Uzm.Dr. Mehmet Gündoğan

1.  ABDOMEN VE PELVİSİN RENKLİ VE
POWER DOPPLER
ULTRASONOGRAFİSİNDEKİ
TUZAKLAR
 Dr.Mehmet Gündoğan
RadioGraphics 2004;24:497-506

2. ÖZET
Renkli ve Power Doppler US, doku
vaskülaritesinin hızlı değerlendirilmesine
izin verir. Harekete duyarlı,üriner jetler,
safra kesesi taşı kenarı boyunca oluşan
akım ve plasentasyon anomalileri gibi
fenomenler artefaktlı akım paternlerine
yol açabilir ve spektral analizle doğrulama
gerektirir.

3.  Benzer artefaktlar; kemik kenarlarında ve
peristaltizm sonucu barsak duvarı boyunca
görülür. Bu artefaktlar dört kategoriye
indirgenmiştir (a)twinkle artefaktları;
gerideki yansımalara bağlıdır (b) kenar
artefaktları; arayüzlerin güçlü yansımaları
boyunca oluşur (c) flaş artefaktlar; sıvı
veya doku hareketinden oluşur ve (d)
pseudoflow; asit veya idrar gibi
nonvasküler sıvıların akımlarından oluşur.

4.  Renkli ve Power Doppler artefaktlarının sık
olduğu yerlerin bilinmesi, bu artefaktların
tipik görünümlerine aşinalık ve spektral
analizlerin sıkça kullanımı, bu bulguların
yanlış yorumlanmasını önlemeye yardımcı
olur ve tanısal güvenilirliğin arttırılmasında
yön verici olabilir.

5. GİRİŞ
 Renkli ve power doppler us, değişik organ
sistemlerinin multipl hastalık proçeslerini
değerlendirmede, yaygın ve değerli araçlarıdır.
Çünkü vaskülarite değerlendirilmesinde
kullanılan bu cazip modalitelerde, pozitif bir
doppler sinyali ile karşılaşıldığı zaman, imaj
içindeki renk kan akımı lehine yorumlanır.
Doppler sinyalinin kan akımlarından
kaynaklanan gerçek doppler sinyalimi yoksa
artefakt mı olduğunun bilinmesi yanlış
yorumlamaları önleyebilir.

6.  Literatürde çeşitli doppler artefaktları
bildirilmiştir. Birçok artefakt, cihazların
ayarları ile veya anatomik faktörler (ayna
görüntüsü artefaktları) ile ilişkilidir.
Vasküler yapılar ve kan akımıyla ilişkisiz
birkaç artefakt tipi vardır. Bu artefaktlar
twinkle artefaktı, kenar artefaktı, flaş
artefakt ve pseudoflow (yalancı akım)
artefaktlarıdır.

7.  Bu makalede abdomen ve pelvisteki
vasküler yapıların renkli ve power doppler
us bulgularının örnekleri tartışılmıştır.
Çoğu vakada gerçek vasküler akımın
yokluğunu doğrulamak için spektral analiz
kullanılmış, dolayısıyla patolojik olmayan
yapıların ve artefaktların US bulgularının
tanımlanmasına odaklanılmıştır.

8. TWİNKLE ARTEFAKTI
 Twinkle artefaktı üriner sistem taşları ve
parankimal kalsifikasyon gibi güçlü
yansıma gösteren granüler arayüzlerin
arkasında meydana gelir ve türbülan akımı
taklit eden, hızlı dalgalanan, karışık
doppler sinyalleri şeklinde görülür.
Bununla birlikte doppler spektrumu
kesinlikle düz ve gürültülüdür.

9.  Lee ve ekibinin 32 hastadaki çalışmasında
üriner taşların %86 sı bu artefaktı
göstermiştir. Otörlerin ortak kanaati
twinkle artefaktının gösterilmesi, taşın
bulunmasına özelliklede taş güçlü bir eko
veya ayrı gölgelenmeye sahip değilse
oldukça yardımcıdır.

10. (a)Mesanenin post-voiding longitudinal US imajı
gölgesi olan,hiperekoik mesane taşını
göstermekte(ok)

11.  (b)transvers renkli doppler us imajı taşın
posteriorunda twinkle artefaktını
göstermekte.

12.  (c)Transvers power doppler US imajında
yine twinkle artefaktı izlenmekte

13.  (d)Doppler spektrumu düz ve gürültülüdür.

14.  Sağ İCA nın gri skala US imajında 2 alanda
aterosklerotik plaklar izlenmekte,

15.  Aynı bölgenin renkli doppler US si plak
gerisindeki tipik twinkle artefaktını
göstermektedir.

16.  Doppler spektrumu parazitlidir.

17.  Safra kesesinin transvers sonogramında mukozaya
yapışık bölgelerdeki taşların oluşturduğu twinkle artefaktı
izlenmekte

18.  Doppler spektrumunda akım olmaksızın
parazitlenme görülüyor

19.  Dekübit US imajında safra kesesini dolduran
tortulaşmış kayan küçük safra kesesi kalkülü
izlenmekte

20. power doppler US imajında taş arkasında twinkle artefaktı izlenmekte

21.  Doppler spektrumunda artefakt bölgesinde
akım olmadığı gösterilmekte

22.  renal kalküle bağlı
twinkle artefaktı
 longitudinal gri
skala US’de, alt
polde zayıfça bir
ekojenik alan
izlenmekte fakat
renal taş tanısı
kesin değildir.

23.  RDUS imajı
twinkle artefaktı
olan 3 adet taşı
yansıtmaktadır.

24. KENAR ARTEFAKTI
 Kenar artefaktı safra kesesi taşı veya kortikal
kemik gibi kalsifiye yapıların kenarları boyunca
oluşan ve değişmeyen renkteki güçlü
yansımalardır. Doppler spektrumu pulsatilitenin
olmadığı düzgün çizgisel gürültülü paterndedir.
Edge artefaktı power doppler us de renkli
doppler us ye oranla daha sık görülür.

25.  Mesane duvarından
kaynaklanan kenar
artefaktı
– mesanenin
transvers us imajı
mesane duvarında
yaygın
kalsifikasyonları
göstermekte(oklar)

26.  power doppler us
kalsifikasyon kenarı
boyunca sinyal
göstermekte

27.  Doppler spektrumu etkilenmiş alanda akıma ait herhangi
bir belirti göstermez

28.  safra kesesinin longitudinal sonogramında geniş ve
gölgeli safra kesesi taşı görülmekte

29.  Power doppler US ve doppler spektrumunda akım
belirtisi yoktur ve taş kenarı boyunca rim şeklinde sinyal
izlenmektedir.

30.  Her ne kadar twinkle ve kenar artefaktı
denilen her iki artefaktta kemik ve diğer
kalsiyum birikimleri gibi ekojenik arayüzler
ile bağlantılı olsada bunların fiziksel
nedenleri henüz tam olarak
aydınlatılamamıştır. İlerdeki çalışmalarla
bu iki artefaktın doppler sinyali ve bir
ekojenik arayüz veya materyal arasındaki
etkileşim sonucu oluştuğu gibi farklı bir
izahat ortaya konabilir .

31. FLASH ARTEFAKTI
 Flash artefaktı doku devinimi sonucu
oluşan renk sinyali şeklinde izah edilir.Bu
devinim herhangi bir yapının içinden
kaynaklanabilir fakat en sık kist veya sıvı
koleksiyonları gibi hipoekoik alanların
içinde görülür. Flash artefaktı renk
pixellerini baskılayan cihaz ayarları ile
oluşturulur. Aksi taktirde gri skala ekoları
üzerine yazılabilir (renk yazım önceliği).

32.  Gri skala ekolarının yokluğunda renk
pixelleri öncelik kazanır ve böylece
hareketsiz sıvı birikimlerinin yakınında
akım izlenir. Transduser veya hastanın
hareketi ile (sıklıkla solunum ve kardiak
pulsasyon) geçici flash artefaktı
gözükebilir ve genellikle kolayca tanınır.

33. Fetal başın hareketini takiben oluşan flash artefaktı
 cervix (C) ve fetal başın(F) US görüntüsü.Soldaki resim
fundusa basınç uygulandığı zaman internal os
geçişinde vasa previayı takliteden renk flaşını
göstermekte.Sağdaki resimde fundal basınç kaldırıldığı
zaman renk değişiminin olmadığı görülmektedir

34.  Doppler
spektrumu,vasa
previanın normal
arteriel akım
paternini demonstre
etmektedir.

35. Sıvı hareketi ile oluşan flaş artefaktı
 Long. US imajı genişlemiş ve bükülmüş sağ
overi göstermekte

36. RDUS imajı sağ
overin bitişiğindeki
hareketli sıvıda flaş
artefaktını
göstermekte.Bu
periferal bir damar
değildir.

37.  Polikistik böbrek
hastalığı olan bir
hastada flaş
artefaktı
 sağ böbreğin üst
pol longitudinal
sonogramında
büyük,komplex bir
renal kist
gösterilmekte(c)

38.  RDUS imajında kist
içinde flaş
artefaktını
betimleyen multipl
renk alanları
gösterilmekte .Bitişik
karaciğerdeki
normal damarlarda
izlenmektedir.

39.  Kist içindeki damar
benzeri renk
paterninin ,gerçek
vasküler akım
paternine göre zayıf
Doppler spektrumu
gösterilmektedir.

40. PSEUDOFLOW
 Pseudoflow artefaktı hareketlede
ilişkilidir fakat bu damarlardaki kan
hareketinden farklıdır. Psödoflow, flaş
artefaktı ile sıkı ilişkilidir ve RDUS da veya
power doppler’de gerçek kan akımına
benzemekle beraber damarsal yapıların
dışındadır.

41.  RDUS veya power doppler sinyali sıvının
hareketi boyunca gözükür. Psödoflow ,
assit veya idrarın hareketi ile oluşabilir.
Spektral analizle bu akımın normal
damarlardan ayrımı kolayca yapılır.

42.  Mesane
divertikülündeki
idrarın akışını takiben
oluşan psödoflow
artefaktı.
 Transvers US imajı
mesane divertikülünü
göstermekte

43.  RDUS imajı
divertikül içindeki
idrarın akışına
sekonder oluşan
psödoflow’u
göstermekte

44.  Doppler spektrumu
vasküler akıma
uymayan patern
göstermekte

45.  Asit sıvısının
hareketine bağlı
ligamentum teres
bitişiğinde oluşan
psödoflow
 RDUS imajı
falciform ligament
boyunca ilerleyen
damar benzeri
görünüm
göstermekte

46.  Doppler spektrumu akım olmadığını göstermektedir.

47.  Sirozlu hastada assit
hareketiyle oluşan
psödoflow
 RDUS imajı asitle
birlikte psödoflow
göstermekte

48.  Doppler spektrumu
normal kan akımı
ihtimalini ortadan
kaldırmıştır

49.  Doppler spektrumu
gerçek kollateral
damarların
bitişiğindeki tek
yönlü venöz akım
(arrow)paterni
göstermekte

50.  Mesanenin RDUS imajı sol üreterden idrarın akımına bağlı
jeti göstermekte ve bu bulgu üreter obstrüksiyonu
olmadığınıda ifşa etmektedir.

51. TARTIŞMA
 Birçok durumda tipik doppler artefaktları
oluşmaktadır. Sorun ister medikal veya
cerrahi isterse de akut yada kronik olsun ,
imaj paternleri, doppler sinyalinin
gerçekliğinin belirlenmesinde ve
artefaktların olası katkısını karşılaştırmak
için kritik bir şekilde analiz edilmelidir.

52.  Aksi taktirde hastalığın teşhisinin
konulamaması riski vardır. Bu makalede
izah edilen artefaktlar bilinmediği zaman,
bulgular yanlış yorumlanıp gereksiz tanısal
test veya girişimlere yol açılabilir.

53.  Birçok vakada artefaktların tipik lokasyonu
ve görünümleri gerçek hastalıktan ayırıma
yeterli izni verir. Yinede herhangi bir
çelişki olduğunda veya kanıt gerekirse
spektral paternin değerlendirilmesi dahada
önemli bir hale gelir.

54.  Burdaki vakaların hiçbirinin spektral analizi
kan akımı lehine yorumlanabilecek bir
patern göstermemektedir. Bu artefaktların
birkaçı spektral kirlenme şeklinde bir sinyal
üretir. Bazı artefaktlarda da spektral analiz
atipik akım gibi gözüken bulguları
açıklayabilir. Gerçek vaskülarite gösteren
hastalıklar kan akımının spektral analiz
bulguları ile kolayca tanınabilir.

55.  Bu makalenin odağı artefaktların
tanınması olmakla beraber nonvasküler
doppler sinyallerinin teşhiste bütünüyle
faydasız olmadığınında gösterilmesidir.
Ayrıca, posterior akustik gölgelenme gibi
twinkle artefaktının da, böbrek taşı gibi
hastalıkların tanınmasında yardımcı olarak
kullanılabileceği izah edilmektedir.

56. SONUÇ
 RDUS ve power doppler US artefaktları
birçok yerde sıklıkla oluşur. Bu yerlerin
bilinmesi artefaktların tipik görünümlerine
aşınalık, ve spektral analizin sık kullanımı
bu artefaktların yanlış tanınmasını
önlemede ve tanısal doğruluğun
arttırılmasında yardımcı olur.