Presentación empregada no monográfico "50 ANOS DUN GRAN PASO PARA A HUMANIDADE" do Fórum Metropolitano e Centro Ágora.

1. 50 anos da chegada á Lúa
Astronautas

2. Iuri Gagarin
Юрий Гагарин
N: 9 de marzo de 1934, Klushino (URSS)
M: 27 de marzo de 1968, Novosyolovo (URSS)
Primeiro ser humano en saír ao espazo,
o 12 de abril de 1961, a bordo da nave
Vostok (Oriente). Deu unha volta
completa á Terra: pasou fóra do noso
planeta 1 hora e 48 minutos.
Imaxe: Arto Jousi. Dominio público. Fonte: wikipedia.

3. Valentina Tereshkova
Валентиина Терешкоива
N: 6 de marzo de 1937, Bolshoye Maslennikovo (URSS)
Primeira muller no espazo, o 16 de xuño de
1963 como piloto do Vostok 6. Orbitou a
Terra 48 veces: pasou no espazo 2 días, 22
horas e 50 minutos. Segue a ser a única
muller que estivo nunha misión espacial en
solitario.
Imaxe: RIA Novosti Archive. Fonte: wikipedia.

4. Non houbo outra muller no
espazo até 1982: a cosmonauta
Svetlana Savitskaya (n. 1948).
A terceira, e primeira muller
estadounidense, foi Sally Ride
(1951­2012), que voou no STS­
7 (coa Challenger) en 1983.
Imaxe: Sally Ride, NASA. Dominio público.

5. Desde a viaxe fundacional de Gagarin, arredor de 560 persoas de perto de corenta
países diferentes saíron ao espazo, entendendo por tal “estar a máis de cen
quilómetros sobre a superficie da Terra”, segundo a Federación Internacional de
Aeronáutica (a federación americana acepta como saída ao espazo superar unha
altitude de 80 km). A inmensa maioría delas estiveron na chamada “órbita baixa”,
isto é, a menos de 2000 quilómetros da superficie terrestre.
Imaxe: Bruce McCandless II no
primeiro paseo espacial sen
mecanismos de suxeición en 1984.
NASA. Dominio público.

6. Uns poucos astronautas “chegaron máis lonxe”: son os membros das tripulacións
Apollo que se achegaron ou mesmo aterraron na Lúa.
Imaxe: NASA, colaxe de
Bob King

7. Frank Borman
N: 14 de marzo de 1928, Gary, Indiana (EEUU)
Apollo 8. Primeira misión tripulada que
entrou na órbita da Lúa. Lanzada o 21 de
decembro de 1968, pasou o Nadal
orbitando o noso satélite.
Imaxe: NASA. Dominio público.

8. Jim Lovell
N: 25 de marzo de 1928, Cleveland, Ohio (EEUU)
Apollo 8. Primeira misión tripulada que
entrou na órbita da Lúa. Lanzada o 21 de
decembro de 1968, pasou o Nadal
orbitando o noso satélite.
Foi logo o comandante da misión Apollo
13 (abril de 1970), a do famoso “Okay,
Houston, we've had a problem here”.
Imaxe: NASA. Dominio público.

9. William Anders
N: 17 de outubro de 1933, Hong Kong (na altura,
colonia do Reino Unido)
Apollo 8. Primeira misión tripulada que
entrou na órbita da Lúa. Lanzada o 21 de
decembro de 1968, pasou o Nadal
orbitando o noso satélite.
É o autor da celebérrima fotografía
Earthrise, o amencer da Terra, tomada o
24 de decembro de 1968.
Imaxe: NASA. Dominio público.

10. Imaxe: NASA.
Dominio
público.

11. Thomas P. Stafford
N: 17 de setembro de 1930, Weatherford, Oklahoma
(EEUU)
Apollo 10. Segunda misión tripulada en
orbitar a Lúa, serviu de ensaio case
completo para a seguinte, que sería a que
pousaría no satélite. Foi lanzada o 18 de
maio de 1969 a aterrou de volta oito días
despois.
Thomas P. Stafford era o comandante da
nave. Estivo acompañado por John W.
Young e Eugene Cernan.
Imaxe: NASA. Dominio público.

12. Neil Armstrong
N: 5 de agosto de 1930, Wapakoneta, Ohio (EEUU)
M: 25 de agosto de 2012, Cincinatti, Ohio (EEUU)
Apollo 11. O módulo lunar aterrou na
Lúa o 20 de xullo de 1969 ás 20:17 UTC.
Saíu do módulo para pisar a Lúa ás 2:56
UTC do 21 de xullo.
2 horas 32 minutos na superficie lunar en
actividades extravehiculares.
Imaxe: NASA. Dominio público.

13. Buzz Aldrin
N: 20 de xaneiro de 1930, Glen Ridge, Nova Jersey
(EEUU)
Apollo 11. Segunda persoa en pisar a Lúa.
2 horas 32 minutos na superficie lunar en
actividades extravehiculares.
Imaxe: NASA. Dominio público.

14. Michael Collins
N: 31 de outubro de 1930, Roma (Italia)
Apollo 11. Piloto do módulo de comando.
Imaxe: NASA. Dominio público.

15. Pete Conrad
N: 2 de xuño de 1930, Filadelfia, Pensilvania (EEUU)
M: 8 de xullo de 1999, Ojai, California (EEUU)
Apollo 12. Aterrou na Lúa o 7 de
novembro de 1969.
7 horas 27 minutos na superficie lunar.
Participou en 1973 na misión Skylab 2 ao
Skylab, primeiro laboratorio espacial da
NASA.
Imaxe: NASA. Dominio público.

16. Alan Bean
N: 15 de marzo de 1932, Wheeler, Texas (EEUU)
M: 26 de maio de 2018, Houston, Texas (EEUU)
Apollo 12. Aterrou na Lúa o 7 de novembro
de 1969.
7 horas 27 minutos na superficie lunar.
Imaxe: NASA. Dominio público.

17. Richard F. Gordon Jr
N: 5 de outubro de 1929, Seattle, Washington (EEUU)
M: 6 de novembro de 2017, San Marcos, California (EEUU)
Apollo 12. Piloto do módulo de comando.
Estaba previsto que pisase a Lúa na misión
Apollo 18, mais foi cancelada por recortes
orzamentarios.
Imaxe: NASA. Dominio público.

18. Alan Shephard
N: 18 de novembro de 1923, Derry, New Hampshire (EEUU)
M: 21 de xullo de 1988, Pebble Beach, California (EEUU)
Apollo 14. Aterrou na Lúa o 5 de febreiro de
1971.
9 horas 35 minutos na superficie lunar.
Imaxe: NASA. Dominio público.

19. Edgar Mitchell
N: 17 de setembro de 1930, Hereford, Texas (EEUU)
M: 4 de febreiro de 2016, West Palm Beach, Florida (EEUU)
Apollo 14. Aterrou na Lúa o 5 de febreiro de
1971.
9 horas 35 minutos na superficie lunar.
Imaxe: NASA. Dominio público.

20. Stuart Allen Roosa
N: 16 de agosto de 1933, Durango, Colorado (EEUU)
M: 12 de decembro de 1994, Falls Church, Virginia (EEUU)
Apollo 14. Piloto do módulo de comando.
Imaxe: NASA. Dominio público.

21. David Scott
N: 6 de xuño de 1932, San Antonio, Texas (EEUU)
Apollo 15. Explorou a Lúa entre o 30 de xullo
e o 2 de agosto de 1971. Primeira misión que
empregou un vehículo todoterreo.
18 horas 40 minutos na superficie lunar.
Imaxe: NASA. Dominio público.

22. James Irwin
N: 17 de marzo de 1930, Pittsburg, Pensilvania (EEUU)
M: 8 de agosto de 1991, Glenwood Springs, Colorado
(EEUU)
Apollo 15. Explorou a Lúa entre o 30 de xullo
e o 2 de agosto de 1971. Primeira misión que
empregou un vehículo todoterreo.
18 horas 40 minutos na superficie lunar.
Imaxe: NASA. Dominio público.

23. Alfred Worden
N: 7 de febreiro de 1932, Jackson, Michigan (EEUU)
Apollo 15. Piloto do módulo de comando.
Imaxe: NASA. Dominio público.

24. John Young
N: 24 de setembro de 1930, San Francisco, California
(EEUU)
M: 5 de xaneiro de 2018, Houston, Texas (EEUU)
Apollo 16. Misión lanzada o 16 de abril de
1972.
Tres días na Lúa. 20 horas 15 minutos en
actividades fóra do vehículo.
Participou na misión Apollo 10, que orbitou
a Lúa en maio de 1969, e nas misións STS­1
(Columbia, 1981) e STS­9 (Columbia,
1983).
Imaxe: NASA. Dominio público.

25. Charles M. Duke Jr
N: 3 de outubro de 1935, Charlotte, Carolina do Norte
(EEUU)
Apollo 16. Misión lanzada o 16 de abril de
1972.
Tres días na Lúa. 20 horas 15 minutos en
actividades fóra do vehículo.
Imaxe: NASA. Dominio público.

26. Ken Mattingly
N: 17 de marzo de 1936, Chicago, Illinois (EEUU)
Apollo 16. Piloto do módulo de comando.
Participou nas misións STS­4 (Columbia,
1982) e STS­51­C (Discovery, 1985).
Imaxe: NASA. Dominio público.

27. Eugene Cernan
N: 14 de marzo de 1934, Chicago, Illinois (EEUU)
M: 16 de xaneiro de 2017, Houston, Texas (EEUU)
Apollo 17. Misión de 12 días lanzada o 7 de
decembro de 1972.
Tres días na superficie lunar. 22 horas e 5
minutos en actividades fóra do vehículo.
Participou antes na misión Apollo 10, que
orbitou a Lúa en maio de 1969.
Imaxe: NASA. Dominio público.

28. Harrison Schmitt
N: 3 de xullo de 1935, Santa Rita, Novo México (EEUU)
M: 16 de xaneiro de 2017, Houston, Texas (EEUU)
Apollo 17. Misión de 12 días lanzada o 7 de
decembro de 1972.
Tres días na superficie lunar. 22 horas e 5
minutos en actividades fóra do vehículo.
Xeólogo. Primeiro membro do grupo de
astronautas científicos da NASA.
Imaxe: NASA. Dominio público.

29. Ronald Evans
N: 10 de novembro de 1933, Sant Francis, Kansas
(EEUU)
M: 7 de abril de 1990, Scottsdale, Arizona (EEUU)
Apollo 17. Piloto do módulo de comando. É
a persoa que máis tempo pasou orbitando a
Lúa.
Imaxe: NASA. Dominio público.

30. Despois de seis viaxes tripuladas que
aterraron na Lúa, o interese popular
polas misións espaciais esmoreceu.
Conseguido o obxectivo político
inicial, e constatados en carne propia
os riscos das misións coa aventura,
con final feliz, do Apollo 13, deixou
de estar dispoñíbel a inxente
cantidade de recursos que foi precisa
para o proxecto Apollo, que nos anos
centrais, do 66 ao 70, consumía o
60% do orzamento da NASA e
mobilizou durante a década dos 60
uns 25 mil millóns de dólares (perto
de 200 mil millóns de hoxe).
Imaxe: J. F. Kennedy na Rice University o 12 de setembro de 1962,
cando pronunciou o mítico discurso do “We choose to go to the
Moon in this decade and do the other things, not because they are
easy, but because they are hard...”. NASA, Dominio público.

31. A NASA puxo o foco no desenvolvemento dunha estación espacial, igual que a
axencia espacial soviética. Nos 80 chegaría a era dos transbordadores espaciais. A
finais do século pasado púxose en marcha o grande proxecto da Estación Espacial
Internacional, permanentemente ocupada desde novembro de 2000, e que orbita a
Terra a uns 400 quilómetros de distancia. Entre tanto, a figura do astronauta pasou
a integrar con normalidade a cultura popular. Mais entre os centos de nomes hai
algúns realmente excepcionais...
Imaxe: NASA.
Dominio
público.

32. Valeri Polyakov
Валерий Поляков
N: 27 de abril de 1942, Tula, Rusia (URSS)
Cosmonauta que experimentou a maior
estadía continuada no espazo: 437 días e 18
horas na estación MIR, entre o 8 de xaneiro
de 1993 e o 22 de marzo de 1994.
Sumadas outras misións, pasou 678 días no
espazo.
Imaxe: NASA. Dominio público.

33. Gennady Padalka
e Г ннадий Падалка
N: 21 de xuño de 1958, Krasnodar (URSS)
Cosmonauta que suma, entre diversas
misións, a maior cantidade de tempo no
espazo: 878 días e 11 horas.
Imaxe: NASA. Dominio público.

34. Peggy Whitson
N: 9 de febreiro de 1960, Mount Ayr, Iowa (EEUU)
Entre as mulleres astronautas é a que suma
máis tempo no espazo (665 días e 22 horas)
e a que pasou máis tempo seguido no
espazo (encadeou entre novembro de 2016
e setembro de 2017 tres misións da ISS cun
total de 289 días). Nas dúas categorías está
no “top 10” absoluto e entre os astronautas
NASA é a que máis días pasou no espazo (só
a superan sete cosmonautas rusos). É a
cuarta persoa que acumula máis horas de
actividade extravehicular, con 60 horas ao
longo de 10 misións.
Imaxe: NASA. Dominio público.