Studia płatne czy bezpłatne? Optymalne podejście podatkowe

1. Studia płatne czy bezpłatne?
Optymalne podejście podatkowe
Sylwia Radomska
GRAPE, Uniwersytet Warszawski

2. Motywacja
o Edukacja jako dobro publiczne & merit good
o Pozytywne efekty zewnętrzne
o Niedocenianie informacji o przyszłych korzyściach
o ”Einsteins lost”
o Przeinwestowanie osób o niskich zdolnościach
o Inwestycje w kapitał ludzki kluczowe dla gospodarki
o Perspektywa MAKRO
o Edukacja -> produktywność pracy -> produkcja & dochód
o Wzrost PKB, postęp technologiczny
o Perspektywa MIKRO
o Zarobki, status
2

3. Pytanie badawcze
o Jak finansować inwestycje w kapitał ludzki w optymalny i społecznie
(politycznie) akceptowalny sposób?
3
o Rozważane instrumenty
o Subwencja oświatowa (education subsidies)
o Wszyscy obywatele płacą, tylko część korzysta
(Benabou, 2002; Krueger & Ludwig, 2016, Koeniger & Prat, 2018)
o Schemat spłaty zależny od zarobków (income contingent repayment, ICR)
o Pomaga przystosować się do niespodziewanych sytuacji np. utraty pracy
(Bobo & Trannoy, 2015; Findeisen & Sachs, 2016; Stancheva, 2017)
o vs. brak instrumentów
o Laissez faire (US)
o Wysokość długu studenckiego w USA to 8% PKB

4. Teoria optymalnego opodatkowania
o John Mireless – pionier (1971, 1976, 1986)
o Problemy do rozwiązania:
o Różnorodni agenci (heterogeneous agents) (umiejętności/ zdolności
są informacjami prywatnymi)
o Podatki nałożone na zarobki (informacja publiczna) w sposób
pozwalający na maksymalizację dobrobytu społecznego
o Rozwinięcie (NDPF, Kocherlakota, Golosov, Tsyvinski)
o Zdolności stochastycznie ewoluują w czasie
o Podatki zapewniają ubezpieczenie od ryzyka
o Podatki motywują do podjęcia inwestycji w kapitał ludzki
4

5. Kluczowe wyniki z wcześniejszej literatury
Schemat spłaty zależny od zarobków (Income contingent repayments )
o Optimum społeczne osiągnięte dzięki pożyczkom+ ICR, ale przy skomplikowanym,
nieliniowym schemacie spłat, nie do wdrożenia w praktyce
o Liniowy schemat spłaty (zależny od zarobków) dobrze przybliża ICR
(Bobo & Trannoy, 2015; Findeisen & Sachs, 2016; Stancheva, 2017)
Subwencje oświatowe (Education subsidies)
o Optimum społeczne osiągnięte dzięki subwencjom oświatowym
o Subwencje łagodzą zaburzenia spowodowane progresywnym opodatkowaniem
dochodu
(Benabou, 2002; Krueger & Ludwig, 2016, Koeniger & Prat, 2018)
o Przy uwzględnieniu struktury rodziny, inwestycje w kapitał ludzki zależą od
odziedziczonego majątku i zarobków rodziców => polityka dotycząca
opodatkowania majątku
(Koeniger & Prat, 2018)
5

6. Najnowocześniejsza literatura
6
Income contingent repayments + education subsidies
Authors Life cycle model Dynasties OLG Shocks Heterogeneity
Bobo & Trannoy
Findeisen &
Sachs
Stancheva
Benabou
Bovenberg &
Jacobs
Kruger &
Ludwig
Koeniger & Prat

7. Mój wkład
7
+ Porównanie ICR vs. ES
+ Ekonomia polityczna wprowadzenia takiego systemu (z leseferyzmu)
+ Struktura rodziny

8. Metodologia
8
o Model nakładających się pokoleń (OLG) zawierający
- ex ante różnorodnych agentów
- strukturę rodziny
o Planista społeczny traktuje rodziny jednakowo i napotyka
dynamiczny problem Mirrleesa
- zdolności są ukryte, stochastyczne i trwałe przez
pokolenia
o Decyzja polityczna podejmowana większością głosów

9. Hipotezy
Subsydia oświatowe… Schemat spłaty zależny od zarobków…
… zapewniają korzyści społeczne w
stosunku do laissez faire
… zapewniają korzyści społeczne w
stosunku do laissez faire
… można wprowadzić w głosowaniu
zwykłą większością głosów
… nie można wprowadzić w głosowaniu
zwykłą większością głosów
... ICR zapewnia korzyści społeczne w stosunku do ES
9
W modelu OLG ze strukturą rodziny i ex ante różnorodnymi (pod względem
zdolności) agentami

10. Podsumowanie
o Inwestycje w kapitał ludzki są ważne zarówno z punktu widzenia
mikroekonomii i makroekonomii
o Ludzie mają tendencję do podejmowania zbyt niskich inwestycji w kapitał
ludzki
o Interwencje rządu- rozwiązanie na niedoskonałości rynku?
o ICR czy ES?
10

11. Bibliografia
11
o Scott-Clayton, J. (2018). The Looming Student Loan Default Crisis Is Worse than We Thought. Evidence Speaks
Reports, Vol 2,# 34. Center on Children and Families at Brookings
o Mirrlees, J. A. (1971). An exploration in the theory of optimum income taxation. The review of economic
studies, 38(2), 175-208.
o Mirrlees, J. A. (1976). The optimal structure of incentives and authority within an organization. The Bell Journal
of Economics, 105-131.
o Mirrlees, J. A. (1986). The theory of optimal taxation. Handbook of mathematical economics, 3, 1197-1249.
o Kocherlakota, N. R. (2010). The new dynamic public finance. Princeton University Press.
o Friedman, M. (1955). The role of government in education. In Economics and the Public Interest (pp. 123-144).
New Brunswick, NJ: Rutgers University Press
o Findeisen, S., & Sachs, D. (2016). Education and optimal dynamic taxation: The role of income-contingent
student loans. Journal of Public Economics, 138, 1-21.
o Stantcheva, S. (2017). Optimal taxation and human capital policies over the life cycle. Journal of Political
Economy, 125(6), 1931-1990.
o Koeniger, W., & Prat, J. (2018).Human capital and optimal redistribution. Review of Economic Dynamics, 27, 1-
26.
o Benabou, R. (2002). Tax and education policy in a heterogeneous‐agent economy: What levels of redistribution
maximize growth and efficiency? Econometrica, 70(2), 481-517.
o Krueger, D., & Ludwig, A. (2016). On the optimal provision of social insurance: Progressive taxation versus
education subsidies in general equilibrium. Journal of Monetary Economics, 77, 72-98.