ARALAR

1. YYAAIIZZAA,, IIZZOOTTZZ,,
NNUURRIIAA,, NNAAGGOORREE
EETTAA SSOOFFIIAA

2. ZZEERR DDAA EEKKOOSSIISSTTEEMMAA??
• Ekosistema da, biozenosioa eta
biotopoaren artean dagoen harremanak
eta horien arteko oreka dauden lekuan.
• Lehorreko eta uretako ekosistemak
daude.
• Ekosistemaren atalak biozenosioa eta
biotopoa dira .

3. • Biozenosioa: izaki bizidunak, hau da,
animaliak, landareak eta onddoak.
Adibidez:satorra, barraskiloa, azeria, belarra,
zuhaitzak, zizareak,ontzak eta perretxikoa.
• Biotopoa : izaki bizigabeak dira, hau da, ura,
harriak, airea...
• Ekosistemaren elementu guztiak naturakoak
dira.

4. AARRAALLAARR

5. AAUURRKKEEZZPPEENNAA
AArraallaarr GGiippuuzzkkooaa eettaa NNaaffaarrrrooaarreenn
ttaarrtteeaann ddaaggooeenn mmeennddiilleerrrroo bbaatt ddaa..

6. • Aralar mendilerroa
duela 40.000.000 urte
sortu zen.
• Aralar mendilerroa n
dagoen gainurririk
garaienak 1.431metro
ditu.

7. AAUURRKKEEZZPPEENNAA
AArraallaarr GGiippuuzzkkooaa eettaa NNaaffaarrrrooaarreenn
ttaarrtteeaann ddaaggooeenn mmeennddiilleerrrroo bbaatt ddaa..

9. BBIIOOZZEENNOOSSIIAA

10. AARRAALLAARREEKKOO AANNIIMMAALLIIAAKK
• Aralarreko animaliak
hauxe dira :
• Ugaztunak: ardí latxa,
behorrak, zaldi pottoka,
bisoi europearra,
muturluze piriniar,
orkatzak eta basurdeak.
• Hegaztiak :saiek,
alimotxeak, ugatzak eta
arrano erreala.

11. • Narrastiak eta
urlehortak :
horma-sugandila,
gailurretako uhandre,
baso- igel jauzkari,
zuhaitz-igel arrunt eta
eskalapioren sugea.

12. AARRAALLAARREEKKOO LLAANNDDAARREEDDIIAA
• Aralarreko landaredia
hauxe da :
• Zuhaitz nagusiak
pagoak dira, ere
daude haritzak ,
arteak, lizarrak eta
zumarrak.

13. AARRAALLAARREEKKOO OONNDDDDOOAAKK
• Aralar dauden
onddoak hauxe
dira :
• Perretxikoa,
Boletus edulis,
onddo beltza,
onttoak ,amanita
muscaria eta
gibelurdina.

14. BBIIOOTTOOPPOOAA
Aralar mendian elementu biotopo
desberdinak daude, hainbat arroka mota
Desberdinak :
Dolomitak eta kareharriak, ere daude mota
desberdineko fosilak. Adibidez :
amoniteak, belemniteak eta brakipodoak eta
askenez daude harri mota desberdinak.
Adibidez : silexa eta glaukonita. Eta ere bai ibai
bat badago deitzen dena Iriarte.

16. EELLIIKKAATTEE--KKAATTEEAA
• EKOIZLEAK: Autotrofoak ekoizleak dira
karbono dioxidoa ura eta mineralak
erabiltzen dituzte bere janaria egiteko
Adibidez : Landareak eta bakteria batzuk
• DESKOMPOZATZAILEAK: heterotrofoak
dira. Izaki bizidunen hondakinak
deskonposatzen duten bitartean elikatzen
dira. Adibidez : onddoak eta bakteria
asko.

17. • KONTSUMITZAILEAK: heterotrofoak eta
kontsumitzaileak dira.
• Fitofagoak : landareak jaten dituzte
• Harrapariak : animaliak jaten dituzte
• Orojaleak : denetarik jaten dituzte
• Sarraskijaleak : animaliaren gorputzak
jaten dituzte
• ADIBIDEZ: saiak

19. EESSPPEEZZIIEE BBEERREEKKOO IIZZAAKKII
BBIIZZIIDDUUNNEENN AARRTTEEKKOO
HHAARRRREEMMAANNAAKK
Espezie bereko izaki bizidunen arteko
harremanetan bi atal daude, taldeak eta
sozietateak.Taldeak dira : izaki asko
elkartzen diren taldeetan adibidez arrain
talde bat deitzen da sarda.Sozietateak dira :
Beste talde bat baina bakoitzak bere
betebeharra du adibidez erleek.

20. ESPESIE DDEESSBBEERRDDIINNEEKKOO IIZZAAKKII
BBIIZZIIDDUUNNEENN AARRTTEEKKOO
HHAARRRREEMMAANNAAKK
• Hiru desberdinak dira:parasitismoa,
kometsalismoa eta mutualismoa :
• Parasitismoa:biarteko artean daukate
• harremanak. Batetzan onerako eta bestea
kaltegarria
adibides:gizaki eta zorriak

21. • Kumentsalismoa:bi espezie artean daukate
arremanak:batentzan onerako eta bestea ez
dio kalterik.
Adibidez:orki eta zuhaitza
Mutualismoa:bi espezie artean daukate
arremanak:bientzat onerako
Adibidez : anemonak eta pailazo arraina .

22. PPAARRAASSIITTIISSMMOOAA

23. kkoommeennttssaalliissmmooaa

24. mmuuttuuaalliissmmooaa

25. GGIIZZAAKKIIAARREENN AALLDDAAKKEETTAAKK
Aralar mendian gizakiak egin duen
aldaketak izan dira : museoa eta albergeak
egin dituzte.