*TQVM kpd guru yg sediakan ppt ini *Hanya tlg upload shj.

1. Bab 4
KEREAKTIFAN LOGAM

2. 4.1: KEPELBAGAIAN MINERAL

3. Unsur atau sebatian bahan bukan organic yang mempunyai ciri-ciri
• Wujud dalam keadaan pepejal
• Terbentuk secara semulajadi dalam kerak bumi
• Mempunyai komposisi kimia tertentu
• Atomnya dalam corak tertentu
Apakah itu mineral???

4. Contoh mineral semulajadi
Mineral
Unsur semulajadi
(tidak bergabung dengan unsur lain)
Emas Perak Karbon
Sebatian
semulajadi(bergabung
secara kimia dengan
unsur lain
Oksida Karbonat
Sulfida
silikat

7. Unsur yang hadir dalam sebatian semulajadi
Sebatian semujadi Unsur yang hadir
Oksida Logam dan oksigen
Karbonat Logam, karbon dan oksigen
Sulfida Logam dan sulfur
Silika Silokon dan oksigen
silikat Logam, silicon dan oksigen

8. Sebatian semujadi dan unsur membentuknya
SEBATIAN SEMULAJADI NAMA BIASA NAMA SAINTIFIK UNSUR
OKSIDA Bauksit Aluminium oksida Aluminium dan oksigen
Hematit Ferum(ii) oksida Ferum dan oksigen
Magnetit Ferum(ii,iii) oksida Ferum dan oksigen
Kasiterit Timah oksida Timah dan oksigen
Kapur tohor Kalsium oksida Kalsium dan oksigen
KARBONAT Kalsit (batu kapur) Kalsium Karbonat Kalsium, karbon dan
oksigen
Malakit Kuprum karbonat kuprum, karbon dan
oksigen

9. SEBATIAN SEMULAJADI NAMA BIASA NAMA SAINTIFIK UNSUR
SULFIDA Galena Plumbum(II) Sulfida Plumbum dan Sulfur
Sfalerit Zink Sulfida Zink dan Sulfur
Kalkosit Kuprum Sulfida Kuprum dan Sulfur
SILIKAT Andalut Aluminium Silikat Aluminium, Silikon
dan oksigen
Enstatit Magnesium Silikat Magnesium, Silikon
dan oksigen

10. KEGUNAAN PELBAGAI JENIS MINERAL
SEMULAJADI DALAM KEHIDUPAN HARIAN
Mineral semulajadi Sifat kimia/ fizik kegunaan
Kalsium oksida
(Kapur tohor)
• Bersifat alkali
• Larut didalam air
• Meneutralkan tanah berasid
Silikon dioksida
(Silika)
• Takat lebur tinggi
• Tidak terlarut jika dipanaskan
• Tidak bertindakbalas dengan asid cair
• Membuat barangan kaca
Intan
(karbon)
• Sangat keras
• Berkilau
• Takat lebur tinggi
• Lutsinar
• Membuat pemotong mata gergaji
• Membuat barang kemas
Marmar • Keras
• Tidak berkarat
• Membuat Jubin dan arca
• KUPRUM • Mulur(boleh ditarik menjadi wayar nipis)
• Boleh ditempa(boleh dibentuk tanpa pecah)
• Konduktor elektrik
• Membuat wayar elektrik
• Membuat barang hiasan

11. • EMAS • Tegar
• Berkilat
• Tanpa berkarat
• Membuat barangan kemas
• Menampal kaviti pada gigi
• KUARZA • Keras
• Tegar
• Tidak telap
• Lut sinar
• Membuat barangan kaca
• Membuat cip elektronik
• MEGNETIT
DAN HEMATIT
• Kuat
• Tegar
• keras
• Membuat badan kereta
Aluminium dan
titanium
• Ringan
• Kuat
• tegar
• Membuat badan kapal terbang
mika • Bukan konduktor elektrik
• Takat lebur tinggi
• berkilat
• Membuat kapasitor elektrik dan
penebat bersuhu tinggi
• Membuat gincu, celak dan pengilap
kuku
• cat

12. Kecergasan sesuatu logam bertindakbalas secara kimia dengan bahan
lain
4.2: SIRI KEREAKTIFAN LOGAM

13. • Logam-logam yang berlainan bertindak balas mengikut kecergasan yang berbeza
dengan oksigen.
• Apabila logam dipanaskan dalam oksigen, tindak balas berlaku untuk
menghasilkan oksida logam.
Logam + oksigen → oksida logam
Zink + oksigen → zink oksida
• Kecergasan tindak balas boleh ditentukan oleh kecerahan api yang dihasilkan.
• Kalium, natrium, kalsium dan magnesium terbakar dengan kilauan
• Aluminium, zink, timah, plumbum, besi dan kuprum terbakar dengan nyalaan
terang yang merebak secara perlahan. yang terang dan cepat.
• Perak, emas dan platinum tidak bertindak balas dengan oksigen.
Logam Sangat reaktif Reaktif Kurang reaktif
Nyalaan api Nyalaan sangat
terang
Nyalaan terang Baraan malap

14. Tindak Balas Logam dengan Oksigen

15. Logam Pemerhatian
MagnEsium Terbakar dengan api putih berkilauan yang
terang dan cepat
Aluminium Nyalaan sangat terang merebak dengan
cepat
Zink Nyalaan terang merebak secara perlahan
Kuprum Baraan malap
PEMERHATIAN
ANALISIS
 Hablur kalium manganat(VIII) dipanaskan untuk membekalkan oksigen untuk logam bertindak balas.
 Magnesium bertindak balas sangat cergas dengan oksigen sementara kuprum tidak bertindak balas dengan oksigen.
 Tindak balas logam boleh diwakili oleh persamaan berikut:
 Magnesium + oksigen → magnesium oksida
 Aluminium + oksigen → aluminium oksida
 Zink + oksigen → zink oksida
 Kuprum + oksigen → kuprum oksida

16. Kapas kaca diletakkan untuk menghalang kalium manganat(VII)
daripada bercampur dengan serbuk logam apabila dipanaskan
Conclusion:
Kereaktifan logam dengan oksifen berbeza-beza, dan urutan kereaktifan
logam secara menurun ialah: magnesium, aluminium, zink dan kuprum.

17. Tindak Balas Logam dengan Air
Logam-logam seperti kalium, natrium dan kalsium bertindak balas
dengan air untuk menghasilkan hidroksida logam dan membebaskan
hidrogen.
Kereaktifan logam bertindak balas dengan air boleh ditulis seperti:
Logam reaktif + air → logam hidroksida + hidrogen
Natrium + air → natrium hidroksida + hidrogen
Logam seperti emas, plumbum, perak dan tembaga tidak bertindak
balas dengan air dan wap air.

18. Mengkaji Tindak Balas Logam dengan Air
A. Tindak balas natrium
Magensium: Terdapat banyak gelembung-gelembung gas dihasilkan
daripada tindak balas.
Aluminium: Sedikit gelembung-gelembung gas dihasilkan daripada
tindak balas.
Zink: Satu atau dua gelembung gas dihasilkan daripada tindak balas.
Kuprum: Tiada perubahan

19. ANALISIS
Natrium bertindak balas cepat dengan air untuk menghasilkan gas
hidrogen dan larutan alkali manakala kuprum tidak bertindak balas
dengan air.
Logam reaktif seperti natrium, kalium dan kalsium bertindak balas
dengan air untuk membebaskan hidrogen dan membentuk larutan
beralkali.
Natrium + air → natrium hidroksida + hidrogen
Kalium + air → kalium hidroksida + hydrogen
Kalsium + air → kalsium hidroksida + hydrogen
Tindak balas magnesium daengan air juga membebaskan gas hidrogen,
tetapi ia kurang reaktif berbanding natrium dan kalsium.
Kereaktifan logam berbeza apabila mereka bertindak balas dengan air.

20. Siri Kereaktifan Logam
Logam yang cergas bertindak balas diletakkan di atas siri ini dengan
tertib menurun.

21. Kedudukan Karbon Dalam Siri Keraktifan
Logam
KARBON
Merupakan satu unsur bukan logam tetapi ia bertindak balas dengan oksigen
berlebihan untuk membentuk karbon dioksida. Oleh itu karbon juga
termasuk dalam siri kereaktifan logam.
Apabila karbon dipanaskan dengan oksida logam X, kereaktifan boleh
ditentukan jika:
logam X kehilangan oksigen dan api terang atau cahaya yang dilihat, ini
menunjukkan bahawa karbon lebih reaktif daripada logam X
logam X oksida mengekalkan oksigen dan tiada api atau cahaya yang
dilihat, ini menunjukkan bahawa karbon adalah kurang reaktif daripada
logam X.

22. EKSPERIMEN
Kedudukan Karbon dalam Siri Kereaktifan Logam

23. Pemerhatian
Campuran Pemerhatian Kereaktifan karbon
Karbon + plumbum(II) oksida Campuran membara Karbon lebih reaktif
daripada plumbum
Karbon + aluminium oksida Tiada perubahan Karbon kurang reaktif
daripada aluminium
Karbon + zink oksida Campuran membara
dengan perlahan-lahan
Karbon lebih reaktif
daripada zink
Analisis:
 Plumbum(II) oksida dan zink oksida bertindak balas dengan karbon manakala aluminium tidak bertindak
balas dengan karbon.
 Tindak balas logam dengan oksigen boleh diwakili oleh persamaa kimia yang berikut:
 Plumbum(II) oksida + karbon → plumbum + karbon dioksida
 Zink oksida + karbon → zink + karbon dioksida
Oleh itu, kedudukan karbon berada diantara aluminium dan zink dalam siri
kereaktifan logam.

24. Menentukan kedudukan hidrogen dalam siri
kereaktifan logam
Boleh ditentukan dengan mengalirkan hidrogen kering ke atas oksida
logam yang panas
Jika hidrogen dapat menyingkirkan oksigen daripada oksida logam ,
maka hidrogen lebih reaktif daripada logam tersebut
Jika hidrogen tidak dapat menyingkirkan oksigen daripada oksida
logam , maka hydrogen kurang reaktif daripada logam tersebut
Persamaan perkataan:
Hidrogen + oksida logam → logam + air

25. Tindakbalas antara hidrogen dengan oksida
logam

26. Campuran tindakbalas Pemerhatian Kereaktifan Logam
Hidrogen + kuprum oksida Nyalaan terang terhasil
Serbuk hitam menjadi perang
Hidrogen lebih reaktif daripada
kuprum
Hidrogen + plumbum oksida Nyalaan terang terhasil
Serbuk kuning menjadi kelabu
Hidrogen lebih reaktif daripada
kuprum
Hidrogen + zink oksida Tiada bara kelihatan
Serbuk putih menjadi kuning,
apabila panas dan menjadi putih
apabila sejuk
Hidrogen kurang reaktif
daripada kuprum
Analisis
 Gas hihdrogen dihasilkan dengan mengalirkan hydrogen melalui agen pengering seperti
asid sulfuric pekat atau kalsium klorida kontang
 Kedudukan hydrogen dalam siri keraktifan logam ialah:
 ZN > H > Fe >Pb

28. 4.3: Pengekstrakan Logam dari Bijihnya
Bijih logam diektrakkan daripada untuk mendapatkan logam
Proses Pengekstrakkan Besi
Besi diekstrakkan daripada Hematit dan Megnetit menggunakan
Kok (karbon)
Besi oksida+Karbon Besi + Karbon Dioksida
Bijih Besi
+
batu kapur
+
Kok (Karbon)
Relau Bagas
(200-2000
celcius)
Gas Buangan
Besi Lebur
Sanga

29. Sanga kalsium silikat ialah sisa lebut yang terapung di atas
leburan besi disingkirrkan secara berasingan
Kok mengekstrakkan besi daripada bijihnya. Besi lebur
mengalir keluar melalui dasar relau dan dituangkan
kedalam acuan untuk menjadi jongkong besi
Karbon dioksida bertindakbalas dengan kok untuk
menghasilkan karbon monoksida. Seterusnya karbon
monoksida mengektrakkan besi daripada bijih besi
Oksigen dalam udara panas bertindakbalas dengan kok
untuk menghasilkan karbon dioksida
Biji besi , batu kapur dan kok dipanaskan Bersama di dalam
relau bagas

30. PROSES PENGEKSTRAKAN TIMAH
Timah lebur dituang ke dalam acuan dan dibekukan menjadi jongkong timah
Bijih Timah di campur dengan Kok dan campuran dipanaskan pada suhu 1400
celcius . Stanum( IV) oksida bertukar menjadi timah lebur (karbon dioksida dan
karbon monoksida disingkirkan)
Bijih Timah dikeringkan dalam udara panas untuk menyingkirkan Karbon dan
Sulfur
Biijih Timah Dicampurkan dengan air dan agen pembuih untuk mengasingkan bijih
timah daripada benda asing
Bijih Timah dihancurkan , dikisar dan dicuci

31. Kesan Buruk Aktiviti Perlombongan Yang
Tidak Terancang

32. Usaha
Pemuliharaan
Sumber
Perlombongan
Menghadkan
Kuoata
perlombongan
Membangunkan teknologi
perlombongan moden bagi
mengurangkan impak
terhadap alam
Penanaman pokok di sekitar
lombong bagi tujuan
memerangkap habuk da n
mengurangkan peningkatan
suhu setempat
Penguastkuasaaan
undang-undang
(pelkaksanaan denda
dan mengantung
lessen)
LANGKAH MELESTARIKAN SUMBER PERLOMBONGAN