2. .
Η εικονομαχία είναι θεολογική και πολιτική διαμάχη που ξέσπασε στο Ανατολικό
Ρωμαϊκό Κράτος κατά το μεγαλύτερο μέρος του 8ου και το πρώτο ήμισυ του 9ου
αιώνα, αναφορικά με τη λατρεία των εικόνων. Η Εικονομαχία διαίρεσε τους
κατοίκους της αυτοκρατορίας σε Εικονομάχους και Εικονολάτρες.
3. Τον 8ο αι. άρχισε να συζητείται έντονα το θεολογικό ερώτημα αν είναι σύμφωνη με τις
παραδόσεις της Ορθοδοξίας η λατρεία των εικόνων. «Είναι αλήθεια ότι με την πάροδο
του χρόνου δεισιδαίμονες προλήψεις συνδέθηκαν με την προσκύνηση των εικόνων.
Πιστοί των λαϊκότερων κυρίως στρωμάτων και μοναχοί αφελείς και απαίδευτοι
απέδιδαν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία στην προστατευτική δύναμη όχι πια του
εικονιζόμενου προσώπου, αλλά του ίδιου του αντικειμένου, της φορητής εικόνας,
τελώντας παράλογες πράξεις, που θύμιζαν ειδωλολατρία .
4. Οι πρωτεργάτες της εικονομαχίας
.
Πρωτεργάτες της εικονομαχικής κίνησης υπήρξαν οι αυτοκράτορες Λέων Γ’ (717-741)
και Κωνσταντίνος Ε’ (741-775). Ο Λέων, ο οποίος καταγόταν από την Γερμανίκεια της
Βόρειας Συρίας και ο γιος του Κωνσταντίνος Ε’ φαίνεται ότι είχαν επηρεαστεί από τις
ανεικονικές (αντίθετες στη λατρεία των εικόνων) αντιλήψεις της ιουδαϊκής
(«ιουδαιόφρων» χαρακτηριζόταν) και της ισλαμικής θρησκείας («σαρακηνόφρων») και
για αυτό απέρριπταν τη λατρεία των εικόνων ως εκδήλωση ειδωλολατρική
5. Β΄ περίοδος εικονομαχίας
Ο Λέων κατανίκησε τους Βουλγάρους στην Μεσημβρία και
αναδιοργάνωσε το κράτος. Προερχόμενος από τον στρατό, ο
οποίος διατηρούσε ακμαίο το εικονομαχικό φρόνημα, είχε
πειστεί ότι οι περιπέτειες της αυτοκρατορίας από την βασιλεία
της Ειρήνης μέχρι τις μέρες του οφείλονταν στην κυριαρχία
της ακραίας εικονόφιλης μερίδας, επί κεφαλής της οποίας ήταν
οι μοναχοί και πρωτεύουσα εκδήλωσή της η προσκύνηση των
εικόνων.
6. Το τέλος της Εικονομαχίας
Ο Θεόφιλος πέθανε το 842 και τον διαδέχτηκε ο ανήλικος γιος του Μιχαήλ Γ΄. Όλη η
εξουσία περιήλθε στην βασίλισσα Θεοδώρα, η οποία όρισε τρεις συνεπιτρόπους της
αρχής. Παραμένει παράδοξο το πώς, εντός ελαχίστου χρόνου από τον θάνατο του
Θεόφιλου, η Εικονομαχία, που αναστάτωσε για παραπάνω από ένα αιώνα την
αυτοκρατορία, τερματίστηκε οριστικά χωρίς άλλη αντίδραση, και το ότι την
πρωτοβουλία την είχαν οι συνεπίτροποι, δύο εκ των οποίων ήταν μέχρι τον θάνατο του
Θεόφιλου εικονομάχοι ενώ ο τρίτος, ο αδελφός της βασίλισσας Βάρδας, δεν πίστευε σε
τίποτα. Εν πάση περιπτώσει η αφοσιωμένη στις εικόνες Θεοδώρα δεν μπορούσε, και
πρωτίστως δεν ήθελε, παρά να δεχτεί την πρόταση των συνεπιτρόπων.
