻟﻐﺎﻟﻲ ﺍﻟﺫﻱ ﺃﺩﻤﻰ ﻋﻴﻭﻨ ِ ﺠﻤﻌﻴﻪ‬ ‫ﹶﻙ ‪ِ  ‬‬ ‫ﻟﺘﺼﻨﻌﻲ ﻤﻨﻪ ﺍﻟﻘﻼﺌﺩ ﻭﺍﻟﺸﻤﻭﻉ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻋﻠﻰ ﻁﺭﻴﻕ ﻭﺍﻋﺩ ﻻ ﻴﺨﺘﻔﻲ.‬ ‫ِ‬ ‫ٍ‬ ‫****‬ ‫ﻭﻟﺘﺭﻓﻌﻲ ﺒﻴﺩﻴﻙ ﺭﺍﻴﺎﺕ ﺍﻟﺘﺤﺩﻱ ﻭﺍﻟﺼﻤﻭﺩ‬ ‫ِ‬ ‫ﻭﺸ ‪‬ﺩﻴﻬﻡ ﻓﻲ ﺠﺒﺎﻟﻙ‬ ‫ِ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺤ ﱢﻤﻲ ﺼﻭﺕ ﺍﻟﺩﻤﺎﺭ‬ ‫ِ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﻁ‬ ‫ﻭﻜﻔﻜﻔﻲ ﺩﻤﻊ ﺍﻟﻬﻭﺍﻥ ﺒﻜل ﺼﺒﺭ ﻜﻔﻜﻔﻲ.‬ ‫ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ﻤﻬﻤﺎ ﺘﻭﻏل ﺴ ‪‬ﻬﻡ‬ ‫ﱠ َ ‪‬ﻤ ‪ ‬‬ ‫ﺴﺘﻅل ﻟﺒﻨﺎﻥ ﺍﻟﺭﺸﻴﻘﺔ‬ ‫‪  ‬ﹸ‬ ‫ﱡ‬ ‫ﻓﻲ ﺍﻟﺤﻘﻭل ﻭﻓﻲ ﺍﻟﺭﺒﻭﻉ ﻭﻓﻲ ﺍﻟﺠﺒﺎل‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫-٧-‬
‫ﻜﻁﻔﻠﺔ ﺒﺩﻻﻟﻬﺎ ﺤﻤﻠﺕ ﻜﻤﻨﺠﺔ ﻟﻴﻠﻬﺎ ﻓﻠﺘﻌﺯﻓﻲ‬ ‫ﹾ‬ ‫ٍ‬ ‫****‬ ‫ﻭﻟﺴﻭﻑ ﻴﻨﻜﺸﺢ ﺍﻟﻅﻼﻡ ﺍﻟﻤﺭ‬ ‫‪ ‬‬ ‫ﺴﻭﻑ ﻴﻌﻭﺩ ﺭﻴ ﹸﻙ ﻤﺭﺓ ﺃﺨﺭﻯ ﻟﻜﻲ ﺘﺘﺭﺍﻗﺼﻲ ﻭﺘﺭﻓﺭﻓﻲ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﺸ‬ ‫ﻟﺒﻨﺎﻥ ﻻ ﺘﺴﺘﺴﻠﻤﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬ﻤﻲ ﺠﻔﻭﻨﻙ ﻭﺍﺤﹸﻤﻲ‬ ‫ِ ﻠ‬ ‫ﻀ‬ ‫ﺴﺘﺭﻴﻥ ﻨﻔﺴﻙ ﺘﻨﺯﻋﻴﻥ ﺍﻟﺸﻭﻙ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺸﺎﻤﺨﺔ ﺍﻷﻨﻭﻑ ﻭﻀﺩ ﻜل ﺃﻤﻭﺍﺝ ﺍﻟﺒﺤﺎﺭ ﺘ ‪‬ﺩﻓﻲ.‬ ‫ﹸﺠ‬ ‫ِ‬ ‫ﹶ‬ ‫****‬ ‫ﻟﻥ ﻴﻜﺴﺭ ﺍﻟﻤﺠﺩﺍﻑ ﻏﺩﺭ‬ ‫ﹶ ﹶ ‪‬‬ ‫‪ ‬ﹾِ‪‬‬ ‫ﻟﻥ ﺘﺤﻁﻡ ﻋﻨﻔﻭﺍﻨﻙ ﻁﻌﻨﺔ ﻓﻲ ﺍﻟﻅﻬﺭ ﺒﺎﺘﺕ‬ ‫ِ‬ ‫ﹲ‬ ‫‪ ‬ﱢ‪  ‬ﹶ ِ‬ ‫ﻤﺜل ﻭﺤﺵ ﻜﺎﺴﺭ‬ ‫ٍ‬ ‫ٍ‬ ‫ﻤﻥ ﺃﻜل ﻟﺤﻡ ﻨﺎﺯﻑ ﻻ ﻴﻜﺘﻔﻲ.‬ ‫ٍ‬ ‫ٍ‬ ‫****‬ ‫ﻟﺒﻨﺎﻥ ﻴﺎ ﻋﺒﻕ ﺍﻟﺸﻘﺎﻭﺓ‬ ‫ِ‬ ‫ﻴﺎ ﻋﻴﻭ ﹰﺎ ﺃﺨﺠﻠﺕ ﻜل ﺍﻟﻌﻴﻭﻥ ﺒﺴﺤﺭﻫﺎ‬ ‫ِ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﻟﻜﻨﻬﺎ ﻗﺩ ﺃﺜﻤﺭﺕ ﻋﻨﺩ ﺍﻟﺠﻨﻭﺏ ﺘﻤﺭ ‪‬ﺍ ﻫﺯ ﺍﻟﻘﻠﻭﺏ‬ ‫‪‬‬ ‫ِ ‪‬ﺩ ‪‬‬ ‫ﹾ‬ ‫.. ﻭﺭﺍﺡ ﻴﺜﺄﺭ ﻟﻠﻌﺭﻭﺒﺔ ﻤﻥ ﻋﺩﻭ ﻤﺎﺭﻕ ﻤﺘﺤﺎﻟﻑ.‬ ‫ِ‬ ‫ٍ‬ ‫ٍ‬ ‫‪‬‬ ‫****‬ ‫ﺴﻴﺠﻲﺀ ﻴﻭﻡ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺘﺸﺭﺒﻴﻥ ﺍﻟﻤﺎﺀ ﻋﺫ ‪‬ﺎ ﺼﺎﻓ ‪‬ﺎ‬ ‫ﻴ‬ ‫‪ ‬ﺒ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﻋﺩﻭﻙ ﺍﻟﻤﻐﺭﻭﺭ ﻴﺤﻨﻲ ﻫﺎﻤﺔ‬ ‫ﹰ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﻴﻌﻭﺩ ﻤﻨﻜﺴ ‪‬ﺍ ﺫﻟﻴﻼ ﻴﺎﺌ ‪‬ﺎ‬ ‫ﹰ ﺴ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻭﻴﻅل ﻴﻁﻠﺏ ﺸﺭﺒﺔ ﺍﻟﻤﺎﺀ / ﺍﻟﺤﻴﺎﺓ‬ ‫ِ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﻭﺃﻨﺕ ﻻ ﺘﺘﻌﻁﻔﻲ.‬ ‫ِ‬ ‫****‬ ‫-٨-‬
‫ﺴﻴﻌﻭﺩ ﻜﺭﻤ ِ ﻓﻲ ﺍﻟﺤﻘﻭل ‪‬ﻐﻨ ‪‬ﺎ‬ ‫ِﻤ ﻴ‬ ‫‪ ‬ﹶ ‪ ‬ﻙ‬ ‫ﻭﻴﻌﻭﺩ ﻁﺎﺌﺭﻙ ﺍﻟﻤﻬﺎﺠﺭ ﻟﻠﺭﺒﻭﻉ ﻤﺅﻜ ‪‬ﺍ‬ ‫ﺩ‬ ‫ِ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺃﻥ ﺍﻟﺤﻴﺎﺓ ﺒﺩﻭﻥ ﻋ ﱢﻙ ﻻ ﺘﻁﺎﻕ‬ ‫ﹸ‬ ‫ِ ‪‬ﺸ ِ‬ ‫ﻭﺃﻥ ﺁﻭﻨﺔ ﺍﻟﺠﺭﺍﺡ ﺘﻘﻬﻘﺭﺕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ِ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﻓﺘﺄﻟﻕ ﺍﻟﻔﺠﺭ ﺍﻟﻤﻭ ﱠﻰ ﺒﺎﻟﺼﺒﺎﺡ ﺍﻟﻤﻨﺼﻑ.‬ ‫ِ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬ﺸ‬ ‫ﱠ‬ ‫****‬ ‫-٩-‬
‫ﺍﻟﻌﺯﻑ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻭﺘﺭ ﺍﻟﻨﺎﺯﻑ‬ ‫"ﺒﻴﻥ ﺸﺩﻭ ﻭﺤﻨﻴﻥ.. ﻭﺒﻜﺎﺀ ﻭﺃﻨﻴﻥ"‬ ‫ٍ‬ ‫ٍ‬ ‫ﻓﻠﺘﻘﺭﺀﻭﻨﻲ ﻓﻲ ﺍﻟﻤﺴﺎﺀ ﺤﻜﺎﻴﺔ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﻭﻟﺘﻤﺴﺤﻭﺍ ﺩﻤﻌﻲ ﺍﻟﺫﻱ ﺴﺎل ﺍﺒﺘﻬﺎﻻ ﺒﻌﺩﻫﺎ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﻭﺍﺴﺘﻤﺴﻜﻭﺍ ﺒﺎﻟﻌﺭﻭﺓ ﺍﻟﻤﻤﺩﻭﺩﺓ ﺍﻟﻜﻑ ﺍﻨﺘﻅﺎ ‪‬ﺍ ﻟﻠﻬﺩﻯ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺇﻨﻲ ﺍﻨﺸﻁﺭﺕ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﻓﻬل ﺘﻠ ‪‬ﻭﻨﻲ ﺃﺭﻴ ‪‬ﺎ ﻀﺎﻉ ﻤﺎ ﺒﻴﻥ ﺍﻟﺘﺤ ‪‬ل ﻭﺍﻟﺠﻤﻭﺩ؟!‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺠ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻟﻭ ﺘﺴﺄﻟﻭﻨﻲ ﻤﺎ ﺍﻟﺫﻱ ﺠﻌل ﺍﻟﻤﺩﺍﻤﻊ ﻓﻲ ﺍﻟﺤﺩﻕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﺃﻭ ﺘﺴﺄﻟﻭﻨﻲ ﻤﺎ ﺍﻟﺫﻱ ﺠﻌل ﺍﻟﻁﻔﻭﻟﺔ ﺘﻨﺫﺒﺢ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻟﻥ ﺃﺴﺘﻁﻴﻊ ﺠﻭﺍﺒﻜﻡ‬ ‫ﻓﺎﻟﺼﻭﺕ ﻓﻲ ﺤﻠﹾﻘﻲ ﺘﺭ ﱠﺢ ﻭﺍﺴﺘﺩﺍﺭ ﺘﺄﻫ ‪‬ﺎ‬ ‫َ ‪‬ﺒ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﻤﻥ ﺃﺴ ِﻩ ﺍﻟﺯﻤﻨﻲ ﺸﺩ ﺭﺤﺎﻟﻪ‬ ‫ﹶ‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬ﺭ‬ ‫ﺜﻡ ﺍﺭﺘﺤل‬ ‫ْ‬ ‫ﻭﻤﻥ ﺍﻟﻁﺒﻴﻌﻲ ﺍﺤﺘﻀﺎﺭﻱ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺒﻌﺩ ﺃﻥ ﺭﺍﺤﺕ ﻋﻴﻭﻨﻲ ﺒﺎﻟﻭﺠﻴﻌﺔ ﺘﻜﺘﺤل‬ ‫ْ‬ ‫ِ‬ ‫‪‬‬ ‫****‬ ‫ﺍﻷﺭﺽ ﻤﺎﻟﺕ ﺘﺴﺘﺩﺭ ﻨﻀﺎﺭﺘﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹾ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﺍﻋﺸﻭﺸﺒﺕ ﺫ ‪‬ﺍ ﹸﻬﺎ ﺒﻌﺩ ﺍﻟﺠﻔﺎﻑ ﻋﻠﻰ ﺨﺠل‬ ‫ْ‬ ‫ﹾ ﺭﺘ‬ ‫ﺘﺴﺘﻨﻁﻕ ﺍﻟﺭﻭﺡ ﺍﻟﺘﻲ ﺨﺎﺭﺕ ﻗﻭﺍﻫﺎ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﺒﻌﺩ ﻤﺎ ﻀﻠﺕ ﺨﻁﺎﻫﺎ ﻓﻲ ﻤﺘﺎﻫﺎﺕ ﺍﻷﺠل‬ ‫ْ‬ ‫ﱠ ﹾ‬ ‫****‬ ‫ﻴﺎ ﺃﻴﻬﺎ ﺍﻟﻤﺫﺒﻭﺡ ﻓﻲ ﻋﻴﻨﻲ ﻭﻓﻲ ﻗﻠﺒﻲ ﻭﻓﻲ ﻜل ﺍﻟﺩﺭﻭﺏ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻫﺎﺕ ﺍﻟﻘﻤﻴﺹ ﻟﻜﻲ ﻴﺭﺍﻩ ﺸﻬﻭ ‪‬ﻙ ﺍﻟ ‪‬ﻠﻬﺎﺀ‬ ‫ﺩ ﺒ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﻓﻲ ﺴﺎﺡ ﺍﻟﻘﻀﺎﺀ..‬ ‫‪‬‬ ‫ِ‬ ‫ﻭﻟﻴﺴﺄل ﺍﻟﻘﺎﻀﻲ ﺍﻟﺫﻱ ﻁﻤﺱ ﺍﻟﺤﻘﻴﻘﺔ ﻤﺴ‪‬ﺒ ﹰﺎ:‬ ‫‪ ‬ﻘ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺃﻴﻥ ﺍﻟﺩﻤﺎﺀ ﻋﻠﻰ ﻗﻤﻴﺼﻙ ﻴﺎ ﻓﺘﻰ؟؟‬ ‫‪‬‬ ‫- ٠١ -‬
‫ﻴﺎ ﺍﺒﻥ ﺍﻟﺫﻱ ﻋﻴﻨﺎﻩ ﻟﻥ ﺘﺭﻴﺎ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺒﺭﻏﻡ ﻤﺭﻭﺭﻫﺎ ﺴﺒ ‪‬ﺎ ﻋﺠﺎﻑ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﻭﺒﻌﺩﻫﺎ ﺴﺒ ‪‬ﺎ ﺃﺨﺭ...‬ ‫ﻌ ُﹶ‪‬‬ ‫ﻨﻅ ‪‬ﺍ ﻟﻜﻭﻨﻙ ﻻ ﺘﺯﺍل ‪‬ﻐﻴ ‪‬ﺎ‬ ‫ﻤ ‪‬ﺒ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻓﻠﺘﻔﺘﺭﺵ ﻟﻐﻭ ﺍﻟﻜﻼﻡ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹾ ﹾ‪‬‬ ‫ﻭﻟﺘﺴﺘﻨﺩ ﻨﺤﻭ ﺍﻟﻀﺒﺎﺏ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻟﻠﺫﺒﺢ ﻴﺎ ﻭﻟﺩﻱ ﻤﺩﺍﺨل ُﺨﺭﻴﺎﺕ‬ ‫ﹲ‬ ‫ﺃ‬ ‫ﻫل ﺘﺭﻯ..؟؟‬ ‫ﻓﺎﻋﺭﻑ ﻁﺭﻴﻘﻙ ﺃﻭﻻ...!!!‬ ‫ﹰ‬ ‫****‬ ‫ﺼﺭﺥ ﺍﻟﻐﻼﻡ:‬ ‫‪‬‬ ‫ﺍﻟﺼﻭﺕ ﻓﻲ ﺤﻠﹾﻘﻲ ﺘﺭﻨﺢ ﻭﺍﺴﺘﺩﺍﺭ ﺘﺄﻫ ‪‬ﺎ‬ ‫َ ‪‬ﺒ‬ ‫ﱠ‪‬‬ ‫ﹸ‬ ‫ﻤﻥ ﺃﺴﺭﻩ ﺍﻟﺯﻤﻨﻲ ﺸﺩ ﺭﺤﺎﻟﻪ‬ ‫‪ ‬‬ ‫ِ ‪ِِ  ‬‬ ‫ﺜﻡ ﺍﺭﺘﺤل‬ ‫ْ‬ ‫ﻭﻤﻥ ﺍﻟﻁﺒﻴﻌﻲ ﺍﺤﺘﻀﺎﺭﻱ‬ ‫ﺒﻌﺩ ﺃﻥ ﺭﺍﺤﺕ ﻋﻴﻭﻨﻲ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﺒﺎﻟﻭﺠﻴﻌﺔ‬ ‫ﺘﻜﺘﺤل.....‬ ‫ْ‬ ‫ﺒﺎﻟﻭﺠﻴﻌﺔ ﺘﻜﺘﺤل....!!!‬ ‫ِ‬ ‫****‬ ‫- ١١ -‬
‫ﻴﺎ ﺃﻴﻬﺎ ﺍﻟﻌﺭﺏ‬ ‫ﻤﺎﺫﺍ ﺃﺼﺎﺒﻙ ﻴﺎ ﺒـﻼﺩ ﻋﺭﻭﺒﺘـﻲ .. ﺼﺭﻨﺎ ﻋﻠﻰ ﺠﻤـﺭ ﺍﻟﻠﻘـﺎ ﻨﺘﻘﱠـﺏ‬ ‫ﻠ ‪‬‬ ‫ﻤﺎﺫﺍ ‪‬ﺸﺘ ﹸ ﺠﻤﻌﻨﺎ ﻤـﻥ ﺒﻌـﺩﻤﺎ .. ﹸﻨﺎ ﻋﻠﻰ ﻭﺘـﺭ ﺍﻟﻌﺭﻭﺒـﺔ ﻨﻠﻌـﺏ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻜ‬ ‫ﻴ ﺕ‬ ‫ﻤﻥ ﺤﻴﺙ ﻻ ﻨﺩﺭﻱ ﺘﺒﺎﻁﺄ ﺴـﻴ ‪‬ﻨﺎ .. ﻭﻋــﺩﻭﻨﺎ ﻟﻤﺼــﻴﺭﻨﺎ ﻴﺘﺭﻗــﺏ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻫ ‪‬ﺫﺍ ﻜﺒﻴﺭﻫﻤﻭ ﻴﺒﺎﺭﻙ ﺨﻁﹾـﻭﻫﻡ .. ﺼﺎﺭﻭﺍ ‪‬ﺩﻯ ﻭﺍﻟﺴﻥ ﻓﻴـﻪ ‪‬ـﺩﺒﺏ‬ ‫ﻤ ‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻤ ‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬ﻭ‬ ‫ـﻭﻥ ﺒﺤﻠﻤ ـﺎ .. ﻜﻲ ﻴﻜ ِـﺭﻭﻩ ﻭ ‪‬ﻠﻤﻬـﻡ ﻴﺘﻐﻠـﺏ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺤ‬ ‫‪ ‬ﺴ‬ ‫‪ ‬ﹾ ِﻨـ‬ ‫ـﱠﻠﻭﺍ ﻴﺘﺭﺒﺼـ‬ ‫ﻓﺘﺴـ ﻠ‬ ‫ﻭﺘﻌﺎﻅﻤﺕ ﺃﺴﺭﺍﺒﻬﻡ ﻓﻲ ﺼـﻤﺘﻨﺎ .. ﻭﺴﻤﻭﻤﻬﻡ ﻓـﻲ ِـﺭﺒﻨﺎ ﺘﺘ ‪‬ـﺭﺏ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺴ ِ ﺴ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﻭﺭﻗﺎ ‪‬ﻨﺎ ﻓـﻲ ﻜ ﱢﻬـﻡ ﻴـﺎ ﻭﻴﻠﻨـﺎ .. ﻭﺩﻡ ﺍﻟﻁﻔﻭﻟﺔ ﻓﻲ ﻜﺅﻭﺱ ‪‬ﺸـﺭﺏ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻴ‬ ‫ِ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻔ ‪‬‬ ‫ﺒ‬ ‫ﻴﺎ ﺃﻴﻬﺎ ﺍﻟﻌﺭﺏ ﺍﺴﺘﻔﻴﻘﻭﺍ ﻭﺍﻋﻠﻤـﻭﺍ .. ﺃﻥ ﺍﻟﻌــﺩﻭ ﻟﻤﺤ ِﻨــﺎ ﻴﺘــﺩ ‪‬ﺏ‬ ‫ﺭ ‪‬‬ ‫‪‬ﻭ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫ﻓﺎﻟﺤﺭﺏ ﻟﻴﺴـﺕ ﺒﺎﻟﻘﻨﺎﺒـل ﺇﻨﻤـﺎ .. ﻟﻠﺤﺭﺏ ﺃﺸـﻜﺎل ﻓﻜﻴـﻑ ﻨﻐ ‪‬ـﺏ‬ ‫ﹸ ﹶﻴ ‪‬‬ ‫ٌ‬ ‫ﹾ‬ ‫‪‬‬ ‫****‬ ‫ﻤﺎﺫﺍ ﺠﻨﺕ ﺒﻐﺩﺍﺩ، ﻓـﻴﻡ ﺤﺼـﺎﺭﻫﺎ .. ﻭﺍﻟﻅﻠﻡ ﻁـﺎﻍ ﻭﺍﻟﻅﻠـﻭﻡ ‪‬ﺨـ ‪‬ﺏ‬ ‫ﱠ ‪‬ﻴ ﺭ ‪‬‬ ‫ٍ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻤﺎﺫﺍ ﺠﻨﺕ ﻟﺒﻨـﺎﻥ ﺒـﺎﺕ ﺸـﺒﺎﺒﻬﺎ .. ﻟﻠﺸﻴﺏ ﺃﻗﺭﺏ ﻭﺍﻟﺤﻠﻴﺏ ﻤﺨ ‪‬ـﺏ‬ ‫‪  ‬ﹶﻀ ‪‬‬ ‫ﱠ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﺍﻟﻘﺩﺱ ﺒﻴﻥ ﻓﻜﻭﻜﻬﻡ ﺼﺭﺨﺕ ﺒﻨـﺎ .. ﻤﻥ ﻟﻲ ﻭﻤﺠﻠﺱ ﺃﻤـﻨﻬﻡ ﻴﺘﻼﻋـﺏ‬ ‫‪‬‬ ‫ِ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﹾ‬ ‫ِ‬ ‫ﻴﺎ ﺃﻤﺔ ﺍﻹﺴﻼﻡ ﻗـﻭﻤﻲ ﻭﺍﻨﹾﻬﻀـﻲ .. ﻜ ‪‬ﺎ ﺇﺫﺍ ﺍﺸﺘﺩ ﺍﻟـﻭﻏﻰ ﻻ ﺘﻬـﺭﺏ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬ﹶ‬ ‫ﻔ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﻤ ‪‬ﻱ ﺠﻨﺎﺤﻙ ﻭﺍﻤﻨﺤﻲ ﺍﻷﻗﺼﻰ ﻴ ‪‬ﺍ .. ﺯﻴﺘﻭﻨﺔ ﺒﺎﻟﺸﺭﻕ ﻟﻴﺴـﺕ ﺘﻨﻀـﺏ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹾ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﺩ‬ ‫ِ‬ ‫‪‬ﺩ‬ ‫ـﺎﻥ ـﺩﻤﺎ ـ ﱠﺏ‬ ‫ﻴﺎ ﺨﺎﺩﻡ ﺍﻟﺤﺭﻤﻴﻥ ﻜﻴـﻑ ﺘﺭﻜﺘﻨـﺎ .. ـﻲ ﻤﻬﺭﺠـ ﻟﻠـ ‪ ‬ﻨﺘﻌـ ﺫ ‪‬‬ ‫ﻓـ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﻭﺤﺩ ﺼﻔﻭﻑ ﺍﻟﻤﺴﻠﻤﻴﻥ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻤﺩﻯ .. ﻓﻠﺭﺍﻴﺔ ﺍﻹﺴـﻼﻡ ‪‬ـﻥ ﻻ ‪‬ﻐﹶـﺏ‬ ‫ﻤ ‪ ‬ﻴﻠ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫ﻅﻠل ﻋﻠﻰ ﻋ ﱢ ﺍﻟﻌﺭﻭﺒﺔ ﻗل ﻟﻬـﻡ .. ﻴﺎ ﺴﺎﺩﺓ ﺍﻷﻋﺭﺍﺏ ﺤـﺎﻥ ﺍﻟﻤﻁﹶـﺏ‬ ‫ﻠ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﹶ‬ ‫‪‬‬ ‫ِ ﹸْ‬ ‫‪‬ﺵ‬ ‫ﱢْ‬ ‫****‬ ‫ﻋﺎﺭ ﻋﻠﻴﻨﺎ ﻴﺎ ﺭﺅﻭﺱ ﻋﺭﻭﺒﺘـﻲ .. ﺃﻥ ﻴﺜﺄﺭ ﺍﻟﻁﻔل ﺍﻟﺼﻐﻴﺭ ﻓﻴﻀـﺭﺏ‬ ‫ِ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﻟﺘﺤﺫﺭﻭﺍ ﺍﻟﺼﻤ ﹶ، ﺍﻟﺒﻘﺎﺀ ﺒﻤﻌﺯل .. ﻓﺎﻟﻨﺎﺭ ﻟـﻭ ﺘ ِﻜـﺕ ﺒﻨـﺎ ﺘﺘﺸـﻌﺏ‬ ‫‪ ‬‬ ‫ﹾ‬ ‫ﹸﺭ‬ ‫ٍ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬ﺕ‬ ‫ﻟﻭ ﻤﺎﺕ ﻤﻨﻬﻡ ﻭﺍﺤﺩ ﺜـﺎﺭﻭﺍ ﻟـﻪ .. ﻭﺘﻔﺠ ـﺭﻭﺍ ـﺎ ﻟﻬﻴﺒ ـﺎ ﻴﺴ ـﻜﺏ‬ ‫‪‬ـ ‪ ‬ـ ‪‬‬ ‫ﻓﻴﻨـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹶ‬ ‫ﻓﻨﻤﻭﺕ ﺃﻟ ﹰﺎ ﻓـﻲ ﻤﻘﺎﺒـل ﻭﺍﺤـﺩ .. ﻴﺎ ﻟﻠﻌﺠﺎﺌﺏ ﻤـﺎ ﻟﻨـﺎ ﻻ ﻨﻐ ‪‬ـﺏ‬ ‫ﻀ ‪‬‬ ‫ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ﻔ‬ ‫ﺸﻴﻁﺎﻥ ﺃﺨﺭﺱ ﻤﻥ ﺭﺃﻯ ﺤ ﹰﺎ ﻴﺩﺍ .. ﺱ، ﻭﺭﺍﺡ ﻤﻥ ﺼﻤﺕ ﺍﻟﺤﻘﻴﻘﺔ ﻴﻁﺭﺏ‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻘ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﺈﻟﻰ ﻤﺘﻰ ﻭﺩﻡ ﺍﻟﻌـﺭﺍﻕ ﻤﻬـﺩﺭ .. ﻭﺃﻜ ﱡﻨـﺎ ﻓﻘـﻁ ﺍﺴـﺘﺩﺍﺭﺕ ﺘﺸـﺠﺏ‬ ‫‪ ‬‬ ‫ﹾ‬ ‫ـ‬ ‫ﹸﻔ ـ ـ‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﺇﻟﻰ ﻤﺘﻰ ﻭﺍﻟﻘﺩﺱ ﺒﻴﻥ ﻓﻜـﻭﻜﻬﻡ .. ﻟﺤﻤ ـﺎ ﻁﺭﻴ ـﺎ ﻤﺯ ـﻭﻩ ﻭﺨﺭ ـﻭﺍ‬ ‫‪‬ﺒـ‬ ‫‪‬ـ ‪‬ﻗـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ِ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺃﻗﺴﻤﺕ ﺒﺎﺴﻡ ﺍﷲ ﻤﻬﻤـﺎ ﺨﺭ ‪‬ـﻭﺍ .. ﺃﻋﻠﻰ ﺠﻴﺎﺩ ﺍﻟﺤـﻕ ﻴﻭ ‪‬ـﺎ ﻨﺭﻜـﺏ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺒ‬ ‫ﹸ‬ ‫****‬ ‫- ٢١ -‬
‫ﹸﺘﺒﺕ ﻫﺫﻩ ﺍﻟﻘﺼﻴﺩﺓ ﺃﺜﻨﺎﺀ ﺍﻨﻌﻘﺎﺩ ﻤﺅﺘﻤﺭ ﺍﻟﻘﻤﺔ ﺍﻟﻌﺭﺒﻴﺔ ﻓﻲ ﻤﺼﺭ ﻋﺎﻡ ٠٠٠٢ ﻡ ﺒﻌـﺩ ﺍﺸـﺘﻌﺎل ﺍﻻﻨﺘﻔﺎﻀـﺔ‬ ‫ﻜ‬ ‫ﺍﻟﺜﺎﻨﻴﺔ ﺒﻔﻠﺴﻁﻴﻥ ﺒﺄﻴﺎﻡ ﻗﻠﻴﻠﺔ، ﻭﺒﻌﺩ ﺃﻋﻭﺍﻡ ﻤﻥ ﺤﺼﺎﺭ ﺍﻟﻌﺭﺍﻕ ﻭﺍﻟﺘﻬﺩﻴﺩ ﺒﻀﺭﺒﻬﺎ، ﻭﺒﻌﺩ ﺍﻻﺸﺘﺒﺎﻜﺎﺕ ﺍﻟﻜﺜﻴﺭﺓ ﺒـﻴﻥ‬ ‫ﺇﺴﺭﺍﺌﻴل ﻭﻋﺭﺏ ﺠﻨﻭﺏ ﻟﺒﻨﺎﻥ..!!‬ ‫- ٣١ -‬
‫ﺃ ﱠﺎ ﺒﻐ ‪‬ﺍﺩ‬ ‫ﻨ ‪ ‬ﹾﺩ‬ ‫ﺘﺄﺜ ‪‬ﺍ ﺒﺎﻷﺤﺩﺍﺙ ﺍﻟﻤﻔﺎﺠﺌﺔ ﺍﻟﺘﻲ ﺃﺴﻘﻁﺕ ﺒﻐﺩﺍﺩ، ﻭﻜل ﺸﺒﺭ ﻓﻲ ﺃﺭﺽ ﺍﻟﻌـﺭﺍﻕ ﺘﺤـﺕ ﺍﻟﺴـﻴﻁﺭﺓ ﺍﻷﻤﺭﻴﻜﻴـﺔ،‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺒﻤﻌﺎﻭﻨﺔ ﺤﻠﻔﺎﺌﻬﺎ ﺍﻹﻨﺠﻠﻴﺯ، ﻭﻭﺴﻁ ﺩﻫﺸﺔ ﺍﻟﺠﻤﻴﻊ، ﻜﺘﺒﺕ ﺍﻟﺸﺎﻋﺭﺓ ﻫﺫﻩ ﺍﻟﻘﺼﻴﺩﺓ ﺃﻤﻼ ﻓﻲ ﺘﺤﺭﻴﺭﻫﺎ ﻤﻥ ﺍﻻﺤﺘﻼل‬ ‫ﹰ‬ ‫ﺍﻷﺠﻨﺒﻲ.‬ ‫ـﺎ ـﺩﺍﺩ ـﺎ ـﺭﺍﺏ .. ﻓــــﺎﻨﺘﺒﻬﻭﺍ.. ﻵﻴــــﺎﺘﻲ‬ ‫ﺃﻨـ ﺒﻐـ ﻴـ ﺃﻋـ ‪‬‬ ‫ـﺎﺘﻲ‬‫ـﺕ ﺭﺍﻴــ‬ ‫ـﻤﺎﺀ ﺍﻵﻥ .. ﺜــ ‪‬‬ ‫ـﻡ ﺭﻓﻌــ ﹸ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﱠﻘﺕ ﺍﻟﺴــ‬ ‫ﺘﺴــ ﻠ ﹸ‬ ‫ـﺎﺘﻲ‬ ‫ـﺩ ـﻲ .. ﺃﺤﻁ ـﻡ ﻓﻴــ‬ ‫ـﻪ ﻏﺎﻴــ‬ ‫ﱢــ ‪‬‬ ‫ـﻌﻠﺕ ﺍﻟﺠﻠﻴـ ‪ ‬ﻟﻜـ ‪‬‬ ‫ﻭﺃﺸـ ﹸ‬ ‫ـﺎﺀ .. ﻜﻨـ ـﺕ ﻜﺴـ ـﺭﺕ ﻨﺎﻴـ ـﺎﺘﻲ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ﹸ‬ ‫ﹸ‬ ‫ـﻭﺩﺓ ﺍﻟﺒﻠﻬـ ِ‬ ‫ـﺩ ﺍﻟﻌـ ِ‬‫ﻭﻋﻨـ‬ ‫ﺃﻨــﺎ ﺒﻐــﺩﺍﺩ ﻓــﺎﻨﺘﻅﺭﻭﺍ .. ﻓﻴﻭ ‪‬ــﺎ ﻤــﻥ ﻜﺭﺍﻤــﺎﺘﻲ‬ ‫ﻀ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺒﻐﺩﺍﺩ‬ ‫ـﺎﻥ ‪‬ﻠﻘ ـﻲ ـﻲ‬ ‫ـﻰ ﺍﻟﻁﻭﻓـ ﻴ ِـ ﺒـ‬ ‫ـﻥ ﺃﺒ ـﻲ ﺇﻻ .. ﺇﻟـ‬ ‫ﺃﻨـ ـﺎ ﻭﻁــ ‪ ‬ــ‬ ‫ـ‬ ‫ﻤﺸــﻴﺕ ﺇﻟﻴــﻪ ﺭﺍﻀــﻴﺔ .. ﺒــــﺩﻋﻭﺍﻫﻡ ﻟ ﹶﻌــــﺫﻴﺒﻲ‬ ‫ﺘ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﹸ‬ ‫ـﻲ‬ ‫ـﺎ ﻏﻴﺒــ‬ ‫ﻭﻋﻨﺩ ﻏﻴﺎﺏ ﺸـﻤﺱ ﺍﻟﺤـﻕ .. ﻗــ‬ ‫ـﺎﻟﻭﺍ: ﻤﺜﻠﻬــ‬ ‫ﱢ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ـﺄﺩﻴﺒﻲ‬ ‫ﻜـ ـﺄﻥ ﻋﻨـ ـﺎﻕ ﺃﺒﻨـ ـﺎﺌﻲ .. ﻴﻘــــ‬ ‫ـﺎﺒﻠﻨﻲ ﺒﺘــــ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ‪‬‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺒﻐﺩﺍﺩ‬ ‫ـﺄﻨﺠﻭ ـﻥ ـﺎﻓﺭﻫﻡ .. ﺇﺫﺍ ﻫ ‪‬ــــﻭﺍ ﺒﺘﻘﺒﻴﻠــــﻲ‬ ‫‪‬ﻤ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻤـ ﺃﻅـ‬ ‫ﺴـ‬ ‫ﻭﺃﻀـﺤﻙ ﺤـﻴﻥ ﺘﻔﻀـﺤﻬﻡ .. ﻤﺭﺍﻴﺎﻴــــﺎ، ﻗﻨـــ ـﺎﺩﻴﻠﻲ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ‪‬‬ ‫ـ ‪ ‬ـ‬ ‫ﺴــﺄﻗﻔﺯ ﻤﺜــل ﻤﻌﺠــﺯﺓ .. ﺘـــ ـﺭ ‪‬ﻋﻬﻡ ﺘـــ ـﺂﻭﻴﻠﻲ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ﻭ ‪‬‬ ‫ٍ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﻲ .. ﻭﺃﻁﻠﻌﻬ ـﻡ ﻋﻠــ ِﻴﻠــ‬ ‫ـﻰ ﻨ ـﻲ‬ ‫ُ ﹾِ ‪ ‬ــ ‪‬‬ ‫ـُﻁﻌﻤﻬﻡ ﻟﻤﺠﻤﺭﺘــ‬ ‫ﻓــ ﺄ ‪  ‬‬ ‫ﺃﻨــﺎ ﺒﻐــﺩﺍﺩ ﻓــﺎﻨﺘﻅﺭﻭﺍ .. ﻓﻴﻭ ‪‬ــﺎ ﻤــﻥ ﻜﺭﺍﻤــﺎﺘﻲ‬ ‫ﻀ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺒﻐﺩﺍﺩ‬ ‫ﺃﻨـ ـﺎ ﺘﺭﻨﻴﻤـ ـﺔ ﺍﻟﻔﻨـ ـﺎﻥ .. ﻭﺍﻟﺘﺭﺘﻴـــﺏ ﻭﺍﻟﻔﻭ ‪‬ـــﻰ‬ ‫ﻀ ـ‬ ‫‪‬‬ ‫ـ ِ‬ ‫ﹸ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻲ ﺍﻷﻤﻀ ـﻰ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـﻠﻭﺍﺕ .. ﺴـ ﹸ‬ ‫ـﻴﻑ ﺠﺭﺍﺒـ ‪‬‬ ‫ِ‬ ‫ـﺎ ـﺒﻴﺤﺔ ﺍﻟﺼـ‬ ‫ﺃﻨـ ﺘﺴـ ﹸ‬ ‫ـﺎ‬ ‫ـﺏ ﻭﺍﻟ ‪‬ﻤﻀـ‬ ‫ﻭ‬ ‫ـﻤﻭﺱ ﺍﻟﺤـ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺃﺸﻕ ﺼﺩﻭﺭ ‪‬ـﻥ ﺴـﺭﻗﻭﺍ .. ﺸـ‬ ‫‪ ‬ﻤ ‪‬‬ ‫ﹸ‬ ‫ـﺎ‬ ‫ـﺫﻩ ﺍﻷﺭﻀــ‬ ‫ﺃﺤﺫﺭ ِـﻥ ﺼـﻬﻴﻠﻲ ﺤـﻴﻥ .. ﻴﻤــ ُ‬ ‫ـﻸ ﻫــ‬ ‫‪‬‬ ‫ُ ﱢ‪ ‬ﻤ‬ ‫- ٤١ -‬
‫ﺃﻨﺎ ﺒﻐﺩﺍﺩ‬ ‫ـﺎﺭﻴﺦ‬ ‫ﹾ‬ ‫ـﻰ ﺍﻟﺘــ‬ ‫ـﺔ ﺇﻟــ‬ ‫ـﻭﺍ .. ﺒﻐﺎﻨﻴــ ٍ‬‫ـﻲ ﻜﻠ ـﺎ ﺒﻌﺜـ‬ ‫ﺴﺄﻤﻀـ ﹸﱠﻤـ‬ ‫ـﻲ .. ﻭﻟـ ـﻥ ﻴﺘﻭﻗـ ـﻑ ﺍﻟﺘـ ـﻭﺒﻴﺦ‬ ‫ـ‬ ‫ﹶ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺭﺥ ـﺭ ﺃﻗﻼﻤـ‬ ‫ﺴﻴﺼـ ﹸ ﺤﺒـ ‪‬‬ ‫ـﻠﱢﻨﻲ .. ﺼــﻌﻭﺩﻫﻡ ﺇﻟــﻰ ﺍﻟﻤــﺭﻴﺦ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺏ: ـﻥ ﻴﻀـ ﻠ‬ ‫ﻭﺃﻜﺘـ ‪ ‬ﻟـ‬ ‫ـﺎﺀ .. ﺃﻥ ﻨﺒﻘــ ﺒــ ﺘــ‬ ‫ـﻰ ـﻼ ـﺄﺭﻴﺦ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﻕ ﺍﻟﺠﺒﻨـ ِ‬‫ـﺔ ﻤﻨﻁـ‬ ‫ﻓﻐﺎﻴـ ﹸ‬ ‫ﺃﻨــﺎ ﺒﻐــﺩﺍﺩ ﻓــﺎﻨﺘﻅﺭﻭﺍ .. ﻓﻴﻭ ‪‬ــﺎ ﻤــﻥ ﻜﺭﺍﻤــﺎﺘﻲ‬ ‫ﻀ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺒﻐﺩﺍﺩ‬ ‫ﹸﺭﺍﻨﻲ ﺤـﻴﻥ ﺃﺨـﺭﺝ ِـﻥ .. ﻋﺒﺎﺀﺘــــﻪ ﺴــــﻴﺘﺭﻜﻨﻲ‬ ‫‪ ‬ﻤ‬ ‫ﺘ‬ ‫ـﻲ ـﺩﻨﻴﺎ ـﻴﺩﺭﻜﻨﻲ..؟‬ ‫ﺴـ ‪‬‬ ‫ﻭﻫل ﻓﻲ ﺯﺤﻤـﺔ ﺍﻷﺠﺴـﺎﺩ .. ﻓـ ﺍﻟـ‬ ‫ِ‬ ‫ْ‬ ‫ﻟﻘﺩ ﻅـل ﺍﻷ ‪‬ـﻰ ﺍﻟﻔﺭﺤـﺎﻥ .. ﻓــﻲ ﺍﻟﻤﺄﺴــﺎﺓ ﻴﺸــﺭﻜﻨﻲ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫‪‬‬ ‫ﱠ ﺴ‬ ‫ـﻲ .. ﻤ ‪‬ــﻰ ﺠﻨﺒــﻲ ﻴﺒــﺎﺭﻜﻨﻲ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﻀ‬ ‫ـﺕ ﺇﻓﻼﺘـ‬ ‫ـﻴﻥ ﻅﻨﻨـ ﹸ‬ ‫ﻭﺤـ ‪‬‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺒﻐﺩﺍﺩ‬ ‫ـﺄﺠﻤﻊ ـل ـﺭﺍﺭﻱ .. ﺇﻟــﻰ ﺼــﻨﺩﻭﻗﻲ ﺍﻟ ﹶﺸــﺒﻲ‬ ‫ِ‪‬‬ ‫ِ‪ ‬ﺨ‬ ‫‪ ‬ﻜـ ﱠ ﺃﺴـ‬ ‫ﺴـ‬ ‫ـﻲ‬ ‫ﻭﺃﻗﺫﻓــﻪ ﻟﻨﻬــﺭ ﺍﻟﻨﻴــل .. ﻴﺩﻓﻌــ ‪ ‬ﹸــ ﹸ‬ ‫ـﻪ ﺍﻟﻔ ـﺭﺍﺕ ﺇﻟــ ‪‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ـﻴ ‪‬ﺍ ـﻥ ـﺫﻯ ﺒ ـﺭﻱ‬ ‫ـﺎﺭﺍﺘﻲ ﻗ ـﺩ ‪‬ﺎ .. ﺭﺼـ ﺩ ﻤـ ﺸـ ‪ ‬ـ ‪ ‬‬ ‫ﹸـ ‪‬ﻤ‬ ‫ـﻴﺭ ﺤﻀـ‬ ‫ﺘﺴـ‬ ‫ـﻪ ـﻲ‬ ‫ـﻰ .. ﻋﻠـ ﻗﻠـ ٍ‬ ‫ـﻰ ـﺏ ﺒﻭﺠـ ِ ﻨﺒـ‬ ‫ـﺔ ﻋﻁﺸــ‬ ‫ﺃﺯﻑ ﻨﻬﺎﻴــ ﹰ‬ ‫ﱡ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺒﻐﺩﺍﺩ‬ ‫ـﻲ ـﻴﺱ ﻴﻤﻨﻌﻨ ـﻲ .. ﻋــﺫﺍﺏ ﻤــﺎ ﻟــﻪ ﺁ ِــﺭ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺨ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹸـ‬ ‫ﺴﺄﻤﻀـ ﻟـ‬ ‫ﻭﻟ ـﻭ ﻀ ـﺎﻗﺕ ﺒ ـﻲ ﺍﻟ ـﺩﻨﻴﺎ .. ﺴﺄﺴــﻠﻙ ﺩﺭ ‪‬ﻬــﺎ ﺍﻟ ‪‬ــﺎﺨﺭ‪‬‬ ‫ﺴ‬ ‫‪  ‬ﺒ‬ ‫‪ ‬ـ‬ ‫ـ ﹾ‬ ‫ـ‬ ‫ﺃﺭ ‪ ‬ﻋﻘـــﻭﻕ ﺒﺭﺩﺘﻬـــﺎ .. ﻭﺃﺴــ ﹸﺭ ‪‬ﺭﻴﻬــﺎ ﺍﻟﻤــﺎﻜﺭ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺘ‪‬ﻋ ‪‬‬ ‫‪ِ  ‬‬ ‫َ ‪‬ﺩ‬ ‫ﺃﻤ ـﺩ ـﺩﻱ ـﻲ ـﻲ .. ُﻀــ ‪‬ﺩ ‪‬ﺭ ِــﻲ ﺍﻟﻐــﺎﺌﺭ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻤ‪ ‬ﺠ ﺤ‬ ‫ﺃ‬ ‫‪‬ـ ‪ ‬ﻴـ ‪ ‬ﻓـ ﻗﻠﺒـ‬ ‫ﺃﻨــﺎ ﺒﻐــﺩﺍﺩ ﻓــﺎﻨﺘﻅﺭﻭﺍ .. ﻓﻴﻭ ‪‬ــﺎ ﻤــﻥ ﻜﺭﺍﻤــﺎﺘﻲ‬ ‫ﻀ‬ ‫- ٥١ -‬
‫ﺃﺨﻲ ﻓﻲ ﺍﻟﻘﺩﺱ‬ ‫ﺃﺨ ـﻲ ﻓ ـﻲ ﺍﻟﻘ ـﺩﺱ ﻻ ﺘﺭﺤ ـل .. ﺘ ﹶــﺒﺙ ﻭﺍﻤﺴــﻙ ﺍﻷﺭ ‪‬ــﺎ‬ ‫ﻀ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﹶﺸ ‪ ‬ﹾ‬ ‫ْ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـﺩ ﻻ ﺘﺭﻀ ـﻰ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ـﺯ ﺍﻟﻘﻴــ ‪‬‬ ‫ﻭﻜ ـﻥ ـﻭ ﻗﻴ ـﺩﻭﻙ ﻤ ـﺩﻯ .. ﺘﺠــ ‪‬‬ ‫‪ ‬ـ ‪‬‬ ‫ﹸـ ‪ ‬ﻟـ ‪‬ـ‬ ‫ـﻕ .. ﻓـــﻭﻕ ﺍﻟﻘﻬـــﺭ ‪‬ﻨﻘ ‪‬ـــﺎ‬ ‫ﻤ ﻀ‬ ‫ـ ‪‬ﺍ ـﻲ ـﻤﺎﺀ ﺍﻟﺤـ‬ ‫ﻭﻨﺴـ ﺭ ﻓـ ﺴـ‬ ‫ـﻭﺒﻬﻡ ﻋﻀ ـﺎ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ـﺽ ﻗﻠــ‬ ‫ﺒﺄﺴـــــﻨﺎﻥ ﻤ ‪‬ﺒﺒـــــﺔ .. ﺘﻌــ ‪‬‬ ‫ٍ‬ ‫ـ ٍ ‪‬ﺩ‬ ‫ـﺎ‬ ‫ـﺎﻨﻕ ﺍﻟﻭﻤﻀــ‬ ‫ـﺎﻡ .. ﻭﻤﻀ ـﺎ ﻋــ ﹶ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ـﺔ ﺍﻷﻴـ ِ‬‫ﻭﻜ ـﻥ ـﻲ ﻅﻠﻤـ‬ ‫ﹸـ ‪ ‬ﻓـ‬ ‫****‬ ‫ـل ﺍﻟﺨﻭﻀ ـﺎ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ﻭﺨ ـﺽ ـ ‪‬ﺍ ﺇﺫﺍ ﺯﺠ ـﻭﻙ .. ﻓﻴــ‬ ‫ـﻪ ﻭﺍﺼــ‬ ‫‪‬ـ ‪‬‬ ‫ﹸـ ‪ ‬ﺒﺤـ ﺭ‬ ‫ﻭﻜ ـﻥ ـﻴﻼ ـﻥ ـﺭﺍﻥ .. ﻜــﻡ ﺠــﺎﺀ ﺍﻟــ ‪‬ﺩﻯ ﻓﻴﻀــﺎ‬ ‫ﺭ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹸـ ‪ ‬ﺴـ ﹰ ﻤـ ﺍﻟﻨﻴـ ِ‬ ‫ـﻰ‬‫ـﺘﺘﻬﻡ .. ﻭﻴﻨﺸ ـﺭ ـﻴﻬﻡ ﺍﻟﻔﻭﻀــ‬ ‫ﹸــ ‪ ‬ﻓــ‬ ‫ـﺎ ‪‬ﺸــــ ﱢ ﹸ ‪ ‬‬ ‫ﻭﺒﺭﻜﺎ ﹰــــ ﻴ‬ ‫ﻨ‬ ‫ـﺎ‬‫ـﺩﺩ ﺍﻟ ِﺭﻀــ‬ ‫ـﻑ ﻨﺒــ ‪  ‬ﻌ‬‫ﺘــﺭﺍﺏ ﺍﻷﺭﺽ ﺼــﺎﺡ ﺍﻵﻥ .. ﻜﻴــ‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺃﺨ ـﻲ ﻓ ـﻲ ﺍﻟﻘ ـﺩﺱ ﻻ ﺘﺭﺤ ـل .. ﺘ ﱠــﺒﺙ ﻭﺍﻤﺴــﻙ ﺍﻷﺭﻀــﺎ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺸ ـ ﹾ‬ ‫ْ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫****‬ ‫ـﺎﺭ‬ ‫ـﺎﻥ ﻭﺍﻟﻨــ ِ‬‫ـﻥ ﺍﻟﻁﻭﻓــ‬‫ﺃﺨــﻲ ﻴــﺎ ﺜــﻭﺭﺓ ﺃﻗــﻭﻯ .. ﻤــ‬ ‫ﹰ‬ ‫ـﺎﺭ‬ ‫ـﻴﺽ ﺇﻋﺼــ ِ‬ ‫ـﻭﺒﻬﻡ ‪‬ﻋﺒ ـﺎ .. ﻷﻨ ـﻙ ﻓــ ‪‬‬ ‫ﱠــ ‪‬‬ ‫ﺭ ‪‬ــ‬ ‫ـﻸﺕ ﻗﻠــ‬ ‫ﻤــ ﹶ‬ ‫ـﺎﺭ‬ ‫ـﺽ ﺃﺤﺠــ ِ‬ ‫ـﺩﻙ ﺒﻌــ ‪‬‬ ‫ـﻠﺤﺔ .. ﻭﻋﻨــ ‪‬‬ ‫ـﻭ ‪‬ﺍ ﺩﻭﻥ ﺃﺴـــ ٍ‬ ‫‪‬ﺴـــ ﺭ‬ ‫ﺠ‬ ‫ـﺭﺍﺭ‬ ‫ـل ﺇﺼــ ِ‬ ‫ـﻴﺢ ﺒﻜــ ﱢ‬‫ـﻙ ـﻲﺀ ـﺎ .. ﻴﺼــ‬ ‫ـﻲ ﻋﻴﻨﻴـ ﺸـ ‪ ‬ﻤـ‬‫ﻭﻓـ‬ ‫ـﻲ ـﻲ .. ﺴــــﻴﺒﻘﻰ ﻓﻭﻗﻬــــﺎ ﺩﺍﺭﻱ‬ ‫ـﺎ ـﻸﺭ ِ، ﺃﺭﻀـ ﻟـ‬ ‫ﺃﻨـ ﻟـ ﺽ‬ ‫****‬ ‫ـﺎﺭﻱ‬‫ـﻭ ﺜــ‬‫ـﺂﺨﺫ ﻤﻨﻬﻤــ‬‫ـﻪ .. ﺴــ‬ ‫ـﺕ ﺃﺒﻜﻴــ ِ‬ ‫ـﻲ ﻟﺴــ ﹸ‬ ‫ﻭﻁﻔﻠــ‬ ‫ـﺫﺍﺭ‬‫ـﺩ ‪‬ﺍ ﺩﻭﻥ ﺇﻨــــ‬ ‫ـﻭ ـﻥ ـﺩﻫﻡ ـﻭﻙ .. ﻏــــ ﺭ‬ ‫ﻗﺘﻠـ ‪‬‬ ‫ﻭﻟـ ﻤـ ﺤﻘـ‬ ‫ـﻼ .. ﻭﺴـــﻬﻼ ﺍﺒـــﻥ ﱠـــﻭﺍﺭﻱ‬ ‫ﺜ‬ ‫ﹰ‬ ‫ـﺭﻯ ﺃﻫــ ﹰ‬ ‫ـﻙ ﺍﻟﺜــ‬ ‫ﻴﻨﺎﺩﻴــ‬ ‫ـﺭﺍﺭ‬ ‫ـل ﺃﺒــ ِ‬ ‫ـﻬﻴﺩ ﻨﺯﻴــ ُ‬ ‫ﺘﺸــــﺒﺙ ﺒـــ ـﺎﻟﺜﺭﻯ ﺇﻥ .. ﺍﻟﺸــ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ـ‬ ‫‪ ‬ﹾ‬ ‫ـﺭﺍﺭ‬ ‫ـﺭ ﻭ ـﻥ ﺃﺤــ ِ‬ ‫ـﻕ ـل ﻤ ـﻥ ـﻲ ﺍﻷﺭ .. ﺽ ﺤــ ‪ ‬ﺍﺒــ ‪‬‬ ‫ِ‬ ‫ﻓﻴﻨﻁـ ﹸ ﻜـ ﱡ ‪‬ـ ‪ ‬ﻓـ‬ ‫****‬ ‫ﺃﺨــﻲ ﻴــﺎ ﺩﻤﻌــﺔ ﻨﺯﻟــﺕ .. ﻋﻠـــﻰ ﻗﻠﺒـــﻲ ﻓﻬﺯﺘﹾـــﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﹾ‬ ‫ﹰ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﻰ ﻓﺄﺒﻜﺘﹾــــ ‪‬‬‫ـﺭﺕ ـﻲ ـﺩﻭﺀ ـﻭﺭ .. ﺒﺎﻷﻗ ‪‬ــــ‬ ‫ﺼ‬ ‫ﺍﻟﻨـ‬ ‫ﻭﻤـ ‪ ‬ﹾ ﻓـ ﻫـ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﺎل ﺃﻫﺩﺘﹾــــ ‪‬‬‫ـﺕ .. ﻭﺒﺎﻷﻁﻔــــ‬ ‫ـﺭ ﺃﺘــ ﹾ‬ ‫ـﻭﻁﻥ ﺍﻟﻜﺒﻴــ‬ ‫ﻭﻟﻠــ‬ ‫- ٦١ -‬
‫ﻭﺭﺍﺤــﺕ ﻋﻨــﺩ ﺒﻴــﺕ ﺍﷲ .. ﻋــــ ـﺎﺠﺯﺓ ﻭﺤﻴﺘﹾــــ ـﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ـ ﹰ ‪‬‬ ‫ِ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﹾ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﻡ ﺃﻟﻘﺘﹾـــ ‪‬‬ ‫ـل ﺜـــ‬ ‫ـﻭﻟﻨﺎ ﻭﻗ ـﺕ .. ﺒﺤﻤ‪‬ـــ ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ﻔــ ﹾ‬ ‫ـﺩ ﺭﺴــ‬ ‫ﻭﻋﻨــ ‪‬‬ ‫ـﺩﻨﻴﺎ .. ﻋﻠــ ـﻰ ﹸــ ـﺯﻥ ﺘﺒﻨﺘﹾــ ـﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ـ ﺨ ـ ٍ ﱠ‬ ‫ـﺎﺩﺕ ﺘﺸ ـﻬﺩ ﺍﻟــ‬ ‫ﻭﻋــ ﹾ ﹸ ﹾــ ِ ‪‬‬ ‫****‬ ‫ـﺭ ﻯ‬ ‫ـﻤﺔ َﺤــ ‪‬‬ ‫ﺃﺨــﻲ ﻻ ﺘﺒﺘــﺌﺱ ﻭﺍﺼــﻤﺩ .. ﻓﺄﻨــ ﹶ‬ ‫ـﺕ ﺒﺒﺴــ ٍ ﺃ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ـﻲ ـﻡ ـﻥ ﺼ ـﻐﺭﻯ‬ ‫‪‬ـ ‪‬‬ ‫ﺠﺭﺍﺤ ـﻙ ﺇﺫ ـﺩﺕ ﻜ ـﺭﻯ .. ﺠﺭﺍﺤـ ﻟـ ‪ ‬ﺘﻜـ‬ ‫‪‬ـ ‪ ‬ﻏـ ﹾ ﹸﺒـ ‪‬‬ ‫ـﺭ ﻯ‬ ‫ـل ﺍﻟ ‪‬ﺸــ ‪‬‬ ‫ﻭﻋــﻴﻥ ﺤﺒﻴﺒــﻙ ﺍﻟﻤــﺫﺒﻭﺡ .. ﺇﻨ ـﻲ ﺃﺤﻤــ ُ ﺒ‬ ‫ﱢــ‬ ‫ِ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺴﻴﻤ ِــﻲ ﺍﻟﻘﻬــﺭ ﺨﺯﻴﺎ ﹰــﺎ .. ﻭﻟــﻥ ﻴﻠ ﹶــﻰ ﻟــﻪ ﻤﺴ‪‬ــﺭﻯ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬ﻘ‬ ‫ﻨ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻀ‬ ‫ﺴـ ـﻴﻔﻨﻰ ﻴﻬـ ـﻭﺩ ﺇﺴـ ـﺭﺍﺌﻴل .. ﺃﻨــــﺕ ﺒﻀــــﻌﻔﻬﻡ ﺃﺩﺭﻯ‬ ‫‪‬‬ ‫ـ‬ ‫ـ ‪‬‬ ‫ـ ﹶ‬ ‫****‬ ‫ﺃﺨ ـﻲ ﻜﻔﻜ ـﻑ ﺩﻤ ـﻭﻉ ﺍﻟﻴ ـﺄﺱ .. ‪‬ـــﺩ ﻟﻠ ‪‬ـــﺵ ‪‬ﻨﺘﺼـــﺭﺍ‬ ‫ﱢﻤ‬ ‫‪ ‬ﻌ‬ ‫ﻋ‬ ‫ْ ِ‬ ‫ﹾ ـ ‪‬‬ ‫ـ‬ ‫ﻭﻤﻬﻤـ ـﺎ ﻁـ ـﺎل ﺒﻁ ﹸـ ـﻬﻤﻭ .. ﻓﻠـــﻥ ﺃﻟﻘـــﺎﻙ ‪‬ﻨﻜﺴـــﺭﺍ‬ ‫‪‬ﻤ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺸ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺭﻯ‬‫ـﺭﺓ ﺃﺨــ‬ ‫ـﻴﺭﺠﻊ ﻤــ ‪ ‬ﹰ ُ‬‫ﺇﺫﺍ ﺍﻨﺘﺤـ ـﺭ ﺍﻟﻨﻬـ ـﺎﺭ ﻓ ِـ ـﻕ .. ﺴــ‬ ‫ﹾ‬ ‫ـ ‪ ‬ﹶﺜ‬ ‫ـ‬ ‫ﻴـ ـﺅ ﱢﻥ ﻓﺠـ ـﺭﻩ ﺍﻷﻗ ‪‬ـ ـﻰ .. ﺘﺤﻠ ـﻕ ﺤﻭﻟ ـﻪ "ﺍﻟﻌ ـﺫﺭﺍ"‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ﱢــ ﹸ ﹶــ‬ ‫ﺼ‬ ‫‪‬‬ ‫ـ ﺫ‬ ‫ﺃﺨ ـﻲ ﻓ ـﻲ ﺍﻟﻘ ـﺩﺱ ﻻ ﺘﺭﺤ ـل .. ﻭﺼﺒ ‪‬ﺍ ﻜـﻲ ﺘـﺭﻯ... ﺼـﺒﺭﺍ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺭ‬ ‫ْ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫- ٧١ -‬
‫ﺘﻨﻭﻴﻌﺎﺕ ﻤﺩﺭﺴﻴﺔ‬ ‫ﻓﻲ ﺍﻟﻔﻨﺎﺀ:‬ ‫ـﺎﺕ‬ ‫ـﻴﻥ ﺍﻷﻏﻨﻴــ ِ‬‫ـﻥ ﺤﻨــ‬‫ﺼــﻭﺕ ﻤﻭﺴــﻴﻘﻰ ﺘﻬــﺎﺩﺕ .. ﻤــ‬ ‫ﹾ‬ ‫ـﻰ: ـﻼﺩﻱ .. ﺃﻨــﺕ ﺃﻏﻠــﻰ ﻤــﻥ ﺤﻴــﺎﺘﻲ‬ ‫ـﺕ ﺍﻷﻭﻟــ ﺒــ‬ ‫ﻗﺎﻟــ‬ ‫ـﺎﺕ‬ ‫ـﺩﻱ ﻟﻠﻤــ ِ‬‫ـﻭﻑ ﻨﻔــ‬‫ﻗﺎﻟــﺕ ﺍﻷﺨــﺭﻯ: ﺒــﻼﺩﻱ .. ﺴــ‬ ‫ﻓــﻭﻕ ﺭﺃﺱ ﺍﻟﻅﻠــﻡ ﻨﻬ ِــﻲ .. ﻜــــﺎﻟﻨﻴﺭﺍﻥ ﺍﻟﺤﺎﻤﻴــــﺎﺕ‬ ‫ـ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ـ‬ ‫ﻤ‬ ‫****‬ ‫ﻓﻲ ﺍﻟﻔﺼل:‬ ‫ـﺔ: .. ﻨﻅﻔـــﻭﺍ ﻫـــﺫﻱ ﺍﻟـــﺒﻼﺩ‬ ‫‪‬‬ ‫ﱢ‬ ‫ـﺎﻥ ﺩﺭﺴ ـﺎ ـﻲ ﺍﻟﻨﻅﺎﻓـ‬ ‫‪‬ـ ﻓـ‬ ‫ﻜـ‬ ‫ﻤــﻥ ﻋــﺩﻭ ﺍﷲ، ﻭﺍﻤﺤــﻭﺍ .. ﻭﺠﻬـــﻪ ﻤـــﻥ ﻜـــل ﻭﺍﺩ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺎﺏ: .. ﻗـ ـﺩ ﺃﺘـ ـﻰ ﻴـ ـﻭﻡ ﺍﻟﺴـ ـﺩﺍﺩ‬ ‫ـ ‪‬‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻡ ﺩﺭﺴ ـﺎ ـﻲ ﺍﻟﺤﺴـ ِ‬ ‫‪‬ـ ﻓـ‬ ‫ﺜـ‬ ‫ـﻡ ـﺭﺕ ـﻭﻡ ـﺎﻨﺯل .. ﺴـــﺎﺤﺔ ﺍﻟ ﹼـــﻡ ﺍﻟ ﹸـــﺩﺍﺩ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺸ‬ ‫ﺸ‬ ‫ْ‬ ‫ﺍﻟﻴـ ﻓـ‬ ‫ﻜـ ﻜﺒـ‬ ‫****‬ ‫ﻓﻲ ﺍﻟﺸﺎﺭﻉ:‬ ‫ﺘﺨـ ـﺭﺝ ﺍﻷﺯﻫـ ـﺎﺭ ‪‬ـ ـﺩ ‪‬ﺍ .. ﺤــﺎﺒﻼ ﻓــﻲ ﺍﻟﻘﻠــﺏ ﻨﺎﺒــل‬ ‫ْ‬ ‫ﹰ‬ ‫ـ ﻋ ‪‬ﻭ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻭﺭ ـﺎﺩل‬ ‫ﻋـ ْ‬ ‫ـﻌﺎﺩ .. ـﺎﻥ ـﻑ ﺍﻟﺴـ‬ ‫ﻜـ ﺨﻠـ‬ ‫ـﺕ ﺴــ ‪‬‬‫ـﺩﻤﺎ ﻤﺎﺘــ‬‫ﻋﻨــ‬ ‫ـﺎ ‪‬ﺍ .. ﻴﺤﺘﺴـ ـﻲ ﺼـ ـﻭﺕ ﺍﻟﻘﻨﺎﺒـ ـل‬ ‫ْ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺯﺭﻉ ﺍﻷﺭﺽ ﺍﻨﺘﺼــ ﺭ‬ ‫ﺒــ‬ ‫ـﻨﺎﺒل‬ ‫ـﺕ ﺍﻷﺭﺽ ﺍﻟﺴـــ ْ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺎﺭﺓ .. ﺘﻨﺒـــ‬ ‫ـﻰ ﺍﻟﺤﺠــ ﹶ‬ ‫ـﺎ ﺃﻟﻘــ‬ ‫ﻜﻠﻤــ‬ ‫****‬ ‫ﻜﺘﺒﺕ ﻫﺫﻩ ﺍﻟﻘﺼﻴﺩﺓ ﺒﻌﺩ ﺍﻟﺘﻌﺩﻴﺎﺕ ﺍﻹﺴﺭﺍﺌﻴﻠﻴﺔ ﺍﻟﺴﺎﻓﺭﺓ ﻋﻠﻰ ﺍﻷﺭﺍﻀﻲ ﺍﻟﻤﺤﺘﻠـﺔ، ﻭﺒﺨﺎﺼـﺔ ﺒﻌـﺩ ﺘﺤﻁـﻴﻡ‬ ‫ﺍﻟﻤﺩﺍﺭﺱ، ﻜﺂﺨﺭ ﻤﻠﺠﺄ ﻟﻸﻁﻔﺎل ﺒﻌﺩ ﺘﺤﻁﻴﻡ ﺍﻟﺒﻴﻭﺕ ﻭﺍﻟﻤﺨﻴﻤﺎﺕ..!!‬ ‫- ٨١ -‬
‫ﺍﻟﺼﺨﺭﺓ ﻻ ﺘﺯﺍل ﻓﻲ ﻴﺩﻱ‬ ‫ُ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﺃﻴﺎ ﻗـﺩﺱ ﻻ ﺘﺤﺯﻨـﻲ ﻻ ﺘﺌ ﱢـﻲ .. ﺃﻨﺎ ﺍﻟﻨـﺎﺭ ﻓـﻲ ﺠﺴـﺩ ﺍﻟﻤﻌﺘـﺩﻱ‬ ‫ﻨ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻗﻔﻲ ﻭﺍﺼﻤﺩﻱ ﺫﺍ ﺃﻨـﺎ ﻻ ﺃﺒـﺎﻟﻲ .. ﺃﻨﺎ ﺍﻟﻁﻔـل ﺤ ‪‬ﻀـﻨﻲ ﻤﻭﻋـﺩﻱ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻟﻭ ﺍﺸﺘﺩ ﺒﻐﻲ ﺍﻟﻁﻐﺎﺓ ﺍﺤ ‪‬ـﻨﻴﻨﻲ .. ﺴﺄﺤﻤﻲ ِﻤﻰ ﺍﻟﺒﻴـﺕ ﻭﺍﻟﻤﺴـﺠﺩ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﺤ‬ ‫ﻀ‬ ‫‪ ‬‬ ‫ﺩﻤﻲ ﺴﻭﻑ ﻴﺒﻘﻰ ﻨﻘﻭ ﹰﺎ ﻭﻨﻌ ﹰـﺎ .. ﺒــﺫﺍﻜﺭﺓ ﺍﻟﻴــﻭﻡ ﺜــﻡ ﺍﻟﻐــﺩ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﺸ‬ ‫ﺸ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﻟﻴﺱ ﻟﻲ ﻤﻥ ﺴـﻼﺡ ﻭﻟﻜـﻥ .. ﺴﺄﻓﺩﻴﻙ ‪‬ـل ﻴﻘ ‪‬ـل ﺍﻟﻤﻔﺘـﺩﻱ؟!‬ ‫ﻫ ْ ‪ ‬ﹾﺒ ُ‬ ‫‪‬‬ ‫ٍ‬ ‫ﻓﻠﻲ ﺼﻭﺕ ﻤﻥ ﺼﺎﺡ ﺘﺤﻴﺎ ﺒﻼﺩﻱ‬ ‫ﹸ ‪‬‬ ‫ﻭﺫﻱ ﺼﺨﺭﺓ ﻟﻡ ﺘﺯل ﻓﻲ ﻴﺩﻱ‬ ‫‪ْ ‬‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺍﻟﻤﻭﺕ ﻤﺎ ﻫ ‪‬ﻨـﻲ ﺇﺫ ﺃﺘـﺎﻨﻲ .. ﻭﻻ ﺍﻟﺫﺒﺢ ﻓـﻲ ﺸـﻜﻠﻪ ﺍﻟﻤﺭﻋـﺏ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹾ‬ ‫‪‬ﻤ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﺒﻜل ﺍﻨﺘﻘـﺎﻤﻲ ﻷ ‪‬ـﻲ ﻭﺃﺨﺘـﻲ .. ﺒﺼﻘﺕ ﻋﻠﻰ ﻭﺠـﻪ ﹸـﺒﺢ ﻏﺒـﻲ‬ ‫ﻗ ‪ٍ‬‬ ‫ﹸ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻭﻟﻡ ﺘﻁﻠﻕ ﺍﻟﺭﻴﺢ ﺴـﺎﻗﻲ ‪‬ـﺩ ‪‬ﺍ .. ﻭﻗﻔ ـﺕ ﻜﻤ ـﺎ ﺍﻟﺭﺠ ـل ﺍﻷﺸ ـﻴﺏ‬ ‫ﹸ ـ ‪ ِ ‬ﹾ ‪ِ ‬‬ ‫‪ ‬ﻋ ‪‬ﻭ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬ﹸ ﹾِ ِ‬ ‫ﺘﺤﻤﻠﺕ ﻜﺒ‪‬ـ ‪‬ﺍ ﻜﺄﺴ‪‬ـﺩ ﺍﻟﺒـﻭﺍﺩﻱ .. ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻘﻬـﺭ ﺤﺘـﻰ ﺭﺁﻨـﻲ ﺃﺒـﻲ‬ ‫ﹸ ِ ﺭ ُ ِ‬ ‫ـﻲ‬ ‫ـﺎ ﹸﻬﻡ ﻋﺠ ـﺕ ﻤﻁﻠﺒـ‬ ‫‪‬ﻠـ ﹾ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺼﺩﺭﻩ ﺍﻤ‪‬ﺘﺩ ﺼﺩﺭﻱ ﻭﻟﻜـﻥ .. ﺭﺼﺎﺼـ ﺘ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻫﺘﻔﺕ ﻭﺴﻴل ﺍﻟ ‪‬ﻤﺎ ﻗـﺩ ﻜﺴـﺎﻨﻲ: .. ﺃﻴﺎ ﻗـﺩﺱ ﻴـﺎ ﻗـﺩﺱ ﻻ ﺘـﺫﻫﺒﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ُ ﺩ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﻓﻠﻲ ﺼﻭﺕ ﻤﻥ ﺼﺎﺡ ﺘﺤﻴﺎ ﺒﻼﺩﻱ‬ ‫ﹸ ‪‬‬ ‫ﻭﺫﻱ ﺼﺨﺭﺓ ﻟﻡ ﺘﺯل ﻓﻲ ﻴﺩﻱ‬ ‫ﹲ ‪ْ ‬‬ ‫ﺃﻴﺎ ﻗﺩﺱ ﻏ ﱢﻲ ﻭﻟـﻲ ﺯﻏـﺭﺩﻱ .. ﺃﻨﺎ ﻟـﻡ ﺃﻤـﺕ ﺒـل ﺸـﻬﻴﺩ ﺃﻨـﺎ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹾ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬ﹶﻨ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﻏﻀﺒﺔ ﺍﻟﺤﻕ ﺼﻭﺕ ﺍﻨﻔﺠﺎﺭﻱ .. ﻀ ـﻴﺎﺀ ﺇﺫﺍ ﻏ ـﺎﺏ ﻋﻨ ـﻙ ﺍﻟﺴ ـﻨﺎ‬ ‫‪‬‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ‪‬‬ ‫ﹸ‬ ‫ﱢ‬ ‫ﹲ‬ ‫ـﻨﺢ ﻟﻠﺴ ـﻠﻡ ـﻭ ﺃﺫ ـﺎ‬ ‫ـﺎﺭ ـﺭ .. ﻭﺃﺠـ ‪ِ ‬ـ ﹾ ِ ﻟـ َ ﹾﻋﻨـ‬ ‫ـﺎ ـﺩﻭ ﺍﺤﺘﻀـ ‪ ‬ﻭﻗﺒـ ‪‬‬ ‫ﺃﻨـ ﻟﻠﻌـ ‪‬‬ ‫ﻓﺄﺴﻘﻴﻪ ﹶـ ‪‬ﺍ ﻭ ﹶـ ‪‬ﺍ ﺒﺼـﺨﺭﻱ .. ﻓﻠــﻴﺱ ‪‬ﻼﻗــﻲ ﻟــﻪ ﻤﺄﻤﻨــﺎ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﻜ ﺭ ﻓ ﺭ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﻌﺩ ﺍﻟﻤﺌﺫﻨـ ‪‬‬ ‫ﻤ ‪‬ﻯ ﺍﻟﻐﺩﺭ ﻟ ‪‬ﺎ ﺍﺤﺘﻭﺘﻬﺎ ﻀﻠﻭﻋﻲ .. ﺘﻤﻨ ـﺕ ـﻭ ﺃﺼـ‬ ‫ﱠﻴـ ﹸ ﻟـ‬ ‫‪‬‬ ‫ِ ﻤ‬ ‫‪‬ﺩ‬ ‫ﺃﻟ ‪‬ﺡ ﺒﺎﻟﻨﺼﺭ، ﻤﻭﺘﻲ ﺍﻨﺘﺼـﺎﺭ، .. ﻓﻬﻡ ﻟﻡ ﻴﻘ ‪‬ﻭﺍ ﺴـﻭﻯ ﺍﻟﺴﻭﺴـﻨﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺼ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭ‪‬‬ ‫ﻓﻠﻲ ﺼﻭﺕ ﻤﻥ ﺼﺎﺡ ﺘﺤﻴﺎ ﺒﻼﺩﻱ‬ ‫ﹸ ‪‬‬ ‫ﻭﺫﻱ ﺼﺨﺭﺓ ﻟﻡ ﺘﺯل ﻓﻲ ﻴﺩﻱ‬ ‫ﹲ ‪ْ ‬‬ ‫ﺃﻴﺎ ﻗﺩﺱ ﺃﻗﺴﻤﺕ ﺒﺎﺴﻡ ﺍﻟﻀـﺤﺎﻴﺎ .. ﺒﻨـﺯﻑ ﺍﻟﻘﺒـﺎﺏ ﻋﻠـﻰ ﺃﻀـﻠﻌﻲ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﹸ‬ ‫‪‬‬ ‫ـل ـﻲ ﺍﻷﺫﺭﻉ‬ ‫‪ِ‬‬ ‫ﻭﺒﺎﺴﻡ ﺍﻟـﺫﻴﻥ ﺍﺴـﺘﻤﺎﺘﻭﺍ ﻗﺘـﺎﻻ .. ﻭﺠﻨ ـﻲ ﺍﻟﻘﻨﺎﺒـ ِ ﻓـ‬ ‫‪ ‬ﹾـ ‪‬‬ ‫ﹰ‬ ‫ـل ﻴﻌ ـﻲ‬ ‫ـﻑ ـﻤﻭﺥ ﻭﻋﻘـ ِـ‬ ‫ـﻭﺭ .. ﻭﺃﻨـ ٍ ﺸـ ٍ‬ ‫ﺤ ـﺎﺓ ﻋ ـﺭﺍﺓ ـﺏ ﺠﺴـ ٍ‬ ‫‪‬ﻔـ ﹰ ‪‬ـ ﹰ ﺒﻘﻠـ ٍ‬ ‫ﻓﻼ ﺍﻟﻌﻴﺵ ﻴﻐﺭﻱ ﺍﻟﻔﺩﺍﺌﻲ ﻴﻭ ‪‬ـﺎ .. ﻭﻻ ﺍﻟﺨﻭﻑ ‪‬ﺜﻨﻴـﻪ ﻋـﻥ ﻤﻭﻗـﻊ‬ ‫ِ‬ ‫ﻴ‬ ‫‪ ‬ﻤ‬ ‫ﹸ ‪‬‬ ‫- ٩١ -‬
‫ﻭﺒﺎﺴﻡ ﺍﻟﻨﺒ ‪‬ﻴﻥ ﻤـ ‪‬ﻭﺍ ﺒﺄﺭﻀـﻙ .. ﺯﺍﺩﻭﺍ ـﻰ ـﺩﺭﻙ ﺍﻷﺭﻓـ ِ‬ ‫ـﻊ‬ ‫ِ‬ ‫ﻋﻠـ ﻗـ‬ ‫ِ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﺴﺘﺒﻘﻴﻥ ﻴﺎ ﻗﺩﺱ ﻟﻠ ‪‬ـﺭﺏ ﺩﻭ ‪‬ـﺎ .. ﻟﻨ ـﺎ ﺃﻨ ـﺕ ﻭﺍﻟﺤ ـﻕ ﺃﻥ ﺘﺭﺠﻌ ـﻲ‬ ‫ـ‬ ‫ﹸ ‪‬‬ ‫ِ‬ ‫ـ‬ ‫ِ ﻤ‬ ‫‪ ‬ﻌ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﻟﻲ ﺼﻭﺕ ﻤﻥ ﺼﺎﺡ ﺘﺤﻴﺎ ﺒﻼﺩﻱ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﺫﻱ ﺼﺨﺭﺓ ﻟﻡ ﺘﺯل ﻓﻲ ﻴﺩﻱ‬ ‫ﹲ ‪ْ ‬‬ ‫****‬ ‫ﻜﺘﺒﺕ ﻫﺫﻩ ﺍﻟﻘﺼﻴﺩﺓ ﺒﻌﺩ ﻤﻘﺘل ﺍﻟﻁﻔل ﺍﻟﻔﻠﺴﻁﻴﻨﻲ ﺍﻟﺸﻬﻴﺩ ﻤﺤﻤﺩ ﺍﻟﺩﺭﺓ، ﻭﺍﻟﺫﻱ ﺃﺜﺎﺭ ﺍﺴﺘﺸﻬﺎﺩﻩ ﺍﻟـﺭﺃﻱ ﺍﻟﻌـﺎﻡ‬ ‫ُ‬ ‫ﺍﻟﻌﺭﺒﻲ ﻭﺍﻟﻌﺎﻟﻤﻲ... ﻭﻤﻊ ﺫﻟﻙ ﻓﻘﺩ ﺘﻤﺎﺩﺕ ﺇﺴﺭﺍﺌﻴل ﻓﻲ ﻭﺤﺸﻴﺘﻬﺎ ﺘﺠﺎﻩ ﻗﺘل ﻭﺫﺒﺢ ﺍﻷﻁﻔﺎل ﺍﻷﺒﺭﻴﺎﺀ.‬ ‫- ٠٢ -‬
‫ﺼﺭﺨﺔ ﺍﻟﺩﻡ ﺍﻟﻌﺭﺒﻲ‬ ‫ﺴﻤﻌﺕ ﺍﻟﻘﺩﺱ ﻭﺍﻟـﺩﻡ ﻻ ﻴﺒـﺎﻟﻲ .. ﺭﺼﺎﺼــﺎﺕ ﺘﻤــ ‪‬ﻕ ﺨﺎﻓﻘ ‪‬ــﺎ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﺯ‬ ‫ٍ‬ ‫ﹸ‬ ‫ـﻭﺍ ـﺩ ‪‬ﺎ‬ ‫ـﻭل: ـﺎ ـﺕ ﺍﷲ ﻓ ـﺩﻭ .. ـﺎﻭﻤﻬﻡ ـﻭ ﻗﻁﻌـ ﻴـ ﻴ‬ ‫‪ ‬ﻭﻟـ‬ ‫ﺃﻗـ‬ ‫ﹶـ ‪ ‬‬ ‫ﺃﻨـ ﻟﺒﻴـ‬ ‫ﺘﻘـ‬ ‫ﺴﺄﻗﺒﺭﻫﻡ ﻫﻨﺎ.. ﻟـﻥ ﻴﺨﺭﺠـﻭﻨﻲ .. ﻭﻟﻭ ﺴـﺭﻗﻭﺍ ﺍﻟ ‪‬ـﻨﺎ ﻤـﻥ ﻤﻘﻠﺘﻴـﺎ‬ ‫ﺴ‬ ‫‪‬‬ ‫ُ‬ ‫ﺒﺘل ﺃﺒﻴﺏ، ﻋﻨـﺩ ﺨﻠـﻴﺞ ﻋﻜـﺎ، .. ﺒﺒﺌﺭ ﺍﻟ ‪‬ـﺒﻊ، ﻜﺭﻤـل، ﻀـﺎﻫﺭﻴﺎ‬ ‫ﺴ‬ ‫ﻭﻓﻲ ﻋﺴﻠﻭ ‪ ،‬ﻏﺯ ﹶ، ﺒﻴـﺕ ﻟﺤـﻡ .. ﻭﻓﻲ ﺍﻟﺨﺎﻥ ﺍﻟـﺫﻱ ﺫﺒﺤـﻭﻩ ﺤ ‪‬ـﺎ‬ ‫ﻴ‬ ‫ِ‬ ‫ٍ‬ ‫ﺓ‬ ‫ﺝ‬ ‫ﺃﻨﻴ ﹰﺎ ﻜـﺎﻥ ‪‬ـﻴل ﺩﻡ ﺍﻟ ‪‬ـﺤﺎﻴﺎ .. ﻭﻤﺒﺘﺴــ ‪‬ﺎ ﻭﺴــﻴ ‪‬ﺎ ﻋﺒﻘﺭﻴــﺎ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺴ ‪ ِ ُ‬ﻀ‬ ‫ﻘ‬ ‫ـﻡ ﺴﻠﺴ ـﻠﻪ ﺩﻭﻴ ـﺎ‬ ‫ﺒــﺭﺍﻡ ﺍﷲ ﻴﻠــ ‪‬ﺡ ﻟﻠﺼــﺒﺎﻴﺎ .. ﻓﻴ ـﺩﺙ ﺭﻏـ ‪ ‬ـ ِ ‪‬ـ‬ ‫‪‬ﺤـ ﹸ‬ ‫ﻭ‪‬‬ ‫****‬ ‫ﺴﻤﻌﺕ ﺍﻟﻘﺩﺱ ﻭﺍﻟﺩﻡ ﻓﻲ ﺍﻟﺒﻭﺍﺩﻱ .. ﻁﻬﻭ ‪‬ﺍ، ﺸـﺎﻤ ﹰﺎ، ‪‬ﺭ ‪‬ـﺎ ﺃﺒ ‪‬ـﺎ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﺨ ﺠ ﺤ‬ ‫ﺭ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹸ‬ ‫ـﻲ ـﺩ ـﺎﺩﻯ ﻋﻠﻴ ـﺎ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﻓﻲ ﻤﺼـﺭ ﻟـﻡ ﺃﺭﻩ ﻭﻟﻜـﻥ .. ﻴﺯﻟﺯﻟﻨـ ﻭﻗـ ﻨـ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫ﻴﻘﻭل ﺃﻨﺎ ﺍﻟﺩﻡ ﺍﻟﻌﺭﺒـﻲ ﻴﺠـﺭﻱ .. ُﻤﺴﻲ ﻓـﻲ ﻅﻤـﺎ ﺍﻷﻴـﺎﻡ ﺭ ‪‬ـﺎ‬ ‫ﻴ‬ ‫ِ‬ ‫ﻷ‬ ‫‪‬‬ ‫ُ‬ ‫ـﺤﺎﻴﺎ ـﺎ ﺒﻨﻴ ـﺎ‬ ‫ﻴـ ‪ ِ ‬ـ‬ ‫ـﻭﺭﻭﺍ ﻟﻠﻀـ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺍﻟﻤﻨﺴﺎل ﻓﻭﻕ ﺍﻟﻘـﺩﺱ ﺩﻫـ ‪‬ﺍ .. ﻓﺜـ‬ ‫ﺭ‬ ‫ُ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺃﺭﺽ ﺍﻟﺨﻠﻴل ُﻫﻴﻥ ﻋﺭﻀﻲ .. ﻭﻓ ـﻲ ﺍﻟﻔﺎﻟﻭﺠ ـﺔ ﺍﻤﺘﻬﻨ ـﻭﺍ ﺫﻭﻴ ـﺎ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ِ‬ ‫ﺃ‬ ‫ﺃﻓﻴﻘﻲ ﻴﺎ ﺒـﻼﺩ ﺍﻟ ‪‬ـﺭﺏ ﺤﺘـﻰ .. ﻴﻌﻭﺩ ﺍﻟﻤـﺎﺀ ﻓـﻲ ﻨﻬـﺭﻱ ﻨﻘ ‪‬ـﺎ‬ ‫ﻴ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ِ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﻭﻴﺒﺭﺃ ﻤﻥ ﻗﻴﻭﺩ ﺍﻷﺴ‪‬ـﺭ ﺠﺴـﻤﻲ .. ﻭﻴﻤﻀﻲ ﺍﻟﺤـﺯﻥ ﺨﺯﻴﺎ ﹰـﺎ ﺸـﻘﻴﺎ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻨ‬ ‫‪‬‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫****‬ ‫ﺴﻤﻌﺕ ﺍﻟﻘﺩﺱ ﺘﺼﺭﺥ ﻤﺜل ﻁﻔل .. ﺭﻤﺎﻩ ﺃﺒـﻭﻩ ﻓـﻲ ﺍﻟﻐﺎﺒـﺎﺕ ﺤ ‪‬ـﺎ‬ ‫ﻴ‬ ‫ٍ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﹸ‬ ‫ـل ﺠﻴﺸ ـﻪ ﺯﺤﻔ ـﺎ ﻗﻭﻴ ـﺎ‬ ‫ﹰـ ‪‬ـ‬ ‫ﹶـ‬ ‫ﺩﻤﺎﻩ ﺘﺸﺩ )ﻗﻴﺼﺭ( ﻜـﻲ ﻴﺭﺍﻫـﺎ .. ﻓﻴﺭﺴـ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﻟﻠﺸ ـﺭﻕ ﺍﻨﺜﻨ ـﺕ ﺃﻟﻘ ـﺕ ﻨ ـﺩﺍﺀ .. ﻭﻟــﻡ ﻴــﻙ ﺫﺍ ﻨــﺩﺍﺀ ﺃ ‪‬ﻟ ‪‬ــﺎ‬ ‫‪ ‬ﻭﻴ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹾ ـ ‪‬‬ ‫ﹾ‬ ‫ـ ِ‬ ‫ـﺯ ﺍﻵﻥ ﻗﻠﺒ ـﺎ ﻴﻌﺭﺒﻴ ـﺎ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ﺩﻡ ﺍﻟﻘﺩﺱ ﺍﺴﺘﺠﺎﺭ ﻤـﻥ ﺍﻟ ‪‬ـﺩﺍﺓ .. ﻴﻬــ ‪‬‬ ‫ﻌ ِ‬ ‫‪‬‬ ‫ِ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺩﺘﻨﺎ ـﻭﺩ ـﻰ ﻋﻔﻴ ـﺎ‬ ‫ﺃﻋـ ﻓﺘـ ‪ ‬ـ‬ ‫ﻴﻘﻭل ﻟﻪ ﻜ ﹶـﻰ ﺼـﻤ ﹰﺎ ﻜﻔـﺎﻨﻲ .. ﺒﻭﺤـ‬ ‫ﺘ‬ ‫ﻔ‬ ‫ﻨﺩﻙ ﺤﺼـﻭﻥ ﺇﺴـﺭﺍﺌﻴل ﺩ ﹰـﺎ .. ﻓ ﹸﺼـﻬل ﻓـﻲ ﺃﺭﺍﻀـﻴﻨﺎ ﺍﻟﺜﺭﻴـﺎ‬ ‫‪‬‬ ‫ـ‬ ‫ﺘ ـ ـ‬ ‫ﻜ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﺘﻌﻠــﻭ ﺭﺍﻴــﺔ ﺍﷲ ﺍﺒﺘﻬﺎ ‪‬ــﺎ .. ﻴﻌ ـﻭﺩ ﺭﺴ ـﻭﻟﻨﺎ ﻟ ـﻸﺭﺽ ﺤﻴ ـﺎ‬ ‫ِ ‪‬‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺠ‬ ‫ﹸ‬ ‫****‬ ‫ﺍﻷﺴﻤﺎﺀ ﺍﻟﺘﻲ ﻓﻲ ﺍﻟﺒﻴﺕ ﺍﻟﺭﺍﺒﻊ ﻭﺍﻟﺨﺎﻤﺱ ﻭﺍﻟﺴﺎﺒﻊ ﻭﺍﻟﺜﺎﻤﻥ ﻋﺸﺭ ﻜﻠﻬﺎ ﻤﻨﺎﻁﻕ ﻤﻭﺠﻭﺩﺓ ﻓﻲ ﻓﻠﺴﻁﻴﻥ ﺴﺎﻟﺕ‬ ‫ﻋﻠﻴﻬﺎ ﺩﻤﺎﺀ ﺍﻟﻀﺤﺎﻴﺎ، ﻭﻗﺩ ﺴﺠﻠﻬﺎ ﺍﻟﺘﺎﺭﻴﺦ ﺃﻭﻻ ﻓﻲ ﺠﻐﺭﺍﻓﻴﺎ ﺍﻟﻤﻜﺎﻥ، ﺜﻡ ﺴﺠﻠﻬﺎ ﺜﺎﻨ ‪‬ﺎ ﻓﻲ ﺫﺍﻜـﺭﺓ ﺍﻟﻌـﺎﻟﻡ ﺒﻌـﺩ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﺘﺨﺭﻴﺒﻬﺎ ﻭﺘﺩﻤﻴﺭ ﺍﻟﺒﻨﻴﺔ ﺍﻷﺴﺎﺴﻴﺔ ﻓﻴﻬﺎ...‬ ‫- ١٢ -‬
‫ﻨﺤﻥ ﺃﻁﻔﺎل ﺍﻟﺤﺠﺎﺭﺓ‬ ‫ـﺎ‬ ‫ـﺎ ﺍﻟﺤﺠﻴﻤــ‬ ‫ـﻥ ﻋﺎﻨﻘﻨــ‬ ‫ـﻐﺎﺭ .. ﻨﺤــ‬ ‫ـﺎل ﺼــ ‪‬‬ ‫ـﻥ ﺃﻁﻔــ ٌ‬ ‫ﻨﺤــ‬ ‫ﻴﺸـــﻬﺩ ﺍﻷﻋـــﺩﺍﺀ ﺃ ﱠـــﺎ .. ﻨﻘﻠـــﺏ ﺍﻟـــﺩﻨﻴﺎ ﻫﺸـــﻴﻤﺎ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬ﻨ‬ ‫ـﺎ ﻻ ﻨ ـﺎﻟﻲ .. ـﻲ ـ ‪‬ﺩﻯ ‪‬ﺭﺤ ـﺎ ﺃﻟﻴﻤ ـﺎ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ﻓـ ﺍﻟـ ﺭ ﺠ ‪‬ـ‬ ‫ﹸﺒــ‬ ‫ـﻭ ﺭﻤﻴﻨــ‬ ‫ﻟــ ‪‬‬ ‫****‬ ‫ـﺏ ﺍﻟﺠ ـﻭﺭﺍ‬ ‫‪‬ﺴــ‬ ‫ـﻥ .. ﻨﻤﻠــ ‪‬‬ ‫ـﻙ ﺍﻟﻘﻠــ‬ ‫ـﺎل ﻭﻟﻜــ ‪‬‬ ‫ـﻥ ﺃﻁﻔــ ٌ‬‫ﻨﺤــ‬ ‫ـﺎﻟﻲ .. ﺇﺫ ﻤ ‪‬ـ ـﻰ ﻴﺤﺒـ ـﻭ ﺩﻫـ ـﻭﺭﺍ‬ ‫ـ ‪ ‬ـ‬ ‫ﹾ ﻀ‬ ‫ـﻲ ﺤ ـﻡ ﺍﻟﻠﻴــ‬ ‫‪‬ﻠــ ‪‬‬ ‫ﻨﻤﺘﻁــ‬ ‫ـﻭﺭﺍ‬‫ـﻭ ﺒﺤــ‬ ‫ـﺄﺓ ﻨﺨﻁــ ‪‬‬ ‫ﻨﺨﻁــﻑ ﺍﻷﺒﺼــﺎﺭ ﺴــﻬ ‪‬ﺍ .. ﻓﺠــ ﹰ‬ ‫ﻭ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹸ‬ ‫****‬ ‫ـﻥ .. ﺍﻟﻬــ ـﻭﻯ ﻓﻴﻨــ ـﺎ ﺘــ ـﺄﻨﻕ‬ ‫ـﱠ ﹾ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎل ﻭﻟﻜــ ‪‬‬ ‫ـﻥ ﺃﻁﻔــ ٌ‬‫ﻨﺤــ‬ ‫ـﺄﻟﻕ‬ ‫ـﻡ ﺘـــ ﹾ‬ ‫ـﺎ ﻨﺠـــ ٍ‬ ‫ـﻤﻭ .. ﻤﺜﻠﻤـــ‬ ‫ﺤﺒ ـﺎ ـﻸﺭﺽ ﻴﺴــ‬ ‫‪ ‬ﻨــ ﻟــ‬ ‫ﻟــﻭ ﹶﺒــﺎ ﻤ ﱠــﺎ ﺼــﻐﻴﺭ .. ﻏﻴــﺭﻩ ﻓــﻲ ﺍﻟ ﱠــﻭ ‪‬ﻁﹶــﻕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﺘ ‪‬ﻴ ﻠ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻨ‬ ‫ﺨ‬ ‫****‬ ‫ـﺎﺠﺭ‬ ‫ـﻴﻥ ﺍﻟﺨﻨــ ‪‬‬ ‫ﺼ ـﺨﺭﺓ ﻓ ـﻲ ﺍﻟﻜ ـﻑ ﺃﻤﻀ ـﻰ .. ﻤ ـﻥ ﻤﻼﻴــ‬ ‫ِــ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﱢ‬ ‫ـ ﹲ ـ‬ ‫ـﺎﺠﺭ‬ ‫ـﻭﻯ .. ﻤ ـﻥ ﺼ ـﺭﺍﺥ ـﻲ ﺍﻟﺤﻨـ ‪‬‬ ‫ِـ ‪ ‬ـ ٍ ﻓـ‬ ‫ـﺎﺀ ﺍﻟﺤ ـﺭ ﺃﻗــ ‪‬‬ ‫ﻜﺒﺭﻴــ ‪ ‬ــ ‪‬‬ ‫ـﺎ ﻤ ـﺎﺠﺭ‬ ‫ـﺎﻟ ‪‬ﺩﻯ ﻓﻴﻨــ ‪‬ﻬــ ‪‬‬ ‫ـﻐﺎ ‪‬ﺍ .. ﻓــ ﺭ‬ ‫ـﻥ ﺇﻥ ﻜ ـﺎ ﺼــ ﺭ‬ ‫ﹸﻨــ‬ ‫ﻨﺤــ ‪‬‬ ‫****‬ ‫ﻨﺤﻥ ﺃﻁﻔﺎل ﺍﻟﺤﺠﺎﺭﺓ‬ ‫ﻨﺤﻥ ﺃﻁﻔﺎل ﺍﻟﺤﺠﺎﺭﺓ‬ ‫****‬ ‫- ٢٢ -‬
‫ﺃﻨﺎ ﺍﻟﻘﺩﺱ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﺩ ﹰﺎ ﻻ ﻴﻬﻭﺩﻴــــ‬ ‫ـﺔ ﺤﻘ ـﺎ .. ﻭﺼــــ ﻗ‬ ‫ـﺎ ﻋﺭﺒﻴـــ ﹲ ﹰـــ‬ ‫ﺃﻨـــ‬ ‫ﺸ ـﺭﻭﻕ ﺍﻟﺸ ـﻤﺱ ﻴﺸ ـﻬﺩ ﻟ ـﻲ .. ﻭﺁﻴـــــﺎﺕ ﺴـــــﻤﺎﻭﻴﺔ‬ ‫ﹲ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺒـــﺭﺍﻕ ﻟـــﻭ ﹸﺴـــﺎﺌﻠﻪ .. ﻷﺨـــﺭﺱ ﹸـــل ﻨﺎﺯﻴـــﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﱠ‬ ‫‪‬ﻜ‬ ‫ﹸ‪‬‬ ‫ﻨ‬ ‫ﹲ‬ ‫ـﺭﻗﻴﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺎﻙ ﺸــ‬‫ـﺭﺍﺏ ﻫﻨــ‬‫ـﻊ ـﺎﺕ ــ .. ﺘــ‬ ‫ـﺄﻥ ﺠﻤﻴـ ﺤﺒـ ِ ﺍﻟـ‬‫ﺒـ‬ ‫ـﻲ ﻭﻨﻬﺩﻴ ـﻪ‬ ‫‪‬ــ ‪‬‬ ‫ـﻰ ﺭﺃﺴــ‬‫ـﻭﻡ .. ﻋﻠــ‬ ‫ـﺭﺃﺕ ﻗــ ‪‬‬ ‫ﹾ‬ ‫ـﻑ ﺘﺠــ‬ ‫ﻓﻜﻴــ‬ ‫****‬ ‫ـﺎ .. ﺸـــــﺭﺍﻴﻴﻨﻲ ﺒﺠﻨﺒ ‪‬ـــــﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻴ‬ ‫ـﺫﻱ ﺃﺤﻴــ‬‫ـﻥ ﻭﺍﻟــ‬ ‫ﻭﻟﻜــ ‪‬‬ ‫ـﺩﻤﻭﺍ .. ﺃﻨـــﺎ ﺍﻤـــﺭﺃﺓ ﺤﺩﻴﺩﻴـــﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ـ ﹲ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎ ﻫــ‬‫ـﺄﺒﻨﻲ ﻜﻠﻤــ‬‫ﺴــ‬ ‫ـﺩﺍﺀ ـﻥ ـﻭﻗﻲ .. ﻭﻟـــﻡ ﻴﻁـــﺄﻭﺍ ﺃﻤﺎﻨﻴـــﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻤﺸ ـﻰ ﺍﻷﻋـ ﻤـ ﻓـ‬ ‫ﹶـ‬ ‫ـﺔ ﺍﻷﻗﺼ ـﻰ .. ﺃﻫـــﺎﻨﻭﺍ ﻜـــل ﻗﺩﺴـــﻴﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹸ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ـﻰ ﺒﻭﺍﺒــ ِ‬ ‫ﻋﻠــ‬ ‫ـل .. ﻭﺫﻱ ِـــ ـﺯ ﻭﻋﺫﺭﻴـــ ـﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﱟ ‪‬‬ ‫ﻋ‬ ‫ـل ﺫﻱ ﻋﻘــ ٍ‬ ‫ـﻭﺍ ﻜــ‬ ‫ﺃﺩﺍﻨــ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﻭﻨﻲ ﺒﻘﻭﻤﻴــــ ‪‬‬‫ﻭﺃﻴــﻥ ﺃﻓــﺭ ﻴــﺎ ﻗــﻭﻤﻲ .. ﺃﻏﻴﺜــــ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺎﻨﺩﻫﻡ .. ﻭﻟــﻡ ﹸﻌــﺭﻑ ﻟﻬــﻡ ﻨ ‪‬ــﻪ‬ ‫ِﻴ ‪‬‬ ‫ﺘ‬ ‫ـﺎ ﺘﺴــــ‬ ‫ﻓﺄﻤﺭﻴﻜــــ‬ ‫****‬ ‫ـﺄﻜﻭﻥ ﻭﻫﻤﻴ ـﻪ‬ ‫‪‬ــ ‪‬‬ ‫ﺇﻻﻡ ﻫــــﺫﻩ ﺍﻟﻔﻭ ‪‬ــــﻰ .. ﻭﻫــ‬ ‫ـل ﺴــ‬ ‫ﻀ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﺎﺕ ﻴﻬﻭﺩﻴــــ ‪‬‬ ‫ـل ـﺭﻯ ـﺎ ـﺕ .. ﻤﺤ ﱠــــ ﹲ‬ ‫ﻁ‬ ‫ﻭﻫـ ﺫﻜـ ‪ ‬ﻜﻤـ ﻗﺎﻟـ ﹾ‬ ‫ﻤﻔﺎﻭﻀــﺔ ﻤﻌــﻲ ﺭﻓ ‪‬ــﺕ .. ﻭﺘﻬﺩﺌـــــﺔ ﻭﺘﺴـــــﻭﻴﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹲ‬ ‫ﹾ‬ ‫‪ِ ‬ﻀ‬ ‫ﹲ‬ ‫ﻭﺘﻬﻭﻴـــ ـﺩ ﺴﺄﺭﻓﻀـــ ـﻪ .. ﺒﻤﺩﺭﺴـــــﺔ ﻭﻜﻠﻴـــــﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ٍ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫****‬ ‫ـﺎ ‪‬ﻴﻪ‬ ‫ـﻥ ﺘﻜﺴ ـﺭﻩ .. ﺠﻴــــ ﹲ‬ ‫ـﻭﺵ ﺍﻨﻜﺴــــ ﺭ ‪‬‬ ‫ـﺎﺤﻲ ﻟــ ﹸ ﹶ ‪‬ــ ‪ ‬‬‫ﺠﻨــ‬ ‫ـﺩﻫﺭ ﻋﺭﺒ ـﻪ‬ ‫‪‬ﻴــ‬ ‫ـﺄﺒﻘﻰ ﺍﻟــ‬ ‫ﻭﺭﺃﺴــﻲ ﻟﺴــﺕ ﺃﺨﻔﻀــﻬﺎ .. ﺴــ‬ ‫ﺴـ ـﻴﺭﺠﻊ ﺼـ ـﻭﺕ ‪‬ﻠ ‪‬ﻠﻨـ ـﺎ .. ﻴﻐﻨـــﻲ ﻓـــﻲ ﺍﻟﺨﻠﻴﻠ ‪‬ـــﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻴ‬ ‫ـ ﹸ ﺒﺒ ـ‬ ‫‪‬‬ ‫ـ‬ ‫ﺒـــﻼ ﻴـــﺄﺱ ﺃﻗـــﺎﺘﻠﻜﻡ .. ﻭﻟـــﻭ ﻁﺎﻟـــﺕ ﻟﻴﺎﻟ ‪‬ـــﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹾ ﻴ‬ ‫ـ‬ ‫ٍ‬ ‫****‬ ‫ﻜﺘﺒﺕ ﻫﺫﻩ ﺍﻟﻘﺼﻴﺩﺓ ﺒﻌﺩ ﺃﻥ ﺃﻋﻠﻨﺕ ﺇﺴﺭﺍﺌﻴل ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻤﺤﻁﺎﺕ ﺍﻟﻴﻬﻭﺩﻴﺔ ﺃﻨﻬﺎ ﺴﺘﻘﻭﻡ ﺒﺘﻬﻭﻴﺩ ﺍﻟﻘﺩﺱ، ﻭﺘﻬﻭﻴـﺩ‬ ‫ﻤﻨﺎﻫﺞ ﺍﻟﻤﺩﺍﺭﺱ ﻭﺍﻟﺠﺎﻤﻌﺎﺕ، ﻭﺃﻥ ﻓﻠﺴﻁﻴﻥ ﻭﺍﻟﻘﺩﺱ ﺘﺤﺩﻴ ‪‬ﺍ ﻟﻥ ﺘﻜﻭﻥ ﻓﻲ ﺍﻟﻤﺴﺘﻘﺒل ﺴﻭﻯ ﻤﺠـﺭﺩ ﺫﻜـﺭﻯ..!!‬ ‫‪‬‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻜﻤﺎ ﺭﻓﻀﺕ ﺇﺴﺭﺍﺌﻴل ﺍﻟﻤﻔﺎﻭﻀﺎﺕ ﺤﻭل ﺍﻟﺴﻼﻡ ﻓﻲ ﺍﻟﻭﻗﺕ ﺍﻟﺫﻱ ﻓﺘﺢ ﻓﻴﻪ ﻨﺘﻨﻴﺎﻫﻭ – ﺭﺌﻴﺱ ﻭﺯﺭﺍﺀ ﺇﺴـﺭﺍﺌﻴل –‬ ‫ﺍﻟﻨﻔﻕ ﺍﻟﺸﻬﻴﺭ ﺘﺤﺕ ﺍﻟﻤﺴﺠﺩ ﺍﻷﻗﺼﻰ ﻋﺎﻡ ٦٩٩١. ﺒﺤﺠﺔ ﺍﻟﺒﺤﺙ ﻋﻥ ﻫﻴﻜل ﺴﻴﺩﻨﺎ ﺴﻠﻴﻤﺎﻥ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻼﻡ.‬ ‫ُ‬ ‫- ٣٢ -‬
‫ﺍﻟﺴﻼﻡ ﺍﻟﺫﻱ...!!‬ ‫ـﺎﻋﺕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ـﻼﻡ ﺇﺫ ﻀــــ‬ ‫ﹾ‬ ‫ـﻰ ﺍﻷﺤــــ‬ ‫ـﺩﻴﻨﺘﻨﺎ ﻋﻠــــ‬ ‫ـﺎ ﻤــــ‬ ‫ـﻼ ‪‬ﺎ ﻴــــ‬ ‫ﺴــــ ﻤ‬ ‫ـﺕ‬ ‫ـﻲ ﺍﻟﺘﺎﻋــــ ﹾ‬ ‫ـﻸﻡ ﺍﻟﺘــــ‬ ‫ـﻭﻥ ﻟﻠــــ‬ ‫ـﺎﻥ ﻴﻨﺘﻔﻀــــ‬ ‫ـﻰ ﺍﻟﻔﺘﻴــــ‬ ‫ﻋﻠــــ‬ ‫ـﺎﻋﺕ‬ ‫ـﺎ ﺍﻨﺼــــ ﹾ‬ ‫ـﻲ ﺃﻭﻫﺎﻤﻨــــ‬ ‫ـﺎﻋﺭﻨﺎ ﻭﻓــــ‬ ‫ـﺕ ﻤﺸــــ‬ ‫ـﻡ ﻤﺎﺘــــ‬ ‫ﻭﻜــــ ‪‬‬ ‫ـﺕ‬ ‫ـﻲ ﺠﺎﻋــــ ﹾ‬‫ـﻤﺎﺌﺭﻨﺎ ﺍﻟﺘــــ‬‫ـﻪ ﻀــــ‬ ‫ـﻡ ﺘﺒﺎﺭﻜﹾــــ ‪‬‬‫ـﻼﻤﻙ ﻟــــ‬ ‫ﺴــــ ‪ِ ‬‬ ‫ﺴـــــﻼﻤﻙ ﻴـــــﺎ ﻤـــــﺩﻴﻨﺘﻨﺎ ﻜـــــﺄﺤﻼﻡ ﺒﻨـــــﺎ ﻀـــــﺎﻋﺕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ٍ‬ ‫‪ِ‬‬ ‫ﺃﺨـــــﺫﻨﺎ ﻓﻴـــــﻪ ﺘﻌﺯﻴـــــﺔ ﺒﻜـــــﻑ ﻫﺎﺩﻨـــــﺕ، ﻤﺎﻋـــــﺕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ٍ‬ ‫ﹰ‬ ‫****‬ ‫ﺃﺘﻴﺘـــــﻙ ﻴـــــﺎ ﺒـــــﻼﺩ ﺍﻟﺸـــــﺭﻕ ﻻﺌـــــﺫﺓ ﻭﻤﺴـــــﺭﻭﺭﻩ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹰ‬ ‫ِ‬ ‫ـﺭﻭﺭﻩ‬ ‫ـﺎﻡ ﻤﺠـــــ‬ ‫ـﺎل ﻟﻶﺜـــــ‬ ‫ـﺎﺌﺭ ﺍﻷﻁﻔـــــ‬ ‫ـﺩﺕ ﻤﺼـــــ‬ ‫ﻭﺠـــــ ﹸ‬ ‫ـﻭﺭﻩ‬ ‫ـﺫ ﻭﺍﻵﻻﻡ ﻤﺤﻔـــــــ‬ ‫ـﺎﺀ ﺍﻟﻔـــــــ ﱡ‬ ‫ـﻙ ﺍﻟﺒﻜـــــــ ‪‬‬ ‫ﺒﻌﻴﻨﻴـــــــ‬ ‫ـﻁﻭﺭﻩ‬ ‫ـﺎﺱ ﻤﺸــــ‬ ‫ـﻙ ﻭﺍﻷﻨﻔــــ ‪‬‬ ‫ـﻲ ﻜ ﱠﻴــــ ِ‬ ‫ـﺩﻑﺀ ﻓــــ ﻔ‬ ‫ـﺎﺕ ﺍﻟــــ ‪ ‬‬ ‫ﻭﻤــــ‬ ‫ﺴـــــﻼﻤﻙ ﻴـــــﺎ ﻤـــــﺩﻴﻨﺘﻨﺎ ﻜﻘﻭﺘﻨـــــﺎ ﺍﻟﺘـــــﻲ ﻀـــــﺎﻋﺕ‬ ‫ﹾ‬ ‫‪ِ‬‬ ‫ﺃﺨـــــﺫﻨﺎ ﻓﻴـــــﻪ ﺘﻌﺯﻴـــــﺔ ﺒﻜـــــﻑ ﻫﺎﺩﻨـــــﺕ، ﻤﺎﻋـــــﺕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ٍ‬ ‫ﹰ‬ ‫****‬ ‫ﺃﺘﻴ ﹸــــﻙ ﻓــــﻲ ﺯﻤــــﺎﻥ ﺍﻟﻐــــﺩﺭ ﺁﺴــــﻔﺔ ﻋﻠــــﻰ ﺍﻟﻌــــﺩل‬ ‫ِ‬ ‫ﹰ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﺘ‬ ‫ﺃﻴﻭﻟــــﺩ ﻁﻔــــل ﻫــــﺫﺍ ﺍﻟﻌﺼــــﺭ ﻤﺤﺭﻭ ‪‬ــــﺎ ﺒــــﻼ ﺃﻫــــ ِ؟‬ ‫ل‬ ‫ﻤ‬ ‫ُ‬ ‫‪‬‬ ‫ـل!‬ ‫ـﻭﻴﺏ ﻭﺍﻟﻘﺘــــ ِ‬ ‫ـﻰ ﺍﻟﺘﺼــــ‬ ‫ـﻭ ﻋﻠــــ‬ ‫ـل ﺃﻥ ﻴﺤﺒــــ‬ ‫ـﺩﺭﺏ ﻗﺒــــ‬ ‫ﺘــــ ‪ ‬‬ ‫ﻭﺘﺤﻀـــ ـ ﹸﻪ ‪‬ـــ ـﺩﻭﺭ ﺍﻟـــ ـﺭﻴﺢ ﻭﻗـــ ـﺕ ﺭﺼﺎﺼـــ ـﺔ ﺍﻟ ﱠـــ ـﺫل‬ ‫ِ‬ ‫ـ ﻨ‬ ‫ﹶ‬ ‫‪‬‬ ‫ـ ‪‬‬ ‫ﻨ‪ ‬ﺼ‬ ‫ـﻪ ﻀـــــﺎﻋﺕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ـﻥ ﺃﻗﺩﺍ ‪‬ــــ‬ ‫ـﺩﻴﻨﺘﻨﺎ ﻜﻤــــ ‪ ‬ﻤ‬‫ـﺎ ﻤــــ‬‫ـﻼﻤﻙ ﻴــــ‬ ‫ﺴــــ ‪ِ ‬‬ ‫ﺃﺨـــــﺫﻨﺎ ﻓﻴـــــﻪ ﺘﻌﺯﻴـــــﺔ ﺒﻜـــــﻑ ﻫﺎﺩﻨـــــﺕ، ﻤﺎﻋـــــﺕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﹾ‬ ‫ٍ‬ ‫ﹰ‬ ‫****‬ ‫ـﺎ‬‫ـﻡ ﻴﺄﻭﻴﻨــــ‬ ‫ـﺎﻥ ﺍﻟﺤﻠﹾــــ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ـﻲ، ﻭﻜــــ‬ ‫ـﺎ ﺍﻟﻌﺭﺒــــ ‪‬‬‫ـﺎ ﺤﻠ ‪‬ﻨــــ‬ ‫ﻭﺃﺩ ﹶــــ ‪ ‬ﹾﻤ‬ ‫َ ‪‬ﻨ‬ ‫ـﻜﻴﻨﺎ‬‫ـﺭﺡ ﺘﺴ‪‬ــــ‬ ‫ـﺎ ﺍﻟ ‪‬ــــ ‪‬‬ ‫ـﺏ، ﺯﺩﻨــــ ﺠ‬ ‫ـﺎ ﻟﻠﺤــــ ِ ِ‬‫ـﺎ ﻅﻬﺭﻨــــ‬‫ﺃﺩﺭﻨــــ‬ ‫ـﻴﻨﺎ‬‫ـﻌﻠﺘﻨﺎ ﻭﻤﺎﻀــــ‬‫ـﺩﺍﺩ ﹸــــ‬ ‫ﺸ‬ ‫ـ ‪‬ﺩﻯ ﺒﻐــــ‬ ‫ـﻲ ﺍﻟــــ ﺭ‬‫ـﻴﻨﺎ ﻓــــ‬‫ﻨﺴــــ‬ ‫ﻭﻻ ﺍﻟﺠـــــــﻭﻻﻥ ﺤ ‪‬ﺭﻨـــــــﺎ ﻭﻻ ‪‬ـــــــﻨﺎ ﻓﻠﺴـــــــﻁﻴﻨﺎ‬ ‫ـ‬ ‫ﱠ‬ ‫ﺼ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ‪ ‬ﺭ‬ ‫ـﺎ ﺍﻟﺘـــــﻲ ﻀـــــﺎﻋﺕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ـﻼ ‪‬ﻙ ﻴـــــﺎ ﻤـــــﺩﻴﻨﺘﻨﺎ ‪‬ﻭﻴ ﹸﻨــــ‬ ‫ﻫ ‪‬ﺘ‬ ‫ﺴــــ ﻤ‬ ‫ﺃﺨـــــﺫﻨﺎ ﻓﻴـــــﻪ ﺘﻌﺯﻴـــــﺔ ﺒﻜـــــﻑ ﻫﺎﺩﻨـــــﺕ، ﻤﺎﻋـــــﺕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﹾ‬ ‫ٍ‬ ‫ﹰ‬ ‫****‬ ‫- ٤٢ -‬
‫ﺃ ‪‬ــــــﺄﻨﺎ ﺤــــــﻴﻥ ﺴــــــﺎﻤﻨﺤﻨﺎ ﻭﺼــــــ ‪‬ﻗﻨﺎ ﺍﻷﻗــــــﺎﻭﻴﻼ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺴ‬ ‫ـﱢﻴﻼ‬ ‫ـﺎﻥ ِــــ ﻠ‬ ‫ـﺎ ﻜــــ ﻀ‬‫ـﺩ ﺤﺘ ‪‬ــــ‬ ‫ﻤ‬ ‫ـﻭﺀ ﺍﻟﻭﻋــــ‬ ‫ـﺎﻫﻭ" ﺒﻀــــ ِ‬‫"ﻨﺘﻴﻨــــ‬ ‫ـﺩﻴﻼ‬‫ـﻭﻥ ﻗﻨــــ‬‫ـﻴﻥ ﻴﻜــــ‬‫ـﻡ ﺤــــ‬‫ـﺎﻡ ﺍﻟﻅﻠــــ‬‫ـﺎﺭﺍﻙ" ﺍﺒﺘﺴــــ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭ"ﺒــــ‬ ‫ـﻴﻼ‬‫ـﺎ ﻭﺘﺤﻠـــــ‬‫ـﻰ ﺩﺭ ‪‬ـــــ‬ ‫ﺴ‬ ‫ـﺩﺍﺩ ﻟﻸ ‪‬ـــــ‬ ‫ـﺎﺭﻭﻥ" ﺍﻤﺘـــــ ‪ ‬ﺴ‬‫ﻭ"ﺸـــــ‬ ‫ﺴــــــﻼﻤﻙ ﻴــــــﺎ ﻤــــــﺩﻴﻨﺘﻨﺎ ﺃﺭﺍﻩ ﻜﻜﺫﺒــــــﺔ ﺸــــــﺎﻋﺕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ٍ‬ ‫‪ِ‬‬ ‫ﺃﺨـــــﺫﻨﺎ ﻓﻴـــــﻪ ﺘﻌﺯﻴـــــﺔ ﺒﻜـــــﻑ ﻫﺎﺩﻨـــــﺕ، ﻤﺎﻋـــــﺕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ٍ‬ ‫ﹰ‬ ‫****‬ ‫ﺴـــــﻼ ‪‬ﺎ ﻴـــــﺎ ﻋﺭﻭﺒﺘﻨـــــﺎ ﻓﻬ ‪‬ـــــﺎ ﺍﻁ ‪‬ـــــﺭﻱ ﻤ ﱠـــــﺎ‬ ‫ِﻨ‬ ‫ﱠﻬ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻓﻌـــــﺎﺭ ﺃﻥ ﺘ ‪‬ـــــﻤﻴﻨﺎ ﻭ ِـــــﻥ ﺇﻓـــــﻙ ﺒﻨـــــﺎ ﻫﻤ‪‬ﻨـــــﺎ‬ ‫ِ‬ ‫ٍ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬ﻤ‬ ‫‪  ‬ﻀ‬ ‫ـﺎ‬‫ـﺎﻤﻭﺍ ﻭﻻ ﹸﻤﻨــــ‬ ‫ﻗ‬ ‫ـﻼ ﻗــــ‬‫ـ ‪‬ﺍ، ﻓــــ‬ ‫ـﻭﻯ ﻗﻬــــ ﺭ‬‫ـﻼﻤﻙ ﻴﻜﺘــــ‬ ‫ﺴــــ ‪ِ ‬‬ ‫ـﺎ‬ ‫ـﻪ ﺃﻤ‪‬ﻨـــ‬ ‫ـﻤﻥ ﻟـــ‬ ‫ـﻡ ﻨﻀـــ ‪‬‬ ‫ـﺩﺍ، ﻭﻟـــ ‪‬‬ ‫ـﺎﺡ ﺒـــ‬ ‫ـﺘﻥ ﺍﻟﺭﻴـــ ِ‬ ‫ـﻰ ﻤـــ ِ ‪‬‬ ‫ﻋﻠـــ‬ ‫ـﺎﻋﺕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ـﻲ ﻀــــ‬‫ـﺎ ﺍﻟﺘــــ‬‫ـﺩﻴﻨﺘﻨﺎ ﻜﻨﺨﻭﺘﻨــــ‬‫ـﺎ ﻤــــ‬‫ـﻼﻤﻙ ﻴــــ‬ ‫ﺴــــ ‪ِ ‬‬ ‫ﺃﺨـــــﺫﻨﺎ ﻓﻴـــــﻪ ﺘﻌﺯﻴـــــﺔ ﺒﻜـــــﻑ ﻫﺎﺩﻨـــــﺕ، ﻤﺎﻋـــــﺕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﹾ‬ ‫ٍ‬ ‫ﹰ‬ ‫****‬ ‫ﹸﺘﺒﺕ ﻫﺫﻩ ﺍﻟﻘﺼﻴﺩﺓ ﺨﻼل ﻤﻔﺎﻭﻀﺎﺕ ﺍﻟﺴﻼﻡ ﺍﻟﺘﻲ ﺍﻨﻌﻘﺩﺕ ﻋﺎﻡ ٦٠٠٢ ﻡ، ﻭﺍﻟﺘﻲ ﻁﺎﻟﻤﺎ ﺍﻨﻌﻘﺩﺕ ﻭﻟﻡ ﺘﺴـﻔﺭ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﻜ‬ ‫ﻋﻥ ﺸﻲﺀ.‬ ‫- ٥٢ -‬
‫ﺍﻨﻬﻀﻲ ﻴﺎ ﺒﻼﺩﻱ‬ ‫ـﺩﺍ‬‫ـﺩﻭ ـﺫﻱ ﻋﺭﺒـ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻅﺎﻟﻤﻴﻥ ﺍﻨﻬﻀﻲ ﻴﺎ ﺒﻼﺩﻱ .. ﻭﺭ ‪‬ﻱ ﺍﻟﻌـ ﺍﻟـ‬ ‫‪‬ﺩ‬ ‫ـﺘﺒ ‪‬ﺍ .. ﻭﻜﻡ ﺸـ ‪‬ﺩ ﺍﻷﻫـل ﻜـﻡ ﻫـ ‪‬ﺩﺍ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺃﻴﺒﻘ ـﻰ ـﺎ ـﺎﺘﻼ ﻤﺴـ ﺩ‬ ‫ﹶـ ﻫﻨـ ﻗـ ﹰ‬ ‫ﻓﺜﻭﺭﻱ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺒﻐـﻲ ﻻ ﺘﺘﺭﻜﻴـﻪ .. ﻅﻠﻭﻤـﺎ ﻋﻠـﻰ ﺍﻷﺭﺽ ﻤﺴـﺘﻌﺒﺩﺍ‬ ‫‪  ‬ـ‬ ‫‪‬ـ ـ‬ ‫ِ‬ ‫****‬ ‫ـﻭﺩﺍ‬‫ـﺩ ﻭﺍﻟﻤﻘـ‬‫ﻭﻫ ‪‬ﺎ ﺍﻨﻔﻀﻲ ﻋﻨﻙ ﺜﻭﺏ ﺍﻟﻐﻤـﺎﻡ .. ﺃﻻ ﺤﻁ ـﻲ ﺍﻟﻘﻴـ‬ ‫ﱢﻤـ‬ ‫ِ‬ ‫‪‬‬ ‫ِ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﺃﺯﻴﻠﻲ ﻜﻭﺍﺒﻴﺱ ﻤﻥ ﻤﺱ ﻋﺭﻀﻲ .. ﻭﺩﻭﺴـﻲ ﻋﻠـﻰ ﻤـﻥ ﻟـﻪ ﺃﻴ ـﺩﺍ‬ ‫ـ ‪  ‬ـ ‪‬ـ‬ ‫ـ‬ ‫‪ِ  ‬‬ ‫ﻭﻨ ـﺎﺩﻱ ﻨﻠﺒ ـﻲ ﺍﻟﻨ ـﺩﺍ ﻁ ـﺎﺌﻌﻴﻥ .. ﻓﻠﻡ ﻨﺒﻙ ﻤﻥ ﻓﻲ ﺍﻟﺤﻤﻰ ﺍﺴ ﹸﺸـﻬﺩﺍ‬ ‫ﺘ‬ ‫ِ ‪‬‬ ‫ـ ـ ‪‬‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫***‬ ‫ﻟﻨﺎ ﻓﻲ ﺍﻟﺸـﻬﺎﺩﺓ ﺒـﺎﻉ ﻁﻭﻴـل .. ﺒﺄﻭﻁﺎﻨﻨــﺎ ﻨﻌﺸــﻕ ﺍﻟﻤﺭﻗــﺩﺍ‬ ‫ٌ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻨﺴ ـﺎﺀ ﺸ ـﻴﻭﺨﺎ ﺸ ـﺒﺎ ‪‬ﺎ ﺘﺒ ـﺎﻫﻭﺍ .. ﺒـﺄﻥ ﻴﻔﺘـﺩﻭﺍ ﺍﻟﺒﻴـﺕ ﻭﺍﻟﻤﺴـﺠﺩﺍ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ‪ ‬ـ ﹰ ـ ﺒ ـ‬ ‫ﻭﺫﺍ ﺍﻟﻁﻔل ﻓﻴﻨـﺎ ﻏـﺩﺍ ﻤﺴـﺘﻤﻴ ﹰﺎ .. ﻟﻴﻠﻘ ـﻰ ﻋﻠ ـﻰ ﺃﺭﻀ ـﻪ ﺍﻟﻤﻭﻋ ـﺩﺍ‬ ‫ـ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺘ‬ ‫****‬ ‫ﻓﺜﻭﺭﻱ ﺒﻼﺩﻱ ﻋﻠـﻰ ﺍﻟﻅـﺎﻟﻤﻴﻥ .. ﻭﺭ ‪‬ﻴﻬ ـﻭ ﺭﻜﻌ ـﺎ ﺴ ـ ‪‬ﺩﺍ‬ ‫ﺩ ‪‬ﻤــ ‪ ‬ﱠ ‪‬ــ ‪‬ــ ﺠ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﻟﻥ ﹸﻘﻬﺭﻱ ﻨﺤﻥ ﺃﺴ‪‬ـﺩ ﺍﻟﺘﺤـﺩﻱ .. ﻭﻟﺴﻨﺎ ﻨﺒـﺎﻟﻲ ﺼـﻨﻭﻑ ﺍﻟـ ‪‬ﺩﻯ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﹶ‬ ‫‪‬‬ ‫ُ ‪‬‬ ‫‪‬ﺘ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺍﻟﺸﻌﺏ ﻜﱢـﻲ ﺼـﻤﻭﺩ ﺃﻜﻴـﺩ .. ﺨﻠﻴـ ـﻕ ﺒﻘﻠﺒـ ـﻲ ﺃﻥ ﻴﺼ‪‬ـ ـ ‪‬ﺩﺍ‬ ‫ﻤ‬ ‫‪ ‬‬ ‫ﹲ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬ﹸﻠ‬ ‫****‬ ‫ﻭﻫ ‪‬ﻲ ﺒﻼﺩﻱ ﻋﻠـﻰ ﺍﻟﻐﺎﺼـﺒﻴﻥ .. ﻭﺼﻴﺤﻲ ﺼـﻴﺎ ‪‬ﺎ ﻟﻬـﻡ ﻤﺭ‪‬ﻋـﺩﺍ‬ ‫‪ ‬‬ ‫ﺤ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬ﺒ‬ ‫ﺃﻋﻴﺩﻱ ﻤﻌﻲ ﻤﺠﺩ ﺫﺍﺕ ﺍﻟﺼﻭﺍﺭﻱ .. ﻭﺩﻜ ـﻲ ـﺩ ‪‬ﺍ ـﺩﺍ ـﺭﺩﺍ‬ ‫‪ ‬ﱢـ ﻋـ ﻭ ﺒـ ﺃﻤـ‬ ‫ِ ‪‬‬ ‫ﻭﻴﺎ ﺸﻌﺏ ﻋﻜـﺎ ﻭﺤﻁـﻴﻥ ﻫﻴـﺎ .. ﻫ ـﻭ ﺍﻟﺤ ـﻕ ﺁﺕ ﻭﻤ ـﺎ ﺍﺴ ـ ﹸﺒﻌﺩﺍ‬ ‫ﺘ‬ ‫ٍ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫****‬ ‫ﻓﻠﺴﻁﻴﻥ ﻴﺎ ﻤـﺭﻴﻡ ﺍﺴﺘﻨﻬﻀـﻴﻬﺎ .. ﺃﺯﻴﻠـ ﺴـ ﺭ ﺒﻬـ ﺃﺴـ‬ ‫ـﻲ ـﺘﺎ ‪‬ﺍ ـﺎ ـﻭﺩﺍ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﻫ ‪‬ﻱ ﺒﺠﺯﻉ ﺍﻟـﺫﻴﻥ ﺍﻓﺘـﺩﻭﻫﺎ .. ﻴ ـﺎﻗﻁ ـﻼ ـﻠﻴل ﺍﻟﻔ ـﺩﺍ‬ ‫ِـ‬ ‫ﻨﺴـ ﹰ ﺴـ‬ ‫‪‬ﺴـ‬ ‫‪‬ﺯ‬ ‫ﻭﻤ ‪‬ﻱ ﺒﻤﻬﺩ ﺍﻟﻤﺴـﻴﺢ ﺍﻨﻅﺭﻴﻨـﺎ .. ﻭﻜﻭﻨﻲ ﻟﻨﺎ ﻓـﻲ ﺍﻟـﺩﺠﻰ ‪‬ﺭﺸـﺩﺍ‬ ‫‪ ‬ﻤ‬ ‫‪‬ﺭ‬ ‫****‬ ‫ﻓﻠﺴﻁﻴﻥ ﻴﺎ ﺴﻴﺩ ﺍﻟﺭﺴل ﻴـﺎ ‪‬ـﻥ .. ﻟﻤﺴ ـﺭﺍﻙ ﻤ ـﺎ ﺯﺍل ﻓﻴﻨ ـﺎ ﻫ ـﺩﻯ‬ ‫ـ ‪ ‬‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻤ ‪‬‬ ‫‪ِ  ‬‬ ‫ﻭﺒﻐﺩﺍﺩ ﺘﺒﻜﺒـﻲ ﺩ ‪‬ـﺎ ﻻ ﺩﻤﻭ ‪‬ـﺎ .. ﻓﻬل ﺭﺍﺡ ﻋﻤﺭ ﺍﻟﻀـﺤﺎﻴﺎ ‪‬ـﺩﻯ‬ ‫ﺴ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﻤ‬ ‫ـﺎ ﺃ ‪ ‬ـﺭﺡ ـﺭ ـﻲ .. ﻭﺃﻭﻟ ـﻰ ـﻪ ﺃﻥ ـﺩ ـﺩﺍ‬ ‫ﻨﻤـ ‪ ‬ﺍﻟﻴـ‬ ‫‪‬ﹶـ ﺒـ‬ ‫ﻫﻤـ ُﺱ ﺠـ ٍ ﻜﺒﻴـ ٍ ﺃﺒـ ﱟ‬ ‫- ٦٢ -‬
4538
4538
4538

Recommended

6023
60236023
6023kotob arabia
 
4881
48814881
4881kotob arabia
 
6025
60256025
6025kotob arabia
 
5697
56975697
5697kotob arabia
 
1456
14561456
1456kotob arabia
 
6107
61076107
6107kotob arabia
 
1215
12151215
1215kotob arabia
 
3227
32273227
3227kotob arabia
 

Recommended

6023
60236023
6023kotob arabia
 
4881
48814881
4881kotob arabia
 
6025
60256025
6025kotob arabia
 
5697
56975697
5697kotob arabia
 
1456
14561456
1456kotob arabia
 
6107
61076107
6107kotob arabia
 
1215
12151215
1215kotob arabia
 
3227
32273227
3227kotob arabia
 
5772
57725772
5772kotob arabia
 
799
799799
799kotob arabia
 
898
898898
898kotob arabia
 
5964
59645964
5964kotob arabia
 
5174
51745174
5174kotob arabia
 
798
798798
798kotob arabia
 
280
280280
280kotob arabia
 
4756
47564756
4756kotob arabia
 
5465
54655465
5465kotob arabia
 
6052
60526052
6052kotob arabia
 
5768
57685768
5768kotob arabia
 
4482
44824482
4482kotob arabia
 
5172
51725172
5172kotob arabia
 
4724
47244724
4724kotob arabia
 
1609
16091609
1609kotob arabia
 
5246
52465246
5246kotob arabia
 
6091
60916091
6091kotob arabia
 
5826
58265826
5826kotob arabia
 
4211
42114211
4211kotob arabia
 
3151
31513151
3151kotob arabia
 
Banking Profile - Joe Muthoka
Banking Profile - Joe MuthokaBanking Profile - Joe Muthoka
Banking Profile - Joe MuthokaJoe Muthoka
 
Palanglish
PalanglishPalanglish
Palanglishofthe4
 

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

5772
57725772
5772
 
799
799799
799
 
898
898898
898
 
5964
59645964
5964
 
5174
51745174
5174
 
798
798798
798
 
280
280280
280
 
4756
47564756
4756
 
5465
54655465
5465
 
6052
60526052
6052
 
5768
57685768
5768
 
4482
44824482
4482
 
5172
51725172
5172
 
4724
47244724
4724
 
1609
16091609
1609
 
5246
52465246
5246
 
6091
60916091
6091
 
5826
58265826
5826
 
4211
42114211
4211
 
3151
31513151
3151
 

Viewers also liked

Banking Profile - Joe Muthoka
Banking Profile - Joe MuthokaBanking Profile - Joe Muthoka
Banking Profile - Joe MuthokaJoe Muthoka
 
Palanglish
PalanglishPalanglish
Palanglishofthe4
 

Viewers also liked (20)

Banking Profile - Joe Muthoka
Banking Profile - Joe MuthokaBanking Profile - Joe Muthoka
Banking Profile - Joe Muthoka
 
Palanglish
PalanglishPalanglish
Palanglish
 
Webquest
WebquestWebquest
Webquest
 
Guia mazarron
Guia mazarronGuia mazarron
Guia mazarron
 
4561
45614561
4561
 
References
ReferencesReferences
References
 
5692
56925692
5692
 
5756
57565756
5756
 
Tic`s
Tic`sTic`s
Tic`s
 
4237
42374237
4237
 
4721
47214721
4721
 
4458
44584458
4458
 
1629
16291629
1629
 
5271
52715271
5271
 
Pan de cristo
Pan de cristoPan de cristo
Pan de cristo
 
3650
36503650
3650
 
1493
14931493
1493
 
1079
10791079
1079
 
1097
10971097
1097
 
CURRICULUM VITAE
CURRICULUM VITAECURRICULUM VITAE
CURRICULUM VITAE
 

More from kotob arabia

More from kotob arabia (20)

1086
10861086
1086
 
960
960960
960
 
764
764764
764
 
6487
64876487
6487
 
6205
62056205
6205
 
942
942942
942
 
96
9696
96
 
5962
59625962
5962
 
763
763763
763
 
6486
64866486
6486
 
745
745745
745
 
6204
62046204
6204
 
6435
64356435
6435
 
5961
59615961
5961
 
6182
61826182
6182
 
959
959959
959
 
941
941941
941
 
594
594594
594
 
762
762762
762
 
744
744744
744
 

4538

  • 1.
  • 2.    ‫א‬ -٢-
  • 3. ‫‪‬‬ ‫ﺍﻹﻫــﺩﺍﺀ ........................................................................................................... - ٤ -‬ ‫ﻤﻔﺘﺘﺢ................................................................................................................. - ٥ -‬ ‫ﻟﺒﻨﺎﻥ ﻻ.. ﻟﻥ ﺘﻨﺯﻓﻲ................................................................................................... - ٧ -‬ ‫ﺍﻟﻌﺯﻑ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻭﺘﺭ ﺍﻟﻨﺎﺯﻑ .......................................................................................... - ٠١ -‬ ‫ﻴﺎ ﺃﻴﻬﺎ ﺍﻟﻌﺭﺏ ....................................................................................................... - ٢١ -‬ ‫ﺃﺨﻲ ﻓﻲ ﺍﻟﻘﺩﺱ ..................................................................................................... - ٦١ -‬ ‫ﺘﻨﻭﻴﻌﺎﺕ ﻤﺩﺭﺴﻴﺔ.................................................................................................... - ٨١ -‬ ‫ﺍﻟﺼﺨﺭﺓ ﻻ ﺘﺯﺍل ﻓﻲ ﻴﺩﻱ ........................................................................................... - ٩١ -‬ ‫ُ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﺼﺭﺨﺔ ﺍﻟﺩﻡ ﺍﻟﻌﺭﺒﻲ ................................................................................................. - ١٢ -‬ ‫ﻨﺤﻥ ﺃﻁﻔﺎل ﺍﻟﺤﺠﺎﺭﺓ ................................................................................................ - ٢٢ -‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺍﻟﻘﺩﺱ ........................................................................................................... - ٣٢ -‬ ‫ﺍﻟﺴﻼﻡ ﺍﻟﺫﻱ...!!.................................................................................................... - ٤٢ -‬ ‫ﺍﻨﻬﻀﻲ ﻴﺎ ﺒﻼﺩﻱ ................................................................................................... - ٦٢ -‬ ‫ﺘﺤﻴﺔ ﺍﻟﻌﹶﻡ .......................................................................................................... - ٧٢ -‬ ‫‪‬ﻠ‬ ‫ﺍﻟﺸﺎﻋﺭﺓ ............................................................................................................ - ٨٢ -‬ ‫-٣-‬
  • 4. ‫ﺍﻹﻫــﺩﺍﺀ‬ ‫ﺇﻟﻰ ﻜل ﺍﻷﺒﺭﻴﺎﺀ‬ ‫ﻓﻲ ﻓﻠﺴﻁﻴﻥ ﻭﺍﻟﻌﺭﺍﻕ ﻭﺠﻨﻭﺏ ﻟﺒﻨﺎﻥ‬ ‫ﺇﻟﻰ ﺍﻟﺸﺭﻓﺎﺀ ﺍﻟﺼﺎﻤﺘﻴﻥ‬ ‫ﻓﻲ ﻫﺫﺍ ﺍﻟﻭﻁﻥ ﺍﻟﻌﺭﺒﻲ ﺍﻟﻜﺒﻴﺭ‬ ‫ﺃﻫﺩﻱ ﺼﺭﺨﺔ ﺍﻟﺩﻡ ﺍﻟﻌﺭﺒﻲ ﺍﻟﻨﺎﺯﻑ ﻤﻥ ﺍﻟﺠﺭﺡ ﺍﻟﻌﺭﺒﻲ ﺍﻟﻜﺒﻴﺭ..،‬ ‫א‬ ‫-٤-‬
  • 5. ‫ﻤﻔﺘﺘﺢ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﺎﺀ ـﻥ ﻗﻤﻴﺼــ‬ ‫ـ ‪‬ﺩ ﺍﻟﻐﻨــ ‪ ‬ﻤــ‬ ‫ﺘﺠــ ﺭ‬ ‫ـﺎﻟﻤﻭﺍﺀ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺎﺭ ﻜــــــ‬‫ﻭﺼــــــ‬ ‫ـﺄﺘﻡ‬ ‫ـل ﻤــ ٍ‬ ‫ـﻭﻥ ﻤﺜــ‬ ‫ﺃﻁﻠ ـﺕ ﺍﻟﻠﺤــ ‪‬‬ ‫ﱠــ ِ‬ ‫ـﺎﺀ‬ ‫ـ ‪‬ﻊ ﺍﻟﻨﻘـــــــ ‪‬‬ ‫ﹸﺸـــــــ ﻴ ‪‬‬ ‫ﺘ‬ ‫ﺘﻘــــ ‪‬ﻤﺕ ﺃﻜﻔ ﹶــــﺎ ﺒﻘــــﻭﺓ‬ ‫ـ ٍ‬ ‫ـ‬ ‫ﺩ ﹾ ﹸ ﱡﻨ‬ ‫ـﺯﺍﺀ‬ ‫ـﺎﻟﺹ ﺍﻟﻌــــــ ‪‬‬‫ﺒﺨــــــ‬ ‫ﻓﺄﺭﺸــﺩ ﺍﻟﺼــﺒﺎﺡ ﻋــﻥ ﻋﻴﻭﻨﻨــﺎ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺒﻨﻅـــــــﺭﺓ ﺍﺴـــــــﺘﻴﺎﺀ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺩﻴﻕ‬ ‫ـﻴﻊ ـﺎ ﺼــ ﹸ‬ ‫ﻷﻥ ـﺎ ﻴﻀــ ﻴــ‬ ‫‪ ‬ﻤــ‬ ‫ـﺎﺀ‬ ‫ـﻭﺩ ﺒﺎﻟﺒﻜــــــ ‪‬‬‫ﻻ ﻴﻌــــــ‬ ‫א‬ ‫-٥-‬
  • 6. ‫"ﻤﺼﺭ ﺍﻟﺘﻲ ﻓﻲ ﺨﺎﻁﺭﻱ".. ﻫﻲ ﻤﻨﻴﺘﻲ ﻭﻫﻭﻴﺘﻲ..‬ ‫ﻫﻲ ﻓﻲ ﺍﻟﺼﺒﺎﺡ ﺭﻓﻴﻘﺘﻲ ﻭﺼﺩﻴﻘﺘﻲ‬ ‫ﻫﻲ ﻓﻲ ﺍﻟﻤﺴﺎﺀ ﺨﻭﺍﻁﺭﻱ‬ ‫ﺃﺯﻫﻭ ﺒﻬﺎ ﻜﺎﻟﻨﻭﺭ ﻓﻲ ﻋﻴﻨﻲ ﺃﻀﺎﺀ ﻨﻭﺍﻅﺭﻱ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺃﺯﻫﻭ ﺒﻬﺎ ﺯﻫﻭ ﺍﻟﺯﺒﺭﺠﺩ ﻓﻭﻕ ﺠﻴﺩﻱ‬ ‫ﺩﺍﻋﺒﺘﻪ ﻀﻔﺎﺌﺭﻱ‬ ‫‪ ‬ﹾ ‪‬‬ ‫ﺃﺯﻫﻭ ﺒﻬﺎ ﺇﺫ ﻋﺎﻨﻘﺕ ﻗﻠﺒﻲ ﻓﺭﻕ ﻭﺩﻕ‬ ‫‪‬ﱠ ﱠ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﺤﺘﻰ ﺸﻔﺘﻪ‬ ‫ﹸ ﹾﹸ ‪‬‬ ‫ﻴﺠﺭﻱ ﺃﻤﺎﻤﻲ ﻓﻭﻕ ﺴﻁﺢ ﺩﻓﺎﺘﺭﻱ‬ ‫ﻓﺭ ‪‬ﺎ ﺒﻬﺎ...‬ ‫ﹶ ِﺤ‬ ‫ﻓﻬﻲ ﺍﻟﺘﻲ ﻤﻠﻜﺕ ﻗﻠﻭﺏ ﺍﻟﻌﺎﻟﻤﻴﻥ ﺒﻘﻭﺓ‬ ‫ٍ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﻭﺒﻬﺎ ﻤﻠﻜﺕ ﻤﻨﺎﺒﺭﻱ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﻭﻫﻲ ﺍﻟﺘﻲ – ﻓﺨ ‪‬ﺍ ﺃﻜ ‪‬ﺭ – ﺘﺴﺘﺤﻕ ﻤﺸﺎﻋﺭﻱ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﺭ ﺭ‬ ‫ﻫﻲ ﺘﺴﺘﺤﻕ ﻤﺸﺎﻋﺭﻱ‬ ‫ﻫﻲ...‬ ‫ﺘﺴﺘﺤﻕ...‬ ‫ﻤﺸﺎﻋﺭﻱ....‬ ‫א‬ ‫-٦-‬
  • 7. ‫ﻟﺒﻨﺎﻥ ﻻ.. ﻟﻥ ﺘﻨﺯﻓﻲ‬ ‫ﻋﺭﺍﻓﺔ ﺍﻟﻔﻨﺠﺎﻥ ﺃﻟﻘﺕ ﻤﺎ ﺘﺒ ﱠﻰ ﻋﻨﺩﻫﺎ..‬ ‫ﻘ‬ ‫ﻓﻨﺠﺎﻥ ﻗﻬﻭﺘﻬﺎ ﺍﻟﻤﻌﺘﻘﺔ ﺍﻟﺘﻲ ﺸﺭﺒﺕ ﺘﺄ ‪‬ﻩ ﻗﺎﺌﻼ:‬ ‫ﹰ‬ ‫ﹾ ﻭ‬ ‫ﻟﺒﻨﺎﻥ ﺃﻨﺕ ﺍﻵﻥ ﺒﻴﻥ ﺤﺭﺍﺌﻕ ﺍﻟﻅﻠﻡ ﺍﻟﻤﻘﻴﻡ‬ ‫ِ‬ ‫ﻭﺒﻴﻥ ﺤﻕ ﺴﻁﺭﺘﻪ ﺒﺄﺩﻤﻌﻲ ﻋﻴﻨﻲ‬ ‫ﱠ ﹾ‪‬‬ ‫ﻭﺃﻀﻠﻊ ﺃﺤﺭﻓﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﻠﺘﻨﻬﻀﻲ ﻤﻥ ﺒﻴﻥ ﺃﻭﺭﺍﻕ ﺍﻟﻜﻼﻡ‬ ‫ِ‬ ‫ﻟﺘﻨﻬﻀﻲ ﻤﻥ ﺒﻴﻥ ﺃﺭﻭﻗﺔ ﺍﻟﻅﻼﻡ‬ ‫ِ‬ ‫ﻟﺘﻨﻬﻀﻲ ﻤﻥ ﻜل ﺭﻜﻥ ﻓﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺤﺘﻰ ﻤﻥ ﺃﺴﺎﻭﺭ ﻤﻌﻁﻔﻲ.‬ ‫****‬ ‫ﻟﺒﻨﺎﻥ ﺃﻨﺕ ﻋﻅﻴﻤﺔ‬ ‫ﹲ‬ ‫ِ‬ ‫ﻻ ﺘﺫﺭﻓﻲ ﺩﻤ ‪‬ﺎ.. ﻭﻻ ﺘﺘﻭﻗﻔﻲ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﻋﻥ ﺩﻓﻊ ﺁﻻﻡ ﺒﺩﺕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﻭﻟﺘﺴﻤﻌﻲ ﺼﻭﺕ ﺍﻟﻌﺭﻭﺒﺔ ﻫﺎﺘ ﹰﺎ ﻻ ﺘﻨﺯﻓﻲ.‬ ‫ﻔ‬ ‫ِ‬ ‫ﺍﻟﻠﺅﻟﺅ ﺍﻟﻐﺎﻟﻲ ﺍﻟﺫﻱ ﺃﺩﻤﻰ ﻋﻴﻭﻨ ِ ﺠﻤﻌﻴﻪ‬ ‫ﹶﻙ ‪ِ  ‬‬ ‫ﻟﺘﺼﻨﻌﻲ ﻤﻨﻪ ﺍﻟﻘﻼﺌﺩ ﻭﺍﻟﺸﻤﻭﻉ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻋﻠﻰ ﻁﺭﻴﻕ ﻭﺍﻋﺩ ﻻ ﻴﺨﺘﻔﻲ.‬ ‫ِ‬ ‫ٍ‬ ‫****‬ ‫ﻭﻟﺘﺭﻓﻌﻲ ﺒﻴﺩﻴﻙ ﺭﺍﻴﺎﺕ ﺍﻟﺘﺤﺩﻱ ﻭﺍﻟﺼﻤﻭﺩ‬ ‫ِ‬ ‫ﻭﺸ ‪‬ﺩﻴﻬﻡ ﻓﻲ ﺠﺒﺎﻟﻙ‬ ‫ِ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺤ ﱢﻤﻲ ﺼﻭﺕ ﺍﻟﺩﻤﺎﺭ‬ ‫ِ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﻁ‬ ‫ﻭﻜﻔﻜﻔﻲ ﺩﻤﻊ ﺍﻟﻬﻭﺍﻥ ﺒﻜل ﺼﺒﺭ ﻜﻔﻜﻔﻲ.‬ ‫ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ﻤﻬﻤﺎ ﺘﻭﻏل ﺴ ‪‬ﻬﻡ‬ ‫ﱠ َ ‪‬ﻤ ‪ ‬‬ ‫ﺴﺘﻅل ﻟﺒﻨﺎﻥ ﺍﻟﺭﺸﻴﻘﺔ‬ ‫‪  ‬ﹸ‬ ‫ﱡ‬ ‫ﻓﻲ ﺍﻟﺤﻘﻭل ﻭﻓﻲ ﺍﻟﺭﺒﻭﻉ ﻭﻓﻲ ﺍﻟﺠﺒﺎل‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫-٧-‬
  • 8. ‫ﻜﻁﻔﻠﺔ ﺒﺩﻻﻟﻬﺎ ﺤﻤﻠﺕ ﻜﻤﻨﺠﺔ ﻟﻴﻠﻬﺎ ﻓﻠﺘﻌﺯﻓﻲ‬ ‫ﹾ‬ ‫ٍ‬ ‫****‬ ‫ﻭﻟﺴﻭﻑ ﻴﻨﻜﺸﺢ ﺍﻟﻅﻼﻡ ﺍﻟﻤﺭ‬ ‫‪ ‬‬ ‫ﺴﻭﻑ ﻴﻌﻭﺩ ﺭﻴ ﹸﻙ ﻤﺭﺓ ﺃﺨﺭﻯ ﻟﻜﻲ ﺘﺘﺭﺍﻗﺼﻲ ﻭﺘﺭﻓﺭﻓﻲ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﺸ‬ ‫ﻟﺒﻨﺎﻥ ﻻ ﺘﺴﺘﺴﻠﻤﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬ﻤﻲ ﺠﻔﻭﻨﻙ ﻭﺍﺤﹸﻤﻲ‬ ‫ِ ﻠ‬ ‫ﻀ‬ ‫ﺴﺘﺭﻴﻥ ﻨﻔﺴﻙ ﺘﻨﺯﻋﻴﻥ ﺍﻟﺸﻭﻙ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺸﺎﻤﺨﺔ ﺍﻷﻨﻭﻑ ﻭﻀﺩ ﻜل ﺃﻤﻭﺍﺝ ﺍﻟﺒﺤﺎﺭ ﺘ ‪‬ﺩﻓﻲ.‬ ‫ﹸﺠ‬ ‫ِ‬ ‫ﹶ‬ ‫****‬ ‫ﻟﻥ ﻴﻜﺴﺭ ﺍﻟﻤﺠﺩﺍﻑ ﻏﺩﺭ‬ ‫ﹶ ﹶ ‪‬‬ ‫‪ ‬ﹾِ‪‬‬ ‫ﻟﻥ ﺘﺤﻁﻡ ﻋﻨﻔﻭﺍﻨﻙ ﻁﻌﻨﺔ ﻓﻲ ﺍﻟﻅﻬﺭ ﺒﺎﺘﺕ‬ ‫ِ‬ ‫ﹲ‬ ‫‪ ‬ﱢ‪  ‬ﹶ ِ‬ ‫ﻤﺜل ﻭﺤﺵ ﻜﺎﺴﺭ‬ ‫ٍ‬ ‫ٍ‬ ‫ﻤﻥ ﺃﻜل ﻟﺤﻡ ﻨﺎﺯﻑ ﻻ ﻴﻜﺘﻔﻲ.‬ ‫ٍ‬ ‫ٍ‬ ‫****‬ ‫ﻟﺒﻨﺎﻥ ﻴﺎ ﻋﺒﻕ ﺍﻟﺸﻘﺎﻭﺓ‬ ‫ِ‬ ‫ﻴﺎ ﻋﻴﻭ ﹰﺎ ﺃﺨﺠﻠﺕ ﻜل ﺍﻟﻌﻴﻭﻥ ﺒﺴﺤﺭﻫﺎ‬ ‫ِ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﻟﻜﻨﻬﺎ ﻗﺩ ﺃﺜﻤﺭﺕ ﻋﻨﺩ ﺍﻟﺠﻨﻭﺏ ﺘﻤﺭ ‪‬ﺍ ﻫﺯ ﺍﻟﻘﻠﻭﺏ‬ ‫‪‬‬ ‫ِ ‪‬ﺩ ‪‬‬ ‫ﹾ‬ ‫.. ﻭﺭﺍﺡ ﻴﺜﺄﺭ ﻟﻠﻌﺭﻭﺒﺔ ﻤﻥ ﻋﺩﻭ ﻤﺎﺭﻕ ﻤﺘﺤﺎﻟﻑ.‬ ‫ِ‬ ‫ٍ‬ ‫ٍ‬ ‫‪‬‬ ‫****‬ ‫ﺴﻴﺠﻲﺀ ﻴﻭﻡ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺘﺸﺭﺒﻴﻥ ﺍﻟﻤﺎﺀ ﻋﺫ ‪‬ﺎ ﺼﺎﻓ ‪‬ﺎ‬ ‫ﻴ‬ ‫‪ ‬ﺒ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﻋﺩﻭﻙ ﺍﻟﻤﻐﺭﻭﺭ ﻴﺤﻨﻲ ﻫﺎﻤﺔ‬ ‫ﹰ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﻴﻌﻭﺩ ﻤﻨﻜﺴ ‪‬ﺍ ﺫﻟﻴﻼ ﻴﺎﺌ ‪‬ﺎ‬ ‫ﹰ ﺴ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻭﻴﻅل ﻴﻁﻠﺏ ﺸﺭﺒﺔ ﺍﻟﻤﺎﺀ / ﺍﻟﺤﻴﺎﺓ‬ ‫ِ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﻭﺃﻨﺕ ﻻ ﺘﺘﻌﻁﻔﻲ.‬ ‫ِ‬ ‫****‬ ‫-٨-‬
  • 9. ‫ﺴﻴﻌﻭﺩ ﻜﺭﻤ ِ ﻓﻲ ﺍﻟﺤﻘﻭل ‪‬ﻐﻨ ‪‬ﺎ‬ ‫ِﻤ ﻴ‬ ‫‪ ‬ﹶ ‪ ‬ﻙ‬ ‫ﻭﻴﻌﻭﺩ ﻁﺎﺌﺭﻙ ﺍﻟﻤﻬﺎﺠﺭ ﻟﻠﺭﺒﻭﻉ ﻤﺅﻜ ‪‬ﺍ‬ ‫ﺩ‬ ‫ِ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺃﻥ ﺍﻟﺤﻴﺎﺓ ﺒﺩﻭﻥ ﻋ ﱢﻙ ﻻ ﺘﻁﺎﻕ‬ ‫ﹸ‬ ‫ِ ‪‬ﺸ ِ‬ ‫ﻭﺃﻥ ﺁﻭﻨﺔ ﺍﻟﺠﺭﺍﺡ ﺘﻘﻬﻘﺭﺕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ِ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﻓﺘﺄﻟﻕ ﺍﻟﻔﺠﺭ ﺍﻟﻤﻭ ﱠﻰ ﺒﺎﻟﺼﺒﺎﺡ ﺍﻟﻤﻨﺼﻑ.‬ ‫ِ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬ﺸ‬ ‫ﱠ‬ ‫****‬ ‫-٩-‬
  • 10. ‫ﺍﻟﻌﺯﻑ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻭﺘﺭ ﺍﻟﻨﺎﺯﻑ‬ ‫"ﺒﻴﻥ ﺸﺩﻭ ﻭﺤﻨﻴﻥ.. ﻭﺒﻜﺎﺀ ﻭﺃﻨﻴﻥ"‬ ‫ٍ‬ ‫ٍ‬ ‫ﻓﻠﺘﻘﺭﺀﻭﻨﻲ ﻓﻲ ﺍﻟﻤﺴﺎﺀ ﺤﻜﺎﻴﺔ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﻭﻟﺘﻤﺴﺤﻭﺍ ﺩﻤﻌﻲ ﺍﻟﺫﻱ ﺴﺎل ﺍﺒﺘﻬﺎﻻ ﺒﻌﺩﻫﺎ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﻭﺍﺴﺘﻤﺴﻜﻭﺍ ﺒﺎﻟﻌﺭﻭﺓ ﺍﻟﻤﻤﺩﻭﺩﺓ ﺍﻟﻜﻑ ﺍﻨﺘﻅﺎ ‪‬ﺍ ﻟﻠﻬﺩﻯ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺇﻨﻲ ﺍﻨﺸﻁﺭﺕ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﻓﻬل ﺘﻠ ‪‬ﻭﻨﻲ ﺃﺭﻴ ‪‬ﺎ ﻀﺎﻉ ﻤﺎ ﺒﻴﻥ ﺍﻟﺘﺤ ‪‬ل ﻭﺍﻟﺠﻤﻭﺩ؟!‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺠ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻟﻭ ﺘﺴﺄﻟﻭﻨﻲ ﻤﺎ ﺍﻟﺫﻱ ﺠﻌل ﺍﻟﻤﺩﺍﻤﻊ ﻓﻲ ﺍﻟﺤﺩﻕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﺃﻭ ﺘﺴﺄﻟﻭﻨﻲ ﻤﺎ ﺍﻟﺫﻱ ﺠﻌل ﺍﻟﻁﻔﻭﻟﺔ ﺘﻨﺫﺒﺢ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻟﻥ ﺃﺴﺘﻁﻴﻊ ﺠﻭﺍﺒﻜﻡ‬ ‫ﻓﺎﻟﺼﻭﺕ ﻓﻲ ﺤﻠﹾﻘﻲ ﺘﺭ ﱠﺢ ﻭﺍﺴﺘﺩﺍﺭ ﺘﺄﻫ ‪‬ﺎ‬ ‫َ ‪‬ﺒ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﻤﻥ ﺃﺴ ِﻩ ﺍﻟﺯﻤﻨﻲ ﺸﺩ ﺭﺤﺎﻟﻪ‬ ‫ﹶ‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬ﺭ‬ ‫ﺜﻡ ﺍﺭﺘﺤل‬ ‫ْ‬ ‫ﻭﻤﻥ ﺍﻟﻁﺒﻴﻌﻲ ﺍﺤﺘﻀﺎﺭﻱ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺒﻌﺩ ﺃﻥ ﺭﺍﺤﺕ ﻋﻴﻭﻨﻲ ﺒﺎﻟﻭﺠﻴﻌﺔ ﺘﻜﺘﺤل‬ ‫ْ‬ ‫ِ‬ ‫‪‬‬ ‫****‬ ‫ﺍﻷﺭﺽ ﻤﺎﻟﺕ ﺘﺴﺘﺩﺭ ﻨﻀﺎﺭﺘﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹾ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﺍﻋﺸﻭﺸﺒﺕ ﺫ ‪‬ﺍ ﹸﻬﺎ ﺒﻌﺩ ﺍﻟﺠﻔﺎﻑ ﻋﻠﻰ ﺨﺠل‬ ‫ْ‬ ‫ﹾ ﺭﺘ‬ ‫ﺘﺴﺘﻨﻁﻕ ﺍﻟﺭﻭﺡ ﺍﻟﺘﻲ ﺨﺎﺭﺕ ﻗﻭﺍﻫﺎ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﺒﻌﺩ ﻤﺎ ﻀﻠﺕ ﺨﻁﺎﻫﺎ ﻓﻲ ﻤﺘﺎﻫﺎﺕ ﺍﻷﺠل‬ ‫ْ‬ ‫ﱠ ﹾ‬ ‫****‬ ‫ﻴﺎ ﺃﻴﻬﺎ ﺍﻟﻤﺫﺒﻭﺡ ﻓﻲ ﻋﻴﻨﻲ ﻭﻓﻲ ﻗﻠﺒﻲ ﻭﻓﻲ ﻜل ﺍﻟﺩﺭﻭﺏ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻫﺎﺕ ﺍﻟﻘﻤﻴﺹ ﻟﻜﻲ ﻴﺭﺍﻩ ﺸﻬﻭ ‪‬ﻙ ﺍﻟ ‪‬ﻠﻬﺎﺀ‬ ‫ﺩ ﺒ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﻓﻲ ﺴﺎﺡ ﺍﻟﻘﻀﺎﺀ..‬ ‫‪‬‬ ‫ِ‬ ‫ﻭﻟﻴﺴﺄل ﺍﻟﻘﺎﻀﻲ ﺍﻟﺫﻱ ﻁﻤﺱ ﺍﻟﺤﻘﻴﻘﺔ ﻤﺴ‪‬ﺒ ﹰﺎ:‬ ‫‪ ‬ﻘ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺃﻴﻥ ﺍﻟﺩﻤﺎﺀ ﻋﻠﻰ ﻗﻤﻴﺼﻙ ﻴﺎ ﻓﺘﻰ؟؟‬ ‫‪‬‬ ‫- ٠١ -‬
  • 11. ‫ﻴﺎ ﺍﺒﻥ ﺍﻟﺫﻱ ﻋﻴﻨﺎﻩ ﻟﻥ ﺘﺭﻴﺎ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺒﺭﻏﻡ ﻤﺭﻭﺭﻫﺎ ﺴﺒ ‪‬ﺎ ﻋﺠﺎﻑ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﻭﺒﻌﺩﻫﺎ ﺴﺒ ‪‬ﺎ ﺃﺨﺭ...‬ ‫ﻌ ُﹶ‪‬‬ ‫ﻨﻅ ‪‬ﺍ ﻟﻜﻭﻨﻙ ﻻ ﺘﺯﺍل ‪‬ﻐﻴ ‪‬ﺎ‬ ‫ﻤ ‪‬ﺒ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻓﻠﺘﻔﺘﺭﺵ ﻟﻐﻭ ﺍﻟﻜﻼﻡ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹾ ﹾ‪‬‬ ‫ﻭﻟﺘﺴﺘﻨﺩ ﻨﺤﻭ ﺍﻟﻀﺒﺎﺏ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻟﻠﺫﺒﺢ ﻴﺎ ﻭﻟﺩﻱ ﻤﺩﺍﺨل ُﺨﺭﻴﺎﺕ‬ ‫ﹲ‬ ‫ﺃ‬ ‫ﻫل ﺘﺭﻯ..؟؟‬ ‫ﻓﺎﻋﺭﻑ ﻁﺭﻴﻘﻙ ﺃﻭﻻ...!!!‬ ‫ﹰ‬ ‫****‬ ‫ﺼﺭﺥ ﺍﻟﻐﻼﻡ:‬ ‫‪‬‬ ‫ﺍﻟﺼﻭﺕ ﻓﻲ ﺤﻠﹾﻘﻲ ﺘﺭﻨﺢ ﻭﺍﺴﺘﺩﺍﺭ ﺘﺄﻫ ‪‬ﺎ‬ ‫َ ‪‬ﺒ‬ ‫ﱠ‪‬‬ ‫ﹸ‬ ‫ﻤﻥ ﺃﺴﺭﻩ ﺍﻟﺯﻤﻨﻲ ﺸﺩ ﺭﺤﺎﻟﻪ‬ ‫‪ ‬‬ ‫ِ ‪ِِ  ‬‬ ‫ﺜﻡ ﺍﺭﺘﺤل‬ ‫ْ‬ ‫ﻭﻤﻥ ﺍﻟﻁﺒﻴﻌﻲ ﺍﺤﺘﻀﺎﺭﻱ‬ ‫ﺒﻌﺩ ﺃﻥ ﺭﺍﺤﺕ ﻋﻴﻭﻨﻲ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﺒﺎﻟﻭﺠﻴﻌﺔ‬ ‫ﺘﻜﺘﺤل.....‬ ‫ْ‬ ‫ﺒﺎﻟﻭﺠﻴﻌﺔ ﺘﻜﺘﺤل....!!!‬ ‫ِ‬ ‫****‬ ‫- ١١ -‬
  • 12. ‫ﻴﺎ ﺃﻴﻬﺎ ﺍﻟﻌﺭﺏ‬ ‫ﻤﺎﺫﺍ ﺃﺼﺎﺒﻙ ﻴﺎ ﺒـﻼﺩ ﻋﺭﻭﺒﺘـﻲ .. ﺼﺭﻨﺎ ﻋﻠﻰ ﺠﻤـﺭ ﺍﻟﻠﻘـﺎ ﻨﺘﻘﱠـﺏ‬ ‫ﻠ ‪‬‬ ‫ﻤﺎﺫﺍ ‪‬ﺸﺘ ﹸ ﺠﻤﻌﻨﺎ ﻤـﻥ ﺒﻌـﺩﻤﺎ .. ﹸﻨﺎ ﻋﻠﻰ ﻭﺘـﺭ ﺍﻟﻌﺭﻭﺒـﺔ ﻨﻠﻌـﺏ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻜ‬ ‫ﻴ ﺕ‬ ‫ﻤﻥ ﺤﻴﺙ ﻻ ﻨﺩﺭﻱ ﺘﺒﺎﻁﺄ ﺴـﻴ ‪‬ﻨﺎ .. ﻭﻋــﺩﻭﻨﺎ ﻟﻤﺼــﻴﺭﻨﺎ ﻴﺘﺭﻗــﺏ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻫ ‪‬ﺫﺍ ﻜﺒﻴﺭﻫﻤﻭ ﻴﺒﺎﺭﻙ ﺨﻁﹾـﻭﻫﻡ .. ﺼﺎﺭﻭﺍ ‪‬ﺩﻯ ﻭﺍﻟﺴﻥ ﻓﻴـﻪ ‪‬ـﺩﺒﺏ‬ ‫ﻤ ‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻤ ‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬ﻭ‬ ‫ـﻭﻥ ﺒﺤﻠﻤ ـﺎ .. ﻜﻲ ﻴﻜ ِـﺭﻭﻩ ﻭ ‪‬ﻠﻤﻬـﻡ ﻴﺘﻐﻠـﺏ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺤ‬ ‫‪ ‬ﺴ‬ ‫‪ ‬ﹾ ِﻨـ‬ ‫ـﱠﻠﻭﺍ ﻴﺘﺭﺒﺼـ‬ ‫ﻓﺘﺴـ ﻠ‬ ‫ﻭﺘﻌﺎﻅﻤﺕ ﺃﺴﺭﺍﺒﻬﻡ ﻓﻲ ﺼـﻤﺘﻨﺎ .. ﻭﺴﻤﻭﻤﻬﻡ ﻓـﻲ ِـﺭﺒﻨﺎ ﺘﺘ ‪‬ـﺭﺏ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺴ ِ ﺴ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﻭﺭﻗﺎ ‪‬ﻨﺎ ﻓـﻲ ﻜ ﱢﻬـﻡ ﻴـﺎ ﻭﻴﻠﻨـﺎ .. ﻭﺩﻡ ﺍﻟﻁﻔﻭﻟﺔ ﻓﻲ ﻜﺅﻭﺱ ‪‬ﺸـﺭﺏ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻴ‬ ‫ِ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻔ ‪‬‬ ‫ﺒ‬ ‫ﻴﺎ ﺃﻴﻬﺎ ﺍﻟﻌﺭﺏ ﺍﺴﺘﻔﻴﻘﻭﺍ ﻭﺍﻋﻠﻤـﻭﺍ .. ﺃﻥ ﺍﻟﻌــﺩﻭ ﻟﻤﺤ ِﻨــﺎ ﻴﺘــﺩ ‪‬ﺏ‬ ‫ﺭ ‪‬‬ ‫‪‬ﻭ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫ﻓﺎﻟﺤﺭﺏ ﻟﻴﺴـﺕ ﺒﺎﻟﻘﻨﺎﺒـل ﺇﻨﻤـﺎ .. ﻟﻠﺤﺭﺏ ﺃﺸـﻜﺎل ﻓﻜﻴـﻑ ﻨﻐ ‪‬ـﺏ‬ ‫ﹸ ﹶﻴ ‪‬‬ ‫ٌ‬ ‫ﹾ‬ ‫‪‬‬ ‫****‬ ‫ﻤﺎﺫﺍ ﺠﻨﺕ ﺒﻐﺩﺍﺩ، ﻓـﻴﻡ ﺤﺼـﺎﺭﻫﺎ .. ﻭﺍﻟﻅﻠﻡ ﻁـﺎﻍ ﻭﺍﻟﻅﻠـﻭﻡ ‪‬ﺨـ ‪‬ﺏ‬ ‫ﱠ ‪‬ﻴ ﺭ ‪‬‬ ‫ٍ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻤﺎﺫﺍ ﺠﻨﺕ ﻟﺒﻨـﺎﻥ ﺒـﺎﺕ ﺸـﺒﺎﺒﻬﺎ .. ﻟﻠﺸﻴﺏ ﺃﻗﺭﺏ ﻭﺍﻟﺤﻠﻴﺏ ﻤﺨ ‪‬ـﺏ‬ ‫‪  ‬ﹶﻀ ‪‬‬ ‫ﱠ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﺍﻟﻘﺩﺱ ﺒﻴﻥ ﻓﻜﻭﻜﻬﻡ ﺼﺭﺨﺕ ﺒﻨـﺎ .. ﻤﻥ ﻟﻲ ﻭﻤﺠﻠﺱ ﺃﻤـﻨﻬﻡ ﻴﺘﻼﻋـﺏ‬ ‫‪‬‬ ‫ِ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﹾ‬ ‫ِ‬ ‫ﻴﺎ ﺃﻤﺔ ﺍﻹﺴﻼﻡ ﻗـﻭﻤﻲ ﻭﺍﻨﹾﻬﻀـﻲ .. ﻜ ‪‬ﺎ ﺇﺫﺍ ﺍﺸﺘﺩ ﺍﻟـﻭﻏﻰ ﻻ ﺘﻬـﺭﺏ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬ﹶ‬ ‫ﻔ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﻤ ‪‬ﻱ ﺠﻨﺎﺤﻙ ﻭﺍﻤﻨﺤﻲ ﺍﻷﻗﺼﻰ ﻴ ‪‬ﺍ .. ﺯﻴﺘﻭﻨﺔ ﺒﺎﻟﺸﺭﻕ ﻟﻴﺴـﺕ ﺘﻨﻀـﺏ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹾ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﺩ‬ ‫ِ‬ ‫‪‬ﺩ‬ ‫ـﺎﻥ ـﺩﻤﺎ ـ ﱠﺏ‬ ‫ﻴﺎ ﺨﺎﺩﻡ ﺍﻟﺤﺭﻤﻴﻥ ﻜﻴـﻑ ﺘﺭﻜﺘﻨـﺎ .. ـﻲ ﻤﻬﺭﺠـ ﻟﻠـ ‪ ‬ﻨﺘﻌـ ﺫ ‪‬‬ ‫ﻓـ‬ ‫ﹶ‬ ‫ﻭﺤﺩ ﺼﻔﻭﻑ ﺍﻟﻤﺴﻠﻤﻴﻥ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻤﺩﻯ .. ﻓﻠﺭﺍﻴﺔ ﺍﻹﺴـﻼﻡ ‪‬ـﻥ ﻻ ‪‬ﻐﹶـﺏ‬ ‫ﻤ ‪ ‬ﻴﻠ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫ﻅﻠل ﻋﻠﻰ ﻋ ﱢ ﺍﻟﻌﺭﻭﺒﺔ ﻗل ﻟﻬـﻡ .. ﻴﺎ ﺴﺎﺩﺓ ﺍﻷﻋﺭﺍﺏ ﺤـﺎﻥ ﺍﻟﻤﻁﹶـﺏ‬ ‫ﻠ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﹶ‬ ‫‪‬‬ ‫ِ ﹸْ‬ ‫‪‬ﺵ‬ ‫ﱢْ‬ ‫****‬ ‫ﻋﺎﺭ ﻋﻠﻴﻨﺎ ﻴﺎ ﺭﺅﻭﺱ ﻋﺭﻭﺒﺘـﻲ .. ﺃﻥ ﻴﺜﺄﺭ ﺍﻟﻁﻔل ﺍﻟﺼﻐﻴﺭ ﻓﻴﻀـﺭﺏ‬ ‫ِ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﻟﺘﺤﺫﺭﻭﺍ ﺍﻟﺼﻤ ﹶ، ﺍﻟﺒﻘﺎﺀ ﺒﻤﻌﺯل .. ﻓﺎﻟﻨﺎﺭ ﻟـﻭ ﺘ ِﻜـﺕ ﺒﻨـﺎ ﺘﺘﺸـﻌﺏ‬ ‫‪ ‬‬ ‫ﹾ‬ ‫ﹸﺭ‬ ‫ٍ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬ﺕ‬ ‫ﻟﻭ ﻤﺎﺕ ﻤﻨﻬﻡ ﻭﺍﺤﺩ ﺜـﺎﺭﻭﺍ ﻟـﻪ .. ﻭﺘﻔﺠ ـﺭﻭﺍ ـﺎ ﻟﻬﻴﺒ ـﺎ ﻴﺴ ـﻜﺏ‬ ‫‪‬ـ ‪ ‬ـ ‪‬‬ ‫ﻓﻴﻨـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹶ‬ ‫ﻓﻨﻤﻭﺕ ﺃﻟ ﹰﺎ ﻓـﻲ ﻤﻘﺎﺒـل ﻭﺍﺤـﺩ .. ﻴﺎ ﻟﻠﻌﺠﺎﺌﺏ ﻤـﺎ ﻟﻨـﺎ ﻻ ﻨﻐ ‪‬ـﺏ‬ ‫ﻀ ‪‬‬ ‫ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ﻔ‬ ‫ﺸﻴﻁﺎﻥ ﺃﺨﺭﺱ ﻤﻥ ﺭﺃﻯ ﺤ ﹰﺎ ﻴﺩﺍ .. ﺱ، ﻭﺭﺍﺡ ﻤﻥ ﺼﻤﺕ ﺍﻟﺤﻘﻴﻘﺔ ﻴﻁﺭﺏ‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻘ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻓﺈﻟﻰ ﻤﺘﻰ ﻭﺩﻡ ﺍﻟﻌـﺭﺍﻕ ﻤﻬـﺩﺭ .. ﻭﺃﻜ ﱡﻨـﺎ ﻓﻘـﻁ ﺍﺴـﺘﺩﺍﺭﺕ ﺘﺸـﺠﺏ‬ ‫‪ ‬‬ ‫ﹾ‬ ‫ـ‬ ‫ﹸﻔ ـ ـ‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﺇﻟﻰ ﻤﺘﻰ ﻭﺍﻟﻘﺩﺱ ﺒﻴﻥ ﻓﻜـﻭﻜﻬﻡ .. ﻟﺤﻤ ـﺎ ﻁﺭﻴ ـﺎ ﻤﺯ ـﻭﻩ ﻭﺨﺭ ـﻭﺍ‬ ‫‪‬ﺒـ‬ ‫‪‬ـ ‪‬ﻗـ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ِ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺃﻗﺴﻤﺕ ﺒﺎﺴﻡ ﺍﷲ ﻤﻬﻤـﺎ ﺨﺭ ‪‬ـﻭﺍ .. ﺃﻋﻠﻰ ﺠﻴﺎﺩ ﺍﻟﺤـﻕ ﻴﻭ ‪‬ـﺎ ﻨﺭﻜـﺏ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺒ‬ ‫ﹸ‬ ‫****‬ ‫- ٢١ -‬
  • 13. ‫ﹸﺘﺒﺕ ﻫﺫﻩ ﺍﻟﻘﺼﻴﺩﺓ ﺃﺜﻨﺎﺀ ﺍﻨﻌﻘﺎﺩ ﻤﺅﺘﻤﺭ ﺍﻟﻘﻤﺔ ﺍﻟﻌﺭﺒﻴﺔ ﻓﻲ ﻤﺼﺭ ﻋﺎﻡ ٠٠٠٢ ﻡ ﺒﻌـﺩ ﺍﺸـﺘﻌﺎل ﺍﻻﻨﺘﻔﺎﻀـﺔ‬ ‫ﻜ‬ ‫ﺍﻟﺜﺎﻨﻴﺔ ﺒﻔﻠﺴﻁﻴﻥ ﺒﺄﻴﺎﻡ ﻗﻠﻴﻠﺔ، ﻭﺒﻌﺩ ﺃﻋﻭﺍﻡ ﻤﻥ ﺤﺼﺎﺭ ﺍﻟﻌﺭﺍﻕ ﻭﺍﻟﺘﻬﺩﻴﺩ ﺒﻀﺭﺒﻬﺎ، ﻭﺒﻌﺩ ﺍﻻﺸﺘﺒﺎﻜﺎﺕ ﺍﻟﻜﺜﻴﺭﺓ ﺒـﻴﻥ‬ ‫ﺇﺴﺭﺍﺌﻴل ﻭﻋﺭﺏ ﺠﻨﻭﺏ ﻟﺒﻨﺎﻥ..!!‬ ‫- ٣١ -‬
  • 14. ‫ﺃ ﱠﺎ ﺒﻐ ‪‬ﺍﺩ‬ ‫ﻨ ‪ ‬ﹾﺩ‬ ‫ﺘﺄﺜ ‪‬ﺍ ﺒﺎﻷﺤﺩﺍﺙ ﺍﻟﻤﻔﺎﺠﺌﺔ ﺍﻟﺘﻲ ﺃﺴﻘﻁﺕ ﺒﻐﺩﺍﺩ، ﻭﻜل ﺸﺒﺭ ﻓﻲ ﺃﺭﺽ ﺍﻟﻌـﺭﺍﻕ ﺘﺤـﺕ ﺍﻟﺴـﻴﻁﺭﺓ ﺍﻷﻤﺭﻴﻜﻴـﺔ،‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺒﻤﻌﺎﻭﻨﺔ ﺤﻠﻔﺎﺌﻬﺎ ﺍﻹﻨﺠﻠﻴﺯ، ﻭﻭﺴﻁ ﺩﻫﺸﺔ ﺍﻟﺠﻤﻴﻊ، ﻜﺘﺒﺕ ﺍﻟﺸﺎﻋﺭﺓ ﻫﺫﻩ ﺍﻟﻘﺼﻴﺩﺓ ﺃﻤﻼ ﻓﻲ ﺘﺤﺭﻴﺭﻫﺎ ﻤﻥ ﺍﻻﺤﺘﻼل‬ ‫ﹰ‬ ‫ﺍﻷﺠﻨﺒﻲ.‬ ‫ـﺎ ـﺩﺍﺩ ـﺎ ـﺭﺍﺏ .. ﻓــــﺎﻨﺘﺒﻬﻭﺍ.. ﻵﻴــــﺎﺘﻲ‬ ‫ﺃﻨـ ﺒﻐـ ﻴـ ﺃﻋـ ‪‬‬ ‫ـﺎﺘﻲ‬‫ـﺕ ﺭﺍﻴــ‬ ‫ـﻤﺎﺀ ﺍﻵﻥ .. ﺜــ ‪‬‬ ‫ـﻡ ﺭﻓﻌــ ﹸ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﱠﻘﺕ ﺍﻟﺴــ‬ ‫ﺘﺴــ ﻠ ﹸ‬ ‫ـﺎﺘﻲ‬ ‫ـﺩ ـﻲ .. ﺃﺤﻁ ـﻡ ﻓﻴــ‬ ‫ـﻪ ﻏﺎﻴــ‬ ‫ﱢــ ‪‬‬ ‫ـﻌﻠﺕ ﺍﻟﺠﻠﻴـ ‪ ‬ﻟﻜـ ‪‬‬ ‫ﻭﺃﺸـ ﹸ‬ ‫ـﺎﺀ .. ﻜﻨـ ـﺕ ﻜﺴـ ـﺭﺕ ﻨﺎﻴـ ـﺎﺘﻲ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ﹸ‬ ‫ﹸ‬ ‫ـﻭﺩﺓ ﺍﻟﺒﻠﻬـ ِ‬ ‫ـﺩ ﺍﻟﻌـ ِ‬‫ﻭﻋﻨـ‬ ‫ﺃﻨــﺎ ﺒﻐــﺩﺍﺩ ﻓــﺎﻨﺘﻅﺭﻭﺍ .. ﻓﻴﻭ ‪‬ــﺎ ﻤــﻥ ﻜﺭﺍﻤــﺎﺘﻲ‬ ‫ﻀ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺒﻐﺩﺍﺩ‬ ‫ـﺎﻥ ‪‬ﻠﻘ ـﻲ ـﻲ‬ ‫ـﻰ ﺍﻟﻁﻭﻓـ ﻴ ِـ ﺒـ‬ ‫ـﻥ ﺃﺒ ـﻲ ﺇﻻ .. ﺇﻟـ‬ ‫ﺃﻨـ ـﺎ ﻭﻁــ ‪ ‬ــ‬ ‫ـ‬ ‫ﻤﺸــﻴﺕ ﺇﻟﻴــﻪ ﺭﺍﻀــﻴﺔ .. ﺒــــﺩﻋﻭﺍﻫﻡ ﻟ ﹶﻌــــﺫﻴﺒﻲ‬ ‫ﺘ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﹸ‬ ‫ـﻲ‬ ‫ـﺎ ﻏﻴﺒــ‬ ‫ﻭﻋﻨﺩ ﻏﻴﺎﺏ ﺸـﻤﺱ ﺍﻟﺤـﻕ .. ﻗــ‬ ‫ـﺎﻟﻭﺍ: ﻤﺜﻠﻬــ‬ ‫ﱢ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ـﺄﺩﻴﺒﻲ‬ ‫ﻜـ ـﺄﻥ ﻋﻨـ ـﺎﻕ ﺃﺒﻨـ ـﺎﺌﻲ .. ﻴﻘــــ‬ ‫ـﺎﺒﻠﻨﻲ ﺒﺘــــ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ‪‬‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺒﻐﺩﺍﺩ‬ ‫ـﺄﻨﺠﻭ ـﻥ ـﺎﻓﺭﻫﻡ .. ﺇﺫﺍ ﻫ ‪‬ــــﻭﺍ ﺒﺘﻘﺒﻴﻠــــﻲ‬ ‫‪‬ﻤ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻤـ ﺃﻅـ‬ ‫ﺴـ‬ ‫ﻭﺃﻀـﺤﻙ ﺤـﻴﻥ ﺘﻔﻀـﺤﻬﻡ .. ﻤﺭﺍﻴﺎﻴــــﺎ، ﻗﻨـــ ـﺎﺩﻴﻠﻲ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ‪‬‬ ‫ـ ‪ ‬ـ‬ ‫ﺴــﺄﻗﻔﺯ ﻤﺜــل ﻤﻌﺠــﺯﺓ .. ﺘـــ ـﺭ ‪‬ﻋﻬﻡ ﺘـــ ـﺂﻭﻴﻠﻲ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ﻭ ‪‬‬ ‫ٍ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﻲ .. ﻭﺃﻁﻠﻌﻬ ـﻡ ﻋﻠــ ِﻴﻠــ‬ ‫ـﻰ ﻨ ـﻲ‬ ‫ُ ﹾِ ‪ ‬ــ ‪‬‬ ‫ـُﻁﻌﻤﻬﻡ ﻟﻤﺠﻤﺭﺘــ‬ ‫ﻓــ ﺄ ‪  ‬‬ ‫ﺃﻨــﺎ ﺒﻐــﺩﺍﺩ ﻓــﺎﻨﺘﻅﺭﻭﺍ .. ﻓﻴﻭ ‪‬ــﺎ ﻤــﻥ ﻜﺭﺍﻤــﺎﺘﻲ‬ ‫ﻀ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺒﻐﺩﺍﺩ‬ ‫ﺃﻨـ ـﺎ ﺘﺭﻨﻴﻤـ ـﺔ ﺍﻟﻔﻨـ ـﺎﻥ .. ﻭﺍﻟﺘﺭﺘﻴـــﺏ ﻭﺍﻟﻔﻭ ‪‬ـــﻰ‬ ‫ﻀ ـ‬ ‫‪‬‬ ‫ـ ِ‬ ‫ﹸ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻲ ﺍﻷﻤﻀ ـﻰ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـﻠﻭﺍﺕ .. ﺴـ ﹸ‬ ‫ـﻴﻑ ﺠﺭﺍﺒـ ‪‬‬ ‫ِ‬ ‫ـﺎ ـﺒﻴﺤﺔ ﺍﻟﺼـ‬ ‫ﺃﻨـ ﺘﺴـ ﹸ‬ ‫ـﺎ‬ ‫ـﺏ ﻭﺍﻟ ‪‬ﻤﻀـ‬ ‫ﻭ‬ ‫ـﻤﻭﺱ ﺍﻟﺤـ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺃﺸﻕ ﺼﺩﻭﺭ ‪‬ـﻥ ﺴـﺭﻗﻭﺍ .. ﺸـ‬ ‫‪ ‬ﻤ ‪‬‬ ‫ﹸ‬ ‫ـﺎ‬ ‫ـﺫﻩ ﺍﻷﺭﻀــ‬ ‫ﺃﺤﺫﺭ ِـﻥ ﺼـﻬﻴﻠﻲ ﺤـﻴﻥ .. ﻴﻤــ ُ‬ ‫ـﻸ ﻫــ‬ ‫‪‬‬ ‫ُ ﱢ‪ ‬ﻤ‬ ‫- ٤١ -‬
  • 15. ‫ﺃﻨﺎ ﺒﻐﺩﺍﺩ‬ ‫ـﺎﺭﻴﺦ‬ ‫ﹾ‬ ‫ـﻰ ﺍﻟﺘــ‬ ‫ـﺔ ﺇﻟــ‬ ‫ـﻭﺍ .. ﺒﻐﺎﻨﻴــ ٍ‬‫ـﻲ ﻜﻠ ـﺎ ﺒﻌﺜـ‬ ‫ﺴﺄﻤﻀـ ﹸﱠﻤـ‬ ‫ـﻲ .. ﻭﻟـ ـﻥ ﻴﺘﻭﻗـ ـﻑ ﺍﻟﺘـ ـﻭﺒﻴﺦ‬ ‫ـ‬ ‫ﹶ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺭﺥ ـﺭ ﺃﻗﻼﻤـ‬ ‫ﺴﻴﺼـ ﹸ ﺤﺒـ ‪‬‬ ‫ـﻠﱢﻨﻲ .. ﺼــﻌﻭﺩﻫﻡ ﺇﻟــﻰ ﺍﻟﻤــﺭﻴﺦ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺏ: ـﻥ ﻴﻀـ ﻠ‬ ‫ﻭﺃﻜﺘـ ‪ ‬ﻟـ‬ ‫ـﺎﺀ .. ﺃﻥ ﻨﺒﻘــ ﺒــ ﺘــ‬ ‫ـﻰ ـﻼ ـﺄﺭﻴﺦ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﻕ ﺍﻟﺠﺒﻨـ ِ‬‫ـﺔ ﻤﻨﻁـ‬ ‫ﻓﻐﺎﻴـ ﹸ‬ ‫ﺃﻨــﺎ ﺒﻐــﺩﺍﺩ ﻓــﺎﻨﺘﻅﺭﻭﺍ .. ﻓﻴﻭ ‪‬ــﺎ ﻤــﻥ ﻜﺭﺍﻤــﺎﺘﻲ‬ ‫ﻀ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺒﻐﺩﺍﺩ‬ ‫ﹸﺭﺍﻨﻲ ﺤـﻴﻥ ﺃﺨـﺭﺝ ِـﻥ .. ﻋﺒﺎﺀﺘــــﻪ ﺴــــﻴﺘﺭﻜﻨﻲ‬ ‫‪ ‬ﻤ‬ ‫ﺘ‬ ‫ـﻲ ـﺩﻨﻴﺎ ـﻴﺩﺭﻜﻨﻲ..؟‬ ‫ﺴـ ‪‬‬ ‫ﻭﻫل ﻓﻲ ﺯﺤﻤـﺔ ﺍﻷﺠﺴـﺎﺩ .. ﻓـ ﺍﻟـ‬ ‫ِ‬ ‫ْ‬ ‫ﻟﻘﺩ ﻅـل ﺍﻷ ‪‬ـﻰ ﺍﻟﻔﺭﺤـﺎﻥ .. ﻓــﻲ ﺍﻟﻤﺄﺴــﺎﺓ ﻴﺸــﺭﻜﻨﻲ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫‪‬‬ ‫ﱠ ﺴ‬ ‫ـﻲ .. ﻤ ‪‬ــﻰ ﺠﻨﺒــﻲ ﻴﺒــﺎﺭﻜﻨﻲ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﻀ‬ ‫ـﺕ ﺇﻓﻼﺘـ‬ ‫ـﻴﻥ ﻅﻨﻨـ ﹸ‬ ‫ﻭﺤـ ‪‬‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺒﻐﺩﺍﺩ‬ ‫ـﺄﺠﻤﻊ ـل ـﺭﺍﺭﻱ .. ﺇﻟــﻰ ﺼــﻨﺩﻭﻗﻲ ﺍﻟ ﹶﺸــﺒﻲ‬ ‫ِ‪‬‬ ‫ِ‪ ‬ﺨ‬ ‫‪ ‬ﻜـ ﱠ ﺃﺴـ‬ ‫ﺴـ‬ ‫ـﻲ‬ ‫ﻭﺃﻗﺫﻓــﻪ ﻟﻨﻬــﺭ ﺍﻟﻨﻴــل .. ﻴﺩﻓﻌــ ‪ ‬ﹸــ ﹸ‬ ‫ـﻪ ﺍﻟﻔ ـﺭﺍﺕ ﺇﻟــ ‪‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ـﻴ ‪‬ﺍ ـﻥ ـﺫﻯ ﺒ ـﺭﻱ‬ ‫ـﺎﺭﺍﺘﻲ ﻗ ـﺩ ‪‬ﺎ .. ﺭﺼـ ﺩ ﻤـ ﺸـ ‪ ‬ـ ‪ ‬‬ ‫ﹸـ ‪‬ﻤ‬ ‫ـﻴﺭ ﺤﻀـ‬ ‫ﺘﺴـ‬ ‫ـﻪ ـﻲ‬ ‫ـﻰ .. ﻋﻠـ ﻗﻠـ ٍ‬ ‫ـﻰ ـﺏ ﺒﻭﺠـ ِ ﻨﺒـ‬ ‫ـﺔ ﻋﻁﺸــ‬ ‫ﺃﺯﻑ ﻨﻬﺎﻴــ ﹰ‬ ‫ﱡ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺒﻐﺩﺍﺩ‬ ‫ـﻲ ـﻴﺱ ﻴﻤﻨﻌﻨ ـﻲ .. ﻋــﺫﺍﺏ ﻤــﺎ ﻟــﻪ ﺁ ِــﺭ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺨ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹸـ‬ ‫ﺴﺄﻤﻀـ ﻟـ‬ ‫ﻭﻟ ـﻭ ﻀ ـﺎﻗﺕ ﺒ ـﻲ ﺍﻟ ـﺩﻨﻴﺎ .. ﺴﺄﺴــﻠﻙ ﺩﺭ ‪‬ﻬــﺎ ﺍﻟ ‪‬ــﺎﺨﺭ‪‬‬ ‫ﺴ‬ ‫‪  ‬ﺒ‬ ‫‪ ‬ـ‬ ‫ـ ﹾ‬ ‫ـ‬ ‫ﺃﺭ ‪ ‬ﻋﻘـــﻭﻕ ﺒﺭﺩﺘﻬـــﺎ .. ﻭﺃﺴــ ﹸﺭ ‪‬ﺭﻴﻬــﺎ ﺍﻟﻤــﺎﻜﺭ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺘ‪‬ﻋ ‪‬‬ ‫‪ِ  ‬‬ ‫َ ‪‬ﺩ‬ ‫ﺃﻤ ـﺩ ـﺩﻱ ـﻲ ـﻲ .. ُﻀــ ‪‬ﺩ ‪‬ﺭ ِــﻲ ﺍﻟﻐــﺎﺌﺭ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻤ‪ ‬ﺠ ﺤ‬ ‫ﺃ‬ ‫‪‬ـ ‪ ‬ﻴـ ‪ ‬ﻓـ ﻗﻠﺒـ‬ ‫ﺃﻨــﺎ ﺒﻐــﺩﺍﺩ ﻓــﺎﻨﺘﻅﺭﻭﺍ .. ﻓﻴﻭ ‪‬ــﺎ ﻤــﻥ ﻜﺭﺍﻤــﺎﺘﻲ‬ ‫ﻀ‬ ‫- ٥١ -‬
  • 16. ‫ﺃﺨﻲ ﻓﻲ ﺍﻟﻘﺩﺱ‬ ‫ﺃﺨ ـﻲ ﻓ ـﻲ ﺍﻟﻘ ـﺩﺱ ﻻ ﺘﺭﺤ ـل .. ﺘ ﹶــﺒﺙ ﻭﺍﻤﺴــﻙ ﺍﻷﺭ ‪‬ــﺎ‬ ‫ﻀ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﹶﺸ ‪ ‬ﹾ‬ ‫ْ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـﺩ ﻻ ﺘﺭﻀ ـﻰ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ـﺯ ﺍﻟﻘﻴــ ‪‬‬ ‫ﻭﻜ ـﻥ ـﻭ ﻗﻴ ـﺩﻭﻙ ﻤ ـﺩﻯ .. ﺘﺠــ ‪‬‬ ‫‪ ‬ـ ‪‬‬ ‫ﹸـ ‪ ‬ﻟـ ‪‬ـ‬ ‫ـﻕ .. ﻓـــﻭﻕ ﺍﻟﻘﻬـــﺭ ‪‬ﻨﻘ ‪‬ـــﺎ‬ ‫ﻤ ﻀ‬ ‫ـ ‪‬ﺍ ـﻲ ـﻤﺎﺀ ﺍﻟﺤـ‬ ‫ﻭﻨﺴـ ﺭ ﻓـ ﺴـ‬ ‫ـﻭﺒﻬﻡ ﻋﻀ ـﺎ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ـﺽ ﻗﻠــ‬ ‫ﺒﺄﺴـــــﻨﺎﻥ ﻤ ‪‬ﺒﺒـــــﺔ .. ﺘﻌــ ‪‬‬ ‫ٍ‬ ‫ـ ٍ ‪‬ﺩ‬ ‫ـﺎ‬ ‫ـﺎﻨﻕ ﺍﻟﻭﻤﻀــ‬ ‫ـﺎﻡ .. ﻭﻤﻀ ـﺎ ﻋــ ﹶ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ـﺔ ﺍﻷﻴـ ِ‬‫ﻭﻜ ـﻥ ـﻲ ﻅﻠﻤـ‬ ‫ﹸـ ‪ ‬ﻓـ‬ ‫****‬ ‫ـل ﺍﻟﺨﻭﻀ ـﺎ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ﻭﺨ ـﺽ ـ ‪‬ﺍ ﺇﺫﺍ ﺯﺠ ـﻭﻙ .. ﻓﻴــ‬ ‫ـﻪ ﻭﺍﺼــ‬ ‫‪‬ـ ‪‬‬ ‫ﹸـ ‪ ‬ﺒﺤـ ﺭ‬ ‫ﻭﻜ ـﻥ ـﻴﻼ ـﻥ ـﺭﺍﻥ .. ﻜــﻡ ﺠــﺎﺀ ﺍﻟــ ‪‬ﺩﻯ ﻓﻴﻀــﺎ‬ ‫ﺭ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹸـ ‪ ‬ﺴـ ﹰ ﻤـ ﺍﻟﻨﻴـ ِ‬ ‫ـﻰ‬‫ـﺘﺘﻬﻡ .. ﻭﻴﻨﺸ ـﺭ ـﻴﻬﻡ ﺍﻟﻔﻭﻀــ‬ ‫ﹸــ ‪ ‬ﻓــ‬ ‫ـﺎ ‪‬ﺸــــ ﱢ ﹸ ‪ ‬‬ ‫ﻭﺒﺭﻜﺎ ﹰــــ ﻴ‬ ‫ﻨ‬ ‫ـﺎ‬‫ـﺩﺩ ﺍﻟ ِﺭﻀــ‬ ‫ـﻑ ﻨﺒــ ‪  ‬ﻌ‬‫ﺘــﺭﺍﺏ ﺍﻷﺭﺽ ﺼــﺎﺡ ﺍﻵﻥ .. ﻜﻴــ‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺃﺨ ـﻲ ﻓ ـﻲ ﺍﻟﻘ ـﺩﺱ ﻻ ﺘﺭﺤ ـل .. ﺘ ﱠــﺒﺙ ﻭﺍﻤﺴــﻙ ﺍﻷﺭﻀــﺎ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺸ ـ ﹾ‬ ‫ْ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫****‬ ‫ـﺎﺭ‬ ‫ـﺎﻥ ﻭﺍﻟﻨــ ِ‬‫ـﻥ ﺍﻟﻁﻭﻓــ‬‫ﺃﺨــﻲ ﻴــﺎ ﺜــﻭﺭﺓ ﺃﻗــﻭﻯ .. ﻤــ‬ ‫ﹰ‬ ‫ـﺎﺭ‬ ‫ـﻴﺽ ﺇﻋﺼــ ِ‬ ‫ـﻭﺒﻬﻡ ‪‬ﻋﺒ ـﺎ .. ﻷﻨ ـﻙ ﻓــ ‪‬‬ ‫ﱠــ ‪‬‬ ‫ﺭ ‪‬ــ‬ ‫ـﻸﺕ ﻗﻠــ‬ ‫ﻤــ ﹶ‬ ‫ـﺎﺭ‬ ‫ـﺽ ﺃﺤﺠــ ِ‬ ‫ـﺩﻙ ﺒﻌــ ‪‬‬ ‫ـﻠﺤﺔ .. ﻭﻋﻨــ ‪‬‬ ‫ـﻭ ‪‬ﺍ ﺩﻭﻥ ﺃﺴـــ ٍ‬ ‫‪‬ﺴـــ ﺭ‬ ‫ﺠ‬ ‫ـﺭﺍﺭ‬ ‫ـل ﺇﺼــ ِ‬ ‫ـﻴﺢ ﺒﻜــ ﱢ‬‫ـﻙ ـﻲﺀ ـﺎ .. ﻴﺼــ‬ ‫ـﻲ ﻋﻴﻨﻴـ ﺸـ ‪ ‬ﻤـ‬‫ﻭﻓـ‬ ‫ـﻲ ـﻲ .. ﺴــــﻴﺒﻘﻰ ﻓﻭﻗﻬــــﺎ ﺩﺍﺭﻱ‬ ‫ـﺎ ـﻸﺭ ِ، ﺃﺭﻀـ ﻟـ‬ ‫ﺃﻨـ ﻟـ ﺽ‬ ‫****‬ ‫ـﺎﺭﻱ‬‫ـﻭ ﺜــ‬‫ـﺂﺨﺫ ﻤﻨﻬﻤــ‬‫ـﻪ .. ﺴــ‬ ‫ـﺕ ﺃﺒﻜﻴــ ِ‬ ‫ـﻲ ﻟﺴــ ﹸ‬ ‫ﻭﻁﻔﻠــ‬ ‫ـﺫﺍﺭ‬‫ـﺩ ‪‬ﺍ ﺩﻭﻥ ﺇﻨــــ‬ ‫ـﻭ ـﻥ ـﺩﻫﻡ ـﻭﻙ .. ﻏــــ ﺭ‬ ‫ﻗﺘﻠـ ‪‬‬ ‫ﻭﻟـ ﻤـ ﺤﻘـ‬ ‫ـﻼ .. ﻭﺴـــﻬﻼ ﺍﺒـــﻥ ﱠـــﻭﺍﺭﻱ‬ ‫ﺜ‬ ‫ﹰ‬ ‫ـﺭﻯ ﺃﻫــ ﹰ‬ ‫ـﻙ ﺍﻟﺜــ‬ ‫ﻴﻨﺎﺩﻴــ‬ ‫ـﺭﺍﺭ‬ ‫ـل ﺃﺒــ ِ‬ ‫ـﻬﻴﺩ ﻨﺯﻴــ ُ‬ ‫ﺘﺸــــﺒﺙ ﺒـــ ـﺎﻟﺜﺭﻯ ﺇﻥ .. ﺍﻟﺸــ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ـ‬ ‫‪ ‬ﹾ‬ ‫ـﺭﺍﺭ‬ ‫ـﺭ ﻭ ـﻥ ﺃﺤــ ِ‬ ‫ـﻕ ـل ﻤ ـﻥ ـﻲ ﺍﻷﺭ .. ﺽ ﺤــ ‪ ‬ﺍﺒــ ‪‬‬ ‫ِ‬ ‫ﻓﻴﻨﻁـ ﹸ ﻜـ ﱡ ‪‬ـ ‪ ‬ﻓـ‬ ‫****‬ ‫ﺃﺨــﻲ ﻴــﺎ ﺩﻤﻌــﺔ ﻨﺯﻟــﺕ .. ﻋﻠـــﻰ ﻗﻠﺒـــﻲ ﻓﻬﺯﺘﹾـــﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﹾ‬ ‫ﹰ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﻰ ﻓﺄﺒﻜﺘﹾــــ ‪‬‬‫ـﺭﺕ ـﻲ ـﺩﻭﺀ ـﻭﺭ .. ﺒﺎﻷﻗ ‪‬ــــ‬ ‫ﺼ‬ ‫ﺍﻟﻨـ‬ ‫ﻭﻤـ ‪ ‬ﹾ ﻓـ ﻫـ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﺎل ﺃﻫﺩﺘﹾــــ ‪‬‬‫ـﺕ .. ﻭﺒﺎﻷﻁﻔــــ‬ ‫ـﺭ ﺃﺘــ ﹾ‬ ‫ـﻭﻁﻥ ﺍﻟﻜﺒﻴــ‬ ‫ﻭﻟﻠــ‬ ‫- ٦١ -‬
  • 17. ‫ﻭﺭﺍﺤــﺕ ﻋﻨــﺩ ﺒﻴــﺕ ﺍﷲ .. ﻋــــ ـﺎﺠﺯﺓ ﻭﺤﻴﺘﹾــــ ـﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ـ ﹰ ‪‬‬ ‫ِ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﹾ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﻡ ﺃﻟﻘﺘﹾـــ ‪‬‬ ‫ـل ﺜـــ‬ ‫ـﻭﻟﻨﺎ ﻭﻗ ـﺕ .. ﺒﺤﻤ‪‬ـــ ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ﻔــ ﹾ‬ ‫ـﺩ ﺭﺴــ‬ ‫ﻭﻋﻨــ ‪‬‬ ‫ـﺩﻨﻴﺎ .. ﻋﻠــ ـﻰ ﹸــ ـﺯﻥ ﺘﺒﻨﺘﹾــ ـﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ـ ﺨ ـ ٍ ﱠ‬ ‫ـﺎﺩﺕ ﺘﺸ ـﻬﺩ ﺍﻟــ‬ ‫ﻭﻋــ ﹾ ﹸ ﹾــ ِ ‪‬‬ ‫****‬ ‫ـﺭ ﻯ‬ ‫ـﻤﺔ َﺤــ ‪‬‬ ‫ﺃﺨــﻲ ﻻ ﺘﺒﺘــﺌﺱ ﻭﺍﺼــﻤﺩ .. ﻓﺄﻨــ ﹶ‬ ‫ـﺕ ﺒﺒﺴــ ٍ ﺃ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ـﻲ ـﻡ ـﻥ ﺼ ـﻐﺭﻯ‬ ‫‪‬ـ ‪‬‬ ‫ﺠﺭﺍﺤ ـﻙ ﺇﺫ ـﺩﺕ ﻜ ـﺭﻯ .. ﺠﺭﺍﺤـ ﻟـ ‪ ‬ﺘﻜـ‬ ‫‪‬ـ ‪ ‬ﻏـ ﹾ ﹸﺒـ ‪‬‬ ‫ـﺭ ﻯ‬ ‫ـل ﺍﻟ ‪‬ﺸــ ‪‬‬ ‫ﻭﻋــﻴﻥ ﺤﺒﻴﺒــﻙ ﺍﻟﻤــﺫﺒﻭﺡ .. ﺇﻨ ـﻲ ﺃﺤﻤــ ُ ﺒ‬ ‫ﱢــ‬ ‫ِ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺴﻴﻤ ِــﻲ ﺍﻟﻘﻬــﺭ ﺨﺯﻴﺎ ﹰــﺎ .. ﻭﻟــﻥ ﻴﻠ ﹶــﻰ ﻟــﻪ ﻤﺴ‪‬ــﺭﻯ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬ﻘ‬ ‫ﻨ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻀ‬ ‫ﺴـ ـﻴﻔﻨﻰ ﻴﻬـ ـﻭﺩ ﺇﺴـ ـﺭﺍﺌﻴل .. ﺃﻨــــﺕ ﺒﻀــــﻌﻔﻬﻡ ﺃﺩﺭﻯ‬ ‫‪‬‬ ‫ـ‬ ‫ـ ‪‬‬ ‫ـ ﹶ‬ ‫****‬ ‫ﺃﺨ ـﻲ ﻜﻔﻜ ـﻑ ﺩﻤ ـﻭﻉ ﺍﻟﻴ ـﺄﺱ .. ‪‬ـــﺩ ﻟﻠ ‪‬ـــﺵ ‪‬ﻨﺘﺼـــﺭﺍ‬ ‫ﱢﻤ‬ ‫‪ ‬ﻌ‬ ‫ﻋ‬ ‫ْ ِ‬ ‫ﹾ ـ ‪‬‬ ‫ـ‬ ‫ﻭﻤﻬﻤـ ـﺎ ﻁـ ـﺎل ﺒﻁ ﹸـ ـﻬﻤﻭ .. ﻓﻠـــﻥ ﺃﻟﻘـــﺎﻙ ‪‬ﻨﻜﺴـــﺭﺍ‬ ‫‪‬ﻤ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺸ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺭﻯ‬‫ـﺭﺓ ﺃﺨــ‬ ‫ـﻴﺭﺠﻊ ﻤــ ‪ ‬ﹰ ُ‬‫ﺇﺫﺍ ﺍﻨﺘﺤـ ـﺭ ﺍﻟﻨﻬـ ـﺎﺭ ﻓ ِـ ـﻕ .. ﺴــ‬ ‫ﹾ‬ ‫ـ ‪ ‬ﹶﺜ‬ ‫ـ‬ ‫ﻴـ ـﺅ ﱢﻥ ﻓﺠـ ـﺭﻩ ﺍﻷﻗ ‪‬ـ ـﻰ .. ﺘﺤﻠ ـﻕ ﺤﻭﻟ ـﻪ "ﺍﻟﻌ ـﺫﺭﺍ"‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ﱢــ ﹸ ﹶــ‬ ‫ﺼ‬ ‫‪‬‬ ‫ـ ﺫ‬ ‫ﺃﺨ ـﻲ ﻓ ـﻲ ﺍﻟﻘ ـﺩﺱ ﻻ ﺘﺭﺤ ـل .. ﻭﺼﺒ ‪‬ﺍ ﻜـﻲ ﺘـﺭﻯ... ﺼـﺒﺭﺍ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﺭ‬ ‫ْ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ـ‬ ‫- ٧١ -‬
  • 18. ‫ﺘﻨﻭﻴﻌﺎﺕ ﻤﺩﺭﺴﻴﺔ‬ ‫ﻓﻲ ﺍﻟﻔﻨﺎﺀ:‬ ‫ـﺎﺕ‬ ‫ـﻴﻥ ﺍﻷﻏﻨﻴــ ِ‬‫ـﻥ ﺤﻨــ‬‫ﺼــﻭﺕ ﻤﻭﺴــﻴﻘﻰ ﺘﻬــﺎﺩﺕ .. ﻤــ‬ ‫ﹾ‬ ‫ـﻰ: ـﻼﺩﻱ .. ﺃﻨــﺕ ﺃﻏﻠــﻰ ﻤــﻥ ﺤﻴــﺎﺘﻲ‬ ‫ـﺕ ﺍﻷﻭﻟــ ﺒــ‬ ‫ﻗﺎﻟــ‬ ‫ـﺎﺕ‬ ‫ـﺩﻱ ﻟﻠﻤــ ِ‬‫ـﻭﻑ ﻨﻔــ‬‫ﻗﺎﻟــﺕ ﺍﻷﺨــﺭﻯ: ﺒــﻼﺩﻱ .. ﺴــ‬ ‫ﻓــﻭﻕ ﺭﺃﺱ ﺍﻟﻅﻠــﻡ ﻨﻬ ِــﻲ .. ﻜــــﺎﻟﻨﻴﺭﺍﻥ ﺍﻟﺤﺎﻤﻴــــﺎﺕ‬ ‫ـ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ـ‬ ‫ﻤ‬ ‫****‬ ‫ﻓﻲ ﺍﻟﻔﺼل:‬ ‫ـﺔ: .. ﻨﻅﻔـــﻭﺍ ﻫـــﺫﻱ ﺍﻟـــﺒﻼﺩ‬ ‫‪‬‬ ‫ﱢ‬ ‫ـﺎﻥ ﺩﺭﺴ ـﺎ ـﻲ ﺍﻟﻨﻅﺎﻓـ‬ ‫‪‬ـ ﻓـ‬ ‫ﻜـ‬ ‫ﻤــﻥ ﻋــﺩﻭ ﺍﷲ، ﻭﺍﻤﺤــﻭﺍ .. ﻭﺠﻬـــﻪ ﻤـــﻥ ﻜـــل ﻭﺍﺩ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺎﺏ: .. ﻗـ ـﺩ ﺃﺘـ ـﻰ ﻴـ ـﻭﻡ ﺍﻟﺴـ ـﺩﺍﺩ‬ ‫ـ ‪‬‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻡ ﺩﺭﺴ ـﺎ ـﻲ ﺍﻟﺤﺴـ ِ‬ ‫‪‬ـ ﻓـ‬ ‫ﺜـ‬ ‫ـﻡ ـﺭﺕ ـﻭﻡ ـﺎﻨﺯل .. ﺴـــﺎﺤﺔ ﺍﻟ ﹼـــﻡ ﺍﻟ ﹸـــﺩﺍﺩ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺸ‬ ‫ﺸ‬ ‫ْ‬ ‫ﺍﻟﻴـ ﻓـ‬ ‫ﻜـ ﻜﺒـ‬ ‫****‬ ‫ﻓﻲ ﺍﻟﺸﺎﺭﻉ:‬ ‫ﺘﺨـ ـﺭﺝ ﺍﻷﺯﻫـ ـﺎﺭ ‪‬ـ ـﺩ ‪‬ﺍ .. ﺤــﺎﺒﻼ ﻓــﻲ ﺍﻟﻘﻠــﺏ ﻨﺎﺒــل‬ ‫ْ‬ ‫ﹰ‬ ‫ـ ﻋ ‪‬ﻭ‬ ‫ـ‬ ‫ـﻭﺭ ـﺎﺩل‬ ‫ﻋـ ْ‬ ‫ـﻌﺎﺩ .. ـﺎﻥ ـﻑ ﺍﻟﺴـ‬ ‫ﻜـ ﺨﻠـ‬ ‫ـﺕ ﺴــ ‪‬‬‫ـﺩﻤﺎ ﻤﺎﺘــ‬‫ﻋﻨــ‬ ‫ـﺎ ‪‬ﺍ .. ﻴﺤﺘﺴـ ـﻲ ﺼـ ـﻭﺕ ﺍﻟﻘﻨﺎﺒـ ـل‬ ‫ْ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺯﺭﻉ ﺍﻷﺭﺽ ﺍﻨﺘﺼــ ﺭ‬ ‫ﺒــ‬ ‫ـﻨﺎﺒل‬ ‫ـﺕ ﺍﻷﺭﺽ ﺍﻟﺴـــ ْ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺎﺭﺓ .. ﺘﻨﺒـــ‬ ‫ـﻰ ﺍﻟﺤﺠــ ﹶ‬ ‫ـﺎ ﺃﻟﻘــ‬ ‫ﻜﻠﻤــ‬ ‫****‬ ‫ﻜﺘﺒﺕ ﻫﺫﻩ ﺍﻟﻘﺼﻴﺩﺓ ﺒﻌﺩ ﺍﻟﺘﻌﺩﻴﺎﺕ ﺍﻹﺴﺭﺍﺌﻴﻠﻴﺔ ﺍﻟﺴﺎﻓﺭﺓ ﻋﻠﻰ ﺍﻷﺭﺍﻀﻲ ﺍﻟﻤﺤﺘﻠـﺔ، ﻭﺒﺨﺎﺼـﺔ ﺒﻌـﺩ ﺘﺤﻁـﻴﻡ‬ ‫ﺍﻟﻤﺩﺍﺭﺱ، ﻜﺂﺨﺭ ﻤﻠﺠﺄ ﻟﻸﻁﻔﺎل ﺒﻌﺩ ﺘﺤﻁﻴﻡ ﺍﻟﺒﻴﻭﺕ ﻭﺍﻟﻤﺨﻴﻤﺎﺕ..!!‬ ‫- ٨١ -‬
  • 19. ‫ﺍﻟﺼﺨﺭﺓ ﻻ ﺘﺯﺍل ﻓﻲ ﻴﺩﻱ‬ ‫ُ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﺃﻴﺎ ﻗـﺩﺱ ﻻ ﺘﺤﺯﻨـﻲ ﻻ ﺘﺌ ﱢـﻲ .. ﺃﻨﺎ ﺍﻟﻨـﺎﺭ ﻓـﻲ ﺠﺴـﺩ ﺍﻟﻤﻌﺘـﺩﻱ‬ ‫ﻨ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻗﻔﻲ ﻭﺍﺼﻤﺩﻱ ﺫﺍ ﺃﻨـﺎ ﻻ ﺃﺒـﺎﻟﻲ .. ﺃﻨﺎ ﺍﻟﻁﻔـل ﺤ ‪‬ﻀـﻨﻲ ﻤﻭﻋـﺩﻱ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻟﻭ ﺍﺸﺘﺩ ﺒﻐﻲ ﺍﻟﻁﻐﺎﺓ ﺍﺤ ‪‬ـﻨﻴﻨﻲ .. ﺴﺄﺤﻤﻲ ِﻤﻰ ﺍﻟﺒﻴـﺕ ﻭﺍﻟﻤﺴـﺠﺩ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﺤ‬ ‫ﻀ‬ ‫‪ ‬‬ ‫ﺩﻤﻲ ﺴﻭﻑ ﻴﺒﻘﻰ ﻨﻘﻭ ﹰﺎ ﻭﻨﻌ ﹰـﺎ .. ﺒــﺫﺍﻜﺭﺓ ﺍﻟﻴــﻭﻡ ﺜــﻡ ﺍﻟﻐــﺩ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﺸ‬ ‫ﺸ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﻟﻴﺱ ﻟﻲ ﻤﻥ ﺴـﻼﺡ ﻭﻟﻜـﻥ .. ﺴﺄﻓﺩﻴﻙ ‪‬ـل ﻴﻘ ‪‬ـل ﺍﻟﻤﻔﺘـﺩﻱ؟!‬ ‫ﻫ ْ ‪ ‬ﹾﺒ ُ‬ ‫‪‬‬ ‫ٍ‬ ‫ﻓﻠﻲ ﺼﻭﺕ ﻤﻥ ﺼﺎﺡ ﺘﺤﻴﺎ ﺒﻼﺩﻱ‬ ‫ﹸ ‪‬‬ ‫ﻭﺫﻱ ﺼﺨﺭﺓ ﻟﻡ ﺘﺯل ﻓﻲ ﻴﺩﻱ‬ ‫‪ْ ‬‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺍﻟﻤﻭﺕ ﻤﺎ ﻫ ‪‬ﻨـﻲ ﺇﺫ ﺃﺘـﺎﻨﻲ .. ﻭﻻ ﺍﻟﺫﺒﺢ ﻓـﻲ ﺸـﻜﻠﻪ ﺍﻟﻤﺭﻋـﺏ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹾ‬ ‫‪‬ﻤ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﺒﻜل ﺍﻨﺘﻘـﺎﻤﻲ ﻷ ‪‬ـﻲ ﻭﺃﺨﺘـﻲ .. ﺒﺼﻘﺕ ﻋﻠﻰ ﻭﺠـﻪ ﹸـﺒﺢ ﻏﺒـﻲ‬ ‫ﻗ ‪ٍ‬‬ ‫ﹸ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻭﻟﻡ ﺘﻁﻠﻕ ﺍﻟﺭﻴﺢ ﺴـﺎﻗﻲ ‪‬ـﺩ ‪‬ﺍ .. ﻭﻗﻔ ـﺕ ﻜﻤ ـﺎ ﺍﻟﺭﺠ ـل ﺍﻷﺸ ـﻴﺏ‬ ‫ﹸ ـ ‪ ِ ‬ﹾ ‪ِ ‬‬ ‫‪ ‬ﻋ ‪‬ﻭ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬ﹸ ﹾِ ِ‬ ‫ﺘﺤﻤﻠﺕ ﻜﺒ‪‬ـ ‪‬ﺍ ﻜﺄﺴ‪‬ـﺩ ﺍﻟﺒـﻭﺍﺩﻱ .. ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻘﻬـﺭ ﺤﺘـﻰ ﺭﺁﻨـﻲ ﺃﺒـﻲ‬ ‫ﹸ ِ ﺭ ُ ِ‬ ‫ـﻲ‬ ‫ـﺎ ﹸﻬﻡ ﻋﺠ ـﺕ ﻤﻁﻠﺒـ‬ ‫‪‬ﻠـ ﹾ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺼﺩﺭﻩ ﺍﻤ‪‬ﺘﺩ ﺼﺩﺭﻱ ﻭﻟﻜـﻥ .. ﺭﺼﺎﺼـ ﺘ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻫﺘﻔﺕ ﻭﺴﻴل ﺍﻟ ‪‬ﻤﺎ ﻗـﺩ ﻜﺴـﺎﻨﻲ: .. ﺃﻴﺎ ﻗـﺩﺱ ﻴـﺎ ﻗـﺩﺱ ﻻ ﺘـﺫﻫﺒﻲ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ُ ﺩ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﻓﻠﻲ ﺼﻭﺕ ﻤﻥ ﺼﺎﺡ ﺘﺤﻴﺎ ﺒﻼﺩﻱ‬ ‫ﹸ ‪‬‬ ‫ﻭﺫﻱ ﺼﺨﺭﺓ ﻟﻡ ﺘﺯل ﻓﻲ ﻴﺩﻱ‬ ‫ﹲ ‪ْ ‬‬ ‫ﺃﻴﺎ ﻗﺩﺱ ﻏ ﱢﻲ ﻭﻟـﻲ ﺯﻏـﺭﺩﻱ .. ﺃﻨﺎ ﻟـﻡ ﺃﻤـﺕ ﺒـل ﺸـﻬﻴﺩ ﺃﻨـﺎ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹾ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬ﹶﻨ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﻏﻀﺒﺔ ﺍﻟﺤﻕ ﺼﻭﺕ ﺍﻨﻔﺠﺎﺭﻱ .. ﻀ ـﻴﺎﺀ ﺇﺫﺍ ﻏ ـﺎﺏ ﻋﻨ ـﻙ ﺍﻟﺴ ـﻨﺎ‬ ‫‪‬‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ‪‬‬ ‫ﹸ‬ ‫ﱢ‬ ‫ﹲ‬ ‫ـﻨﺢ ﻟﻠﺴ ـﻠﻡ ـﻭ ﺃﺫ ـﺎ‬ ‫ـﺎﺭ ـﺭ .. ﻭﺃﺠـ ‪ِ ‬ـ ﹾ ِ ﻟـ َ ﹾﻋﻨـ‬ ‫ـﺎ ـﺩﻭ ﺍﺤﺘﻀـ ‪ ‬ﻭﻗﺒـ ‪‬‬ ‫ﺃﻨـ ﻟﻠﻌـ ‪‬‬ ‫ﻓﺄﺴﻘﻴﻪ ﹶـ ‪‬ﺍ ﻭ ﹶـ ‪‬ﺍ ﺒﺼـﺨﺭﻱ .. ﻓﻠــﻴﺱ ‪‬ﻼﻗــﻲ ﻟــﻪ ﻤﺄﻤﻨــﺎ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﻜ ﺭ ﻓ ﺭ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﻌﺩ ﺍﻟﻤﺌﺫﻨـ ‪‬‬ ‫ﻤ ‪‬ﻯ ﺍﻟﻐﺩﺭ ﻟ ‪‬ﺎ ﺍﺤﺘﻭﺘﻬﺎ ﻀﻠﻭﻋﻲ .. ﺘﻤﻨ ـﺕ ـﻭ ﺃﺼـ‬ ‫ﱠﻴـ ﹸ ﻟـ‬ ‫‪‬‬ ‫ِ ﻤ‬ ‫‪‬ﺩ‬ ‫ﺃﻟ ‪‬ﺡ ﺒﺎﻟﻨﺼﺭ، ﻤﻭﺘﻲ ﺍﻨﺘﺼـﺎﺭ، .. ﻓﻬﻡ ﻟﻡ ﻴﻘ ‪‬ﻭﺍ ﺴـﻭﻯ ﺍﻟﺴﻭﺴـﻨﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﺼ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭ‪‬‬ ‫ﻓﻠﻲ ﺼﻭﺕ ﻤﻥ ﺼﺎﺡ ﺘﺤﻴﺎ ﺒﻼﺩﻱ‬ ‫ﹸ ‪‬‬ ‫ﻭﺫﻱ ﺼﺨﺭﺓ ﻟﻡ ﺘﺯل ﻓﻲ ﻴﺩﻱ‬ ‫ﹲ ‪ْ ‬‬ ‫ﺃﻴﺎ ﻗﺩﺱ ﺃﻗﺴﻤﺕ ﺒﺎﺴﻡ ﺍﻟﻀـﺤﺎﻴﺎ .. ﺒﻨـﺯﻑ ﺍﻟﻘﺒـﺎﺏ ﻋﻠـﻰ ﺃﻀـﻠﻌﻲ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﹸ‬ ‫‪‬‬ ‫ـل ـﻲ ﺍﻷﺫﺭﻉ‬ ‫‪ِ‬‬ ‫ﻭﺒﺎﺴﻡ ﺍﻟـﺫﻴﻥ ﺍﺴـﺘﻤﺎﺘﻭﺍ ﻗﺘـﺎﻻ .. ﻭﺠﻨ ـﻲ ﺍﻟﻘﻨﺎﺒـ ِ ﻓـ‬ ‫‪ ‬ﹾـ ‪‬‬ ‫ﹰ‬ ‫ـل ﻴﻌ ـﻲ‬ ‫ـﻑ ـﻤﻭﺥ ﻭﻋﻘـ ِـ‬ ‫ـﻭﺭ .. ﻭﺃﻨـ ٍ ﺸـ ٍ‬ ‫ﺤ ـﺎﺓ ﻋ ـﺭﺍﺓ ـﺏ ﺠﺴـ ٍ‬ ‫‪‬ﻔـ ﹰ ‪‬ـ ﹰ ﺒﻘﻠـ ٍ‬ ‫ﻓﻼ ﺍﻟﻌﻴﺵ ﻴﻐﺭﻱ ﺍﻟﻔﺩﺍﺌﻲ ﻴﻭ ‪‬ـﺎ .. ﻭﻻ ﺍﻟﺨﻭﻑ ‪‬ﺜﻨﻴـﻪ ﻋـﻥ ﻤﻭﻗـﻊ‬ ‫ِ‬ ‫ﻴ‬ ‫‪ ‬ﻤ‬ ‫ﹸ ‪‬‬ ‫- ٩١ -‬
  • 20. ‫ﻭﺒﺎﺴﻡ ﺍﻟﻨﺒ ‪‬ﻴﻥ ﻤـ ‪‬ﻭﺍ ﺒﺄﺭﻀـﻙ .. ﺯﺍﺩﻭﺍ ـﻰ ـﺩﺭﻙ ﺍﻷﺭﻓـ ِ‬ ‫ـﻊ‬ ‫ِ‬ ‫ﻋﻠـ ﻗـ‬ ‫ِ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﺴﺘﺒﻘﻴﻥ ﻴﺎ ﻗﺩﺱ ﻟﻠ ‪‬ـﺭﺏ ﺩﻭ ‪‬ـﺎ .. ﻟﻨ ـﺎ ﺃﻨ ـﺕ ﻭﺍﻟﺤ ـﻕ ﺃﻥ ﺘﺭﺠﻌ ـﻲ‬ ‫ـ‬ ‫ﹸ ‪‬‬ ‫ِ‬ ‫ـ‬ ‫ِ ﻤ‬ ‫‪ ‬ﻌ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﻟﻲ ﺼﻭﺕ ﻤﻥ ﺼﺎﺡ ﺘﺤﻴﺎ ﺒﻼﺩﻱ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﺫﻱ ﺼﺨﺭﺓ ﻟﻡ ﺘﺯل ﻓﻲ ﻴﺩﻱ‬ ‫ﹲ ‪ْ ‬‬ ‫****‬ ‫ﻜﺘﺒﺕ ﻫﺫﻩ ﺍﻟﻘﺼﻴﺩﺓ ﺒﻌﺩ ﻤﻘﺘل ﺍﻟﻁﻔل ﺍﻟﻔﻠﺴﻁﻴﻨﻲ ﺍﻟﺸﻬﻴﺩ ﻤﺤﻤﺩ ﺍﻟﺩﺭﺓ، ﻭﺍﻟﺫﻱ ﺃﺜﺎﺭ ﺍﺴﺘﺸﻬﺎﺩﻩ ﺍﻟـﺭﺃﻱ ﺍﻟﻌـﺎﻡ‬ ‫ُ‬ ‫ﺍﻟﻌﺭﺒﻲ ﻭﺍﻟﻌﺎﻟﻤﻲ... ﻭﻤﻊ ﺫﻟﻙ ﻓﻘﺩ ﺘﻤﺎﺩﺕ ﺇﺴﺭﺍﺌﻴل ﻓﻲ ﻭﺤﺸﻴﺘﻬﺎ ﺘﺠﺎﻩ ﻗﺘل ﻭﺫﺒﺢ ﺍﻷﻁﻔﺎل ﺍﻷﺒﺭﻴﺎﺀ.‬ ‫- ٠٢ -‬
  • 21. ‫ﺼﺭﺨﺔ ﺍﻟﺩﻡ ﺍﻟﻌﺭﺒﻲ‬ ‫ﺴﻤﻌﺕ ﺍﻟﻘﺩﺱ ﻭﺍﻟـﺩﻡ ﻻ ﻴﺒـﺎﻟﻲ .. ﺭﺼﺎﺼــﺎﺕ ﺘﻤــ ‪‬ﻕ ﺨﺎﻓﻘ ‪‬ــﺎ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﺯ‬ ‫ٍ‬ ‫ﹸ‬ ‫ـﻭﺍ ـﺩ ‪‬ﺎ‬ ‫ـﻭل: ـﺎ ـﺕ ﺍﷲ ﻓ ـﺩﻭ .. ـﺎﻭﻤﻬﻡ ـﻭ ﻗﻁﻌـ ﻴـ ﻴ‬ ‫‪ ‬ﻭﻟـ‬ ‫ﺃﻗـ‬ ‫ﹶـ ‪ ‬‬ ‫ﺃﻨـ ﻟﺒﻴـ‬ ‫ﺘﻘـ‬ ‫ﺴﺄﻗﺒﺭﻫﻡ ﻫﻨﺎ.. ﻟـﻥ ﻴﺨﺭﺠـﻭﻨﻲ .. ﻭﻟﻭ ﺴـﺭﻗﻭﺍ ﺍﻟ ‪‬ـﻨﺎ ﻤـﻥ ﻤﻘﻠﺘﻴـﺎ‬ ‫ﺴ‬ ‫‪‬‬ ‫ُ‬ ‫ﺒﺘل ﺃﺒﻴﺏ، ﻋﻨـﺩ ﺨﻠـﻴﺞ ﻋﻜـﺎ، .. ﺒﺒﺌﺭ ﺍﻟ ‪‬ـﺒﻊ، ﻜﺭﻤـل، ﻀـﺎﻫﺭﻴﺎ‬ ‫ﺴ‬ ‫ﻭﻓﻲ ﻋﺴﻠﻭ ‪ ،‬ﻏﺯ ﹶ، ﺒﻴـﺕ ﻟﺤـﻡ .. ﻭﻓﻲ ﺍﻟﺨﺎﻥ ﺍﻟـﺫﻱ ﺫﺒﺤـﻭﻩ ﺤ ‪‬ـﺎ‬ ‫ﻴ‬ ‫ِ‬ ‫ٍ‬ ‫ﺓ‬ ‫ﺝ‬ ‫ﺃﻨﻴ ﹰﺎ ﻜـﺎﻥ ‪‬ـﻴل ﺩﻡ ﺍﻟ ‪‬ـﺤﺎﻴﺎ .. ﻭﻤﺒﺘﺴــ ‪‬ﺎ ﻭﺴــﻴ ‪‬ﺎ ﻋﺒﻘﺭﻴــﺎ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺴ ‪ ِ ُ‬ﻀ‬ ‫ﻘ‬ ‫ـﻡ ﺴﻠﺴ ـﻠﻪ ﺩﻭﻴ ـﺎ‬ ‫ﺒــﺭﺍﻡ ﺍﷲ ﻴﻠــ ‪‬ﺡ ﻟﻠﺼــﺒﺎﻴﺎ .. ﻓﻴ ـﺩﺙ ﺭﻏـ ‪ ‬ـ ِ ‪‬ـ‬ ‫‪‬ﺤـ ﹸ‬ ‫ﻭ‪‬‬ ‫****‬ ‫ﺴﻤﻌﺕ ﺍﻟﻘﺩﺱ ﻭﺍﻟﺩﻡ ﻓﻲ ﺍﻟﺒﻭﺍﺩﻱ .. ﻁﻬﻭ ‪‬ﺍ، ﺸـﺎﻤ ﹰﺎ، ‪‬ﺭ ‪‬ـﺎ ﺃﺒ ‪‬ـﺎ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﺨ ﺠ ﺤ‬ ‫ﺭ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹸ‬ ‫ـﻲ ـﺩ ـﺎﺩﻯ ﻋﻠﻴ ـﺎ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﻓﻲ ﻤﺼـﺭ ﻟـﻡ ﺃﺭﻩ ﻭﻟﻜـﻥ .. ﻴﺯﻟﺯﻟﻨـ ﻭﻗـ ﻨـ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫ﻴﻘﻭل ﺃﻨﺎ ﺍﻟﺩﻡ ﺍﻟﻌﺭﺒـﻲ ﻴﺠـﺭﻱ .. ُﻤﺴﻲ ﻓـﻲ ﻅﻤـﺎ ﺍﻷﻴـﺎﻡ ﺭ ‪‬ـﺎ‬ ‫ﻴ‬ ‫ِ‬ ‫ﻷ‬ ‫‪‬‬ ‫ُ‬ ‫ـﺤﺎﻴﺎ ـﺎ ﺒﻨﻴ ـﺎ‬ ‫ﻴـ ‪ ِ ‬ـ‬ ‫ـﻭﺭﻭﺍ ﻟﻠﻀـ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺍﻟﻤﻨﺴﺎل ﻓﻭﻕ ﺍﻟﻘـﺩﺱ ﺩﻫـ ‪‬ﺍ .. ﻓﺜـ‬ ‫ﺭ‬ ‫ُ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺃﺭﺽ ﺍﻟﺨﻠﻴل ُﻫﻴﻥ ﻋﺭﻀﻲ .. ﻭﻓ ـﻲ ﺍﻟﻔﺎﻟﻭﺠ ـﺔ ﺍﻤﺘﻬﻨ ـﻭﺍ ﺫﻭﻴ ـﺎ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ِ‬ ‫ﺃ‬ ‫ﺃﻓﻴﻘﻲ ﻴﺎ ﺒـﻼﺩ ﺍﻟ ‪‬ـﺭﺏ ﺤﺘـﻰ .. ﻴﻌﻭﺩ ﺍﻟﻤـﺎﺀ ﻓـﻲ ﻨﻬـﺭﻱ ﻨﻘ ‪‬ـﺎ‬ ‫ﻴ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ِ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﻭﻴﺒﺭﺃ ﻤﻥ ﻗﻴﻭﺩ ﺍﻷﺴ‪‬ـﺭ ﺠﺴـﻤﻲ .. ﻭﻴﻤﻀﻲ ﺍﻟﺤـﺯﻥ ﺨﺯﻴﺎ ﹰـﺎ ﺸـﻘﻴﺎ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻨ‬ ‫‪‬‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫****‬ ‫ﺴﻤﻌﺕ ﺍﻟﻘﺩﺱ ﺘﺼﺭﺥ ﻤﺜل ﻁﻔل .. ﺭﻤﺎﻩ ﺃﺒـﻭﻩ ﻓـﻲ ﺍﻟﻐﺎﺒـﺎﺕ ﺤ ‪‬ـﺎ‬ ‫ﻴ‬ ‫ٍ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﹸ‬ ‫ـل ﺠﻴﺸ ـﻪ ﺯﺤﻔ ـﺎ ﻗﻭﻴ ـﺎ‬ ‫ﹰـ ‪‬ـ‬ ‫ﹶـ‬ ‫ﺩﻤﺎﻩ ﺘﺸﺩ )ﻗﻴﺼﺭ( ﻜـﻲ ﻴﺭﺍﻫـﺎ .. ﻓﻴﺭﺴـ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﻟﻠﺸ ـﺭﻕ ﺍﻨﺜﻨ ـﺕ ﺃﻟﻘ ـﺕ ﻨ ـﺩﺍﺀ .. ﻭﻟــﻡ ﻴــﻙ ﺫﺍ ﻨــﺩﺍﺀ ﺃ ‪‬ﻟ ‪‬ــﺎ‬ ‫‪ ‬ﻭﻴ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹾ ـ ‪‬‬ ‫ﹾ‬ ‫ـ ِ‬ ‫ـﺯ ﺍﻵﻥ ﻗﻠﺒ ـﺎ ﻴﻌﺭﺒﻴ ـﺎ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ﺩﻡ ﺍﻟﻘﺩﺱ ﺍﺴﺘﺠﺎﺭ ﻤـﻥ ﺍﻟ ‪‬ـﺩﺍﺓ .. ﻴﻬــ ‪‬‬ ‫ﻌ ِ‬ ‫‪‬‬ ‫ِ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺩﺘﻨﺎ ـﻭﺩ ـﻰ ﻋﻔﻴ ـﺎ‬ ‫ﺃﻋـ ﻓﺘـ ‪ ‬ـ‬ ‫ﻴﻘﻭل ﻟﻪ ﻜ ﹶـﻰ ﺼـﻤ ﹰﺎ ﻜﻔـﺎﻨﻲ .. ﺒﻭﺤـ‬ ‫ﺘ‬ ‫ﻔ‬ ‫ﻨﺩﻙ ﺤﺼـﻭﻥ ﺇﺴـﺭﺍﺌﻴل ﺩ ﹰـﺎ .. ﻓ ﹸﺼـﻬل ﻓـﻲ ﺃﺭﺍﻀـﻴﻨﺎ ﺍﻟﺜﺭﻴـﺎ‬ ‫‪‬‬ ‫ـ‬ ‫ﺘ ـ ـ‬ ‫ﻜ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﺘﻌﻠــﻭ ﺭﺍﻴــﺔ ﺍﷲ ﺍﺒﺘﻬﺎ ‪‬ــﺎ .. ﻴﻌ ـﻭﺩ ﺭﺴ ـﻭﻟﻨﺎ ﻟ ـﻸﺭﺽ ﺤﻴ ـﺎ‬ ‫ِ ‪‬‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺠ‬ ‫ﹸ‬ ‫****‬ ‫ﺍﻷﺴﻤﺎﺀ ﺍﻟﺘﻲ ﻓﻲ ﺍﻟﺒﻴﺕ ﺍﻟﺭﺍﺒﻊ ﻭﺍﻟﺨﺎﻤﺱ ﻭﺍﻟﺴﺎﺒﻊ ﻭﺍﻟﺜﺎﻤﻥ ﻋﺸﺭ ﻜﻠﻬﺎ ﻤﻨﺎﻁﻕ ﻤﻭﺠﻭﺩﺓ ﻓﻲ ﻓﻠﺴﻁﻴﻥ ﺴﺎﻟﺕ‬ ‫ﻋﻠﻴﻬﺎ ﺩﻤﺎﺀ ﺍﻟﻀﺤﺎﻴﺎ، ﻭﻗﺩ ﺴﺠﻠﻬﺎ ﺍﻟﺘﺎﺭﻴﺦ ﺃﻭﻻ ﻓﻲ ﺠﻐﺭﺍﻓﻴﺎ ﺍﻟﻤﻜﺎﻥ، ﺜﻡ ﺴﺠﻠﻬﺎ ﺜﺎﻨ ‪‬ﺎ ﻓﻲ ﺫﺍﻜـﺭﺓ ﺍﻟﻌـﺎﻟﻡ ﺒﻌـﺩ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﹰ‬ ‫ﺘﺨﺭﻴﺒﻬﺎ ﻭﺘﺩﻤﻴﺭ ﺍﻟﺒﻨﻴﺔ ﺍﻷﺴﺎﺴﻴﺔ ﻓﻴﻬﺎ...‬ ‫- ١٢ -‬
  • 22. ‫ﻨﺤﻥ ﺃﻁﻔﺎل ﺍﻟﺤﺠﺎﺭﺓ‬ ‫ـﺎ‬ ‫ـﺎ ﺍﻟﺤﺠﻴﻤــ‬ ‫ـﻥ ﻋﺎﻨﻘﻨــ‬ ‫ـﻐﺎﺭ .. ﻨﺤــ‬ ‫ـﺎل ﺼــ ‪‬‬ ‫ـﻥ ﺃﻁﻔــ ٌ‬ ‫ﻨﺤــ‬ ‫ﻴﺸـــﻬﺩ ﺍﻷﻋـــﺩﺍﺀ ﺃ ﱠـــﺎ .. ﻨﻘﻠـــﺏ ﺍﻟـــﺩﻨﻴﺎ ﻫﺸـــﻴﻤﺎ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬ﻨ‬ ‫ـﺎ ﻻ ﻨ ـﺎﻟﻲ .. ـﻲ ـ ‪‬ﺩﻯ ‪‬ﺭﺤ ـﺎ ﺃﻟﻴﻤ ـﺎ‬ ‫‪‬ـ‬ ‫ﻓـ ﺍﻟـ ﺭ ﺠ ‪‬ـ‬ ‫ﹸﺒــ‬ ‫ـﻭ ﺭﻤﻴﻨــ‬ ‫ﻟــ ‪‬‬ ‫****‬ ‫ـﺏ ﺍﻟﺠ ـﻭﺭﺍ‬ ‫‪‬ﺴــ‬ ‫ـﻥ .. ﻨﻤﻠــ ‪‬‬ ‫ـﻙ ﺍﻟﻘﻠــ‬ ‫ـﺎل ﻭﻟﻜــ ‪‬‬ ‫ـﻥ ﺃﻁﻔــ ٌ‬‫ﻨﺤــ‬ ‫ـﺎﻟﻲ .. ﺇﺫ ﻤ ‪‬ـ ـﻰ ﻴﺤﺒـ ـﻭ ﺩﻫـ ـﻭﺭﺍ‬ ‫ـ ‪ ‬ـ‬ ‫ﹾ ﻀ‬ ‫ـﻲ ﺤ ـﻡ ﺍﻟﻠﻴــ‬ ‫‪‬ﻠــ ‪‬‬ ‫ﻨﻤﺘﻁــ‬ ‫ـﻭﺭﺍ‬‫ـﻭ ﺒﺤــ‬ ‫ـﺄﺓ ﻨﺨﻁــ ‪‬‬ ‫ﻨﺨﻁــﻑ ﺍﻷﺒﺼــﺎﺭ ﺴــﻬ ‪‬ﺍ .. ﻓﺠــ ﹰ‬ ‫ﻭ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹸ‬ ‫****‬ ‫ـﻥ .. ﺍﻟﻬــ ـﻭﻯ ﻓﻴﻨــ ـﺎ ﺘــ ـﺄﻨﻕ‬ ‫ـﱠ ﹾ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎل ﻭﻟﻜــ ‪‬‬ ‫ـﻥ ﺃﻁﻔــ ٌ‬‫ﻨﺤــ‬ ‫ـﺄﻟﻕ‬ ‫ـﻡ ﺘـــ ﹾ‬ ‫ـﺎ ﻨﺠـــ ٍ‬ ‫ـﻤﻭ .. ﻤﺜﻠﻤـــ‬ ‫ﺤﺒ ـﺎ ـﻸﺭﺽ ﻴﺴــ‬ ‫‪ ‬ﻨــ ﻟــ‬ ‫ﻟــﻭ ﹶﺒــﺎ ﻤ ﱠــﺎ ﺼــﻐﻴﺭ .. ﻏﻴــﺭﻩ ﻓــﻲ ﺍﻟ ﱠــﻭ ‪‬ﻁﹶــﻕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﺘ ‪‬ﻴ ﻠ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻨ‬ ‫ﺨ‬ ‫****‬ ‫ـﺎﺠﺭ‬ ‫ـﻴﻥ ﺍﻟﺨﻨــ ‪‬‬ ‫ﺼ ـﺨﺭﺓ ﻓ ـﻲ ﺍﻟﻜ ـﻑ ﺃﻤﻀ ـﻰ .. ﻤ ـﻥ ﻤﻼﻴــ‬ ‫ِــ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﱢ‬ ‫ـ ﹲ ـ‬ ‫ـﺎﺠﺭ‬ ‫ـﻭﻯ .. ﻤ ـﻥ ﺼ ـﺭﺍﺥ ـﻲ ﺍﻟﺤﻨـ ‪‬‬ ‫ِـ ‪ ‬ـ ٍ ﻓـ‬ ‫ـﺎﺀ ﺍﻟﺤ ـﺭ ﺃﻗــ ‪‬‬ ‫ﻜﺒﺭﻴــ ‪ ‬ــ ‪‬‬ ‫ـﺎ ﻤ ـﺎﺠﺭ‬ ‫ـﺎﻟ ‪‬ﺩﻯ ﻓﻴﻨــ ‪‬ﻬــ ‪‬‬ ‫ـﻐﺎ ‪‬ﺍ .. ﻓــ ﺭ‬ ‫ـﻥ ﺇﻥ ﻜ ـﺎ ﺼــ ﺭ‬ ‫ﹸﻨــ‬ ‫ﻨﺤــ ‪‬‬ ‫****‬ ‫ﻨﺤﻥ ﺃﻁﻔﺎل ﺍﻟﺤﺠﺎﺭﺓ‬ ‫ﻨﺤﻥ ﺃﻁﻔﺎل ﺍﻟﺤﺠﺎﺭﺓ‬ ‫****‬ ‫- ٢٢ -‬
  • 23. ‫ﺃﻨﺎ ﺍﻟﻘﺩﺱ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﺩ ﹰﺎ ﻻ ﻴﻬﻭﺩﻴــــ‬ ‫ـﺔ ﺤﻘ ـﺎ .. ﻭﺼــــ ﻗ‬ ‫ـﺎ ﻋﺭﺒﻴـــ ﹲ ﹰـــ‬ ‫ﺃﻨـــ‬ ‫ﺸ ـﺭﻭﻕ ﺍﻟﺸ ـﻤﺱ ﻴﺸ ـﻬﺩ ﻟ ـﻲ .. ﻭﺁﻴـــــﺎﺕ ﺴـــــﻤﺎﻭﻴﺔ‬ ‫ﹲ‬ ‫ـ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺒـــﺭﺍﻕ ﻟـــﻭ ﹸﺴـــﺎﺌﻠﻪ .. ﻷﺨـــﺭﺱ ﹸـــل ﻨﺎﺯﻴـــﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﱠ‬ ‫‪‬ﻜ‬ ‫ﹸ‪‬‬ ‫ﻨ‬ ‫ﹲ‬ ‫ـﺭﻗﻴﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺎﻙ ﺸــ‬‫ـﺭﺍﺏ ﻫﻨــ‬‫ـﻊ ـﺎﺕ ــ .. ﺘــ‬ ‫ـﺄﻥ ﺠﻤﻴـ ﺤﺒـ ِ ﺍﻟـ‬‫ﺒـ‬ ‫ـﻲ ﻭﻨﻬﺩﻴ ـﻪ‬ ‫‪‬ــ ‪‬‬ ‫ـﻰ ﺭﺃﺴــ‬‫ـﻭﻡ .. ﻋﻠــ‬ ‫ـﺭﺃﺕ ﻗــ ‪‬‬ ‫ﹾ‬ ‫ـﻑ ﺘﺠــ‬ ‫ﻓﻜﻴــ‬ ‫****‬ ‫ـﺎ .. ﺸـــــﺭﺍﻴﻴﻨﻲ ﺒﺠﻨﺒ ‪‬ـــــﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻴ‬ ‫ـﺫﻱ ﺃﺤﻴــ‬‫ـﻥ ﻭﺍﻟــ‬ ‫ﻭﻟﻜــ ‪‬‬ ‫ـﺩﻤﻭﺍ .. ﺃﻨـــﺎ ﺍﻤـــﺭﺃﺓ ﺤﺩﻴﺩﻴـــﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ـ ﹲ‬ ‫ـ‬ ‫ـﺎ ﻫــ‬‫ـﺄﺒﻨﻲ ﻜﻠﻤــ‬‫ﺴــ‬ ‫ـﺩﺍﺀ ـﻥ ـﻭﻗﻲ .. ﻭﻟـــﻡ ﻴﻁـــﺄﻭﺍ ﺃﻤﺎﻨﻴـــﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻤﺸ ـﻰ ﺍﻷﻋـ ﻤـ ﻓـ‬ ‫ﹶـ‬ ‫ـﺔ ﺍﻷﻗﺼ ـﻰ .. ﺃﻫـــﺎﻨﻭﺍ ﻜـــل ﻗﺩﺴـــﻴﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹸ‬ ‫‪‬ــ‬ ‫ـﻰ ﺒﻭﺍﺒــ ِ‬ ‫ﻋﻠــ‬ ‫ـل .. ﻭﺫﻱ ِـــ ـﺯ ﻭﻋﺫﺭﻴـــ ـﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﱟ ‪‬‬ ‫ﻋ‬ ‫ـل ﺫﻱ ﻋﻘــ ٍ‬ ‫ـﻭﺍ ﻜــ‬ ‫ﺃﺩﺍﻨــ‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﻭﻨﻲ ﺒﻘﻭﻤﻴــــ ‪‬‬‫ﻭﺃﻴــﻥ ﺃﻓــﺭ ﻴــﺎ ﻗــﻭﻤﻲ .. ﺃﻏﻴﺜــــ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﺎﻨﺩﻫﻡ .. ﻭﻟــﻡ ﹸﻌــﺭﻑ ﻟﻬــﻡ ﻨ ‪‬ــﻪ‬ ‫ِﻴ ‪‬‬ ‫ﺘ‬ ‫ـﺎ ﺘﺴــــ‬ ‫ﻓﺄﻤﺭﻴﻜــــ‬ ‫****‬ ‫ـﺄﻜﻭﻥ ﻭﻫﻤﻴ ـﻪ‬ ‫‪‬ــ ‪‬‬ ‫ﺇﻻﻡ ﻫــــﺫﻩ ﺍﻟﻔﻭ ‪‬ــــﻰ .. ﻭﻫــ‬ ‫ـل ﺴــ‬ ‫ﻀ‬ ‫‪‬‬ ‫ـﻪ‬ ‫ـﺎﺕ ﻴﻬﻭﺩﻴــــ ‪‬‬ ‫ـل ـﺭﻯ ـﺎ ـﺕ .. ﻤﺤ ﱠــــ ﹲ‬ ‫ﻁ‬ ‫ﻭﻫـ ﺫﻜـ ‪ ‬ﻜﻤـ ﻗﺎﻟـ ﹾ‬ ‫ﻤﻔﺎﻭﻀــﺔ ﻤﻌــﻲ ﺭﻓ ‪‬ــﺕ .. ﻭﺘﻬﺩﺌـــــﺔ ﻭﺘﺴـــــﻭﻴﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹲ‬ ‫ﹾ‬ ‫‪ِ ‬ﻀ‬ ‫ﹲ‬ ‫ﻭﺘﻬﻭﻴـــ ـﺩ ﺴﺄﺭﻓﻀـــ ـﻪ .. ﺒﻤﺩﺭﺴـــــﺔ ﻭﻜﻠﻴـــــﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ٍ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫****‬ ‫ـﺎ ‪‬ﻴﻪ‬ ‫ـﻥ ﺘﻜﺴ ـﺭﻩ .. ﺠﻴــــ ﹲ‬ ‫ـﻭﺵ ﺍﻨﻜﺴــــ ﺭ ‪‬‬ ‫ـﺎﺤﻲ ﻟــ ﹸ ﹶ ‪‬ــ ‪ ‬‬‫ﺠﻨــ‬ ‫ـﺩﻫﺭ ﻋﺭﺒ ـﻪ‬ ‫‪‬ﻴــ‬ ‫ـﺄﺒﻘﻰ ﺍﻟــ‬ ‫ﻭﺭﺃﺴــﻲ ﻟﺴــﺕ ﺃﺨﻔﻀــﻬﺎ .. ﺴــ‬ ‫ﺴـ ـﻴﺭﺠﻊ ﺼـ ـﻭﺕ ‪‬ﻠ ‪‬ﻠﻨـ ـﺎ .. ﻴﻐﻨـــﻲ ﻓـــﻲ ﺍﻟﺨﻠﻴﻠ ‪‬ـــﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻴ‬ ‫ـ ﹸ ﺒﺒ ـ‬ ‫‪‬‬ ‫ـ‬ ‫ﺒـــﻼ ﻴـــﺄﺱ ﺃﻗـــﺎﺘﻠﻜﻡ .. ﻭﻟـــﻭ ﻁﺎﻟـــﺕ ﻟﻴﺎﻟ ‪‬ـــﻪ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹾ ﻴ‬ ‫ـ‬ ‫ٍ‬ ‫****‬ ‫ﻜﺘﺒﺕ ﻫﺫﻩ ﺍﻟﻘﺼﻴﺩﺓ ﺒﻌﺩ ﺃﻥ ﺃﻋﻠﻨﺕ ﺇﺴﺭﺍﺌﻴل ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻤﺤﻁﺎﺕ ﺍﻟﻴﻬﻭﺩﻴﺔ ﺃﻨﻬﺎ ﺴﺘﻘﻭﻡ ﺒﺘﻬﻭﻴﺩ ﺍﻟﻘﺩﺱ، ﻭﺘﻬﻭﻴـﺩ‬ ‫ﻤﻨﺎﻫﺞ ﺍﻟﻤﺩﺍﺭﺱ ﻭﺍﻟﺠﺎﻤﻌﺎﺕ، ﻭﺃﻥ ﻓﻠﺴﻁﻴﻥ ﻭﺍﻟﻘﺩﺱ ﺘﺤﺩﻴ ‪‬ﺍ ﻟﻥ ﺘﻜﻭﻥ ﻓﻲ ﺍﻟﻤﺴﺘﻘﺒل ﺴﻭﻯ ﻤﺠـﺭﺩ ﺫﻜـﺭﻯ..!!‬ ‫‪‬‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻜﻤﺎ ﺭﻓﻀﺕ ﺇﺴﺭﺍﺌﻴل ﺍﻟﻤﻔﺎﻭﻀﺎﺕ ﺤﻭل ﺍﻟﺴﻼﻡ ﻓﻲ ﺍﻟﻭﻗﺕ ﺍﻟﺫﻱ ﻓﺘﺢ ﻓﻴﻪ ﻨﺘﻨﻴﺎﻫﻭ – ﺭﺌﻴﺱ ﻭﺯﺭﺍﺀ ﺇﺴـﺭﺍﺌﻴل –‬ ‫ﺍﻟﻨﻔﻕ ﺍﻟﺸﻬﻴﺭ ﺘﺤﺕ ﺍﻟﻤﺴﺠﺩ ﺍﻷﻗﺼﻰ ﻋﺎﻡ ٦٩٩١. ﺒﺤﺠﺔ ﺍﻟﺒﺤﺙ ﻋﻥ ﻫﻴﻜل ﺴﻴﺩﻨﺎ ﺴﻠﻴﻤﺎﻥ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻼﻡ.‬ ‫ُ‬ ‫- ٣٢ -‬
  • 24. ‫ﺍﻟﺴﻼﻡ ﺍﻟﺫﻱ...!!‬ ‫ـﺎﻋﺕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ـﻼﻡ ﺇﺫ ﻀــــ‬ ‫ﹾ‬ ‫ـﻰ ﺍﻷﺤــــ‬ ‫ـﺩﻴﻨﺘﻨﺎ ﻋﻠــــ‬ ‫ـﺎ ﻤــــ‬ ‫ـﻼ ‪‬ﺎ ﻴــــ‬ ‫ﺴــــ ﻤ‬ ‫ـﺕ‬ ‫ـﻲ ﺍﻟﺘﺎﻋــــ ﹾ‬ ‫ـﻸﻡ ﺍﻟﺘــــ‬ ‫ـﻭﻥ ﻟﻠــــ‬ ‫ـﺎﻥ ﻴﻨﺘﻔﻀــــ‬ ‫ـﻰ ﺍﻟﻔﺘﻴــــ‬ ‫ﻋﻠــــ‬ ‫ـﺎﻋﺕ‬ ‫ـﺎ ﺍﻨﺼــــ ﹾ‬ ‫ـﻲ ﺃﻭﻫﺎﻤﻨــــ‬ ‫ـﺎﻋﺭﻨﺎ ﻭﻓــــ‬ ‫ـﺕ ﻤﺸــــ‬ ‫ـﻡ ﻤﺎﺘــــ‬ ‫ﻭﻜــــ ‪‬‬ ‫ـﺕ‬ ‫ـﻲ ﺠﺎﻋــــ ﹾ‬‫ـﻤﺎﺌﺭﻨﺎ ﺍﻟﺘــــ‬‫ـﻪ ﻀــــ‬ ‫ـﻡ ﺘﺒﺎﺭﻜﹾــــ ‪‬‬‫ـﻼﻤﻙ ﻟــــ‬ ‫ﺴــــ ‪ِ ‬‬ ‫ﺴـــــﻼﻤﻙ ﻴـــــﺎ ﻤـــــﺩﻴﻨﺘﻨﺎ ﻜـــــﺄﺤﻼﻡ ﺒﻨـــــﺎ ﻀـــــﺎﻋﺕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ٍ‬ ‫‪ِ‬‬ ‫ﺃﺨـــــﺫﻨﺎ ﻓﻴـــــﻪ ﺘﻌﺯﻴـــــﺔ ﺒﻜـــــﻑ ﻫﺎﺩﻨـــــﺕ، ﻤﺎﻋـــــﺕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ٍ‬ ‫ﹰ‬ ‫****‬ ‫ﺃﺘﻴﺘـــــﻙ ﻴـــــﺎ ﺒـــــﻼﺩ ﺍﻟﺸـــــﺭﻕ ﻻﺌـــــﺫﺓ ﻭﻤﺴـــــﺭﻭﺭﻩ‬ ‫‪‬‬ ‫ﹰ‬ ‫ِ‬ ‫ـﺭﻭﺭﻩ‬ ‫ـﺎﻡ ﻤﺠـــــ‬ ‫ـﺎل ﻟﻶﺜـــــ‬ ‫ـﺎﺌﺭ ﺍﻷﻁﻔـــــ‬ ‫ـﺩﺕ ﻤﺼـــــ‬ ‫ﻭﺠـــــ ﹸ‬ ‫ـﻭﺭﻩ‬ ‫ـﺫ ﻭﺍﻵﻻﻡ ﻤﺤﻔـــــــ‬ ‫ـﺎﺀ ﺍﻟﻔـــــــ ﱡ‬ ‫ـﻙ ﺍﻟﺒﻜـــــــ ‪‬‬ ‫ﺒﻌﻴﻨﻴـــــــ‬ ‫ـﻁﻭﺭﻩ‬ ‫ـﺎﺱ ﻤﺸــــ‬ ‫ـﻙ ﻭﺍﻷﻨﻔــــ ‪‬‬ ‫ـﻲ ﻜ ﱠﻴــــ ِ‬ ‫ـﺩﻑﺀ ﻓــــ ﻔ‬ ‫ـﺎﺕ ﺍﻟــــ ‪ ‬‬ ‫ﻭﻤــــ‬ ‫ﺴـــــﻼﻤﻙ ﻴـــــﺎ ﻤـــــﺩﻴﻨﺘﻨﺎ ﻜﻘﻭﺘﻨـــــﺎ ﺍﻟﺘـــــﻲ ﻀـــــﺎﻋﺕ‬ ‫ﹾ‬ ‫‪ِ‬‬ ‫ﺃﺨـــــﺫﻨﺎ ﻓﻴـــــﻪ ﺘﻌﺯﻴـــــﺔ ﺒﻜـــــﻑ ﻫﺎﺩﻨـــــﺕ، ﻤﺎﻋـــــﺕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ٍ‬ ‫ﹰ‬ ‫****‬ ‫ﺃﺘﻴ ﹸــــﻙ ﻓــــﻲ ﺯﻤــــﺎﻥ ﺍﻟﻐــــﺩﺭ ﺁﺴــــﻔﺔ ﻋﻠــــﻰ ﺍﻟﻌــــﺩل‬ ‫ِ‬ ‫ﹰ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﺘ‬ ‫ﺃﻴﻭﻟــــﺩ ﻁﻔــــل ﻫــــﺫﺍ ﺍﻟﻌﺼــــﺭ ﻤﺤﺭﻭ ‪‬ــــﺎ ﺒــــﻼ ﺃﻫــــ ِ؟‬ ‫ل‬ ‫ﻤ‬ ‫ُ‬ ‫‪‬‬ ‫ـل!‬ ‫ـﻭﻴﺏ ﻭﺍﻟﻘﺘــــ ِ‬ ‫ـﻰ ﺍﻟﺘﺼــــ‬ ‫ـﻭ ﻋﻠــــ‬ ‫ـل ﺃﻥ ﻴﺤﺒــــ‬ ‫ـﺩﺭﺏ ﻗﺒــــ‬ ‫ﺘــــ ‪ ‬‬ ‫ﻭﺘﺤﻀـــ ـ ﹸﻪ ‪‬ـــ ـﺩﻭﺭ ﺍﻟـــ ـﺭﻴﺢ ﻭﻗـــ ـﺕ ﺭﺼﺎﺼـــ ـﺔ ﺍﻟ ﱠـــ ـﺫل‬ ‫ِ‬ ‫ـ ﻨ‬ ‫ﹶ‬ ‫‪‬‬ ‫ـ ‪‬‬ ‫ﻨ‪ ‬ﺼ‬ ‫ـﻪ ﻀـــــﺎﻋﺕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ـﻥ ﺃﻗﺩﺍ ‪‬ــــ‬ ‫ـﺩﻴﻨﺘﻨﺎ ﻜﻤــــ ‪ ‬ﻤ‬‫ـﺎ ﻤــــ‬‫ـﻼﻤﻙ ﻴــــ‬ ‫ﺴــــ ‪ِ ‬‬ ‫ﺃﺨـــــﺫﻨﺎ ﻓﻴـــــﻪ ﺘﻌﺯﻴـــــﺔ ﺒﻜـــــﻑ ﻫﺎﺩﻨـــــﺕ، ﻤﺎﻋـــــﺕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﹾ‬ ‫ٍ‬ ‫ﹰ‬ ‫****‬ ‫ـﺎ‬‫ـﻡ ﻴﺄﻭﻴﻨــــ‬ ‫ـﺎﻥ ﺍﻟﺤﻠﹾــــ ‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ـﻲ، ﻭﻜــــ‬ ‫ـﺎ ﺍﻟﻌﺭﺒــــ ‪‬‬‫ـﺎ ﺤﻠ ‪‬ﻨــــ‬ ‫ﻭﺃﺩ ﹶــــ ‪ ‬ﹾﻤ‬ ‫َ ‪‬ﻨ‬ ‫ـﻜﻴﻨﺎ‬‫ـﺭﺡ ﺘﺴ‪‬ــــ‬ ‫ـﺎ ﺍﻟ ‪‬ــــ ‪‬‬ ‫ـﺏ، ﺯﺩﻨــــ ﺠ‬ ‫ـﺎ ﻟﻠﺤــــ ِ ِ‬‫ـﺎ ﻅﻬﺭﻨــــ‬‫ﺃﺩﺭﻨــــ‬ ‫ـﻴﻨﺎ‬‫ـﻌﻠﺘﻨﺎ ﻭﻤﺎﻀــــ‬‫ـﺩﺍﺩ ﹸــــ‬ ‫ﺸ‬ ‫ـ ‪‬ﺩﻯ ﺒﻐــــ‬ ‫ـﻲ ﺍﻟــــ ﺭ‬‫ـﻴﻨﺎ ﻓــــ‬‫ﻨﺴــــ‬ ‫ﻭﻻ ﺍﻟﺠـــــــﻭﻻﻥ ﺤ ‪‬ﺭﻨـــــــﺎ ﻭﻻ ‪‬ـــــــﻨﺎ ﻓﻠﺴـــــــﻁﻴﻨﺎ‬ ‫ـ‬ ‫ﱠ‬ ‫ﺼ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ‪ ‬ﺭ‬ ‫ـﺎ ﺍﻟﺘـــــﻲ ﻀـــــﺎﻋﺕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ـﻼ ‪‬ﻙ ﻴـــــﺎ ﻤـــــﺩﻴﻨﺘﻨﺎ ‪‬ﻭﻴ ﹸﻨــــ‬ ‫ﻫ ‪‬ﺘ‬ ‫ﺴــــ ﻤ‬ ‫ﺃﺨـــــﺫﻨﺎ ﻓﻴـــــﻪ ﺘﻌﺯﻴـــــﺔ ﺒﻜـــــﻑ ﻫﺎﺩﻨـــــﺕ، ﻤﺎﻋـــــﺕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﹾ‬ ‫ٍ‬ ‫ﹰ‬ ‫****‬ ‫- ٤٢ -‬
  • 25. ‫ﺃ ‪‬ــــــﺄﻨﺎ ﺤــــــﻴﻥ ﺴــــــﺎﻤﻨﺤﻨﺎ ﻭﺼــــــ ‪‬ﻗﻨﺎ ﺍﻷﻗــــــﺎﻭﻴﻼ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺴ‬ ‫ـﱢﻴﻼ‬ ‫ـﺎﻥ ِــــ ﻠ‬ ‫ـﺎ ﻜــــ ﻀ‬‫ـﺩ ﺤﺘ ‪‬ــــ‬ ‫ﻤ‬ ‫ـﻭﺀ ﺍﻟﻭﻋــــ‬ ‫ـﺎﻫﻭ" ﺒﻀــــ ِ‬‫"ﻨﺘﻴﻨــــ‬ ‫ـﺩﻴﻼ‬‫ـﻭﻥ ﻗﻨــــ‬‫ـﻴﻥ ﻴﻜــــ‬‫ـﻡ ﺤــــ‬‫ـﺎﻡ ﺍﻟﻅﻠــــ‬‫ـﺎﺭﺍﻙ" ﺍﺒﺘﺴــــ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭ"ﺒــــ‬ ‫ـﻴﻼ‬‫ـﺎ ﻭﺘﺤﻠـــــ‬‫ـﻰ ﺩﺭ ‪‬ـــــ‬ ‫ﺴ‬ ‫ـﺩﺍﺩ ﻟﻸ ‪‬ـــــ‬ ‫ـﺎﺭﻭﻥ" ﺍﻤﺘـــــ ‪ ‬ﺴ‬‫ﻭ"ﺸـــــ‬ ‫ﺴــــــﻼﻤﻙ ﻴــــــﺎ ﻤــــــﺩﻴﻨﺘﻨﺎ ﺃﺭﺍﻩ ﻜﻜﺫﺒــــــﺔ ﺸــــــﺎﻋﺕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ٍ‬ ‫‪ِ‬‬ ‫ﺃﺨـــــﺫﻨﺎ ﻓﻴـــــﻪ ﺘﻌﺯﻴـــــﺔ ﺒﻜـــــﻑ ﻫﺎﺩﻨـــــﺕ، ﻤﺎﻋـــــﺕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ٍ‬ ‫ﹰ‬ ‫****‬ ‫ﺴـــــﻼ ‪‬ﺎ ﻴـــــﺎ ﻋﺭﻭﺒﺘﻨـــــﺎ ﻓﻬ ‪‬ـــــﺎ ﺍﻁ ‪‬ـــــﺭﻱ ﻤ ﱠـــــﺎ‬ ‫ِﻨ‬ ‫ﱠﻬ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻓﻌـــــﺎﺭ ﺃﻥ ﺘ ‪‬ـــــﻤﻴﻨﺎ ﻭ ِـــــﻥ ﺇﻓـــــﻙ ﺒﻨـــــﺎ ﻫﻤ‪‬ﻨـــــﺎ‬ ‫ِ‬ ‫ٍ‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬ﻤ‬ ‫‪  ‬ﻀ‬ ‫ـﺎ‬‫ـﺎﻤﻭﺍ ﻭﻻ ﹸﻤﻨــــ‬ ‫ﻗ‬ ‫ـﻼ ﻗــــ‬‫ـ ‪‬ﺍ، ﻓــــ‬ ‫ـﻭﻯ ﻗﻬــــ ﺭ‬‫ـﻼﻤﻙ ﻴﻜﺘــــ‬ ‫ﺴــــ ‪ِ ‬‬ ‫ـﺎ‬ ‫ـﻪ ﺃﻤ‪‬ﻨـــ‬ ‫ـﻤﻥ ﻟـــ‬ ‫ـﻡ ﻨﻀـــ ‪‬‬ ‫ـﺩﺍ، ﻭﻟـــ ‪‬‬ ‫ـﺎﺡ ﺒـــ‬ ‫ـﺘﻥ ﺍﻟﺭﻴـــ ِ‬ ‫ـﻰ ﻤـــ ِ ‪‬‬ ‫ﻋﻠـــ‬ ‫ـﺎﻋﺕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ـﻲ ﻀــــ‬‫ـﺎ ﺍﻟﺘــــ‬‫ـﺩﻴﻨﺘﻨﺎ ﻜﻨﺨﻭﺘﻨــــ‬‫ـﺎ ﻤــــ‬‫ـﻼﻤﻙ ﻴــــ‬ ‫ﺴــــ ‪ِ ‬‬ ‫ﺃﺨـــــﺫﻨﺎ ﻓﻴـــــﻪ ﺘﻌﺯﻴـــــﺔ ﺒﻜـــــﻑ ﻫﺎﺩﻨـــــﺕ، ﻤﺎﻋـــــﺕ‬ ‫ﹾ‬ ‫ﹾ‬ ‫ٍ‬ ‫ﹰ‬ ‫****‬ ‫ﹸﺘﺒﺕ ﻫﺫﻩ ﺍﻟﻘﺼﻴﺩﺓ ﺨﻼل ﻤﻔﺎﻭﻀﺎﺕ ﺍﻟﺴﻼﻡ ﺍﻟﺘﻲ ﺍﻨﻌﻘﺩﺕ ﻋﺎﻡ ٦٠٠٢ ﻡ، ﻭﺍﻟﺘﻲ ﻁﺎﻟﻤﺎ ﺍﻨﻌﻘﺩﺕ ﻭﻟﻡ ﺘﺴـﻔﺭ‬ ‫ﹸ‬ ‫ﻜ‬ ‫ﻋﻥ ﺸﻲﺀ.‬ ‫- ٥٢ -‬
  • 26. ‫ﺍﻨﻬﻀﻲ ﻴﺎ ﺒﻼﺩﻱ‬ ‫ـﺩﺍ‬‫ـﺩﻭ ـﺫﻱ ﻋﺭﺒـ‬ ‫ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻅﺎﻟﻤﻴﻥ ﺍﻨﻬﻀﻲ ﻴﺎ ﺒﻼﺩﻱ .. ﻭﺭ ‪‬ﻱ ﺍﻟﻌـ ﺍﻟـ‬ ‫‪‬ﺩ‬ ‫ـﺘﺒ ‪‬ﺍ .. ﻭﻜﻡ ﺸـ ‪‬ﺩ ﺍﻷﻫـل ﻜـﻡ ﻫـ ‪‬ﺩﺍ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺃﻴﺒﻘ ـﻰ ـﺎ ـﺎﺘﻼ ﻤﺴـ ﺩ‬ ‫ﹶـ ﻫﻨـ ﻗـ ﹰ‬ ‫ﻓﺜﻭﺭﻱ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺒﻐـﻲ ﻻ ﺘﺘﺭﻜﻴـﻪ .. ﻅﻠﻭﻤـﺎ ﻋﻠـﻰ ﺍﻷﺭﺽ ﻤﺴـﺘﻌﺒﺩﺍ‬ ‫‪  ‬ـ‬ ‫‪‬ـ ـ‬ ‫ِ‬ ‫****‬ ‫ـﻭﺩﺍ‬‫ـﺩ ﻭﺍﻟﻤﻘـ‬‫ﻭﻫ ‪‬ﺎ ﺍﻨﻔﻀﻲ ﻋﻨﻙ ﺜﻭﺏ ﺍﻟﻐﻤـﺎﻡ .. ﺃﻻ ﺤﻁ ـﻲ ﺍﻟﻘﻴـ‬ ‫ﱢﻤـ‬ ‫ِ‬ ‫‪‬‬ ‫ِ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﺃﺯﻴﻠﻲ ﻜﻭﺍﺒﻴﺱ ﻤﻥ ﻤﺱ ﻋﺭﻀﻲ .. ﻭﺩﻭﺴـﻲ ﻋﻠـﻰ ﻤـﻥ ﻟـﻪ ﺃﻴ ـﺩﺍ‬ ‫ـ ‪  ‬ـ ‪‬ـ‬ ‫ـ‬ ‫‪ِ  ‬‬ ‫ﻭﻨ ـﺎﺩﻱ ﻨﻠﺒ ـﻲ ﺍﻟﻨ ـﺩﺍ ﻁ ـﺎﺌﻌﻴﻥ .. ﻓﻠﻡ ﻨﺒﻙ ﻤﻥ ﻓﻲ ﺍﻟﺤﻤﻰ ﺍﺴ ﹸﺸـﻬﺩﺍ‬ ‫ﺘ‬ ‫ِ ‪‬‬ ‫ـ ـ ‪‬‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫***‬ ‫ﻟﻨﺎ ﻓﻲ ﺍﻟﺸـﻬﺎﺩﺓ ﺒـﺎﻉ ﻁﻭﻴـل .. ﺒﺄﻭﻁﺎﻨﻨــﺎ ﻨﻌﺸــﻕ ﺍﻟﻤﺭﻗــﺩﺍ‬ ‫ٌ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻨﺴ ـﺎﺀ ﺸ ـﻴﻭﺨﺎ ﺸ ـﺒﺎ ‪‬ﺎ ﺘﺒ ـﺎﻫﻭﺍ .. ﺒـﺄﻥ ﻴﻔﺘـﺩﻭﺍ ﺍﻟﺒﻴـﺕ ﻭﺍﻟﻤﺴـﺠﺩﺍ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ ‪ ‬ـ ﹰ ـ ﺒ ـ‬ ‫ﻭﺫﺍ ﺍﻟﻁﻔل ﻓﻴﻨـﺎ ﻏـﺩﺍ ﻤﺴـﺘﻤﻴ ﹰﺎ .. ﻟﻴﻠﻘ ـﻰ ﻋﻠ ـﻰ ﺃﺭﻀ ـﻪ ﺍﻟﻤﻭﻋ ـﺩﺍ‬ ‫ـ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﺘ‬ ‫****‬ ‫ﻓﺜﻭﺭﻱ ﺒﻼﺩﻱ ﻋﻠـﻰ ﺍﻟﻅـﺎﻟﻤﻴﻥ .. ﻭﺭ ‪‬ﻴﻬ ـﻭ ﺭﻜﻌ ـﺎ ﺴ ـ ‪‬ﺩﺍ‬ ‫ﺩ ‪‬ﻤــ ‪ ‬ﱠ ‪‬ــ ‪‬ــ ﺠ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﻟﻥ ﹸﻘﻬﺭﻱ ﻨﺤﻥ ﺃﺴ‪‬ـﺩ ﺍﻟﺘﺤـﺩﻱ .. ﻭﻟﺴﻨﺎ ﻨﺒـﺎﻟﻲ ﺼـﻨﻭﻑ ﺍﻟـ ‪‬ﺩﻯ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﹶ‬ ‫‪‬‬ ‫ُ ‪‬‬ ‫‪‬ﺘ‬ ‫ﺃﻨﺎ ﺍﻟﺸﻌﺏ ﻜﱢـﻲ ﺼـﻤﻭﺩ ﺃﻜﻴـﺩ .. ﺨﻠﻴـ ـﻕ ﺒﻘﻠﺒـ ـﻲ ﺃﻥ ﻴﺼ‪‬ـ ـ ‪‬ﺩﺍ‬ ‫ﻤ‬ ‫‪ ‬‬ ‫ﹲ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬ﹸﻠ‬ ‫****‬ ‫ﻭﻫ ‪‬ﻲ ﺒﻼﺩﻱ ﻋﻠـﻰ ﺍﻟﻐﺎﺼـﺒﻴﻥ .. ﻭﺼﻴﺤﻲ ﺼـﻴﺎ ‪‬ﺎ ﻟﻬـﻡ ﻤﺭ‪‬ﻋـﺩﺍ‬ ‫‪ ‬‬ ‫ﺤ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬ﺒ‬ ‫ﺃﻋﻴﺩﻱ ﻤﻌﻲ ﻤﺠﺩ ﺫﺍﺕ ﺍﻟﺼﻭﺍﺭﻱ .. ﻭﺩﻜ ـﻲ ـﺩ ‪‬ﺍ ـﺩﺍ ـﺭﺩﺍ‬ ‫‪ ‬ﱢـ ﻋـ ﻭ ﺒـ ﺃﻤـ‬ ‫ِ ‪‬‬ ‫ﻭﻴﺎ ﺸﻌﺏ ﻋﻜـﺎ ﻭﺤﻁـﻴﻥ ﻫﻴـﺎ .. ﻫ ـﻭ ﺍﻟﺤ ـﻕ ﺁﺕ ﻭﻤ ـﺎ ﺍﺴ ـ ﹸﺒﻌﺩﺍ‬ ‫ﺘ‬ ‫ٍ ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫****‬ ‫ﻓﻠﺴﻁﻴﻥ ﻴﺎ ﻤـﺭﻴﻡ ﺍﺴﺘﻨﻬﻀـﻴﻬﺎ .. ﺃﺯﻴﻠـ ﺴـ ﺭ ﺒﻬـ ﺃﺴـ‬ ‫ـﻲ ـﺘﺎ ‪‬ﺍ ـﺎ ـﻭﺩﺍ‬ ‫‪‬‬ ‫ﻭﻫ ‪‬ﻱ ﺒﺠﺯﻉ ﺍﻟـﺫﻴﻥ ﺍﻓﺘـﺩﻭﻫﺎ .. ﻴ ـﺎﻗﻁ ـﻼ ـﻠﻴل ﺍﻟﻔ ـﺩﺍ‬ ‫ِـ‬ ‫ﻨﺴـ ﹰ ﺴـ‬ ‫‪‬ﺴـ‬ ‫‪‬ﺯ‬ ‫ﻭﻤ ‪‬ﻱ ﺒﻤﻬﺩ ﺍﻟﻤﺴـﻴﺢ ﺍﻨﻅﺭﻴﻨـﺎ .. ﻭﻜﻭﻨﻲ ﻟﻨﺎ ﻓـﻲ ﺍﻟـﺩﺠﻰ ‪‬ﺭﺸـﺩﺍ‬ ‫‪ ‬ﻤ‬ ‫‪‬ﺭ‬ ‫****‬ ‫ﻓﻠﺴﻁﻴﻥ ﻴﺎ ﺴﻴﺩ ﺍﻟﺭﺴل ﻴـﺎ ‪‬ـﻥ .. ﻟﻤﺴ ـﺭﺍﻙ ﻤ ـﺎ ﺯﺍل ﻓﻴﻨ ـﺎ ﻫ ـﺩﻯ‬ ‫ـ ‪ ‬‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ﻤ ‪‬‬ ‫‪ِ  ‬‬ ‫ﻭﺒﻐﺩﺍﺩ ﺘﺒﻜﺒـﻲ ﺩ ‪‬ـﺎ ﻻ ﺩﻤﻭ ‪‬ـﺎ .. ﻓﻬل ﺭﺍﺡ ﻋﻤﺭ ﺍﻟﻀـﺤﺎﻴﺎ ‪‬ـﺩﻯ‬ ‫ﺴ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﻤ‬ ‫ـﺎ ﺃ ‪ ‬ـﺭﺡ ـﺭ ـﻲ .. ﻭﺃﻭﻟ ـﻰ ـﻪ ﺃﻥ ـﺩ ـﺩﺍ‬ ‫ﻨﻤـ ‪ ‬ﺍﻟﻴـ‬ ‫‪‬ﹶـ ﺒـ‬ ‫ﻫﻤـ ُﺱ ﺠـ ٍ ﻜﺒﻴـ ٍ ﺃﺒـ ﱟ‬ ‫- ٦٢ -‬