4. Εισαγωγή
Η εσχάτη των ποινών δηλαδή η θανατική καταδίκη είναι συνυφασμένη με την πορεία
της ανθρωπότητας. Η εφαρμογή της, ακόμα και σήμερα σε πολλά μέρη του κόσμου,
διχάζει την κοινή γνώμη, με τους υποστηρικτές της να ισχυρίζονται πως μερικά
εγκλήματα είναι ασυγχώρητα και τους επικριτές της να διατείνονται πως κανένας
άνθρωπος δεν έχει την ουσιαστική εξουσία να αποφασίζει για τις ζωές των
συνανθρώπων του.
H θανατική ποινή αποτελεί ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα ζητήματα της
αντεγκληματικής πολιτικής, ως προς την ορθότητα και τη σκοπιμότητά της. Aυτό
συμβαίνει διότι στη θεώρηση του ζητήματος συμπλέκονται η κοινή γνώμη, οι νόμιμοί
της εκπρόσωποι καθώς και επιστημονικοί παράγοντες, χωρίς οι απόψεις τους να
παρουσιάζουν πάντα σημείο επαφής.
Στην εργασία μας θα μελετήσουμε την επιβολή της εσχάτης των ποινών στο πέρασμα
των χρόνων, θα παραθέσουμε τα επιχειρήματα υπέρ και κατά της θανατικής ποινής
καθώς και δηλώσεις των άμεσα εμπλεκομένων και θα προτείνουμε ταινίες
πουπραγματεύονται το συγκεκριμένο ζήτημα.
Εικ. 1.1
1
5. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
Είναι η αυστηρότερη των ποινών. Βασίζεται στο δικαίωμα του Μακιαβέλι ότι «η
αποτελεσματικότερη διακυβέρνηση είναι αυτή που στηρίζεται στο φόβο».
Στην αρχαιότητα προβλεπόταν και για τα ασήμαντα αδικήματα. Οι νόμοι του
Δράκοντος τιμωρούσαν με θάνατο ακόμα και την κλοπή λαχανικών!! Οι δε νόμοι του
Ζαλεύκου, τον πότη «άκρατου οίνου άνευ εγκρίσεως ιατρού»!! Πρώτος ο Διόδωρος
έθεσε (χωρίς όμως αποτέλεσμα) στην Αθηναϊκή Πολιτεία το 424 π. Χ. τις αμφιβολίες
του για τις εκτελέσεις. Οι Αθηναίοι είχαν φαντασία: εκτελούσαν με κώνειο,
αποτυμπανισμό κ.λπ. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι ο θάνατος του Αισώπου
και του Σωκράτη, με ρίψη από τον γκρεμό των Δελφών και με κατάποση κωνείου
αντίστοιχα.
Στους ρωμαϊκούς χρόνους προστέθηκαν οι μέθοδοι: σταύρωση, απαγχονισμός,
στραγγαλισμός, αποκεφαλισμός, ενταφιασμός ζώντος. Στον Μεσαίωνα των
ιεροεξεταστών επινοήθηκαν ακόμα φρικωδέστεροι τρόποι: τροχός, διαμελισμός,
τετραχισμός, πυρά.
Το 1764 ο Ιταλός Cesare Beccaria τοποθετήθηκε υπέρ της κατάργησης της θανατικής
ποινής στο βιβλίο του «Περί αδικημάτων και ποινών».
Στην Ελλάδα ο δικτάτορας Πάγκαλος προτίμησε την αγχόνη από την ως τότε
επικρατούσα γαλλοφερμένη λαιμητόμο. Αργότερα επικράτησε ο τυφεκισμός από
στρατιωτικά αποσπάσματα. Η τελευταία θανατική εκτέλεση έγινε το 1972, η
πασίγνωστη «Υπόθεση Λυμπέρη», του ανθρώπου που είχε διαπράξει τετραπλή
ανθρωποκτονία, καίγοντας ζωντανούς τη σύζυγό του, την μητέρα της συζύγου του
και τα δυο του παιδιά. Υπόσχεση για την απόλυτη και de jure κατάργηση της
θανατικής ποινής στην Ελλάδα είχε δώσει τον Ιανουάριο του 1990, ο τότε υπουργός
Δικαιοσύνης Αθανάσιος Κανελλόπουλος. Πλέον η θανατική ποινή δεν ισχύει στη
χώρα μας νομοθετικά από το 1994 και συνταγματικά από το 2001.[1]
Σχεδόν σύγχρονη με την εμφάνιση του συστήματος απονομής δικαιοσύνης, η
θανατική ποινή παραμένει ένα από τα πιο σημαντικά και φυσικά πιο αμφιλεγόμενα
ζητήματα της εφαρμογής του δικαίου.
2
6. ΜΕΘΟΔΟΙ ΘΑΝΑΤΙΚΗΣ
ΠΟΙΝΗΣ
Στη διάρκεια των αιώνων η εκτέλεση της θανατικής ποινής ακολούθησε πολλούς
τρόπους και μεθόδους, έτσι ώστε σήμερα ακόμα και η λέξη "εκτέλεση" να θεωρείται
κατά μια έννοια ως αυτή καθ΄ αυτή η απόδοση της θανατικής ποινής.
Δηλητηρίαση
Κώνειο (Σωκράτης), δηλητηριώδης ένεση.
Εικ. 3.1 Εικ. 3.2
Καύση
Ως μορφή της θανατικής ποινής , η καύση έχει μακρά ιστορία ως μέθοδος σε
εγκλήματα, όπως προδοσία , αίρεση , και μαγεία.
Εικ. 3.3
3
7. Αποκεφαλισμός
Με ξίφος ή ξιφίδιο, πέλεκυ ή λαιμητόμο.
Εικ. 3.4
Σταύρωση
Η σταύρωση, εφαρμοζόταν από αρκετούς λαούς όπως οι Πέρσες, οι Ιουδαίοι, οι
Καρχηδόνιοι οι Ρωμαίοι κ.ά., από τον 6ο π.Χ. αιώνα έως τον 4ο μ.Χ. αιώνα. Αυτή
η μέθοδος εκτέλεσης θανατικής ποινής καταργήθηκε από τον αυτοκράτορα Μ.
Κωνσταντίνο το 337 σε ολόκληρη την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, από σεβασμό
προς το σταυρικό μαρτύριο του Ιησού Χριστού.
Εικ. 3.5
Βρασμός
Αν και όχι τόσο διαδεδομένος όσο άλλες μέθοδοι εκτέλεσης, ο βρασμός έως θανάτου
αποτελούσε κοινή πρακτική στην Ευρώπη και την Ασία τα τελευταία δύο με τρεις
χιλιάδες χρόνια. Ο κρατούμενος, είτε ρίχνεται γυμνός μέσα σε υγρό που ήδη βράζει,
είτε δένεται και τοποθετείται μέσα σε ένα μεγάλο μεταλλικό δοχείο γεμάτο με το
υγρό. Στη συνέχεια ο εκτελεστής ανάβει φωτιά κάτω από το δοχείο μέχρι το υγρό να
αρχίσει να βράζει και, συνεπώς, να πεθάνει ο καταδικασμένος. Το υγρό μπορεί να
είναι, νερό, λάδι, οξύ, πίσσα ή ακόμα και υγρό μολύβι.
Εικ. 3.6
4
8. Κατάσχιση / Διαμελισμός
Ο διαμελισμός συνίσταται στο κόψιμο, σκίσιμο, τράβηγμα και, γενικά, αποκόλληση
των μελών ενός ζωντανού ανθρώπου ή ζώου από το σώμα του. Στους ανθρώπους
συμβαίνει είτε μετά από κάποιο ατύχημα, είτε ως αποτέλεσμα εκτέλεσης με αυτή τη
βάρβαρη μέθοδο. Ήταν διαδεδομένος τρόπος θανάτωσης κατά τον Μεσαίωνα, όπου ο
κρατούμενος δενόταν σε τέσσερα άλογα, δύο για τα πόδια και δύο για τα χέρια. Στη
συνέχεια τα άλογα έτρεχαν προς διαφορετική κατεύθυνση το καθένα με αποτέλεσμα
τον διαμελισμό του ανθρώπου.
Εικ. 3.7
Ανασκολοπισμός
Ο ανασκολοπισμός ή διοβελισμός ή παλούκωμα είναι ένας από τους
φοβερότερους και αγριότερους τρόπους εκτέλεσης, αργού θανάτου, όπου ο
κατάδικος κυριολεκτικά σουβλίζεται κάθετα σ’ ένα ξύλινο πάσσαλο από το βάρος
του. Ο Αθανάσιος Διάκος είχε αυτή την φρικιαστική αυτή τύχη.
Εικ. 3.8
Ενταφιασμός ζώντος
Όπως ο Κρέοντας τιμώρησε την Αντιγόνη.
5
9. Επιτρόχιος
Ο τροχός αποτελούσε μια μέθοδο βασανιστικής εκτέλεσης, αρχικά στην Αρχαία
Ελλάδα, που είναι και ο τόπος έμπνευσής του, και κατόπιν στη Γαλλία, τη
Σουηδία, τη Γερμανία και τη Ρωσία. Περισσότερο συσκευή επίπονης θανάτωσης
παρά μέσω βασανισμού, το θύμα δενόταν στο πλάι της του τροχού και ένας
δήμιος χρησιμοποιώντας ένα σφυρί ή μια σιδερένια βέργα έσπαγε όλα τα κόκαλα
του θύματος. Το τελευταίο έκανε ώρες ή και μέρες πριν πεθάνει, ενώ λίγοι
τυχεροί, τύγχαναν ελέους δεχόμενοι θανάσιμα κτυπήματα στο στομάχι ή το
στήθος.
Εικ. 3.9
Σεπούκου (Χάρα-κίρι)
Με την ονομασία Χαρακίρι, ή Σεπούκου, ονομάζεται ο ιαπωνικός τελετουργικός
τρόπος αυτοκτονίας ο οποίος καθιερώθηκε από τους Σαμουράι ως μοναδική
επιτρεπτή διέξοδο σε περίπτωση ήττας ή ατίμωσής τους.
Εικ. 3.10
6
10. Τυφεκισμός
Ο τυφεκισμός είναι μέθοδος εκτέλεσης κρατουμένων που χρησιμοποιείται σε χώρες
της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής ακόμη και σήμερα. Λέγεται
κοινώς και εκτέλεση. Χρησιμοποιείται για παραβιάσεις του διεθνούς ποινικού
δικαίου, όπως οι δολοφονίες και τα εγκλήματα πολέμου. Στον τυφεκισμό, ο
εκτελούμενος στέκεται σε έναν τοίχο με δεμένα μάτια από ένα μαντίλι. Ο
αξιωματικός που παρευρίσκεται εκεί δίνει το σύνθημα οι στρατιώτες του να
γεμίσουν, να στοχεύσουν και να πυροβολήσουν.
Εικ. 3.11
Θάλαμος Αερίων
Η αρχική ιδέα ήταν να πεθαίνει ο κρατούμενος στο κελί του ενώ κοιμόταν, χωρίς να
τον ειδοποιούν εκ των προτέρων. Θα διοχέτευαν γκάζι στο κελί και θα πέθαινε στον
ύπνο του. Αυτό αποδείχτηκε κάθε άλλο παρά πρακτικό, μια και θα έπρεπε να
ανακατασκευάσουν όλες τις φυλακές. Έτσι κατασκευάστηκε ο θάλαμος αερίων από
τον συνταγματάρχη Delos A. Turner, έναν στρατιωτικό γιατρό, και χρησιμοποιήθηκε
για πρώτη φορά το 1924. Ιδιαίτερα βάναυση μέθοδος, χρησιμοποιήθηκε κατά κύριο
λόγο στις ΗΠΑ αλλά και ως τρόπος μαζικής εξόντωσης από τους Ναζί.
Εικ. 3.12 Εικ. 3.13
7
11. Λιθοβολισμός
Η ρίψη του λίθου. Υπήρξε ένας από τους πιο παλιούς και πιο άγριους τρόπους
θανάτωσης των εγκληματιών και των παραβατών, ιδίως των ηθικών νόμων
(γνωστά είναι από την Αγία Γραφή ο λιθοβολισμός της μοιχαλίδας και του
πρωτομάρτυρα Στεφάνου).Στην εκτέλεση του καταδικασμένου, από την κοινή
γνώμη ή την πολιτεία, έπαιρνε μέρος σημαντικός αριθμός ανθρώπων. Ο
λιθοβολισμός γινόταν έξω από την πόλη. Έβαζαν τον κατάδικο στη μέση κι
άρχιζαν να του ρίχνουν όλοι πέτρες μέχρι να πεθάνει.
Εικ. 3.14
Ηλεκτρική Καρέκλα
Η ηλεκτροπληξία έχει χρησιμοποιηθεί ως μέθοδος εκτέλεσης για τους
θανατοποινίτες, στις ΗΠΑ και τις Φιλιππίνες με τη χρήση της ηλεκτρικής
καρέκλας. Οι βασικοί λόγοι χρήσης της το 19ο και 20ο αιώνα ήταν ότι
φαινόταν πιο ανθρωπιστικό (το ρεύμα διαπερνούσε γρήγορα το σώμα που
προηγουμένως είχε βραχεί) και ότι στη δεκαετία του 1880 (όταν
πρωτοσχεδιάστηκε η ηλεκτρική καρέκλα) ο ηλεκτρισμός ήταν μια νέα πηγή
ενέργειας που είχε φέρει επανάσταση.
Εικ. 3.15
8
12. Ε ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΥΠΕΡ ΤΗΣ
ΘΑΝΑΤΙΚΗΣ ΠΟΙΝΗΣ
ΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΥΠ
Εξυγιαίνεται η κοινωνία, καθαίρεται από αντικοινωνικούς ανθρώπους, στυγνούς
εγκληματίες, διεστραμμένους και επικίνδυνους.
Αποκλείεται η πιθανότητα να δραπετεύσουν οι εγκληματίες, να αποφυλακιστούν
με απόδοση χάρης.
Περιορίζεται η πιθανότητα αυτοδικίας και εκτροχιασμού των πολιτών είτε για
λόγους εκδίκησης είτε για λόγους ηθικής τάξης.
Αποδίδεται η δικαιοσύνη, καθώς ο θάνατος είναι η πιο δίκαιη τιμωρία αυτών που
έχουν αφαιρέσει ζωές και έχουν προβεί σε ειδεχθή εγκλήματα.
Αποσυμφόρηση των φυλακών. Διαμορφώνονται καλύτερες συνθήκες για το
φρονηματισμό των ικανών να επανενταχθούν στην κοινωνία.
Πολλοί κάνουν λόγο για «παραθυράκια» της Δικαιοσύνης απ’ όπου οι εγκληματίες
μπορούν και «δραπετεύουν προς την ασυδοσία». Και το θέμα της θανατικής ποινής
το συνδέουν άμεσα με διατάξεις που πρέπει να υπάρχουν στο αναθεωρημένο
Σύνταγμα, οι οποίες θα «θωρακίζουν την ποινική διαδικασία που θα ακολουθούν
όσοι συλλαμβάνονται».
Πολλοί υποστηρίζουν ότι είναι δικαίωμα του κράτους η προστασία του συνόλου
έστω και με θυσία των «νοσηρών μονάδων».
Το κράτος απαλλάσσεται από την οικονομική επιβάρυνση της συντήρησης των
κρατουμένων.
Με το φόβητρο μιας θανατικής ποινής παραδειγματίζονται και αποτρέπονται πιο
αποτελεσματικά οι επίδοξοι εγκληματίες. [12]
Εικ. 4.1 Εικ. 4.2
9
13. ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ
ΘΑΝΑΤΙΚΗΣ ΠΟΙΝΗΣ
Η θανατική ποινή παραβιάζει το θεμελιώδες δικαίωμα στη ζωή και με τη
βαναυσότητά της αντιβαίνει στην ανθρωπιστική φιλοσοφία που χαρακτηρίζει και
στηρίζει τον πολιτισμό μας.
Δεν έχει αποδειχθεί στατιστικά η συμβολή της στη μείωση της εγκληματικότητας.
Αντίθετα, οι ΗΠΑ, εξακολουθούν να είναι πρώτες σε ποσοστά εγκληματικότητας
παρ’ όλο που η θανατική ποινή ισχύει ακόμα σε 35 πολιτείες.
Οι στυγνοί εγκληματίες που θα έπρεπε να αποθαρρύνονται από την ισχύ της
ποινής αυτής είτε δεν έχουν την πνευματική διαύγεια για να σταθμίζουν λογικά
τις πράξεις τους, είτε περιμένουν τέτοιο κέρδος από τα εγκλήματά τους, που το
είδος της ποινής καταντά αδιάφορο γι’ αυτούς.
Χαρακτηρίζεται από εκδικητικότητα, κάτι που θεωρείται απαράδεκτο για τις
σύγχρονες αντιλήψεις περί ποινών και σωφρονισμού.
Ο δικαστής γίνεται κριτής ζωής και θανάτου, πράγμα που δεν ανήκει στην
εξουσία οποιουδήποτε ανθρώπου.
Είναι αμετάκλητη σε περίπτωση δικαστικής πλάνης ακόμη και στη σημερινή
εποχή με τα ανεπτυγμένα μέσα απόδειξης ενοχής δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο
λάθους.
Μπορεί να εφαρμοστεί ρατσιστικά (για εγκληματίες χαμηλής κοινωνικής τάξης,
μετανάστες, μαύρους, κ.λπ.) ή για να γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης από
ολοκληρωτικά καθεστώτα για την θανάτωση αντιφρονούντων.
Είναι αντίθετη με το χαρακτήρα και τα ιδεώδη της δημοκρατικής πολιτείας.
Αποτελεί μέσο επίδειξης της κρατικής δύναμης και εξουσίας, στήριγμα και
ενισχυτικό παράγοντα της αυθεντίας της και της ικανότητας της να επιβάλει τη
θέλησή της. Η κρατική εξουσία, κατά αυτόν τον τρόπο, στηρίζεται στο φόβο των
πολιτών μπροστά στην ωμή δύναμη του κράτους, κάτι που αποτελεί χάσμα στις
σχέσεις πολιτών-κράτους.
Είναι, σε τελική ανάλυση, ένα «πυροτέχνημα» με το οποίο η Πολιτεία προσπαθεί
μέσω επίδειξης δύναμης να καλύψει τις αδυναμίες της, ενώ η ίδια έχει τεράστια
ευθύνη για την έξαρση της βίας και της εγκληματικότητας.
10
14. Σκοπός της ποινής είναι ο παραδειγματισμός των άλλων και ο σωφρονισμός του
εγκληματία. Η συγκεκριμένη δεν μπορεί να συνετίσει το μελλοθάνατο και δε δίνει
καμία ευκαιρία στον εγκληματία να μετανοήσει, να αναγνωρίσει δηλαδή το λάθος
του και να επαναπροσδιορίσει τους στόχους στη ζωή του. Έτσι ώστε αφού εκτίσει
την ποινή του να του δοθεί η ευκαιρία επανένταξης στο κοινωνικό σύνολο.
Η θανατική ποινή αποτελεί με τη σειρά της εγκληματική πράξη. Έμμεσα
νομιμοποιεί το έγκλημα. Είναι απόλυτη, βάρβαρη, ηθικό στίγμα για την
εκπολιτισμένη εποχή μας. Με την τέλεση της δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος
εγκλήματος. [12]
Εικ. 5.1 Εικ. 5.2
11
15. Cesare Beccaria: η συμβολή του
Ο σπουδαίος διαφωτιστής με το έργο του «Περί Εγκλημάτων και
Ποινών» άλλαξε τον τρόπο που λειτουργεί το σύγχρονο δικαστικό
σύστημα.
Ο Ιταλός φιλόσοφος και πολιτικός (15 Μαρτίου 1738 – 28 Νοεμβρίου 1794) έθεσε
τις βάσεις στον τομέα της ποινολογίας καταδικάζοντας τα βασανιστήρια και τη
θανατική ποινή.[2]
Το 1764, ο Μπεκαρία δημοσίευσε τη σύντομη αλλά –δικαίως- φημισμένη πραγματεία
του, «Περί Εγκλημάτων και Ποινών». Σε αυτή, ο Μπεκαρία διατύπωνε τα πρώτα
επιχειρήματα εναντίον της θανατικής ποινής. Η πραγματεία του υπήρξε το πρώτο
ολοκληρωμένο έργο ποινολογίας, συνηγορώντας υπέρ της αναθεώρησης του ποινικού
νομικού συστήματος. Επρόκειτο για την πρώτη μελέτη που υποδείκνυε ότι η ποινική
δικαιοσύνη όφειλε να υπόκειται σε λογικές αρχές. Ο Μπεκαρία αντανακλούσε τις
πεποιθήσεις της ομάδας του «Il Caffè», που επιδίωκε να προκαλέσει μεταρρύθμιση
βάσει των αρχών του Διαφωτισμού. Το σπουδαιότερο επίτευγμα του βιβλίου ήταν να
θέσει με σαφήνεια και εμφατικό τόνο, βασισμένο σε μια βαθιά αίσθηση
ανθρωπισμού, το πρόβλημα του άδικου δικονομικού συστήματος. Αυτό το
ανθρωπιστικό αίσθημα ήταν που έκανε τον Μπεκαρία να κάνει έκκληση για
εξορθολογισμό των νόμων. Εδώ θα παραθέσουμε ένα απόσπασμα από την
πραγματεία αυτή.[2]
"Είναι η θανατική ποινή αληθινά δίκαιη ή χρήσιμη σε ένα κράτος με καλή
διακυβέρνηση; Τι δικαίωμα, ρωτάω, έχουν οι άνθρωποι να κόβουν το λαιμό των
συνανθρώπων τους; Αλλά η θανατική ποινή δεν εξουσιοδοτείται από κανένα δικαίωμα,
γιατί έχω αποδείξει ότι δεν υπάρχει τέτοιο δικαίωμα. Είναι λοιπόν πόλεμος ενός
ολόκληρου έθνους ενάντια σε έναν πολίτη την καταστροφή του οποίου θεωρούν
αναγκαία ή χρήσιμη για το γενικό καλό. Σε μια κατάσταση γαλήνης, δεν υπάρχει καμία
ανάγκη να αφαιρέσουμε τη ζωή ενός υποκειμένου. Ο θάνατος ενός εγκληματία είναι
ένα τρομερό, αλλά προσωρινό θέμα, συνεπώς είναι μια λιγότερο αποτελεσματική
μέθοδος αποτροπής (άλλων ανθρώπων από εγκληματικές πράξεις)
12
16. απ' ότι το συνεχές παράδειγμα ενός ανθρώπου αποστερημένου από την ελευθερία του,
καταδικασμένου να διορθώσει μέσα από τη δουλεία του, το κακό που έκανε στην
κοινωνία. Αν κάνω ένα τέτοιο έγκλημα, λέει ο θεατής στον εαυτό του, θα υποβιβαστώ
σε αυτή τη μίζερη κατάσταση σε ολόκληρη τη ζωή μου. (Είναι) μια πολύ πιο ισχυρή
αποτροπή από το φόβο του θανάτου τον οποίο οι άνθρωποι κρατούν πάντα σε μια
απόμακρη αφάνεια. Οι βίαιες εντυπώσεις μας εκπλήσσουν, αλλά η επίδρασή τους είναι
στιγμιαία. Μια ποινή, για να είμαστε δίκαιοι, πρέπει να έχει τόσο βαθμό αυστηρότητας
ώστε να αποτρέπει επαρκώς τους άλλους. Υπάρχουν πολλοί που αντικρίζουν το θάνατο
με αφοβία και σθεναρότητα, κάποιοι μέσα από τον φανατισμό, και κάποιοι μέσα από τη
ματαιοδοξία, που μας ακολουθεί ακόμα και μέχρι τον τάφο. Άλλοι (τον βλέπουν ως) μια
απεγνωσμένη λύση, είτε για να γλιτώσουν από τη μιζέρια
τους, ή για να σταματήσουν να υπάρχουν. Αλλά ο φανατισμός και η ματαιοδοξία
εγκαταλείπουν τον εγκληματία στην σκλαβιά, στις αλυσίδες και την πεδούκλα, σε ένα
σιδερένιο κλουβί, και η απόγνωση είναι μάλλον η αρχή παρά το τέλος της μιζέριας
τους. Σε όλα τα κράτη όπου επιβάλλεται η θανατική ποινή, κάθε τέλεσή της προϋποθέτει
ότι τελέστηκε ένα νέο έγκλημα, ενώ στην αέναη φυλάκιση, κάθε εγκληματίας συνιστά
ένα συχνό και διαρκές παράδειγμα, και αν είναι αναγκαίο να γίνονται οι άνθρωποι
μάρτυρες της δύναμης των νόμων, οι εγκληματίες πρέπει να θανατώνονται: αλλά αυτό
προϋποθέτει μια συχνότητα εγκλημάτων, και εφεξής, αυτή η ποινή θα χάσει την
αποτελεσματικότητά της, έτσι ώστε να είναι χρήσιμη και άχρηστη ταυτόχρονα. Η
ιστορία των ανθρώπων είναι μια τεράστια θάλασσα από λάθη, όπου λίγες αόριστες
αλήθειες μπορούν να βρεθούν εδώ και εκεί."[2]
Εικ.6.1
13
17. Συγγενείς των θυμάτων
"Ο αδερφός μου δολοφονήθηκε για τα χρήματα που είχε στην τσέπη του. Με το να
σκοτώσουμε αυτούς που καταδικάζουμε δεν κάνουμε τον κόσμο πιο ασφαλή. Όλα
γίνονται πιο απλά αν σπάσουμε τον κύκλο της βίας."
Merida Blanco
"Συχνά, πολλοί υποθέτουν ότι οι οικογένειες των θυμάτων επιθυμούν τη θανατική
ποινή. Η τρομακτική αλήθεια όμως για όλους εμάς που χάσαμε κάποιο αγαπημένο μας
πρόσωπο είναι πως οτιδήποτε κι αν συμβεί στους δολοφόνους, αυτό δε θα φέρει πίσω
όσους δολοφονήθηκαν."
Sharon Borcyzewski
"Πολύ συχνά οι οικογένειες των θυμάτων που εναντιώνονται στη θανατική ποινή
αντιμετωπίζονται σαν κάτι διαφορετικό. Θα θέλαμε να σταματήσουν να μας
χρησιμοποιούν ως αφορμή για να δικαιολογήσουν αυτή την παράλογη ποινή."
Pat Clark
“Η θανατική καταδίκη του ανθρώπου που δολοφόνησε εν ψυχρώ τον μικρότερο
αδερφό μου ήταν δίκαιη αφού έπρεπε να τιμωρηθεί γι’ αυτή τη πράξη.”
Jim Fowler
"Κάθε φορά που χρησιμοποιούμε τη θανατική ποινή, γινόμαστε αυτό που
καταδικάζουμε: άνθρωποι που σκοτώνουν ανθρώπους."
Marietta Lane [3]
Εικ. 7.1
14
18. Συγγενείς των θανατοποινιτών
"Το να πεις αντίο στο παιδί σου είναι το πιο επίπονο πράγμα που θα μπορούσε να κάνει
ποτέ μια μητέρα. Μου άφησε έναν κόμπο στην καρδιά που δεν έφυγε ποτέ."
Jane Barnabei
"Ποιος προσπαθεί να γιατρέψει τον δικό μας πόνο; Ποιος μας λέει ότι λυπάται για το
θάνατο του παιδιού μας; Μας θεωρεί το κράτος θύματα; Όχι. Αλλά όσο ζω και
αναπνέω, ξέρω ότι εμείς είμαστε τα πραγματικά θύματα, εμείς έχουμε όλο τον πόνο και
κανένα τέλος (closure)."
Lyndia Faihtinger
"Τα παιδιά των θανατοποινιτών υποφέρουν σιωπηλά... Ξέρω ένα 9χρονο κοριτσάκι
που γράφει στο ημερολόγιό του "Ο μπαμπάς θα πεθάνει σήμερα", κάθε φορά που
ανακοινώνεται η νέα ημερομηνία εκτέλεσης του πατέρα της."
Betsy Wolfenden [3]
Θανατοποινίτες
"Βρέθηκα μόλις 72 ώρες πριν την εκτέλεσή μου. Σε αυτό το σημείο πρέπει να έχεις
συνάψει ειρήνη με τον εαυτό σου."
Randall Dale Adams
"Δε νομίζω ότι υπάρχουν λέξεις για να το περιγράψεις. Να περιμένεις τη θανατική
ποινή ξέροντας ότι είσαι καταδικασμένος, αλλά αθώος."
Kerry Max Cook
"Είμαι πιο ώριμος τώρα, αλλά και πιο θλιμμένος. Είδα πράγματα που ούτε καν
μπορούσα να φανταστώ ότι υπήρχαν. Δεν υπάρχει περίπτωση να βγεις από τη φυλακή
και να συνεχίσεις τη ζωή σου έτσι απλά."
Alan Gell [3]
15
19. ΤΑΙΝΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ
ΤΗΝ ΘΑΝΑΤΙΚΗ ΠΟΙΝΗ
Η θανατική ποινή είναι ένα θέμα που δεν έχει ξεφύγει από το Hollywood και τον
κινηματογράφο.
The Green Mile
Υπόθεση: Δεκαετία του ’30. Ο Πολ Έτζκομπ είναι δεσμοφύλακας της πτέρυγας
μελλοθανάτων ενός σωφρονιστικού ιδρύματος. Συνεπής στη δουλειά του, κυνικός και
χαμηλών τόνων, αποτελεί υπόδειγμα υπαλλήλου. Όμως, αυτές οι ισορροπίες
ανατρέπονται από τη στιγμή που ο Πολ γνωρίζει τον Τζον Κόφεϊ, τον καινούριο
τρόφιμο της πτέρυγας, καταδικασμένο σε θάνατο για τη δολοφονία δύο κοριτσιών. Ο
τελευταίος, αν και εντυπωσιακά μεγαλόσωμος, είναι στην πραγματικότητα ένα
καλοκάγαθο άτομο, που τα βράδια φοβάται να κοιμάται με κλειστά φώτα ενώ,
παράλληλα, διαθέτει το χάρισμα το χάρισμα να θεραπεύει με τα χέρια του. Η
συναναστροφή του Πολ με τον Κόφεϊ θα αποβεί καταλυτική. [6]
Κριτικές: Η μεταφορά της ατμόσφαιρας του βιβλίου είναι πραγματικά εντυπωσιακή,
καθώς παρά το μεγάλο μέγεθος της ταινίας ο θεατής βρίσκεται συνεχώς σε σκέψεις,
καθώς παρακολουθεί τα γεγονότα στον περιορισμένο χώρο της φυλακής. Τα
εξωτερικά πλάνα είναι ελάχιστα, αλλά η ταινία αναδεικνύει τη δύναμή της αφού
κρατάει το θεατή καθηλωμένο και τις τρεις ώρες που διαρκεί. [7]
Εικ.8.1
16
20. Dead Man Walking
Υπόθεση: Νέα Ορλεάνη, 1982. Ο Μάθιου, ένας νεαρός λευκός, έχει καταδικαστεί σε
θάνατο για τη στυγνή δολοφονία δυο εφήβων και για τον αποτρόπαιο βιασμό μιας
κοπέλας και με ένα γράμμα του που ζητά λίγη ανθρώπινη επαφή και συμπαράσταση
στις δύσκολες ώρες που περνά, μπαίνει στη ζωή της αδελφής Έλεν.
Εκείνη, μεγαλωμένη σε ένα ήρεμο και άνετο περιβάλλον, σε μια ατμόσφαιρα
αλληλοσεβασμού και κατανόησης, διατηρεί τον νεανικό της ενθουσιασμό που την
οδήγησε στον Θεό και στη μοναχική ζωή. Ζει εκούσια τη φτώχεια των «έγχρωμων»,
προσφέροντας εργασία και αγάπη. Αποφεύγει να ξεχωρίζει από τους γύρω της,
γίνεται ένα με τους ανθρώπους που υπηρετεί και η γαλήνη που αντλεί από την
προσφορά της στους άλλους, φωτίζει το πρόσωπο της και το τίμιο βλέμμα της.
Εκείνος θα χειριστεί την αδελφή Έλεν, σύμφωνα με τις εμπειρίες του και τις
σημερινές του ανάγκες. [10]
Εικ. 8.2
17
21. True Crime
Υπόθεση: Ο δημοσιογράφος Στιβ Eβερετ θα ήταν ένας πραγματικός θησαυρός για
τους Νιου Γιορκ Τάιμς, αν δεν ήταν αλκοολικός. Τώρα, εθισμένος στο ποτό, με έναν
διαλυμένο γάμο και με την απόλυση στο χέρι, βρίσκει καταφύγιο στη δυτική ακτή και
χάρη στη μεσολάβηση κάποιου φίλου, μια νέα θέση στην εφημερίδα Oκλαντ Ποστ.
Είναι στα αλήθεια ξοφλημένος; Το πρώτο ρεπορτάζ ρουτίνας που του αναθέτουν,
είναι μια συνέντευξη με έναν μελλοθάνατο κρατούμενο. Τι ξυπνά μέσα στον Έβερετ
ο αινιγματικός θανατοποινίτης; Τι έχει να του εξομολογηθεί; Οι αποκαλύψεις
αφορούν ισχυρά πρόσωπα αναμεμειγμένα σε αποτρόπαια εγκλήματα! Ποιος θα
πιστέψει έναν εγκληματία κι έναν αλκοολικό ρεπόρτερ; [8]
Κριτικές: Να δείτε οπωσδήποτε αυτή την ταινία. Ίσως δεν μείνει για καιρό στη
μνήμη σας, αλλά θα σας υπενθυμίσει ότι ο κινηματογράφος δεν είναι μόνο
διασκέδαση αλλά και μέσο πολιτισμού. [9]
Εικ. 8.3
18
22. The Chamber
Υπόθεση: O Κρις Ο Ντόνελ ερμηνεύει τον ιδεαλιστή νεαρό δικηγόρο Άνταμ Χολ, o
οποίος αναλαμβάνει την υπόθεση του Σαμ, ο oποίος έχει καταδικαστεί με τη
θανατική ποινή. Έχοντας μόνο 28 μέρες περιθώριο πριν την εκτέλεση, ο Άνταμ
αναλαμβάνει να επανεξετάσει τα γεγονότα και τα στοιχεία που οδήγησαν στο
έγκλημα για το οποίο ο Σαμ έχει καταδικαστεί. Όσο πλησιάζει η επικείμενη
εκτέλεση, ο Άνταμ, προσπαθεί να ανακαλύψει, όσο το δυνατόν, πιο γρήγορα, το
παρελθόν της οικογένειας για να βρει κρυμμένα στοιχεία. Μέσα από πολλές
εκπλήξεις και ανατροπές, ο Άνταμ θα ανακαλύψει απάτες και σκοτεινά μυστικά που,
τελικά, θα τον οδηγήσουν στην τρομερή αλήθεια. [4]
Κριτικές: Το The Chamber είναι ένα συναισθηματικά συγκινητικό δράμα που δείχνει
πως η επούλωση είναι δυνατή διά μέσω των γενεών. Επίσης αποκαλύπτει πως ο
θάνατος στον θάλαμο αερίων είναι η πιο σκληρή ποινή θανάτου. Το The Chamber
χαρακτηρίζεται από σασπένς και ένταση και ασχολείται με κάποια πολύ σοβαρά
κοινωνικά θέματα: με διαλυμένες οικογένειες, με την αυτοκτονία, με μίσος/ρατσισμό,
με την θανατική ποινή και τον αλκοολισμό.[5]
Εικ. 8.4
19
