2. Θ διατροφι είναι πολφ ςθμαντικι λειτουργία
όςον αφορά ςτθ βαςικι επιβίωςθ
αλλά και ςτθν ανάπτυξθ και εξζλιξθ
τόςο τθν ςωματικι όςο και τθν νοθτικι.
3. • Ζνα μεγάλο μζροσ τθσ πρϊιμθσ κοινωνικισ
αλλθλεπίδραςθσ γονιοφ και παιδιοφ
εμφανίηεται γφρω από το τάιςμα.
• Κατά τθ διάρκεια των γευμάτων, τα μωρά
ςυχνά αντιλαμβάνονται για πρϊτθ φορά
κάποιεσ δικζσ τουσ αναδυόμενεσ ικανότθτεσ.
• Μζςω τθσ διατροφισ αναπτφςςονται οι
πρϊτοι αυτορυκμιςτικοί μθχανιςμοί
4. Θ διατροφι του βρζφουσ αφορά κατά βάςθ
ςτθ ςχζςθ βρζφουσ-μθτζρασ.
Αποτελεί αναγωγι ςε πράξθ, μιασ ςχζςθσ
αγάπθσ ανάμεςα ςε δυό ανκρϊπινα όντα,
ενόσ ςυναιςκθματικοφ δεςμοφ που
αναπτφςςεται ανάμεςα ςτθ μθτζρα και το
βρζφοσ
5. Μια βαςικι ςυνιςτϊςα τθσ ανκρϊπινθσ φφςθσ, είναι θ
κλίςθ που ζχουμε για εγκατάςταςθ ςυναιςκθματικϊν
δεςμϊν με ιδιαίτερα πρόςωπα.
Οι δεςμοί αυτοί δεν δθμιουργοφνται προσ αναηιτθςθ
τθσ διατροφισ και τθσ ςεξουαλικότθτασ, οφτε εξαιτίασ
αυτϊν.
Αντίκετα, θ ικανότθτα εγκατάςταςθσ δεςμϊν με τα
άλλα άτομα, άλλοτε ςτο ρόλο εκείνου που αναηθτά
φροντίδα και άλλοτε εκείνου που τθ δίνει, κεωρείται
κεμελιϊδεσ χαρακτθριςτικό τθσ αποτελεςματικισ
λειτουργίασ τθσ προςωπικότθτασ, ωσ προσ τθν ψυχικι
υγεία (Bowlby, θεωρία του attachment, δεσμοφ αφοσίωσης)
6. Το μοντζλο αυτϊν των ςυναιςκθματικϊν
δεςμϊν που αναπτφςςει ζνα άτομο κατά τθ
διάρκεια τθσ ανωριμότθτασ του (παιδ. θλικία
και εφθβεία) επθρεάηεται βακειά, απϋτον
τρόπο που οι γονείσ του (ι άλλεσ φιγοφρεσ
γονεϊκοφ τφπου) το μεταχειρίηονται και
αποτελεί ςτθ ςυνζχεια ζνα από τα βαςικά
χαρακτθριςτικά τθσ λειτουργίασ τθσ
προςωπικότθτασ ς’όλθ τθ διάρκεια τθσ ηωισ.
7. Οι ψυχαναλυτικζσ κεωρίεσ ζδωςαν μεγάλο
βάροσ ςτισ ςτοματικζσ εμπειρίεσ τθσ παιδικισ
θλικίασ (ικανοποίθςθ, απογοιτευςθ) και
κατ’αναλογία κεωροφν ότι θ διατροφι ςαν
εμπειρία ρυκμίηει ςθμαντικά τθ ςχζςθ
μθτζρασ-παιδιοφ.
Μθν ξεχνάμε, βζβαια, ότι υπάρχουν και
πολλζσ άλλεσ πλευρζσ αλλθλεπίδραςθσ
μθτζρασ-παιδιοφ
8. Οι γονείσ και κυρίωσ οι μθτζρεσ, νοιάηονται
ιδιαίτερα για τισ ςυνικειεσ διατροφισ του
μωροφ τουσ, και οποιαδιποτε παρζκκλιςθ από
το αναμενόμενο δθμιουργεί μεγάλο άγχοσ, από
τισ πρϊτεσ εβδομάδεσ ηωισ όςο και ςτα
προςχολικά χρόνια.
Τα δε μωρά διαφζρουν πολφ μεταξφ τουσ ςτον
τρόπο που ηθτοφν τθν τροφι, που αποδζχονται
κάποιεσ ρουτίνεσ, και ςτον τρόπο που κθλάηουν.
9. Οι διαφορζσ αυτζσ ςυνειςφζρουν ςθμαντικά
ςτθ ςχζςθ εμπιςτοςφνθσ που αναπτφςςεται
με τθ μθτζρα.
Ο τρόποσ με τον οποίο το μωρό παίρνει τα
πρϊτα του γεφματα, επθρεάηει ιδιαίτερα όλθ
τθν αναπτυξιακι διαδικαςία τθσ διατροφισ
10. Τόςο θ μθτζρα όςο και το νεογζννθτο βρζφοσ
είναι ζτοιμοι να δεκοφν μεταξφ τουσ με
εξαιρετικά ιςχυροφσ δεςμοφσ αγάπθσ και
οφείλουν φυςικά να γνωρίςουν ο ζνασ τον
άλλο.
Πταν πλζον φτάςουν ςε αμοιβαία κατανόθςθ,
που μπορεί να γίνει αμζςωσ ι μετά από
αγϊνα, θ διατροφι αρχίηει να μπαίνει ςτο
δικό τθσ δρόμο
11. Αν θ ςχζςθ ανάμεςα ςτθ μθτζρα και το
βρζφοσ ζχει αρχίςει ν’αναπτφςςεται
φυςιολογικά, δεν υπάρχει ανάγκθ για καμμιά
τεχνικι διατροφισ.
Θ διαδικαςία τθσ διατροφισ λειτουργεί
κανονικά, επειδι και μόνο αναπτφςςεται
φυςιολογικά θ ςυναιςκθματικι ςχζςθ.
12. Η ευλυγιςία ςτον προγραμματιςμό, ςτον
χρόνο και τρόπο με τον οποίο γίνεται ο
κθλαςμόσ, ο απογαλακτιςμόσ και το τάιςμα,
είναι ςθμαντικά ςτον τρόπο με τον οποίο το
παιδί βιϊνει τισ εμπειρίεσ τθσ ςτοματικισ
ευχαρίςτθςθσ- ματαίωςθσ και επομζνωσ ςτθν
όλθ ανάπτυξθ τθσ προςωπικότθτασ.
13. • Σο τάιςμα αποτελεί ζνα πλαίςιο που μπορεί να
προςφζρει μεγάλθ ικανοποίθςθ και
ευχαρίςτθςθ τόςο ςτο παιδί όςο και ςτο γονιό
(φροντιςτι).
• Ωςτόςο μπορεί να γίνει και πθγι μεγάλου
άγχουσ.
• Ρολλοί γονείσ και παιδιά κεωροφν αυτι τθ
διαδικαςία γεμάτθ άγχοσ, ςυγκροφςεισ και κακζσ
ςχζςεισ προςαρμογισ όταν ο γονιόσ ι το παιδί
δεν ανταποκρίνεται ο ζνασ ςτισ προςδοκίεσ του
άλλου
14. Θ κατάςταςθ του κθλαςμοφ και μετά του
ταϊςματοσ είναι μια προνομιακι ςτιγμι
ανταλλαγϊν μθτζρασ –παιδιοφ.
Από τθν άλλθ μεριά όμωσ, οι άλυτεσ ι
κακολυμζνεσ αςυνείδθτεσ ςυγκροφςεισ τθσ
μάνασ γίνονται επίκαιρεσ, ενεςτοποιοφνται
και εκφράηονται ςτθν διεπίδραςθ τθσ με το
μικρό.
15. Συχνι είναι θ κοινι πρϊιμθ ανορεξία ι ανορεξία
αντίκεςθσ (βϋ εξάμθνο ι βϋχρόνοσ ηωισ).
Συνικωσ κεραπεία είναι θ πρόλθψθ.
Να εξθγθκεί ςτθ μθτζρα το φυςιολογικό
ςκαμπανζβαςμα ςτθν όρεξθ του παιδιοφ.
Θ δτχ ελλατϊκθκε από τότε που οι κανόνεσ
ζγιναν πιο εφκαμπτοι.
Αν εγκαταςτακεί θ δτχ ςπάμε τον φαφλο κφκλο.
Θ επιτυχία εξαρτάται από τθν ποιότθτα τθσ
ςχζςθσ εμπιςτοςφνθσ μεταξφ παιδιάτρου και
οικογζνειασ
16. Μερικζσ ανορεξίεσ πρζπει να οδθγιςουν ςε
βακφτερθ αναηιτθςθ των προςωπικϊν
δυςκολιϊν τθσ μθτζρασ που τθν οδιγθςαν ςτθν
υπεραξιοδότθςθ τθσ λιψθσ τροφισ και τθν
υιοκζτθςθ διαγωγϊν πίεςθσ.
(Ρ.χ. ενοχι, ι λανκάνουςα επικετικότθτα ι
ευχαρίςτθςθ ςτθ ςχζςθ πίεςθσ;)
Ρρζπει να γίνει αντιμετϊπιςθ για να μθ
διαιωνιςτεί θ δτχ ι γίνει μετάκεςθ τθσ ςχζςθσ
αντίκεςθσ ςε άλλουσ τομείσ ι ακόμθ θ
αμφικυμία τθσ μάνασ βρεί άλλα προςχιματα.
17. Διατροφικά προβλιματα κατά τθν
βρεφικι και παιδικι θλικία
Είναι κυρίωσ 3 ειδϊν:
• Μικρι κατανάλωςθ τροφισ
• Μεγάλθ κατανάλωςθ τροφισ
• Λδιόρρυκμθ ( υπερβολικά ιδιοςυγκραςιακι) ι
ιδιαίτερα περιοριςτικι διατροφι.
18. Διατροφικζσ δυςκολίεσ και διαταραχζσ
Άρνθςθ τροφισ
• 30% των μθτζρων με βρζφθ αναφζρουν
δυςκολίεσ διατροφισ (Jenkins et al 1980)
• Άλλα είναι λιτοδίαιτα από τθ γζννθςθ, άλλα
όταν αρχίηουν οι ςτζρεεσ τροφζσ και άλλα
ςαν απόρροια κάποιασ νόςου.
• Μερικζσ φορζσ θ άρνθςθ τροφισ ςχετίηεται
και με άλλεσ ψυχολογικζσ δυςκολίεσ.
19. • Θ άρνθςθ τροφισ μπορεί να είναι ζνα
ςφμπτωμα του άγχουσ αποχωριςμοφ
• ι να είναι μζροσ μιάσ ευρφτερθσ πρόκλθςθσ
για τθν ανάπτυξθ τθσ αυτονομίασ του παιδιοφ
απζναντι ςτο γονεϊκό ζλεγχο.
• Αυτό μπορεί να εντακεί αν ο γονιόσ είναι
ιδιαίτερα αγχϊδθσ γφρω από το βάροσ και τθν
ανάπτυξθ του παιδιοφ του
20. Ιδιόρρυκμθ διατροφι (Υπερβολικζσ
παραξενιζσ και περιοριςμζνοσ αρικμόσ
τροφϊν).
• Κυμόμαςτε ότι μπορεί να είναι
χαρακτθριςτικό τθσ ςυμπεριφοράσ των
αυτιςτικϊν παιδιϊν
• Συνικωσ είναι παιδιά υγιι ςτθν ανάπτυξθ
τουσ και όςο μετακινοφνται προσ τθν εφθβεία
προοδευτικά αυξάνουν το εφροσ τροφϊν
22. Ραχυςαρκία
• Θ παιδικι παχυςαρκία δθμιουργεί αυξθμζνο
κίνδυνο για παχυςαρκία ενθλίκων.
• Ρικανά εμφανίηεται ςε ςυνδυαςμό με
κοινωνικοςυναιςκθματικζσ δυςκολίεσ όπωσ:
• Μεγαλφτεροσ κίνδυνοσ για κυματοποίθςθ,
• Άλλα προβλιματα ςτισ ςχζςεισ με ςυνομθλίκουσ
• Κοινωνικι απόςυρςθ και
• Κατάκλιψθ
23. Υπάρχουν ατομικοί και οικογενειακοί
παράγοντεσ.
Ο πιο ιςχυρόσ προγνωςτικόσ δείκτθσ είναι θ
παχυςαρκία ςτουσ βιολογικοφσ γονείσ
Παιδιά με μεγαλφτερο κίνδυνο είναι:
• αυτά με δφςκολο ταπεραμζντο
• αυτά που κιλαςαν λιγϊτερο χρονικό διάςτθμα
• αυτά που υπερτρεφόταν ςτθν νεογνικι θλικία
24. • Για τθν αντιμετϊπιςθ τθσ παχυςαρκίασ, τα
περιβάλλοντα-κλειδιά είναι 3:
• Οικογζνεια, Σχολείο, Ρρωτοβάκμια φροντίδα
• Ραρεμβάςεισ ςε περιβάλλοντα εκτόσ ςπιτιοφ
όπωσ ςτο ςχολείο, ζχουν καλφτερο και ευρφτερο
αποτζλεςμα ςτθ ςυναιςκθματικι ηωι του
παιδιοφ με εςτίαςθ ςτθν ανάπτυξθ τθσ
αυτοεκτίμθςθσ, ενϊ μπορεί να ανιχνευτοφν
ςυναιςκθματικζσ δυςκολίεσ όπωσ θ κατάκλιψθ.
25. Οι γονεϊκζσ διατροφικζσ διαταραχζσ
και θ διατροφι του παιδιοφ
Οι ςτάςεισ, οι προκαταλιψεισ και οι
ςυμπεριφορζσ που ζχουν αυτά τα άτομα
μπορεί να εμπλακοφν με τθν ικανότθτα τουσ:
• Να παραςκευάηουν γεφματα
• Να κάκονται υπομονετικά να ταϊηουν τα μωρά
• Και κυρίωσ, ςτο να απαντοφν κατάλλθλα ςτα
ςθμάδια πείνασ και κορεςμοφ των παιδιϊν
26. • 17% των παιδιϊν γυναικϊν με ιςτορικό ψυχογενοφσ
ανορεξίασ, είχαν κακυςτζρθςθ ςτθν ανάπτυξθ τον
πρϊτο χρόνο ηωισ (Brinch et al. 1988)
• Ιταν πιο παρεμβατικζσ με τα μωρά τουσ ςτθ
διάρκεια του φαγθτοφ και του παιχνιδιοφ, και
εξζφραηαν περιςςότερα αρνθτικά ςυναιςκιματα
(κριτικι και κατθγορίεσ) κατά τθν διάρκεια των
γευμάτων.
• Θ ςφγκρουςθ ιταν πιο πικανι όταν δεν αναγνϊριηαν
τα ςινιάλα των μωρϊν τουσ ι δεν τα άφθναν να
εκφράςουν τισ ανάλογεσ για τθν θλικία τουσ ανάγκεσ
για αυτονομία μζςω του να τρϊνε μόνα τουσ και να
πειραματίηονται με τισ τροφζσ.
27. • Ρρζπει πάντα να εξακριβϊνουμε τα γονεϊκά
χαρακτθριςτικά ςαν μζροσ τθσ ενδελεχοφσ
οικογενειακισ εκτίμθςθσ όταν μασ
παρουςιάηεται ζνα παιδί με προβλιματα
διατροφισ ι κακυςτζρθςθ ςτθν ανάπτυξθ.
28. Ψυχογενισ Ανορεξία
Θ θλικία για τθν ζναρξθ τθσ ψυχογενοφσ
ανορεξίασ και βουλθμίασ είναι κατά κφριο λόγο
θ Εφθβεία.
Θ προεφθβικι μορφι είναι ςπάνια.
Θ ζξαρςθ είναι ςτα 15-19χρ. για τθν Ανορεξία
ενϊ για τθ Βουλθμία γφρω ςτα 19χρ.
Θ Ψυχογενισ Ανορεξία τυπικά ςυνδζεται με τθ
μετάβαςθ από τθν παιδικι θλικία ςτθν εφθβεία,
ενϊ θ Βουλθμία αντανακλά τθ μετάβαςθ από τθν
εφθβεία ςτθν ενιλικθ ηωι.
Θ πλειοψθφία των περιπτϊςεων αφορά κορίτςια
29. Κριτιρια (DSM-IV)
• Άρνθςθ διατιρθςθσ του βάρουσ ςϊματοσ ς’ζνα
ελάχιςτο φυςιολογικό επίπεδο για τθν θλικία
και το φψοσ του
• Ζντονοσ φόβοσ του ατόμου ότι κα αυξθκεί το
βάροσ του ι ότι κα γίνει παχφ
• Διαταραχι του τρόπου με τον οποίο βιϊνεται το
βάροσ ι το ςχιμα
• Σε γυναίκεσ μετά τθν εμμθναρχι, αμθνόρροια
δθλ.απουςία τριϊν διαδοχικϊν εμμθνορυςιακϊν
κφκλων
31. Κλινικι εικόνα
• Το πυρθνικό ψυχοπακολογικό χαρακτθριςτικό είναι ο
τρόμοσ του πάχουσ.
Θ αςκενισ είναι βακειά πεπειςμζνθ ότι είναι χοντρι
είτε ςε όλο το ςϊμα είτε ς’ ζνα ςυγκεκριμζνο ςθμείο .
Θ δίαιτα τυπικά ξεκινά με περιοριςμό των γλυκϊν.
Γίνονται αυκεντίεσ ςτο κερμιδικό περιεχόμενο των
τροφϊν.
• Μπορεί να περάςουν μινεσ μζχρι να γίνουν
αντιλθπτζσ απ’τουσ άλλουσ και ωςτόςο μπορεί να
χάςουν τον ζλεγχο τθσ δίαιτασ
• Δεν αναγνωρίηουν τθ μθ φυςιολογικι ςυμπεριφορά
τουσ
32. Κλινικι εικόνα
• Στισ περιςςότερεσ υπάρχει διαταραχι ςτθν εικόνα
του ςϊματοσ.
Υπάρχει επίςθσ αδυναμία να αντιλθφκοφν επακριβϊσ
τισ ςωματικζσ τουσ αιςκιςεισ όπωσ τθν πείνα και τον
κορεςμό ι τισ ςυναιςκθματικζσ τουσ καταςτάςεισ.
• Αυτό αυξάνει τθν ζλλειψθ εμπιςτοςφνθσ ςτο ςϊμα
τουσ και τον φόβο ότι κα χάςουν τον ζλεγχο.
• Ζτςι αρχίηουν τισ αντιροπιςτικζσ προςπάκειεσ
(άςκθςθ, κακαρτικά, ζμετοι).
• Ξεςποφν τα βουλθμικά επειςόδια
34. Θ ανορεκτικι ςυμπεριφορά περιλαμβάνει τθν
καλυμζνθ ςφγκρουςθ με το άμεςο περιβάλλον
ςτα πλαίςια τθσ αμφικυμικισ αναηιτθςθσ μιάσ
αυτόνομθσ ταυτότθτασ από τθν ανορεκτικι
ζφθβθ.
Εκδθλϊνεται μζςα από τον οικογενειακό
επιςιτιςτικό πόλεμο όπου θ αςκενισ προβάλλει
πακθτικι αντίςταςθ (απεργία πείνασ) ενϊ το
περιβάλλον πολλαπλαςιάηει τισ προςπάκειεσ του
μζχρι να εξουκενωκεί.
36. Ψυχογενισ Ανορεξία ςτα αγόρια
• Σπάνια. Ουςιαςτικά παρόμοια.
• Αναςτζλλει τθν διαδικαςία τθσ εφθβείασ και
παρεμβαίνει ςτθν ανάπτυξθ και ςτο
ανάςτθμα.
• Εμφανίηουν πρωϊμότερθ ζναρξθ, άτυπθ
ςυμπεριφορά φυλετικοφ ρόλου, πιο ςοβαρι
ςυμπτωματολογία και φτωχότερθ πρόγνωςθ.
37. Σωματικι εξζταςθ
• Υπολογιςμόσ του Δείκτθ Μάηασ Σϊματοσ
(ΒΜΛ) Quetelet = Βάροσ (kg)/[Yψοσ(m)]2
BMI <17,5 είναι ακατάλλθλοσ για εφιβουσ
(χρθςιμοποιείται μετά τθν θλικία των 16)
• Ι όταν βρίςκεται ςτθν 3θ-5θ εκατοςτιαία
κζςθ .(να ζχει κάτω από το 85%-75% του
αναμενόμενου φυςιολογικοφ βάρουσ)
38. Επιδθμιολογία
• Ρολλζσ περιπτϊςεισ δεν φτάνουν ςτα ιατρεία ι ςτα
νοςοκομεία.
• Ζξαρςθ τθσ θλικίασ ζναρξθσ τα 15-19 χρόνια
• Ρτϊςθ τθσ ςυχνότθτασ ςτα 20-24χρ. (Fombonne’95)
• 8-40 φορζσ πιο ςυχνι ςτα κορίτςια (Fombonne’95, Turnbull’96,
Pawluck & Gorey’98)
• Σχετίηεται με υψθλότερεσ κοινωνικζσ τάξεισ
• Σπάνια εμφανίηεται ανάμεςα ςτουσ μαφρουσ των Θ.Ρ.Α. τθσ
Μ.Βρετανίασ και τθσ Αφρικισ (Andersen&Hay ‘85,Dolan’91)
• Αποφςα ςτον Κινζηικο πλθκυςμό (λίγεσ περιπτϊςεισ ςτο Hong
Kong, Lee&Chiu’89)
• Αρκετά ςυχνι ςτθν Λαπωνία (Suematsu et al’85)
• Ρικανά ζξω από τθ δυτ. Κουλτοφρα να περιορίηεται ςτα
προνομιοφχα ςτρϊματα και ςτισ ανϊτερεσ κοινωνικζσ τάξεισ
39. Επιδθμιολογία
Από το CNRS τθσ Γαλλίασ:
• Θ Ψ.Α.εμφανίηεται ςε ποςοςτό 3% ςε παιδιά<11χρ (!)
• 1-5% εφιβων παγκοςμίωσ εμφανίηουν Ψ.Α.
• 20% παιδιϊν και εφιβων, διατροφικζσ δτχ.
• 0,5-2% γυναικϊν εμφανίηουν Ψ.Α.
• 2-4% γυναικϊν, βουλθμία
• Στισ Θ.Ρ.Α. θ Ψ.Α. είναι θ 3θ ςυχνότερθ νόςοσ ςτισ
ζφθβεσ
• Το ποςοςτό κνθςιμότθτασ ςτθν Ψ.Α.(15-24χρ) είναι 12
φορζσ υψθλότερο απ’το ποςοςτό κνθςιμότθτασ όλων
των υπολοίπων αιτιϊν κανάτου.
40. Αιτιολογία
Μζςα ςε ζνα αναπτυξιακό πλαίςιο φαίνεται ότι
αλλθλεπιδροφν πολλαπλζσ μεταβλθτζσ και
πολλοί παράγοντεσ κινδφνου.
Για να εμφανιςτεί θ Ψυχογενισ Ανορεξία
ςυμβάλλουν:
• Ατομικοί
• Οικογενειακοί
• Κοινωνικοπολιτιςμικοί
• Βιολογικοί παράγοντεσ και
• Εκλυτικά ςτρεςςογόνα γεγονότα
41. Ατομικοί παράγοντεσ
• Από αναπτυξιακι ςκοπιά, θ ανορεξία εμφανίηεται ςε
μιά χρονικι ςτιγμι, που απαιτείται αναδιοργάνωςθ
και μετατροπι τθσ ςωματικισ εικόνασ.
• Θ ζναρξθ τθσ δίαιτασ επθρεάηεται από το πϊσ
εκλαμβάνει ο κακζνασ τθν κοινωνικι ενίςχυςθ για
δίαιτα
• Θ διατιρθςθ δε, τθσ δίαιτασ περιλαμβάνει ζνα
κεντρικό ρόλο κινιτρου
• Θ δίαιτα είναι μια πρϊτθ εκδιλωςθ αλλά οδθγεί ςε
ζκδθλθ δτχ. μόνο ςε ιδιαίτερα ευάλωτα άτομα,
πικανά ςε ςυνδυαςμό με μια ευρφτερθ ψυχολογικι
δτχ
42. Ατομικοί παράγοντεσ
Σο κλαςςικό προνοςθρό μοντζλο
προςωπικότθτασ είναι:
• άτομα υπάκουα, τελειοκθρικά και εξαρτθμζνα,
που δεν παρουςιάηουν κακόλου ι ελάχιςτα
εκπαιδευτικά προβλιματα.
• ‘Λςωσ να είναι παρόντα πρϊϊμα προβλιματα
διατροφισ και πζψθσ ςτθν παιδικι τουσ θλικία.
• Ζχουν αναφερκεί επίςθσ άςχθμεσ ςεξουαλικζσ
εμπειρίεσ ςτθν παιδικι θλικία
43. Οικογενειακοί παράγοντεσ
Θ δυςλειτουργία ςτισ οικογζνειεσ των αςκενϊν
φαίνεται να λειτουργεί ςαν ζμμεςθ ευαλωτότθτα
ςτθν ανάπτυξθ τθσ διατροφικισ διαταραχισ
(Steiger & Stotland ‘95)
• Θ ςθμαντικότθτα βρίςκεται ςτθν επικοινωνία και
ςτα μοντζλα αλλθλεπίδραςθσ.
• Αλλοι παράγοντεσ υψθλοφ κινδφνου ςτθν
οικογζνεια: αυξθμζνθ ςυχνότθτα προβλθμάτων
βάρουσ και διατροφικϊν δτχ, ςωματικϊν νόςων,
κατακλιπτικϊν δτχ, ψυχαναγκαςτικϊν δτχ και
αλκοολιςμοφ ςτουσ ςυγγενείσ
44. Μοντζλα αλλθλεπίδραςθσ ςτθν οικογζνεια
Δεν μπόρεςε να ταυτοποιθκεί τυπικι μθτζρα ι πατζρασ
ανορεκτικισ
Θ Bruch(73,77) τονίηει τθν βιτρίνα ευτυχίασ και ςτακερότθτασ
τθσ οικογζνειασ που κρφβει τθν βακιά απογοιτευςθ, τθν
διάψευςθ και τον μυςτικό ανταγωνιςμό μεταξφ των γονιϊν
Τουσ απαςχολεί πολφ θ εμφάνιςθ, θ τζλεια εικόνα τουσ και θ
κοινωνικι επιτυχία
Συνυπάρχει ζλλειψθ εκφραςτικότθτασ τθσ αυκεντικότθτασ
των αιςκθμάτων (επικετικότθτα, οργι, ςεξουαλικότθτα,
ςτοργι και τρυφερότθτα)
Επίςθσ οι Bruch &Palazzoli βρικαν ότι οι γονείσ ιταν
υπερπροςτατευτικοί και αναμείγνυαν το άρρωςτο παιδί τουσ
ςτον καλυμζνο ανταγωνιςμό και διαμάχθ τουσ
45. Μοντζλα αλλθλ/ςθσ οικογζνειασ
Οι Minuchin et al ’78 υιοκζτθςαν ζνα μοντζλο
ανοικτοφ ςυςτιματοσ για τισ ψυχοςωματικζσ νόςουσ
όπου εντάςςουν τθν Ψυχ. Ανορεξία
Μερικά χαρακτθριςτικά τθσ οικογζνειασ ςχετίηονται με
τθν ανάπτυξθ και διατιρθςθ των ςυμπτωμάτων και
Τα ψυχοςωματικά ςυμπτϊματα παίηουν ρόλο ςτθ
διατιρθςθ τθσ ομοιόςταςθσ τθσ οικογζνειασ.
Θ αςκζνεια επιτρζπει ςτουσ γονείσ να μετακζτουν τισ
ςυγκροφςεισ τουσ, προςτατεφοντασ ι κατθγορϊντασ
το παιδί που γίνεται το μοναδικό οικογενειακό
πρόβλθμα
46. Κοινωνικοπολιτιςμικοί παράγοντεσ
• Θ πίεςθ ςτισ Δυτικζσ κοινωνίεσ για επιτυχία
• Θ ςθμαντικότθτα τθσ ςωματικισ ελκυςτικότθτασ
• Και θ ζμφαςθ ςτο αδυνάτιςμα και ςτισ δίαιτεσ
ςυνειςφζρουν ςτον αυξθμζνο κίνδυνο
εμφάνιςθσ διατροφικϊν διαταραχϊν (μοντζλα
ςε Τ.V., περιοδικά, πιζςεισ των ςυνομθλίκων)
Θ τάςθ να κρίνουν τθν αξία του εαυτοφ με όρουσ
ςχιματοσ και βάρουσ, επικάκεται ςτθν ανάγκθ
για αυτοζλεγχο που είναι το κεντρικό
χαρακτθριςτικό τθσ δτχ
47. • Ομάδεσ υψθλοφ κινδφνου: μπαλαρίνεσ, κάποιοι ακλθτζσ και
τα μοντζλα.
Σϋ αυτζσ τισ ομάδεσ εκτόσ από τισ ςωματικζσ απαιτιςεισ,
υπάρχουν και άλλοι παράγοντεσ κινδφνου που προκφπτουν:
• Από τθν πίεςθ για επιτυχία(άγχοσ και ςκλθρόσ ανταγωνιςμόσ)
• Από τισ αυταρχικζσ ςχζςεισ με τουσ προπονθτζσ
• Από τθν πακθτικι υπακοι ς’αυτζσ τισ ϋϋαυκεντίεσϋϋκαι
• Από τθν διαφάνεια και τον δθμόςιο ζλεγχο των ςωματικϊν
τουσ δραςτθριοτιτων
Χαρακτθριςτικά προςωπικότθτασ όπωσ θ τελειοκθρία
ςυνειςφζρουν τόςο ςτθ ςωματικι απόδοςθ όςο και ςτθ
διατροφικι δτχ
48. Βιολογικοί παράγοντεσ
• Απ’ τθ ςτιγμι που θ νθςτεία ζχει ξεκινιςει, εμφανίηονται
ςθμαντικζσ μεταβολζσ ςε πολλζσ νευροβιολογικζσ
παραμζτρουσ
( χολινεργικό, νορεπινεφρικό, ςεροτονινεργικό ςφςτθμα,
ρφκμιςθ των ανοςολογικϊν λειτουργιϊν και
δραςτθριότθτα των ενδογενϊν οπιοειδϊν)
• Εγκακιδρφεται ζνασ νζοσ τρόποσ ρφκμιςθσ των
μθχανιςμϊν και πολλζσ από τισ πακοφυςιολογικζσ
μεταβολζσ εξυπθρετοφν τθ διατιρθςθ τθσ δτχ.
• Θ κλθρονομικότθτα ιταν υψθλι για τθν ανορεξία αλλά όχι
για τθν βουλθμία.
• Οι γενετικζσ επιρροζσ ίςωσ αφοροφν περιςςότερο τουσ
προδιακετικοφσ παράγοντεσ παρά τθν ίδια τθν διαταραχι
51. Κεραπεία
Θ διαχείρθςθ ζχει ςτραφεί από τθν ενδονοςοκομειακι
ςτθν εξωνοςοκομειακι αντιμετϊπιςθ με ζμφαςθ ςτθν
οικογενειακι κεραπεία
Ρρϊϊμθ παρζμβαςθ αποτελεί κετικό προγνωςτικό
παράγοντα
Ενδείξεισ νοςθλείασ:
• Σοβαρι απίςχναςθ (κάτω του70% του μζςου βάρουσ),
• ιατρικζσ επιπλοκζσ,
• αυτοκτονικόσ ιδεαςμόσ,
• ςυνοςθρότθτα με ψυχιατρικζσ καταςτάςεισ και
• οικογενειακοί παράγοντεσ (ςφγκρουςθ μζςα ςτθν
οικογζνεια,οικογζνεια χωρίσ ικθ)
52. Ζκβαςθ και πρόγνωςθ
• 60% των αςκενϊν επανακτοφν το βάροσ και ομαλοποιείται θ
ζμμθνοσ ρφςθ.
• Θ διατροφικι ςυμπεριφορά επιςτρζφει ςτο φυςιολογικό ςε
λιγϊτερο από τουσ μιςοφσ (Steinhausen’97)
• Μιςοί αςκενείσ ανανιπτουν, ςχεδόν το 1/3 βελτιϊνεται αλλά
το 1/5 γίνονται χρόνιοι.
• υκμοί κνθςιμότθτασ γφρω ςτο 5.5%(0-21χρ) για όλουσ τουσ
αςκενείσ και 2,2%(0-11χρ) για τουσ νεϊτερουσ(Emborg’99)
• Συναιςκθματικζσ δτχ εμφανίηονται ςτο 1/5 ,Αγχϊδεισ δτχ ςτο
¼, Λδεοψυχαναγκαςτικι δτχ 1 ςτουσ 8, δτχ προςωπικότθτασ 1
ςτουσ 7, κατάχρθςθ ουςιϊν 1 ςτουσ7 και ςχιηοφρζνεια 1
ςτουσ 20
• Ενϊ κοντά ςτα 2/3 βρίςκουν δουλειά, μόνο μια μειοψθφία
παντρεφονται ι δθμιουργοφν ςτακερζσ ςχζςεισ.
53. Ευνοϊκοί προγνωςτικοί παράγοντεσ:
• Ρρϊϊμθ θλικία ζναρξθσ, υςτερικι προςωπικότθτα,
ςχζςθ γονιοφ-παιδιοφ χωρίσ ςυγκροφςεισ, μικρό
μεςοδιάςτθμα από τθν ζναρξθ μζχρι τθ κεραπευτικι
παρζμβαςθ, μικρι διάρκεια ενδονοςοκομειακισ
νοςθλείασ χωρίσ επανειςαγωγι, και υψθλό κοινωνικό
status και επίπεδο εκπαίδευςθσ
Δυςμενείσ προγνωςτικοί παράγοντεσ:
• Ρροκλθτοί ζμετοι, βουλθμία, χρονιότθτα και
παρορμθτικότθτα και προνοςθρζσ αναπτυξιακζσ ι
κλινικζσ δτχ.
• Υπάρχει θ υπόκεςθ ότι εξελίςςεται ςε Ψυχ.Βουλθμία
54. Ψυχογενισ Βουλθμία
Κριτιρια (ICD-10):
• Επίμονθ υπεραπαςχόλθςθ με το φαγθτό και
ακατανίκθτθ επικυμία για λιψθ τροφισ. Κάνει
επειςόδια υπερφαγίασ (μεγάλεσ ποςότθτεσ τροφισ
καταναλϊνονται ςε πολφ ςφντομα χρονικά
διαςτιματα)
• Ρροςπακεί να αντιρροπιςει το πάχοσ με: προκλθτοφσ
εμετοφσ, κατάχρθςθ κακαρτικϊν, περιόδουσ αποχισ
από τθν τροφι, χριςθ ανορεκτικϊν, διουρθτικϊν,
κυρεοειδικϊν φαρμάκων
• Νοςθρι φοβία για το πάχοσ
• Συχνά υπάρχει ιςτορικό προθγ. επεις. Ψ.Ανορεξίασ
55. Σο DSM-IV χρθςιμοποιεί παρόμοια κριτιρια
• Ηθτά ελάχιςτα επειςόδια 2/εβδομάδα για 3
μινεσ
• Θ αυτοεκτίμθςθ άμεςα επθρεάηεται από το
ςχιμα και το βάροσ του ςϊματοσ
Σφποι:
• Κακαρτικόσ με ςυχνοφσ προκλθτοφσ εμετοφσ και
χριςθ κακαρτικϊν κ.λ.π.
• Μθ κακαρτικόσ
Υπάρχει και θ άτυπθ μορφι
56. Επιδθμιολογία
• Εξαρςθ γφρω ςτα 19 χρόνια κυρίωσ ςε γυναίκεσ
• 3 φορζσ ςυχνότερθ από τθν Ψυχ.Ανορεξία
• Ριο ςυχνι ςτον μθ κλινικό πλθκυςμό
• Τριπλαςιάςτθκε θ ςυχνότθτα τθσ από το ϋ88 ςτο ‘93
• Ζχει αυξθκεί ανάμεςα ςτουσ εφιβουσ και νζουσ
ενιλικεσ. Είναι γφρω ςτο 1%
• Επίπτωςθ ςτθ διάρκεια ηωισ ιταν 1.1% για γυναίκεσ
και 0.1% για άντρεσ ςτον Καναδά (Garfinkel et al’95)
και 0,5% για γυναίκεσ ςτθν Βιρτηίνια(Sullivan’98).
57. Αιτιολογία
Mοιράηεται πολλζσ από τισ αιτιολογίεσ τθσ Ψυχ.
Ανορεξίασ
Οι περιπτϊςεισ πρϊϊμθσ ζναρξθσ ζδειχναν:
• Ρρονοςθρό υπζρβαροσ και
• Ελλειψθ γονεϊκισ φροντίδασ ςε 2πλάςιο βακμό
• Σκόπιμθ αυτοκαταςτροφικότθτα
• Τελειοκθρία και αρνθτικι αυτοεκτίμθςθ
• Γονεϊκά προβλιματα όπωσ αλκοολιςμόσ
58. Κεραπεία
Ψυχολογικζσ μζκοδοι:
• Ατομικι και ομαδικι ψυχοκεραπεία
• Γνωςτικι και ςυμπεριφορικι αντιμετϊπιςθ
Βιολογικζσ προςεγγίςεισ:
• Φαρμακευτικι αγωγι
• Διαιτθτικι διαχείρθςθ
Ομάδεσ αυτοβοικειασ και υποςτιριξθσ
Τελευταία και manual αυτοφροντίδασ για
κακοδθγοφμενεσ αλλαγζσ ςτον εαυτό
59. Φαρμακευτικι αγωγι:
• Αντιεπιλθπτικά, αντικατακλιπτικά, λίκιο και
φαινφλουραμίνθ
• Θ φλουοξετίνθ (SSRI) ζχει επιβεβαιωμζνθ
αποτελεςματικότθτα και λίγεσ ανεπικφμθτεσ
ενζργειεσ
61. Συμπεράςματα
• Θ οικογενειακι εμπλοκι είναι ουςιϊδθσ ςε
κάκε παρζμβαςθ με παιδιά και εφιβουσ, και
οι ψυχολογικζσ παρεμβάςεισ είναι μζροσ μιάσ
ευρφτερθσ ομαδικισ προςπάκειασ που
πρζπει να προςαρμόηεται ςτο αναπτυξιακό
επίπεδο του παιδιοφ ι του εφιβου
