Aurkezpen honetan, Mikelek eta biok gure gailuen osagai toxikoei buruz hitz egingo dizuegu. Osagai toxikoei buruzko atal nagusiak ezalduko dizkizuegu, ondorio eta baita bakoitzak laguntzeko egin behar duena ageri da.

1. GURE GAILUEN OSAGAI
TOXIKOAK
Mikel Garcia eta Eneko Ibarretxe

2. 1. Gailuen osagai toxikoak eta haien eragin kaltegarriak
1.1 (RFB) Su retardante bromatuak
1.2 Izpi katodikoen tuboak
1.3 Kadmioa
1.4 Merkurioa
1.5 Kromo hexabalanteko osagaiak
1.6 (PVC) Biniloko polikloruroa
1.7 Níkela
1.8 Litioa
2. Gailuen amaieran zer egiten da zabor elektronikoarekin?
2.1 Zabortegiak edo hondakindegiak
2.2 Errausketa
2.3 Esportazioa
3. Nora doaz?
4. Nondik datoz produktu horiek?
5. Osagai toxikoen hazkundea
6. Zer egin dezakegu?
AURKIBIDEA

3. 1.1 (RFB) Su retardante bromatuak
Mugikorretan eta latetan aurkitu
daiteke material hau.
Material honen efektuak:
Efektu neurotoxikoak.
Ikasketa eta memoria kaltetu
dezake.
Tiroideak.
Sistema hormonala kaltetu.

4. 1.2 Izpi katodikoen tuboak
Monitoreetan eta telebistetan aurkitu
daiteke material hau. Beruna/Plomoa da
gehien kaltetzen duena.
Material honen efektuak:
Ume txikiei kaltetzen die gehien.
Nerbio, ugalketa, eta odol sistema
kaltetu ditzake.

5. 1.3 Kadmioa
Bateria rekargableetan, monitoreetan
aurkitu daiteke material hau.
Airean zehar doa eta produktu oso
toxikoa izan daiteke.
Hezurretan eta gitzurrunetan
kaltetzen du gehien

6. 1.4 Merkurioa
Monitorren pantaietan eta piletan aurkitu
daiteke merkurioa.
Material hau asko erabiltzen da eta oso
toxikoa izan dezake.
Sistema nerbiosoaren zentroan kalte
handiak egin dezake.
Umeetan gehien.

7. 1.5 Kromo hexabalanteko osagaiak
Metalezko gainazala duten materialetan
aurkitzen da. Adibideak: jateko
kubiertuak.
Oso toxikoa.
Karzinogenikoak.

8. 1.6 (PVC) Biniloko polikloruroa
Produktu elektronikoetan erabiltzen den
plastiko mota bat da. Aislante moduan
erabiltzen da kable eta alanbreetan.
PVC-a sortzeko prozesuan furanoa eta
dioxinak sortzen ditu. Produktu hauek
kantitate oso txikietan oso toxikoak izan
daitezke.

9. 1.7 Níkela
Material hau baterietan erabiltzen da.
Txanponetan ere aurkitu daiteke.
Material honen efektuak:
Arnasketa sistema kaltetu dezake.
Alergiak sor ditzake.
Begietan eta azalean kalte egin dezake
irritatuz.

10. 1.8 Litioa
Litioa baterietan erabiltzen da adibidez,
Oso produktu toxikoa da eta sintoma oso
kaltegarriak eragin daiteke:
Nerbio sisteman kalte egin dezake.
Arnasketa arazo larriak eragin ditzake litioak.
Nauseak eragin ditzake.

11. 2.1 Zabortegiak edo hondakindegiak
Hondakin guztiak zabortegian uztean,
deskonposaketa prosezu baten sartzen
dira. Likido eta gas toxikoak askatzen
dituzte.
Konponente likidoak lurra lixibiatu
dezakete eta fluidoetatik leku batetik
beste batsuetara joan daiteke dena
kontaminatzen.

12. 2.2 Errausketa
Aparatu elektriko eta elektronikoak erretzean,
metal toxikoak askatzen dira:
Plomoa.
Kadmioa.
Merkurioa.
Produktuak PVC-a badauka furanoa eta dioxina
kloratuak askatzen ditu.
Produktuak RFB-a badauka furanoa eta dioxina
bromatuak askatzen ditu.

13. 2.3 Esportazioa
Zabor elektronikoa kantitate handietan esportatzen
da.
Garatutako lurraldeetatik garatuta ez dauden
lurraldeetara eramaten. Ghanako lurrak oso
adibide argia da.
Gero eta zabor gehiago biltzen da eta horrek
kontaminazio oso latza sortzen du.

14. 3. Nora doaz?
Ordenagailuak eta hozkailuak etengabe iristen dira Ghanara.
Bertako biztanleak haserre daude bertako natura hondatzen delako.
kutsadura larria eragiteaz gain,
herritarren osasunarentzako pozoitsua
da kontrolik gabe barreiatzen diren
zaborrak

15. 4.1 Nondik datoz produktu horiek?
arrazoi askok eragiten dute
hainbat zabor sortzea:
● kontsumo neurrigabea
daukagulako Europa eta
Estatu Batuetan, batez
ere
● zaharkitzapen
programatuta
daukatelako erabiltzen
ditugun gailuek

16. 4.2 Nondik datoz produktu horiek?
Edukiontziak Accra izeneko portura doaz, Alemania, Herbehereetatik, Suitzatik edo
Koreatik.
Horretaz aparte Españatik ere eramaten dira bertara erabiltzen ez diren produktuak;
hain zuzen ere, ordenagailu teklatuak aurkitu dituztelako non “ñ” hizkia agertzen den.

17. 5. Osagai toxikoen hazkundea
● produktu elektroniko trafikoak droga baino diru kopuru gehiago mugitzen du gaur
egun.
● Mundu mailako marka kezkagarria:
2014 urtean inoiz baino zabor elektroniko gehiago
sortu da munduan.
● azken hamarkadan 500 milioi ordenagailu bota ditugu zaborretara.
● hondakin elektroniko erregea sakeleko telefonoa da
(18 hilean 150 milioi mugikor zaharkitzen dira batez beste).

18. 6.1 Zer egin dezakegu?
Geure aldetik ikuspegia aldatu behar dugu, kontsumo mugatu behar dugu
(asko pentsatu behar da ordenagailu edo telebista berria erosi baino lehen)
ALTERNATIBAK DAUDE: zabor bilketa selektiboa eta ALBOAN ong-ri ematea

19. 6.2 Zer egin dezakegu?
Pilak agortzen direnean, horretarako dauden edukiontzi berezietara eraman. ….
3R: Gutxitu, berrerabili,
birtziklatu
3R: Reducir, Reciclar y Reutilizar
3R: Reduce, Reuse, Recycle

20. Bibliografia
http://www.gipuzkoazz.com/zerozabor/mundu-mailako-marka-kezkagarria-2014-urtean-inoiz-baino-zabor-elektroniko-gehiago-sortu-da-
munduan/
http://www.tecnologialibredeconflicto.org/wp-content/uploads/2014/10/10_Ficha_e-wasteCONSOLIDADA_EU.pdf
http://www.berria.eus/paperekoa/1627/027/86810/2011-10-20/zabor_artean_bizi_eta_hil.htm
http://www.euskadinnova.net/eu/gizarte-berrikuntza/albisteak/teknologia-adimenduna-zabor-elektroniko-mordo/6466.aspx
http://www.euskadinnova.net/eu/gizarte-berrikuntza/albisteak/paradisuak-desagertu-egiten-dira-zaborrezko-hiriak/6132.aspx
http://www.greenpeace.org/espana/Global/espana/report/contaminacion/envenenando-la-pobreza.pdf
http://zuzeu.eus/mundua/zabortegi-elektronikoak-herrialde-pobreenetan-barreiaturik/
http://www.lamarea.com/2014/04/20/la-basura-tecnologica-inunda-africa/
http://www.lavanguardia.com/natural/20140530/54409467808/lado-toxico-globalizacion.html