уран зураачийн тухай товч

1. Жоржио Моранди
/20.7.1890-18.6.1964/
Ганцаардмал-Уранбүтээлч
Италийнзураач, XX зуунынатюрмортзургийнмастеруудыннэг.Стакан,лонх 2 шиг өдөр тутмын
зүйлийг зурагладаг. Моранди тэднийг өнгөтооноортодруулж,байнгыншинээрбүлэглэдэгбайв.
Моранди Болоньдахь арилжаачингэр бүлийннайман хүүхдийннэгболонмэндэлжээ.Сургуулиа
төгссөний дараа тэрээраавынхааажилладаггадаад худалдааныбайгууллагаддагалдан суралцах
болжээ. 17 насандаа тэрээрБолоньдахьУрлагийнакадемидбүртгүүлсэнбайна.
1913: Анхнызургууд.1909 онд Моранди францын зураач ПоляСезанагийн нөхөнүржихүйн
зургийг хараад түүнийгурлагийнзамналд хөтлөх өдөөлтийганх авсан байна.Түүний цаашдын
уран бүтээлийнхэлбэрдурс,стильньФлоренцдахь сүмийнДжотто,Масаччио болонУччеллогийн
уран зургийнсудлагдахууннь тусгагдсан байна. Эдгээр XV-рзууныиталийнуран бүтээлчиднь
перспективийндүрслэлээр ажилладагбайв.1912 онд Морандигийн анхнысийлбэрүүдбий болж,
жилийн дараа тосонзураг нь гарсан байна.Энэ нь диагональдсан чиглэлийнштрихүүдтэй
байгалийнзураг байлаа, энэ нь Сюзаннагийннэгэнажилаас жишээ татанавсан нь тодорхой
байлаа.
1914: Хэвмаягийн хайлт.1913 онд Моранади сургуулиадүүргээд,дараагийнжилээ Болоньдахь
нэгэнсургуулийнзургийнбагшаар ажиллажэхлэв.1914 онд футуристынчиглэлдилүүойртож
хөдөлгөөнийдараалалыгхаруулхыгзорьсон хэдхэдэннатюрмортурлав.Үүнийдараагаар
Моранди кубизмд түлхүүанхаарах болжтүүнийшинжчанарыг задлан шинжилжэхлэв (жишээ,
“Стакантайнатюрморт”1913/1914).
1918: метафизикзураг бий болсоннь. Морандигийн дайны дараах үеийнзургуудаас Жоржиоде
ХирикоболонКарлоКаррагийн метафизикийнзургуудилэрдэг. Морандигийн бүтээлүүднь
тодорхойнэгсэдэвээстусгаарлагдсан зураглалтайньүзэгчдийг алмайруулжбайв. “Хүүхэлдээтэй
натюрморт”(1918),болон”Метафизикийннатюрморт”(1919), эдгээрзургуудад тэрээр энгийн
Хирикогийннэршил,онцгойбайдал зэргийг гаргасан байна.
1920: байнгын нэршилтбагц.1920 онд Моранди метафизикийнзураглалаасаатухайнүеийн
авангард урсгалрууэргэв. “Харбараан дундахь натюрморт”(1920)-д тэрээрөөрийнстильрүү
шилжсэн.Штрихийнчиглэл ньхөнгөхөн,өнгөтоннь дулааханболсонбайв. Моранди тэнцвэрт
бүтэцболонөөрийнмөн чанар зэргийгхаруулхадмашидэрмэлзжээ.
1929 онд Морандигийн ажилууд анх удаагаа БазельболонБернданх удаагаа тавигдсан байна.
1930 онд үзэсгэлэнАргентинболонБразилдтавигдав.Тэр жилдээ тэрээрБолоньдахьурлагийн
академийнпрофессорболжээ.
30-д он: Стильдээ үнэнчбайдал.Энэ үед Моранди тодорхойбусзайд байрладаг ба гэгээлэг
тэмдэглэгдсэнсулбагартоноорилэрхийлэв. Морандигийнүнэнчбайдал нь хязгаарлагдсал хэлбэр

2. нь түүнийхэвмаяг нь абстракционистарга барилыгсанагдууламгэдгийг шүүмэжлэгчидэдбатлах
үндэсийг өгсөнбайна. Моранди өөрийн ландшафтуудаазөөлөнөнгөаястай энгийн хэлбэр лүү
этхэтгэсэнбайна.
Моранди ингэж ганц бие үлдсэнба тэрээршашиншүтлэгтэймаягаарөөрийгөөавчявж, өөрийн
хүнтэйсуугаагүйхоёрэгчтэйгээ амьдардагбайжээ. 66 нас хүртлээ тэрээрИталиасогтхончяваагүй
юм. өөрийнуран бүтээлдээ шаардлагатайтуршлагыгбагабайхдааирж амардаг байсан Апеннина
дахь Гриццана тосгоныээлжитзуны төрхөөсавдаг байв. Тэрбээрсоёл,нийгмийнүйл явдлаас,
ялангуяаорчин үеийнбайдал бологахицдэшилийнталаарх хэлэлцүүгээсхол байдагбайв. 1964
онд тэрээрөөрийнсүүлчийнзурагаазурсан нь – цэцэгтэйэтюдбайлаа.Тэрондоо Моранди
Болоньд73 насандаа өөд болсонбайна.
Карло Карра
(11.2.1881 – 13.4.1966)
Италийнуранзураач,Кварньентодтөрсөн,тэрээр анх импрессионизмийнүед “амьдарч
байсан”,дараа нь футуризмболонкубизмээсметафизикийнурлагруу шилжссэнбайна. 1917 ба
1921 онуудадбий болсонажилуудадньтусгай тэмдэгүүдболон амьдбусорчинтой фондээр
нүүр царайгүй хүүхэлдэйнүүддүрслэгсэнбайна.Каррагийннатюрмортуудньалслатыгдээр
маш сайнажилсан,эрсбогинссон хэлбэр ажиглагддаг (жишээ нь, “Метафизикийн
чуулган”,1917).20-д оны эхэнүеийнКаррагийнажилуудньолонянзынстилийгагуулсанбайсан
ба тэднээстэр тусмааа классицизмболон “шинэ бодитбайдал”-ыннөлөө эрсмэдэгддэгбайв.
Эдвард Мунк
(12.12.1863-23.1.1944)
Норвегийнуран бүтээлч, XXзуундэкспрессионизмыгүндэслэгч.Мункынгол ажилуудыннэгээр
хувийнтуршлагааражилласан “Амьдралынсэдэв” цуврал зураг нь тооцогддог.
Армийнэмчийнхүү болж төрсөнтэрээрХедмаркийнтөвЛотенедтөрж,Ослоөсчторнижээ.1869
онд түүнийэх сүрьегэрээрнаснөгчсөнбайна. Эдвард болонтүүнийдөрвөн ах болонэгч дүүсийг
авга эгч нь өсгөсөн байна. 16 насандаа Мунк Ослодахь техникийнколлежидинженерээрсурах
болж,жилийн дараа тэндээсээ явануранзураач болхооршийджээ.
1885: “Эскизний хэв маяг”. Ойролцоогоор1880 онд түүнийанхны тосонзурагууд нь бий болсон
бөгөөд,ахиад гурван жил болходтэрээрОслодахь “Намрын үзэсгэлэн”-д“Зуухныдэргэдэх охин”
(1883) зургаа тавьжээ.Тэрхүүзурагнь байгалийнөнгө аястай ба гүйцэтгэлийнхэлбэрээрээ
францын импрессионизмыгсанагдууламажээ.1884 оны үедуран бүтээлчмааньМиллиИлен
Тауловтойтанилцаж,80-д онысүүлчээртэднийтундямар нэгэнхолбооүүссэнбайна.
1886 онд Мунк “Намрын үзэсгэлэнд”тавьсан “Өвчтэйхүүхэд”(1885 -1886) зураг нь зөрчилийн
шуургыгдэгдээсэнбайна.Зураг дээрээ тэрээр өөрийн15 настай эмэгтэйдүгээ дүрсэлсэнбайлаа.

3. Шүүмжлэгчидэскизнийхэвмаягт ажилууд зураачыгбуруутайгэж үзэв.Мунк Хэд хэдэндавхрагад
будгаар зураг зурдаг ба энэ байдалаараа тэд нь нийлжнэгэнзураг болдог байв.
1892: “Амьдралынсэдэв”.1889 онд Мунк (Францдамьдарсан гол он жилүүднь) натурализмын
талаарнээлтэйилэрхийлж, “Сен-Клудскийнтунхаглал”гаргажээ.1897 онд дууссан “Меланхолия”
зураг нь абстракцийнхэвмаягийг агуулдаг.Хэлбэрдүрс,өнгөболонзураас хяларшуулсанмаягтай.
Энэхүүажил нь гэрлэсэнэмэгтэйдөөрийнбүтэлгүйдурлалааөгүүлжбуйнайзынсэтгэлийг
харуулхыгзорьсонбайна.1892 онд тэрээранх удаагаа Осло дахь “намрынүзэсгэлэнд”орохоос
татгалзажээ.Тухайнонд тэрээр “Амьдралынсэдэв”гэх хувийнтэмдэглэл дээрээажилах болсон
байна. Түүнийцуврал зургуудынхамгийналдартайгаарганцаардлынбэлэгтэмдэгорчинүеийнхүн
ба түүнийамьдралынөмнө айх айдасыг дүрсэлсэн “Хашгираан”(1893) зураг тооцогддог.Түүний
зурагт Мункийн аялалынх ньнэг хэсэг“Нар жаргаж, тэнгэрцус мэтулайна.Намайгтойронхүрээлж
буй бүх зүйлс хашгиранирж,байгалийг түрэмгийлжбайна”гэсэн бодитмэдрэмжмэдрэгддэг.
“Амьдралынсэдэв” цуврал зургынх нь хүрээндалдартайболсонзурагуудбол – “Айдас”(1894),
“Атаархал”(1895),“Цөхрөл”(1898).
90-д ны сүүлчээрцөхрөл болонайдасгүйанхнызурагууднь бий болжээ. “Үржил шим ” (1898)
зурагт нь байгалийнзохицол бүхийцон дээрдүрслэгдсэнхүмүүсбайх ажээ. Уран бүтээлчийн
амьдралынх нь байдалаас шалтгааланаажмаар илүүэерэгболсонбайна.
1902: Хөрөгзургын мастер.Зууныхил хязгаардээр Мунк “Амдралынсэдэв” цувралаадуусч,1902
онд анх удаагаа ил тавьсан байна. Нэгэн удаа уран зураачидархидалттайтэмцэх үе ирсэнбайна,
энэ асуудал нь түүнийдурлалтбүсгүйТуллаЛарсентайхолбоотойгооруламхүндэрчбайлаа.1902
онд тэд салцгаажээ.Мунк амьдралынихэнхицагаа түүнийгалдарт хөрөгзураачболгосонБерлинд
өнгөрөөсөнбайна.Түүний хөрөгзургууднь тухайнхүнийхээ занбайдалыггаргаж чаддагаараа
будаас өндөр үнэлгээ авдагбайлаа. “Би өөрийнтархиараазурдаг” гэсэнуриандаа үнэнчбайж,
Мунк хэдэндолоохоногийгзахиалагчийгажиглахад зарцуулж,хэдхэнцагийндараа хөргийгнь
зурдаг байлаа.
1910: уналтынбаримтаттусгал.
1905 онд тэрээр “гүүрэндээрх охин”зургынхаа12 төрлийннэгийгдуусгажээ.Тэд бүгд өөр
хоорондоонийтлэгазжаргалтай бадлаарааялгагддаг. Хоёржилийндараа Мунк түүнийзарим
зураг дээрТулле Ларсентэйбүтэлгүйтсэнбүтэлгүйтлийгхаруулсан“Амуре болонПсихее”эрэгтэй
эмэгтэйхоёрдурслэгдэх ба,тэднийхоорондунах унах гэрэл ньтэднийгхуваахыгхаруулна.
“Марат” зурагтэрэгтэйэмэгтэйхоёрүхсэнбайхыгдүрсэлжээ. Мунксэтгэл хөдөлгөмхурцширүүн
түрхэцашиглантуршилтынхувилбармэтгаргасаннь “Ногоон өрөө”(1907). 1908 онд Мунк
мэдрэлийнсаадалтайболж,найман сарыг сэтгэцийнэмнэлэгтөнгөрүүлжээ.Үүнийдараатэрээр
байгалийнзургыг үндэслэгчхэмээнөөрийгөөөргөмжилсөгНорвегирүүнүүжээ.Сүүлийнөөрийн
хөргүүддээ тэрээрөөрийнуналтыгэнэрэнгүйгээрдүрслжээ.1927 онд БерлинболонОслод
Мункийн урьдсиланзөгнөсөн ажлуудбий болов.1940 онд дэлхийнхоёрдугаардайнэхэлсний
дараа Мунк тэмцэгчдийннэгэнтэйямарнэгэнхолбогдолоохолбогдож,сүүлчийнхөрөгөөзуржээ.
Дөрвөнжилийндараа тэрээрЭкелд80 насандаа нас баржээ.