More Related Content
Similar to 17 interdependence of trade
Similar to 17 interdependence of trade (12)
17 interdependence of trade
- 1. Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
1717Эдийн засгийн
харилцан хамаарал
ба худалдааны
ашиг
- 2. Copyright © 2004 South-Western
Эдийн засгийн харилцан хамаарал ба
худалдааны ашиг
• Ердийн өдөр:
• ТаСолонгост хийсэн цагны сэрүүлгээр сэрнэ.
• Та Флорида мужид ургуулсан жүржний ундааг
аягалж, аягаБразил кофеууна.
• Та Жорж мужид ургуулсан хөвөнгөөр хийсэн
даавуутай, Тайландад оёсон хувцсыг өмсөнө.
• Та Японд үйлдвэрлэсэн телевизээр дамжуулж
байгааНью Йоркын өглөөний мэдээг үзнэ.
• Та хичээлдээ дэлхийн олон оронд эд ангийг нь
үйлдвэрлэсэн автомашиныг унаж явах болно.
- 3. Copyright © 2004 South-Western
Эдийн засгийн харилцан хамаарал ба
худалдааны ашиг
• Эдийн засаг нь нийгэм гишүүдийнхээ
хүсэл хэрэгцээг хангахын тулд барааг
хэрхэн үйлдвэрлэж хуваарилдаг тухай
судалдаг юм.
- 4. Copyright © 2004 South-Western
Эдийн засгийн харилцан хамаарал ба
худалдааны ашиг
• Бид дэлхий дахины эдийн засагт эрэлт
хэрэгцээгээ хэрхэн хангадаг вэ ?
• Бид биедаасан эдийн засагтай.
• Бид бусадтай худалдаахийж
дагнан, эдийн засгийн
харилцан хамаарлыг
бий болгодог.
- 5. Copyright © 2004 South-Western
Эдийн засгийн харилцан хамаарал ба
худалдааны ашиг
• Хувь хүмүүс болон үндэстнүүд тодорхой
үйлдвэрлэлээр дагнаж солилцон хомс
хэрэгцээгээ хангадаг.
• Гэвч энэ нь 2 асуудалтай тулгардаг:
• Харилцан хамаарал гэж юу вэ?
• Үйлдвэрлэл худалдааг юу тодорхойлдог вэ?
- 6. Copyright © 2004 South-Western
Эдийн засгийн харилцан хамаарал ба
худалдааны ашиг
• Харилцан хамаарал гэж юу вэ?
• Харилцан уялдаа холбоо нь хүн төрөлхтөн
олон зуун жил бие биетэйгээ наймаа хийж
байсны улмаас бий болсон.
• Үйлдвэрлэл худалдааны загварыг юу
тодорхойлдог вэ?
• Үйлдвэрлэл худалдааны загвар нь алдагдсан
боломжийн ялгаан дээр суурилдаг.
- 7. Copyright © 2004 South-Western
Орчин үеийн эдийн засгийн номлол
• Эдийн засгийг төсөөлье. . .
• 2 бараа: Төмс бамах
• 2 хүн: төмс тариалагч ба малын фермийн эзэн
• Тэд юу үйлдвэрлэх хэрэгтэй вэ?
• Тэд яагаад худалдаа хийх хэрэгтэй вэ?
- 8. Хүснэгт 1 Фермер болон ранчо эзэмшигчийн
үйлдвэрлэлийн боломж
Copyright © 2004 South-Western
- 9. Copyright © 2004 South-Western
Үйлдвэрлэлийн боломжийн туйл
• Биедаасан
• Биебиенээ харгалзахгүйгээр:
• Тус бүрдээ үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүнээ
хэрэглэнэ.
• Үйлдвэрлэлийн боломжийн туйл нь
хэрэглэгчийн боломжийн туйл болно..
• Худалдаагүйгээр эдийн засгийн ашиг багасна.
- 10. Зураг 1 Үйлдвэрлэлийн боломжийн муруй
Төмс (унци)
4
16
8
32
A
0
Мах (унци)
(a) Фермерийн үйлдвэрлэлийн боломжийн туйл’
Худалдаа байхгүй,
тохиолдолд фермер
энэ бүтээгдэхүүн
хэрэглээг сонгоно
Copyright©2003 Southwestern/Thomson Learning
- 11. Зураг 1 Үйлдвэрлэлийн боломжийн туйл
Copyright©2003 Southwestern/Thomson Learning
Төмс (унци)
12
24
B
0
Мах (унци)
(b) Ранчо эзэмшигчийн үйлдвэрлэлийн боломжийн туйл’
48
24
Худалдаа байхгүй
үед ранчогийн
сонгох бүтээгдэхүүн
ба хэрэглээ
- 12. Copyright © 2004 South-Western
Фермер төмс үйлдвэрлэх хэрэгтэй.
Ранчор мах үйлдвэрлэх хэрэгтэй.
Дагналт бахудалдаа
• Фермер баРанчогийн дагналт бахудалдаа
• Хэрэв тэд үйлдвэрлэхэд илүү тохиромжтой
бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлээр дагнавал тус
бүр илүү хэрэглээгээ хангах болно.
- 14. Зураг 2 Худалдаахэрэглээний боломжийг хэрхэн өсгөх вэ
Copyright©2003 Southwestern/Thomson Learning
Төмс (унци)
4
16
5
17
8
32
A
A*
0
Мах (унци)
(a) Фермерийн бүтээгдэхүүн ба хэрэглээ’
Худалдаагүй
үеийн фермерийн
бүтээгдэхүүн
Ба хэрэглээ
Худалдаа
хийсэн үеийн
Фермерийн
хэрэглээ
Худалдаа хийсэн
Үеийн фермерийн
бүтээгдэхүүн
- 15. Зураг 2 Худалдаахэрэглээний боломжийг хэрхэн өсгөх вэ
Copyright © 2004 South-Western
Төмс (унци)
12
24
13
27
B
0
Мах (унци)
(b) Ранчо эзэмшигчийн бүтээгдэхүүн ба хэрэглээ’
48
24
12
18
B*
Худалдаа хийсэн
ранчорын
хэрэглээ
Худалдаа хийсэн
үеийн ранчорын
бүтээгдэхүүн
Худалдаагүй
үеийн Ранчорын
бүтээгдэхүүн
ба хэрэглээ
- 17. Copyright © 2004 South-Western
Хэн төмсийг илүү бага өртгөөр
үйлдвэрлэх вэ—фермер үү, ранчор
уу?
Харьцангуй давуу талын зарчим
• Үйлдвэрлэлийн өртгийн ялгаа нь дараах
зүйлсийг тодорхойлдог:
• Хэн юу үйлдвэрлэх хэрэгтэй вэ?
• Бүтээгдэхүүн бүрээс хэдий хэмжээгээр
худалдаалах хэрэгтэй вэ?
- 18. Copyright © 2004 South-Western
Харьцангуй давуу талын зарчим
• Үйлдвэрлэлийн өртгийн ялгаа
• Үйлдвэрлэлийн өртгийн ялгааг хэмжих 2
аргабайна:
• Нэгж бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэхэд
шаардагдах цагийн тоо (Жишээ нь, нэг фунт
төмс).
• Нэг бүтээгдэхүүнийг нөгөөгөөр золиосолсны
төлөөх алдагдсан боломжийн зардал.
- 19. Copyright © 2004 South-Western
Үнэмхүй давуу тал
• Бараа үйлдвэрлэгчдийг тэдний бүтээмжээр
нь харьцуулсан жишилт -үнэмлэхүй давуу
тал
• Ажилчин, пүүс эсвэл үндэстний хөдөлмөрийн
бүтээмжийг зах зээлийн бусад субъектуудын
ижил төрлийн үзүүлэлтүүдтэй харьцуулсан
харьцуулалтыг илэрхийлдэг.
• Ямар нэг барааг үйлдвэрлэхдээ орж байгаа
нөөцийг бага хэмжээтэй ашиглаж байгаа
үйлдвэрлэгчийг бараа үйлдвэрлэлд үнэмлэхүй
давуу талтай байнагэж хэлдэг.
- 20. Copyright © 2004 South-Western
Ранчо эзэмшигч мах болон төмсний
үйлдвэрлэлд үнэмлэхүй давуу талтай
байна.
Үнэмлэхүй давуу тал
• Ранчо эзэмшигч 1 унци төмс үйлдвэрлэхэд
10 минут зарцуулж байхад фермер 15
минут зарцуулж байна.
• Ранчо эзэмшигч 1 унци мах үйлдвэрлэхэд
20 минут зарцуулж байхад, Фермер 60
минут зарцуулж байна.
- 21. Copyright © 2004 South-Western
Алдагдсан боломжийн өртөг ба
харьцангуй давуу тал
• Үйлдвэрлэгчдийг тэдний алдагдсан боломж
өрт өгт тулгуурлан харьцуулах.
• Хүссэнээ олж авахын тулд татгалзах хэрэгтэй.
• Бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн хамгийн
бага алдагдсан боломжийн зардал бүхий
үйлдвэрлэгч бусад үйлдвэрлэгчдийн өмнө
харьцангуй давуу т алт ай байна.
- 22. Copyright © 2004 South-Western
Харьцангуй давуу тал бахудалдаа
• Хэн үнэмлэхүй давуу талтай вэ?
• Фермер үү, Ранчор эзэмшигч үү?
• Хэн харьцангуй давуу талтай вэ?
• Фермер үү, Ранчор эзэмшигч үү?
- 23. Copyright © 2004 South-Western
Хүснэгт 3 Мах батөмсний алдагдсан
боломжийн өртөг
Opportunity Cost of:
1 oz of Meat 1 oz of Potatoes
Farmer 4 ozpotatoes 1/4 oz meat
Rancher 2 ozpotatoes 1/2 oz meat
- 24. Copyright © 2004 South-Western
Харьцангуй давуу тал бахудалдаа
• Ранчор эзэмшигчийн 1 унци төмс
үйлдвэрлэх алдагдсан боломжийн зардал нь
¼ 1 унци мах байна, харин фермерийн 1
унци төмс үйлдвэрлэх алдагдсан боломжийн
зардал нь ½ 1 унци мах байна.
• Ранчор эзэмшигчийн 1 фунт мах үйлдвэрлэх
алдагдсан боломжийн зардал нь 4 унци төмс
байна, энэ үед Фермерийн 1 унци мах
үйлдвэрлэх алдагдсан боломжийн зардал нь
2 унци төмс байна...
- 25. Copyright © 2004 South-Western
…Иймээс, Ранчор эзэмшигч нь
махны үйлдвэрлэлээр
харьцангуй давуу талтай, харин
Фермер төмсний үйлдвэрлэлээр
харьцангуй давуу талтай байна.
Харьцангуй давуу тал бахудалдаа
- 26. Copyright © 2004 South-Western
Харьцангуй давуу тал бахудалдаа
• Харьцангуй давуу тал ба алдагдсан
боломжийн өртгүүдийн ялгаа нь
үйлдвэрлэл худалдааны дагналт дээр
суурилна.
• Худалдааны талуудын алдагдсан
боломжийн зардал дахь ялгаатай байдал
нь, тэдний худалдаанаас олох ашгийг
тодорхойлно.
- 27. Copyright © 2004 South-Western
Харьцангуй давуу тал бахудалдаа
• Худалдааны үр ашиг
• Худалдаа нь нийгмийн гишүүн бүрт үр ашгаа
өгөх бөгөөд тэрээр хүн бүрийг өөрсдийнхөө
харьцангуй давуу талыг эзэмшсэн үйл
ажиллагаандаа дагнан ажиллах боломжийг
олгодог юм.
- 28. Copyright © 2004 South-Western
FYI—Адам Смит, Давид
Рекардогийн өв
• Адам Смит
• Түүний 1776 онд нийтлүүлсэн Үндэст ний
,баялгийн мөн чанар учир шалт гааны лавлагаа
ном нь худалдаа болоод эдийн засгийн
харилцан хамаарлын асуудалд дүн шинжилгээ
хийхэд эргэлтийн цэг болсон юм.
• Давид Рекардо
• Тэрээр 1816 онд бичсэн “ Улс төрийн эдийн
”засаг ба т ат варын зарчмын т ухай номондоо
харьцуулсан давуу талын зарчмын судалгааг
хөгжүүлжээ.
- 29. Copyright © 2004 South-Western
Харьцангуй давуу талын хэрэглээ
?
? ?
• Тайгер Вүүдс өөрийнхөө зүлгийг хадах болов
уу?
- 30. Copyright © 2004 South-Western
Харьцангуй давуу талын хэрэглээ
• АНУ бусад улс орнуудтай худалдаа хийх
шаардлагатай юу?
• Улс орон бүр олон оршин суугчидтай ба ялгаатай
ашиг сонирхолтой байдаг. Олон улсын худалдаа
нь зарим хувь хүмүүст тааруухан нөлөө үзүүлдэг
ч, оролцогч бүх улсуудад ашигтай байдаг.
• Импорт —гадаад оронд үйлдвэрлэгдэн дотоодод
худалдагдах бараа
• Экспорт —барааг дотоодод үйлдвэрлэн гадаадад
гаргаж худалдах
- 31. Copyright © 2004 South-Western
Дүгнэлт
• Хүн бүр өөрийн оронд болон гадаадад
үйлдвэрлэгдсэн бараа, үйлчилгээг
хэрэглэнэ. Харилцан хамаарал болоод
худалдаа нь бидэнд олон төрлийн бараа
үйлчилгээг ашиглах боломжийг олгоно.
• Худалдаа нь хүн бүрт ашиг авчрах бөгөөд
учир нь тэднийг харьцангуй давуу тал
бүхий үйл ажиллагааны төрөлд дагнах
боломжийг олгодог юм.
- 32. Copyright © 2004 South-Western
Дүгнэлт
• Хоёр хүний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх
чадварыг жиших хоёр аргабайдаг.
• Бага зардлаар бүтээгдэхүүн гаргаж байгаа хүн
түүнийг үйлдвэрлэхэд үнэмлэхүй давуу талтай
байна.
• Бараа үйлдвэрлэх алдагдсан боломжийн зардал
багатай хүн харьцангуй давуу талтай байна.
- 33. Copyright © 2004 South-Western
Дүгнэлт
• Худалдаанаас олох ашиг нь үнэмлэхүй
давуу талд бус харьцангуй давуу талд
үндэслэгдэнэ.
• Харьцангуй давуу талын зарчмыг
хүмүүсийн болон улсын хэмжээнд
ашигладаг.
• Эдийн засагчид улс хоорондын чөлөөт
худалдааг хамгаалдаг.
- 34. Copyright © 2004 South-Western
Үндсэн ойлголтууд
• Үнэмлэхүй давуу тал
• Алдагдсан боломжийн зардал
• Харьцангуй давуу тал
• Импорт
• Экспорт
Editor's Notes
- 2
- 3
- 4
- 8
- 10
- 11
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17