Quản trị rủi ro tín dụng Khối khách hàng bán buôn tại Ngân hàng thương mại cổ phẩn Kỹ Thương Việt Nam

Viết thuê luận á, luận văn thạc sĩ, chuyên đề ,khóa luận, báo cáo thực tập
Sdt/zalo 0967538 624/ 0886 091 915 lamluanvan.net
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn “Quản trị rủi ro tín dụng Khối khách hàng bán
buôn tại Ngân hàng thƣơng mại cổ phẩn Kỹ Thƣơng Việt Nam” là công trình
nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu trong luận văn được sử dụng trung thực, được
trích dẫn và kế thừa, phát triển từ các tài liệu, tạp chí, các công trình nghiên cứu đã
được công bố, các websites… Các giải pháp nếu trong luận văn được rút ra từ
những cơ sở lý luận và quá trình nghiên cứu thực tiễn
Hà Nội ngày 25 tháng 4 năm 2017
Tác giả luận văn
Nguyễn Hữu Hưng

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG, BIỂU ĐỒ
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
LỜI MỞ ĐẦU.......................................................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG KHỐI
KHÁCH HÀNG BÁN BUÔN TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI........................ 5
1.1. Tổng quan về ngân hàng thƣơng mại..............................................................................5
1.1.1. Giới thiệu về ngân hàng thƣơng mại..........................................................................5
1.1.2. Tổng quan về tín dụng.........................................................................................................5
1.2. Tổng quan về rủi ro tín dụng khối khách hàng bán buôn trong hoạt động
ngân hàng thƣơng mại.............................................................................................................6
1.2.1. Khái niệm và đặc điểm của rủi ro tín dụng khối khách hàng bán buôn 6
1.2.2. Phân loại rủi ro tín dụng khối khối khách hàng bán buôn.......................... 10
1.2.3. Nguyên nhân của rủi ro tín dụng khối khách hàng bán buôn và hậu
quả............................................................................................................................................... 11
1.2.4. Đo lƣờng rủi ro tín dụng khối khách hàng bán buôn bằng hệ thống xếp
hạng ............................................................................................................................................ 13
1.3. Quản trị rủi ro tín dụng khối khách hàng bán buôn tại các ngân hàng
thƣơng mại .................................................................................................................................. 17
1.3.1. Khái niệm quản trị rủi ro tín dụng khối khách hàng bán buôn ............... 17
1.3.2. Mục đích và vai trò cuả quản trị rủi ro tín dụng khối khách hàng bán
buôn đối với hoạt động kinh doanh của NHTM................................................ 17
1.3.3. Các dấu hiệu nhận biết rủi ro tín dụng khối khách hàng bán buôn....... 18
1.3.4. Quy trình quản trị rủi ro tín dụng khối khách hàng bán buôn................. 23

1.3.5. Mô hình tổ chức hoạt động quản trị rủi ro tín dụng khối khách hàng bán
buôn.............................................................................................................. 31
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG
KHỐI KHÁCH HÀNG BÁN BUÔN TẠI NGÂN HÀNG TMCP KỸ THƢƠNG
VIỆT NAM .............................................................................................................. 37
2.1. Giới thiệu chung về Khối khách hàng bán buôn tại Ngân hàng TMCP Kỹ
Thƣơng Việt Nam ........................................................................................... 37
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển .......................................................... 37
2.1.2. Cơ cấu tổ chức ............................................................................................ 38
2.1.3. Mô hình quản trị rủi tín dụng tại khối khách hàng bán buôn .............. 42
2.2. Thực trạng hoạt động kinh doanh của khối khách hàng bán buôn giai
đoạn 2014-2016 ............................................................................................... 46
2.2.1. Tình hình hoạt động chung của khối khách hàng bán buôn giai đoạn
2014-2016 .................................................................................................... 46
2.2.2. Tình hình nợ quá hạn khối khách hàng bán buôn giai đoạn 2014 - 2016 ...... 52
2.3. Phân tích công tác quản trị rủi ro Khối khách hàng bán buôn tại Ngân
hàng TMCP Kỹ Thƣơng Việt Nam ............................................................... 53
2.3.1. Xác định hạn mức quản trị rủi ro tín dụng tại khối khách hàng bán
buôn ............................................................................................................. 53
2.3.2. Nhận biết và đo lƣờng rủi ro tín dụng tại khối khách hàng bán buôn . 62
2.3.3. Kiểm soát rủi ro tín dụng tại khối khách hàng bán buôn ...................... 67
2.3.4. Tài trợ rủi ro tín dụng khối khách hàng bán buôn ................................. 68
2.4. Đánh giá thực trạng quản trị rủi ro Khối khách hàng bán buôn tại Ngân
hàng TMCP Kỹ Thƣơng Việt Nam ............................................................... 69
2.4.1. Kết quả đạt đƣợc ........................................................................................ 69
2.4.2. Những hạn chế ............................................................................................ 70
2.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế ............................................................. 72

CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HOẠT ĐỘNG QUẢN TRỊ RỦI RO
TÍN DỤNG KHỐI KHÁCH HÀNG BÁN BUÔN TẠI NGÂN HÀNG TMCP
KỸ THƢƠNG VIỆT NAM.......................................................................................................... 74
3.1. Định hƣớng của khối khách hàng bán buôn giai đoan 2017 - 2020............. 74
3.1.1. Định hƣớng trong hoạt động kinh doanh giai đoạn 2017 - 2020.............. 74
3.1.2. Định hƣớng trong hoạt động quản trị rủi ro tín dụng................................... 76
3.2. Những thuận lợi và thách thức để thực hiện các chính sách quản trị rủi ro
tín dụng tại khối khách hàng bán buôn....................................................................... 77
3.2.1. Những thuận lợi ................................................................................................................... 77
3.2.2. Những khó khăn .................................................................................................................. 77
3.3. Đề xuất giải pháp nâng cao hoạt động quản trị rủi ro tín dụng Khối khách
hàng bán buôn tại Ngân hàng TMCP Kỹ Thƣơng Việt Nam......................... 78
3.3.1. Nhóm giải pháp chiến lƣợc............................................................................................ 78
3.3.2. Giải pháp hoàn thiện quy trình, kỹ thuật.............................................................. 83
3.3.3. Nhóm giải pháp hoàn thiện chính sách quản trị rủi ro tín dụng theo
chuẩn mực quốc tế Basel II........................................................................................... 85
3.3.4. Nhóm giải pháp về nhân sự ........................................................................................... 88
KẾT LUẬN ............................................................................................................................................ 93
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................ 94
PHỤ LỤC................................................................................................................................................ 97

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG, BIỂU ĐỒ
Bảng 1.1. Ưu và nhược điểm của hệ thống xếp hạng độc lập và xếp hạng nội bộ... 15
Bảng 1.2. So sánh giữa phương pháp xếp hạng nội bộ với xếp hạng theo các tổ chức
xếp hạng chuyên nghiệp..................................................................................................................... 16
Bảng 1.3. Bảng xếp hạng tín dụng nội bộ .................................................................................. 27
Sơ đồ 1.1. Mô hình quản trị rủi ro tín dụng tập trung tại NHTM .................................... 32
Sơ đồ 1.2. Mô hình quản trị rủi ro tín dụng phân tán tại NHTM ..................................... 35
Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức tại Khối khách hàng bán buôn .................................................. 39
Sơ đồ 2.2. Quy trình cho vay tại Khối khách hàng bán buôn............................................ 43
Bảng 2.1. Chi tiết quy trình cấp tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng.............................. 44
Biểu 2.1. Bảng dư nợ cho vay huy động giai đoạn 2014 – 2016 ..................................... 47
Bảng 2.2. Bảng tổng hợp thu nhập giai đoạn 2014 – 2016................................................. 48
Bảng 2.3. Các chỉ số tài chính giai đoạn 2014 - 2016........................................................... 49
Bảng 2.4. Số lượng khách hàng và dư nợ chia theo phân năm 2016.............................. 50
Biểu 2.2. Thu nhập theo phân khúc khách hàng năm 2016................................................ 51
Bảng 2.5. Tỷ lệ trên tổng dư nợ tín dụng các nhóm nợ giai đoạn 2014 - 2016........ 52
Bảng 2.6. Các chỉ tiêu nợ quá hạn giai đoạn 2014 - 2016................................................... 52
Bảng 2.7. Phân loại khách hàng theo thời gian kinh doanh................................................ 56
Bảng 2.8. Giới hạn cấp tín dụng tại Khối khách hàng bán buôn...................................... 57
Bảng 2.10. Thang hạng tín dụng tại Khối khách hàng bán buôn ..................................... 65
Bảng 2.11. Tổng hợp xếp hạng khách hàng theo từng phân khúc khách hàng.......... 66
Bảng 3.1. Giá trị và mô hình kinh doanh cụ thể cho khối khách hàng bán buôn...... 75
Bảng 3.2. Lộ trình thực hiện chiến lược phân chia khách hàng tại Khối khách hàng
bán buôn giai đoạn 2017 - 2020...................................................................................................... 81
Bảng 3.3. Tiêu chí lựa chọn khách hàng hiệu quả theo từng phân khúc....................... 82

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Danh mục viết tắt tiếng anh
Kí tự Tên tiếng Anh Tên dịch tiếng Việt
RM Relation Manager Chuyên viên quan hệ khách hàng
SRM Senior Relation Manager Giám đốc quan hệ khách hàng
CA Credit Analyst Bộ phận phân tính tín dụng
CO Credit Operation Bộ phận vận hành tín dụng
CC Credit Control Bộ phận kiểm soát tín dụng
CS Customer Service Bộ phận dịch vụ khách hàng
VVIP Very Very Important Person Phân khúc khách hàng lớn cỡ rất lớn
CRB Corporate Banking Phân khúc khách hàng lớn cỡ lớn
CMB Commerical Banking Phân khúc khách hàng lớn cỡ vừa
FDI Foreign Direct Investment Phân khúc khách hàng có vốn nước ngoài
Danh mục viết tắt Tiếng Việt
Kí tự Nguyên nghĩa
NHTM Ngân hàng thương mại
TMCP Thương mại cổ phần
NHNN Ngân hàng nhà nước
KHDN Khách hàng doanh nghiệp

TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Sau cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới năm 2008 vừa qua, nền kinh tế thế giới nói
chung và kinh tế Việt Nam nói riêng đã có sự phục hồi nhất định. Điều đó đồng nghĩa với
việc các doanh nghiệp đặc biệt là các doanh nghiệp lớn sẽ mở rộng quy mô kinh doanh
bằng cách sử dụng nguồn vốn ngân hàng. Tuy nhiên khi nhu cầu tín dụng càng tăng cao thì
rủi ro trong tín dụng càng nhiêu và đáng có nhiều diễn biến phức tạp. Qua nghiên cứu và
tham khảo, tác giả thấy rằng việc nâng cao hoạt động quản trị rủi ro tín dụng là vấn đề hết
sức cấp thiết không chỉ với ngân hàng nói chung mà còn với khối khách hàng bán buôn tại
Ngân hàng TMCP Kỹ Thương Việt Nam. Vì vậy tác giả đã lựa chọn đề tài: “Quản trị rủi ro
tín dụng khối khách hàng bán buôn tại Ngân hàng TMCP Kỹ Thương Việt Nam
(Techcombank)” làm đề tài nghiên cứu
Ở Chương 1: “Cơ sở lý luận về quản trị rủi ro tín dụng khối khách hàng bán
buôn tại ngân hàng thương mại”, tác giả đã tổng quát hệ thống lý luận của rủi ro tín
dụng và quản trị rủi ro tín dụng tại khối khách hàng bán buôn , đưa ra được quy trình
quản trị rủi ro tín dụng bao gồm các bước: xác định chính sách chiến lược; đo lường rủi
ro tín dụng; kiểm soát và xử lý rủi ro tín dụng. Đồng thời tham khảo thêm kinh nghiệm
từ các ngân hàng khác
Ở chương 2: “Thực trạng hoạt động quản trị rủi ro tín dụng Khối khách
hàng bán buôn tại Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ Thương Việt Nam”, tác
giả phân tích các số liệu về hoạt động kinh doanh cũng như tình hình thực hiện công
tác quản trị rủi ro tín dụng tại khối khách hàng bán buôn Techcombank, từ đó rút ra
được những kết quả đạt được cũng như những hạn chế cần khắc phục trong thời
gian tới
Ở chương 3: “Giải pháp nâng cao hoạt động quản trị rủi ro tín dụng Khối
khách hàng bán buôn tại Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ Thương Việt Nam”,
từ hệ thống lý luận ở chương 1 cũng như phân tích thực trạng ở chương 2, tác giả đã
đưa ra được các nhóm giải pháp nhằm mục tiêu hoàn thiện và nâng cao công tác
quản trị rủi ro tín dụng tại khối khách hàng bán buôn Techcombank trên cơ sở định
hướng đã được đề ra

1
LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hệ thống ngân hàng đóng vai trò huyết mạch của nền kinh tế và luôn giữ một
vai trò quan trọng. Hệ thống ngân hàng Việt Nam trong những năm qua đã đạt được
những thành tựu đáng khích lệ như: góp phần ổn định quốc gia, kiềm chế lạm phát,
thực thi có hiệu quả chính sách tiền tệ quốc gia,…. Tuy nhiên, trong nền kinh tế thị
trường, rủi ro kinh doanh lại là điều khó tránh khỏi, đặc biệt là lĩnh vực rủi ro trong
kinh doanh hoạt động ngân hàng bởi nó có khả năng gây ra phản ứng dây chuyền,
lây lan và ngày càng có biểu hiện phức tạp. Sự sụp đổ của ngân hàng có ảnh hưởng
tiêu cực đến toàn bộ cuộc sống – kinh tế - chính trị - xã hội – và có thể lan rộng ra
khỏi phạm vi một quốc gia thậm chí là cả khu vực và toàn cầu
Xét riêng trong bối cảnh Ngân hàng thương mại cổ phần kỹ thương Việt Nam
trải qua nhiều năm đã có những bước phát triển mạnh mẽ, không chỉ trong kinh
doanh mà còn cả trong việc quản trị rủi ro tín dụng, đặc biệt là đối với khối khách
hàng bán buôn. Với đặc điểm của khối là phục vụ những khách hàng doanh nghiệp
từ lớn đến rất lớn thì khối khách hàng bán buôn đã mang lại những khoản thu nhập
khổng lồ cho ngân hàng nhưng trong đó cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ rủi ro do dư nợ
tín dụng trên 1 khách hàng là rất lớn. Đặc biệt qua cuộc khủng hoảng tài chính thế
giới năm 2008 khiến cho một loạt những công ty tập đoàn lớn lâm vào tình cảnh
khó khăn thậm chí phá sản thì vấn đề quản trị rủi ro tín dụng tại khối khách hàng
bán buôn càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Tuy nhiên do mới tách từ khối
khách hàng doanh nghiệp từ năm 2017, đến nay mới được 6 năm thì khối khách
hàng bán buôn vẫn còn là một khối non trẻ, các quy trình và chính sách quản trị rủi
ro tín dụng vẫn đang được hoàn thiện từng bước. Để có thể tồn tại và phát triển
trong một nền kinh tế cạnh tranh và đầy phức tạp như hiện nay, ngoài việc nâng cao
chất lượng dịch vụ để thu hút khách hàng thì quản trị rủi ro tín dụng cũng là một
vấn đề mang tính chất cốt yếu trong chiến lược của ngân hàng thương mại cổ phần
Kỹ Thương Việt Nam nói chung và của khối khách hàng bán buôn nói riêng .
Xuất phát từ thực tiễn yêu cầu nêu trên, tác giả đã chọn đề tài:”Quản trị rủi tín dụng
Khối khách hàng bán buôn tại Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ Thương Việt Nam”

2
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Vấn đề quản trị rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại luôn là vấn đề
quan trọng và là đề tài trong rất nhiều luận văn thạc sỹ và luận án tiến sỹ. Có thể kể
đến một số công trình tiêu biểu liên quan trực tiếp đến đề tài:
Ths. Nguyễn Đức Tú (2012) – Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương
mại cổ phần Công Thương Việt Nam. Luận án tiến sỹ kinh tế này đã làm rõ cơ sở lý
luận rủi ro tín dụng của ngân hàng thương mại, nội dung quản lý rủi ro tín dụng bao
gồm: nhận biết, đo lường rủi ro, ứng phó và kiểm soát rủi ro. Bên cạnh đó tác giả
còn tìm hiểu kinh nghiệm quản lý tại các ngân hàng nước ngoài: Ngân hàng phát
triển Hàn Quốc, Ngân hàng CitiBank – Mỹ, Ngân hàng ING bank của Hà
Lan,…Qua tìm hiểu công tác quản lý rủi ro của các ngân hàng trên tác giả rút ra
được bài học kinh nghiệm cho công tác quản lý rủi ro tín dụng cho Ngân hàng công
thương Việt Nam
Ths.Chu Văn Sơn (2008) – Quản lý tủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại
cổ phần Bắc Á. Luận văn tập trung nghiên cứu quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng
TMCP Bắc Á, một ngân hàng TMCP nhỏ. Hoạt động tín dụng của ngân hàng
TMCP Bắc Á chủ yếu là cho vay khách hàng đô thị, khách hàng ngoài quốc doanh,
nên thực trạng và các giải pháp tác giả chủ yếu đề cập đến nhóm khách hàng này
trong phạm vị hẹp.
Ths.Nguyễn Thị Thu Đông (2012) – Nâng cao chất lượng tín dụng tại ngân
hàng thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam trong quá trình hội nhập. Trong
nội dung luận án tiến sỹ tác giả đã làm rõ cơ sở lí luận về chất lượng tín dụng, các
chỉ tiêu đánh giá chất lượng tín dụng và kinh nghiệm của các ngân hàng trên thế
giới. Trong phần đánh giá thực tiễn tác giả đã phân tích thực trạng chất lượng tín
dụng của ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam trong đó có những chỉ tiêu rất
quan trọng là tỷ lệ nợ xấu của ngân hàng. Tác giả đưa ra các biện pháp trong đó
quan trọng là quản lý nợ xấu và kiểm sóat rủi ro tín dụng
Trong rất nhiều các công trình trước đây, nhiều công trình đã lạc hậu về cả cơ
sở lý luận cũng như thực tiễn hoạt động do vậy các giải pháp đưa ra sẽ không còn

3
phù hợp với hiện nay trong quá trình hội nhập và phát triển ngày càng cao giữa các
ngân hàng.. Bên cạnh đó cũng chưa có công trình nào nghiên cứu một cách toàn
diện cụ thể rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng đối với nhóm khách hàng
doanh nghiệp lớn . Vì vậy đề tài:”Quản trị rủi ro tín dụng Khối khách hàng bán
buôn tại Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ Thương Việt Nam – Techcombank”
được phát triển nhằm bổ sung cơ sở lý luận và từ cơ sở đó tìm hiểu thực tiễn hoạt
động quản trị rủi ro tín dụng Khối khách hàng bán buôn tại Ngân hàng thương mại
cổ phần Kỹ Thương Việt Nam từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp
3. Mục tiêu nghiên cứu
- Cơ sở lý luận về rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng tại khối khách
hàng bán buôn
- Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng Khối khách hàng bán buôn tại Ngân hàng
thương mại cổ phần Kỹ Thương Việt Nam – Techcombank
- Giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác quản trị rủi ro tín dụng của
Khối khách hàng bán buôn tại Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ Thương Việt
Nam
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Làm rõ cơ sở lý luận về quản trị rủi ro tín dụng khối khách hàng bán buôn tại
ngân hàng thương mại
- Phân tích về thực trạng hoạt động quản trị rủi ro tín dụng Khối khách hàng
bán buôn tại Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ Thương Việt Nam – Techcombank
giai đoạn 2014 – 2016
- Đề xuất giải pháp nhằm tăng cường và nâng cao công tác quản trị rủi ro Khối
khách hàng bán buôn tại Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ Thương Việt Nam –
Techcombank
5. Đối tƣợng nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: rủi ro tín dụng Khối khách hàng bán buôn
- Phạm vi nghiên cứu: tại Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ Thương Việt
Nam – Techcombank giai đoạn 2014 - 2016
6. Phƣơng pháp nghiên cứu

4
- Nhóm các phương pháp tổng hợp lý thuyết: phương pháp này sẽ tổng hợp
các cơ sở lý luận, các vấn đề cơ bản mà đề tài này đề cập đến thông qua những tài
liệu, giáo trình hay các công trình nghiên cứu, bài báo khoa học của các Thạc sỹ,
Tiến sỹ liên quan đến vấn đề được nghiên cứu
- Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn: phương pháp này sẽ sử dụng
những số liệu thực tế và trực tiếp qua quá trình vận hành tại khối khách hàng bán
buôn để tổng hợp tại thành bài viết
- Nhóm các phương pháp thống kê: phương pháp này sử dụng các báo cáo tài
chính, báo cáo kết quả kinh doanh tại khối khách hàng bán buôn để tóm tắt, thu gọn
lại thành các bảng biểu sở đồ phục vụ cho mục đích nghiên cứu
7. Kết cấu đề tài
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản trị rủi ro tín dụng khối khách hàng bán
buôn tại ngân hàng thương mại
Chương 2: Thực trạng hoạt động quản trị rủi ro tín dụng Khối khách hàng
bán buôn tại Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ Thương Việt Nam
Chương 3: Giải pháp nâng cao hoạt động quản trị rủi ro tín dụng Khối
khách hàng bán buôn tại Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ Thương Việt Nam

5
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG KHỐI
KHÁCH HÀNG BÁN BUÔN TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI
1.1. Tổng quan về ngân hàng thƣơng mại
1.1.1. Giới thiệu về ngân hàng thƣơng mại
Ngân hàng thƣơng mại là một tổ chức kinh tế chuyên thực hiện các hoạt
động trong ngân hàng về các lĩnh vực cung cấp tiền tệ, dịch vụ tài chính giữa khách
hàng và ngân hàng hoặc ngược lại.Các hoạt động trong ngân hàng như: huy động
nguồn vốn, cho vay, chiết khấu, bảo lãnh, cung cấp các dịch vụ tài chính và các hoạt
động khác có liên quan.
Theo luật các tổ chức tín dụng: ngân hàng thương mại là tổ chức tín dụng
được thực hiện toàn bộ hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác có
liên quan vì mục tiêu lợi nhuận theo quy định của Luật Các tổ chức tín dụng và các
quy định khác của pháp luật. (Nghị định số 59/2009/NĐ-CP của Chính phủ về tổ
chức và hoạt động của NHTM)
Các nghiệp vụ của ngân hàng thƣơng mại chủ yếu là nhận tiền gửi và cho
vay vốn đầu tư. Tuy nhiên cũng có những thay đổi cho phù hợp với sự phát triển
của khách hàng, khoa học kỹ thuật kinh tế và xã hội. Nhờ có các ngân hàng
thƣơng mại mà các chính sách tài chính tiền tệ của Nhà nước được thực hiện một
cách nhanh chóng và kịp thời hơn, từ đó việc kiểm soát các hoạt động của các
doanh nghiệp được dễ dàng, theo đúng luật pháp hơn.
1.1.2. Tổng quan về tín dụng
1.1.2.1. Khái niệm tín dụng
Tín dụng ngân hàng là một giao dịch về tài sản (tiền hoặc hàng hóa) giữa bên
cho vay và (ngân hàng và các định chế tài chính) và bên đi vay (cá nhân, doanh
nghiệp và các chủ thể kinh tế khác), trong đó bên vay chuyển giao tài sản cho bên đi
vay sử dụng một thời gian nhất định theo thỏa thuận, bên đi vay có trách nhiệm
hoàn trả vốn gốc và lãi cho bên vay khi đến hạn thanh toán
1.1.2.2. Phân loại tín dụng
Theo mục đích vay: Vay kinh doanh bất động sản; Vay công nghiệp và
thương; Vay nông nghiệp, Vay tiêu dùng, Các mục đích khác

6
Theo thời hạn vay: vay ngắn hạn, vay trung hạn, vay dài hạn
Theo tài sản bảo đảm: vay tín chấp, vay có tài sản bảo đảm
1.1.2.3. Vai trò của tín dụng
Tín dụng là công cụ thúc đẩy quá trình tái sản xuất mở rộng và góp phần điều
tiết nền kinh tế: Nhu cầu vốn trong hoạt động sản xuất kinh doanh và vấn đề quan
trọng với mỗi doanh nghiệp. Do đó hoạt động tín dụng đã góp phần vào quá trình
luân chuyển vốn trong nền kinh tế diễn ra nhanh hơn, giúp cho người cần vốn có thể
tìm được vốn nhanh hơn, hiệu quả hơn để duy trì hoạt động kinh doanh liên tục và
giúp cho người thừa vốn kiếm lời
Tín dụng góp phần thúc đẩy quá trình tích tụ và tập trung vốn: trong cơ chế thị
trường, vai trò tập trung vốn tập trung vốn của tín dụng ngân hàng thực hiện ở mức
độ cao hơn hẳn so với thời bao cấp. Bằng cách tập trung vốn vào kinh doanh giúp
cho các hộ có điều kiện sản xuất, làm sản xuất kinh doanh hiệu quả hơn, thúc đẩy
quá trình tăng trưởng kinh tế và đông thời ngân hàng cũng hạn chế rủi ro tín dụng
Tín dụng nâng cao hiệu quả sử dụng vốn: với sự tài trợ vốn từ các ngân hàng,
mỗi doanh nghiệp phải thực hiện một chế độ hạch toán kinh tế một cách minh bạch
và hiệu quả hơn. Khi sử dụng vốn vay ngân hàng các doanh nghiệp phải tôn trọng
các hợp đồng tín dụng, phải thực hiện thanh toán lãi nợ vay đúng hạn, cũng như
chấp hành các quy định ràng buộc trách nhiệm nghĩa vụ khác ghi trong hợp đồng
như là vấn đề tài chính.
1.2. Tổng quan về rủi ro tín dụng khối khách hàng bán buôn trong hoạt động
ngân hàng thƣơng mại.
1.2.1. Khái niệm và đặc điểm của rủi ro tín dụng khối khách hàng bán buôn
1.2.1.1. Khái niệm rủi ro tín dụng khối khách hàng bán buôn
Rủi ro tín dụng trong Ngân hàng thương mại là một khái niệm quen thuộc
trong kinh tế nói chung và trong Ngân hàng thương mại nói riêng. Có rất nhiều khái
niệm về rủi ro tín dụng được đưa ra tuy nhiên các thuật ngữ đó đều thể hiện các
quan điểm cơ bản:
- Rủi ro phát sinh trong tương lai gắn liền với các hoạt động và/hoặc phi hoạt
động, dự tính trước và không dự tính trước

7
- Rủi ro được hiểu về cả hai mặt tích cực và tiêu cực. Chiều tác động tích cực
của rủi ro là việc tạo lợi nhuận dự tính, còn chiều tác động tiêu cực của rủi ro là việc
thu hẹp lợi nhuận (thậm chí gây tổn thất) so với dự tính ban đầu.
Trong nhiều khái niệm về rủi ro tín dụng có thể kể đến:
Theo từ điển về ngân hàng của Barron năm 1998: “rủi ro tín dụng là khả năng
bên đi vay không thực hiện trả đầy đủ nợ gốc và tiền lãi tiền vay, và có thể vỡ nợ”
- Theo thông tư 02/2013/TT-NHNN ngày 21/01/2013 thì: “rủi ro tín dụng
trong hoạt động ngân hàng (sau đây gọi tắt là rủi ro) là tổn thất có khả năng xảy ra
đối với nợ của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài do khách hàng
không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện một phần hoặc toàn bộ nghĩa vụ
của mình theo cam kết (Ngân hàng nhà nước, 2013)
Trong nhiều khái niệm được đưa ra thì khái niệm được dùng nhiều hơn cả là
khái niệm được nêu ra trong dự thảo Thông tư quy định về hệ thống quản lý rủi ro
trong hoạt động ngân hàng:”Rủi ro tín dụng là rủi ro do bên được cấp tín dụng, bên
có nghĩa vụ hoặc đối tác không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện một
phần hoặc toàn bộ nghĩa vụ của mình theo cam kết” (Ngân hàng nhà nước, 2014).
Khái niệm rủi ro tín dụng khối khách hàng bán buôn cũng được định nghĩa là rủi ro
tín dụng mà đối tượng là những khách hàng doanh nghiệp và tập đoàn lớn
1.2.1.2. Đặc điểm rủi ro tín dụng khối khách hàng bán buôn
- Rủi ro tín dụng có tính chất bị động: rủi ro tín dụng thường phát sinh sau khi
khoản vay đã được giải ngân. Mặc dù có cơ chế kiểm soát sau vay tuy nhiên ngân
hàng khó có thể luôn biết chính xác được tiền khách hàng sử dụng có đúng mục
đích không. Chỉ khi xuất hiện sai sót ngân hàng mới phát hiện thì lúc đó rủi ro đã
hình thành. Hơn nữa, việc sử dụng vốn như thế nào chỉ có khách hàng là người biết
rõ nhất, ngân hàng chỉ sử dụng các thông tin đã xảy ra và do khách hàng đưa nên
mang tính chất bị động
- Rủi ro tín dụng mang tính chất đa dạng và phức tạp: các sản phẩm ngân hàng
ngày càng đa dạng phù hợp với sự phát triển của kinh tế thị trường và phù hợp với
rất nhiều ngành nghề như hiện nay, từ nông nghiệp công nghiệp cho đến dịch vụ.

8
Hơn nữa mỗi khách hàng có những đặc điểm tính cách khác nhau, ngành nghề thu
nhập và tài sản đảm bảo khác nhau do đó mỗi một khách hàng lại mang 1 đặc điểm
riêng, khiến cho rủi ro tín dụng với từng ngành nghề và từng khách hàng lại rất khác
nhau. Chính vì vậy mà công tác quản trị rủi ro tín dụng càng phải được coi trọng
- Rủi ro tín dụng có tính chất tất yếu: trong kinh doanh nói chung và trong hoạt
động kinh doanh của ngân hàng nói riêng rủi ro gần như là điều không thể tránh
khỏi. Thậm chí có một mối quan hệ vô cùng đặc biệt là “lợi nhuận-rủi ro”.
Nhiều người cho rằng rủi ro càng cao đi kèm với mức lợi nhuận càng cao và ngược
lại. Do đó ngân hàng luôn luôn phải có những phương án để đối phó với rủi ro tín
dụng có thể xảy ra bất cứ lúc nào và đặt cho ngân hàng của mình mức rủi ro mà
ngân hàng đó có thể chấp nhận để đạt được mức lợi nhuận như mong muốn
- Rủi ro tín dụng có đặc điểm là rất lớn và có tính dây chuyền: với đặc điểm
khách hàng là các doanh nghiệp lớn do đó dư nợ tín dụng mỗi khoản vay là rất lớn,
do đó nếu xảy ra rủi ro tín dụng thì hậu quả cũng sẽ rất lớn, số tiền phải trích lập rủi
ro theo tỷ lệ phần trăm cũng rất nhiều. Hơn nữa nếu các tập đoàn lớn có vấn đề về
kinh doanh thì các công ty con của họ và các đối tác sẽ bị ảnh hưởng nhiều, thậm
chí có thể xảy ra khủng hoảng đổ vỡ theo dây chuyển
1.2.1.3. Sự khác nhau giữa rủi ro tín dụng của khối khách hàng bán buôn, khối
khách hàng doanh nghiệp và khối ngân hàng bán lẻ
- Đối tượng khách hàng: Ngay từ tên gọi ta có thể thấy được sự khác biệt về
mặt quy mô và tính chất khách hàng trong từng khối. Khối khách hàng bán buôn
bao gồm các khách hàng doanh nghiệp có doanh thu từ 600 tỷ trở lên. Khối khách
hàng doanh nghiệp bao gồm các khách hàng doanh nghiệp có doanh thu từ 600 tỷ
trở xuống. Còn khối ngân hàng bán lẻ bao gồm các khách hàng là cá nhân, hộ gia
đình. Như vậy về mặt quy mô thì khách hàng tại khối khách hàng bán buôn có quy
mô lớn hơn rất nhiều so với các khối khác và đều là các công ty lớn, các tập đoàn
lớn. Về mặt tính chất khách hàng thì khối khách hàng bán buôn và khối khách hàng
doanh nghiệp có tính chất tương đối giống nhau về các vận hành cũng như các quy
trình chỉ có quy mô là khác nhau, còn với khối khách hàng bán buôn và khối ngân
hàng bán lẻ khác nhau cả về bản chất và quy mô nên cách thức tiếp cận và các quy
trình cũng có những sự khác biệt đáng kể

9
- Quy trình nghiệp vụ: với đặc thù là các khách hàng doanh nghiệp lớn, quy
mô khoản vay cũng rất lớn cho nên các nghiệp vụ và quy trình cấp tín dụng cũng
phức tạp hơn nhiều và đòi hỏi những người thực hiện phải có kiến thức chuyên môn
nghiệp vụ tốt. Khối ngân hàng bán lẻ phục vụ khách hàng cá nhân nên nghiệp vụ về
mặt tính toán số liệu, thẩm định khách hàng cũng đơn giản hơn, không yêu cầu tính
quá nhiều về các chỉ số tài chính cũng như các kế hoạch kinh doanh của khách hàng
cũng không quá khó để có thể tính toán được. Tuy nhiên sang đến khách hàng
doanh nghiệp, đặc biệt là khối khách hàng bán buôn với những khách hàng doanh
nghiệp lớn thì từ khâu thẩm định đến vận hành đều đòi hỏi yêu cầu cao về mặt
chuyên môn. Khâu thẩm định khách hàng cần thẩm định kỹ lưỡng tình hình tài
chính, phân tích các chỉ số tài chính, phân tích các báo cáo tài chính. Các kế hoạch
kinh doanh cũng rất phức tạp để có thể tính ra được nhu cầu vốn chính xác của
khách hàng. Đặc biệt với những khoản vay cho các dự án đầu tư, việc thẩm định các
dự án là vô cùng phức tạp, từ chạy dòng tiền cho các dự án, lên kế hoạch đầu ra đầu
vào rồi tính toán xem dự án có khả thi hay không với các công thức không hề đơn
giản. Cũng vì lẽ đó đội ngũ chuyên viên làm việc tại ngân hàng bán buôn luôn là
những chuyên gia trong lĩnh vực tài chính để đáp ứng được nhu cầu của khối
- Vấn đề rủi ro tín dụng: các khoản vay của khối khách hàng bán buôn thường
có giá trị lớn do đó nếu xảy ra rủi ro thì hậu quả sẽ nặng nề hơn rất nhiều so với
khách hàng doanh nghiệp vừa và khách hàng cá nhân. Ví dụ một công ty vay cho
một dự án bất động sản, khoản vay có thể lên tới 2,000 – 3,000 tỷ đồng, có thể bằng
hoặc hơn tổng dư nợ tín dụng cảu một chi nhánh ngân hàng lớn. Tuy nhiên xét một
mặt nào đó, khách hàng tại khối khách hàng bán buôn là những công ty tập đoàn
lớn, có uy tín nhiều năm trên thị trường và tài chính cũng rất ổn định do đó nếu xảy
ra rủi ro các công ty này cũng có nhiều phương án hơn để thanh toán các khoản gốc
lãi đối với ngân hàng. Rủi ro đạo đức cũng ít có khả năng xảy ra hơn khi các khâu
vận hành từ khách hàng đến ngân hàng được quản lý vô cùng nghiệm ngặt và những
người trực tiếp làm việc với ngân hàng thường không có quyền quyết định hay kí
kết trên các văn bản với ngân hàng

10
1.2.2. Phân loại rủi ro tín dụng khối khối khách hàng bán buôn
1.2.2.1. Căn cứ vào nguyên nhân phát sinh rủi ro
- Rủi ro giao dịch: đây là loại rủi ro tín dụng liên quan đến từng khoản tín
dụng, nó phát sinh từ những hạn chế sai sót trong quá trình từ thẩm định khách
hàng, quá trình xét duyệt tín dụng, thực hiện giao dịch cho đến kiểm soát sau vay
với khách hàng. Loại rủi ro này có thể xảy ra do thông tin bất cân xứng trước khi
quyết định tín dụng, phát sinh từ các hợp đồng bảo đảm cũng như đến từ công tác
quản lý khoản vay và hoạt động cho vay
- Rủi ro danh mục tín dụng: là rủi ro mà nguyên nhân của nó xuất phát từ các
đặc điểm riêng biệt của từng khách hàng, từng ngành nghề cũng như do ngân hàng
quá tập trung vào một khách hàng hay 1 ngành kinh tế
1.2.2.2. Căn cứ vào nguyên nhân khách quan hay chủ quan
- Rủi ro tín dụng từ phía khách hàng: đây là rủi ro tín dụng do khách hàng cố ý
định chiếm dụng vốn của ngân hàng bằng cách sử dụng hồ sơ giả để vay vốn, khai
báo sai các thông tin về bản thân, thông đồng với cán bộ ngân hàng để trục lợi
- Rủi ro tín dụng từ phía ngân hàng: đây là rủi ro tín dụng do ngân hàng cố ý
làm sai các quy định của ngân hàng và pháp luật nhằm thông đồng với khách hàng
để chiếm đoạt vốn ngân hàng bằng cách làm giả hồ sơ, số liệu khi thẩm định, cho
vay sai quy trình, sai sản phẩm,..
- Rủi ro tín dụng từ các yếu tố khác: đây là rủi ro tín dụng xuất phát không
phải trực tiếp khách hàng hay ngân hàng. Nó có thể đến do khủng hoảng nền kinh tế
chung dẫn đến khách hàng khó khăn trong sản xuất kinh doanh dẫn đến không trả
được nợ, hay có thể do thời tiết thiên tai bão lũ ảnh hưởng đến hoạt động tạo doanh
thu của khách hàng cũng như chính hoạt động của ngân hàng. Các yếu tố này là
không thể tránh khỏi nên ngân hàng và khách hàng phải luôn có biện pháp đề phòng
1.2.2.3. Căn cứ vào giai đoạn phát sinh rủi ro
- Rủi ro trước khi cho vay: là rủi ro xuất phát trước khi ngân hàng quyết định
cho vay. Loại rủi ro này xuất hiện khi cán bộ tín dụng gặp gỡ khách hàng, thu thập
thông tin khách hàng và thẩm định khách hàng trước khi trình các cấp phê duyệt hồ
sơ khách hàng.

11
- Rủi ro trong khi cho vay: rủi ro trong quá trình giải ngân, cấp tín dụng bao
gồm sai sót trong quá trình thực hiện các thao tác, giải ngân không đúng tiến độ,
không cập nhật thông tin khách hàng thường xuyên hay không dự báo được rủi ro
tiềm năng
- Rủi ro sau khi cho vay:rủi ro xảy ra khi ngân hàng không năm được tình hình
và mục đích sử dụng vốn vay thay đổi trong khả năng tài chính cũng như thiện chí
trả nợ của khách hàng
1.2.3. Nguyên nhân của rủi ro tín dụng khối khách hàng bán buôn và hậu quả
1.2.3.1. Nguyên nhân của rủi ro
Nguyên nhân từ phía khách hàng
- Khách hàng vay vốn kinh doanh nhưng không có kế hoạch rõ ràng dẫn đến
kinh doanh thua lỗ, không đủ trả nợ
- Khách hàng sử dụng vốn sai mục đích, ví dụ dùng vốn ngắn hạn để mua tài
sản cố định, khi đến hạn trả ngắn hạn không đủ trả do tài sản dài hạn chưa phát sinh
doanh thu
- Khách hàng sử dụng vốn không hiệu quả, không đổi mới kinh doanh và đa
dạng sản phẩm dẫn đến kinh doanh giảm sút
- Khách hàng có ý định chiếm đoạt vốn của ngân hàng, cố tình làm giả hồ sơ
vay vốn, khai báo sai thông tin cá nhân và công ty, thông đồng với cán bộ ngân
hàng,….
Nguyên nhân từ phía ngân hàng
- Chính sách tín dụng của ngân hàng không hiệu quả, không phù hợp với nền
kinh tế, quy chế tín dụng không chặt chẽ để khách hàng có cơ hội dựa vào đó chiếm
đoạt vốn
- Cán bộ tín dụng không chấp hành đúng quy trình tín dụng, không đánh giá
chính xác khách hàng trước khi vay, cho vay khống, cho vay vượt tỷ lệ an toàn,,
không giám sát quá trình sử dụng vốn của khách hàng
- Trình độ của nhân viên ngân hàng yếu kém, không đánh giá được phương án
kinh doanh của khách hàng dẫn đến cho vay mà khách vẫn đang dư vốn; thiếu tinh

12
thần trách nhiệm, vi phạm đạo đức thông đồng với khách hàng chiếm đoạt vốn ngân
hàng, nhận quà biếu, hối lộ,…
- Ngân hàng quá chú trọng lợi nhuận mà bỏ qua quản trị rủi ro, do áp lực cạnh
tranh mà nới lỏng các điều kiện tín dụng để thu hút khách hàng
Nguyên nhân do các yếu tố khác
- Môi trường chính trị và luật pháp: mỗi quốc gia có một thể chế chính trị riêng
và bộ máy quản lý hành chính cũng như hệ thống pháp luật riêng. Nếu như không
tìm hiểu kĩ về luật pháp thì cả ngân hàng lần ngân hàng sẽ dẫn đến những sai lầm
trong quá trình cấp tín dụng. Đặc biệt với những khu vực bất ổn về chính trị do các
đảng phái cũng như chiến tranh càng chứa đựng nhiều rủi ro tín dụng
- Môi trường kinh tế: các yếu tố liên quan đến môi trường kinh tế sẽ ảnh
hưởng đến toàn bộ nền kinh tế nói chung và lĩnh vực ngân hàng nói riêng. Những
chỉ số kinh tế: lãi suất thị trường, tỷ lệ thất nghiệp, tỷ lệ lạm phát, tốc độ phát triển
của nền kinh tế,…sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến rủi ro tín dụng
- Thiên tai bệnh dịch: đây là nguyên nhân không thể tránh khỏi. Ví dụ như có
một bệnh dịch cúm lan rộng trên địa bàn có thể khiến việc kinh doanh tại khu vực
đó bị ngưng trệ, ảnh hưởng đến việc trả nợ, hay như bão lũ có thể tàn phá công cụ
kinh doanh cũng như hồ sơ lưu tại ngân hàng gây khó khăn trong khắc phục 1.2.3.2.
Hậu quả của rủi ro
Đối với khách hàng
- Các doanh nghiệp khi đã từng xảy ra nợ xấu với ngân hàng thì họ sẽ rất khó
có thể tiếp cận với nguồn vốn ngân hàng. Các thông tin về lịch sử giao dịch sẽ được
lưu tại cơ sở dữ liệu ngân hàng đó và hệ thống thông tin ngân hàng quốc gia. Bất kì
ngân hàng nào cũng có thể tra cứu được và biết doanh nghiệp đã từng có nợ quá
hạn. Đặc biệt các doanh nghiệp lớn đầu tư các dự án lớn nếu không có được nguồn
vốn sẽ rất khó khăn trong việc thực hiện kinh doanh
- Khi doanh nghiệp có khoản tiền nhàn rỗi gửi vào ngân hàng, nếu rủi ro tín
dụng xảy ra dù không phải với doanh nghiệp của mình nhưng nếu ngân hàng bị rơi
vào trạng thái mất thanh khoản thậm chí phá sản thì các khoản tiền gửi rất khó được

13
lấy lại hoặc nếu có lấy được cũng sẽ mất thời gian dài, ảnh hưởng đến dòng tiền
kinh doanh của doanh nghiệp
Đối với ngân hàng:
- Ngân hàng khi xảy ra rủi ro tín dụng thì ngân hàng sẽ không thu được lãi vay
dự kiến mà vẫn phải trả lãi cho khối nguồn vốn dẫn đến giảm lợi nhuận. Mặt khác
theo quy định sẽ phải trích lập dự phòng tín dụng. Các khoản vay của doanh nghiệp
lớn là nhiều nên số tiền dùng để trích lập không hề nhỏ. Ngoài ra các chi phí dùng
để để xử lý rủi ro tín dụng, chi phí cho kiện tụng, cho tòa án cũng tốn kém không ít
thời gian cũng như tiền bạc để xử lý
- Việc khách hàng không trả được nợ dẫn đến việc thanh khoản của ngân hàng.
Khi mà việc huy động từ dân cư sẽ mất nhiều thời gian thì ngân hàng sẽ phải vay từ
thị trường liên ngân hàng liên ngân hàng lãi suất cao. Dù dùng cách nào thì việc
không có nguồn tiền sẵn có ảnh hưởng đến tính thanh khoản
- Ngân hàng nếu thường xuyên bị nợ quá hạn sẽ dẫn đến mất uy tín trên thị
trường. Với khối khách hàng bán buôn phục vụ các khách hàng lớn thì uy tín là cực
kỳ quan trọng. Các doanh nghiệp luôn tìm một ngân hàng uy tín tốt để tài trợ cho
các dự án của mình. Hơn nữa rủi ro tín dụng xuất hiện liên tục khiến ngân hàng có
thể bị phá sản, dẫn đến đổ vỡ dây chuyển
Đối với nền kinh tế:
- Rủi ro tín dụng tại khối khách hàng bán buôn có thể dẫn đến đổ vỡ dây
chuyển. Các dự án bất động sản nếu không được tài trợ do doanh nghiệp phá sản
khiến cho người dân không lấy được nhà, thị trường bất động sẽ bị ảnh hưởng.
Người gửi tiền sẽ không lấy lại được tiền nếu ngân hàng phá sản, từ đó người dân
mất niềm tin và ngân hàng và chính phủ, gây ảnh hưởng trầm trọng với nền kinh tế
1.2.4. Đo lường rủi ro tín dụng khối khách hàng bán buôn bằng hệ thống xếp hạng
1.2.4.1. Khái niệm xếp hạng tín dụng
- Xếp hạng tín dụng là việc đánh giá mức độ tín nhiệm và khả năng trả nợ của
người đi vay (hiện tại và tương lai) thông qua hệ thống xếp hạng tín dụng nhằm hạn
chế lựa chọn đối nghịch và rủi ro tín dụng, thúc đẩy và mở rộng quan hệ tín dụng
như một tổng thể

14
- Kết quả xếp hạng thường được kí hiệu bằng các kí tự, ví dụ AAA, AA,…
Với những khách hàng được xếp hạng cao thì ngân hàng có thể đánh giá được đây
là những khách hàng có tín nhiệm tốt, kinh doanh có hiệu quả nên rủi ro tín dụng sẽ
thấp, ngược lại những khách hàng bị xếp hạng tín dụng thấp đồng nghĩa với việc bị
đánh giá tín nhiệm thấp, kinh doanh không hiệu quả nên ngân hàng cho vay sẽ là rủi
ro tín dụng cao hơn. Có thể nói việc xếp hạng tốt giúp khách hàng dễ dàng hơn
trong việc vay vốn cũng như được đòi hỏi những quyền lợi cao hơn (phục vụ, lãi
suất …) do có thể vay vốn dễ dàng ở nhiều ngân hàng khác nhau
1.2.4.2. Vai trò của xếp hạng tín dụng
Đối với người đi vay:
- Việc xếp hạng nội bộ sẽ giúp cho cá nhân hay doanh nghiệp được xếp hạng có
được cái nhìn khách quan về tình hình tài chính cũng như độ tín nhiệm của mình.
Khách hàng khi tự đánh giá thường mang tính chủ quan, còn ngân hàng đưa ra kết
quả rất khách quan dựa trên các con số và lịch sử giao dịch
- Xếp hạng tín dụng là cơ sở đánh giá năng lực của doanh nghiệp, tạo sự bình
đẳng, cạnh tranh trong hoạt động huy động vốn của doanh nghiệp
- Kết quả xếp hạng tín dụng tốt sẽ giúp những cá nhân doanh nghiệp được xếp
hạng không chỉ có được đánh giá tốt từ ngân hàng mà những nhà đầu tư cũng sẽ
nhìn vào đó để có được quyết định đầu tư của mình, do đó người đi vay sẽ dễ dàng
tiếp cận với các nguồn vốn đầu tư hơn
- Xếp hạng tín dụng cao (rủi ro thấp) bởi các tổ chức xếp hạng tín dụng uy tín
sẽ giúp người đi vay quảng cá được hình ảnh của mình, cung cấp thông tin cho đối
tác, tạo niềm tin với thị trường. Ngoài ra nó cũng là một tiêu chí quan trọng để cơ
quan quản lý xem xét trao các giải thưởng thương hiệu uy tín quan trọng
Đối với người cho vay
- Thông tin xếp hạng tín dụng rất quan trọng đối với những người cho vay
(chủ nợ, nhà đầu tư), nó giúp đánh giá xem khi cho vay khách hàng này có mang lại
rủi ro hay không, mức độ rủi ro là như thế nào để từ đó có những biện pháp, những
điều kiện tín dụng phù hợp để giảm thiểu rủi ro cho khách hàng đó

15
- Việc đánh giá xếp hạng khách hàng được thực hiện trước khi ra quyết định
cho vay, nó giúp cho các chuyên gia phê duyệt không mất quá nhiều thời gian để
đánh giá các chỉ số tài chính đã được thực hiên trong quá trình xếp hạng, giảm thời
gian phê duyệt hồ sơ
- Xếp hạng tín dụng là là một trong những yếu tố quan trọng để ngân hàng
quyết đinh những sản phẩm chính sách phù hợp với từng khách hàng. Ví dị: với
những khách hàng được xếp hạng cao sẽ được hưởng mức lãi suất thấp hơn, được
chăm sóc kĩ hơn do cạnh tranh với những ngân hàng khác
1.2.4.3. Đặc điểm xếp hạng tín dụng nội bộ
Xếp hạng tín dụng nội bộ và việc ngân hàng tự đánh giá xếp hạng khách hàng
mà không cần thông qua một tổ chức đánh giá tín dụng nào khác. Các ngân hàng
hiện nay đều đã có một bộ phận dành riêng cho việc xếp hạng. Phương thức này có
những ưu điểm cũng như nhược điểm so với phương thực xếp hạng tín dụng độc lập:
Bảng 1.1. Ƣu và nhƣợc điểm của hệ thống xếp hạng độc lập và xếp hạng nội bộ
Tiêu Sử dụng kết quả của tổ chức xếp Sử dụng kết quả xếp hạng nội bộ
chí hạng độc lập
Ưu - Kết quả xếp hạng thường được - Rất thuận lợi trong việc xếp
điểm công bố công khai nên không hạng các khách hàng thường
phải sử dụng chi phí xuyên giao dịch vì sơ sở dữ liệu
- Kết quả xếp hạng độc lạp được về khách hàng là sẵn có và đầy
thừa nhận rộng rãi (độ tin cậy đủ theo quy trình cấp tín dụng
cao) - Do ngân hàng cập nhật được
- Thuận lợi với những ngân hàng thông tin khách hàng
nhỏ không có hệ thống xếp hạng - Kết quả của xếp hạng nội bộ
tín dụng riêng được sử dụng vào nhiều mục
- Đối với khách hàng giao dịch với đích khác nhau
ngân hàng lần đầu thì chưa có kết
quả xếp hạng nội bộ

16
Nhược - Không phải khách hàng nào của - Phải có đội ngũ chuyên gia chất
điểm ngân hàng cũng được xếp hạng lượng cao
tín dụng độc lập - Phải đầu tư lớn và công nghệ
- Trong một số trường hợp phải thông tin
mua thông tin - Không thể xếp hạng khách hàng
- Thông tin xếp hạng độc lập đến giao dịch lần đầu
thường không được cập nhật - Kết quả xếp hạng là nội bộ nên
chất lượng không được công
khai kiểm chứng
Ngoài việc xếp hạng nội bộ, có một phương pháp cũng rất hay được sử dụng là
ngân hàng dùng các xếp hạng khách hàng của các công ty xếp hạng có tiếng trên thế
giới như Moody, Standard & Poor’s,…. Để thấy rõ được đặc điểm của xếp hạng nội
bộ ta lại so sánh với phương thức xếp hạng bởi các tổ chức xếp hạng chuyên nghiệp
Bảng 1.2. So sánh giữa phƣơng pháp xếp hạng nội bộ với xếp hạng theo các
tổ chức xếp hạng chuyên nghiệp
Tiêu chí Tổ chức xếp hạng Xếp hạng nội bộ tại ngân hàng
chuyên nghiệp
Mục đích của Cung cấp dịch vụ xếp Phục vụ công tác quả lý rủi ro tín dụng
người xếp hạng để thu phí của chính ngân hàng nên không thu phí
hạng
Người khởi Khách hàng có nhu cầu Xuất phát từ nhu cầu nội tại của chính
xướng được xếp hạng bản thân ngân hàng
Kết quả phục Phục vụ khách hàng như Phục vụ người xếp hạng trong quản lý
vụ ai là giấy chứng nhận về rủi ro tín dụng
mức độ tín nhiệm, được
xem như giấy thông
hành để nguồn vốn với

17
chi phí hợp lý
Công bố kết Thông báo cho khách Là thông tin nội bộ của ngân hàng nên
quả xếp hạng hàng hoặc công bố công không thông báo cho khách hàng hay
khai nếu có thỏa thuận bên thứ ba
Tác động của Xếp hạng chính xác sẽ Xếp hạng chính xác sẽ giúp ngân hàng
mức độ chính tăng được uy tín của tổ quản lý rủi ro tín dụng hiệu quả, từ đó
xác trong xếp chức tín dụng từ đó thu tăng lợi nhuận từ hoạt động tín dụng
hạng hút được khách hàng
1.3. Quản trị rủi ro tín dụng khối khách hàng bán buôn tại các ngân hàng
thƣơng mại
1.3.1. Khái niệm quản trị rủi ro tín dụng khối khách hàng bán buôn
Quản trị rủi ro tín dụng khối khách hàng bán buôn là toàn bộ quá trình nhận
diện đo lường đánh giá giám sát kiểm soát và báo cáo rủi ro tín dụng nhằm tối đa
hóa lợi nhuận trong phạm vi mức độ rủi ro tín dụng chấp nhận được. Phạm vi áp
dụng ở đây là tại khối khách hàng bán buôn, chuyên phục vụ đối tượng khách hàng
là doanh nghiệp lớn tới rất lớn
1.3.2. Mục đích và vai trò cuả quản trị rủi ro tín dụng khối khách hàng bán
buôn đối với hoạt động kinh doanh của NHTM
1.3.2.1. Mục đích của quản trị rủi ro tín dụng khối khách hàng bán buôn
Quản trị rủi ro tín dụng là vô cùng quan trọng trong kinh doanh ngân hàng nói
chung và tại khối khách hàng bán buôn do đó luôn được Hội đồng quản trị và lãnh
đạo Khối đặt ưu tiên hàng đâu. Mục đích của việc quản trị rủi ro tín dụng tại khối
khách hàng bán buôn cũng rất rõ ràng:
- Kiểm soát các khoản cấp tín dụng được cấp cho khách hàng trong cả ba giai
đoạn: trước khi cho vay, trong quá trình thực hiên giao dịch và kiểm soát sau vay.
Quản trị rủi ro tín dụng đảm bảo việc cấp tín dụng đúng quy định của pháp luật và
đúng theo quy định của ngân hàng.

18
- Hỗ trợ các bộ phận khác hoạt động ổn định. Quản trị rủi ro tín dụng không
chỉ có nhiệm vụ kiểm soát mà còn đưa ra chính sách cũng như quy trình chuẩn để
các bộ phận khác vận hành đúng quy định
- Đảm bảo cho ngân hàng phát triển bền vững. Nếu như bộ phận kinh doanh
được ví như một vị trí tấn công thì quản trị rủi ro tín dụng như một lá chắn phòng
thủ. Một tổ chức vừa mạnh tấn công vừa mạnh phòng thủ mới là một tổ chức phát
triển toàn diện
1.3.2.2. Vai trò của quản trị rủi ro tín dụng khối khách hàng bán buôn
- Quản trị rủi ro tín dụng giúp khối khách hàng bán buôn kiểm soát được các
khoản vay tốt hơn. Những khoản vay có dư nợ lớn nếu xẩy ra vấn đề sẽ gây ra ảnh
hưởng vô cùng nghiệm trọng cho khối cũng như cho ngân hàng. Nó còn giúp tăng
thêm thu nhập cho ngân hàng
- Quản trị rủi ro tín dụng giúp cho ngân hàng hoạt động một cách ổn định và
an toàn. Nếu có quá nhiều món vay bị nợ xấu thì hoạt động ngân hàng sẽ rối loạn,
thay vì dành thời gian cho kinh doanh thì phải dành thời gian và công sức để xử lý
nợ. Hơn nữa quản trị rủi ro tín dụng tốt thì khối khách hàng bán buôn sẽ có được uy
tín tốt hơn trên thị trường. Với tính chất phụ vụ các khách hàng lớn thì việc giữ uy
tín là vô cùng quan trọng
- Quản trị rủi ro tín dụng không chỉ giúp cho bản thân khối khách hàng bán
buôn, cho ngân hàng đơn lẻ nào mà còn giữ ổn định cho cho toàn bộ thị trường. Các
ngân hàng nếu đều thực hiện tốt việc quản trị rủi ro tín dụng thì thị trường sẽ hoạt
động ổn định. Thực tế năm 2008 đã cho thấy khi ngân hàng buông lỏng việc kiểm
soát cấp tín dụng thì dẫn đến sự sụp đổ dây chuyền không chỉ trong ngành ngân
hàng mà sụp đổ toàn thị trường. Ngoài ra công tác quản trị rủi ro tín dụng tốt còn
tạo điều kiện cho sự phát triển cho toàn bộ nền kinh tế. Vì khi rủi ro tín dụng được
hạn chế tức là ngân hàng đã cung cấp một cách hiệu quả nguồn vốn cho nền kinh tế
và đó chính là động lực phát triển của nền kinh tế
1.3.3. Các dấu hiệu nhận biết rủi ro tín dụng khối khách hàng bán buôn
1.3.3.1. Các chỉ tiêu định tính
Tình hình hoạt động của khách hàng

19
- Khách hàng vay vốn ngày càng nhiều trong khi đó việc trả nợ của khách diễn
ra thất thường hoặc không đúng kỳ hạn, thường xuyên đề nghị thay đổi kì hạn tín
dụng, gia hạn thời gian vay hoặc vay nợ mới để trả nợ cũ. Các biểu hiện xuất hiện
càng nhiều thì khách hàng càng có vấn đề về thanh khoản
- Khách hàng thường xuyên sử dụng nguồn vốn ngắn hạn để đầu tư tài sản dài
hạn, chấp nhận chi phí vay cao để có thể vay được bằng mọi giá. Sự bất thường còn
đến từ việc hàng tồn kho tăng giảm thất thường, vốn điều lệ giảm và dùng những
nguồn thu không ổn định bán nhà xưởng, máy móc để trả nợ vay
- Các chỉ số tài chính trong hoạt động kinh doanh của khách hàng có dấu hiệu
biến động như: mất cân đối trong cơ cấu nguồn vốn và tổng tài sản (chỉ tiêu vốn cổ
phần trên nợ vay), thanh khoản (chỉ tiêu thanh khoản hiện hành), hay mức độ hoạt
động (chỉ tiêu doanh thu trên hàng tồn kho)
Tình hình cung cấp thông tin của khách hàng
- Khi ngân hàng định mức cho vay với khách hàng, đặc biệt là với doanh
nghiệp lớn thì luôn yêu cầu khách hàng định kỳ cung cấp các báo cáo tài chính, báo
cáo bán hàng, báo cáo xuất nhập tồn,… Bất kỳ sự chậm trễ không có lý do nào của
khách hàng trong việc cung cấp các giấy tờ trên theo thỏa thuận hoặc không báo cáo
khi có yêu cầu kiểm tra đột xuất đều là những dấu hiệu của chất lượng tín dụng
đang suy giảm
- Khách hàng chậm trễ trong việc liên lạc với cán bộ tín dụng trong việc cung
cấp các thông tin liên quan đến khách hàng, ngành hàng, hay các nghĩa vụ tài chính
với chủ nợ (kể cả nợ thuế), hoặc trì hoãn việc đưa các chứng từ tài chính liên quan
theo yêu cầu hay cố tình làm đẹp các báo cáo tài chính gửi cho ngân hàng
1.3.3.2. Các chỉ tiêu định lượng
Các chỉ tiêu nợ quá hạn
Nợ quá hạn phát sinh khi khách hàng không hoàn trả được một phần hoặc toàn
bộ nghĩa vụ của mình tại ngân hàng. Trong kinh doanh ngân hàng, nợ quá hạn là
điều không thể tránh khỏi nhưng nếu tỷ lệ này quá cao sẽ dẫn đến sự mất thanh
khoản của ngân hàng. Các ngân hàng cũng như cán bộ tín dụng luôn mong muốn nợ

20
quá hạn bằng không tuy nhiên điều đó rất khó có thể xảy ra. Do đo điều quan trọng
là cần phải đánh giá và đo lường nợ quá hạn chính xác từ đó mới có những phương
án cụ thể. Có rất nhiều chỉ tiêu về nợ quá hạn:
- Tỷ lệ nợ quá hạn:
số dư nợ quá han
Tỷ lệ NQH = tổng dư nợ | x 100%
Chỉ số này phản ánh cứ trên 100 đồng dư nợ hiện tại thì có bao nhiêu đồng là
nợ quá hạn, đây là chỉ tiêu cơ bản để biết về nợ quá hạn của ngân hàng. Tỷ lệ này
càng cao càng chứng tỏ chất lượng tín dụng càng thấp và ngược lại. Tuy nhiên để
biết chính xác được hiệu quả của việc quản trị rủi ro tín dụng thì chúng ta cần phân
tích kĩ những yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số này. Chỉ số này thấp là tốt nhưng điều
này có thể xảy ra trong trường hợp dư nợ tăng nhanh còn số dư nợ quá hạn cũng
tăng nhưng với tốc độ không bằng cũng khiến chỉ số này giảm xuống nhưng như
vậy không có nghĩa là việc quản trị rủi ro tín dụng đạt hiệu quả. Điều quan trọng là
ngoài những con số tỷ lệ thì chúng ta cũng cần quan tâm đến những con số tuyệt
đối, là những cấu phần của tỷ số này để biết chính xác nợ quá hạn có được xử lý hay
không. Để chính xác hơn chất lượng tín dụng của ngân hàng ta cũng có thể dùng chỉ
số:
Tỷ lệ tổng dư nợ có nợ quá hạn =
Tổng dư nợ có nợ quá hạn
x 100%
tổng dư nợ
- Tỷ lệ nợ xấu:
Tỷ lệ nợ xấu = Số dư nợ xấu/Tổng số dư x 100%
Chỉ số này phản ánh cứ trên 100 đồng dư nợ hiện tại thì có bao nhiêu đồng là
nợ xấu, đây là chỉ tiêu cơ bản để biết về nợ xấu của ngân hàng. Nợ xấu là nợ đã
chuyển sang nhóm 5 và cần ưu tiên xử lý gấp do tỷ lệ trích lập dự phòng lên đến
100%. Các ngân hàng luon cố gắng để tỷ lệ nợ xấu càng thấp càng tốt và tìm mọi
cách để giảm lượng nợ xấu bằng cách bán tài sản, bán nợ cho VAMC,….
- Chỉ tiêu khách hàng có nợ quá hạn
Tỷ lệ khách hàng có nợ quá hạn =
Tổng khách hàng có nợ quá han
x 100%
tổng số khách hàng có dư nợ

21
Chỉ tiêu này cho biết trong 100 khách vay vốn thì có bao nhiêu khách có nợ
quá hạn. Nếu tỷ lệ này cao phản ánh chính sách của ngân hàng không hiệu quả. Nếu
chỉ tiêu này xấp xỉ bằng chỉ tiêu nợ quá hạn chúng ta cũng có thể đánh giá là nợ quá
hạn được phân đều cho các khách hàng, còn ngược lại nếu chỉ tiêu này thấp hơn chỉ
tiêu nợ quá hạn cho biết nợ quá hạn tập trung vào những khách hàng lớn và nếu chỉ
tiêu nợ quá hạn tập trung vào những khách hàng nhỏ. Việc tìm hiểu chính xác chỉ
tiêu này giúp ngân hàng có những chiến lược chính xác hơn. Ví dụ như nếu nợ quá
hạn xảy ra dàn đều trên nhiều khách hàng thì cần xem lại quy trình cấp tín dụng
cũng như hồ sơ khi có quá nhiều hồ sơ cùng bị nợ quá hạn. Còn nếu chỉ tập trung
vào một vài khách hàng lớn thì cần xem lại kĩ cách xác định khách mục tiêu và
chiến lược cụ thể khi cấp tín dụng với các khách hàng lớn tương tự như vậy
Các chỉ tiêu về dự phòng rủi ro tín dụng
Dự phòng rủi ro tín dụng là một hình thức ngân hàng trích lập một khoản tiền
để đề phòng khi rủi ro xảy ra với một khoản cấp tín dụng. Có hai loại trích lập là
trích lập dự phòng chung và trích lập dự phòng riêng biệt. Trích lập dự phòng chung
thường sẽ được quy định tại từng thời kỳ theo số dư bình quân dư nợ nhân với tỷ lệ
dự phòng chung. Còn trích lập dự phòng riêng thường xảy ra khi có khoản nợ xấu,
nợ có vấn đề xuất hiện. Tỷ lệ trích lập dự phòng theo quy định nhà nước với các
nhóm nợ như sau: nhóm 1 là 0%, nhóm 2 là 5%, nhóm 3 là 20%, nhóm 4 là 50% và
nhóm 5 là 100%
Mức độ trích lập cho thấy chất lượng của việc cấp tín dụng tại một đơn vị. Nếu
đơn vị trích lập rủi ro nhiều chứng tỏ việc cấp tín dụng là có vấn đề, nhiều khoản
vay được cấp không đúng mục đích hay khách hàng được cấp tín dụng yếu kém về
tài chính dẫn đến không trả được gốc lãi cho ngân hàng khi đến hạn. Có 2 chỉ tiêu
liên quan đến dự phòng rủi ro tín dụng là:
Tỷ lệ dự phòng tín dụng = Dự phòng rủi ro tín dụng được trích lập |
Tổng dư nợ cho kì báo cáo
Chỉ số này cho biết được tỷ lệ tổng số số trích lập trên tổng dư nợ là bao nhiêu.
Chỉ số này càng thấp có thể chứng tỏ 2 điều: một là các khoản dự phòng đã

22
được giảm xuống do xử lý được tài sản hay khách hàng thanh toán được nợ, hai là
có thể do dư nợ tín dụng tăng nhanh còn lượng dự trữ giảm hoặc tăng chậm hơn. Dù
là trường hợp nào thì chỉ số này càng thấp càng tốt
Hệ số bù đắp các khoản vay bị mất = Dự phòng rủi ro tín dụng được trích lập |
Dư nợ bị xóa
Chỉ số này cho biết hiệu quả trong việc xử lý nợ của ngân hàng. Việc xử lý
được nợ xấu sẽ giúp cho lợi nhuận của ngân hàng được cải thiện do giảm được tỷ lệ
trích lập theo quy định hoặc được bồi hoàn toàn bộ nếu nợ xấu quay về nhóm 1. Chỉ
số này cảng nhỏ càng tốt
Các chỉ tiêu phân tán rủi ro
Xét về đầu tư tài chính nói chung và kinh doanh ngân hàng nói riêng luôn tuân
theo một nguyên tắc nổi tiếng là “không bao giờ cho trứng và cùng 1 giỏ”. Do vậy
khi cấp tín dụng cho khách hàng các ngân hàng phải tuân thủ theo quy định của
pháp luật về giới hạn cấp tín dụng cho khách hàng và những người liên quan
- Tỷ lệ cho vay với khách hàng
Dư nợ với 1 khách hàng
Tỷ lệ cho vay khách hàng = x 100%
Vốn tự có của ngân hàng
Tỷ lệ cho vay nhóm khách hàng liên quan =
Dư nợ với nhóm khách hàng
x
Vốn tự có của ngân hàng
100%
Vốn tự có của ngân hàng được xác định bằng vốn điều lệ (vốn đã được cấp,
vốn đã góp) và quỹ dự trữ bổ sung vốn điều lệ. Theo quy định của ngân hàng nhà
nước thì tỷ lệ cho vay 1 khách hàng không vượt quá 15% vốn tự có của ngân hàng
và tỷ lệ cho vay nhóm khách hàng liên quan không vượt quá 25% vốn tự có của
ngân hàng. Điều này vừa tránh được việc khách hàng hoặc nhóm khách hàng sử
dụng quá nhiều vốn của 1 ngân hàng duy nhất vừa tránh được rủi ro nếu khách hàng
chiếm quá nhiều vốn tự có của ngân hàng, khi xảy ra nợ quá hạn ngân hàng vẫn cồn
khả năng xử lý.

23
- Tỷ lệ dư nợ theo ngành kinh tế
Dư nợ khách hàng ngành A
Tỷ lệ dư nợ theo ngành A = Tổng dư nợ ngân hàng x 100%
Chỉ tiêu này phản ảnh tỷ lệ cho vay tại một ngành kinh tế nhất định trên tổng
dư nợ. Không có đánh giá tỷ lệ này cao hay thấp là tốt mà nó tùy thuộc theo từng
ngành nghề, từng thời điểm của nền kinh tế. Ngân hàng nên chú ý đến việc giảm tỷ
trọng trong những ngành nghề mang tính rủi ro. Ví dụ giai đoạn 2008 – 2012 là giai
đoạn khủng hoảng bất động sản toàn cầu, do đó những ngành liên quan đến bất
động sản như đầu tư xây dựng, vật liệu xây dựng,….cần phải giảm tỷ lệ dư nợ các
khách hàng ngành này. Nếu khách hàng đang có dư nợ thì duy trì và theo dõi thật kĩ,
đồng thời hạn chế cho vay mới ngành nghề đó
1.3.4. Quy trình quản trị rủi ro tín dụng khối khách hàng bán buôn
1.3.4.1. Xác định hạn mức rủi ro tín dụng của khối khách hàng bán buôn
Rủi ro tín dụng là điều không thể tránh khỏi trong quá trình cấp tín dụng. Do
đó mỗi ngân hàng khi đưa ra chiến lược chính sách quản trị rủi ro tín dụng phải xác
định rõ mức độ rủi ro mà ngân hàng đó chấp nhận. Vì không thể có một chiến lược
hay phương án nào co thể triệt tiêu toàn bộ rủi ro tín dụng nên việc xác định khẩu vị
rủi ro tín dụng là rất quan trọng. Nó là một yếu tố không thể thiếu trong mọi chiến
lược của ngân hàng. Ví dụ như nếu ngân hàng chấp nhận rủi ro cao đến lấy doanh
số và lợi nhuận thì các quy trình hay điều kiện tín dụng sẽ được nới lỏng, ngược lại
nếu ngân hàng xác định một hẩu vị rủi ro chặt chẽ thì các quy trình và điều kiện tín
dụng theo các khoản vay sẽ rát nghiêm ngặt. Việc xác định khẩu vị rủi ro tín dụng
của ngân hàn sẽ không đồng nhất cho tất cả các khoản vay mà sẽ được xác định
thông qua từng ngành nghề, từng nhóm khách hàng,...Trong mỗi giai đoạn phát
triển của ngân hàng cần xác định rõ khẩu vị rủi ro tín dụng phù hợp với mục tiêu
phát triển lợi ích của các bên liên quan và phù hợp với chiến lược chung của ngân
hàng để xây dựng chiến lược và chính sách quản trị rủi ro thích hợp
Chiến lược quản trị rủi ro tín dụng:
Chiến lược rủi ro tín dụng thường gồm các nội dung chính sau

24
- Chiến lược rủi ro tín dụng bao gồm các mục tiêu cần đạt được và cách thức
vận hành để có thể đạt được những mục tiêu đó. Chỉ rõ được chức năng nhiệm vụ
của bộ máy lãnh đạo bao gồm Hội đồng quản trị, ban kiểm soát, ban điều hành ngân
hàng đến các bộ phận liên quan như khối quản trị rủi ro, bộ phận tín dụng và bộ
phận vận hành tín dụng
- Các chiến lược phải chỉ ra rõ được các loại rủi ro tín dụng theo từng ngành
nghề, từng phân khúc và có những phương án xử lý cho từng loại rủi ro tín dụng đó,
xác định được hạn mức cho phép đối với mỗi loại rủi ro tín dụng để có những chính
sách phù hợp
- Đối với mỗi laoij rủi ro tín dụng phải thiết lập những quy trình thực hiện và
giám sát riêng biệt
Chiến lược quản lý rủi ro tín dụng phải đảm bảo các yêu cầu:
- Đảm bảo cân bằng đối với 2 yếu tố lợi nhuận và rủi ro. Hơn nữa, khi đã đặt
ra khẩu vị rủi ro cho phép thì cần tối đa hóa thu nhập mang lại cho ngân hàng
- Là cơ sở trong việc thiết lập chính sách cấp tín dụng cho các đối tượng khách
hàng, các sản phẩm tín dụng, các ngành, lĩnh vực kinh tế, khu vực địa lý, đồng tiền
cấp tín dụng, thời hạn cấp tín dụng, chính sách lãi suất và phi lãi suất, cơ chế xử lý
các trường hợp ngoại lệ và các vấn đề khác
- Đảm bảo được chiến lược quản trị rủi ro tín dụng phù hợp với chiến lược
kinh doanh chung của toàn hệ thống ngân hàng
- Đảm bảo được các chính sách quản trị rủi ro tín dụng phải luôn cập nhật với
sự thay đổi nhanh chóng của thị trường cũng như các vấn đề về pháp lý để đảm bảo
các quy trình không bị lỗi thời
- Có tính kế thừa liên tục để đảm bảo tính khả thi trong thực hiện các chu kỳ
kinh tế
- Các quyết định và hành vi vi phạm chiến lược quản lý rủi ro phải được báo
cáo kịp thời cho các cấp có thẩm quyền
Chính sách quản lý rủi ro tín dụng

25
- Các sản phẩm tín dụng, tài sản bảo đảm, đối tượng khách hàng, các khu vực
địa lý, các ngành nghề kinh tế được cấp tín dụng hoặc hạn chế tín dụng
- Hướng dẫn quy trình cấp tín dụng đối với từng phương thức từng loại hình
tín dụng
- Thiết lập các hạn mức rủi ro cụ thể phù hợp chiến lược quản lý rủi ro tín
dụng
- Phân cấp thẩm quyền đối với việc trích lập dự phòng rủi ro và sử dụng dự
phòng để xử lý rủi ro tín dụng theo quy định
- Xác định vai trò và trách nhiệm của cá nhân, bộ phận liên quan đến cấp tín
dụng và quản lý tín dụng
- Quản lý các khoản tín dụng có vấn đề
- Hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ
Qua việc đưa ra những chiến lược và chính sách quản trị rủi ro tín dụng, ban
lãnh đạo khối khách hàng bán buôn sẽ đưa ra được hạn mức chấp nhận rủi ro tín
dụng cho từng thời kì. Nếu thời kì kinh tế khủng hoảng, chắc chắn hạn mực chấp
nhận rủi ro tín dụng là rất thấp, các điều kiện về khách hàng cũng như điều kiện tín
dụng sẽ rất chặt chẽ. Ngược lại khi thị trường đang trong quá trình phục hồi và phát
triển thì hạn mức sẽ được nới rộng, về cả quy mô dư nợ lẫn điều kiện tín dụng
1.3.4.2. Nhận biết và đo lường rủi ro tín dụng khối khách hàng bán buôn
Quy trình xếp hạng tín dụng khối khách hàng bán buôn:
BƢỚC 1: Xác định ngành nghề lĩnh vực: theo ngành kinh tế thì doanh nghiệp
được chia thành 4 nhóm: Nông lâm ngư nghiệp, thương mại dịch vụ, xây dựng vật
liệu xây dựng và sản xuất công nghiệp. Mỗi ngành nghề đều có những đặc thù về
các chỉ tiêu tài chính.
BƢỚC 2: Xác định quy mô doanh nghiệp: Quy mô doanh nghiệp được xác
định bằng phương pháp điểm số dựa trên 4 tiêu chí gồm: vốn, lao động, doanh thu
thuần và nghĩa vụ thuế đối với ngân sách
BƢỚC 3: Tính điểm các chỉ tiêu tài chính

26
Bước 3.1: Trên cơ sở báo cáo tài chính của doanh nghiệp cán bộ tín dụng tính
toán các chỉ tiêu tài chính của doanh nghiệp sau đó đem so sánh các chỉ tiêu tài chính
chuẩn để xác định xem doanh nghiệp nằm ở vị trí nào trên thước đo 100 đến 40
Bước 3.2: Căn cứ vào vị trí trên thước đo cán bộ tín dụng sẽ cho điểm doanh nghiệp
- Tất cả các chỉ tiêu đứng trước thang điểm 100 thì được 100 điểm
- Tất cả các chỉ tiêu nằm giữa 100 và 80 thì có số điểm là 80
- Tất cả các chỉ tiêu đứng sau 40 thì có điểm 20
- Ngoài ra các chỉ số âm thì điểm bằng 0
Bước 3.3: Sau khi đã xác định được điểm số ban đầu, ta phải lấy điểm số này
nhận với trọng số tương ứng của chỉ tiêu này. Điều này là đúng vì dưới góc độ của
ngân hàng thì các chỉ tiêu tài chính khác nhau có tầm quan trọng khác nhau.
Bước 3.4: Cộng tất cả các điểm trọng số lại sẽ cho kết quả “Điểm các chỉ tiêu
tài chính”
BƢỚC 4: Tính điểm các chỉ tiêu phi tài chính
- Chấm điểm dòng tiền
- Chấm điểm chất lượng quản lý
- Chấm điểm uy tín trong giao dịch
- Chấm điểm các yếu tố bên ngoài và yếu tố khác
BƢỚC 5: Tổng hợp điểm của doanh nghiệp
- Điểm tổng hợp dùng để phân loại doanh nghiệp là tổng số điểm các chỉ tiêu
tài chính cộng với điểm phi tài chính có tính đến loại hình sở hữu doanh nghiệp và
báo cáo tài chính có được kiểm toán hay không
BƢỚC 6: Xếp hạng doanh nghiệp và ý nghĩa

27
Bảng 1.3. Bảng xếp hạng tín dụng nội bộ
Điểm Hạng Nhóm Đánh giá xếp hạng
93-100 AAA Nhóm 1 Hạng tối ưu
85-92 AA Nhóm 1 Hạng ưu
77-84 A Nhóm 1 Hạng tốt
69-76 BBB Nhóm 2 Hạng khá
61-68 BB Nhóm 2 Hạng trung bình khá
53-60 B Nhóm 2 Hạng trung bình
45-52 CCC Nhóm 3 Hạng trung bình yếu
37-44 CC Nhóm3 Hạng yếu
29-36 C Nhóm 4 Hạng yếu kém
<29 D Nhóm 5 Hạng tồi
Ưu điểm của mô hình xếp hạng nội bộ:
- Mô hình đánh giá nội bộ là một trong những phương pháp phổ biến nhất hiện
nay, thường đã được giới thiệu đến những người trong chuyên ngành kinh tế do đó
dễ dàng hơn trong việc sử dụng
- Mô hình này dựa trên công nghệ phân tích đơn giản, hệ thống lưu trữ thông
tin có sẵn và khá ổn định, kết quả xếp hạng phụ thuộc chủ yếu vào sự phán đoán và
khẩu vị rủi ro của các chuyên gia không sử dụng các mô hình toán phức tạp
- Mô hình này có thể áp dụng cho từng khoản vay riêng lẻ, có tính đặc thù
vùng miền phong tục tập quán trong khi đó sử dụng các yếu tộ định lượng sẽ không
đưa ra được quyết định chính xác mà cần dựa trên ý kiên chuyên gia
Nhược điểm của mô hình xếp hạng nội bộ:
- Các chỉ tiêu tài chính đòi hỏi người thực hiện cần phải thu thập thông tin cực
kỳ chính xác do đó độ chính xác của chỉ số tài chính phụ thuộc nhiều vào độ chính
xác các thông tin có được. Hơn nữa nó còn ảnh hưởng bởi trình độ chuyên môn của

28
những người trực tiếp thực hiện việc phân tích. Còn các chỉ tiêu phi tài chính thì
khó có thể đặt ra quy chuẩn một cách chính xác mà phụ thuộc vào đánh giá chủ
quan của người thực hiện phân tích
- Có rất nhiều những chỉ tiêu ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng với từng khách
hàng nhưng khó có thể lượng hóa để đưa vào bảng tính như: sở thích tính cách của
từng khách hàng, phong tục tập quán của từng vùng miền,… Những yếu tố này điều
rất quan trọng do đó dù không có trong bảng chỉ tiêu thì những chuyên gia phân tích
cũng cần chú ý khi xếp hạng khách hàng
- Các chỉ số để xếp hạng thường thay đổi điều chỉnh 1 năm 1 lần tuy nhiên
trong nền kinh tế thị trường thay đổi từng ngày như hiện nay, các chỉ số có thể
không còn chính xác trong từng trường hợp khách nhay do đó những chuyên gia
phân tích cần rất chú ý đánh giá khách hàng chính xác theo từng thời điểm 1.3.4.3.
Kiểm soát rủi ro tín dụng khối khách hàng bán buôn
Giám sát và kiểm tra quá trình thực hiện
Từng khoản tín dụng đơn lẻ và toàn bộ danh mục tín dụng của ngân hàng cần
được theo dõi và kiểm soát rủi o hàng ngày. Nếu chất lượng tín dụng bị giảm sút thì
ngân hàng phải áp dụng các biện pháp quản lý chủ yếu như sau:
- Theo dõi kết quả phân loại nợ của khách hàng
- Đánh giá mức độ đầy đủ của dự phòng rủi theo quy định của cơ quan quản lý
- So sánh mức rủi ro tín dụng thực tế với giới hạn, hạn mức tín dụng theo quy
định của pháp luật và giới hạn hạn mức tín dụng theo quy định của ngân hàng
Quy trình theo dõi và kiểm soát rủi ro tín dụng được quy định bằng văn bản và
bao gồm:
- Vai trò trách nhiệm của các cá nhân bộ phận thực hiện theo dõi, kiểm soát rủi
ro tín dụng
- Quy trình thực hiện phân loại nợ đối với các khaonr tín dụng theo quy định
của pháp luật và theo quy định của ngân hàng
- Quy trình đánh giá và các phương pháp phân tích đối với từng khaorn tín
dụng và toàn bộ danh mục tín dụng

29
Điều chỉnh sau giám sát
Quá trình điều chỉnh sau giám sát cũng rất quan trọng khi có thể đưa ra các
cảnh báo sớm nhằm giúp ngân hàng có thể tìm được cách khắc phục rủi ro tín dụng
trước khi nó xảy ra cũng như hạn chế tối đa tổn thất gây ra, bao gồm:
- Xác định tần suất thực hiện theo dõi rủi ro tín dụng
- Xác định tần số tiếp xúc tại chỗ với khách hàng để thu thập thông tin phục vụ
cho việc theo dõi kiểm soát rủi ro tín dụng
- Giá trị của tài sản bảo đảm: kiểm tra định kì giá trị tài sản bảo đảm và đánh giá
lại ngay giá trị của tài sản bảo đảm khi có dấu hiệu sụt giảm giá trị của tài sản bảo
đảm
- Quy trình cảnh báo sớm khi có dấu hiệu chất lượng tín dụng bị suy giảm
hoặc mức rủi ro tăng lên. Các trường hợp cảnh báo sớm phải được thông báo cho tất
cả các bộ phận liên quan của ngân hàng và tiến hành ngay việc rà soát, đánh giá lại
chất lượng tín dụng và mức độ rủi ro tín dụng.
1.3.4.4. Tài trợ rủi ro tín dụng khối khách hàng bán buôn
Trích lập dự phòng rủi ro
Phương pháp xử lý rủi ro cơ bản của các ngân hàng cũng như khối khách hàng
bán buôn. Theo quy định của thông tư 02/2013/TT-NHNN ngày 21/01/2013 của ngân
hàng nhà nước thì các ngân hàng phải trích lập dự phòng tùy thuộc vào nhóm nợ của
các khoản vay. Số tiền trích lập dự phòng được tính theo công thức sau:
Ri = (Ai – Ci) x r
Trong đó: Ri là số tiền dự phòng cụ thể phải trích của từng khách hàng
Ai là số dư nợ gốc
Ci là gái trị khấu trừ của tài sản bảo đảm
R là tỷ lệ trích lập dự phòng cụ thể theo từng nhóm nợ
Tỷ lệ trích lập dự phòng được quy định tại mục 2 điều 12 thông tư 02/2013/TT-
NHNN ngày 21/01/2013 của ngân hàng nhà nước. Nhóm 1: 0%; Nhóm

30
2: 5%; Nhóm 3: 20%; Nhóm 4: 50%; Nhóm 5: 100%. Ngoài việc trích lập dự phòng
theo nhóm nợ thì khối khách hàng bán buôn còn trích lập dự phòng chung
Gia hạn và điều chỉnh thời hạn trả nợ
Gia hạn nợ việc kéo dài thêm một khoảng thời gian trả nợ (gốc, lãi) vượt quá
thời hạn cho vay quy định trong Hợp đồng tín dụng đã ký (Ngân hàng nhà nước,
2008). Khách hàng khi gặp khó khăn trong quá trình vay vốn sẽ có đề nghị kéo dài
thời gian vay vượt so với thời hạn ban đầu. Điều này sẽ giúp doanh nghiệp giảm
được gánh nặng trả nợ tuy nhiên theo quy định của ngân hàng nhà nước thì lần gia
hạn đầu tiên sẽ bị chuyển nợ nhóm 3. Còn điều chỉnh kì hạn trả nợ là việc ngân
hàng thay đổi lại việc trả nợ của khách hàng nhưng vẫn giữ nguyên kì hạn trả nợ
cuối cùng (Ngân hàng nhà nước, 2008). Theo quy định của ngân hàng nhà nước thì
lần điều chỉnh đầu sẽ chuyển nợ nhóm 2. Nghiệp vụ này giúp giảm số tiền trả của
khách hàng hàng tháng nhưng sẽ dẫn đến chuyển nhóm nợ và ngân hàng phải trích
lập dự phòng. Do đó khi xem xét phương án cho khách hàng khi rủi ro tín dụng xuất
hiện cần cân nhắc thêm các phương án khác như: giảm lãi suất,…
Thanh lý tài sản bảo đảm và bán nợ
Trong trường hợp đã áp dụng các biện pháp hỗ trợ khách hàng nhưng khách
hàng vẫn không thể thanh toán được gốc lãi theo từng kỳ đã định của khoản vay thì
ngân hàng sẽ có phương án xử lý tài sản bảo đảm đã được thế chấp cho khoản vay.
Điều đó có thể thấy được tầm quan trọng của việc nhận tài sản bảo đảm cho khoản
vay. Khách hàng được yêu cầu hợp tác trong quá trình xử lý tài sản đảm bảo, nếu
không sẽ có biện pháp cưỡng chế phù hợp. Việc thanh lý tài sản thường rất mất
nhiều thời gian và tiền bạc do khách hàng có thể có thái độ không hợp tác trong quá
trình thanh lý, việc trình hồ sơ xử lý tài sản đến các cơ quan có thẩm quyền đặc biệt
là tòa án để thụ lý và xử lý cũng mất rất nhiều thời gian. Trong trường hợp tài sản
không thể xử lý được thì ngân hàng vẫn còn một phương án đó là bán tài sản bảo
đảm cho các công ty xử lý nợ. Tuy nhiên với tính chất các khoản vay của khách
hàng lớn có dư nợ rất cao nên ít khi phương pháp này được sử dụng

31
1.3.5. Mô hình tổ chức hoạt động quản trị rủi ro tín dụng khối khách hàng bán buôn
Mô hình quản trị rủi ro tín dụng là mô hình theo chức năng các bộ phận liên
quan đến hoạt động tín dụng thuộc nội bộ ngân hàng. Do bao gồm các chức năng
liên quan đến hoạt động tín dụng nên mô hình quản trị tín dụng phải bao gồm tất cả
các khâu liên quan trực tiếp hay gián tiếp đến hoạt động tín dụng. Có 2 dạng mô
hình chính là mô hình quản trị rủi ro tín dụng tập trung và mô hình quản trị rủi ro tín
dụng phân tán.
1.3.5.1. Mô hình quản trị rủi ro tín dụng tập trung
Điểm căn bản trong mô hình này là sự tách biệt độc lập giữa 3 khối:
- Khối kinh doanh: Đây là khối thực hiện chức năng tìm kiềm khách hàng và
thực hiện nhiệm vụ kinh doanh mang lại lợi nhuận cho khách hàng. Khối kinh
doanh vừa là khối có những quyết định mang đến rủi ro tín dụng cho ngân hàng,
vừa là khối thực hiện chính các quy trình và chính sách quản trị rủi ro tín dụng
- Khối quản lý rủi ro: Đây là khối thực hiện các công việc liên quan đến xây
dựng chiến lược quản trị rủi ro tín dụng, quy trình quản trị rủi ro, đưa ra các cảnh
báo, nhận dạng và đo lường rủi ro tín dụng. Hơn nữa còn thực hiện kiểm soát các
hoạt động tín dụng của khối kinh doanh và đề xuất mức cấp tín dụng cho các
chuyên gia phê duyệt theo thẩm quyền
- Khối xử lý nội bộ: gồm các bộ phận có chức năng kiểm soát hồ sơ pháp lý
của khách hàng và thiết lập hồ sơ cấp tín dụng; kiểm soát điều kiện cấp tín dụng
trước khi giải ngân; thông báo nhắc nhở lịch sử trả gốc lãi; cập nhật lưu trữ hồ sơ tín
dụng và quản lý hồ sơ tài sản bảo đảm
Sự tách biệt giữa 3 chức năng này nhằm mục đích chính là tăng cường chuyên
môn hóa đối với từng vị trí cán bộ làm công tác tín dụng, đồng thời tăng cường
giám sát nghiệp vụ giữa các khâu, qua đó giảm thiểu rủi ro tín dụng cũng như rủi ro
hoạt động

32
Sơ đồ 1.1. Mô hình quản trị rủi ro tín dụng tập trung tại NHTM
HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ
TỔNG GIÁM ĐỐC
BAN KIỂM SOÁT
PHÓ TỔNG GIÁM ĐỐC PHÓ TỔNG GIÁM ĐỐC
Phòng
doanh
nghiệp
lớn
Phòng
doanh
nghiệp
vừa, nhỏ
Phòng
khách
hàng
cá nhân
Khối
quản lý
rủi ro
Khối
chính sách
và chế độ
GIÁM ĐỐC
Các phòng khách hàng và
phòng giao dịch
Theo mô hình quản trị rủi ro tín dụng tập trung thì bộ máy sẽ bao gồm 2 cấp là
Cấp Hội đồng quản trị và Cấp Ban điều hành và được bảo vệ bởi 3 tuyến kiểm soát
như sau:
Chức năng của cấp hội đồng quản trị
- Hội đồng quản trị: là người chịu trách nhiệm cuối cùng về hệ thống quản trị
rủi ro của ngân hàng. Hội đồng quản trị có trách nhiệm phê duyệt ban hành và sửa
đổi bổ sung chiến lược chính sách quy trình quản lý rủi ro tín dụng theo định kì
hàng năm khi cần thiết; giám sát ban điều hành về việc thực hiện chiến lược, quy
trình quản trị rủi ro tín dụng, vận hành hệ thống quản trị rủi ro tín dụng đồng thời xử
lý kịp thời yếu kém, khuyến nghị và phát hiện qua các báo cáo của các Uỷ ban
thuộc Hội đồng quản trị và ban điều hành, công ty kiểm toán hoặc khuyến nghị các
cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền liên quan

Quản trị rủi ro tín dụng Khối khách hàng bán buôn tại Ngân hàng thương mại cổ phẩn Kỹ Thương Việt Nam

Quản trị rủi ro tín dụng Khối khách hàng bán buôn tại Ngân hàng thương mại cổ phẩn Kỹ Thương Việt Nam

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Quản trị rủi ro tín dụng Khối khách hàng bán buôn tại Ngân hàng thương mại cổ phẩn Kỹ Thương Việt Nam

Similar to Quản trị rủi ro tín dụng Khối khách hàng bán buôn tại Ngân hàng thương mại cổ phẩn Kỹ Thương Việt Nam (20)

More from lamluanvan.net Viết thuê luận văn

More from lamluanvan.net Viết thuê luận văn (20)

Quản trị rủi ro tín dụng Khối khách hàng bán buôn tại Ngân hàng thương mại cổ phẩn Kỹ Thương Việt Nam