«ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ» ΚΑΙ ΕΝΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ. ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΒΕΪΚΟΥ.

1. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
«ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ»
ΚΑΙ
ΕΝΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΒΕΪΚΟΥ

3. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ
Κείμενα αρχαίου
ελληνικού
φιλοσοφικού λόγου
καίρια για τη θεμελίωση
σύγχρονου
προβληματισμού
σε θέματα ηθικής,
ηθικής
πρακτικής, κοινωνικής
πρακτικής
& πολιτικής φιλοσοφίας
ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ
ΕΝΝΟΙΕΣ








Γνώση
Επιστήμη
Τέχνη
Κόσμος-Άνθρωπος
Άτομο-Κοινωνία
Νόμος
Πολιτεία
Πολιτισμός

4. ΘεόςΛΟΓΟΣ
Απόλλων
Αισχίνης
ΡΗΤΟΡΙΚΗ
Πυθαγόρας
ΘεάΕΡΓΟ
Αθηνά
Πλάτων
Αριστοτέλης
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ
Γ. Ματσαρίδης
Θουκυδίδης (?)
ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ευκλείδης

5. Γενικοί στόχοι:
γνώσεις, δεξιότητες, στάσεις και αξίες

Απόκτηση βασικών γνώσεων για την ιστορία της αρχαίας ελληνικής
φιλοσοφικής σκέψης.

Κατανόηση του αρχαίου ελληνικού κόσμου και της επίδρασης που
άσκησε στη νεότερη εποχή.

Προβληματισμός πάνω στα ζητήματα που έθεσε σε σχέση με τον
κόσμο και τον άνθρωπο.

Αναγνώριση της διαχρονικότητας και της πολυσημίας της αρχαίας
ελληνικής φιλοσοφικής σκέψης.

6. Ενδεικτικές Δραστηριότητες

Επισήμανση των κεντρικών θέσεων των αρχαίων Ελλήνων
φιλοσόφων και συσχετισμοί με σύγχρονες απόψεις

Συζητήσεις φιλοσοφικής επιχειρηματολογίας για σύγκριση των
ποικίλων κοσμολογικών, ηθικών και πολιτικών θέσεων των
αρχαίων φιλοσόφων

Διαθεματικές εργασίες για την αναζήτηση των επιδράσεων του
αρχαίου ελληνικού στοχασμού στην εξέλιξη της νεότερης
ευρωπαϊκής φιλοσοφίας, τέχνης και επιστήμης

Χρήση των εποπτικών πινάκων, των ευρετηρίων, των χαρτών και
των ανακεφαλαιωτικών περιλήψεων για τις περιόδους της Αρχαίας
Ελληνικής Φιλοσοφίας

7. Διδακτική Προετοιμασία






Εργαλειακή εφαρμογή του βιβλίου
Εποπτεία της τελικής γενικής επισκόπησης:
σε συνδυασμό με τη διδασκαλία της εισαγωγής
Σταθερή αναφορά στον χρονολογικό πίνακα
Γεωγραφικοί εντοπισμοί στον χάρτη
Αξιοποίηση του εικαστικού υλικού
Επαναληπτική χρήση :
Α. του γλωσσαρίου
Β. των βιογραφικών σημειωμάτων
Γ. των ευρετηρίων

8. Πολλαπλή σκοποθεσία






Γνώση της εξέλιξης της αρχαιοελληνικής φιλοσοφίας
Συζήτηση καίριων ηθικών, πολιτικών, κοινωνικών προβλημάτων
Κατανόηση του μεταφρασμένου αρχαιοελληνικού λόγου
Άσκηση στην ερμηνεία κειμένου με χρήση:
α. σχολιογραφίας
β. παραλλήλων κειμένων
γ. εστιασμένων εργασιών
Αξιοποίηση του εικονογραφημένου ιστορικοφιλοσοφικού υλικού
Συνδυαστική χρήση της «Ιστορίας Αρχαίας Ελληνικής
Γραμματείας»

9. Γενικές αρχές οργάνωσης και μεθόδου διδασκαλίας


Διδάσκεται συνολικά 15-18 (ιδανικά 25-28 ώρες)
από την 1η Μαρτίου κ.ε.
Ακολουθεί α. την μέθοδο και β. τις αρχές της διδασκαλίας από
μετάφραση:
α. 1. η προσέγγιση των κειμένων γίνεται με το ενδιάμεσο της
νεοελληνικής μετάφρασης, που παραμερίζει το γλωσσικό
εμπόδιο, αλλά απαιτεί συνεχή αναφορά στον χρόνο και το
είδος γραφής του πρωτότυπου
α. 2. η ερμηνεία του αρχαίου κειμένου εντάσσεται στο
κοινωνικό-πολιτικό και πολιτισμικό πλαίσιο της εποχής του
και κατόπιν επιχειρείται διαχρονική εκτίμησή του, ώστε να
αποφεύγονται ανεπίτρεπτοι αναχρονισμοί

10. Γενικές αρχές οργάνωσης και μεθόδου διδασκαλίας
β. 1. να γνωρίσουν την πνευματική δημιουργία των αρχαίων
Ελλήνων μέσα από κείμενα όλων των περιόδων της
αρχαίας ελληνικής γραμματείας -από τα ομηρικά χρόνια
ως τα αλεξανδρινά- και όλων των λογοτεχνικών ειδών
β. 2. να κατανοήσουν ότι τα κείμενα αυτά αντιπροσωπεύουν
καίριες στιγμές της αρχαίας πολιτισμικής δραστηριότητας
και προβάλλουν μια εικόνα του αρχαίου κόσμου η οποία
συνδέεται με τη σύγχρονη ζωή και με τις ανάγκες του
σημερινού νέου ανθρώπου.

11. Διδακτική πρακτική

Κειμενοκεντρική προσέγγιση

Ερμηνευτική ανάλυση

Διαλογική συμμετοχική διερεύνηση

Εξηγητική εξέλιξη

Εποπτεία των επιμέρους πληροφοριών

Ανασύνθεση του όλου

12. Διάρθρωση του βιβλίου

1. Εισαγωγή > 2 διδ. ώρες

5 ενότητες > 5 διδ. ώρες
συνδυαστικά με την γενική
επισκόπηση



2. Οι Προσωκρατικοί
5 ενότητες > 5 διδ. ώρες
3. Οι Σοφιστές
5 ενότητες > 5 διδ. ώρες

4. Σωκράτης, Πλάτων
5 ενότητες > 5 διδ. ώρες
5. Αριστοτέλης
6. Μεταγενέστερες
φιλοσοφικές σχολές
6 ενότητες > 3 διδ. ώρες

7. Γενική ανακεφαλαίωση
> 1 διδ. ώρα

13. Δομή των κεφαλαίων




Α. Προοργανωτής
περιεχομένου
Β. Εισαγωγή
Γ. 4/5 Θεματικές ενότητες
Δ. Ανακεφαλαίωση
Τα στοιχεία Α. & Β.
παρουσιάζονται από τον
διδάσκοντα

Γ. Θεματικές ενότητες :
1. Κύριο/α κείμενο/α
2. Παράλληλα κείμενα
3. Σχόλια
4. Εικονογραφικό υλικό
5. Γλωσσάρι
6. Ασκήσεις
Στα στοιχεία Γ. & Δ.
απαιτείται αυτενέργεια
των μαθητών

14. Κεφάλαιο πρώτο
ΟΙ ΠΡΟΣΩΚΡΑΤΙΚΟΙ
Α. Εισαγωγικά : οι φιλόσοφοι, η εποχή & το αντικείμενό τους.
Β. Ενότητα 1η: η αρχή των όντων > από τον μύθο στον λόγο.
Γ. Ενότητα 2η: η ανθρώπινη γνώση > αλήθεια και πλάνη
Δ. Ενότητα 3η: η ηθική συμπεριφορά > οι ανθρώπινες αρετές
Ε. Ενότητα 4η: η πολιτική διακυβέρνηση > νόμος και δίκαιο
ΣΤ. Ανακεφαλαίωση: ποιοι ήταν, πότε έζησαν και τι πρέσβευαν
οι Προσωκρατικοί φιλόσοφοι;

15. Ενότητα 1η: η αρχή των όντων >
από τον μύθο στον λόγο.

Υλικές και ποικίλες οι αρχές των όντων:
Ενότητα 2η: η ανθρώπινη γνώση >
αλήθεια και πλάνη


Θαλής, Αναξίμανδρος, Αναξιμένης,
Ηράκλειτος, Εμπεδοκλής
Πυθαγόρας, Αναξαγόρας, Δημόκριτος
Ενότητα 3η: η ηθική συμπεριφορά >
οι ανθρώπινες αρετές


Αναζήτηση και ψυχική γαλήνη
Σύμμετρη ζωή και συνετή σοφία
Δημόκριτος, Ξενοφάνης, Ηράκλειτος
Είναι και μηδέν
Γνήσια και σκοτεινή γνώση
Παρμενίδης, Ξενοφάνης,
Εμπεδοκλής, Δημόκριτος
Ενότητα 4η: πολιτική διακυβέρνηση >
νόμος και δίκαιο


Πόλη και νόμος
Ελευθερία και δουλεία
Ηράκλειτος, Δημόκριτος

16. Πορεία διδασκαλίας









Αφήγηση γνωστικού μέρους
Ανάγνωση κειμένων
Θεματολογική συζήτηση
Εξήγηση δυσκολιών
Κατανόηση κειμένων
Επεξεργασία σχολίων
Επισκόπηση ορολογίας
Ανασύνθεση εννοιών
Ανάθεση εργασίας