Munduko landaretza eta paisaiak

1. LANDARETZAREN MAPA Klimarekin erlazioa?

2. PAISAIAK, naturalak eta eraldatuak Paisai naturalak bilakaera luze baten ondorioak dira, non klimak, erliebeak landaretzak eta zoruak elkarri eraginez, oreka moduko egoera sortu dute. Izan ere, gaur egun oso gutxi gelditzen dira Gizakia ia ia lurralde guzietara egokitu da, eta bere inpaktoa oso nabaria da nonahi

4. Oihana , beroa eta hezea klima ekuatorial eta monzonikoan Baliabideak : errekurtso ugari mineraletan, egurra, fruta edota abereak hazteko. Landare eta animali altxorra, biodibertsitatearen gordelekua Arazoak : gaur egungo uztiaketa oso suntsitzailea da, bai ekosistemarako, baita bertan bizi diren herri tradizionalentzako. Deforestazio handia. Baso itxia, landare espezie askotakoa, elkarren arteko lehia bizian argiarengatik. Animaliak ugariak dira, batez ere intsektuak eta egaztiak. eta O 2 - CO 2

5. Sabana , klima tropikaletan, ohiana eta basamortuen artean Bi urtaroen arabera, belarrak eta sastrakak berdetu eta lehortzen dira, belarjalentzako opari oparoa. Baliabideak: nekazaritza eta abelzaintza, baina zailak, lehorteak luzatzen ohi direlako. Nomadismoa eta Polikultibo tradizionala. Azken urte hauetan Turismoa garatzen ari da Parke Naturalen eta islen inguruan Arazoak: desertizazioa, (areagotuta bertako landareak kenduz gero), merkatuaren presioa, kanpoko zorra, pobrezia, turismo suntsitzailea, sida, emigrazioa, gerrateak...

6. Basamortuak , beroak eta hotzak, bizileku zaila Basamortuen berezitasuna da lehorra. Urtean zehar oso euri gutxi egiten du eta batzutan ez eta hori ere. Tenperaturaren arabera: Beroak egunez 50º edo gehiago, gauez berriz, 0º azpitik izaten dira. Eta urtaro hotza dutenak , negualde luzea eta gogorrarekin >Adb Gobi –50º. Harritsuak izaten dira hauek Oso gende gutxi bizi da, (Aborigenak Australian, Boskimanoak, Tuareg-ak eta Beduinoak...) baina Oasisen inguran herri handiak daude. Hidrokarburoak eta mineralak aurkitu dituzte azken mendean. Gaur egun erregadio bereziak eta turismoa zabaltzen ari da. Eguzki indar biltegi hadiak izan daitezke etorkizunean

7. Basoak , klima epeletan Lau urtaroak nabariak dira, eta prezipitazioak ez zaizkio falta. Jende gehienaren bizilekua, paisai naturala oso aldatuta dago nekazaritza eta industriaz. Kutsadura vs bizi kalitatea?

8. Tundrak eta izotza , klima polarretan Oso tenperatura bajuekin (-20,-50, -90º izan da!) eta prezipitazio gutxi (<300mm), ez da bizitzeko leku aproposa, Inuitak eta Lapoiak salbu. Lurraren %25a da, baina poblazioaren % 0’02a bizi da, bakarrik Antartida, ONUren akordio baten bidez, ikerketarako erabiltzen da, uztiatu gabe. Ur geza izoztuaren erreserba itzela da, baina Ozonoaren zuloa bertan sortu da Artikoan, berriz, petroleo eta mineralak aurkituta, asko ari da erabiltzen, bertako bizimodua aldatuz

9. Landaretza mailakatua , goimendiko kliman Tenperatura gutxituz doa altueran igo ahala, 0.6º 100 metroko, horregatik landareak mailakatzen dira. Hala ere latitudearen arabera alde handiak daude. Goimendi epelak Goimendi tropikalak Klima epeletako mendietan jende gutxi bizi zen, nekazaritzan eta basoen uztiaketaz. Gaur egun eskia eta turismoa nagusitzen ari da. Autopistak, hotelak, urtegiak... Tropiko goikaldeetan berriz jende asko bizi da nekazaritzaz, lursoro aterrazatuak eta armailatuetan, edota basoak botata lurzelaiak sortuz. Mendigunetan klima hezea eta hotza izaten da. Prezipitazio asko egiten du urte osoan eta negualdeak hotzak eta luzeak izaten dira. Elurteak, glaziarrak. Udarak epelagoak, oro har.

10. Ingurugiroaren arazoak Arazo naturalak: zikloiak, lurrikarak, tximistak Gizakiak sortuta: Ozono geruzaren suntsiketa, lurra, ura eta airearen kutsaketa

12. Paisaiak komentatzeko adibideak

13. Poblazioaren banaketa

14. Poblazio piramideak Hazkunde handia Hazkunde eza Hazkunde negatiboa Hazkunde handia, baina ezohiko zeozer gertatu da: heriotzak, emigrazioak...

15. Emigrazioaren lerro nagusiak Ba al du zerikusirik klimarekin?

16. amaiera H&G 4E