ΜΙΛΤΟΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΑΣ

1. Ετήσιο Πρόγραμμα Παιδαγωγικής Κατάρτισης ΑΣΠΑΙΤΕ Βόλου
Τμήμα: Ε4
Μάθημα: Παιδαγωγική και Φιλοσοφία της Παιδείας
Διδάσκουσα: Χατζηγεωργίου Αικατερίνη
Σπουδαστής: Μάντης Ιωάννης
Θέμα: Το Παιδαγωγικό Έργο του Μίλτου Κουντουρά
Ο Μίλτος Κουντουράς (1989-1940) ήταν Έλληνας Δημοτικιστής, Οραματιστής,
Λογοτέχνης, καινοτόμος Παιδαγωγός και Εισηγητής των Εκπαιδευτικών
μεταρρυθμίσεων στα Ελληνικά Σχολεία. Σπούδασε στο τμήμα Φιλολογίας της
Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Γερμανία πάνω
στο αντικείμενο της Παιδαγωγικής-Διδακτικής και Ψυχολογίας. Εκεί του δόθηκε η
ευκαιρία να γνωρίσει πρωτοπόρους Παιδαγωγούς του κινήματος «Νέα Αγωγή»
καθώς και να επισκεφθεί τα «Σχολεία Εξοχής» και τα «Σχολεία Εργασίας».
Η Μορφολογική Ψυχολογία, το Σχολείο Εργασίας και η Φιλοσοφία της Ζωής
απετέλεσαν την επιστημονική βάση της Παιδαγωγικής του Μίλτου Κουντουρά.
Παιδαγωγικές αρχές όπως της αυτενέργειας, της δημιουργίας πολύπτυχου
ελκυστικού περιβάλλοντος που θα παρείχε στον παιδαγωγούμενο πολύπλευρες και
δυναμικές ευκαιρίες για να ολοκληρώσει την προσωπικότητα του ανάλογα με τα
ενδιαφέροντα του , της σύνδεσης του σχολείου με την κοινωνική πραγματικότητα,
της αγωγής με και προς τις αξίες, της μοναδικότητας του προσώπου, της αβίαστης
και ελεύθερης μάθησης, του ενεργητικού-ερευνητικού τρόπου μάθησης,
εφαρμόστηκαν κατά την «Ιερή Τριετία» 1927-1930 στο Διδασκαλείο Θηλέων
Θεσσαλονίκης όπου ο ρηξικέλευθος Μίλτος Κουντουράς θήτευσε ως Διευθυντής.
Το Διδασκαλείο βρισκόταν στη διασταύρωση των οδών Φιλίππου και Αγίας Σοφίας
στη Θεσσαλονίκη. Στον ίδιο χώρο υπήρχε και Οικοτροφείο (για τις μαθήτριες από
την επαρχία) καθώς και Πρότυπο Δημοτικό Σχολείο. Ήταν εξατάξιο και με το
δίπλωμα που αποκτούσαν στο τέλος οι μαθήτριες θα μπορούσαν να διδάξουν στα
Δημοτικά Σχολεία (Διδασκάλισσες).
Στο Διδασκαλείο, καθημερινά, τα απογεύματα συνέβαιναν τα εξής:
Τη Δευτέρα λειτουργούσαν οι Ομάδες Ειδικότητας. Η κάθε ομάδα απαρτιζόταν από
παιδιά διαφορετικής τάξης και ηλικίας, αλλά με την ίδια κλίση και ενδιαφέροντα.
Μπορούν να αναφερθούν η Ορχήστρα, η Χορωδία, ο Αργαλειός, η Καλαθοπλαστική,
ο Αθλητισμός, η Πηλοπλαστική, η Ραπτομηχανή, η Φωτογραφία, η Στενογραφία, η
Διακοσμητική, η Δακτυλογραφία και η Κοπτική-Ραπτική.
Τη Τρίτη Μουσική, Χορωδία και Ορχήστρα.
Τη Τετάρτη είχαμε τις Ομάδες Εργασίας. Εδώ η κάθε ομάδα (που απαρτιζόταν από
μαθήτριες ίδιας τάξης) ανελάμβανε να επεξεργαστεί συγκεκριμένο κεφάλαιο του
βιβλίου ενός μαθήματος και να παρουσιάσει το αποτέλεσμα στις υπόλοιπες ομάδες.
Τη Πέμπτη, στη κορύφωση του σχολειού, ελάμβανε χώρα η περιβόητη
«Συγκέντρωση της Πέμπτης».
Και τη Παρασκευή, υπήρχε η Γενική Καθαριότητα από όλες τις μαθήτριες.
Η Συγκέντρωση της Πέμπτης γινόταν 16.00 - 18.00 στη μεγάλη σάλα του
σχολείου ή στον αύλιο χώρο ανάλογα με την εποχή. Ήταν ένα Μάθημα Πολιτισμού,

2. μια Αυτοκυβέρνητη Κοινότητα, όπου όλες οι Μαθήτριες είχαν το Δικαίωμα Λόγου
και η παρουσία του Διευθυντή ήταν καταλυτική. Η Συγκέντρωση ακολουθούσε την
εξής διαδικασία:
1. Ανακοινώσεις: Διεύθυνσης, εφημερίδων, επιτροπών Βιβλιοθήκης, Θεάτρου-
Εορτών, Αλληλογραφίας, Καθαριότητας, Μαθητικού Ταμείου, Έργων Χειροτεχνίας.
2. Κανονισμοί -Διατάξεις
3.Ομιλίες: Διαβάζονταν εργασίες σε λογοτεχνικά,παιδαγωγικά, ιστορικά και μουσικά
θέματα, σχολιαζόταν η Επικαιρότητα, υπήρχε Κριτική Θεατρικής Παράστασης και
Έργων Χειροτεχνίας, Ακρόαση νέου δίσκου από γραμμόφωνο και διάφορα Έκτακτα.
Όλα τα θέματα της Συγκέντρωσης προετοιμάζονταν τη προηγούμενη μέρα από τις
Μαθήτριες.
Το ευγενές Έργο και Όραμα του Κουντουρά βρήκε ορισμένα εμπόδια από μερίδα
των συναδέλφων του, της εκκλησίας και της κοινωνίας. Ενοχλήθηκαν κάποιοι, από
τους Καινούς Δαίμονες που έφερνε ο Μίλτος και από το Ευ Αγωνίζεσθαι που πήγε να
διδάξει και να εφαρμόσει στη Ζωή του Σχολείου. Προκλήθηκε λοιπόν ένα τεχνητό
σκάνδαλο, τα λεγόμενα « Διδασκαλειακά » όπου τελικά ο Κουντουράς αθωώθηκε
μεν, αλλά απομακρυνόμενος από τη θέση του Διευθυντού, προήχθη και διορίστηκε
ως μέλος του Εκπαιδευτικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου δε.
Ο Μίλτος Κουντουράς ήταν ερωτευμένος με την Ελευθερία, το Δίκαιο, τη Τέχνη,
τη Δημιουργία,την ίδια τη Ζωή. Ήταν πεπεισμένος ότι οι ίδιες Αξίες ήταν έμφυτες
στην ψυχούλα των Μαθητριών του. Ο σκοπός του ήταν, με τα κατάλληλα εργαλεία
και νέες μεθόδους αγωγής που σταδιακά θα ενσαρκώνονταν στα σχολεία, οι
μαθήτριες να αποκτούσαν μόνιμα την Ελεύθερη Συνείδηση. Η Τελειότητα των
Μαθητριών δεν σταματούσε μόνο στην Ατομικότητα, αλλά συνέχιζε τη διάχυσή της
στη Κοινότητα του Διδασκαλείου και μετέπειτα στην Κοινωνία την έξω του
σχολείου, που ήταν και το ζητούμενο.
Καθήκον όλων μας είναι να κρατήσουμε όλες τις Υπερανθρώπινες Αξίες που
ανάβλυσαν από τη καλλίτεχνη Ψυχή και το ανήσυχο Πνεύμα του « Ευεργέτουλα»
(ποταμός της Λέσβου, ψευδώνυμο που χρησιμοποίησε στο έργο του «Κλείστε τα
σχολειά», στην εφημερίδα Καμπάνα του Στρατή Μυριβήλη), και με τα Εργαλεία της
Τέχνης, του Έρωτα προς τη Ζωή, του Μέτρου και της Αρμονίας που μας προίκισε, να
προχωρήσουμε μπροστά!
Βιβλιογραφία-Σύνδεσμοι
1) «Ο Μίλτος Κουντουράς και η παιδαγωγική του σκέψη και δράση κατά τις
πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα: Η «Ιερή Τριετία» στο Διδασκαλείο
Θηλέων Θεσσαλονίκης (1927-1930)» Μεταπτυχιακό Φιλομήλας Λοάρη.
https://ikee.lib.auth.gr/record/110656/files/gri-2009-2220.pdf
2) «Φιλοσοφικές προϋποθέσεις και κοινωνικές προεκτάσεις στό έργο του Νίκου
Κουντουρά» Διδακτορική Διατριβή Στυλιανού Αντωνίου Τσιπούρα.
https://www.didaktorika.gr/eadd/handle/10442/14603
3) https://miltoskountouras.gr/