Araling panlipunan

1. Imperyalismo sa Asya

2. Tulad ng Africa, ang Asya ay pinaghati-hatian din
ng mga bansang Europeo simula ng ika-16 na siglo.
Pagdating ng ika-19 na siglo, ang Asya ay nahati sa
kapangyarihan ng mga bansang Kanluranin. Sa
Timog Asya, ang India ay pinag-agawan ng French,
Portuguese, at British. Pagkatapos ng Seven Years’
War (1756-1763) kung saan natalo ng mga British
ang mga French, nanaig sa India ang kapangyarihan
ng mga British.

3. Ang Sri Lanka naman ay nasakop ng mga
Portuguese (1505), Dutch (1656), at British
(1796). Sa Silangang Asya, ang Macao ay
nagging kolonya ng Portuguese hanggang 1999
samantalang ang Hong Kong ay napasailalim
sa mga British hanggang 1997.
Ang Thailand ang tanging bansa sa Timog
Silangang Asya na nananatiling malaya subalit
kinailangang ibigay ang ilang teritoryo nito sa
mga British at French upang hindi tuluyang
sakupin ng alinman sa dalawang puwersa.

4. Gayundin, gumamit ng matalinong diplomasya
ang kanyang mga hari gaya ni Mongkut at
Chulalongkorn.
Sa Silangang Asya, ang Korea ay nanatiling
Malaya hanggang 1910 bagama’t napasailalim
din sa impluwensiya ng Russia at Japan. Noong
1910, tuluyang sinakop ito ng Japan. Naging
imperyalistang bansa ang Japan matapos
lumakas ito sa pamamagitan ng modenisasyon

5. Niyakap ng Japan ang impluwensiyang
Europeo at Amerikano upang magmodernisa.
Kakaiba rito ang nangyari sa China.

6. Imperyalismo sa China

7. Middle Kingdom o Gitnang Kaharian ang
turing ng China sa kanyang sarili.
Nangangahulugan itong mataas ang pagkilala
ng China sa angkin nitong sibilisasyon . Ito ang
dahilan kung bakit ang pagkakahati ng China
sa iba’t ibang puwersang Kanluranin noong
ika-19 na siglo ay isang malaking dagok sa
mataas niyang pagtingin sa sarili. Sa panahon
ng Dinastiyang Qing, tanging Canton lamang
ang bukas na daungan ng China para sa
kalakalan.

8. Kinailangan pa na magkaroon ng Digmaang Opyo
upang mabuksan ang mga daungan ng China para
sa kalakalan sa mga bansang Kanluranin.
Malaki ang pangangailangan ng mga British sa
produktong Tsino sa mga produktong British.
Nang lumaon, at upang makakuha ng mas
maraming pilak para maipalit sa tsaa ng China,
nagpasok ang mga British ng opyo sa China mula
sa India

9. Ang paglaganap ng opyo ay nakaapekto sa
kapayapaan at kaayusan sa China kung kaya
ipinagbawal ng emperador ang pagpasok nito sa
bansa. Sinasamsam ni Komisyoner Lin Zexu ang
mga British. Hinaluan niya ito ng apog at asin at
pagkatapos ay itinapon sa Canton Bay.
Si Lin ang Tsinong opisyal na inatasan upang
sugpuin ang kalakang opyo. Dahil sa nangyari sa
kanilang opyo at sa iba pa nilang reklamo laban
sa pagtrato sa kanila ng mga Tsino, nagdeklara
ng digmaan ang mga British laban sa China.

10. Naganap ang Unang Digmaang Opyo noong 1839
hanggang 1842. Natalo ang China at pinirmahan ng
dalawang panig ang Treaty of Nanking noong
1842.
Kabilang sa probinsya nito ang pagbubukas ng
China ng limang daungan para sa kalakan;
pagbabayad pinsala ng China sa Great Britain ng
$21 milyon. Ang extraterritoriality ay karapatan
ng isang banyaga na litisin sa batas ng kanyang
sarling bansa kapag nakagawa ng krimen sa
China.

11. Sumiklab ang Ikalawang Digmaang Opyo sa pagitan
ng China at ng magkakamping France at Great
Britain noong 1856 hanggang 1860. Muling natalo
ang China at lumagda ito sa Treaty of Tientsin
noong 1858 at 1860.
Kabilang sa probinsyon nito ang pagbubukas ng
China ng karagdagang 11 daungan; pagiging legal na
kalakalang opyo; at pagtanggap ng China ng mga
kinatawang diplomatiko ng mga bansang
Kanluranin

12. Sa France ay nagkainteres sa China. Lumagda ang
China sa kasunduan na nagpasok sa mga
misyoneryong French sa Timog China. Sa kaso ng
Russia, nakuha nito ang malaking bahagi ng
Manchuria mula sa China bunga ng Treaty of
Peking noong 1860.
Noong 1849, nakuha ng Portuguese ang Macao.
Hindi rin nagpahuli ang Japan. Bunga ng Digmaang
Sino-Japanese noong 1894-1895, lumagda ang
China sa Treaty of Shimonoseki noong 1895

13. Tumutol ang Russia sa kasunduang ito, subalit sa
naganap na Digmaang Russo-Japanese nong 1905,
natalo ang Russia at kinilala nito ang interes ng
Japan sa Korea
Manchuria ang nagging pangunahing sanhi ng
Digmaang Russo-Japanese. Ang Machuria na nasa
hilagang-silangang bahagi ng China ay pinag-
agawan ng Russia at Japan. Mahalaga ang
Machuria dahil sa lawak ng lupain nito, sa yamang
agrikultura at mineral, at sa estratehikong
lokasyon nito.

14. Bunga ng Treaty of Portsmouth noong 1905, ang
interes at impluwensiya ng Russia ang nanaig sa
hilagang Manchuria samantalang ang Japan naman
ang nanaig sa timog Manchuria
Walang nagawa ang China sa imperyalismong
Kanluranin at Hapones.
Sa mga teritoryong ito nangingibabaw ang
kapakanang pang-ekonomiya ng mga bansang
Kanluranin. Dahil naiwan sa hatian, iginiit ng United
States sa mga Kanluraning bansa na tanggapin ang
patakarang Open Door Policy sa China

15. Nangahulugan ito ng pantay na karapatang
pangkalakalan sa China at pagtigil sa paghahati-
hati rito sa spheres of influence

16. Quiz Time !!

17. Quiz 1
1. Kailan naganap ang Seven Year’s War sa pagitan
ng British at French?
2. Kelan nagsimula ang Digmaan Opyo at kelan ito
nag tapos?
3. Sino ang sumama ng Kontrabandong Opyo na
naghalo ng apog at asin sa kontrabado at
pagkatapos ay itinapos sa Canton Bay?
4. Ano ang pangunahing sanhi ng Digmaang Russo-
Japanese
5. Kailan napasailalim ng mga Dutch ang Sri Lanka

18. Quiz 2
6. Kailan lumagda ng Treaty of Tiensin ang China?
A. 1895
B. 1842
C.1905
D.1858 at 1860

19. 7. Sino ang unang sumakop sa bansang Sri
Lanka?
A. Dutch
B. Portuguese
C. British
D. Espanyol

20. 8. Ano anong lahi ang pinag-agawan ang bansang
India?
A. French, British
B. French
C.French, British at Portuguese
D.British, Portuguese

21. 9. Anong taon nasakop ng mga Portuguese ang
Sri Lanka?
A. 1906
B. 1505
C. 1520
D. 1910

22. 10. Kailan naganap ang ikalawang Digmaan
Opyo?
A. 1856
B. 1839
C. 1860
D. 1842