1. GAUR EGUNGO GIZARTEA
Gaur egungo gizartea hobeto ulertzeko eta gaur egungo eskolaren zereginak definitzeko, hainbat ezaugarri aipatu daitezke:
- Gizarte materialista: hau gizarte kontsumistarekin lotu daiteke eta materiala pentsamenduaren gainetik jartzean datza.
- Gizarte globalizatua: globalizazioarekin gizartea eta kultura bateratzea da berau eta gizarte bakoitzaren informazio eta komunikaziorako baliabideak funtsezkoak dira bere eraginerako.
- Informazioaren eta ezagutzaren gizartea: informazio gehiago izateak baina, ez du esan nahi ezagutza gehiago dugunik.
- Komunikazioaren gizartea: gaur egungo komunikazio aniztasun handia dago, inoiz baino hobeagoa gainera.
- Irudien gizartea: testu idatzia lekua galtzen ari den bitartean, irudien munduak gero eta garrantzi gehiago dauka egungo gizartean. Honek gure hautemateak aldatzen ditu (ikusten dugun irudien arabera).
- Gizarte digitala: gero eta denbora gehiago ematen denez teknologia berrien aurrean, haurrak honekiko gero eta ezagutza gehiago dituzten bitartean, helduak gero eta jakintza gutxiago dituzte.
GAUR EGUNGO ESKOLA
Egungo eskolari dagokionez, antzinako metodologia erabiltzen dela oraindik esan dezakegu, hau da, liburuetan eta arkatzetan oinarritzen dira eta gainera, oraindik, umeek izan beharko lukeen protagonismo guztia irakasleak hartzen du.
Bestalde, teknologiaren erabilera oso urria da, eta hori, bai baliabide faltagatik eta bai irakasleek duten prestakuntza faltagatik izan daiteke.
Eskolaren barruan eta eskolatik kanpo desoreka handiak nabarmendu daitezke. Izan ere, eskolaren kanpotik daukagun perspektiba, oso desberdina da eskolako egunerokotasunarekin, hau da, eskola kanpotik pentsatzen da barnean hainbat baliabide teknologiko ezberdin dituztela, baina bertara hurreratzean horrela ez dela nabaritu daiteke.
Gaur eguneko helduei “emigrante digital” deitzen zaie, honekiko jakintzarik ez duten heinean, eta haurrei aldiz, “natibo digitalak”, hauek baitira gure teknologien etorkizun.
2. ESKOLAREN FUNTZIOAK
Teknologia berriak direla eta, gizartean aldaketak eman dira, eta era berean, hezkuntzak ere aldaketa hauekin bat egin beharko luke. Horretarako eskolak funtzio hauek, bete behar ditu:
- Alfabetatze digitala
- Eten digitala saihestea eta inklusio digitala bultzatzea
- Hezkuntza eredua berriztatzea
Alfabetatze digitalak esan nahi du, alfabetatze digitalaren bidez, ezagutzaren zati handi bat eskuratzen dela. Gainera IKT-en erabilera funtsezkoa izango da pertsonaren garapenerako, eskolan zein eskolatik at. Horretarako eskolak esanguratsuki erabili behar ditu IKT-ak, modu horretan ezaugarriei hobeto egokitzeko.
Eten digitala saihestea eta inklusio digitala bultzatzea ere funtzio garrantzitsua liteke. Etxean, teknologia eskuragarri ez dutenek, arrisku handia daukate askotan definitutako eten digitala pairatzeko. Horregatik, inklusio digitala bultzatzeko eta berdintasunezko gizartea lortzeko, eskolak integratu behar ditu IKT-ak.
Hezkuntza eredua berriztatzeak, eredu tradizionalari buelta ematea esan nahi du. IKT-ak aukera ematen dute ikasleek aktiboago egoteko, talde lana sustatzeko, aktiboago egoteko gaien arteko eta errealitatearen arte loturak egiteko, eta ikasleak motibatzeko. Honekin, ikaste esanguratsuan lortzeko asmoa izanik.
AUKERAK
Teknologia berri hauek, irakurle hutsa izatetik, idaztera, komentatzera… eraman gaituzte gaur egun, eta honek parte hartzaile aktibo bihurtu gaituzte, ikasketa esanguratsuaren oinarri nagusienetako bat. Web 2.0k aukera asko ditu plataforma desberdinetan parte hartzeko:
- Blogak edo weblogak: Interneteko webak dira non 2 ezaugarri dituzten, alde batetik, dokumentuak, bideoak… ezarri daitezke eta bestetik, komentarioak egin. Kronologikoki ordenaturik daude eta baliabide teknologikoak lantzeaz gain, hizkuntza ere sustatzen dute. Blogak pertsona desberdinak egin ahal dituzte, bai irakasleek (“egela” antzeko bat, ikasleek komentatu dezaketeena), bai ikasleek beraiek, zein bai ikastetxeak gurasoekiko harremanak izateko.
3. - Wikiak: “Google docs” da ezagunena eta dokumentuak edonork sortu, aldatu eta ezabatzeko balio du, horrela lan talde bat alboan ez egonik ere, besteek zer egin duten ikusteko eta aldatzeko aukera daukate eta elkar lana bultzatzen dute.
- Webquestak: Irakasleak sortutako webguneak dira eta ikasleak ikerketetara bideratzea dute helburu, noizbehinka hezitzaileak esandako gaiak aurkitu behar dituztelarik eta beste batzuetan bere interesen arabera. Honek, ikaslea aktibo bihurtu eta autonomia bultzatzen du.
- Markagune sozialak: estekak gordetzeko, sailkatzeko eta partekatzeko baliabideak dira, beraien helburua bilaketak erraztea delarik. Adibiderik garrantzitsuena, del.icio.us da.
- Podcastak: audio artxiboak edo bideoak partekatzeko erabiltzen dira. Edonork deskargatu ditzake eta nahi duenean ikusi, zein entzun. Horrela, aitzakia apropos bihurtzen dira ikasleari bideo eta audio proiektu motibagarriak eskatzeko eta edukiak esanguratsuki lantzen dira era berean.
- Mapa kontzeptualak: kontzeptuen artean loturak egiteko balio dute, ikasketa esanguratsuaren oinarrietako bat. Honi esker, ikasleok, ideiak antolatu, eduki garrantzitsuak sailkatu eta horien arteko loturak egin ditzakete, barneratzen lagunduz.
- Moodle (batez ere DBH-tik aurrera): ikastaroak sortzeko eta kudeatzeko aukera ematen duen plataforma da. Bertan galdetegiak, wikia, foroak… koka daitezke. Gelatik kanpo irakurketak eskaintzeko bakarka, zein taldekako lanak bideratzeko, eta eztabaidak bultzatzeko ere balio dute.
- Bideojokoak eta software didaktikoak: aukera ematen dute sarean lan egiteko eta edozer gauza lantzeko: koloreak, matematikak, geografia, hizkuntzak… software didaktikoak gero eta anitzagoak dira.
Ondorioz, argi ikusi daiteke ikasleen parte hartzea sustatzen duela, lankidetza, talde lana, loturak… sortzen baititu.
Era berean, irakasleek jarrera arduratsua izan behar dute XXI. Mendeko ikasleek eta gizarteak euren belaunaldiko eskola izan dezaten. Gainera, plataforma ezberdin hauek, euskaraz izateko ahaleginak egin behar ditugu.
Hausnarketa
Alde batetik, esan beharra daukat, asko ikasi dudala testu honekin, batez ere azkeneko arloarekin (funtzioak), ezagutzen ez ditudan hainbat adibide erakutsi baitizkit,
4. bai ikasle moduan gaur egunerako, zein bai etorkizunerako baliagarriak izan daitezkeenak.
Beste alde batetik, aipatu nahi nuke, kurtsoaren hasieran barne gatazka ugari izan ditudala teknologia berriak eskolan sartzeari buruzko gaiarekin, hauekiko kritika zorrotz ugari izan baititut betidanik. Hala ere, irakasgaia aurrera doan heinean, konturatzen nabil, nahiz eta nire kritikak pentsatzen jarraitu, azken baten gizartea horrela egituratua dagoela gaur egun eta nik nire umeekiko hurbiltasuna izan nahi ezkero, beraien gustuetara egokitu beharko naizela, teknologiak izanik kasu handi bat. Ez dut esan nahi nire printzipioak alde batera utziko ditudanik, baina irakasgai hau erakusten dabil, ez dudala “imigrante digital” bat izan nahi, eta horretarako formazio pixka bat beharko dudala aurrerantzean.
Hala ere, “emigrante digital” hauei buruz mintzatzean, normalean era ezkor batean egiten da eta egia da beraien kabuz ikasteko aukerak badituztela, baina ez gara konturatzen beraien garaian horrelako aurrera pausuak oso urriak zirela eta gehiago kostatzen zaiela ikasten. Hori dela eta, uste dut, hainbeste kritika egin ordez, eta hainbesteko garrantzia badauka eskola batean baliabide desberdinak izateak, irakasleentzako formakuntzak eman beharko zirela. Berritzeguneetatik etortzen diren bezala, teknologia berriei buruzko hitzaldiak ematen etorri beharko ziren baita ere eta ez 4 urtetako karrera bateko irakasgai bakar batean gelditu.
Azkenik, esatea gustatuko litzaidake, “nagusi edo helduek” gai hau beraien bizitzetatik nahiko urrun ikusten dutenez, era motibagarri batean “saldu” behar zaiela (guri egin beharko liguketen bezala) eta horrela “beste arratsalde bateko hitzaldia” izan beharrean, gelarako baliabide anitzen aukera bezala ikusiko dute. Hau esatea garrantzitsua iruditu zait, nik ere teknologiei buruzko gauzak entzuten ditudanean, (esaten duten eragatik) ez baitut batere interes eta atentziorik jartzen honetan eta informatikoentzat edo horrelako beste lanbideentzat zuzendua dagoela bakarrik pentsatzen baitut. Gu ere gai honekin motibatuak egon ezkero, transmisioa ere motibagarria izango da eta gelan denok gusturago sentituko gara.
