τον αύγουστο δεν υπάρχει ο... Eco

1. ον Αύγουστο δεν υπάρχει ο... Eco
Γράφει: Μαρίνος Νομικός
14 Aug 2019
Είπε ο Umberto Eco ότι τον Αύγουστο δεν υπάρχουν ειδήσεις; Όχι ακριβώς, αλλά μην
αφήσετε την αλήθεια να καταστρέψει μια ωραία ιστορία
Σύμφωνα με το παλιό δημοσιογραφικό κλισέ o Umberto Eco είπε πως τον Αύγουστο δεν
υπάρχουν ειδήσεις και από τον Σεπτέμβριο του 1990 -οπότε και γράφτηκε το ομότιτλο δοκίμιό του
στην L’ Espresso- τα ελληνόφωνα ΜΜΕ κατακλύζονται κάθε Αύγουστο από αφιερώματα που
“διαψεύδουν” τον αείμνηστο Ιταλό συγγραφέα και καθηγητή της Σημειωτικής παραθέτοντας λίστες
με μερικά από τα σημαντικότερα γεγονότα της ιστορίας που έλαβαν χώρα τον καταραμένο 8ο μήνα
του χρόνου. Η αλήθεια όμως είναι διαφορετική.
Ο Eco ουδέποτε ισχυρίστηκε ότι τον Αύγουστο δεν υπάρχουν ειδήσεις επειδή οι
περισσότεροι φεύγουν για διακοπές και τα περισσότερα κράτη υπολειτουργούν. Το δοκίμιo
αφορούσε την εμπειρία του συγγραφέα από τις διακοπές του στα νησιά Φίτζι τον Αύγουστο του ‘90
όταν μόλις είχε ξεσπάσει ο πρώτος Πόλεμος του Κόλπου. Εκεί στον απομονωμένο παράδεισο,
πολύ πριν το internet και χωρίς δορυφορική τηλεόραση, ο Eco ενημερώνονταν για τις εξελίξεις από

2. την τοπική αγγλόφωνη εφημερίδα Fiji Times. Αυτό που του έκανε εντύπωση ήταν πως η 12σελιδη
έκδοση αφιέρωνε κάθε μέρα 4 σελίδες στην σύρραξη στον Περσικό Κόλπο κι ότι περιείχε ακριβώς
όσα χρειαζόταν να μάθει κανείς για το γεγονός χωρίς σάλτσες, φανφάρες και διαστρεβλώσεις (και
όλες οι ειδήσεις από τα πρακτορεία αφού δεν υπήρχε η οικονομική δυνατότητα για απεσταλμένο
στην περιοχή).
“Μ’ αυτές τις τέσσερις σελίδες που ήταν γραμμένες απλά και περιληπτικά, η Fiji Times μου έλεγε όλα
όσα θα έπρεπε να ξέρω για την κρίση στον Κόλπο και για τις θέσεις των διαφόρων κυβερνήσεων
(...). Το μάθημα που πήρα με έβαλε σε σοβαρές σκέψεις. Όχι μόνο οι ιταλικές αλλά και οι εφημερίδες
όλου του κόσμου ρίχνουν κάθε πρωί στο κρεβάτι μας τόσες σελίδες που από τη μια πλευρά δεν
είναι δυνατόν να τις διαβάσουμε όλες κι από την άλλη είναι γεμάτες με ψεύτικες ειδήσεις ή με
ειδήσεις που αφορούν τα ψέματα των ανταγωνιστών τους, δημιουργώντας στον αναγνώστη μια
αντίδραση που θα μπορούσαμε να την αποκαλέσουμε υστερική απάθεια, αν επιτρέπεται η
αντίφαση…” έγραψε αργότερα ο Eco στο εν λόγω δοκίμιο. Βασικά αυτό που θέλει να πει δεν είναι
ότι ο Αύγουστος φέρνει την ανομβρία στα γεγονότα - όπως διαστρεβλώθηκε στην πορεία - αλλά
μάλλον το αντίθετο: Ότι η ποιότητα, η αξία και η εγκυρότητα της ενημέρωσης μπορούν να
διαφυλαχθούν όταν η δημοσιογραφία ξεφύγει από το "βρακί της τραγουδίστριας” και
εμμείνει στα γεγονότα που αξίζουν να καλυφθούν.
Αυτά από τον Eco. Όσοι πάλι προτιμάτε την λανθασμένη εκδοχή (δεν τα λένε πετυχημένα κλισέ για
το τίποτα), ορίστε μερικά από τα σημαντικότερα γεγονότα της παγκόσμιας ιστορίας που συνέβησαν
Αύγουστο και διαψεύδουν τα... μη-λεγόμενα του φαντασμένου Ιταλού:
1/8/1914 Η Γερμανία κηρύττει τον πόλεμο στη Ρωσία και δύο μέρες αργότερα έρχεται η σειρά της
Γαλλίας και του Βελγίου. Στις 5 του μήνα η Βρετανία κηρύττει τον πόλεμο στη Γερμανία και τις
υπόλοιπες Κεντρικές Δυνάμεις. Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος των 10.000.000 νεκρών έχει κι
επίσημα ξεκινήσει.
4/8/1944 Η Γκεστάπο συλλαμβάνει τελικά την Anne Frank και την οικογένειά της στο μυστικό
δωμάτιο του γραφείου του πατέρα της στο Άμστερνταμ, όπου κρυβόταν από τον Ιούλιο του 1942. Η
τελευταία της καταχώρηση στο διάσημο πια ημερολόγιο της έγινε τρεις μέρες πριν. Η Anne θα
πεθάνει τον Φεβρουάριο (άλλες πηγές λένε Μάρτιο) του ‘45 από τύφο στο στρατόπεδο
συγκέντρωσης όπου κρατείτο.

3. **5/8/1962 **Η **Marilyn Monroe **βρίσκεται νεκρή στο κρεβάτι της ύστερα από αυτό που εικάζεται
να είναι “μια ισχυρή δόση βαρβιτουρικών”. Η έρευνα αποφάνθηκε πιθανή αυτοκτονία χωρίς όμως
να έχουν αποκλειστεί -μέχρι σήμερα- το ατύχημα ακόμα και η δολοφονία (λόγω της υποτιθέμενης
σχέση της με τον JFK). Ήταν 36 ετών και συνέβη πάνω που κατάφερε να κάνει κοινό και κριτικούς
να την πάρουν στα σοβαρά ως ηθοποιό.

4. **6/8/1945** Το αμερικανικό βομβαρδιστικό Enola Gay (το όνομα της μαμάς του πιλότου) ρίχνει το
“Μικρό αγόρι”, όπως χαϊδευτικά βαφτίστηκε η ατομική βόμβα που μετέφερε, στην ιαπωνική πόλη
της Χιροσίμα προκαλώντας τον σταδιακό θάνατο 140.000 ανθρώπων. Τρεις μέρες αργότερα μια
δεύτερη ατομική βόμβα (ο “Χοντρός”) πέφτει στο Ναγκασάκι σκοτώνοντας άλλους 70.000 και στις
14 του ίδιου μήνα η Ιαπωνία παραδίνεται άνευ όρων, τερματίζοντας έτσι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο
στον Ειρηνικό.

5. **13/8/1961** Το ανατολικογερμανικό καθεστώς σφραγίζει τα σύνορα ανάμεσα στους δύο τομείς
του Βερολίνου για να εμποδίσει τις διαρροές πεινασμένων συντρόφων προς τον ελεύθερο κόσμο.
Δύο μέρες αργότερα αρχίζουν οι εργασίες γι’ αυτό που θα μείνει στην ιστορία ως το τείχος του
αίσχους.
**14/8/1974 **Ξεκινάει η β’ φάση της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο. Στις 3.30 τα χαράματα
καταρρέουν στη Γενεύη οι τριμερείς διαπραγματεύσεις (Ελλάδας, Τουρκίας, Βρετανίας) και μία ώρα
αργότερα, τα τουρκικά αεροσκάφη βομβαρδίζουν Λευκωσία, Αμμόχωστο και άλλα σημεία της
νησιού. Στις 15 Αυγούστου, οι εισβολείς μπαίνουν στην Αμμόχωστο και την επομένη ο Αττίλας 2
ολοκληρώνεται με την κατάληψη της Μόρφου. Οι Τούρκοι, έχοντας πετύχει τους στρατιωτικούς τους
σκοπούς, δέχονται κατάπαυση του πυρός στις 6 το απόγευμα της 16ης Αυγούστου.

6. 15/8/1969 Ξεκινά το τριήμερο φεστιβάλ ειρήνης και μουσικής περισσότερο γνωστό
ως Woodstock όπου 500.000 άνθρωποι θα χορέψουν, τραγουδήσουν, πιουν, καπνίσουν και
πηδήξουν τ’ άντερά τους. Η εποχή της αθωότητας είναι κι επίσημα νεκρή.
**16/8/1977** Ο **Elvis Presley** κείτεται νεκρός μέσα στο μπάνιο του στην Graceland πνιγμένος
μέσα στον ίδιο του τον εμετό. Όχι ακριβώς το φινάλε που περίμενε κανείς για έναν Βασιλιά. Ήταν
μόλις 42.
20/8/1968 Ο Κόκκινος Στρατός μαζί με στρατεύματα χωρών του Συμφώνου της Βαρσοβίας
εισβάλλουν στην Τσεχοσλοβακία με σκοπό να συνθλίψουν την Άνοιξη της Πράγας, το κίνημα του
φιλελεύθερου σοσιαλισμού που εμπνεύστηκε ο Σλοβάκος ηγέτης της χώρας Alexander Dubcek. Η
ιστορία θα αποδείξει πως αυτή ήταν και η αρχή του τέλους για το σιδηρούν παραπέτασμα.

7. **28/8/1963 **Πάνω από 300.000 άνθρωποι (στην συντριπτική τους πλειοψηφία Αφρο-Αμερικανοί)
συγκεντρώνονται στην Ουάσινγκτον, σε μια από τις μεγαλύτερες ειρηνικές διαμαρτυρίες στην
ιστορία των ΗΠΑ, με κύριο αίτημα δουλειές και ελευθερία. Στη συγκέντρωση, που έμεινε στην
ιστορία ως **Η Μεγάλη Πορεία προς την Ουάσινγκτον**, μίλησε ο **Dr. Martin Luther King Jr**
ξεκινώντας την ομιλία του με τη θρυλική πλέον φράση **“I have a dream...”.** Η Μεγάλη Πορεία
βοήθησε πολύ στον αγώνα για ίσα ανθρώπινα δικαιώματα μεταξύ των μειονοτήτων και συνέβαλε
στην ψήφιση των ιστορικών νόμων που καταργούσαν κάθε μορφή διάκρισης την επόμενη χρονιά.

8. **31/8/1997** Η λαοφιλής Πριγκίπισσα **Diana** και ο αγαπημένος της **Emad Mohammed (Dodi)
al-Fayed** βρίσκουν τραγικό θάνατο όταν το καταδιωκόμενο από τους παπαράτσι αυτοκίνητο στο
οποίο επέβαιναν προσκρούει σε τοίχο τούνελ του Παρισιού. Στο άκουσμα της είδησης το παλάτι
σοκάρεται: “Μα, με έναν μουσουλμάνο;;;” η πρώτη αντίδραση. “Εεεε, ναι, κρίμα που πέθανε...” η
δεύτερη.