2. Gizakiok gure historian zehar gehien galdetu
edo pentsatu dugun galdera ea animaliek
sentimenduak dituzten ala ez izan daiteke
erraztasunez. Eta animalien sentimenduekin
batera, euren askatasuna ere pentsatzen da.
Galdera bi hauetarako erantzuna oso oso
berdintsua da
3. Gizakiok abstrakzio ahalmen oso handi bat
daukagu gure baitan. Gure abstrakzio ahalmena
gure burmunaren tamainarekin dago lotuta
zuzenki. Gure burmuina gure eboluzioan zehar
garatu da.
Animalien kasuan, aldiz, ez da burmuinaren
eboluzio hori eman. Badaude animaliak gure
burmuina baino handiagoa den burmuin batekin,
baina burmuinaren tamaina gorputzarenarekin
doa zuzenki lotuta.
4. Animalia horien burmuina handia izan arren,
ez dauka gure burmuinak dituen ezaugarri
batzuk.
Ezaugarri horien artean abstrakzioa dago.
Abstrakzioa giza burmuinak soilik duen
ahalmen bat da, eta berari esker abstraktuak
diren faktoreak antzeman, ulertu eta haiei
erantzun bat ematen dugu.
5. Abstrakzioak gizakiari abaintaila asko
ematen dizkio. Abstrakzioari esker, gizakiok
euren sentimenduak ulertu eta haiei erantzun
egoki bat eman al diete baita zeinuz
osaturiko lengoai bat sortu eta erabili ere.
6. Animaliek abstrakziorik gabekoak direnez
ezin dute lengoai bat ulertu edota erabili.
Ondorioz, ezin dute haien artean komunikatu
eta ezin dute haien artean jakinduririk
konpartitu ere.
Animaliek ezin dute sinbolikoki ikasi eta
beraz euren burmuina ezin da garatu ere.
7. Informazio honekin esan dezakegun gauza bakarra
animaliek sentimenduak dituzten ala ez ezin dugula
jakingo da. Animaliek sentimenduak sentitzen badituzte
ere, euren burmuinak ezin ditu sentimendu horiek era
egokian ulertu edo interpretatu eta beraz ezinezkoa da
haientzat euren sentimenduetan oinarrituta akziorik
egitea.
Honen ondorioz, animaliak ez dira aske. Hasteko, ezin
dute “askatasun” terminoa ulertu eta ezin dira euren
buruan aske izan ere – euren buruak ez delako kapaz
hori ulertu edota imaginatzeko; abstrakzioa ez
baitauka.
8. Gizakiak sentimenduak ditugula argi dago.
Argi dago pertsona orok dakielako ser
sentizen den triste garenean edota oso oso
alai garenean ere. Gure sentimenduak
sentitzeaz aparte interpreta ditzakegu –
berriro ere, abstrakzio gaitasuna
daukagulako – eta, ondorioz, esan daiteke
gizakiok sentimenduak ditugula.
Askeak garela, bestalde, oso erlatiboa da.
9. Askatasuna denok gure bizitzan zehar erabili dugun
terminoa da baina inork ez daki guztiz hitza
definitzen – abstraktua baita. Askatasuna guzti-
guztiok lortu nahi dugun gauza bat da baina inork ez
daki nola askatasun oso hori lortu. Erantzuna
simplea da: ezinezkoa da. Guztiz aske izatea ez da
posible, hasteko naturak era batera izatera
determinatzen gaituelako. Adibide gisa: oso
pertsona bakartia bazara ere, ezin duzu aurrera
egin inork gabe; ikasteko laguntza behar duzu eta
gure sozietatean aurrera egiteko norbaitek irakatsi
behar dizu.
10. Bestaldetik, gaur egungo kulturak baldintza asko
imposatzen dizkigu eta baldintza horietako batzuen
handiegiak dira inork askatasun perfektu bat lortu
ahal izateko. Edozer egin baino lehen besteok izango
duten erantzunean eta erreakzioan pentsatuko duzu,
nahitaez. Sozietatea bera gure askatasuna
baldintzatu eta beraz mugatu egiten duen kaiola bat
da, eta gu bere baitan harrapatuta gauden txoritxoak
gara.
Gizakiok bakarrik gara guztiz aske gure
pentsamenduen barnean, beraz, ezin dezakegu esan
gizakiok guztiz aske garela, animalien aurrean
abantaila argiak izan arren.
