1. Նիկոլա
Պուսեն
(1594-1665թթ.)
Ֆրանսիացի հայտնի
նկարիչ, ֆրանսիական
կլասիցիզմի հիմնադիրը:
Անդրադառնալով անտիկ
առասպելաբանության, հին
աշխարհի պատմության,
Աստվածաշնչի թեմաներին`
Պուսենը թաքցնում էր իր
ժամանակաշրջանին բնորոշ
թեմաները:
2. Նիկոլա Պուսենը ծնվել է 1594թ. Նորմանդիայում:
Ռաֆայելի ստեղծագործությունների հանդեպ
ունեցած հետաքրքրությունը երիտասարդ
նկարչին առաջնորդում են դեպի մեծն
վարպետի հայրենիք` Իտալիա: Մինչև
Հավերժական քաղաք այցելելը Պուսենը լինում
է Վենեցիայում, որտեղ ծանոթանում է Տիցիանի
ստեղծ.: Այս ժամանակահատվածին էլ
վերագրվում են նկարչի առաջին հայտնի
գործերը: Պուսենի համբավը տարածվեց
ամբողջ Հռոմով մեկ, նա անգամ պատվեր
ստացավ գծագրել Սբ. Պետրոս տաճարի
մատուռներից մեկի խորանը: Եկեղեցային
խոշոր պատվերներ կատարելու փոխարեն
նկարիչը սկսում է ստեղծագործել հին աշխարհի
պատմության և առասպելաբանության
թեմաներով: Շուտով նա դառնում է
գեղանկարչության մեջ կլասիցիզմի գլխավոր
դեմքերից մեկը, ու նրա ազդեցությունը
ֆրանսիական արվեստի վրա դեռ երկար
ժամանակ պահպանվում է:
3. 1626-1628թթ. Պուսենը նկարեց «Գերմանիկի մահը» նկարը,
որը պատվիրել էր կարդինալ Ֆրանչեսկա Բարբերինին:
Դրանից հետո նկարչի համբավը նշանակալիորեն
մեծացավ: Շատերն են համաձայն այն մտքի հետ, որ
«Գերմանիկի մահը» Պուսենի ամենահայտնի գործերից
մեկն է: 1798թ. անգլո-շվեյցարացի նկարիչ Անրի Ֆյուսլին
գրեց, որ «միայն այս նկարը բավարար էր, որպեսզի Պուսենի
անունը Հավերժության մեջ պահպանվեր»: Նկարում
պատկերված է լեգեոներների հրաժեշտը մահացած
հրամանատարի հետ: Հերոսի մահը ընդունվում է որպես
հասարակական նշանակություն ունեցող ողբերգություն:
Նկարի գաղափարը պարտքին ծառայելն է: Այս
ստեղծագործության մեջ արծարծվել են կլասիցիզմի
հիմնական գծերը. գործողության պարզություն,
կոմպոզիցիայի ներդաշնակություն, խմբավորումների
հակադրություն:
5. Ի՞նչ գաղտնիք է պարունակում Նիկոլա Պուսենի
«Արկադյան հովիվներ» կտավը
6. Զարմացած հովիվները, սալաքարի վրա խոնարհված, կարդում են
Et ego in Arcadia (Ես եղել եմ Արկադիայում) արտահայտությունը:
Որտե՞ղ է գտնվում Արկադիան: Համանուն լեռնային վայր գտնվում
է Հունաստանի հարավում, որի բնակիչները հնում
մասնավորապես հովիվներ ու որսորդներ են եղել:
Հռոմեացի և հույն բանաստեղծները Արկադիան ընդունում էին ոչ
միայն որպես տեղանուն, այլ` մարդու և բնության
ներդաշնակության խորհրդանիշ:
Իսկ ո՞վ է այդ առեղծվածային «ես»-ը: Միգուցե անհրաժեշտ է այս
արտահայտությունը փոխաբերական իմաստով ընկալել:
Արկադիան հիշեցնում է երիտասարդության, լքված հարազատ
վայրերի մասին, որտեղ մարդ մի ժամանակ երջանիկ է զգացել:
Շատ բանաստեղծներ այս բառերը հետևյալ կերպ են թարգմանել.
«Եվ ես նույնպես եղել եմ Արկադիայում»` նկատի ունենալով «Ես
նույնպես եղել եմ երիտասարդ ու անհոգ»: Լյուդովիկոս 14-րդը,
հավանաբար, նույնպես կարոտում էր իր երիտասարդությունը,
երբ նայում էր Պուսենի վրձնին պատկանող իր սիրելի նկարին:
7. Վերջին տարիներին
(1650-1665) Պուսենը
ավելի շատ
պատկերում էր
բնանկարներ, որի
հերոսները կապված
էին գրական,
առասպելական
սցենարների հետ:
1660թ. ամռանը նա
ստեղծում է Տարվա 4
եղանակները
բնանկարների
սերիան`
աստվածաշնչյան
թեմաներով,
խորհրդանշելով
աշխարհի ու
մարդկության
պատմությունը:
9. Սցիպիոնի մեծահոգությունն այն էր,
որ նա ազատեց կալանավորներին ու
կազմակերպեց նրանց տունդարձը,
ինչպես նաև պաշտպանեց
իսպանացի անվանի աղջիկների
պատիվը, որի միջոցով նվաճեց
Հռոմի կողմն անցած բազմաթիվ
իսպանացիների ընկերությունը:
10. Որպես վերջաբան
17-րդ դարի այս ֆրանսիացի նկարչի
ստեղծագործությունները դժվար է մտցնել
մեկ ուղղության մեջ: Նիկոլա Պուսենը
ամբողջ կյանքն անցկացրեց փնտրտուքների
մեջ, իրեն փորձեց կլասիցիզմի և բարոկկոյի
ոճերի մեջ, պատկերեց առասպելական
տեսարաններ, բնանկարներ: «Ես
փոփոխությունների մեծ սիրահար չեմ,
պարզապես սիրում եմ ռիսկի դիմել, որն
առնչվում է հենց այդ փոփոխությունների
հետ»,- խոստովանում է նկարիչը:
