1. Hoàng Thị Thu Hà
Mssv: 3108350022
Lớp: DVI1081
Khoa: Văn hóa – Du lịch
Đề Tài:
Rau thơm – hương vị đặc trưng ẩm thực Việt
Mỗi một món ăn nhất thiết phải có những loại gia vị để làm nên đặc trưng của
món ăn đó. Ví như ăn hột vịt lộn đi kèm với rau răm, ăn phở phải có vài cọng ngò
và hung quế hay 1 bát cháo phải rắc lên tí cọng hành mới hòa hợp đủ yếu tố mang
hương vị đặc trưng trong món ăn của người Việt
Rau thơm mang một hương vị quyến rũ, hấp dẫn người ăn nó là một trong những
nét đặc trưng trong món ăn của người Việt. Rau thơm tuy chỉ là một gia vị phụ , ăn
kèm trong bữa ăn nhưng nếu thiếu nó thì món ăn sẽ kém phần đậm đà hấp dẫn.
Mỗi thức một mùi một vị mang những đặc trưng riêng khác nhau. Ai đã lớn lên ấp
ủ những mùi những vị đó cho dù có đi đâu về đâu cũng không quên được hương vị
quê nhà
I. Rau thơm - gia vị tự nhiên
1. Khái niệm “ rau thơm”
Trong ẩm thực, rau thơm hay rau gia vị là khái niệm khái quát dùng để chỉ các loại
rau ăn được, được trồng hoặc hái từ tự nhiên, có mùi thơm đặc biệt tùy theo loại
do các tinh dầu trong rau bay hơi tạo thành
1

2. 2. các loại rau thơm đặc trưng và phổ biến
Các nguyên liệu phụ (gia vị) để chế biến món ăn Việt Nam rất phong phú, bao
gồm nhiều loại rau thơm như húng thơm, tía tô, kinh giới, hành, thìa là, mùi tàu,
rau răm … được dân gian đúc kết thành nhiều kinh nghiệm lưu truyền qua nhiều
thế hệ.
Ngò (rau mùi.): Ngò có vị cay thơm, phảng phất vị chua
Húng láng là một loại húng quế, gia vị đặc sản của vùng đất Láng, Hà Nội. Do thổ
nhưỡng nơi đây có những nguyên tố vi lượng mà các vùng đất khác không có cho
nên húng Láng mang hương vị và tính năng rất đặc biệt
Rau răm ngoài mùi thơm còn có vị chát, se cay dễ chịu.
Thì là tuy lá mảnh mai như những chiếc kim khâu, nhưng có vị cay và mùi thơm
“mãnh liệt”
Tía tô có mùi thơm đặc biệt. Lá tía tô có loại màu tím sẫm, có loại màu xanh non
nhưng đều công dụng như nhau
Kinh giới. Kinh giới có vị cay
Ngò gai Lá ngò gai có vị cay thơm
2

3. Diếp cá là loại rau có vị chua mọc hoang ở những vùng đất ẩm. Tuy diếp cá có
mùi tanh. Dân Nam bộ rất thích loại rau này. Diếp cá có vị cay, chua
Hành lá (hành hương) không có củ, ống lá nhỏ, mùi thơm dịu. Người phương Tây
gọi hành hoa là “cỏ quý. Hành có vị cay.
Hẹ có vị cay hơi chua,
Và nhiều loại rau thơm khác nữa…
II. Rau thơm – đậm đà hương vị Việt
1. Vai trò của rau thơm trong món ăn của người Việt
Món ăn ngon tùy thuộc vào phẩm chất của thực phẩm và kinh nghiệm nấu nướng
của người làm bếp. Nhưng món ăn ngon, đặc biệt là đối với các món ăn Việt Nam,
cũng nhờ được thêm vào những chất phụ, những ngọn rau có hương vị khác nhau.
Những ngọn rau thơm đã nâng cao giá trị của các món ăn, làm cho món ăn trở nên
hấp dẫn hơn với các màu sắc khác nhau, làm tăng hương vị món ăn với các tinh
dầu có sẵn trong rau. Số lượng rau gia vị thêm vào mỗi món ăn không cần nhiều,
mà chỉ loáng thoáng nhưng thiếu chúng là không được. Nhờ đó, món ăn Việt Nam
đượm tính dân tộc, mang đậm nét văn hóa của người Việt
3

4. Rau thơm rất đa dạng, phong phú và khó có thể kể hết nhưng hầu hết các loại rau
thơm đều có tinh dầu và một số tố chất đặc biệt có thể trở thành những vị thuốc
quý, dân dã dễ kiếm. Việc kết hợp ăn rau thơm khác nhau tương ứng với từng món
ăn khác nhau thuận theo nguyên lý "âm dương phối triển", tương sinh, chế hóa lẫn
nhau, góp phần làm giảm tác hại (nếu có) và gia tăng hương vị cho món ăn.
Rau thơm trong món ăn Việt, là khái niệm chung để chỉ đến vài chục loại rau gia
vị tươi, những loại rau rất dân dã được phối hợp thật tài tình để làm gia vị cho các
món ăn. Những rau thơm bổ sung trong bữa ăn của người Viêt, không chỉ đơn
thuần là gia vị làm tăng sức hấp dẫn cho món ăn, mà còn có ý nghĩa phát huy
những đặc tính có lợi và giảm tác hại của thực phẩm một cách hết sức có cơ sở
khoa học. Không phải là món ăn chính tuy nhiên rau thơm là thứ gia vị không thể
thiếu trong các bữa ăn của người Việt đặc biệt là trong mâm cỗ vào các dịp lễ tết,
cúng giỗ hay cưới hỏi. Rau gia vị làm cho món ăn thêm màu sắc, lôi cuốn bởi
những hương vị đặc trưng thoát ra từ tinh dầu của mỗi loại, không phải ngẫu nhiên
mà kết hợp chúng với từng món ăn. Thí dụ như món lòng heo dễ nhiễm khuẩn,
4

5. gây rối loạn tiêu hóa thì đã có rau húng. Canh trai, canh hến sợ “lạnh bụng” khó
tiêu đã có rau răm. Cứ thế mỗi món ăn lại kèm theo một “liều thuốc” kích thích
tiêu hóa. Trong một số trường hợp, rau gia vị có thể chữa những bệnh thông
thường. . Ngoài tác dụng làm tăng hương vị cho món ăn, phát huy những đặc tính
có lợi và giảm tác hại của thực phẩm một cách rất khoa học, các loại rau thơm còn
có tác dụng chữa bệnh rất tốt. Húng quế chữa khó tiêu, đau dạ dày; tía tô trị cảm
cúm, nhức đầù, …tất cả đều là những bài thuốc dân gian hiệu quả mà ông cha ta
bao đời vẫn lưu truyền.
Hằng ngày khi ăn rau thơm, ta đã hấp thu được một lượng lớn tinh dầu, chất diệp
lục và các pectin có tính kháng khuẩn mạnh mà lại giúp kích thích vị giác và khứu
giác.
5

6. 2. Sự kết hợp của rau thơm với các món ăn của người Việt
Trong khi người Tây phương thường chủ yếu ăn rau dưới dạng salad, với những
súp lơ, cà rốt, hoa quả, và trộn với sốt salad, người Trung Hoa rất hay cho các vị
thuốc, cả hương liệu thảo mộc nhưng dưới dạng khô vào trong món ăn, thì người
Việt lại dùng rau thơm.
Thông thường, rau thơm được sử dụng khi còn tươi, cũng đôi khi, để tiện cho việc
bảo quản người ta có thể phơi khô để dành tuy điều đó làm giảm chất lượng rau.
Rau thơm dùng làm gia vị cho các món ăn tùy theo nguyên liệu chính để chế biến
món ăn mà người nội trợ thường có kinh nghiệm riêng cho các loại rau thơm khác
nhau
Những thực phẩm có tính nhiệt thì chắc chắn phải đi với những rau thơm có tính
hàn, để trung hòa, để cân bằng “âm dương” theo đúng triết lý của người Á Đông.
Trứng vịt lộn với gừng thái chỉ có tính dương thì sẽ đi với rau răm bổ âm, để
không quá nóng, đậu phụ rán luôn ăn kém kinh giới, món lòng dồi khó tiêu dứt
khoát phải có rau húng. Hay món bún chả, luôn có bổ sung các loại rau mùi, húng,
xà lách, kinh giới, rau muống chẻ, ăn kèm với nước mắm chấm trộn dưa góp đu đủ
cà rốt. Việc ăn kèm như vậy không những tăng thêm hưng vị cho món ăn thêm hấp
dẫn mà còn mnag lại nhiều lợi ích cho sức khỏe
Cá diếc nấu với rau sam và ớt tươi vẫn cần mấy lá răm để dịu mùi tanh…
Rau răm được dùng để kích thích tiêu hóa, đầy hơi, đau bụng, chống nôn mửa,
thông tiểu tiện, chữa nóng sốt, chữa rắn cắn, sâu quảng, hắc lào trên da... Húng có
mùi thơm thoang thoảng, vị cay nhè nhẹ rất thích hợp với phở nước, phở xào, bò
bẩy món, gỏi cuốn, tái dê, dồi lợn. Lá thìa là mảnh mai như những chiếc kim khâu,
nhưng có vị cay và mùi thơm “mãnh liệt” có thể làm át mùi tanh của các loại cá
Cho nên canh chua cá lóc, chả cá Lã Vọng, Sơn Hải, cá quả nấu ám, lẩu cá lăng
Việt Trì... mà không có nắm rau xanh xanh mảnh mai này đi kèm với các gia vị
6

7. khác thì chắc cũng có nhiều người không muốn nhúng đũa.
Giò trâu, chả trâu, chả rươi mà loáng thoáng có những sợi thìa là thì ăn thơm khó
tả, ba ba nướng chả, ngoài nghệ, tía tô, riềng, tiêu, chanh, ớt vẫn cần có thêm một
nắm thìa là mới dậy vị. Lại còn đậu phụ chiên chấm với mắm tôm kèm vài lá kinh
giới, tía tô để mấy cụ nhâm nhi chút rượu; cà bung đậu phụ tía tô cho người muốn
giảm béo; cháo trắng thật nóng kèm thêm vài củ hành ta, mấy lá tía tô thái nhỏ thì
mồ hôi đầm đìa, cảm lạnh ra đi, người bệnh thấy khỏe khoắn, nhẹ nhõm...
Nhờ mấy cọng rơm thơm giản dị hái từ vườn nhà mà món ăn thêm sinh động bởi
màu xanh của lá non, vị cay ấm nồng, hương thơm dịu nhẹ. Thường thì rau thơm
được sử dụng khi còn tươi, có thể ăn sống kèm với món ăn, đôi khi được sử dụng
như một thứ gia vị khi chế biến. Việc chọn rau thơm kết hợp với món ăn của
người Việt chúng ta là một nghệ thuật rất độc đáo, đó là kết quả được đúc kết từ
bao đời nay. Chỉ là những cọng rau bé nhỏ nhưng nó chứa đựng trong đó biết bao
nét văn hóa đẹp trong mâm cơm Việt, đó là tính thực vật, triết lý âm dương trong
cơ cấu bữa ăn. Rau thơm chỉ làm gia vị phụ ăn kèm trong món ăn nhưng nếu thiếu
nó món ăn sẽ kém phần đậm đà hấp dẫn, mỗi món ăn lại được đi kèm với những
gia vị rau thơm khác nhau, mang những hương vị đặc trưng khác nhau. Khi nấu
7

8. nướng nếu bạn cho thêm rau thơm và gia vị, chắc chắn là bạn đang bổ sung lợi ích
về sức khỏe cho chính mình bên cạnh hương vị tuyệt vời của món ăn
Mỗi dân tộc có một đặc trưng riêng về cách chế biến món ăn, phù hợp với điều
kiện sống và văn hóa của họ. Những món ăn Việt với rau thơm, ngày càng được
biết đến vì dùng nhiều rau tươi, ít thịt, ít dầu mỡ, ít đường và luôn cố gắng bảo tồn
hương vị đích thực và nguyên thủy của từng loại thực phẩm rất phù hợp với khoa
học hiện đại về bữa ăn dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe.
III. Phát huy việc giữ gìn và phát triển hương vị truyền thống mang nét
đặc trưng cho ẩm thực Việt
Phải chăng việc gìn giữ và bảo tồn văn hóa Việt, truyền bá văn hóa ra thế giới, nên
bắt đầu từ những việc làm thực tế và dễ đi vào lòng người bằng việc bảo tồn, phát
triển những món Việt với hương vị như nó vốn có chứ không phải là các món lai
căng. Để không chỉ người Việt ở trong nước, mà çả những người kiều bào luôn tự
hào về nền văn hóa ẩm thực độc đáo của người Việt. Và bạn bè trên khắp năm
châu, luôn ấn tượng và tìm hiểu khám phá được tâm hồn Việt qua chính những
món ăn đơn giản, nhẹ nhàng đầy chất Á Đông của người Việt trên khắp thế giới.
8

9. Tuy nhận thức rằng các món ăn Việt Nam dùng ít dầu mỡ và nhiều rau thơm (so
với thức ăn Á châu khác, thí dụ như của người Hoa), nhưng ít người nhận thức
rằng ẩm thực Việt Nam thể hiện tinh thần lấy tự nhiên làm gốc. Cách biến chế và
thưởng thức đồ ăn Việt Nam luôn nhấn mạnh vào sự cân bằng hài hoà tự nhiên,
rau thơm tươi sống thêm bớt tuỳ theo khẩu vị và nhu cầu cơ thể từng người. Nói
chung, đứng về phương diện kỹ nghệ và du lịch, thực phẩm và món ăn Việt Nam
chưa phát huy được hết tiềm năng.
Rau thơm tạo cho ẩm thực Việt có hương vị đặc trưng, độc đáo, không thể lẫn với
món ăn của các dân tộc khác trên thế giới. Chính bởi có rau thơm làm cho hương
vị món ăn Việt thanh thoát nhẹ nhàng, đơn giản mà tinh tế, rất hiền hòa mà sâu sắc
như chính tâm hồn Việt Nam. Bởi thế mà người Việt dù sống ở đâu, dù bận rộn
trong cuộc sống hiện đại thế nào, luôn phải ăn đồ ăn nhanh, thì rốt cuộc cũng tìm
về thưởng thức món ăn quê nhà và nhớ da diết mấy cọng rau thơm bình dị
Tài liệu tham khảo:
9