nota ringkas sains tingkatan 4 KBSM

1. BAB 2 : KOORDINASI BADAN [KOORDINASI SARAF (Sistem saraf) dan KOORDINASI KIMIA(Sistem endokrin)]
1.1 Memahami Koordinasibadan
Koordinasi badanialah penyelarasan gerak balas badan untuk bertindak balas terhadap perubahandi persekitaran kita
1.2 Memahami sistemsaraf manusia
Neuron
Takrif: Unit asas sistemsaraf
Fungsi : Membawa impuls saraf
Binaan : Terdiri daripada
(1) Dendron : menerima dan membawa impuls kebadan sel. (diakhiri dengandendrit)
(2) Akson : membawa impuls menjauhi badansel
(3) Salut mielin : Melindungiakson /dendrondanmempercepatkanpengaliran impuls
(4) Badan sel : bahagian neuron yang mempunyai nucleus dan dikelilingioleh sitoplasma.
Fungsi : Mengawalsegala aktiviti neuron
1.3 Menganalisa koordinasi saraf
Tindakan Refleks
 Maksud: Gerak balasyang sertamertaatau automatik terhadap rangsangan
tanpadikawal oleh otak
 Dikawaloleh saraftunjang
 Kepentingan: Elak daripadakecederaan
 Contoh:
Sentakanlutut
 Bersin
 Menarik tanganapabila tersentuh objek tajam/ panas
 mengerdip mata untukmengelakkan objek memasuki mata
 Arkarefleks: Lintasanyang dilaluiolehimpuls dalam satu tindakan refleks
1.4 Memahami perananproprioreseptor dalammengekalkan
keseimbangan dankoordinasibadan
DeriaKinestesis
 Maksud : Deria yang menyedarkan kita tentang kedudukan dan gerakan
badan tanpamelihat
 Fungsi :
Untuk mengawalkeseimbanganbadan danmengekalkan posturbadan
 Dibantu oleh serebelum dansalur separuh bulat dalamtelinga
 Penting bagi orang yang buta
 Kinestesis disebabkan oleh reseptor-reseptor regang pada otot, tendon,
sendi dan ligament
 Contoh : mengenakan butang baju tanpa melihat
ahli sarkas berjalan atas tali
jurutaip menaip walaupunmata tertumpu pada teks
R
D
P
M
E

2. 1.5 Memahami otak manusia dan kerencamannya
Serebrum
 Bahagian otakterbesar
 Permukaanberlipat-lipat: Untuk menambah luas permukaan otak
supaya dapat menyimpan lebih banyak neuron
 Fungsi: Mengawal tindakan terkawal (bercakap, berlari,menulis)
Serebelum
 Fungsi: mengawal keseimbangan badan dan memeliharapostur
badan
MedulaOblongata
 Fungsi: Mengawal tindakan luar kawal (Peristalsis, denyutan
jantung, rembesan peluh,peredaran darah)
Kawasanfungsi bagiserebrum
1.6 Memahami koordinasikimia dalambadan
P
Pituitari
Fungsi hormone : Menggalakkkanpertumbuhan / Merangsang aktivitikelenjar lain (Kelenjar
induk/utama) / Merangsang pengeluaransusuuntuk ibuhamil / Mengawal kuantitiair yang
diserap semula dalam ginjal
Kesan kekurangan : Kekerdilan / Air diserapoleh ginjalkurang
Kesan Berlebihan : Kegergasian/ Air kencing menjadi pekat
T
Tiroid
Fungsi hormone tiroksina: Mengawal pertumbuhanfizikaldan perkembangan mental /
Mengawalkadar respirasidan metabolismebadan
Kesan Kekurangan : Pertumbuhanterbantut/ Menjadi kurang aktif
Kesan Berlebihan : Menyebabkan goiter ( tiroid bengkak)/ Kadar metabolismemeningkat
P
Pankreas
Fungsi hormon insulin : Mengawalaras gula dalamdarah
Kesan kekurangan : Menyebabkan penyakit kencing manis (diabetes mellitus)/ Kerap
membuang air kecil
Kesan Berlebihan : Aras glukosa dalam darah rendah/ koma / maut
A
Adrenal
Fungsi hormone adrenalina: Menyediakan badanuntuk menghadapai situasi cemas /
mempercepatkan kadarrespirasi
mempercepatkan denyutanjantung / meningkatkantekanan darah / Menyediakanotot
untuk bertindak/ Meningkatkan kepekatangula dalamdarah / Mengawalkandungan garam
dalam darah
Kesan Kekurangan : Kebolehan mengatasitekanan kurang
PenyakitAddison- kehilangan air dan garamberlebihan daripada badan akan berlaku
Kesan berlebihan : Tekanandarah tinggi berlaku / Glukosa dangaramdalamdarah
bertambah
T
Testis
Fungsi hormone testosteron: Merangsang perkembangan dankematangan testis /
Mengawalperkembanganciri-ciriseks sekunder lelaki sepertiperubahan suara,
pertumbuhan misaidan janggut
Kesan Kekurangan : Perkembangan organ-organ seks danciri-ciri seks sekunderterencat
O
Ovari
Fungsi Hormon : Mengawalciri-ciriseks sekunder perempuan sepertibuahdada, suara, kulit
/ Mengawalkitarhaid / Merangsang perkembangan ovary / Mencegahpenghasilan ovum
semasa hamil/ Merangsang kelenjar susumenghasilkan susu / Merangsang perkembangan
dinding uterus bagipenempelanovumtersenyawa
Kesan Kekurangan : Ciri seks sekunderterencat / Kitarhaid terhenti/tidak tetap / Kegagalan
melahirkan anak pada tempohtertentu
Kesan Kelebihan : Fetus gugur sebelumcukup bulan
1.7 Menganalisa koordinasi antara sistem sarafdengansistem endokrin
Tindakan Terkawal Tindakan Luar Kawal
Dikawaloleh serebrum Dikawaloleh medula oblongata
Tindakan yang disedari Tindakan yang tidak disedari
Gerak balas lambat Gerak balas pantas
Gerak balas mengikutkehendak Gerak balas tanpa mengikutkehendak
Melibatkanotot rangka Melibatkanotot licin
Sistem Saraf Sistem Endokrin
Terdiri daripada saraf Terdiri daripada kelenjar tanpa duktus
Gerak balas cepat Gerak balas lambat
Gerak balas tidak kekal lama Gerak balas kekal lama
Bertindak pada kawasan yang khusus Bertindak pada kawasan yang lebih luas
1.8 Menilaikesan penyalahgunaan dadahterhadap koordinasibadan dankesihatan.
Kelas dadah Contoh dadah Kesan Pengambilan
Depresan(Penenteram) Candu, Heroin, Morfina,
Barbiturat
 Untuk mengurangkan tekanan jiwa
 Untuk melegakankesakitan menyebabkan rasa letih, mengantuk, pertuturan tidak jelas
 Gerak balas terhadapanrangsangan lambat
Stimulan(Perangsang) Kafeina, Nikotina, Marijuana,
Amfetamin
 Boleh mengaktifkansel-selotak danmenambahkan kadar metabolisme badan
 Penagih berasa gembira dan aktif
 Apabila kesan dadahhilang, penagih berasa takut, risau,tidak dapat tidur dan hilang selera makan
Opiat (Pelega Kesakitan) Morfina, Heroin, Candu  Melegakan kesakitandan kegelisahan

3. BAB 3 : KETURUNAN DAN VARIASI
2.1 Memahami proses pembahagiansel dan2.2Memahamiprinsipdanmekanismepewarisan
Kromosom
*Struktur bebenang halus yang
wujud dalamnukleus sel
tumbuhandansel haiwan
* Terdiri drp DNA
* Wujud berpasangan kecuali
dalam sel
 Contoh genotip& fenotip :
Genotip Fenotip
TT Tinggi
Tt Tinggi
tt Kerdil
 Contoh kacukan &nisbahanak
Kacukan(Induk) Nisbah anak
TT X tt Semua Tinggi
Tt X Tt 3 : 1 (Tinggi kpd kerdil)
Tt X tt 1 : 1 (Tinggi kpd kerdil)
Gen
 Bahan baka dalam kromosom yang membawa maklumat
genetik
 Terdiri drp DNA
 Tersusundi sepanjang kromosom
 Fungsi: Membawaciri-ciriketurunan
 Adadua jenisgen :
a) Gen dominan
b) Gen resesif
 Contoh sifat dominan dansifatresesif
Sifat dominan Sifat resesif
Cuping telinga bebas Cuping telinga melekap
Tinggi Kerdil
Iris mata hitam Iris mata biru
Boleh menggulung lidah Tidak bolehmenggulung lidah
Rambut kerinting Rambut lurus
2.3 Memahami penentuanseks anakdankejadiankembar pada manusia.
Penentuan SeksAnak
---
Mitosis Meiosis
Menghasilkansel-selbaru Menghasilkansel gamet
Berlaku dalamselsoma Berlaku dalamselorgan pembiakan
Satu peringkat pembahagian Dua peringkat pembahagian
Menghasilkandua sel anak Menghasilkanempat selanak
Tidak berlakupindah silang Berlaku pindahsilang
Bilangankromosomsel anak sama
dengan sel induk
Bilangankromosomsel anak
diseparuhkan
Kepentingan Mitosis:
 Menghasilkansel-selbaruuntuk pertumbuhandanmenggantikansel-sel
mati/rosak
 Menjaminsel anak mempunyai sifat yang serupa dengansel induk
 membolehkan organisma menjalankan pembiakanaseks dan vegetatif.
Kepentingan Meiosis:
 Proses yang menghasilkan gamet
 Menyebabkan variasi genetik antara spesies-spesies yang sama melalui
pindah silang
MEIOSIS MITOSIS
Kromosom manusia
Sel badan
23 pasang kromosom
22 pasang autosom 1 pasang kromosomseks
menentukan menentukanseks
sifat individu
kromosom X kromosom Y
(saiz lebih besar
drp kromosom Y)
fungsifungsi

4. Kandungankromosom:
Lelaki Testis dansel badan - 44+XY
Sperma -22 +X dan 22+Y
Perempuan Ovari dan sel badan-44+XX
Ovum - 22+X
Jantina anak ditentukan oleh jenis kromosomseks yang dibawa oleh sperma
 Jika sperma yang mengandungi 22 +X kromosom bersenyawa dengan ovum,
maka anak perempuan dilahirkan.
Jika sperma yang mengandungi 22 +Ykromosombersenyawa dengan ovum,
maka anak lelaki dilahirkan
Nisbah mendapat anak lelaki dan anak perempuanialah 1:1
Peratus mendapat anak perempuan atau lelaki ialah 50%
Kembar Seiras Kembar Tak Seiras
Melibatkan1 ovum dan 1 sperma Melibatkan2 ovum dan 2 sperma
Kandungan genetiksama Kandungan genetikberbeza
Berkongsi plasenta Tidak berkongsiplasenta
Jantina sama Jantina sama atau berbeza
Rupa paras sama Rupa paras berbeza
2.4 Memahami mutasi
1. Mutasi ialah perubahan spontanyang berlaku terhadap kromosom ataugen
yang boleh mengubahsifatorganisma
2. Faktor penyebab:
a) sinaran radioaktif:, ,
b) bahan kimia toksik spt benzena,racun herba,formaldehid boleh
menyebabkanpenyakit kanserdan kecacatanfetus
c) Cahaya berkeamatan tinggi –merosakkan selkulit dan kanser kulit
3. Mutasi Gen
 Terjadi apabila perubahan berlaku pada Gen
 Contoh Penyakit: Albino, buta warna,Hemofilia, anemia selsabit
 Boleh diwarisi
4. Mutasi Kromosom
 Terjadi apabila perubahan berlaku pada struktur ataubilangan kromosom
 Contoh penyakit: Sindrom Down, Sindrom Turner(XO), Sindrom
Klinefelter(XXY)
 Tidak diwarisi
5. Kesan
Kebaikan Keburukan
Meningkatkanvariasidalam
populasi
Menyebabkan kecacatandan
penyakit,maut
Pewarisan Penyakit Baka
 Gen resesif yang mengawal penyakitbaka di bawa olehkromosomseks
sahaja
Jantina Gen pada kromosom seks Tarafkesihatan
Lelaki XY Normal
Lelaki XbY Pengidap
Perempuan XX Normal
Perempuan XXb Pembawa
Perempuan XbXb Pengidap
2.5 Menilai kesan penyelidikan genetik terhadapkehidupanmanusia
Perubatan
 Penghasilan insulin olehbakteria untuk merawatpesakit kencing manis.
 Penghasilan susu olehbiri-biriuntuk merawat pesakit hemofilia
 Pengesananpenyakitbaka lebih awal dan merawat penyakit keturunan
dan kecacatangen
Pertanian
 Penemuan kaedah kacukan
(pembiakbakaan) ke atas tanaman dan ternakan untuk menghasilkan baka
haiwan dantumbuhan yan mempunyai ciri-ciri:
(a) mengeluarkanhasilyang berkualitidan banyak
(b) Hasil membesar danmatang dengancepat
(c) Mempunyaiketahananyang kuat terhadap seranganpenyakit dan
perubahancuaca
 Contoh:
(a) padi MR219(kacukan antara MR151 dan MR 137
(b) Jagung Masmadu(Jagung manis mexico denganjagung manis Taiwan)
(c) Kelapa sawittenera (kelapa sawit Dura danPisifera)
2.6 Menganalisa variasi dalamhidupan.
Variasi : Perbezaan sifat semulajadi antara individu dalam spesiesyang sama
Variasi Selanjar Variasi Tak Selanjar
1. Tidak menunjukkan perbezaan yang nyatadan jelas 1. Perbezaan yang nyatadan tetap
2. Dipengaruhiolehfaktor persekitaran 2. Dipengaruhiolehfaktor genetik
3. Tidak boleh diwarisi 3. Boleh diwarisi
4. sifat boleh berubah sepanjang hayat 4. sifat tidak boleh berubah sepanjang hayat
Contoh : tinggi, berat badan, kecerdasan, warna kulit Contoh : kumpulandarah, warna mata, kebolehan menggulung lidah,cap ibujari
Kepentingan Variasi:
 Pengubahsuaiandiridengan perubahanpersekitaranmemastikan kemandirian spesies
 Membolehkankita mengenaliantara setiap individu dalam satu populasi
 Menghasilkanspesies atau varieti tumbuhandan haiwan yang baru

5. BAB 4 : JIRIMDAN BAHAN
1.1 Menganalisa perubahan keadaan jirim
Pepejal Cecair Gas
Bentuk tetap Bentuk ikut bekas Bentuk ikut bekas
Sususnan zarah
rapat dan teratur
Susunan zarah
kurang padat
Susunan zarah
berjauhan
Zarah bergetar Zarah bergerak
bebas
Zarah bergerak
secara rawak
Daya tarikansangat
kuat
Daya tarikan
sederhana
Daya tarikanlemah
Tenaga kinetic
rendah
Tenaga kinetic
sederhana
Tenaga kinetic tinggi
Ketumpatan tinggi Ketumpatan
sederhana
Ketumpatan rendah
Sukar
dimampatkan
Sukat dimampatkan Mudah
dimampatkan
Perubahan keadaan jirim
Pemejalwapan
Pemejalwapan
Nota: serap haba
Bebashaba
1.2 Memahami struktur atom
PerkembanganModel Atom
1. John Dalton 2. J.J Thompson 3. Rutherford 4. Neils Bohr 5. Chadwick
Model Atom Moden
Sifat Proton Elektron Neutron
Cas Positif Negatif Neutron
Jisim relatif 1
1
1840
1
Atom adalahneutral kerana mempunyaibilangan proton dan
elektronyang sama
1.3 Mengaplikasiidea tentang nomborproton dannombor nukleon dalamunsur
Nombor proton dan Nombor nukleon
1.4 Memahami pengelasanunsur dalam Jadual Berkala
PENGELASAN UNSUR DALAM JADUAL BERKALA
 Unsur disusun mengikut pertambahan nombor proton
 Baris menegakdisebutkumpulan
 Baris mendatardisebut kala
 Ada 7 kala dan 8 kumpulan
 Nama Kumpulan:
 Kumpulan I : Logam alkali
 Kumpulan II : Logam alkali bumi
 Kumpulan VII : Halogen
 Kumpulan VIII: Gasnadir
 Unsur dalamkumpulan yang sama : sifat kimiasama
 Sifat unsurdari kiri kekanan jadual:
 Berubah darilogam separuh logam bukan logam
Peleburan Pendidihan
Pembekuan Kondensasi
X
P
N
N
Nombor Proton
(Bilanganproton dalam atom)
#Angka kecil
Nombor Nukleon
(Jumlah bilanganprotondanneutron)
#Angka besar
Bilanganneutron =no. nukleon–no. proton
Isotop
Atom-atom unsur yang mempunyaibilangan proton yang sama tetapibilangan
neutron yang berbeza
Sifat kimia sama
Sifat fizik berbeza
Contoh : C-12,C-13,C-14
O-16,0-17,0-18

6. 1.5 Memahami sifat bahanberdasarkanzarah yang terdapat didalamnya
1.6 Memahami sifat-sifat dankegunaan bahan
logam danbukan logam
Ada Tiga jenis bahan : BahanAtom,Bahan Ion dan BahanMolekul
Atom : zarah tidakbercas
Ion : Atom bercas
Molekul : terdiri lebih daripada satuatom
Atom Ion Molekul
Jenis zarahatom Jenis zarahion Jenis zarahmolekul
Pepejal pada suhubilik Pepejal pada suhubilik Pepejal,cecair dan gas pada suhu
bilik
Zarah bergetar Zarah bergetar Pepejal-bergetar
Cecair-bergerak
bebas
Gas -bergerak
rawak
Daya tarikanlogam sangat kuat Daya elektrostatik sangat kuat Daya Van der Waals lemah
Takat lebur dan takatdidihtinggi Takat lebur dan takatdidihtinggi Takat lebur dan takatdidihrendah
boleh mengkonduksikan elektrik
dalam keadaan pepejaldan
leburan
Boleh mengkonduksikan elektrik
dalam keadaan leburan sahaja
Tidak bolehmengkonduksikan
elektrik dalam keadaan pepejal
dan leburan
Contoh : Semua jenis logam Contoh : Natriumklorida
Plumbumbromida
Contoh : Naftalena,glukosa,
alkohol
LOGAM BUKAN LOGAM
Berkilau Pudar
Mulur Rapuh
Boleh ditempa Tidak bolehditempa
Kekuatan regangan
tinggi
Kekuatan regangan
rendah
Mengkonduksikan
haba denganbaik
Mengkonduksikan
haba denganlemah
Mengkonduksikan
elektrik denganbaik
Mengkonduksikan
elektrik denganlemah
Ketumpatan tinggi Ketumpatan rendah
Takat lebur dan takat
didih tinggi
Takat lebur dan takat
didih rendah
Keadaanpepejal pada
suhu bilik kecuali
merkuri
Keadaanpepejal,
cecair,gas pada suhu
bilik
1.7 Menganalisa kaedah penulenan bahan
PENULENAN BAHAN
Ciri-ciri bahan tulen
 Terdiri daripada sejenis zarahsahaja
 Takat lebur dan takatdidihyang tetap
 Tidak mengandungibendasing
 Kehadiran Bendasing :
Meningkatkan takat didih
Merendahkan takat beku/ takat lebur
Penyulingan
Aliran air masuk (bawah) dan keluar (atas) drp kondenser liebig untuk memastikan
kondenser liebig sentiasa sejuk
Aplikasi:
1. Menyuling air laut untukmendapatkan air tulen
2. Penyulingan petroleumuntuk mendapat pecahan petroleum
3. Menyuling cecair udara untuk mendapatkan gas oksigen dan gas nitrogen
Kaedah Penghabluran
 Faktor yang mempengaruhi saizhablur : Kadar penyejukan larutan tepu
 Aplikasi :
 Memperoleh garam daripada air laut
 Menghasilkangulaputih daripada air tebu
 Menghasilkanhablur kuprum(II) sulfatdaripada larutankuprum (II) sulfat
Ada dua perkataan Satu perkataan
KAEDAH
Penyulingan
Memisahkan satu cecair daripada:
(a) Larutanyang mengandungi
bahan pelarut. Cth; airlaut
(b) campurandua atau lebih jenis
cecair yang mempunyaitakat
didih berbeza Cth: Petroleum
Penghabluran
Memisahkan pepejaldaripada
larutantepunya.(Larutanyang
ada kuantitimaksimum bahan
terlarut)
Mengelakkanloncatan
berlaku
Melibatkanproses:
 Pendidihan
 kondensasi
Menyejukkan dan mengkondensasikan
wap..........kepada cecair.........

7. BAB 5 : TENAGA DAN PERUBAHAN KIMIA
1.1 Memahami perubahanfizik dan kimia 1.2 Menganalisa perubahan haba dalam tindakbalas kimia
Perubahan fizik Perubahan kimia
Tiada bahan baruterbentuk Bahan baru terbentuk
Sifat bahan asaldan hasilsama Sifat bahan asaldan hasilberbeza
Biasanya berbalik Biasanya tidak berbalik
Biasanya memerlukan sedikittenaga Biasanya memerlukan banyak tenaga
Jisim bahanasal danhasil sama Jisim bahanasal danhasil berbeza
Contoh :
Perubahan fizik Contoh
1. Peleburan
dipanaskan
Ais air
2. Pendidihan
dipanaskan
Air stim
3. Pemejalwapan
dipanaskan
Hablur iodin wap iodin
4. Keterlarutan Gula +air larutangula
5. Penghabluran
Larutantepu
kuprum sulfat
hablur kuprum
sulfat
Perubahan Kimia Contoh
1. Pembakaranpita
magnesium
Magnesium +
oksigen
magnesium
oksida
2. Pengaratan besi besi +oksigen besi oksida
3. Peneutralan
Asid sulfurik +
natrium hidroksida
natrium sulfat
+ air
4. Penguraian
Kuprum
karbonat
kuprum oksida +
karbon dioksida
Tindak balas Eksotermik Tindak balas Endotermik
Tindak balas kimia yang membebaskan
tenaga haba ke persekitaran
Tindak balas kimia yang menyerap
tenaga haba dari persekitaran
Hasil tindakbalas lebihpanas daripada
bahan asal
Hasil tindakbalas lebihsejuk
daripada bahan asal
Contoh :
 Pembakaran
 Peneutralan
 Pemelarutan bahankimia
tertentu(kalsiumoksida)
 Proses respirasi
Contoh :
 Melarutan bahan kimia
tertentu
(ammoniumklorida,kalium
nitrat dalamair)
 Penguraian
 Peleburanbahan
ProsesHaber : Eksotermik
Menghasilkanammonia
Faktor : 1. Suhu (450 –500oC)
2. Tekanan (200–250 atm)
3. Mangkin (Serbuk besi)
#Mangkin : untuk mempercepatkan
tindak balas
Proses Sentuh :
Penghasilan asid sulfuric
Faktor : 1. Suhu (450 –500oC)
2. Tekanan (1 atm)
3. Mangkin (Vanadium(V)
oksida)
1.3 Mensintesiskansiri kereaktifanlogam
Tindak balas logam dengan air Tindak balas logam dengan asid Tindak balas logam dengan oksigen
Logam yang sangat reaktif bertindak balas dengan
air menghasilkan alkalidan gas hidrogen
Logam yang reaktifbertindak balas denganasid
menghasilkan garam dangas hidrogen
Logam bertindak balas dengan oksigen dengan
nyalaan yang berbeza menghasilkanlogamoksida
Contoh :
Natrium Natrium hidroksida
+ +
Air Hidrogen
Contoh :
Zink Zink klorida
+ +
Asid hidroklorik Hidrogen
Contoh :
Magnesium
Magnesium
Oksida
+
Oksigen
#Bunyi hiss terhasildan warna penunjuk fenolftalein
bertukar kepada merahjambu
#Jumlah gelembung gas yang berbeza terhasil
apabila logam berbeza digunakan
#Kayu uji menyala terpadam dan bunyi‘pop’
dihasilkan apabila gas diuji
#Nyalaanterang, baraan terang ataubaraan malap
terhasil apabila logam yang reaktifatauyang
kurang reaktifdigunakan
1.4 Mengaplikasikan sirikereaktifan logam
Siri Kereaktifan Logam
Kaedah
Pengektrakan
Logam
Kalau Kalium Paling reaktif
Kaedah
Elektrolisis
Nak Natrium
Khawin Kalsium
Mesti Magnesium
Ada Aluminium
Kadar KARBON
Zakat Zink
Kaedah
Penurunan
Karbon
Fitrah Ferum(besi)
Supaya Stanum(Timah)
Perkahwinan Plumbum
Kekal Kuprum
Abadi Argentum(Perak)
Akhirat Aurum(Emas) Paling kurang
reaktif
Pengekstrakan Aluminium (Kaedah Elektrolisis)
 Aluminiumleburterhasildi katod
 Gas oksigenterbebas di anod

8. Pengekstrakan Bijih Timah(KaedahPenurunanKarbon) 1.5 Memahami elektrolisis
 Bijih timah (Timah oksida) dicampur dengan kok
(karbon) dan batu kapur(Kalsium karbonat)
 Batu kapurbertindak balas denganbendasing
membentuk sanga
 Timah oksida mengalami penurunan membentuk
timah leburdangas karbon dioksida
 Persamaanperkataan :
Timah oksida Timah
+ +
Karbon Gas karbon dioksida
 Elektrolisis –proses penguraian sebatiankimia
kepada juzuknya apabila arus elektrik mengalir
melalui elektrolit
 Perubahantenaga :
Tenaga elektrik Tenaga kimia
Penyaduran logam
Anod : logam penyadur(semakin menipis)
Katod : Objek yang disadur (semakinmenebal)
Elektrolit: Larutangaram logampenyadur
Kepentingan : Mengelakkan pengaratan dan
menambahkecantikan
#untuk mendapatkan penyaduran yang baik :
 Gunakan elektrolityang cair
 Gunakan arus elektrik yang kecil
 Sentiasa memutarkan objek yang disadur
Penulenanlogam
Anod : kepinganlogamtaktulen(semakin menipis)
Katod : kepingan logam tulen (Semakinmenebal)
Elektrolit: Larutangaram logamyg ditulenkan
1.6 Memahami penghasilantenaga elektrik daripada tindak balas kimia
Sel ringkas
TerminalPositif –Logam yang kurang reaktif
TerminalNegatif –Logamyang lebihreaktif
Elektrolit: Larutangaram, berasid dan beralkali
Contoh : cuka, jus oren,jus nanas, natrium klorida,
larutanammonia danasid hidroklorik
Pelbagai jenis sel, ciri dankegunaannya
Sel kering
Murah, ringan dan tidak boleh dicas semula
Bateri lampu suluh danjam dinding
Sel akumulatorasid plumbum
Berat, mahaldanelektrolit mudah tumpah, boleh
dicas semula dantahan lama
Bateri kereta
Sel alkali
Tahan lebihlama daripada selkering,
tidak boleh dicas semula
Bateri kamera dan alatpermainan
Sel Merkuri
(Argentum oksida –zink)
Ringan, kecil, tahanlama dan
tidak boleh dicas semula
Bateri jam tangan dan kalkulator
Sel nikel kadmium
Tahan lama, boleh dicas
semula dan mahal
Bateri telefon bimbit
1.7 Memahami tindak balas kimia yang berlaku dengan adanya cahaya
Proses Fotosintesis : (KA GO)–Persamaan Perkataan
Karbon dioksida +Air
Cahaya matahari
Glukosa +Oksigen
Klorofil
1. Bahan kimia yang sensitifterhadapcahaya (fotosensitif/bahan peka cahaya ) perlu disimpam di
dalam botolgelap.
2. Contoh bahanpeka cahaya ialahargentumbromida, argentum klorida dan hidrogenperoksida.
3. Apabila argentumbromida terdedah kepada cahaya, ia akanteruraimenjadi argentum dangas
bromin.
4. Kesan cahaya terhadap kertas fototgrafi
Kertas fotografi dilapisi olehlapisan argentum bromida, apabila kertas fotografi terdedah
kepada cahaya argentum bromideakanteruraikepada argentum(warna kelabu/ hitam)
dan wap bromin.
Argentum bromida
Cahaya
Argentum +gas bromin
Bijih timah
Gas karbon
dioksida
Sanga

9. BAB 6 : TENAGA NUKLEAR
2.1 Memahami bahanradioaktif
Bahan radioaktif ialah bahan yang
mengandungiatom-atom dengan
nukleus yang tidak stabil
Ia cenderung mereput dan
memancarkan sinaran radioaktif
Contoh :
a) Karbon-14
b) Kobalt-60
c) Iodin-131
d) Natrium-24
e) Fosforus-32
f) Uranium-235
Sinaran boleh dikesan dengan :
a) tiub pembilang Geiger
Muller(GM)
b) dosimeter
c) kebuk awan
d) elektroskop
Simbol Bahan Radioaktif:
Pereputanradioaktif berlaku secara
spontan dan rawak
 Proses pereputan nukleus / radioaktif
Sinaran radioaktif
Alfa() Beta( ) Gama()
Nukleus helium elektron Gelombang elektromagnet
Bercas positif Bercas negatif Neutral / tiada cas
10% daripada halaju cahaya 90% daripada halaju cahaya Sama denganhalajucahaya
Kuasa pengionan tinggi Kuasa pengionan sederhana Kuasa pengionan rendah
Kuasa penembusanlemah dan
dapat dihalang oleh sehelai kertas
Kuasa penembusankuat dan dapat
dihalang olehaluminiumsetebal5 mm
Kuasa penembusanpaling kuat,hanya
dapat dihalang oleh plumbumdan
konkrit tebal
Kesan medanElektrik
2.2 Memahami penggunaan tenaga nuklear dan kegunaanya
Penghasilan tenaga nuklear :
a) Proses pembelahannukleus
Pembelahannukleus uranium-235 menghasilkan tenaga nuklear
dan nukleus baru iaituBarium-141 danKripton-89
Penjanaan tenaga elektrik daripada tenaga nuklear :
Perubahantenaga dalam penjanaan tenaga elektrik : (NHKE)
b) Proses pelakurannucleus
Nukleus deuterium bergabung dengan nukleus tritium
menghasilkan tenaga dan nukleus baruiaitu helium
Tenaga
Nuklear
Tenaga Haba
Tenaga
Kinetik
Tenaga
Elektrik
Neutron
Uranium-235
Kripton-89
Barium-141
Tenaga
nuklear
3 Neutron

10. Kegunaan bahanradioaktif:
1. Bidang Pertanian
- Karbon-14: mengesan lintasankarbon semasa proses fotosintesis
- Fosforus-32: mengesan penyerapan baja oleh tumbuhan
- Sinaran gama : memandulkan serangga perosak tanaman dan
menghasilkan baka baru tumbuhanyang lebih
bermutu
2. Bidang Perubatan
- Kobalt-60: merawat penyakitkanser (membunuh sel-selkanser)
- Iodin-131: mengesan kerosakan pada kelenjar tiroid
- Natrium-24: mengesanpengaliran darahyang tidak normal
- Sinaran gama : mensterilalat-alat pembedahandanbilikbedah
3. Bidang Arkeologi
- Karbon-14: Menentukan usia artifak purba
(Kaedah pentrarikhankarbon)
4. Bidang Perindustrian
- Natrium-24: mengesankebocoran paip bawahtanah
- Sinaran beta : menentukanketebalan kertas / plastic dankepingan
- logam
- Sinaran gama : mengawet makanan(membunuhmikroorganisma)
Kesan buruk sinaran radioaktif:
1. Menyebabkan kanser
2. Menyebabkan penyakit leukemia
3. Menyebabkan mutasi gendan mutasi kromosom
4. Menyebabkan kecacatanfetus semasa dalam kandungan
5. Memusnahkan selbadandanmenyebabkan kerosakan organ
Kegunaan tenaga nuklear :
1. Sebagai sumber tenaga alternatif
2. Menghasilkantenaga elektrik distesen janakuasa nuclear
3. Menggerakkan kapalselam/ kapalbesar dansatelit
2.3 Menyedarikeperluan mengendalikan bahanradioaktif dengancara yang betul
Langkah-langkah keselamatandanperlindungandaripada kesanradioaktif:
1. Bahan radioaktif disimpamdalambekas plumbum/ konkrit tebal, ditanamjauh daripada kawasanperumahanatau ditanamdi dasar laut
2. Pekerja diloji nuklear memakaidosimeter (lencana fotografi)
3. Guna alat kawalan jauhuntuk mengendalikan bahanradioaktif
4. Memakaipakaian khas yang dilapisi kepingan plumbum.
BAB 7 : CAHAYA, WARNA DAN PENGLIHATAN
3.1 Mensintesiskanpembentukan imej olehcermin satah dankanta
1. Imej yang dibentuk olehcermin satah 3. Imej yang dibentuk olehkanta cembung bergantung kepada jarak objek (u)
Bil Jarak
objek
Rajah sinar Sifat imej Alat optik
1
u < f
Maya,
Tegak,
Saiz lebih
besar
daripada
objek
Kanta
pembesar/
kanta
tangan
2
u=f
Tiada
imej
Lampu
sorot
3
2f<u<f
Nyata,
songsang,
Saiz lebih
besar
daripada
objek
Mikroskop,
projektor
slaid
4
u=2f
Nyata,
Songsang,
Sama saiz
dengan
objek
Mesin
fotostat
5
u>2f
Nyata,
Songsang,
Saiz lebih
kecil
daripada
objek
kamera
Istilah Optik
2. Imej yang dibentuk oleh kantacekung :
maya, tegak dan saizlebih kecil drp objek

11. 3.2 Mensintesiskanpembentukan imej olehalatan optic
Periskop
1. Digunakan untuk melihat objek yang berada di belakang halangan.
2. Berfungsi atas prinsipbahawa cahayadapat dipantulkan oleh cermin satah
atau prismakaca.
3. Kegunaan:
 Askar di dalam kubu untukmelihat musuh
 Dalam kapalselamuntuk melihatmusuhyang ada dipermukaan laut.
4. Sifat Imej: maya, tegak dan samasaizdengan objek
Teleskop
1. Digunakan untuk melihat
objek jauh.
2. Menghasilkanimej akhir
maya, songsang dan lebih
besar
Mikroskop
1. Digunakan untuk
melihat objekyang
seni.
2. Menghasilkanimej
akhir maya,songsang
dan lebihbesar
KantaPembesar
1. Digunakan untuk
melihat objekkecil
kerana kanta itu
2. menghasilkan imej
maya, tegak dan
lebih besar
Struktur Mata Manusia
Pengawalan kuantiti cahayayang memasuki mata Pemfokusan Cahayaoleh Mata
1. Pemfokusan imej keatas retina dibantu olehototsilia dan ligamentgantung
2. Kebolehan mata memfokus imejpada retina disebut akomodasi.
3. Untuk memfokus imej pada retina , kanta mata menjadinipis atau tebal
Dalam keadaan terang
Saiz anak mata mengeciluntuk
mengelakkan terlalubanyak cahaya
memasuki mata, Iris menjadibesar
Dalam keadaan gelap
Saiz anak mata membesar
Supaya lebih banyak cahaya boleh
memasuki mata, Iris menjadi kecil.
Melihat objek dekat
Apabila melihat objek dekat, otot silia
akan mengecut danmenyebabkan
ligamengantung menjadi kendur
Kantamenjadi tebal
Melihat objek jauh
Apabila melihat objek jauh,ototsilia
akan mengendur danmenyebabkan
ligamen gantung menjadi menegang
Kantaditarik menjadi nipis
KameraLubang Jarum
1. Berfungsi berdasarkanprinsipbahawa cahayabergerak mengikut satu garis
lurus
2. Imej nyata, songsang,saiz lebih kecil
3. Imej yang terbentuk diatas skrin bergantung kepada :
(a) saiz lubang jarum (c) jarak skrin darilubang jarum
(b) jarak objek darilubang jarum (d) bilangan lubang jarum
4. Jika kantacembung diletakkan dihadapan kamera yang mempunyai banyak
lubang jarumdidapatihanya satu imej yang terbentuk sebab kantacembung
akan menumpukan cahayake satu titik.
KameraBerkanta
Persamaan AntaraKameraBerkantadengan Mata
Bil
Struktur Fungsi
Mata Kamera
1 Iris Diafragma Mengawaljumlah cahaya masuk
2 Anak Mata Bukaan Membenarkan cahaya masuk
3 Kanta
mata
Kanta
cembung
Memfokus cahaya ke lapisan peka
cahaya
4 Retina Filem Lapisan yang peka kepada cahaya dan
tempat pembentukan imej
5 Koroid Dinding dalam
bercat hitam
Elak pantulan cahaya yang boleh
menyebabkanimej kabur
Perbezaan antaramatadan kamera
Mata Kamera
Kanta adalahkenyal Kanta adalahkeras
Jarak fokus bolehdiubah Jarak fokus adalah tetap
Pemfokusan dilakukandengan mengubah
ketebalan kanta
Pemfokusan dilakukan dengan
mengubahjarak antara kanta
dengan filem
Imej yang terbentuk sementara Imej yang terbentuk kekal
Kanta cembung:
Memfokus sinar
cahaya ke atas
filem
Diafragma:
Mengawaljumlah
cahaya masuk@
Mengawalsaiz bukaan
Bukaan
Benar
cahaya
masuk
Gelang
pemfokus:
Ubah jarak
antara kanta
dengan filem
Pengatup:
Mengawal
tempoh cahaya
masuk
Filem
Untuk pembentukan
imej
Sifat Imej:
nyata
songsang
saiz lebih kecil
daripada objek

12. 3.3 Menganalisa penyebarancahaya 3.4 Menganalisa penyerakan cahaya
1. Penyebarancahaya ialah proses pengasingancahaya putihkepada juzuk- juzuk
warnanya
2. Alur yang dibentuk olehtujuh warna disebut spektrum cahaya putih (warna
Pelangi –Merah, Jingga,Kuning,Hijau, Biru,Indigo,Ungu)
(Mamak Jual Kacang Hijau Balik IndiaUtara)
3. Penggabungan spektrumuntuk membentukcahaya putih
4. Contoh fenomena ialah pembentukan Pelangi:
 Disebabkanoleh penyebaran cahayaoleh titisan air dalamudara.
 Adalah spekturm cahaya matahari yang besar dilangit
 Pelangidapat dilihat apabila seseorang membelakangi matahari selepas
hujan/hujan gerimis
1. Penyerakancahaya ialahkeadaan di manawarna-warnadalam cahaya
dipesongkan dari arah asalnyaoleh zarah-zarah seperti gas, habuk, debu dan
wap di atmosfera
2. Cahaya merah kurang diserakkan keranajarak gelombangnyapanjang
3. Cahaya biru,indigodan ungu paling banyak. Tetapi cahayaindigo dan ungu
diserap olehatmosfera.
4. Contoh fenomena ialah Fenomenakebiruan langit padawaktu siang dan
Fenomenakemerahan langitpadawaktu senja.
Fenomenakebiruan langit Fenomenakemerahan langit
Lapisan atmosfera nipis (jarak lebih
dekat)
Lapisan atmosfera tebal (Jarak lebih
jauh)
Cahaya birudiserakkandalam
atmosfera
Cahaya birudiserakkanmenjauhi
bumi
Cahaya merahtidak diserakkan Cahaya merahdiserakkanke bumi
3.5 Menganalisa penambahan danpenolakan cahaya berwarna
Penambahan cahayaberwarna
Warnaprimer : Merah,Biru, Hijau
WarnaSekunder : Magenta,Sian,Kuning
Magenta =Merah +Biru Ma Rah Ru
Sian =Hijau +Biru Sian Ja Ru
Kuning =Hijau +Merah Ning Ja Rah
Warnapelengkap :
Menghasilkanwarna putih
Sian +Merah
Magenta +Hijau
Kuning +Biru
Penolakan cahayaberwarna
Penapis warna : bahan lutsinar yang membenarkan cahaya tertentumelaluinya
Jenis penapis Warnapenapis Warnacahaya yang boleh melaluinya
Penapis primer
Merah Merah
Hijau Hijau
Biru Biru
Penapis
sekunder
Magenta Magenta, merah, biru
Sian Sian, hijau, biru
Kuning Kuning, hijau, merah
3.6 Mengaplikasikan prinsip penolakancahaya berwarna untuk menerangkan
kehadiranobjek berwarna.
Objek berwarna
1. Objek yang berwarna primer memantulkan hanya warnanya sendiridan
menyerap semua warna yang lain.
2. Objek yang berwarna sekunder akan memantulkan warnanya sendiridan
warna-warna primeryang membentuk warnanya.
3. Objek kelihatan putih kerana ia memantulkan semua cahaya putih.
4. Objek kelihatan hitamkerana ia menyerap semua cahaya.
3.7 Menganalisa kesanpencampuranpigmen 3.8 Menilaikepentingan warna dalam kehidupan harian
Pencampuran Pigmen
1. Pigmen : bahanberwarna.
2. Kegunaan: untuk mewarnakan catdanbahan pencelup.
3. Proses pencampuranwarna adalahproses penolakan cahaya.
4. Warna yang terhasil daripada pencampurandua pigmen ialah warna yang
dipantulkan oleh kedua-dua pigmen.
Pigmen Hasil Campuran
Merah +Biru Ungu
Merah +Kuning Jingga
Biru + Kuning Hijau
Merah +Biru +Kuning Hitam
Kepentingan warnadalam kehidupan
1. Pendawaian palam 3-pin
Jenisdawai Warna
Dawai hidup Perang
Dawai neutral Biru
Dawai bumi Jaluran kuning dan hijau
2. Kawalan Lalu lintas
Warna Petunjuk
Merah Berhenti
Kuning Bersedia untuk berhenti
Hijau Berjalan
3. Percetakan
 Warna yang digunakanmagenta, sian, kuning dan hitam
 Setiap gambardicetak sebanyak empat kalidengan menggunakan
empat platiaitu (mengikuturutan) kuning, magenta, sian dan hitam
 Warna hitam untuk menjadikan gambar kelihatan lebih tajam.
Kepentingan WarnaKepadaHaiwan Kepentingan WarnakepadaTumbuhan
Penyamaran–sesumpah bertukar warna mengikut warna persekitaran Pendebungaan –ranggipada bunga berwarna-warniuntuk menarik perhatian
haiwanAmaran –katak beracun berwarna merah
Peragaan –burung jantan memperagakan warna buluyang cantik
Menarik perhatian pasangan–burung merak jantan mengembangkanekornya
untuk menarik perhatian pasangan
1: pembiasan
2: pantulandalam penuh
3: pembiasan

13. BAB 8 : BAHAN KIMIA DALAM PERINDUSTRIAN
1.1 Memahami sifat sifat aloi dankegunaannya dalam industri 1.3 Menganalisa kesanpembuangan bahansisa industri terhadapalamsekitar.
 Pengaloian ialah proses pencampuran satu jenis logamdengan yang lain
atau dengan karbon
 Aloi ialah hasilpencampuran daripada pengaloian
 Sifat aloi: keras, kuat dan tahan kakisan
 Tujuan Pengaloian :  Menambahkan kekerasan
 Membaikirupa bentuk logam
 Mencegahkakisan atau pengaratan
Duralumin = Aluminium +Kuprum+Magnesium+
Mangan
Min Al Ku MaMan
Keluli =Besi +Karbon Li Be Kar
Gangsa =Kuprum +Timah Sa Ku Ti
Loyang =Kuprum+Zink Yang Ku Zi
Piuter =Timah+Antimoni+Kuprum Ter Ti An Ku
Kuprunikel =Kuprum +Nikel
Susunan atom dalamlogamtulen
Logam tulen adalahlembutdan
kurang kuatkerana lapisan atom
logam tulen mudah
menggelongsor di atas satu sama
lain.apabila dikenakan daya
Susunan atom dalamaloi
Aloi adalahkerasdan kuat
Kerana atom asing dalam logam tulen
mencegah atom-atom logam tulen
daripadamenggelongsor diatas satu
sama lain
Perbezaan antara aloidan logamtulen
Aloi Logam tulen
Lebih keras Lebih lembut
Lebih tahan kakisan Tidak tahan kakisan
Lebih kuat Tidak kuat
Mengandungiatomasing Tidak mengandungiatomasing
Aloi Komposisi Sifat Khas Kegunaan
Duralumin Aluminium 95%
Kuprum 4%
Magnesium 1%
Mangan
Ringan, kuat
dan tahan
kakisan
Pesawatterbang
Keluli Besi 99%
Kabon 1%
Keras, kuat Rangka bangunan,
jambatan, kereta api
Gangsa Kuprum 80%
Timah 20%
Tidak berkarat
dan keras
Pingat dan hiasan
Loyang Kuprum 70%
Zink 30%
Kuat, berkilat
dan mudah
dikerjakan
Alat muzik, loceng ,
tombol pintu
Piuter Timah 89%
Antimoni 7%
Plumbum 2%
Kuprum 2%
Teguh, berkilat,
tahan kakisan
Barangan perhiasan
sepertibekas dan
pingat
Kuprunikel Kuprum 75%
Nikel 25%
Kuat , berkilat Duit syiling
Punca Kesan
Pembakaran
bahan api
fosil
Sulfur dioksidadan nitrogen dioksida
 Gas berasid
 Mengakis sistemrespirasidanmerosakkantisu
menyebabkanpenyakitseperti bronchitis
 Melarut dalamair hujan membentuk hujan asid yang
mengakis bangunan,monumen , menyebabkan tanah
tidak subur danmembunuhhidupanakuatik
Karbon monoksoda
 Gas beracun
 dalam kuantitikecilmenyebabkansakit kepala
 dalam kuantitibanyak –maut
 berpadu denganhemoglobinmenyebabkanhemoglobin
tidak boleh mengangkutoksigen , boleh membawa maut
Karbon dioksida
 Gas yang menyebabkan kesan rumah hijau yang
seterusnya menyebabkanpemanasan global
dan perubahan cuaca
Jelaga
 Menyebabkan jerebu- menghalang pemandangandan
menyebabkanpenyakitseperti batuk, asma dan bronkitis
Pembuangan
sisa radioaktif
 Sinaran alfa, beta dangama menyebabkankemandulan,
kecacatan fetus, mutasi dankanser
 Dos yang besar- maut
Pembuangan
bahan sisa
industri
pertanian
Baja kimiayang berlebihan
 Baja kimia seperti fosfatdan nitrat larutdalam air dan
mengalirkan kedalam kolam menyebabkaneutrofikasi
Pestisid
 Setengahadalah beracun dantidakterbiodegradasikan
 Terkumpul dalamtumbuhan danhaiwan
 Seterusnya racunterkumpul dalam badanmanusia jika
tumbuhan/haiwanitudimakan
Sisa kelapasawit
 Seperti kulit, buah, hampas sabut & minyakyg tertumpah
 Sisa jika dibakar secara terbuka, mencemarkan udara
 Sisa jika dibuang ke dalamair, menutup permukaan air
dan menghalang oksigen dari udara melarutdalamair
dan ini menyebabkankematian hidupan akuatik
Sisa getah
 Air getah daripada pemprosesangetah serta bahan kimia
sepertiammonia danasid menyebabkan pencemaran air
 Sisa getah organikdiurai olehbakteria dalam airdan
membebaskan gas ammonia dan hidrogen sulfida yang
berbau sangat busuk dan menyebabkan kematian hidupan
akuatik
Sisa bahan
kimia
Asid dan alkali
 Menyebabkan perubahan pHair
 Yang dibuang ke dalamsungat ataulaut menjadikan air
tidak sesuai untukhidupanakuatik
Logam berat
 Plumbum menganggu fungsi sistemsarafdan
menyebabkan hipertensi
 Merkuri menyebabkan penyakit minamata
 Kadmiummerosakkan ginjaldan peparu
 Nikel menyebabkan kanser peparu
1.2 Menganalisa penghasilandanpenggunaanammonia dalam industri
Sifat ammonia
1. Gas tidak berwarna
2. Sangat larut dalam air
3. Berbau sengit
4. Kurang tumpat daripada
udara
5. bersifat alkali
Kegunaan Ammonium dalam
kehidupan harian
1. baja (ammonium nitrat, urea)
2. bahan pencuci
3. asid nitrik
4. elektrolitsel kering
5. pewarna dan cat
6. agen penyejuk
7. nilon
8. mencegah penggumpalan lateks
Baja :
1. Ammonia +Asid Nitrik  Ammoniumnitrat
2. Ammonia +Asid Sulfurik  Ammoniumsulfat
3. Ammonia +Asid Fosforik Ammonium fosfat
4. Ammonia +Asid hidroklorik  Ammoniumklorida
Penghasilan ammoniasecaraindustri
 Nama proses: ProsesHaber
 Faktor yang mempengaruhi penghasilan ammonia:
 Suhu: 4500 C hingga5500 C
: Terlalu tinggi –menguraikan molekul ammoniakepadagas hidrogen dan
oksigen
: Terlalu rendah –melambatkan penghasilan ammonia
 Tekanan : 220 –250 atmosfera
 Mangkin: serbuk besi/ferum (mempercepat tindak balas)

 Pembuatan Urea
Nitrogen +Hidrogen ammonia
Ammonia+karbon dioksida urea+air