Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (18)
Similar to Phút giây và mãi mãi (2)
Similar to Phút giây và mãi mãi (2) (20)
Phút giây và mãi mãi (2)
- 2. 2
- 3. LÂM TƯƠNG HÀ Phút giây và mãi mãi Thơ 3
- 4. NHÀ XUẤT BẢN VĂN HÓA DÂN TỘC Hà Nội 2015 4
- 5. 5
- 6. Đi tìm chân lý vĩnh cửu trong “Phút giây và mãi mãi” của Đậu Nguyên Khôi Độc giả thân mến! Có một thời gọi là “quá khứ”, Baudelaire đã từng nói một câu bất hủ: “Một người có thể có thể bỏ qua việc ăn uống trong hai ngày, nhưng không thể không đọc thơ trong hai ngày”. Quá khứ ấy là thời kỳ vàng son rực rỡ của thơ ca. Rồi thời gian trôi đi, đến hôm nay, có bao nhiêu người làm thơ mà không thấy mình là những kẻ lạc lõng với thời cuộc. Và phải chăng, thời cuộc… đã làm người ta đã quên mất giá trị nhân văn sâu sắc của thơ? Tôi đang nghĩ về những người vẫn miệt mài ngày đêm gieo vần điệu giữ cho lửa thi ca luôn cháy! Lại có những người luôn khao khát đi tìm thơ, nhưng cảm xúc lại chưa đủ mạnh để làm thức dậy câu chữ. Người ta nói, vì người tìm thơ ấy chỉ biết xếp tìm ngôn ngữ ở thế giới ngoài mà không biết tìm xúc cảm ở ngay trong chính mình. Thơ không chỉ là vần điệu, thơ còn là khát vọng. Khát vọng càng thánh thiện thì thơ càng nhân văn. 6
- 7. Độc giả sẽ tìm thấy điều ấy trong thơ Đậu Nguyên Khôi! Đậu Nguyên Khôi có sức viết rất đáng nể, điều đó được đo bằng sự chiêm nghiệm, tài năng và niềm say mê của anh. Chỉ trong vòng một năm, “Phút giây và mãi mãi” đã là tập thơ thứ ba được nhà thơ Đậu Nguyên Khôi hoàn thành và cho ra đời. Tập thơ đa dạng và phong phú cả về nội dung và hình thức. Đó là những câu chuyện về tình yêu, tình đời, tình người, về các nhân vật lịch sử, về xã hội và về nhân tình thế thái. Ngay tiêu đề của tập thơ cũng gợi nên nhiều suy cảm. “Phút giây và mãi mãi” - đó là sự đối lập giữa cái tầm thường và cao thượng, giữa cái gượng ép và bay bổng, giữa cái nhất thời và cái vĩnh cửu, cái xấu và cái tốt, cái đê hèn và sự chân chính… Và trên hết, sự đối lập ấy lại được thể hiện bằng một tư duy độc lập và hoàn toàn mới mẻ của nhà thơ Đậu Nguyên Khôi. Đầu tiên phải nói đến thơ tình Đậu Nguyên Khôi. Đây có lẽ là mảng đề tài thể hiện rõ nhất cái tài hoa trong anh – chàng sinh viên Bách Khoa một thủa nuôi dưỡng tâm hồn bằng thơ và nhạc. Trong “Phút giây và mãi mãi”, tình yêu đượm màu sắc lãng mạn và triết lý. Anh nói, trên bước đường công tác của mình, từ thời chống Mỹ cho đến thời kỳ đổi mới, anh đã có dịp đi nhiều nơi, mỗi nơi đều để 7
- 8. lại cho anh nhiều kỷ niệm khác nhau, trong đó có những tình yêu “phút giây và mãi mãi”. Người ta nói thi sĩ thường đa tình, là đúng chăng? Trở về những năm tháng ấy, Đậu Nguyên Khôi có lần đi công tác bằng xe đạp từ Ứng Hòa lên nông trường Cao Phong. Lúc qua đèo Dốc Cun, dừng chân giữa đường, anh tình cờ gặp một “cô sơn nữ trăng tròn”. Và cuộc gặp gỡ định mệnh đã để lại trong anh một mối tình “phút giây và mãi mãi”. Còn gì tuyệt vời hơn khi đang ngồi nghỉ lưng đèo, ngắm cảnh thiên nhiên, trời mây, núi đồi, nghe tiếng suối róc rách, nghe tiếng chim rừng “kêu liên miên”, phong cảnh thật hữu tình, lãng mạn, mà: “Ngồi cạnh cô gái Mường vui tính/ Thẫn thờ nhìn vẻ đẹp hồn nhiên/ Cái hồn nhiên, cô sơn nữ trăng tròn/ Tôi quên mệt thả hồn bay phơi phới”. Thế rồi, “Chẳng hiểu vì sao tự lúc nào/ Vai đã kề vai môi gần môi/ Lưng trời hai nửa xa thành một/ Chúng tôi chỉ còn biết chúng tôi.” Chao ôi, giây phút ấy là giây phút của đôi tim bùng cháy, làm sao không “mãi mãi” cho được! Cô gái Mường cũng “lẳng lơ” đấy chứ! Nhưng cái “lẳng lơ” mà như Đậu Nguyên Khôi hay nói với tôi là cái “lẳng lơ” duyên thầm, cái “lẳng lơ” ghi một dấu “nhớ” vào trái tim người thi sĩ. Để rồi, “Từ đó chiến 8
- 9. tranh, xa xa mãi/ Dốc Cun kỷ niệm tình mang theo…” (Một chiều lưng Dốc Cun). Rồi những năm tháng thường đi công tác xuống các tỉnh miền Tây, qua phà Tiền Giang, Hậu Giang, người thi sĩ lại có thêm một mối tình “bừng cháy”: “Cô bán hàng rong ấy làm tôi hút vía, hút hồn/ Cái đẹp, cái duyên gái miền Tây ở cô – Lạ lắm!” Đến nỗi “Mỗi lần đi về tôi như tỉnh như say/… Phà qua rồi tôi chẳng muốn đi”. Không biết chàng thi sĩ đã tặng cho cô gái ấy bao nhiêu bài thơ, hay đã tặng cô cả tấm chân tình, để mà rồi tình duyên bén lửa: “Tôi biết em như dành hết cho tôi/ Cái đẹp, cái duyên người con gái/ Cái đẹp chỉ khi yêu ta mới thấy/ Chỉ dành cho người một lần thôi vậy”. Tiếc rằng, cuộc tình ấy cũng qua nhanh như chuyến đò ngang sông chào người lữ khách, để: “Rồi từ đó, đời cách xa/ Bốn năm trở lại – qua phà/ Bến bờ vẫn như xưa/ Mà người đâu thấy nữa/ Nhìn dòng sông mông mênh/ Mà nỗi buồn nhớ mênh mông hơn thế!” Vậy là giây phút năm xưa đã trở thành vĩnh cửu. (Cô gái bán hàng rong phà TiềnGiang). Thi sĩ Đậu Nguyên Khôi… đa tình lắm, và cũng lãng mạn đến thế đấy! Tình chỉ thoáng qua mà ghi nhớ mãi không thôi! Nhưng chưa hết, dù tình thì cũng là triết lý, đó là điều thường thấy trong thơ Đậu Nguyên Khôi, và đó mới là Đậu Nguyên Khôi. 9
- 10. Đọc thơ anh, ta dễ dàng bắt gặp những câu thơ nhiều ẩn nghĩa: “Có những thứ tháng ngày ta muốn quên/ Có những thứ phút giây nhớ mãi” (“Một chiều Hồ Tây mờ sương”). “Tạo hóa chỉ ban cho ta một nửa/ Một nửa kia phải tự kiếm tìm/ Càng dày công càng được đáp đền/ Hạnh phúc nào trời có cho không?” (“Hạnh phúc muộn màng”). “Cái đẹp chỉ khi yêu ta mới thấy/ Chỉ dành cho người một lần thôi vậy!” (Cô bán hàng rong phà Tiền Giang). “Hạnh phúc phải đâu là quyền thế/ Bất hạnh ấy là quên nhớ mong!” (Anh tặng em (11)). Dường như ta bắt gặp đâu đó thứ tình yêu mà cả cuộc đời nhà thơ theo đuổi, đó là tình yêu lý tưởng? Cũng có những mối tình đẹp nhưng lại sớm phải chìm trong nuối tiếc muôn đời: “Phải vì thế, vì thế không, có phải/ Để xa rồi, xa nhớ mãi không thôi” (Nuối tiếc). Hay: “Em, một nửa của thiên thần/ Một nửa của ‘cái tôi’/ Muôn thuở thôi – cái chuyện tình – đời”. (Chia phôi (1)). Thường thì khi gần nhau ta chẳng cảm thấy gì, nhưng khi xa nhau ta mới thấy mình đã yêu đến nồng say, yêu đến để muôn đời trống trải: “Ngày ấy khi anh không còn đến nữa/ Em mới thấy lòng mình trống trải quá/ Mấy năm học cùng nhau ta chỉ thế/ Cứ mơ hồ, cứ lặng lẽ hư vô.” (Anh đi rồi). Nhiều lắm, và phải nhạy cảm lắm mới khám phá ra thứ triết lý đời thường ấy. Nói về 10
- 11. tình yêu lứa đôi, về tình cảm vợ chồng trong thời bao cấp, nhà thơ cũng có những cái nhìn hết sức nhân văn và sâu sắc. Nhớ năm xưa khi cuộc sống còn nhiều khó khăn, ấy thế mà lại có những ông chồng trí thức không biết tìm sự hài hòa trong cuộc sống, đã để vợ gánh vác quá nhiều những vất vả và lo toan. Chưa kể những thiệt thòi khi hai vợ chồng lấy nhau đã mấy năm mà món quà cưới tối thiểu là bộ váy áo “ra trò” mơ mãi cũng chẳng thấy. Nhưng rồi, có lẽ là người trong cuộc chăng, nên nhà thơ mới ghi lại trọn vẹn được khoảng khắc đầy xúc động khi người chồng có tác phẩm được đăng, mới đem nhuận bút mua tặng vợ món quà ấy được. “Em nằm trong cánh tay tôi/ Trong mơ em nở nụ cười rất tươi/ Chả là trong buổi sáng nay/ Có tiền nhuận bút tôi may cho nàng/ Một bộ váy áo đắt tiền/ Vợ chồng mơ suốt cả liền mấy năm.” Cảm động quá phải không? (Nụ cười trong mơ). Lại có câu chuyện một anh chàng làm nghiên cứu sinh học, suốt ngày vùi đầu trong sách vở, nếu không thì cũng lội ngày, lội đêm trên đồng ruộng để tìm ra những hạt giống cho năng suất cao. Thành thử, một mình vợ gánh trăm thứ lo, nào là chuyện kiếm thêm tiền bù vào lương, nào là xếp hàng mua tem phiếu, nào là chờ cả đêm gánh nước, nào là thiếu củi, thiếu mắm, nào là con ốm, con đau. “Em nằm trong cánh tay tôi/ Bờ mi ngấn 11
- 12. đọng một vài giọt sương/ Buổi chiều nấu cháo cho con/ Nó ốm mà cháo nấu không có gì.” Thật xúc động, tôi nhận ra một điều là dường như tất cả những ông chồng ấy đều đã nhận ra trách nhiệm của mình, đều thương vợ bằng tất cả sự ăn năn của một tình yêu mãnh liệt! “Tôi nhìn vào cánh tay em/ Khô như ống điếu, da nhăn mấy viền/ Còn tôi cứ bút với nghiên/ Với giống, với má, lội đêm, lội ngày.” (Giọt sương bờ mi). Chỉ cần vậy thôi đã ấm lòng biết bao! Cuộc sống khó khăn đâu ai oán trách, chỉ cần ta thương nhau, yêu nhau, và quan tâm nhau thật hơn thôi. Còn rất nhiều những câu chuyện hiện thực nữa, như câu chuyện về nỗi khổ của người vợ đi xuất khẩu lao động, và v.v… Cuộc sống mà, cả tình yêu và hạnh phúc nữa, đều cần lắm sự thấu hiểu tận cùng của con tim! Chao ôi! Đến đây tôi chợt chững lại… Dường như trong thơ Đậu Nguyên Khôi, anh không bao giờ nỡ và không bao giờ có thể chịu được việc nhìn thấy những người phụ nữ phải chịu đau khổ! Và phải chăng chính vì vậy, anh dành cho những người phụ nữ, trong bất cứ câu chuyện nào, một cái kết đầy nụ cười? Tôi trân trọng điều đó ở anh! Gác lại chuyện con tim, tôi theo Đậu Nguyên Khôi tìm về những trang sử của đất nước. Đậu Nguyên Khôi có nhiều bài thơ viết về các nhân vật lịch sử mà tôi thấy tâm đắc. 12
- 13. Điều đặc biệt là khi viết, nhà thơ đã dành nhiều thời gian để nghiên cứu về cuộc đời, sự nghiệp, và tính cách của nhận vật. Cuối cùng là đưa ra những nhận xét sắc sảo, nhiều ẩn ý xung quanh câu chuyện của “những người năm xưa ấy”. Viết về Văn Cao, nhà thơ tả từ cái nói đến cái đi, từ cái nhìn đến cái cười, rồi cái gõ đàn… tất cả đều khác lạ. Tôi không biết có phải vì Đậu Nguyên Khôi vốn là một người đam mê nhạc, nếu không muốn nói là “sành nhạc”, nên anh có cách cảm nhận rất đặc biệt về người nhạc sĩ này không? Với anh, Văn Cao là nghệ sĩ duy nhất để lại dòng nhạc mang tính bác học trong nền âm nhạc Việt Nam. Anh viết trong thơ: “Nghèo khổ cứ nghèo khổ/ Khổ đau cứ khổ đau/ Thơ mộng, mộng không hết/ Yêu thương đến lúc chết.” Lời ca ngợi ngắn thôi mà quá đủ: “Văn Cao, Văn Cao ơi/ Ông sống mãi trong đời/ Thiên thai và suối mơ/ Quốc ca và sông Lô…” (Ông Văn Cao). Còn với Lưu Quang Vũ, Đậu Nguyên Khôi nói, Lưu Quang Vũ có quá nhiều nét khác biệt với nhiều văn nghệ sĩ khác. Lưu Quang Vũ có tính cách mãnh liệt và viết chỉ vì đất nước và con người, viết như thể thời gian còn lại quá ngắn ngủi. Đối với anh, kịch Lưu Quang Vũ “tự cổ kim đông tây khó sánh”. Lưu Quang Vũ già dặn trước tuổi. “Anh chạy rút thời gian/ Như chỉ còn khoảnh khắc/ Ý tứ viết 13
- 14. chẳng kịp/ Trào ra như dòng thác”; “Anh sống có thế thôi/ Chỉ bốn mươi tuổi đời”; “Nhưng anh sống lâu nhất/ Sống mãi và sống mãi/ Hồn Quang Vũ còn đây/ Lửa Quang Vũ còn cháy”. Đó chính là cái phút giây và mãi mãi. Là ý nghĩa của cuộc sống ngắn ngủi và cuộc sống trăm tuổi. Dường như tôi cũng đã thấy ngọn lửa lý tưởng rực sáng ấy trong con người Đậu Nguyên Khôi. (Nước rút). Ngược dòng lịch sử, có người viết về Nguyễn Trãi và nói đến cái oan khiên, Đậu Nguyên Khôi cho rằng nói thế không đúng. Theo anh, quan điểm của Nguyễn Trãi vốn lấy dân làm gốc, nhưng từ ngay sau khi thắng giặc, triều đại nhà Hậu Lê đã bắt đầu có sự rạn nứt. Triều đình sang đến đời vua thứ hai đã có nhiều phe phái. Chính vì vậy, Nguyễn Trãi đã lui về ở ẩn ở Lệ Chi Viên. Ông muốn quên đi tất cả, nhưng không được vì tấm lòng lo vận nước nhà: “Tóc bạc thờ ơ tình tuế nguyệt/ Lòng son thắc mắc nghĩa quân thần.” Hay có những lần ông nhìn trăng mà thốt: “Bui có một lòng trung lẫn hiếu, Mài chăng khuyết, nhuộm chăng đen.” Với Nguyễn Trãi, phàm làm người “biết chữ” phải “ưu dân”, phàm làm đấng quân tử, không thể nguôi quên đạo “quân thần” dù cả trong hoàn cảnh bị “vua quên”. Và vì thế, chỉ có sống trọn “đạo trung” thì tâm mới “được an nhàn”. Tuy nhiên, do ảnh hưởng và 14
- 15. quan điểm của Nguyễn Trãi không phù hợp với phe mạnh, nên chúng luôn tìm cách triệt hại ông. Nhân có chuyện vua băng hà ở Lệ Chi Viên nên chúng lấy đó là cơ hội tốt để hành động. Đậu Nguyễn Khôi thấu hiểu điều đó, nên khi viết về Nguyễn Trãi, anh cố ý thể hiện quan điểm của mình. Anh viết: “Thắng giặc, chăn dân, dạ chửa an/ Nước nhà lâm nạn giặc ‘nội xâm’.” Và dành sự đồng cảm của một người đi sau tới người anh hùng dân tộc Nguyễn Trãi: “Chuyện ấy phải đâu người chẳng biết/ Vận trời, vận nước biết sao đây?/ Lệ Chi đau đáu vời non nước/ Nghĩa khí, công thần, ai với ai?” (Viếng Côn Sơn). Lời trăn trở ấy đến hôm nay còn viết lại, thì phải chăng, đó còn là lời trăn trở của nhà thơ – một người đã qua rồi những năm tháng thăng trầm của lịch sử hiện đại? Còn nhiều lắm, nếu tôi cứ viết mãi về Đậu Nguyên Khôi. Anh là một người sống qua hai thời kỳ ngoại xâm, từ nền kinh tế bao cấp đến kinh tế thị trường, anh cũng đã từng làm việc từ những công ty kinh doanh đến các cơ quan quản lý, chính vì vậy mà mảng đề tài tình người, tình đời, hay những vấn đề về kinh tế xã hội,… Tất cả những điều ấy đều được anh lột tả một cách sâu sắc, giàu cảm xúc và triết lý. Có những vấn đề khá lớn được đề cập trong những câu thơ ngắn ngủi, như: “Chuyện xưa, 15
- 16. chuyện nay”, “Ông hàng xóm tốt bụng”, “Của hồi môn”, “Chuyện hai ông Tổng”, “Mẹ lớn, mẹ nhỏ”, “Phạt vi phạm hành chính”,… Đó là những điều anh đã từng mắt thấy tai nghe, bản thân anh lại là người có kiến thức, tư duy khá tốt, cách viết hài hước, hóm hỉnh nên những câu chuyện trong đề tài này cứ dần mở ra vô cùng thú vị. Và sẽ còn nhiều điều thú vị nữa về thơ và đời của Đậu Nguyên Khôi mà tôi chẳng thể kể hết. Hy vọng là những “giây phút” hôm nay tôi trải lòng về thơ anh có thể là một điều gì “mãi mãi” cho sự đồng cảm của tôi và thơ anh hay chăng? Tôi tin vào những chân lý vĩnh cửu mà anh đã và đang đau đáu gửi gắm sau mỗi trang thơ giàu tính nhân văn của mình. Thạc sỹ Văn học Hoàng Yến 16
- 17. Phút giây và mãi mãi Có những thứ tháng ngày ta muốn quên Có những thứ phút giây nhớ mãi Có những thứ tháng năm khô lại Có những thứ phút giây bừng cháy Có những người cuộc đời ngắn ngủi Mà tiếng thơm để lại ngàn thu Có những người sống lâu trăm tuổi Càng sống càng tồi, càng sống càng bé lại. 17
- 18. Khoảnh khắc Có bài toán cặm cụi cả ngày chả được Lại có bài khó hơn, giải ra trong chốc lát Có những người gần hết cuộc đời Không mối tình vắt vai Bỗng một ngày gặp một người con gái Đẹp như dòng suối Có những người mải miết làm thơ Cả trăm bài, đọc thấy cứ khô khô Lại có tứ thơ - ra đời trong khoảnh khắc Mà nói lên cả đời, cả kiếp. 18
- 19. Một chiều Hồ Tây Hồ Tây, có một chiều như thế Một chiều thẳm sâu ký ức tôi Hồ Tây sương phơi, nước mây một màu Như xa như gần, Hồ Tây thuyền ai Có một người con gái - Đứng cạnh tôi Ngắm cảnh Hồ Tây như đắm, như say Tôi tò mò hỏi không đâu Bạn thấy thế nào - Hà Nội, Hồ Tây? Em không trả lời ngay Se sẽ hát, thay trả lời Hà Nội và Hồ Tây Em hát - Còn tôi say Tôi hiểu Em yêu Hà Nội, Hồ Tây nhường nào Cũng phải thôi - Hà Nội và Hồ Tây Ai mà chả yêu, chả say! Tôi cũng hát tặng em mấy câu Hà Nội và Hồ Tây Em mỉm cười - Tươi lắm 19
- 20. Anh hát chưa phải hay Nhưng cảm xúc tràn đầy Làm em nghe như thấy Hà Nội, Hồ Tây vẫy gọi Anh hát nữa đi, em nghe đây! Thế là tự nhiên chúng tôi thấy gần nhau Để ý nhau từ khóe mắt, môi cười Chuyện Hà Nội, Sài Gòn Chuyện Đông, Chuyện Tây... Rượu không mời - Mà ngây ngây say! Ôi! cô gái Lần đầu tôi gặp Đẹp chưa phải đẹp, mà duyên thật duyên Cái duyên kỳ ngộ - Tim tôi bén lửa Cả hai chúng tôi đều thế cả! Nhưng rồi, đó chỉ là giây phút thôi Chúng tôi là hai dòng Một Sài Gòn, một sông Hồng Em chỉ đến Hà Nội duy nhất một lần 20
- 21. Có những thứ tháng ngày ta muốn quên Có những thứ phút giây nhớ mãi Có những thứ tháng năm khô lại Có những thứ phút giây bừng cháy Đó là cái tình thiên thu vời vợi Tôi biết đời ai Như cánh chim bay Từ trời Mỹ, trời Âu xa xôi Còn tôi Chỉ là cái nhà thơ dễ nhớ, dễ say Dơ dở, ương ương Chỉ mộng mơ, say khướt Dễ đau xót, cảm thương Vơ vẩn đến không cùng Nhưng tôi không thôi - Tơ tưởng, vấn vương Cái cảnh, cái tình - Tôi gặp em Một chiều Hồ Tây mờ sương! 21
- 22. 22
- 23. Cô gái bán hàng rong phà Tiền Giang Đi về miền Tây, qua phà Tiền Giang Tôi không thể không mua hoa quả làm quà Hoa quả nhiều vô kể, mà rẻ nữa Hồi đó tôi chưa vợ, mua chỉ để cho Nhưng tôi mua nhiều cũng còn ý nữa Đó là chuyện từ cô bé hàng rong Cô bán hàng rong ấy, làm tôi hút vía, hút hồn Cái đẹp, cái duyên gái Miền Tây ở cô - lạ lắm Ta “chết” vì các cô nặng nhất ở cái nhìn Chỉ nhìn thôi cũng đủ nói ngàn lần Giữa người này người kia khác nhau xa lắm! Chỉ họa sĩ tài ba mới mong diễn tả đôi phần 23
- 24. Em thường tặng không tôi cái nhìn trong suốt ấy Làm mỗi lần đi về, tôi như tỉnh, như say Từ cái lời mời, cho đến lời hỏi thăm Dễ thương, dễ yêu kỳ lạ Âm thanh thánh thót rơi mộng mơ Bộ bà ba, thân hình em như liễu, như tơ Phà qua rồi, tôi chẳng muốn đi Có lần mua quà, giả vờ cầm tay Có lần bất cẩn, vương bẩn áo Em chẳng bắt đền, chỉ trách yêu, thầm bảo Với anh, em không thể nào...! Tôi biết, em như dành hết cho tôi Cái đẹp, cái duyên người con gái Cái đẹp chỉ khi yêu ta mới thấy Chỉ dành cho người, một lần thôi vậy 24
- 25. Nhưng qua phà bằng ô tô Tôi chưa một lần có thì giờ Để nói với em - Lời của trăng, của gió Chưa một lần xin em địa chỉ! Rồi từ đó, đời cách xa Bốn năm trở lại - Qua phà Bến bờ vẫn như xưa, mà người đâu thấy nữa Nhìn dòng sông mênh mông Mà nỗi buồn nhớ, mông mênh hơn thế! Chắc là em đã đi lấy chồng? Em có hạnh phúc không? Có bao giờ em lắng nghe dòng sông, Thì thầm tình anh, tình em? Chưa nói với nhau điều gì - Mà vô cùng! 25
- 26. Một chiều dốc Cun Dừng chân một chiều, lưng Dốc Cun Ngồi ngắm đất trời, ngắm núi non Tiếng suối đâu đây nghe róc rách Chim rừng ca khúc nhạc tiên thiên Ngồi cạnh cô gái Mường vui tính Thẫn thờ nhìn vẻ đẹp hồn nhiên Cái hồn nhiên, cô sơn nữ trăng tròn Tôi quên mệt, thả hồn bay phơi phới Em nhìn tôi, chỉ nhìn không nói Má ửng hồng, len lét nhìn thôi Tôi đâm bạo, lân la chuyện gió mây Chẳng hiểu vì sao, tự lúc nào Vai đã kề vai, môi gần môi Lưng trời hai nửa xa thành một Chúng tôi chỉ còn biết chúng tôi! Trời đã về chiều, đường còn xa Lưu luyến chia tay, lưu luyến quá Người đi kẻ ở, luống ngâm ngùi Em tiếp sức tôi, vượt đỉnh đèo Từ đấy chiến tranh, xa xa mãi Dốc Cun kỷ niệm, tình mang theo. 26
- 27. Hạnh phúc muộn màng Mơ mãi, mong hoài - Rồi cũng có một ngày Trời đẹp đến như hôm nay Đẹp bâng khuâng, đẹp lạ lùng Bầu trời xanh trong, lồng lộng bóng em Em đã đến bên anh - thật vậy không? Người chẳng một đồng xu dính túi Người ngoài đời chẳng ai biết tới Một khối tình - Cứ khư khư giữ mãi Chỉ mong, chỉ tin thôi mà Sợ mất niềm tin - Đời còn lại gì Cứ tin, dù muộn màng - Em đến rồi kia! Tạo hóa chỉ ban cho ta một nửa Một nửa kia phải tự kiếm tìm Càng dày công, càng được đáp đền Hạnh phúc nào trời có cho không! Tình yêu là vậy đấy Không thể nào mua, chẳng thể xin Nó chỉ đến với ai mong nó Nó đến trong - cái duyên kỳ ngộ 27
- 28. Ngày đẹp ấy, là cái ngày đầu tiên Anh thầm nghe từ môi em - Tiếng gọi “Anh!” Cái tiếng “Anh” rơi vào đời thật nặng Cái tiếng “Anh” ngọt ngào, ấm nắng Em thấy có lạ không? - Từ ngày có em Mọi thứ đều khác lắm Chẳng phải anh lười biếng Chẳng phải anh bê tha Lâu nay, cái gì cũng khuyết một nửa Như hằng đẳng thức, mới viết ra một vế Cây liễu trong vườn lâu nay ủ rũ Bây giờ, bóng liễu bỗng thướt tha Mái tóc em bay, bóng dáng em mà Tính cây liễu xưa nay vẫn thế 28
- 29. Cây đời anh, rồi mai ngày bén rễ Lá sẽ xanh, hoa sẽ nở, hương bay Lời của nắng, của gió, của mây Xáo động hồn thơ, hồn của cỏ cây Đừng bao giờ xa nhau, em của anh Có giận hờn xin hãy là lẽ thường Phút giây thôi, biển lại về với biển Lại dạt dào, xao xuyến, lại mênh mang Như rễ cây, từng ngày sâu lòng đất Hút căng mình, nhựa sống của yêu thương Như sóng biển, mãi vấn vương bờ cát Mãi ôm bờ, ôm dào dạt, miên man Thực trong tay - mà anh cứ ngỡ ngàng. 29
- 30. Đời sang trang Từ ngày có em, đời sang trang Hạnh phúc quá, mọi thứ đều khác hẳn Em trao tặng anh, tình yêu trong trắng Anh quỳ nhận, trong ngỡ ngàng vô tận Tình em như biển cả, như núi sông Như cung đàn, chơi vơi đến không cùng Anh muốn hát ngàn lời yêu tha thiết Dâng tặng em - Là cả sắc xuân hồng. 30
- 31. Anh tặng em (11) Tưởng đã quên rồi, chuyện năm xưa Tháng ngày lằng lặng, tháng năm qua Vùi sâu ký ức, thôi buồn nhớ Quen bước phong trần, dạn gió mưa Nào có ngờ đâu, có một ngày Trời đất xoay vần, ai có hay Đời còn dun dủi, ta còn gặp Chuyện cũ năm xưa, người còn đây Em hạnh phúc không, hạnh phúc không? Giầu sang phú quý, anh chúc mừng Người ấy công danh, quyền thế thế Giá nhỡ cùng anh, có khổ không? 31
- 32. Em đấm đấm tôi, chuyện sầu tuôn Vô tình chi mấy, cho nát lòng Hạnh phúc phải đâu là quyền thế Bất hạnh ấy là quên nhớ mong Em ơi, đừng nhắc nữa thêm đau Chuyện đã thế rồi, còn biết sao Người ấy lắm tiền, em làm phước Cho người nghèo khổ, gọi lòng nhau Anh tặng em đây, có muộn không? Mấy tập thơ thôi, chẳng bạc vàng Nửa đời thao thức, nửa đời viết Cho người, cho em - cho mênh mang. 32
- 33. Nuối tiếc Hà Nội, cái thời thanh bình ấy Em ở nơi nào, có nhớ không? Hồ Trúc Bạch những ngày thơ mộng Chuyện học bài, chuyện gẫu, mông lung Cái ngày ấy, chúng ta thường thế Phải tỏ ra thanh lịch, kiêu sa Tình thắm thiết, không lời nói nhỏ Càng yêu nhau, càng thêm giữ kẽ Phải vì thế, vì thế không, có phải? Để xa rồi, xa nhớ mãi, không thôi Từng sợi nhớ, từng sợi bạc mái đầu Sao là không - Đã không là của nhau? Nuối tiếc rồi, nuối tiếc mãi mang theo! 33
- 34. Chia phôi (1) Thế là hết, mảnh trăng tình đã lặn Tình yêu chúng mình, chẳng thể xa hơn Em có con đường của em, anh có lý tưởng Dám trách gì em, chuyện thế thường Dù hạnh phúc tột cùng, anh vẫn thấy mong manh Những đam mê, yêu thương không giới hạn Đó là những gì Trời, Phật ban tặng Cho những tâm hồn, còn nguyên tờ giấy trắng Em Một nửa của thiên thần Một nửa của “Cái Tôi” Muôn thuở thôi - Cái chuyện Tình - Đời Ai đã dám từ bỏ giàu sang Để chuốc lấy cái nghèo hàn 34
- 35. Biết làm sao, hỡi tình duyên ngang trái Anh không thể giàu có bằng sự đê hèn Anh không thể làm việc chỉ vì tiền Lý tưởng đời mình, dễ đổi được đâu em Chẳng trách gì em, chẳng trách em Phút giây huy hoàng vẫn còn đó mãi Trên đời này mấy ai vượt qua nổi Mà trách em - Anh chỉ chút buồn thôi Nhưng anh thì - Mong mãi mãi em vui. 35
- 36. “Chia phôi (1)”- bản tình ca đánh thức những lý tưởng ngủ quên… Tôi có may mắn được gặp nhà thơ Đậu Nguyên Khôi một đôi lần. Và lần nào cũng vậy, tôi cứ thế ngồi lặng yên hàng giờ nghe anh say sưa kể chuyện. Nếu không phải vì công việc buộc tôi phải tạm biệt anh thì có lẽ tôi còn muốn ngồi đó nghe anh kể hoài những bản tình ca bằng lời đến mãi không thôi. Điều gì đặc biệt và cuốn hút ở Đậu Nguyên Khôi đến vậy? Tôi nói, đó chính là tâm hồn của anh, là đam mê của anh, lý tưởng của anh, và… tình yêu của anh! Anh đã gom tất cả lại, và gửi vào trong thơ. Giờ thì, ngừng đôi chút, bạn hãy thử cùng tôi nhắm mắt lại và tưởng tượng về những cuộc tình xung quanh ta hôm nay… Bạn thấy gì? Cuộc sống hiện đại ra sao? Hạnh phúc thì sao? Chia ly thì sao? Có phải người ta thật dễ khóc, người ta thật dễ buông lơi đời sống này chỉ vì mộng tình yêu tan vỡ. Hôm nay, có mấy ai đau đáu về những tình yêu lý tưởng? Còn tôi, tôi tìm thấy nơi ấy có Đậu Nguyên Khôi! Và tôi thấy Đậu Nguyên Khôi trong bài thơ “Chia phôi (1)”. 36
- 37. “Chia phôi (1)” là sự chia ly đáng tiếc của một mối tình đẹp. Không có gì đau khổ, day dứt bằng sự chia ly. Đó là một hiện thực hằng ngày, hàng giờ trong cuộc sống. Đậu Nguyên Khôi không hề lẩn tránh điều đó. Trong hầu hết các bài thơ về tình yêu của anh, dù là có thật của riêng mình, của người, hay mang tính chất hư cấu, tất cả đều nặng về một tình yêu lý tưởng, vượt ra ngoài cuộc sống vật chất. Anh viết: “Ai đã dám từ bỏ giàu sang Để chuốc lấy cái nghèo hàn” Đó phải chăng là một triết lý mà xã hội càng về ngày nay chúng ta càng nhìn nhận rõ hơn. Tôi đã thấy sức mạnh của đồng tiền từ cổ chí kim, nhưng là người sống trong xã hội hiện đại, mỗi ngày đọc bao nhiêu tin bài về vòng xoáy ác nghiệt này, tôi hiểu những gì nhà thơ nói. Thực tế khi xã hội có sự xa cách giàu nghèo, thì cuộc sống tinh thần và cuộc sống vật chất luôn là những mẫu thuẫn có thể thường gặp trong nội tại mỗi con người. Người con gái đẹp cũng vậy thôi, từ một trái tim trong sáng của tuổi trẻ, với những cuộc tình lãng mạn, mộng mơ, đến một ngày dần nhường chỗ cho những cám dỗ về sự giàu sang, phú quý, quyền hành, và danh vọng: “Em, một nửa của thiên thần, một nửa của cái tôi 37
- 38. Muôn thuở thôi – cái chuyện tình – đời”. Chuyện muôn thuở phải đâu ai không biết. Nhưng ở đâu đó, hoặc ít nhất là trong khao khát của nhà thơ, luôn tồn tại một cuộc sống lý tưởng, một cuộc sống coi trọng phẩm chất, nhân cách hơn cả tiền bạc, quyền uy và danh vọng. Và để giữ được lý tưởng đó, con người phải tự vượt lên tất cả, vượt lên khỏi mình, như nhà thơ, nhà biên kịch Lưu Quang Vũ từng viết trong bài “Thơ tôi là mây trắng của đời tôi” “Vượt khỏi mình, tôi đến với muôn phương Nói lời riêng mà thấu triệu con tim.” Chúng ta có bao giờ đặt câu hỏi, vì sao mà sự nghiệp của Lưu Quang Vũ mãi trường tồn? Tôi cũng từng đem câu hỏi này dành cho nhà thơ Đậu Nguyên Khôi. Anh nói, tất cả những thứ hời hợt trên đời đều có lúc tan biến, nhưng lý tưởng thì không bao giờ mất. Chúng ta cũng đừng nghĩ lý tưởng là điều gì đó quá xa vời, viển vông, hay cá nhân. Bởi lý tưởng cao đẹp chính là lý tưởng chạm đến tâm can của nhiều người. Tình yêu cũng vậy, tình lý tưởng là tình đem đến nụ cười nhiều hơn nước mắt, đam mê hơn là bồng bột, hạnh phúc hơn là khổ đau. Đó chẳng phải là điều ai cũng khao khát hay sao? Chính nhà thơ Đậu Nguyên Khôi cũng khao khát đến cháy bỏng điều ấy, khao khát “đánh thức” tình yêu lý tưởng bấy lâu nay 38
- 39. dường như đã ngủ quên trong xã hội đầy rẫy những kim tiền. Như trong “Chia phôi (1)”, bên tình, bên lý tưởng chẳng khác bên tình bên hiếu trong “Truyện Kiều”, nặng nhẹ khó phân. Chọn bên nào cũng thật khó khăn. Và nhà thơ đã phải tận cùng đau xót để dứt khoát: “Anh không thể giàu bằng sự đê hèn Anh không thể làm việc chỉ vì tiền Lý tưởng đời mình dễ đổi được đâu em?” Nhưng chỉ dứt khoát đâu làm nên lý tưởng, chỉ dứt khoát thôi thì đâu phải là Đậu Nguyên Khôi. Trong hầu hết các bài thơ đầy tính quyết liệt ấy, còn là sự vị tha, sự bao dung, sự chung thủy. Tình yêu dù không thành cũng vẫn là mãi mãi, những cái đẹp dù không thể kéo dài hơn nhưng vẫn là một kỷ niệm không thể phai mờ. “Chẳng trách gì em, chẳng trách em Phút giây huy hoàng vẫn còn đó mãi Trên đời này mấy ai vượt qua nổi Mà trách em anh chỉ chút buồn thôi Nhưng anh thì - mong mãi mãi em vui”. Đến đây tôi bỗng nhớ đến nữ nhà thơ nổi tiếng người Nga - Olga Berggoltz, khi chia tay người tình, bà cũng có tình cảm tương tự: “Anh hãy cố vui lên dù con đường hai ngả Tìm hạnh phúc bình yên trong ấm áp cơn mưa!” (Mùa lá rụng) 39
- 40. Trước khi gặp Đậu Nguyên Khôi và đọc thơ Đậu Nguyên Khôi, tôi vẫn là kẻ sẵn sàng đạp đổ tình yêu nếu phát hiện một nửa trái tim của mình lừa dối. Tôi đã không có được sự vị tha như anh. Nhưng giờ khác rồi, Đậu Nguyên Khôi đã cho tôi lý tưởng về một tình yêu đẹp, nếu có thể bên nhau thì cũng nhau vun đắp, nhưng nếu chẳng thể cùng nhau đi suốt cuộc đời, thì hãy dành cho nhau sự thấu hiểu. Bởi vì sao ư? bởi trên đời này đâu phải chông gai nào ta cũng dễ vượt qua, và bởi vốn dĩ người ta gặp nhau trong đời đã là một cái duyên, nên chia ly “mong mãi mãi em vui” là thế! Ôi, cách xử sự thật không thể tốt hơn! Thơ Đậu Nguyên Khôi là con thuyền trăn trở nhiều lý tưởng cao đẹp. Và “Chia phôi (1)” là một bản tình ca đánh thức những lý tưởng ngủ quên. Lý tưởng ấy là nhân cách, là phẩm hạnh, là cái trong sáng, cao thượng, là sự thủy chung, son sắt trong tình yêu, là những phút giây vĩnh viễn không thể phai mờ… Phải chăng đó chính là nhân tố có sức cảm hóa mạnh mẽ của thơ Đậu Nguyên Khôi? Thạc sỹ Văn học - Hoàng Yến 40
- 41. Chia phôi ngậm ngùi Em ngưỡng mộ anh, em yêu anh Anh có trái tim, anh có tấm lòng Anh cho em, tình yêu trong trắng Anh đừng bỏ em, đừng bỏ em! Ôi! Tôi có thể nào chia tay em đây Nhưng đời tôi giờ như cánh chim bay Giữa trùng khơi, mưa gió Không còn cây, không còn tổ Tôi không thể nhìn thấy em khổ Tôi yêu em mà, trắng đêm không ngủ Nhưng đời là thế, đành thế em ơi Tôi mãi mãi yêu em, đến tận cuộc đời. 41
- 42. Anh đi rồi Ngày ấy khi anh không còn đến nữa Em mới thấy lòng mình trống trải quá Mấy năm học cùng nhau ta chỉ thế Cứ mơ hồ, cứ lặng lẽ, hư vô Sao lại thế, làm sao có thể thế Anh thông minh, phẩm hạnh thế kia mà Anh học giỏi, lắm “tài vặt” quá thể Sao nỡ nào đạp dẫm một tài hoa Hồi thực tập, em biết anh trĩu buồn Bao đớn đau dồn trút lên phím đàn Cả phòng lặng im và em bật khóc Từng tiếng đàn, giằng xé nát tim em Cung đàn ấy anh chơi tự bao giờ Mà chứa chất nỗi lòng anh chan chứa Em biết rằng chẳng còn anh, chẳng thể Anh đi rồi, em nuốt lệ vào trong Anh đi rồi, em sống với riêng em. 42
- 43. Giọt nước mắt em Cám ơn em! Anh hạnh phúc quá chừng Nước mắt em rơi, rơi xuống đời anh Từng giọt rơi, rơi từng giọt vào hồn Xé tan bớt mảng băng buồn lạnh giá Sau ba năm, ba năm dài xáo động Bước vào trường lòng chật ních ước mơ Chạy đua thời gian, quên ăn, quên ngủ Đến cả tình em, anh còn quên nữa! Thật thế mà. Em có biết? Chao ôi! Không dám ăn đến nắm xôi mấy xu Không dám mua đến chiếc áo thứ ba Mộng là thế, mà tiền có ai cho! Em biết đấy, kỉ niệm trường Bách Khoa Anh đã viết bằng trái tim lộng gió Ai nào biết, có một ngày như thế Xa trường, xa em, xa hết bạn bè 43
- 44. Dông bão mịt mùng, quằn quại nỗi đau Ốm liệt giường bốn tháng sau ngày đó Cảnh gia đình thuốc thang đâu có dễ Thế mà qua - Qua được mới lạ chưa! Trong mịt mùng cứ ẩn hiện bóng em Cái cô N, đôi dép vẹt đế mòn Gái Hà Nội mà giản đơn như không Nhưng toán thì không chịu kém cả anh Cái cô N, ngày lao động xây trường Đi cùng đôi với thằng T - Làm anh Giữa trưa hè lên cơn sốt đùng đùng Có buồn cười, em có buồn cười không?! Một quãng đời, một mảnh đời nhẹ tênh Lũ đời trôi, trôi không kịp nhìn em Cuốn xa xăm, xa xăm mãi thác ghềnh Anh biết rằng, anh chẳng thể còn em Nhớ thương vùi trong mãi nỗi nhớ thương. 44
- 45. Mười năm Hồ Gươm Xuân này nữa, đã mười xuân Ta vẫn đến đây, ngắm Hồ Gươm Để ngắm trăng suông, hoa cỏ dại Để lòng vui chút lẫn buồn thêm Xuân này nữa, đã mười xuân Xuân vẫn lạnh lùng xuân xa xăm Đời nuốt cô đơn, tình lẳng lặng Một cõi lòng riêng, một cõi lòng Ta biết tìm ai, cũng như ta Để mà tâm sự, để sẻ chia Hai nỗi cô đơn, cùng chụm lại Lẽ nào chẳng thấy Xuân hiện ra! 45
- 46. Tôi yêu Là con người, tôi không thể không yêu Yêu tha thiết, yêu đến chết Yêu em bằng tình yêu đẹp nhất Và tôi yêu Nhân phẩm, công bằng, bác ái... Yêu đất nước tôi, từng ngày khắc khoải Có tình yêu nào, nặng lòng tôi hơn vậy! 46
- 47. Hai mẹ con nhà địa chủ Thằng cu ngồi đấy khóc Cát bụi lấp mặt mày Mẹ nó giờ hết sữa Bụng lép, bộ xương gầy Thằng cu ngồi đấy khóc Người qua đường lại qua Nó là con địa chủ Còn ai dám xót xa! Thằng cu ngồi đấy khóc Nó ôm mẹ lay lay Bộ xương gầy bất động Mẹ nó chết sáng nay Thằng cu nằm đấy khóc Nó còn lại một mình Lũ ruồi xanh táo tác Người qua người lặng thinh! Năm 1954 47
- 48. Cảm khái Họ khinh ta rách chẳng ra gì Áo vải bạc mầu lại sứt khuy Ta khinh thiên hạ sang nhưng ngốc Thế sự vần xoay chẳng biết gì. 1953 (Một đêm trên đường đi chợ tỉnh buôn rau) 48
- 49. Tiếng gọi đâu đây Hãy bước lên, những tầm thường, nhỏ bé Trút bỏ đi, cái khôn ngoan khốn khổ Đến chân trời ấm nắng của muôn hoa Như những gì Chúa đã ban cho ta! 49
- 50. Không đề Ta yêu Người, sao Người cứ bước qua Ta yêu Đời, sao Đời mãi dối ta Ta yêu Trời, sao Trời gieo bão tố Ta yêu Trăng, sao trăng sáng hững hờ! 50
- 51. Viếng Côn Sơn Tôi đứng đây, hồn thiêng Côn Sơn Nghe tiếng gió than, tiếng biển hờn Chuông chiều ngân vọng, chiều cô tịch Ngàn năm hương khói, chốn linh nghiêm Thắng giặc, chăn dân dạ chửa an Nước nhà lâm nạn “giặc nội xâm” Nịnh thần kéo cánh, chia nhau lộc Tính kế bầy mưu, hại sĩ thần Chuyện ấy phải đâu Người chẳng biết Vận Trời, vận Nước, biết sao đây? Lệ Chi đau đáu vời non nước Nghĩa khí công thần, ai với ai? Nguyễn Trãi ơi! Người ngự đây Tấc dạ ngàn năm mãi vơi đầy Bình Ngô Đại Cáo âm vang vọng Côn Sơn một cõi, nước non này! 51
- 52. 52
- 53. Viếng mộ cụ Nguyễn Du Tôi đứng đây, nghi ngút hương bay Như hồn Kiều, phảng phất đâu đây Như hồn Người, thoảng bay gió lá Trăm năm, vạn kiếp, tụ quanh người Người vẫn còn đây, hương khói đây Cho tôi chắp lạy, nén nhang này Tiên Điền một cõi, Người ngồi đấy Thiên hạ về đây, tưởng nhớ người Những điều Người thấy, xưa nay thấy Thấy đấy nhưng đời mấy ai đau Đau đấy, ai đã đau như Người Người đau cái nỗi đau của Đời “Bất tri tam bách dư niên hậu Thiên hạ hà nhân khốc Tố Như”1 Có đôi khúc, đôi người thô thiển Làm nỗi đau Người, đau nhói thêm! 1 Một câu thơ của Nguyễn Du. 53
- 54. Đâu phải ba trăm, mà vĩnh hằng Thiên hạ càng thêm thấu nỗi lòng Nhân định thắng thiên, Người dạy thế Chữ Tâm kia thiếu, chữ Tài không! Chữ Tình, chữ Hiếu nặng hai vai Nợ Đời, nợ Nước có ai hay? Ai đấy khóc Người tâm dạ sáng Ai còn động giấc ngủ Người đây?! 54
- 55. 55
- 56. Đôi mắt và tiếng hát Em ơi, làm sao anh không buồn Trong một lần giặc Mỹ ném bom Chúng đã cướp đi vĩnh viễn Đôi mắt đen huyền của em Ôi, đôi mắt đen huyền long lanh Đôi mắt của trời xanh mộng ước Em thường nhìn anh Cái nhìn trong suốt Ôi, đôi mắt huyền thẳm xanh Tiếng tim yêu, tiếng của ngàn năm Lời của gió, của trăng huyền dịu Anh của em, vẫn của em đây mà Càng yêu em, hơn bao giờ như thế Cái khổ đau ta cùng chia sẻ Rồi em sẽ sáng - sáng bằng ý chí 56
- 57. Và giờ đây, thay vì ánh mắt em Là tiếng hát - Tiếng hát tự con tim Em cất lên, lắng đọng cả không gian Như mắt đen huyền, bừng sáng long lanh Trời chẳng phụ, Phật thương em ý chí Vượt lên trên - Trên tất cả nỗi đau Bởi tình yêu ta, mãi không phai màu Vui lên em, cười tươi như ngày nào Hạnh phúc vơi đầy - Trời vẫn đầy sao. 57
- 58. Xin hãy đừng quên Kính dâng hương hồn những người đã ngã xuống trong Thế chiến II Xem xong phim rồi, tôi thức trắng đêm Những đôi mắt Nga mở to xanh thẳm Những nụ cười thơ ngây Chúa ban tặng Các cô gái Nga đẹp như ánh trăng Đó là hình ảnh Những nữ Hồng Quân, trước giờ xung trận Mới hôm qua thôi Họ còn là những nữ sinh, sinh viên, diễn viên... Mới hôm qua thôi Lần đầu tiên Người con trai, cầm tay trao tặng một nụ hôn Mới hôm qua thôi Còn miệt mài trên trang sách, phím đàn... Bây giờ đây Những đôi chân mảnh mai Lội qua cánh rừng bùn lầy ngang gối Bàn tay trắng xinh Cầm chắc tay cây súng dài 58
- 59. Chưa gặp địch, chưa đến giờ nổ súng Họ còn đùa vui, vuốt ve mái tóc Khe khẽ hát - Những bài hát Nga kiệt tác Đó là những phút giây trước giờ nổ súng Liền ngay sau đó thôi Xung vào trận, hiên ngang xiết cò nhả đạn Tiêu diệt lũ giặc trời, đen như ruồi Coi thường bom nổ, đạn rơi - rạch nát bầu trời Người người ngã xuống Người người xông lên Chỉ còn rực cháy trong tim Tình yêu Tổ quốc, tình yêu đất nước Quyết liệt tin, quyết liệt giành Thắng lợi cuối cùng Hàng triệu trái tim yêu ngừng đập Hàng triệu cặp mắt xanh mở to khao khát Hàng triệu nụ cười trên môi chưa tắt Những đóa hoa xinh còn cài trên mái tóc 59
- 60. Hàng triệu trẻ em mắt tròn xoe Non nớt, thơ ngây như đấng cứu thế Hàng triệu cụ già, hàng triệu người vợ Hàng triệu cánh tay chắc khỏe Hàng triệu thanh niên tràn đầy sức trẻ Chỉ mấy năm, hai mấy triệu người ngã xuống Họ chết cho loài người được sống Họ chết vinh quang anh dũng Đó là ngày mãi mãi hào hùng - Mồng Chín Tháng Năm Có thể nào quên, sao nỡ quên Có thể nào sửa xóa, sao dám sửa xóa Hai quả bom nguyên tử Hai thành phố Nhật, chết vạn người đó Mấy chục năm sau, chưa hết phóng xạ 60
- 61. Đừng bao giờ quên, đừng lẫn lộn Chiến tranh hãy còn tàn phá Trung Đông Bọn lái súng làm giàu bằng bom đạn Đẩy con người giết nhau tang thương Đừng làm ngơ, đừng đứng ngoài cuộc Chống cấm vận, chiến tranh hạt nhân nguyên tử Đừng để những chiếc đầu nóng Những bàn tay điên rồ Ấn nút hạt nhân nguyên tử Ngàn năm văn minh, chốc thành vô nghĩa Ai sống được trong bầu trời phóng xạ chứ? Mà cứ nhơn nhơn ra Theo thằng này, thằng kia! 61
- 62. Nữ Hồng Quân Liên Xô 62
- 63. Chuyện xưa, chuyện nay Một buổi chiều, cơ quan tôi lặng người Công an đến còng tay người kế toán trưởng Người kế toán trưởng nhiệt tình, vui tính Sống hàng ngày, tằn tiện, phân minh Thế là ông nhận tù chín năm Tội biển lận công quỹ chín ngàn Cho người Đảng viên đi kháng chiến chín năm Mỗi năm tù ứng với một ngàn đồng Thế là cả đời bộ đội mất tăm Ngày ông về - Tôi - người đầu tiên đến thăm Dẫu sao - Ông từng là trưởng phòng Tôi làm việc dưới quyền ông cả mấy năm 63
- 64. Thế đấy! “Bao cấp” cũng có cái nghiêm của “bao cấp” Thời đó, chỉ có thể ăn cắp Khó lắm - Đừng nói chuyện tham nhũng Vì ăn cắp, nên cả mấy năm không sủi hơi, sủi tăm Tiền ăn cắp dấu kín - không dám tiêu, dám ăn Mua con gà, khép cửa, bóp cổ ăn vụng Cục trưởng cũng chỉ hơn một trăm Tiền đâu ra để chơi sang Không như bây giờ người ngụy biện Ngày nay tham nhũng quá tinh vi Tinh vi gì? Nhà lầu, xe hơi sờ sờ Mấy biệt thự cho bồ nhí Con mới du học về, mở doanh nghiệp triệu đô Bàn dân thiên hạ biết cả Công khai nhơn nhơn ra thế Ngẫm chuyện xưa, chuyện nay Mỗi thời một cái hay, mấy cái dở Anh hùng thời nay đâu tá?! 64
- 65. Của hồi môn Tôi thường nghe bên Tây Có lắm chuyện cũng lạ Có ông bố tỉ phú Di chúc ông để lại Chỉ cho con một tí Còn đâu hiến tất cả Quỹ từ thiện chục tỉ Ông bảo: của thừa kế Để lại cho con ông Đâu phải chỉ là tiền Là cái đầu ông luyện Cách làm giầu, thăng tiến Của làm ra mới quý Của ăn không dễ lười Suốt ngày chỉ ăn chơi Tỉ mấy cũng hết veo Ở nước ta có Bà Đó là “Bà mẹ cả” Bà mẹ tên: “Quốc Gia” Của như trời, như bể 65
- 66. Để lại cho lũ con Toàn là các “ông Tổng” Hàng triệu héc ta đất Toàn những chỗ “Đất vàng” Ông con ngồi cho thuê Tiền thuê thu tỉ tỉ Phần “thặng dư” ém nhẹ Phần còn lại lương chia Sắp nghỉ hưu ông bán Ông góp vốn chung cư ... Của hồi môn to thế Nhoáng cái mất tăm cả Con chẳng phải, cháu không Mẹ chẳng phải mẹ riêng Mà ông mình được hưởng Toàn bộ của hồi môn. Ông vui - Cả nước buồn ! 66
- 67. Ông hàng xóm tốt bụng Bây giờ nhà tôi chẳng cái gì thiếu Của mua, của biếu vô kể Thịt bò Úc, bơ Đức, táo Mỹ Đôi khi còn phải đổ đi Ông nhà tôi bảo: Thà đổ đi Chớ dại gì vác cho ai Họ ăn không, còn lắm chuyện điếc tai Mình làm quan, toàn ăn của nước ngoài... Ông nhà tôi nói cũng phải! Nhưng chuyện ấy, làm tôi nhớ lại Chuyện mười mấy năm xưa ấy Mấy cân thịt ông hàng xóm cho Làm tôi nhớ mãi! 67
- 68. Hồi đó ông nhà tôi làm bí thư phường Lương ít, đông con, tháng tem nửa cân Tôi và hai con mới ra, chưa tiêu chuẩn Lễ tết còn chưa có thịt để ăn. Gia đình tôi ở cạnh một “ông tốt bụng” Chả là ông làm ở cái “cơ quan ghê lắm” Cứ lễ tết, thịt chia tới mấy chục cân Ông chỉ dùng một nửa Còn một nửa cho mỗi người một tí Năm nào cũng thế Bà vợ băn khoăn chẳng dám nói gì Bởi hàng ngày ông sống rất chi ly Nay cho đi, mai thiếu ai cho? 68
- 69. Nhiều khi tôi nghĩ, ông dở hơi Ai trên đời này nhiễu sự đến vậy? Mãi sau khi ông chết rồi Tôi mới hiểu Qua tập thơ ông để lại! Tôi đọc, tôi khóc, lòng tự hỏi Sao bây giờ ăn không hết đổ đi Còn bao kẻ đầu đường, xó chợ Tôi thấy lòng mình xót xa Sao không cho Người - Mà đổ đi kia chứ?! 69
- 70. Chia phôi (4) Thời “Bao cấp” tôi với anh là anh em Tuy hơi xa, nhưng ta vẫn luôn gần Bữa cơm đạm bạc, ta mời nhau ăn Chuyện vui, chuyện buồn tâm sự cả đêm Từ ngày anh lên cục trưởng Khách khứa lu bù, chẳng thể gặp nhau Ngày tháng trôi đi, tình cũ phai màu Vẫn anh em đấy Nhưng số phận đã khác nhau! Thật ra tôi cũng có cơ hội làm giàu Nhưng tôi cứ ám ảnh “cái ông” Văn Cao “Cái ông” Hữu Loan, “cái ông” nảo, ông nào Tôi chọn “làm người” ương dở làm sao! Chuyện thời thế, thế thời, phải thế Biết thế nào để giữ nhau đây? Thôi, xa anh Tôi đến với lũ nghèo Dẫu biết rằng “Bãi bể nương dâu” Chuyện thị trường - nay thấp, mai cao! 70
- 71. Vi tính và tôi Có một thời tôi tưởng cái gì mình cũng biết Cho đến ngày trên đầu tóc bạc Tôi tập tễnh vi tính, tơ nét2 Tôi bỗng nhận ra Cái gì tôi cũng chỉ biết một nửa! Tôi trở thành đứa trẻ Nhìn quanh thấy cái gì cũng lạ Cái gì cũng mới mẻ Tôi bắt đầu được suy nghĩ Suy nghĩ bằng thông tin đa chiều Phải học thêm, phải học thêm thôi! Hỡi những người “sống lâu trăm tuổi” Xin bỏ bớt lố lăng, kiêu căng Đừng lừa người, dối mình Đừng khư khư mãi cái lỗi thời, “cái Tôi” Xin cùng nhau khiêm tốn, học hỏi! Có được không bạn hỡi? 2 Internet. 71
- 72. Mơ mãi mơ hoài Bao năm rồi, ta sống trong mơ Mơ mãi, mơ hoài, mơ chẳng thấy Mơ đến héo hon, mơ mòn mỏi Mà sao ta vẫn sống trong mơ! Mơ một ngày, không còn thấy em thơ Vơ vất bụi bờ trong gió mưa Mơ một ngày không còn thấy cụ già Còng lưng gánh hàng rong vỉa hè Chả thấy ai buồn mua Chỉ thấy người đuổi xua... Mơ một ngày không còn thấy người nông dân Nước mắt lưng tròng nhìn đất mình Bị ai đó dùng sức mạnh, đồng tiền tước mất Mấy miệng ăn thiếu đất để làm... 72
- 73. Mơ một ngày em sẽ hiểu Dù đói nghèo, khổ đau Anh không thể nào thiếu Tình yêu đất nước, con người Tình yêu công bằng, tự do, lẽ phải... Anh không thể thiếu Như thiếu cơm, thiếu vải Thiếu tình yêu của em Vì có tình yêu ấy Tình yêu dành cho em Mới sáng trong, thắm đậm nghĩa tình. 73
- 74. Chuyện ông bà xứ Canada Có ông, bà xứ Canada Trúng xổ số mười hai triệu hai trăm ngàn đô la Ông chỉ để lại hai trăm ngàn Còn mười hai triệu hiến vào quỹ từ thiện cả Người ta hỏi: sao ông không giữ lại? Ông trả lời thật vui: tôi đã có bà ấy! Chúng tôi yêu thương nhau trọn đời Là đủ rồi! Ôi! Cái ông già Canada! Sao họ có thể quý giá đến thế Nghe thấy người mà nghĩ đến ta Sao chỉ vì tiền - tiền là tất cả! 74
- 75. Khóc mẹ Cuộc sống mưu sinh tôi bước đi Chân trời góc biển và gió mưa Tôi để mẹ tôi mình ở lại Chống đỡ với đời, nuôi em thơ Lầm lũi bao năm được chút tiền Tôi mong gặp mẹ đáp đền ơn Mười năm trở lại nhà vẫn thế Mẹ còn đâu nữa với cõi trần! Tôi khóc, tôi than có ích gì Tôi buồn, tôi tủi còn thấy chi Hỡi người may mắn đang còn mẹ Có thấu lòng ta với mẹ ta! 75
- 76. Mười năm xa nhớ mẹ Đã mười năm rồi tôi xa nhà Tết trực thay cho người ở xa Giao thừa vui chút nghe pháo nổ Uống cô đơn, nhắm chua chát giao thừa! Mẹ ơi! Mẹ ơi! Mẹ có khỏe không? Có kiếm đủ tiền nấu nồi bánh chưng? Cho sáu miệng ăn, bốn đứa con Mẹ ngồi ăn, thiếu vắng con, mẹ buồn! Đã bao lần, con nghe tin mẹ ngất lề đường Lại lồm cồm dậy, nai lưng gánh Có phải trời phú cho mẹ sức sống dai dẳng Hay ý chí mẹ như núi như sông?! Con ra đi lăn lóc giữa đời Hai bàn tay trắng với đơn côi Cũng có lúc bừng lên xán lạn Rồi lại chìm trong mất mát mà thôi 76
- 77. Nhưng còn sống, con không thể khác Dẫu biết rằng gương vỡ chẳng thể lành Con sinh ra trong thời buổi tai ương Cũng như mẹ, con không dễ chết Mẹ ơi! Mẹ ơi! Con rất buồn, con không gánh vác Được chút gì cho mẹ Con mang nhiều ước mơ tuổi trẻ Những ước mơ trời sinh ra con thế Những ước mơ cuốn hút con không đừng Mẹ ơi! Mẹ ơi! Mười tết con không về Mười lọ nước mắt mẹ dành đó Mười lọ nước mắt con cất đây Biết bao giờ mới được gặp mẹ cùng mọi người Có lẽ đến rồi Sẽ đến thôi! Mẹ ơi! 77
- 78. Tặng em (12) Anh tặng em xao xuyến một chiều thu Lá thu lay động, gió thu đùa Tặng em nắng đẹp phương trời ấy Mang bóng hình ai, gieo ý thơ. Tặng em (14) Anh tặng em trời đất chiều thu Nắng thu vàng rắc, gió thu mơ Tặng em là cả hồn thu ấy Chỉ nhận một thôi, một ý thơ . 78
- 79. Em ơi ngủ cho ngon Vừa nằm xuống ngáy liền Chả thiết âu, thiết yếm Vừa làm vừa kiếm thêm Cả ngày mười hai tiếng! Tôi biết em mệt lắm Lo cho năm miệng ăn Cái thời gì cũng hiếm Bom đạn nổ đùng đùng Em ơi ! ngủ cho ngon Anh ngồi quạt cho em Trời nóng mà mất điện Anh quạt có mát không? 79
- 80. Nhìn em ngủ mà thương Vừa hồn nhiên, vừa đẹp Tình yêu dành chồng con Biết nói sao cho hết Biết làm ăn, tính toán Biết làm thơ, hát hỏng Khi kiếm được, lòng vui Hát anh nghe đằm lắm! Tôi rón rén mắc màn Sợ động giấc ngủ em Biết đâu em đang mộng Đang hát lời yêu anh! 80
- 81. Tiếng xuân Em thấy chăng? mùa xuân đã đến Cỏ hoa đón chào, mưa lất phất bay Tiếng chim hót ngợi ca tình ai vậy? Mà lòng người như uống men say! Em thấy chăng? tiếng xuân thầm gọi Những lời yêu, run rẩy trên môi Đó đây, xuân sang - Ánh mắt, môi cười Em hãy lắng nghe, tiếng xuân đắm đuối Hương- sắc - màu xuân trong cõi yêu Em có nghe tiếng lòng anh thầm gọi Khúc nhạc tình anh viết riêng tặng em Em có nghe tiếng biển động trong tim Khao khát “tiếng anh” hé rung môi em! 81
- 82. Rắc rối Hãy yêu em,hay mái mãi xa em? Hãy thương em hay mãi mãi giận hờn? Hãy quên mau hay mãi mãi khắc sâu? Ôi! Tình yêu mới rắc rối làm sao! 82
- 83. Chuyện thời cuộc Trong lịch sử nước Mỹ Lần đầu tiên xâm lăng Vớ vào đúng Việt Nam Đành chịu thua cay đắng Đại chiến thế giới hai Nước Đức đánh châu Âu Nhằm Liên Xô đánh thẳng Mỹ an toàn đứng trông Đến khi Liên Xô thắng Mỹ nhảy ra chia phần Mấy quả bom nguyên tử Người Nhật chết, nhớ không? Từ ngày Liên Xô rã Mỹ trở thành chúa tể Đâu đâu cũng chọc vào Người nước ấy giết nhau! Hãy xem “dân chủ” họ Nạn phân biệt màu da Dân đói chiếm phố Wall Họ hốt sạch, hốt liền 83
- 84. Nhiều nước theo nước Mỹ Họ đều trở nên giàu Nhưng cái giàu có ấy Phải chăng được không sao? Phải cho đặt căn cứ Phải ngoan ngoãn cúi đầu Nếu không “Cách mạng Màu” Tổng thống ắt treo cổ Đi đâu cũng răn đe Kể cả dùng nguyên tử Nhưng cấm họ tự vệ Cấm họ có vũ khí Thế mà ở trên đời Còn lắm người lẫn lộn Ôi! Thế giới ngày nay Biết bao điều bất ổn! Chống tham nhũng áp bức Đòi dân chủ dân quyền Phải gắn liền, gắn chặt Chống chiến tranh, cấm vận 84
- 85. Nhỡ thằng khùng ấn nút Liệu ai còn, ai mất Mà cứ nhơn nhơn ra Theo thằng này, thằng kia Cứ tập trận, kéo bè Cứ khối này, khối kia Cứ lừa dân nước mình Để tranh giành cái ghế Hỡi loài người khốn khổ Hãy mở mắt thức dậy Chống chiến tranh, cấm vận Chống nguyên tử, hạt nhân Đừng tưởng nước mình mạnh Nhiều tiền, lắm hạt nhân Mà ủng hộ chiến tranh Sớm tỉnh ngộ - Kẻo muộn. 85
- 86. Chuyện lạ ở xứ người Tôi chưa đến nước Nhật Mà chỉ xem ti vi Ôi bao điều lạ thật Ôi bao chuyện diệu kỳ? ...Có em bé chín tuổi Sóng thần cướp mẹ cha Em một mình rong ruổi Kẻ bơ vơ không nhà! Gặp một người thương bé Đưa cho em nắm cơm Em cám ơn không nhận Nhường cho người đói hơn? ...Có một điều kỳ lạ Thủ tướng không nhận lương Cứu giúp người hoạn nạn Khi dân thường đau thương 86
- 87. ...Có một điều kỳ lạ? Thợ trẻ phải tránh xa Vào nhà máy phóng xạ Nhường chỗ cho người già Phải chăng điều giản dị Người già sống đã lâu Dẫu chết không nuối tiếc Thương thợ trẻ xanh đầu Chuyện lạ ở xứ người Rõ thật vậy mười mươi Tôi tự mình thắc mắc Khó tìm câu trả lời. 87
- 88. Sân ga Ngày ngày trên sân ga Có bao chuyến tàu đi, tàu về Có bao người mừng vui Có bao người buồn tủi? Sân ga đầm nước mắt Sân ga rộn tiếng cười Sân ga chứng kiến bao cảnh đời Bao cuộc đoàn tụ, chia phôi Tôi đứng đây - Sân ga Bùi ngùi nhớ một ngày Tiễn chân bạn thân yêu nhất đời Ra ngoài chiến tuyến Rồi từ đó Người cách xa Không một cánh thư về Hỡi cố nhân ơi Kỷ niệm xưa còn đây Những ngày ta sống bên nhau Khó khăn, buồn vui chia đôi 88
- 89. Những ngày nắng gội, kéo xe bò Vớt tre Phà Đen Những ngày nhịn đói, đọc sách Trong thư viện Những lúc chia nhau một nắm xôi Một điếu thuốc cuốn nhỏ nhoi Những lúc đùa vui, tếu táo Hồ Tây, Bách Thú bình thơ Những đêm giao thừa Nằm nghe xôn xao tiếng pháo Nhớ quê nhà, cha mẹ, em thơ... Sao Người đi Không trở về! Hỡi cố nhân ơi Đâu rồi - Bơ vơ mình tôi Biết tâm sự cùng ai tháng ngày Nhớ thương muôn đời mà thôi! 89
- 90. Tết anh không về Dài gì bằng ngóng trông Mưa gì bằng mưa lòng Buồn gì bằng thiếu anh Trong đêm mồng một tết Đêm nằm không ngủ được Thi thoảng tiếng chân ai Em vội ra mở cửa Chỉ thấy bóng đêm dài Phương trời anh biết không? Đêm nằm không ngủ được Tiếng gì như tiếng chân Ra cửa, chỉ màn đêm 90
- 91. Ngóng trông rồi ngóng trông Sao Tết anh không về Hay thiếu tiền mua vé Nợ tiền nhà chưa trả? Em cầu Trời, lạy Phật Trời, Phật xa càng xa Em mong anh từng giờ Từng giờ qua lại qua Sao đời ta với ta Yêu nhau cộng thêm khổ Mà cứ yêu, cứ nhớ Cứ yêu khổ, yêu sở Yêu nửa thức, nửa ngủ… 91
- 92. Ông Văn Cao Có một người như thế Đó là ông Văn Cao Tài, tài cao từ trẻ Mà cả đời nghèo khổ Nghèo khổ, cứ nghèo khổ Khổ đau, cứ khổ đau Thơ mộng, mộng không hết Yêu thương đến lúc chết Ta hãy nhìn ông nhìn Như thấu cõi xa xăm Bằng ánh mắt thăm thẳm Xa xôi như ánh trăng Ta hãy nhìn ông cười Nụ cười hiền dịu tươi Già không hết thơ ngây Nhưng trong nụ cười ấy Chua xót cả một đời. 92
- 93. Ta hãy nhìn ông đi Như bước trong cõi mơ Lưng còng xuống, suy nghĩ Ông còn muốn bay xa Ta hãy nhìn ông đàn Bàn tay già nua gõ Chùm âm thanh vang lên Như gió mưa bão tố Văn Cao, Văn Cao ơi Ông sống mãi trong đời Thiên Thai và Suối Mơ Quốc Ca và Sông Lô… Văn Cao, Văn Cao ơi Ông sống mãi trong tôi Tôi mơ khi nhắm mắt Chìm dần trong khúc hát Khúc hát nhạc Văn Cao. 93
- 94. Nhạc sỹ Văn Cao 94
- 95. Nước rút Anh kém tôi mười tuổi Lúc đầu tôi gọi - Là ông Đó là lần đầu tôi xem Kịch Lưu Quang Vũ “Mùa hạ cuối cùng”3 Tôi không thể nào quên Sao mà già dặn thế! Sao mà sâu sắc thế! Như người tế thế, cao niên! Rồi tôi theo kịch anh Rồi tôi đọc thơ anh Tôi đọc ngày, đọc đêm Tôi đọc - Tôi xem Và tôi khóc 3 Tên m t v k ch c a L u Quang Vũ.ộ ở ị ủ ư 95
- 96. Kịch anh, thơ anh Nhìn thấu suốt thời gian Thấu suốt biển ngàn, vạn kiếp Trái tim hồng như lửa Ngòi bút như bão gió . Anh “chạy rút” thời gian Như chỉ còn khoảnh khắc Ý tứ viết chẳng kịp Trào ra như dòng thác Mười năm, năm mươi vở! Mười năm, ngút ngàn thơ! Anh nhìn thấu mọi điều Anh đi khắp mọi ngã Những gì cả thiên hạ Ngẩn ngơ khi nhận ra Là những gì quanh họ! 96
- 97. Quang Vũ, Quang Vũ ơi! Anh sống có thế thôi Chỉ bốn mươi tuổi đời Mười năm viết - Than ôi! Bao điều anh chưa kịp? Quãng đường đua chưa hết! Lửa cháy chưa cạn bấc! Lòng dạ còn bời bời! Nhưng anh sống lâu nhất Sống mãi và sống mãi Hồn Quang Vũ còn đây Lửa Quang Vũ còn cháy Như mặt trời, cỏ cây. 97
- 98. Ông Hư danh Có một nhà văn hóa Nổi danh từ thời trẻ Viết suốt ba mươi năm Sách chất đầy ba tủ Khi mới được nổi danh Mỗi lần ra tác phẩm Anh vui, đắc chí lắm Đường công danh thênh thang Cái đầu cứ nghiêng nghiêng Cặp kính đeo lồi mắt Sự đời anh xa hết Ngồi viết và cứ viết Cái đời viết của anh Có thể chia ba ngăn Ngăn cuồng muội, cấp tiến Ngăn chửi thầy, hại bạn Còn cái ngăn cuối đời Lại giả dối, chày cối 98
- 99. Bây giờ xác xơ nghèo Sách chất đầy ba tủ Vác bán chả ai mua Để chật nhà, chật cửa Rồi ít nói, ít cười Ngày ngày ngắm ba tủ Càng ngắm càng ủ rũ Cả nhà ai cũng sợ Bỗng một ngày - đùng đùng Ông hét to - Hư danh Hư danh, đồ hư danh Ông đốt sạch tanh bành! Thằng cháu xem tờ nét 4 Reo: có người khen ông Người khen tăng từng ngày Ông hữu danh trở lại! Ông thích cái DANH MƠ. Năm 2008 4 Internet. 99
- 100. Chuyện hai ông Tổng (Chuyện có thật) Thời “bao cấp” có ông Thường gọi là Ông Tổng Đại tá thời chống Pháp Có tài và thông minh Chỉ tội có chút tham Cơ quan phân xe đạp Ông cũng xí một cái Về bà nhà chợ đen Tăng nguồn thu tháng thêm Một lần kiếm cái đài Ông phải đi máy bay Đi ô tô nửa ngày Tính chi phí di lại Mười tháng lương như chơi Chiếc xe đạp chợ đen Mua được vài tháng ăn Còn chiếc đài năm ấy Ba năm sau hết dùng 100
- 101. Hồi đó người có tên Là ông Sên chợ giời Cán bộ nhỏ thó thôi Khi Chi nhánh hết thời Ông lên “Giám đốc ngồi” Công ty chỉ cho thuê Nhà xưởng làm nguồn thu Ông bốc lên Ông Tổng “Giữ nhà” thành chức giám Tổng mới so tổng cũ Sướng gấp trăm vạn lần Thế mà ông tổng cũ Bị cấp trên giáng nghỉ Từ thời Cụ Linh lên Tổng cũ thế mà buồn! 101
- 102. Mẹ nhỏ, Mẹ lớn Có một bà mẹ nhỏ Sống tận góc thôn nọ Sống cô đơn, nghèo khổ Nhi u ng i th ng th ng làề ườ ươ ươ Bỗng một hôm trời đẹp Xe con về rộn thôn Một đoàn các ông lớn Ai cũng đẹp, cũng sang Kéo vào nhà thăm bà Tất ân cần, hỏi han Ôm lưng bà vuốt vuốt Cảm động đến dâng tràn Bà nhận quà, bà khóc Nước mắt chảy ròng ròng Vừa quà cáp vừa tiền Tính đến mấy triệu đồng 102
- 103. Ở nhà “ Bà Mẹ lớn” “Bà Mẹ lớn Quốc Gia” Vừa thương vừa xót xa Tính gộp các khoản ra Mấy trăm triệu vụ đó Cả nước ngàn mẹ nhỏ “Mẹ lớn” ngót hầu bao M chi c ngàn thẹ ả ứ M tr thành con nẹ ở ợ Mẹ khóc, mẹ rên bảo Mẹ cho lũ dân nghèo Cả tỉ có tiếc đâu Nhưng lãng phí mẹ đau Mẹ đau quá, mẹ khóc Lũ bay không bi t sao!ế 103
- 104. Phạt vi phạm hành chính Trong cả trăm thứ phạt Có thứ phạt hành chính Mươi triệu đồng bạc thôi Mà có người chết điếng Thất lạc cái hóa đơn Bị phạt bốn triệu đồng Ông chủ phán nhân viên Bỏ tiền lương ra đóng Đi xe thiếu giấy tờ Xe thành xe bị giữ Tiền phạt tiền giữ lưu Tính tiền xe chả đủ... Nhưng nói phạt mà sướng Cũng là phạt hành chính Mới nghe tưởng nói đùa Mà sướng quá là sướng Tỉ tê nhà trái phép Đoàn kiểm tra phạt nghiêm Biên bản phạt hành chính Tới hàng mấy triệu liền 104
- 105. Tỉ tê cái cân xăng Thiếu tới mấy phần trăm Biên bản ghi vi phạm Phạt hành chính không khoan Tỉ tê chuyện bảo hiểm Chuyện xâm hại môi trường Chuyện sổ sách lằng nhằng Phạt hành chính không khoan Đoàn về, chủ liên hoan Thu lợi tỉ tỉ đồng Cả tiền phạt, tiền “răn” Chỉ mấy m i tri u đ ngươ ệ ồ 105
- 106. Ph t mà l i, mà s ngạ ợ ướ Có đúng không, đúng không? Có tội không? Tôi đến thăm nhà bác Đường xa không về được Bác mời tôi ở lại Ăn với bác bữa cơm Bác dọn ra đĩa thịt Bác gắp mời tôi ăn Còn bác thì không đụng Chỉ xơi đĩa cà bung Bây giờ bác đến thăm Thức ăn bày đầy mâm Tôi gắp tôm mời bác Bác xua tay bảo kiêng Ngẫm đời có tội không Khi thèm ăn chả có 106
- 107. Khi có chả được ăn Sao lắm người cứ tham! Cô tôi Kính tặng hương hồn cô Đậu Thị Xuyến Thời nhà tôi gặp hạn Nhà cửa chẳng còn gì Năm đó lại đói nữa Trời sẵn gió lắm mưa Thế mà rồi qua cả Chả là có cô tôi Cô gánh vác mọi thứ Cơm đói no đủ bữa Cô tôi khá đẹp gái Lại tháo vát, có duyên Từng là cán bộ huyện Ăn nói thật dịu dàng Cô chạy chợ bán buôn Bạn hàng ai cũng nể 107
- 108. Người mua cứ xúm quanh Hàng chả bao giờ ế Nhất là các “anh nuôi” Thấy cô là lại liền Giá cả đâu phải tính Mua như mua niềm tin Hổi trẻ cô đắt giá Biết bao đám dòm ngó Nhưng vì hạn gặp hạn Tình duyên cô lỡ làng Sau cô gặp chú tôi Một anh đại úy nghèo Chữ nghĩa y-tơ-rit Chỉ đựơc cái thật hiền Chú tốt bụng, tốt lắm 108
- 109. Sống giản dị, thương người Chú quý gia đình tôi Gia đình tôi quý chú Cô bệnh nên chết sớm Chú nhớ thương, yếu dần Rồi chú cũng ngả bệnh Từ giã mọi người luôn Chẳng chức cũng chẳng quyền Chẳng giầu cũng chẳng hèn Nhưng cháu con của cô Sự nghiệp thật đáng mừng Năm đứa sống bên Đức Một đứa đang học Nhật Một vừa học bổng Mỹ Tất cả chúng thật ngoan 109
- 110. Cô tôi là thế đấy Th ngươ ng iườ ít nghĩ mình Nhưng giầu phúc, lắm phần Để lại cho cháu con. Nỗi buồn Tôi đọc mãi nỗi buồn Của những tâm hồn lớn Lòng tôi càng thấm đượm Một nỗi buồn lớn hơn! 110
- 111. Một nỗi buồn ai biết? Một nỗi buồn xa xăm Một nỗi buồn thế sự Một nỗi buồn trần gian! Cái sống và cái chết Đời ai chả muốn sống Dù sống khổ, sống đau Dù sống sang, sống giàu Hay sống ngang, sống ngạnh Ai tránh được cái chết Dù chết khổ, chết sở Dù chết trong lặng câm Hay chết hái ra tiền Nhưng chết còn khối chuyện Chết không hết nỗi đau Chết ôm điều mang theo Chết để nợ đời sau Hay sống độc,sống ác Chết còn chưa hết tham Để ngàn năm địa ngục Trả mãi không hết được 111
- 112. Bạn có thấy kinh không Thôi thì nghèo cũng được Sống có nghĩa có nhân Lên thiên đàng sướng hơn! Em đến rồi em đi Em đến rồi em đi Tình xưa đâu thấy nữa Lòng trống trải bơ vơ Còn mong chi, mong chi! 112
- 113. Thu đến rồi thu đi Thu xưa đâu còn nữa Trăng thu chiếu u buồn Hồn thu đau vụn vỡ! Những ngày xa nhau Từ ngày vắng bóng em Cây thu buồn trút lá Mang cả trời nhớ thương Trăng mờ buồn lặng lẽ Em đi rồi em về Cuộc sống bắt ta thế Nhưng làm sao có thể Giết chết một nỗi nhớ! Anh biết phương trời xa Em trằn trọc không ngủ Em nhớ anh, thương con Ngày xuân đâu thấy nữa?! Cũng đành thôi, vậy thôi Thời thế thế, phải thế Nhưng xa nhau một giờ Mà dài như thế kỷ Thôi, vui lên em nhé 113
- 114. Hết hạn em lại về Với chồng dại,con thơ Đói khổ cũng được mà! Anh không thể thiếu em Như trái đất và mặt trời Như thuyền và biển Như bướm với hoa Như chim với rừng... Anh không thể thiếu em! Em là tiếng chim hót Vọng rừng xanh thẳm hồn anh Em là cánh sao đêm Vằng vặc miền thao thức Là gió tung cánh buồm Cùng thuyền anh xuôi ngược Em là xa xưa, là hôm nay Là men say, nhung nhớ tháng ngày Là cảm hứng bay bay - Dòng viết lạ 114
- 115. Ở một miền nào đó Em là tất cả Là tất cả của riêng anh. Không đề Anh ôm em vào lòng Anh ôm em vào hồn Anh hôn em nồng nàn Đi vào cõi mênh mang Cho sức mạnh tràn đầy Mục tiêu nhắm thẳng ngay Xây mộng đời mơ ước Anh - bệ phóng, em bay... * * * 115
- 116. Thời gian trôi chảy mãi Mà sao trong tim tôi Bóng hình em còn mãi Để tôi đau khổ hoài. Tiếng mưa Nằm nghe, nghe tiếng mưa Xuân Rộn ràng như tiếng chân em trở về Nằm nghe, nghe tiếng mưa Hè Dạt dào như thể tràn trề bến mê 116
- 117. Nằm nghe, nghe tiếng mưa Thu Ru hồn như tiếng hồn ru dịu dàng Nằm nghe, nghe tiếng mưa Đông Lạnh lùng như thể em không trở về. Vịnh mùa xuân Xuân về, Xuân lại nở hoa Đào đua sắc thắm, mai đua cánh vàng Đồng làng tha thướt lúa non Nắng hoe hoe nắng, mây vờn vờn bay 117
- 118. Chim về, chim hót vui vui Người đi, người lại thấy người xinh xinh Em ngồi tựa cửa ngóng trông Hé cười như thể tiếng lòng yêu yêu... Vịnh mùa hạ Hạ sang, chim ríu rít cành Nắng chang chang nắng, trời xanh xanh trời 118
- 119. Đồng làng lúa trải vàng tươi Phố phường phượng nở, hoa cười với hoa Em ngồi tựa cửa hát ca Tiếng lòng phơi phới, ước mơ cháy lòng... Vịnh chiều thu Chiều thu nửa đẹp, nửa buồn Nắng vàng vàng nắng, lá vàng vàng rơi Nước thu gờn gợn trong veo Hồ thu xao xuyến bóng chiều thướt tha 119
- 120. Gió thu xào xạc xế tà Mây thu nhè nhẹ trôi lờ lờ trôi Em ngồi tựa cửa nhớ ai Mắt buồn như đọng một vài giọt sương. Vịnh ngày đông Những ngày thu rớt buồn qua Đông đà đã đến, trời đà xám mây 120
- 121. Đồng làng cây cỏ hiu hiu Phố phường vội vã, đêm rơi nhanh dần Nào ai lạnh lẽo cô đơn Em ngồi như thể nhớ thương một người. Vụng về Đêm nằm thao thức với đêm Chuyện ngày mai nói với em những điều Gặp em giọng lưỡi liêu riêu Nói lời để nỗi đêm dài thâu đêm. Lỡ làng 121
- 122. Dẫu rằng yêu đến tận bờ Mà thuyền lơ lửng, lửng lơ giữa dòng Ngày trôi, trôi những dở dang Thuyền tình lỡ bến, buồn man mác buồn. Không đề (23) Mưa to, gió rét, mì tôm Em ơi! ngủ sớm anh ôm ấp nào Chung hơi sưởi ấm cho nhau Chung tình cộng hưởng - Mưa gió nào sá chi! Không đề (24) Anh vùi trong suối tóc em 122
- 123. Mùi thơm thoảng nhẹ, hương Quỳnh đâu đây Ta chìm trong giấc mê say Ngày mai chung sức đắp xây cuộc đời! Không đề (25) Tay anh em hãy tựa đầu Để anh ve vuốt mái đầu cho em Cuộc đời còn lắm bon chen Ta trao nhau hết, nghĩa tình đó em! Không đề (26) 123
- 124. Tay anh em hãy tựa đầu Để anh xoa dịu, bớt điều âu lo Để tim cùng đập, cùng hòa Để tình ấm áp, giấc mơ màu hồng! Nụ cười trong mơ Em nằm trong cánh tay tôi Trong mơ em nở nụ cười rất tươi Chả là trong buổi sáng nay Có tiền nhuận bút, tôi may cho nàng Một bộ váy áo đắt tiền 124
- 125. Vợ chồng mơ suốt cả liền mấy năm Dẫu là quà cưới muộn màng Vui là vui muộn, vui càng vui hơn Tôi vùi trong giấc miên man… Giọt sương bờ mi Em nằm trong cánh tay tôi Bờ mi ngấn đọng một vài giọt sương Buổi chiều nấu cháo cho con Nó ốm, mà cháo nấu không có gì Tem thì chưa đến ngày mua Mua ngoài thì đắt, lương chưa có tiền Nước thì xếp gạch cả đêm Củi thì sắp hết, mắm tìm đít chai Một mình làm việc bằng hai Ca đêm nhà máy, ca ngày kiếm thêm Tôi nhìn vào cánh tay em Khô như ống điếu, da nhăn mấy viền Còn tôi cứ bút với nghiên Với giống, với má, lội đêm lội ngày Lương đưa cho vợ thấm đâu Đồng tiền mất giá, làm sao bây giờ? Thương vợ, chẳng biết làm gì Nghĩ mình bất lực, bất nghì buồn không! Em ơi! Em ngủ cho ngon Ngày mai chạy chợ cùng em nữa mà Bữa kia, anh lên chú K 125
- 126. Nói vay, xem chú có cho chút gì Ngủ đi em ngủ đừng lo Em lo nghĩ quá gầy gò cái thân Ngủ đi! Em của yêu thương! Chuyện con hổ và con nai Một lần xem thế giới động vật Thấy cảnh làm tôi thương hại Đó là chuyện con hổ và con nai Con hổ nhỏ bắt con nai Con hổ lớn cậy uy tước đoạt Hổ lớn nhe răng phát khiếp Hổ con ngồi xúm quanh Xa hơn là lũ sói Đen kịt vo ve là lũ ruồi Bỗng hai con hổ lớn quần nhau Lũ sói một con chết mất ngáp 126
- 127. Lũ ruồi ngàn con dằm nát Ôi cái kiếp con nai Ôi cái phận con ruồi Tôi bỗng nghĩ cảnh đời Sao còn lắm hạng người Có hạng như loài nai Có hạng như lũ hổ Có hạng giống lũ sói Có hạng sống kiếp ruồi Rồi Tôi khóc thương lũ nai Tôi ghê tởm lũ ruồi Từ đó Tôi thường mơ Mong cho đến bao giờ Người phải là người Thú phải là thú Người không đối xử như thú Thú không được xưng danh là người Ôi, cái ước mơ nhỏ nhoi Cứ ám ảnh tôi cả đời 127
- 128. Liệu còn có một ngày Tôi được nhìn thấy ước mơ của tôi. Năm 2010 MỤC LỤC 128
- 129. NHÀ XUẤT BẢN VĂN HÓA DÂN TỘC 19 Nguyễn Bỉnh Khiêm, Hà Nội ĐT: 04.38263070 – 04.39434239 – Fax: 04.39449839 Email: nxbvhdt@yahoo.com.vn nxbvanhoadantoc@yahoo.com.vn Chi nhánh: Số 7 Nguyễn Thị Minh Khai – Q1 – TP Hồ Chí Minh ĐT: 08.38222895 PHÚT GIÂY VÀ MÃI MÃI Thơ - Lâm Tương Hà Chịu trách nhiệm xuất bản Giám đốc – Tổng biên tập LƯU XUÂN LÝ Biên tập: Trần Thu Vân Thiết kế bìa: Hoàng Hương Trình bày: Thu Dung Sửa bản in: Tác giả In tại Công ty CP Văn hóa In Lạc Việt 129
- 130. Số lượng 300 cuốn. Khuôn khổ 13,5x 20cm. Xác nhận ĐKXB số 1447 – 2015/CXBIPH/06 – 292/VHDT Quyết định XB số 66-15/QĐ - XBVHDT Mã số ISBN: 978-604-70-0766-0 In xong và nộp lưu chiểu năm 2015 130