1. DR. JOSE P. RIZAL
JOSÉ PROTACIO
RIZAL MERCADO
Y ALONSO REALONDA
2. 19 Hunyo 1861 — 30 Disyembre 1896
Ang Pambansang Bayani ng Pilipinas na
lumaban sa mga kastila sa pamamagitan ng
kaniyang mga nobelang Noli Me
Tangere at El Filibusterismo noong
panahon ng pananakop ng Espanya sa
bansa.
3. MAY ANGKING PAMBIHIRANG TALINO
Siya ay hindi lamang isang manunulat
ngunitisaringmagsasaka
manggagamot
siyentipiko
makata,
iskultor
inhinyero
kuwentista,
lingguwista
at maykaalamansaarkitektura
kartograpiya
ekonomiya
imbentor musika (marunong siyang
tumugtog ng plawta),
antropolohiya,
iktolohiya,
etnolohiya,
agrikultura,
siningsa
pakikipaglaban
(martial arts),
at pag-eeskrima
7. KABATAAN
Ipinanganak sa Calamba, Laguna si
Pepe ay mula sa pamilyang masasabi ring
nakaaangat sa buhay dahil sa kanilang
hacienda at lupang sakahan. Si Paciano at si
Pepe lamang ang mga anak na lalaki sa
kanilang labing-isang magkakapatid. Ang
kaniyang mga kapatid na babae ay sina
Saturnina, Narcisa, Olympia, Lucia, Maria,
Josefa, Concepcion, Trinidad at Soledad.
8. KABATAAN
Ang pagkahilig sa sining ay ipinamalas
niya sa murang edad. Natutunan niya ang
alpabeto sa edad na tatlo at limang taong
gulang naman nang siya ay mututong
bumasa at sumulat. Napahanga niya ang
kaniyang mga kamag-anak sa angking
pagguhit at paglilok. Walong taong gulang
siya nang kanyang isinulat ang tulang "Sa
Aking Mga Kababata," na ang paksa ay
tungkol sa pagmamahal sa sariling wika (na
noon ay Tagalog)
9. EDUKASYON
Ang kaniyang ina ang unang guro ng
ating pambansang bayani. Ito ang nagturo sa
kaniya ng alpabeto, kagandahang asal, at mga
kuwento ("Minsan ay may Isang Gamo-gamo").
Samantala, ang kanyang pormal na edukasyon
ay unang ibinigay ni Justiniano Aquino Cruz sa
Biñan, Laguna. Pagkatapos noon, siya ay
ipinadala sa Maynila upang mag-aral sa Ateneo
de Manila University at doon ay tinamo ang
Bachelor of Arts noong 1877 (siya ay 16 taong
gulang) at nakasama sa siyam na
estudyanteng nabigyan ng sobresaliente o
namumukod-tanging marka.
10. EDUKASYON
Ipinagpatuloy ni Jose ang pag-aaral sa
Ateneo upang maging dalubhasa sa
pagsusukat ng lupa at pagiging asesor.
Natapos siya sa kursong asesor noong 21
Marso 1877 at naipasa ang Lupong Pagsusulit
para dito noong 21 Mayo 1878 subalit dahil
siya ay 17 taong gulang pa lamang ay hindi
siya pinahintulutang magtrabaho bilang asesor
hanggang 30 Disyembre 1881. Noong 1878,
pumasok siya sa Unibersidad ng Santo
Tomas upang mag-aral ng medisina ngunit dito
ay naranasan niya ang diskriminasyon mula sa
mga paring Dominikano.
11. EDUKASYON
Ipinasya niyang ipagpatuloy ang pag-aaral
ng medisina at pilosopiya sa Universidad Central
de Madrid sa Espanya ng sa kaalaman ng
kaniyang mga magulang. Noong 21 Hunyo 1884,
sa edad na 23, iginawad sa kanya ang Lisensiya sa
Medisina at noong 19 Hunyo 1885, sa edad na 24,
ay natapos din niya ang kurso sa Pilosopiya na
may markang ekselente.
12. EDUKASYON
Siya ay nagsanay ng medisina sa Hospital
de San Carlos ngunit itinigil niya ito upang mag-aral
ng optalmohiya sa Paris sa ilalim ng pagtuturo ni
Dr. Weckert at sa Aleman sa ilalim ni Dr. Otto
Becker. Ginawa niya ito sapagkat noong panahong
iyon ay malala na ang sakit sa mga mata ng
kaniyang ina. Sa Berlin, siya ay naging kasapi ng
Berlin Ethnological Society at Berlin
Anthropological Society sa ilalim ng pamunuan ng
pamosong patolohistang si Rudolf Virchow.
13. TITULO
Ang Noli me tangere
Ay isang pariralang Latinna hinango ni Rizal sa
ebanghelyo ni SanJuanBautista(Juan20:13-17)saBibliya
na ang ibig sabihin ay “Huwagm
oakongsalangin”o
mas kilala sa Ingles na ”Touchm
enot.”
Ang buong berso ay tumutukoy kay Hesukristo na
nagsasabing T
ouchm
enot;Ia
mnotyetascendedtom
y
Father,butgotom
ybrethren,a
ndsayuntot
h
e
m
Iascendunto
m
yFatherandyourFather,a
ndtom
yGoda
ndyourGod.
Madalas rin itong tawaging Noli.
14. Kasaysayan ng Nobela
Ang Noli ay hango sa nobelang
nabasa ni Rizal na pinamagatang Uncle
Tom's Cabin ni Harriet Beacher Stowe na
pumapaksa sa kasaysayan ng mga
aliping Negro sa ilalim ng panginoong
puting Amerikano.
Inihahambing ni Rizal ang hinagpis
na naranasan ng mga Negro sa
naranasan ng mga Pilipino sa ilalim ng
mapang-aping mga prayleng Kastila.
15. Kasaysayan ng Nobela
Iminungkahi ni Rizal sa kaniyang
kaibigan sa Madrid noong 1884na
magtulungan sa pagsulat ng nobela ukol
sa Pilipinas. Kabilang sa kaniyang mga
kaibigan ay ang mga Paterno (Pedro,
Maximo, at Antonio) at si Graciano Lopez
Jaena.
16. Kasaysayan ng Nobela
Bagamat sang-ayon ang kaniyang
mga kaibigan sa ideya ay hindi rin
binigyang-halaga ng mga ito ang
pagsusulat at sa halip ay mag pinili pa
ang magsulat tungkol sa babae,
magsugal at makipagalembong. Ito ang
dahilan kung kaya't napagpasyahan ni
Rizal na isulat ito nang sarilinan.
17. Kasaysayan ng Nobela
Ang unang bahagi ng Noli ay
sinimulang isulat noong 1884sa Madrid
habang nag-aaral pa lamang ng medisina
si Rizal. Nang makapagtapos, nagtungo
siya sa Paris at doon ay ipinagpatuloy
niya ang pagsusulat. Karamihan sa
bahagi ng nobela ay dito niya naisulat.
Ang huling bahagi ng nobela ay natapos
sa Berlin. Si Victor Blasco Ibañez ang
nagsilbing tagapagbasa at tagapayo ni
Rizal.
18. Kasaysayan ng Nobela
Natapos ni Rizal ang nobela noong
Disyembre 1886. Sa panahong ito, hindi
sapat ang kaniyang pera upang
ipalimbag ito. Sa tulong ng kaniyang
kaibigang si Maximo Viola, naipalimbag
ni Rizal ang nobela. Nailathala ang
nobela noong siya ay 26taong gulang.
19. At iyan ang
buhay ni
Dr. Rizal at
kasaysayan
Ng Nobelang
Noli me
Tangere Maam Marvie A. Acapuyan
