2. ՄԽԻԹԱՐ ՍԵԲԱՍՏԱՑԻ


Մխիթար Սեբաստացի (1676թ. փետրվարի
7, Սեբաստիա - 1749 թ. հայ կաթոլիկ եկեղեցական
գործիչ, հայագետ, Մխիթարյան
միաբանության հիմնադիրֈ
Ծնվել է Փոքր Ասիայի Սեբաստիա քաղաքում 1676
թվականի փետրվարի 7-ինֈ Նրա հայրը Մանուկի որդի
Պետրոսը վաճառական էր, իսկ մոր անունն էր
Շահրիստանֈ Երեխան մկրտության ժամանակ
ստացավ իր պապի անունը` Մանուկ, բայց մենք
կանվանենք նրան Մխիթար անունով, որ տրվեց նրան
հոգևոր կոչման հետ: Ասում են, թե նա հինգ
տարեկան էր, երբ սկսեց կարդալ-գրել սովորել
տեղական քահանայի մոտֈ Բայց այդ մի
չափազանցություն էֈ Ինչ էլ լինի, քահանա-ուսուցիչ
գիտության պաշարն այնքան աղքատիկ էր, որ
Մխիթարը տասը տարեկան հասակում վերջացրեց
ուսումը։

3. ՄԽԻԹԱՐՅԱՆ ՄԻԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Մխիթարյան միաբանություն (Մխիթարյաններ), հայ
կրոնական և մշակութային
կազմակերպություն, կաթոլիկ եկեղեցու բենեդիկտյան
վանականների միաբանությունֈ Հիմնադրվել
է 1701 թ. սեպտեմբերի 8-ին, Կ. Պոլսում՝
վանահայր Մխիթար Սեբաստացու կողմիցֈ
Միաբանությունն իր գործունեության ընթացքում
հրատարակել է բազմաթիվ հայագիտականբանասիրական, կրոնական և գիտական այլ
աշխատություններֈ

4. ՄԽԻԹԱՐՅԱՆ ՎԱՐԺԱՐԱՆՆԵՐ

Մինչև Մխիթարյան միաբանության
հիմնադրումը Մխիթար Սեբաստացին դպրոցներ
է բացել տարբեր հայաբնակ քաղաքներումֈ
Աշխարհի տարբեր մասերում 1736 թ.-ից մինչ մեր
օրերը գործել է շուրջ 30 Մխիթարյան վարժարանֈ
`

5. ԱՅԺՄՅԱՆ ԳՈՐԾՈՂ ՄԽԻԹԱՐՅԱՆ
ՎԱՐԺԱՐԱՆՆԵՐ

Ներկայումս գործում են Մխիթարյանների Բուենոս
Այրեսի, Հալեպի, Բեյրութի, Ստամբուլի, Փարիզի և Լոս
Անջելեսի վարժարանները: Ժառանգավորաց դպրոցներից
ներկայումս գործում են
երկուսը` Լիբանանի և Հայաստանի ժառանգավորաց
դպրոցները, որոնց վերապահված է միաբանությունը նոր
վարդապետ-միաբաններով համալրելու առաքելությունըֈ
Վերջին 10 տարում միաբանությունը համալրվել է միայն
մեկ միաբանով, ևս երեք շրջանավարտ ներկայումս
անցնում են փորձնական մեկամյա փուլըֈ Մխիթարյան
միաբանության վարժարաններում են ուսանել և
աշխատել Միքայել Չամչյանը, Ղևոնդ
Ալիշանը, Ծերենցը, Մկրտիչ Պեշիկթաշլյանը, Դանիել
Վարուժանը,Արփիար Արփիարյանը, Պետրոս
Ադամյանը, Վահրամ Փափազյանը, ինչպես նաև Ջորջ
Բայրոնը, Վալտեր Սկոտը, Ալֆրեդ դը
Մյուսեն, Ստենդալը, Հայնրիխ Պետերմանը և այլքֈ

6. Մխիթարյան միաբանության վարժարաններում
են ուսանել և աշխատել
 Միքայել Չամչյանը,
 Ղևոնդ Ալիշանը,
 Դանիել Վարուժանը,
 Արփիար Արփիարյանը,
 Պետրոս Ադամյանը,
 Վահրամ Փափազյանը, և այլոք:


7. ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Մխիթարյանների գործունեությունը նպաստել է
նաև բնագիտության զարգացմանըֈ
«Բազմավեպ»-ի էջերում տպագրվում են մի շարք
աշխատություններ, ինչպիսիք են «Սկզբունք
բուսաբանության» /1846/, «Տարերք
բուսաբանության» /1883/, Հ Քավտաջյանի
«Տարերք կենդանաբանության» /1885/, Ս.
Երեմյանի «Նմույշ հայ կենդանաբանության»
/1879/ և այլնֈ

8. ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Մխիթարյանները «Բազմավեպ» պարբերականում
նաև տեղ են հատկացրել տնտեսագիտությանըֈ Ղ.
Տերտերյանն անդրադառնում է տնտեսական
գործունեության դասակարգմանը, առաջ քաշում մի
շարք տեսություններ, անդրադառնում ապրանքի
արժեքին և գնի կատեգորիաներին՝ մոտենալով
արժեքի գիտական բնութագրությանըֈ Մեկ այլ
հոդվածագրի՝ Տ. Թնկրյանի աշխատությունում կարելի
է նկատել Ադամ Սմիթի անմիջական ազդեցությունըֈ
Նա անդրադառնում է ապրանքի, փողի, արժեքի և գնի
խնդիրներին, փորձում ստեղծել արտադրության
տարրերի մասին ամբողջական ուսմունք և դիտել այն
որպես եկամտի երեք գլխավոր աղբյուրներֈ