e-Book Impact Investing NL 7 jaar Investeren met Impact @Alcanne

Drs Alcanne J Houtzaager MA, Impact Investing NL, het e-Book p. 1

e-Book Investeren met Impact
Voorwoord
Dit e-book biedt 12 Kwalitatieve Tools voor Impact Investing en investeren in de Global -Sustainable Development-
Goals (SDG's) van de Verenigde Naties. Focus is op toegankelijke, betaalbare beursgenoteerde (public equity) impact
investeringen met risicogerelateerd rendement. Op PEOPLE impact en zoveel mogelijk positieve & minder negatieve
impact door te focusen op kernactiviteiten, in (sub) sectoren naar risk of opportunity mn voor SDG's, de bedrijfsvoering
(ESG scores en relevantie: de Materiality voor winst en in ETF's o.a. sustainable impact exposure -SRI of ESG screening
fail en ESG exposure of issues (controversen) gehalte. Deze data is/wordt steeds transparanter en Public Equity impact
investing wordt steeds kwantitatiever onderbouwd. Kleine beleggers moeten daarvoor wel zoeken & puzzelen.
Impact investeren kan in:
● in Basisbehoeften, bijvoorbeeld waardeaandelen van
multinationals;
● Impact Tech, technologische vooruitgang die toegang
tot betaalbare basis behoefte vergroten, bijvoorbeeld
groeiaandelen;
● de Impact Transitie: sectoren & bedrijven die
negatieve impact afbouwen door 'do less harm' en
positieve impact 'do good' vergroten.
Let op: In duurzame benchmarks staan grote largecap
bedrijven die actief investeren in impact thema's maar
met schadelijke kernactiviteiten. Zo worden ze toekomst-
bestendiger en transformeren naar Kapitalisme 2.0
bedrijven die bijdragen aan maatschappelijke & milieu
oplossingen. Als de netto impact nog niet transparant is komen ze eerst in Impact Investment Rating categorie
HOLD. Rater MSCI heeft een impact meting methodiek ontwikkeld die ze gebruiken voor ETFs en die scores zijn te zien
op Etf.com, etfdb.com en iShares.

Impact investments zijn soms bekende grote Nederlandse bedrijven: hun
aandelen of obligaties, duurzame beleggingsproducten die actief of passief
beheerd worden en goedkope sector / index fonds of ETF's.
Nederland is/was wereldkampioen impact investing door onze pensioen-fondsen,
verzekeraars, banken & vermogensbeheerders. Zij beleggen een paar % van ons
ingelegd pensioen of premie met impact, ethisch, thematisch en/of duurzaam.
Hierdoor zijn we wereldwijd beroemd door deze ervaring, expertise en
initiatieven. Nederland is actief investeerder bv. in de 1e Blauwe, Sustainability
Awareness Bond van de EIB, de Europese InvesteringsBank voor
waterinfrastructuur projecten. Er is flinke ambitie om meer impact investing te
doen. Wij, de klanten waarvoor ze pensioen- & verzekerings-premies beheren
dringen er op aan en duurzaam investeren levert op lange termijn beter
rendement en minder risico.
Duurzame economische groei vraagt om een focus op nuttige impactvolle producten en diensten en reële kostprijs
berekening: niet meer afwentelen van negatieve impact zoals milieuvervuiling en vergroten van ongelijkheid. Om VN
baas Ban Ki Moon te citeren: 'there is no plan B because there is no planet B'. De VN, de EU, onze regering, EZ (RVO),
de DNB allemaal stimuleren ze duurzaam beleggingsbeleid en faciliteren het met beleid, wet & regelgeving en geld.
Financials in Nederland werken samen en zijn internationaal op allerlei manieren aan het werk met ESG, duurzame,
thematische, impact & SDG investing en participeren in initiatieven zoals het Global Impact Investing Network en het
Impact Management Project.
Impact Investments selecteren kan in:
● het aanbod van impact fondsen basis van strategie, methodologie & marketing; er wordt vooral op prijs
geconcurreerd, weinig op kwaliteit, veel op Planet en soms worden (dure) fondsen 'inclusive' gemaakt (TrickleDown).
● impact sectoren, bijvoorbeeld maatschappelijk vastgoed, toegankelijke zorg & (beroeps)onderwijs, hernieuwbare
energie etc. Overal wordt gewerkt aan de impact transitie, van minder negatieve naar meer positieve impact.
● technologische ontwikkelingen die de wereld (economie) in snel tempo veranderen en de bedrijven die er in
investeren, direct met RD&I, Research, Development & Innovatie door fusies & overnames : Mergers & Acquisitions...

De wereld verandert snel en de financiële sector is een belangrijke katalysator: de grootse bedrijven van de wereld zijn
de banken. En Impact investing hoeft niet 'extra risicovol, ingewikkeld, met laag rendement, volatiel, duur'' etc. te zijn.
In 10 Impact Investing Mythes zet ik cliché's over impact investing op een rijtje met nu ook Exclusie & Transparantie.
Ik geef 12 Impact Investing Tools: ● 5 Types Impact Investing ● Impact Asset Classes ● De Impact Bijsluiter,
geactualiseerd op Exclusie & Transparantie ontwikkelingen ● Impact Investment Rating ● Impact Trends &
Thema's ● Checklist Crowdfunding voor Impact ● Beslisbomen Impact Investing ● het Ideale Impact
Investerings Product ● Checklist Impact Investing Fondsen ● Impact Investing Adviseurs ● 12 Mythes over
Impact investing & een Picking Protocol voor het selecteren van fondsen voor de SDG's of thema's.
Allemaal te gebruiken met online verkrijgbare ESG data & rating op bijv. Yahoo Finance, de Community Employees
Environment Governance rating van CSRHub, ETFdbase & ETF.com, Toniic's Impact Investments directory, bedrijven &
indices op NachhaltigesInvestment.org, ASN Bank & Triodos Bank fondsen.... Uiteraard gecombineerd met (Strong)
Buy Hold Sell &adviezen, opname & allocatie in (impact) investing fondsen en de kwaliteit beoordelingen van fondsen.
Met dit e-book wil ik de particuliere kapitaalstroom naar high impact ondernemingen ondersteunen, net zoals duurzame
bedrijfsvoering best in class bedrijven toegang gaf tot meer goedkoper kapitaal. Ik zoek vooral naar PEOPLE impact
investments en hoop dat ze wat buiten de volatiliteit van de markt staan, zoals de microkredietsector die in de grote
wereldwijde crisis van 2008 minder geraakt werd. (SEB ABNAMRO). De EU zet zwaar in op groen als duurzaam en ik
ben blij met die kapitaalstroom voor PLANET, CLIMATE & GREEN TECH. Het veroorzaakt(e) ook koerseffect (en) die
los staan van bedrijfsprestaties & sector ontwikkelingen. Meer focus op Impact Tech als disruptive innovator & impact
catalyst vermindert wellicht de volatiliteit, de huidige koersval en stagnatie, (ook binnen de tech sector).
Alcanne is Drs Politieke Eigentijdse Geschiedenis: Strategieën & Trends in Ontwikkelingssamen-
werking (RUU Prop. & RUG, 1984-1988), Master of Arts Politics of Alternative Development
Strategies, (Erasmus) Institute of Social Studies (Den Haag) in (1989-1990). Ik heb 20 jaar
gewerkt voor grote chari's in PR, MarCom & Fondsenwerving en ben nu 7 jaar impact investor.
Contact & Columns: https://nl.linkedin.com/in/alcannehoutzaager
Lezingen & Panels: https://www.zijspreekt.nl/sprekers/profile/Alcanne-Houtzaager-/721/
Twitter: @alcanne YT: https://www.youtube.com/channel/UCWy9RStgcgCMe59mhcHsbQQ
Tools & Thoughtpieces: https://www.slideshare.net/alcanne/presentations

Investeren met Impact:
Voorwoord p. 2 – 4
Inhoudsopgave p. 5
Wat is het, een korte geschiedenis van duizenden jaren impact investing p. 6 – 7
Impact Investing en de UN Global Goals p. 8 – 9
De Investeerders: Exclusief & Inclusief P. 10
TOOL 1: 5 Types Impact Investeringen en standaard impact investeringsinstrumenten p. 11
Van Theorie naar Praktijk, uitsluiting, thematisch, ESG risico's en impact investing p. 13
TOOL 2: Impact Asset Classes p. 14 - 15
TOOL 3: De Impact Bijsluiter, Impactniveau's (-1 tot 6) p. 16 - 55
Transparantie ESG verbreding & verdieping Materiality & SDG's
EXCLUSIE sectoren, netto impact van ETFs & SDGs
TOOL 4: Impact Investment Rating Mock Integrated Reports p. 27 - 29
TOOL 5: Impact Trends & Thema's p. 47
Impact Investing experts over Public Equity Impact Investing: PYMWYMIC & WIRE Group p. 54 - 55
TOOL 6: Checklist Crowdfunding voor Impact p. 57
Brede & Diepe Impact p. 61 - 64
TOOL 7: Beslisbomen Impact Investin de Materiality of Sustainability P. 72 p. 64 - 73.
TOOL 8: Het Ideale Impact Investeringsproduct p. 74 - 79
TOOL 9: Checklist Impact Investing Fondsen p. 80 - 81
TOOL 10: Profielen Impact Investing Adviseurs, Teaser p. 82 - 83
TOOL 11: Mythes, feiten & drogredenen over Impact Investing. p. 84 - 90
TOOL 12: Picking Protocol, Nawoord & Retro portfolio links p. 91 - 93
Over de Auteur & Appendix met links naar Tools NL & EN en bronnen p. 94 - 106

Wat is Impact Investing
Investeren met Impact gaat om het
voorzien in basisbehoeften van zoveel
mogelijk mensen & het efficiënt
benutten van kapitaal, investeringen.
Dat kan door technische, sociale innovatie:
analyse van kwalitatieve & kwantitatieve
impact data en de synergie. Het meten en
de kosten van impact is net zo belangrijk
als de kosten & opbrengst: het financieel
rendement van investeren.
Investeren met Impact bouwt op millennia
religieuze & ethische waarden in zaken
doen, eeuwen investeringsmandaten en
tientallen jaren ervaring. Ethisch beleggen,
Duurzaam beleggen, (Internationaal) MVO:
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen,
SRI: Socially Responsible Investing, ESG:
Environment Social Governance.....
Bedrijven hebben een grote rol in het
realiseren van de UN Sustainable Develop-
ment Goals voor 2030 en ze hebben daar-
voor ook de middelen:
de 1000 grootste ondernemingen bezitten
de helft, 28 biljoen US$, van het wereld-
wijde marktkapitaal.
(Eccles & Serafeim voor Bloomberg, 2012)

EEN KORTE GESCHIEDENIS
De geschiedenis van ethisch en Impact Investing verwijst vaak naar het verbod om te investeren in slavernij en
slavenhandel door de Quakers en het niet investeren in alcohol, tabak, gokken etc. door de Methodisten. Het Oude
Testament staat bol van de regels en aanwijzingen hoe je wel en niet moet investeren en zaken doen. Net zoals de
Koran die zegt dat je niet moet investeren in schadelijke producten zoals varkensvlees, tabak, alcohol, porno, gokken
en wapens. Paus Fransiscus organiseert al jaren zomerconferenties over Impact Investing en recent voor de CEO's van
de grote oliebedrijven, waaronder Shell. Ook Protestantse kerken zijn actieve impact investeerders (VBDO 2011).
Uit religieuze overwegingen en de ambitie om ook positief te investeren ontstond na een voorstel op de Wereldraad van
Kerken in 1968 Oikocredit. Het startte met landelijke verenigingen, in Nederland in 1975, om geld bijeen te brengen en
uit te lenen aan arme boeren en coöperaties in de Derde Wereld. Oikocredit heeft nu ruim een miljard US$ onder
beheer en is aan het verbreden, risico aan het spreiden: van landbouw naar duurzame energie, inclusive finance etc.
Traditiegetrouw geeft het weinig rente, 1,5%, aan haar investeerders om meer te kunnen uitlenen en te kunnen
groeien. Nu wil het vooral een 'aanjager', katalysator zijn van wat risicovollere initiatieven met veel impact.
Het begon met obligaties van 1000 gulden/euro, maar werd inclusive, toegankelijk en betaalbaar want je kan online 10
of 25 euro per maand inleggen of een stukje obligatie kopen voor 200 Euro.
Bij Nederlandse banken kan je ook als kleine belegger al tientallen jaren thematisch beleggen: bijvoorbeeld in Micro-
krediet, Water Management, Eerlijke Handel, Duurzaamheid of Duurzame Pioniers en in Groenfondsen met
fiscale aftrek. Heldere thema's die ook activiteiten van bedrijven helder maken, behalve duurzaam dat omvat de
kernactiviteiten en / OF de bedrijfsvoering. Dan kan duurzaam opeens betekenen dat je toch in fossiele energie
investeert, ongezond eten & drinken, alcohol, wapens etc. Voor de mens en zijn omgeving schadelijke producten, maar
de bedrijven besparen op grondstoffen, verminderen afval & uitstoot, zijn goed voor personeel, doen filantropie etc.
Een zeer vermogend Amerikaans goed doel dat haar investeringsportfolio onderzocht op impact verzuchtte dat een
goed doel fonds van een onderneming soms een waarschuwing was dat de onderneming waarin ze investeerden juist
een slechte naam had op het gebied van personeelsbeleid etc. of schadelijke producten maakten. A false positive.
De ondernemingen in initiatieven om bijv. plastic (soep) aan te pakken of verpakkingsmaterialen verminderen zijn vaak
de heel grote, maar ook gemengde bedrijven met veel bedrijfsactiviteiten die niet die in basisbehoeften of impacttech
voorzien maar ook producten & diensten met non of negatieve impact.

Impact Investing & de VN Global Goals
De bekende investeringsthema's in het impact investing universum overlappen met de 17 Sustainable Development of
Global of Goals van de Verenigde Naties als opvolger van de Millennium Goals. De laatste hebben een belangrijke
bijdrage geleverd aan het terugdringen van extreme armoede (gehalveerd), honger, ziekten & (kinder)sterfte
(gehalveerd) en de ongelijkheid van mannen & vrouwen. En aan de toegang tot schoon drinkwater & onderwijs, milieu
& biodiversiteit bescherming en samenwerking om de kloof tussen arm & rijk te verminderen, in en tussen landen.
Er zijn 2 keer zoveel SDG's als Millennium Doelen, veel meer thema's en 172 subdoelen. Zoals SDG8 Decent Work &
Economic Growth, groei maar niet door erbarmelijke arbeidsomstandigheden tegen lonen waarvan mensen niet rond
kunnen komen (Living Wage) en veilig werk en toegang tot beroepsopleidingen. Belangrijk is SDG9: Industry,
Innovation & Infrastructure, want zonder technologische vooruitgang is groei of de doelen niet haalbaar.
Mijn regel is: Een SDG is geen SDG, Twee SDGs 8 & 9 is een halve SDG, met 3 SDGs zijn we goed synergetisch bezig.
Alle SDG's zijn hiervoor geschikt, de ene is uitdagender dan de andere en impacttech is niet even effectief. Zoals voor
SDG10 Reduced Inequalities voor underserved, onderbediende gemeenschappen: chronisch zieken & gehandicapten,
minderheden of ongelijkheid door regionale factoren: (te) dunbevolkt, slecht bereikbaar, economisch achtergebleven of
vervallen (binnensteden). Alle doelen benoemen apart de situatie in de armste landen.
De 2e Global Agenda vertoont vooral overlap met impact investing omdat private investeerders: financials, bedrijven
en grote & kleine beleggers nadrukkelijk worden opgeroepen te investeren en samen te werken: SDG17. Beleggers
willen het en in de strategie van largecaps, multinationals komen – voor hun relevante SDG's - steeds nadrukkelijker
aan bod. Zowel voor de dagelijkse bedrijfsvoering, toegang tot kapitaal als hun toekomstbestendigheid.
De grootste, miljarden sector in impact investing 'microkrediet' of 'inclusive finance : toegang tot financiën heeft geen
eigen doel, maar financiering is een van de randvoorwaarden voor alle doelen... Het wordt ergens genoemd bij SDG1
No poverty en de rol van inclusive finance, van betaaldiensten en andere financiële producten zoals bedrijfs, zorg-&
pensioenverzekeringen en micro hypotheken. Bij SDG5: Gender Equality is toegang voor vrouwen tot microkrediet &
financiële diensten wel een speerpunt. Microkrediet evolueert bovendien naar Mesofinance, investeren in het MKB (SME
Small Mediumsized Enterprises) als motor voor werkgelegenheid, economische groei & innovatie (SDG8 & SDG9).
Op de volgende bladzijde staan de grote investible thema's in het impact investing universum en de UN SDGs.

De Investeerders: Wie?
Het belangrijkste onderscheid in
impact investeerders is heel simpel,
de ene soort heeft veel GELD en de
andere soort heeft veel AMBITIE.
Op school leren we bij economie dat de
ontwikkelingskosten van nieuwe diensten &
producten worden terugverdiend door dure
producten voor kapitaalkrachtige klanten en
daarna door goedkoper eenvoudige(re)
producten aan te bieden: massa-productie.
Impact Investing groeit net zo: eerst de
grote klanten en dan de rest. Eerst de self
made 'tech' miljardairs van mega bedrijven
met nieuwe IT technologie & (online)
business modellen, supra & internationale
organisaties, ontwikkelingsbanken, grote
goede doelen, financiële adviseurs van
(zeer) vermogende particulieren en hun
(klein) kinderen.
Het zijn ervaren investeerders dus dat
verbetert de kwaliteit van het aanbod.
Door nieuwe technologie & investtech zijn
zelf beleggen: direct trading, Etfs' & Index
beleggen, Crowdfunding & Robo advisors
en Impact Investing toegankelijker &
betaalbaarder: inclusive.

Impact Investeringen: Types
Klassieke Impact Investeerders zoeken,
creëren en/of worden gevraagd te
investeren in exclusieve impact
investments. Dat betekent vooral dat er
véél geïnvesteerd moet worden en soms
ook flink voor betaald moet worden. Omdat
het (nog) geen standaard producten zijn
zoals 'maatwerk' Social Impact Bonds.
In de VS is/was investeren in sociale huis-
vesting, vastgoed, populair bij bijv. goede
doelen. Asset backed, laag risico & fiscaal
voordeel. Dat mensen veilig & betaalbaar
kunnen wonen is een belangrijke basis-
behoefte, vooral voor gezinnen. Of CDFI's:
Community Development Finance
Institutions, regionale & ontwikkelings-
banken in arme(re) steden & regio's voor
werk, kleine ondernemers & voorzieningen.
In het VK en Europa komen Social Impact
Investment & Venture Philanthropy op.
De nadruk ligt op innovatie & sector- of
ketenaanpak van maatschappelijke
problemen. En op preventie door het snel
financieren van particuliere initiatieven
waar overheden, maatschappelijke
organisaties en goede doelen traag zijn
en/of gebonden aan beleidsplannen en
budgetten.

Directe Impact Investing kan in (fondsen met) bedrijven die actief zijn in basisbehoeften en/of impacttech.
Beleggen op de beurs kan al voor 1 a 2 euro kosten bij online brokers, prijsvechters. Aandelen zijn er vanaf een paar
cent of Euro in pennystock, tot honderden en zelfs duizenden euro's.... Of beleg in (West Europese) Staatsobligaties,
Microkrediet- of Inclusive Finance fondsen. Wat exclusiever door hoge instap zijn bijv. bij NN Impact Investing, Actiam
Impact IM, het Multi Impact Fonds van Triodos Bank, het Mesofinance fonds van FMO & ABNAMRO etc.
Dat in Nederland kleine investeerders al 20 jaar in het ASN Novib Microkredietfonds kunnen investeren is bijzonder.
Net als Groenfondsen met belastingaftrek, ze trokken wereldwijd aandacht als innovatief & katalyserend overheids-
beleid voor groen investeren. (Werd deels afgebouwd & weer opgestart.) Q: Waar blijven de Blauwfondsen?
Very Exclusive Impact Investing
Een succesvol maar exclusief, duur impact investeringsinstrument zijn Vaccinatie obligaties, vooral gekocht door
regeringen & Japanners met een opstart gift van de Gates Foundation. Het vaccinatie programma voor kinderen in de
armste landen wordt gezien als dè reden voor halvering van de kindersterfte. Farmaceuten hebben ook nieuwe vaccins
ontwikkeld voor o.a. diarree -een enorme kid killer- en hun vaccins verbeterd. Een nadeel is dat ze nu 9 keer zo duur
zijn als vroeger. Ontwikkelingsorganisaties, de Minister van Ontwikkelingssamenwerking en de Nederlandse Access to
Vaccines Index monitoren deze trend : of bedrijven wel investeren en de vaccins betaalbaar houden voor arme- en
middeninkomenlanden.
Ook exclusief zijn bijv. de Investing in Women Notes van de Wereldbank en Klimaat of Groene Obligaties (meestal min.
100.000E) van landen, steden, ontwikkelingsorganisaties en bedrijven. Nederland is 3e in Europa met 13miljard Euro
Groene obligaties emissies. Bijv. van ABNAMRO (groenvastgoed financiering), de Nederlandse Waterschapsbank en de
Bank Nederlandse Gemeenten. Met laag risico & lage coupons. In groene obligaties worden al miljarden geïnvesteerd
en de markt groeit als kool. ClimateBonds.net houdt de emissies, trends & marktontwikkeling bij van geverifieerde &
impact rapporterende obligaties. Aan het uitrollen van het concept als Social & Sustainability Bonds wordt gewerkt.
Voor kleine (Britse) beleggers betaalbaar zijn Charity Bonds vanaf 500 UK£ aan het retail platform van de London
Stock Exchange. Ze worden uitgegeven voor goede doelen voor mn sociaal- & zorgvastgoed, insecured & asset backed.
Er is en speciaal uitgifte platform voor Retail Charity Bond Plc.
Indirect Impact investeren kan in bedrijven actief zijn in basisbehoeften en/of impacttech en die hun impact willen
vergroten: Impact Growth Stock. En bedrijven die helemaal (willen) transformeren naar New Capitalism (p.35)
Crowdfunding for Impact biedt directe impact investments, met hoger risico en lastig te verhandelen: 'illiquide'.

Van Theorie naar Praktijk
Er zijn 100.000+ beursgenoteerde public
equity bedrijven + obligaties (leningen), index
en beleggingsfondsen & derivaten.
Private equity investing gaat niet via beurzen,
maar in BV's, Circles en crowdfunding platforms.
De laatste zijn het toegankelijkst en dankzij
online zoek machines snel doorzoekbaar op
impact thema's & sectoren. Dat lijkt ook zo bij
beleggingsfondsen en beursgenoteerde
ondernemingen, maar soms... in een van
mijn 1e investeringen in een Clean Energy
ETF bleek veel kernenergie te zitten, 'schoon'
want geen CO² uitstoot, wel kernafval....
VRAAG: Hoe vind je investeringen met de
meeste positieve impact?
De paradox: de meeste investeerders starten met
exclusie:uitsluiten van schadelijke producten &
sectoren. Dan kijken ze naar de bedrijfsvoering,
meestal Environment, Social & Governance.
De laatste is op de korte(re) termijn belangrijk
voor de winst, maar ook bij schandalen, rechts-
zaken & boycots. De andere twee spelen op
lange(re) termijn voor kostenbesparing op bijv.
grondstoffenprijzen, afvalverwerking, personeel
(veiligheid & verloop), marketing etc. Toekomst-
bestendigheid kan ook zijn : bijdragen aan de
impact transitie & maatschappelijke oplossingen.

IMPACT ASSET CLASSES: Soorten Impact
In finance vaktaal hebben professionals het over Asset Classes & Allocatie, ze bedoelen verdeling van kapitaal over
Aandelen, Obligaties (leningen), Vastgoed, en soms Commodities grondstoffen zoals voedsel maar ook mijnbouw-
producten, waaronder kunstmest grondstoffen en fossiele energie. Alternatives kan alles zijn: kunst, whiskey oude
auto's... en Impact Investing. Om het populair te maken is ooit voorgesteld om er een aparte nieuwe 'Asset Class' van
te maken. Toen de term op een conferentie bedacht werd ging het in de praktijk eigenlijk altijd om private equity en
dat idee is achterhaald (meer in 12 Mythes p. 84-90). De letterlijke vertaling van Asset is aanwinst, bezit, tegoed.
Vermogensbeheerders en banken heten in jargon ook asset managers.
Impact investeerders gaat het om de impact van hun investeringen, het soort beleggingsproduct zegt vooral iets over
het financieel rendement, de kosten en de risico's. Op de volgende bladzijde staan voorbeelden van Waar, Wie & Wat
Impact achter veel gebruikte impact & investeringstermen voor thematisch & lange termijn trend investing.
Impact investeren begon eigenlijk met de wederopbouw van West Europa na Wereldoorlog 2 (Marshallplan & de EBDR),
gevolgd door economische ontwikkeling door de Wereldbank, haar continentale ontwikkelingsbanken voor Afrika, Azië
en Latijns Amerika en de IFC (private capital). Andere grote spelers zijn de EIB: Europese Investerings Bank van de EU
de Nordic en Duitse ontwikkelingsbanken en de onze FMO. Zo van bovenaf gefinancierd heet Top Down Development.
Een belangrijke ontwikkeling was de 'uitvinding' van microkrediet, kleine leningen voor (groepen) arme mensen :
Bottom Up of Grassroot. Mohammed Yunus kreeg de Nobelprijs en zijn microkredietmodel is overal overgenomen. Zelfs
in de Verenigde Staten van Amerika is nu een Grameen Bank, want arme mensen heb je overal. Zij krijgen minder
makkelijk of helemaal geen lening net zoals vrouwelijk ondernemers vroeger in Nederland geen lening kregen om een
bedrijf te starten of op te schalen. Tot Mama Cash begon met bankgaranties en samenwerkte met banken waardoor die
situatie zo veranderde dat dat niet meer nodig was. En ze haar meest succesvolle activiteit stop zette. Nu helpt Mama
Cash overal in de wereld vrouwenorganisaties om zich te ontwikkelen en groeien: het rolt zo haar succesmodel uit,
voor o.a. Fondsenwerving. Dat is een vorm van Catalytic Impact Investing.
Microkrediet is verbreed naar inclusive finance en omvat naast toegang tot bankproducten, een (spaar)rekening nu ook
micro verzekeringen, hypotheken etc. Mensen hebben toegang tot hun bankrekening of wallet via hun mobiele telefoon
om te sparen, betalen of te lenen. Bedrijfsverzekeringen gaat goed, het uitrollen naar zorg & pensioen verzekeringen
etc. gaat minder snel dan verwacht. Mesofinance, het financieren van kleine ondernemers & werkgelegenheid groeit.
Als microfinance 2.0 maar ook in ontwikkelde landen versnelt altfin, financiering van het MKB buiten banken om.

Hoeveel Impact?
De Impact Bijsluiter voor Beleggingsproducten is een variant op de Risicobarometer voor Beleggingsproducten.
Gebaseerd op public equity aanbod en de impact investments portfolio die Sonen Capital ontwikkelde voor de KL
Felictas Foundation ie Charlie & Lisa Kleissner. De Kleissners zagen al snel in dat het hele vermogen benutten voor de
missie effectiever was dan alleen het rendement van een paar %. En dat een strategie nodig was voor de transformatie
van hun portfolio naar impact investees in private & public equity. In die tijd telde public equity eigenlijk nauwelijks
mee, met uitzondering van thematisch beleggen etc. De Rockefeller Philanthropy Advisors hadden wel al een simpel
universum geschetst. De Kleissners kiezen nu voor 100% impact investments & Catalytic Deep Impac en 100%
transparantie (portfolio), Thoughtleadership & marketbuilding, Venture Philanthropy, missionair werk in Charlies 100%
impact netwerk, lidmaatschap van Toniic het impact investors netwerk van vermogenden en meer1
.
Ik bedacht een Impact Ladder en verwachtte dat deze een heel platte pannekoek zou opleveren als weergave van het
beheerd vermogen Het werd een trappen pyramide door de snelle groei van ESG risico & kansen integratie. Door
impact meting & rating ontwikkeling, marktontwikkeling, trends & productintroducties zijn er allerlei invloeden die de
impact in de ladder omhoog stuwen, vooral exclusie & transparantie hebben groot effect
Voor wie de Impact Bijsluiter uit 2014 al kent: nu volgt een ge-update revisionistische update.
1 http://impactinvestingnews.blogspot.com/p/charity-cases-nederland-o-z-en-de-vs.html Laatste update KL Felicitas (dec 2016).

De Impact Bijsluiter van Beleggingsproducten lijkt op de manier waarop vermogensadviseurs en beheerders
investeringen indelen. Zij kijken naar compliance (is het legaal, ook internationaal), de financiële risico's en kansen.
Sommige vermogensbeheerders en fondsenmanagers gaven zelfs aan dat ze verantwoordelijk beleggen als ze niet in
internationaal verboden wapens zoals anti personeelsmijnen en clustermunitie beleggen. Ze houden zich aan de wet...
De opzet van de Bijsluiter is gebaseerd op het denken en de praktijk van duurzaam beleggen en impact investing.
Duurzaam Beleggen in public equity begint meestal met uitsluiting, thema keuzen, ESG research, criteria keuze,
selectie, weging van spreiding over sectoren & asset classes, herweging, blootstelling aan risico, spreiding, herweging...
Duurzame & ESG rating
Bij beursgenoteerde ondernemingen wordt voor zo'n 10.000 ondernemingen gebruik gemaakt van ESG ratings van
lange termijn risico's in de bedrijfsvoering zoals kosten (stijging).
E=Environment kijkt naar van het gebruik van grondstoffen die opraken zoals (fossiele) energie, zoet water en
zeldzame mineralen. Afval & uitstoot zijn een bedrijfs-risico vanwege kosten om het te voorkomen of verwijderen en/of
nieuwe regelgeving.
S = Social kijkt naar lange termijn risico's als personeelskosten (salarissen, Safety & Health, werving, opleiding &
verloop van personeel, marketing van producten en diensten en reputatie management. (inclusive).
G = Governance is belangrijk voor kortere termijn koerseffecten door compliance (regelgeving) maar draagt ook bij aan
de lange termijn door activiteiten in de Supply Chain: afspraken met toeleveranciers, afnemers en eindgebruikers en
issues & initiatieven in de sector.
Belangrijk voor Impact & Toekomstbestendigheid van bedrijven zijn ratings die kijken naar kansen, opportunities
omdat een bedrijf daarmee harder kan groeien, de concurrentie voor blijven of nieuwe markten bouwen & betreden2
.
De Impact Bijsluiter van Beleggingsproducten
Impact niveau -1 = dit beleggingsproduct investeert in verboden wapens en obligaties van totalitaire, niet demo-
cratische regimes. Soms zijn fondsen heel breed en slipt(e) er een bedrijf doorheen, maar er wordt steeds beter op
gelet. UNPRI de Principles for Responsible Investment (door 1750 investeerders ondertekend) is na jaren promotie &
werving nu ook actief aan het monitoren of goede voornemens ook worden geïmplementeerd. Er is nu een greylist. ...
2 Voor niet beursgenoteerde beleggingsproducten, private equity, zijn impact criteria, per thema & sector opgenomen in impact reporting
investment standards IRIS en er is GIIRS het impact & kosten ratingsysteem voor fondsen. Dat berekent rendement & impact kosten niet
op fondsniveau maar voor investeerders af te leiden.

Impact niveau 0 = dit beleggingsproduct streeft slechts naar financieel rendement.
Nog steeds de overgrote meerderheid, bijna75% van de markt doet géén ESG integratie. Dat wil niet zeggen dat er
geen impactvolle ondernemingen of met hoge ESG scores zijn opgenomen in portfolio's & fondsen, de meeste largecaps
scoren behoorlijk en die zitten in allerlei soorten fondsen: duurzaam, volatility, yield, hedged, dividend etc.
Er is zelfs een fonds dat alleen in schadelijke producten belegt, vroeger heette het VICE -zonden- Fund,
nu het Barier Fund omdat je toch een morele grens over moet... Het belegt in alles wat impact niveau 1 uitsluit.
Impact niveau 1 = dit beleggingsproduct sluit schadelijke producten en sectoren uit.
Een traditioneel exclusie rijtje is AGTAF: Alcohol, Gokken, Tabak, Adult Entertainment = porno & Firearms, wapens.
De lijst met ongewenste investeringen groeit, dit jaar werden bijv. Kolen & Fossil Fuel veel uitgesloten in nieuwe ETFs.
Bedrijven zijn te vinden in online databases op 'thema' of 'controverses'. Meer op p. 64-73 Beslisbomen
NB Vaak wordt voor fondsen een 5% regel gehanteerd: bedrijven die meer dan 5% van hun inkomsten halen uit een
issue product worden uitgesloten. Voorbeeld: wel tabak: British American Tobacco, niet Albert Heijn dat het verkoopt.
Exclusie 2.0
Uitsluiting is een snel ontwikkelende categorie: door groei van het aantal uitsluiting issues, in de VS political spending
(USSIF20183
) en actieve desinvesteringsbewegingen zoals tabak4
& fossilfuel5
en door verbreding: het uitsluiten van
sectoren omdat ze weinig bijdragen aan sociale of milieudoelen. Dit gebeurt wellicht vooral op fonds & strategie niveau
en zal niet altijd recht doen aan individuele 'witte raaf'' ondernemingen.
ColombiaThreadneedle is een pionier in social investment met het eerste Social Bond Fund in het VK met BSC Big Issue
Invest. Met social enterprises en innovatieve investeringsvehicles zoals Social Impact Bonds6
(zie p. 61-62). In de VS
kozen ze voor Municipal Bonds obligaties van (groot)steden & veilige obligaties van duurzame (ESG scores) bedrijven.
3 https://www.ussif.org/files/US%20SIF%20Trends%20Report%202018%20Release.pdf PB 31Oct18
4 http://www.eurosif.org/2018sristudylaunch/ Exclusie noteert -7%, ik denk dat compliance uitsluiting, door de wet verboden investeringen
zoals in anti personeelsmijnen etc. niet meer wordt meegeteld. Tabak special pag 14-15. Nederlandse ziekenhuizen zijn bv nu pas uitgestapt.
5 https://www.theguardian.com/environment/2018/sep/10/fossil-fuel-divestment-funds-rise-to-6tn In Nederland is FollowThis actief in het
aanmoedigen van Shell tot snellere transitie naar duurzame hernieuwbare energie. Follow This', Mark van Baal werkt top down met grote
(groene) institutionele investeerders en kleine grassroot supporters die 1 aandeel Shell kopen via FollowThis: Change the world Buy Shell.
6 http://impactinvestingnews.blogspot.com/2015/03/impact-investing-nieuws-1-maart-2015.html &
http://impactinvestingnews.blogspot.com/2013/12/impact-investing-nieuws-1-december-2013.html

Recent publiceerde Columbia Threadneedle een gids over hun Social Bond Fund investeringen met een interessant
lijstje voor uitsluiting van (sub) sectoren die een 'high risk' vormen:
Aerospace/Defense, Air Transportation, Auto Loans, Auto Parts & Equipment, Automakers, Energy: Exploration &
Production, Foreign Sovereign (if general use of proceeds for central government), Gaming, Government Guaranteed (if
general use of proceeds for central government), Integrated Energy Metals/Mining Excluding Steel, Oil Refining &
Marketing Oil Field Equipment & Services, Steel Producers/Products, Tobacco.
Threadneedle's totale Exclusie: 1. Norm Adherence: we exclude on
evidence of violation of key norms and standards 2. Sustainable
Energy Focus: we avoid those with material revenue from nuclear
energy and coal; 3. Health Enhancement: we have minimal
tolerance for tobacco production 4. Social Cohesion: we exclude
those with material revenue from adult entertainment or gambling 5.
Weapon Avoidance: we avoid weapons and firearms, with zero
tolerance for controversial weapons.7
Het lijstje van sectoren die ''weinig bijdragen aan de 'social goals' van
het fonds voeg ik toe bij niveau 2 van de impact bijsluiter: ESG Risks.
HUP HOLLAND
In 2013 lanceerde het Nederlandse ThinkETFs (nu van Eck) voor
Nederlandse goede doelen de Sustainable World ETF. Met opvallend
veel en bijzondere uitsluitingen op basis van de doelstellingen van de
opdrachtgevers : o.a. bio-industrie, bont, laboratorium (proef) dieren
& milieu aantastende stoffen8
. Exclusief maatwerk en toch is er een
inclusief beleggingsproduct mee gemaakt.
NB De grote Nederlandse goede doelen verenigd in GoedeDoelenNL
hebben een verplichte vermogensbeheer code met scenario's voor
duurzaam & missie gerelateerd beleggen. En: Pas toe of leg uit.
7 https://fi.intms.nl/fi_43a1c02c/files/downloads/colombia-threadneedle-investments---social-investment-guidelines.pdf (pag. 4) via FI
https://www.financialinvestigator.nl/esg-impact-investing-2018/20181031-columbia-threadneedle-investments-social-investment-guidelines
8 https://thinketfs.nl/producten/Think-Sustainable-World-UCITS-ETF/13/overzich Kosten 0,3%, NYSE Adam (139 MioEuro AuM)

ETF bouwer iShares geeft, niet altijd, bij ETF profielen onder 'Sustainability, Duurzaamheidskenmerken' gedetailleerde
controversy data % (banden van) bedrijven met Clustermunitie, Kernwapens, Landmijnen, VN Global Compact
Compliance-schendingen, Verarmde uraniumwapens, Tabaksproducenten, Biologische & Chemische Wapens,
Producenten van vuurwapens en munitie voor civiele markten. Op basis van rater MSCI data & methode.
NB De MSCI Core World ETF (IWDA) lijkt o.a. verboden clustermunitie investeringen te bevatten (en meer narigheid).
Impact niveau 2 = dit beleggingsproduct heeft ESG risico's geïntegreerd.
De meeste ESG: Environment, Social & Governance onderzoeksbureaus en op basis daarvan gemaakte beleggings-
fondsen kijken vooral naar risico's voor de bedrijfsvoering. Daarmee bedoelen ze afhankelijkheid en eventuele
kostenstijgingen. Bij Tesla is dat bijvoorbeeld toegang tot lithium & kobalt voor batterijen uit gevaarlijke & politiek
instabiele regio's met kinderarbeid. ESG Risk kan gaan over eventuele kosten van tegengaan of opruimen van
vervuiling etc, door bedrijfsongelukken, voor personeelswerving, vooral bij krap aanbod van duurdere hoger opgeleiden
& vakmensen. Environment & Social, (RD&I) investeringen zijn voor de lange termijn en hebben lange termijn effecten.
De ESG leaders en achtervolgers trekken sneller, makkelijker & goedkoper kapitaal aan - er is concurrentie om
de 1e plaats in duurzame benchmarks - dan de effecten van E&S hun vruchten afwerpen voor de bedrijfsvoering.
Governance gaat over het bestuur van een bedrijf en soms lijkt dat alleen over de bonussen en voordeeltjes van de
directie te gaan. Belangrijk is of ze zich aan weten regelgeving houden. Naar de Geest & de Letter van de Wet:
denken ze vooruit door op papier, in de praktijk, te anticiperen op nieuwe regelgeving etc. Bijv. Klimaat & Gezondheid.
Poor Governance: Koerskiller
Governance is belangrijk voor de koersen van beleggingsproducten. Mismanagement, corruptie en misleiding kunnen
bedrijven enorme boetes en schadevergoedingen opleveren, opdrachten en of samenwerking laten verliezen, tot
kopersstaking leiden etc. Denk aan Cambridge Analytica dat bij Facebook data gebruik regels omzeilde of zelfs data
stal. Facebook moet nu haar veiligheid en privacybeleid serieus verbeteren.
Ook duurzame bedrijven kunnen flink de fout in gaan. ING bank net door falende compliance, Rabobank met het
manipuleren van de LIBOR rente, Volkswagen toen nb de meest duurzame autofabrikant met Dieselgate....
Siemens is veroordeeld voor corruptie in Argentinië, maar is nu een case study hoe je een bedrijf opschoont en
vertrouwen van klanten & investeerders herwint. Google op bedrijfsnaam en lawsuit, boete, smeergeld, corruptie,
schandalen etc. of bredere bronnen over evt. crimineel corporate gedrag.

GOED NIEUWS: #Compliance software (#SDG16 strong institutions) verovert razendsnel terrein en zal veel juristen
overbodig maken (sorry). Er zijn finance compliance IT pakketten op 6 compliance niveau's. Re- en/of pro-actief.
Van minimaal: de Letter van de Wet tot aan Doordrenkt met de Geest en de bedoeling van de wet.
TRANSPARANTIE 2.0 : ESG universum verbreding
'Elk nadeel heb se voordeel'
Toen ik 7 jaar geleden begon als impact investeerder was er een beperkt duurzaam beleggingsuniversum. Het was zelfs
een van de tegen argumenten, want door het beperkte universum, kon minder gespreid worden en lopen beleggers
meer risico. Anno 2018 lijkt het beperkte universum, dat verdubbeld/verdrievoudigd is juist de kracht : met 100.000
(ruwe schatting) beursgenoteerde ondernemingen is focus op een kleine groep duurzame bedrijven, 'met impact', een
slimme en praktische keus om nieuwe manieren van impact, societal return en investing in solutions te analyseren en
te waarderen.
ESG F&F : een paar % van het aanbod, mede bepalend voor kwart van de markt
Ooit was ESG rating een specialisme van ESG research bureau's. De financiële risico raters hebben zich die expertise
versneld eigengemaakt. Met eigen afdelingen, door raters (deels) in te lijven zoals Morningstar dat zich inkocht bij
Sustainalytics of door de data te kopen, ook van meerdere raters om te vergelijken. Sustainalytics heeft ESG ratings
van 9000 issuers dat worden er 11000 voor 2020, Bloomberg claimt bijna 9500, Thomson Reuters 7000+ en het
integreert de 3000 ratings van Russell (FTSE). MSCI heeft van minstens 6000 issuers ratings. CSRHUb, dat ratings van
meerdere bronnen combineert claimt 18.000 (niet allemaal beursgenoteerd of compleet). Morningstar had begin 2017
ratings van 34.000 beleggingsfondsen, in 2016 waren het er 20.000. MSCI kondigde toen aan 21.000 fondsen ratings
te gaan maken. ETF issuer iShares geeft aan welk % van de portfolio ESG geïntegreerd is. Het SRI/ESG aandeel van de
investeringsmarkt groeide naar ruim een kwart van de markt : 22triljoen US$. Het was 13triljoen US$ in 2012 (+75%)
ESG Koerseffecten
Een gevolg van het kleine duurzame en best-in-class universum was het prijseffect, koersen werden door hoge
CSR/ESG ratings opgestuwd los van bedrijfsprestaties. Ik noemde ze de duurzame darlings. Het was gunstig voor de
best-in-class leiders, maar creëerde ook kunstmatige koerseffecten: duurzame aandelen werden duur. (Institutionele)
investeerders ontwikkelden ESG Momentum & ESG Tilt strategie om rendement te maken op de koersbewegingen.

Meedoen aan duurzame benchmarks is dus interessant, maar er treedt een benchmark effect op : (grote)
bedrijven worden, soms geholpen door gespecialiseerde bureaus, steeds handiger in het behalen van hoge
scores en presenteren 'boilerplate data'. Er is ook een Impact Transparency bonus: Benchmark makers
introduceren nieuwe thema's & issues om ESG data te verbreden en verdiepen. NB Het maken van een ESG
rating wordt soms in opdracht gedaan en dus betaald door een bedrijf of investeerder, net zoals de credit
ratings voor de financiële crisis, en dat kan flatterende ratings opleveren. Anno 2018 klagen bedrijven over
het feit dat ze moeten betalen als ze gevraagde data aanleveren voor ratings & benchmarks waarvoor ze
worden uitgenodigd (dus niet als opdracht). Grote bedrijven die relatief veel data verzamelen worden regel-
matig gevraagd mee te werken. Soms gratis, maar dan nog kost het tijd en veel tijd als nieuwe issues &
topics worden onderzocht. Maar raters willen zich ook onderscheiden dus het aantal groeit. Dus (moeten)
bedrijven kiezen uit de lijst rating questionaires welke rating de meeste invloed heeft op aandeelhouders en
voor de reputatie. (SustainAbility 2018 : Rate the Raters Research).
ESG Prestaties booster : Sentiment
ESG reputatie en 'sentiment' spelen een rol bij rendement: 'the price of corporate sustainability performance as
measured by MSCI ratings has increased over time'. Best in class ESG investeerders merkten het door tegenvallende
rendementen. Asset manager Skagen toonde aan dat na de crisis ESG achtervolgers betere rendementen haalden.
Harvard BS professor George Serafeim toonde net aan door het combineren van Big & analyst driven ESG data aan
dat oog voor high en low ESG sentiment value opportunities in the ESG space oplevert met beter rendement. Dat
investeringen in bedrijven met ''greatly superior ESG performance scores'' (meer impact :). En 'In the presence of
negative sentiment a firm’s good sustainability performance is largely discounted'. En wordt (onterecht) niet beloond9
.
Retrospectief : De groei van impact investments universum
In 2011 begon ik met de 'eigen' beleggingsfondsen van onze super duurzame Triodos Bank & ASN Bank.
Ze zijn 100% transparant over hun beleggingsuniversum, geven een paar honderd bedrijfsprofielen en de evt.
wijziginen: opname & verwijdering. Niets over de allocatie van bedrijven binnen hun (actief gemanagede) fondsen.
Ik kocht duurzame Nederlandse bedrijven: DSM, Philips (nu Medical), Unilever, Wessanen etc. uit de RobecoSAM
benchmark : grote, largecap, duurzame bedrijven per sector op bedrijfsvoering. Het is de basis van de Dow Jones
Sustainability Index family (en ETFs). Duurzame koplopers publiceren pagina's ESG data in hun jaarverslagen en
bedrijven vermelden awards op hun website: prijzen voor innovatie & voor ESG thema's.
9 Public Sentiment and the Price of Corporate Sustainability https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3265502

De KLDomini 400 Index biedt (sinds 1990) een overzicht van de 400 grootste duurzaamste (op bedrijfsvoering)
ondernemingen in de VS (nu een ETF). Een veelvoud aan leads geeft de Nachhaltiges Investment database met een
paar duizend duurzame bedrijven en hun opname in duurzame, SRI indices & fondsen. Dr. Paschen von Flotow
publiceert 2x pj over markttrends & ontwikkelingen in de Duitstalige Europese markt (incl. Oostenrijk & Luxemburg.).
Indices en fondsen allocatie (%) geven een indicatie van verwacht financieel rendement (en/of populariteit), nuttig
voor balancing impact & return. (Want) gedetailleerde ESG data was de inkomstenbron voor ESG researchbureau's en
niet toegankelijk. Soms googelde ik per ongelijk een ESG factsheet van een bedrijf, maar in principe was ESG
informatie niet inclusive. Die tijden zijn voorbij.
CSRHub geeft (apart) Community, Environment, Employment & Governance beoordelingen van nu 18.000 bedrijven
(+33% niet allemaal beursgenoteerd of met rating). Samengesteld op basis van data van meerdere bronnen: ESG
research bureau's & issue onderzoekers, NGO's... Het geeft (sub)sector benchmarks en zoekopties op geografie, sector,
topics etc. Van bedrijven is het interessant om te weten hoe ze scoren op hun kernactiviteiten en de relevante factoren,
bijv. Planet door Environment, People door Employees & Community. (CSRHub: deel gratis & abonnement, freemium).
Thematische Impact Indices zoals de Access to Medecine Index (2004), Access to Nutrition Index (2013), Access to
Seeds (2015) voor boeren, de Vaccine Index (2016) en de ARM Anti Microbial Resistance index (2018) benchmarken
farmaceuten en producenten & handelaars van voedsel & zaden. De benchmarks zijn voor de sector, politici en ….
investeerders. Ze bevatten vooral leads en er zijn geen kant&klare ETF's voor. De World Benchmarking Alliance (WBA
in Amsterdam) werkt met en voor dit soort impact benchmarks op Climate Action, Gender Equality & Empowerment
(werkt met Equileap, zie p. 53), Seafood Stewardship, Food & Agriculture, Digital Inclusion, Climate & Energy ...
IRMA, door de Responsible Mining Alliance timmert al jaren aan de weg met een code. NB Mijnbouwbedrijf: BHP Biliton
staat 1e op de Corporate Human Rights Benchmark (alleen beursgenoteerde bedrijven) zie p.99.
Do less harm bedrijfsvoering
CSR of Sustainability bleek een beperkte impact betekenis te hebben: nl focus op bedrijfsvoering, mn doing less harm
(E: milieu) & do good door Social (Personeelsbeleid & Community) & Governance en …. impact PR (washing). Maar
mijn focus was op impact kernactiviteiten en keek daarna naar de (duurzame) bedrijfsvoering en een lange of brede
(SDG) termijn visie.

Do good kernactiviteiten
Ik zocht naar en in goedkope(re) en 100% transparante sector &
thema ETF's (transparante portfolio met allocatie). In de visual
staan voorbeelden van ETF's met overlap met People impact zoals
sector indices (Health), thema's (Population Dynamics) en regio's
(developing & emerging markets)
Thematische trendfondsen zijn interessant want ze geven bedrijfs-
profielen en zijn daardoor snel te screenen en 100% transparant:
portfolio met allocatie. Maar niet erg inclusief (fee & instapdrempel)
Met de opkomst van robo advisors in de VS (waarvan de thematische
impact portfolio's meestal 100% transparant zijn, explodeerde het
impact leads universum. Robo advisors bieden thema portfolio's en
online maatwerk. Maar hoe meer impact doelen worden aangevinkt,
hoe kleiner de kans op beschikbare investeringsopties.
Meer over robo advisors op p. 78-79.
De Evolutie van Impact Investing
Ik verwacht veel van impact investing fintechs, investtechs. We zijn
van grote impact investing instituten zoals de Wereldbank en regionale ontwikkelingsbanken geëvolueerd naar
thematische impact investing producten (Vaccine Bonds, Women Notes, Green Bonds) die synergetisch (SDG,
Sustainability & Social bonds) transparant en inclusief worden.
Dankzij invest(ment)fintechs wordt impact investing laagdrempeliger. Crowdfunding voor Impact is in Nederland circa
een kwart van de markt (eigen onderzoek op basis van Douw&Koren data). In Nederland werft Peaks door wisselgeld
afroming kleine inleg bedragen bij jongeren in ESG indexfondsen10
etc. In de VS heeft cNote een awardwinning
spaardeposito fintech nu al 18miljoen US$ opgehaald voor (gecertificeerde) Community Development Finance
Institutions. cNote geeft 2,5% rente en concurreert met banken op rendement (rente) & impact.
10 https://www.slideshare.net/alcanne/de-evolutie-van-impact-investing-10-20-30-40-ned ook in Engels, infographics pag. 83

Inkomsten uit Impact
Er kwamen nieuwe impact investing indices op inkomsten uit impact activiteiten naast die op beleid & voortgang.
De Russell Green Revenu Indices (2015), MSCI SDG Revenue index (2016) en net de Swell 400 Impact.
Allemaal 100% transparant.
ESG Rating van fondsen
Financial Risk Raters geven sinds een paar jaar data over controversen
(exclusie) & ESG rating van fondsen. Morningstar heeft Wereldbolletjes
(voor 34.000 fondsen) en MSCI gebruikt kleuren: rood, geel, blauw,
groen & donker groen. Meer en meer impact leads met allocatie %,
largecaps & dividend aristocrats bovenaan: finance first & balancing
impact & return. MSCI (CSR 38, ESG 61 op YF) & Morningstar (CSRHub
40, nn) zijn beiden beursgenoteerd.
HET EFFECT: Beleggers zitten in een Impact Transitie: Morningstar
onderzocht de in- & uitstroom uit ESG fondsen in hun Wereldbolletjes
systeem. De grafiek spreekt boekdelen, investeerders kiezen voor hogere
ESG scores: A look at how investors respond to sustainability information.
Juli 201811
.
Stand eind 2018
Begin 2017 poste ik een overzicht van wat toen de interessantste leads bronnen waren12
. Dat is nu alweer achterhaald.
Sinds Feb. 2018 geeft Yahoo Finance online de ESG ratings van Sustainalytics van een paar duizend bedrijven, ten
opzichte van hun peers, concurrenten in de sector en eventuele controversen. Sell, Hold, Buy & Strong Buy adviezen
gaf het al. Yahoo Finance geeft ook de fondsen ESG ratings van Morningstar.
Etf.com en etfdb.com geven MSCI ESG ratings van mn Amerikaanse issuers, sustainable impact exposure % en
etfdb.com geeft ETF exposure aan 40 ESG criteria. In mei schreef ik 'the Impact Transition will follow the Green
Transition Roadmap' en 'Eureka: Raters will rescue the Global Economy'13
over de rijdende trein & transparantie .
11 https://www.morningstar.com/blog/2018/08/17/esg-fund-flows.html
12 https://www.slideshare.net/alcanne/starterskit-impact-fintech-71628037
13 https://www.slideshare.net/alcanne/eureka-raters-will-rescue-the-global-economy & https://www.slideshare.net/alcanne/de-impact-
transitie-introductie

Het Netto Impact Dilemma
Impact investeerders wegen de impact van de kernactiviteiten af èn de impact van bedrijfsvoering. Soms is door
thematisch investeren impact schijnbaar eenvoudig te bereiken, maar dat is wat optimistisch. Bijv. bij Health koos ik
een ETF met grote Europese farmaceuten op basis van de AccesstoMedecine Index die ze rangschikt op inzet voor
toegang tot nieuwe (voor endemische ziekten) en betaalbare medicijnen in ontwikkelingslanden. #Easypeasy?
Alleen doen deze grote farmaceuten veel meer, ze lanceren nieuwe duurdere maar lang niet altijd niet betere
medicijnen. Beter in de betekenis van 'meer of betere resultaten' of 'minder bijwerkingen'. Sommigen vermarkten
vaccins voor ontwikkelingslanden voor nu 9x de prijs die betaald werd vóór de miljarden financiering met Vaccine
Bonds. En worden aangesproken op onethisch handelen.
Peter Heijen van Lendahand, mesofinance schrijft in hun e-mail cursus impact investing in detail zijn sterke en terechte
argumenten tegen investeren in de health sector. Maar kwantitatief op basis van smart beta ESG en op PEOPLE, Social
impact winnen Health ETF's op sustainable impact exposure en dat ondanks de gem. laagste ESG score van de sector17.
Kwalitatieve Impact Investment Rating
Begin 2018 maakte ik een checklist voor netto impact bepaling:
Sell als een bedrijf, sector en beleggingsproduct negatieve impact heeft,
Hold zolang de netto impact van bedrijven, sectoren en beleggingsproduct niet duidelijk is.
Buy bedrijven, beleggingsproducten in Basisbehoeften & Impact Tech met goede ESG scores en
BUY innovatieve bedrijven, (sub)sectoren beleggingsproducten in Basisbehoeften & Impact Tech.
De rating bevat een impact & rendement analyse checklist op basis van praktische data zoals:
Kernactiviteiten: (impact) missie, visie, strategie, tactiek
Impact bewustzijn, rapportage & SDGs
Beschikbaarheid & Betaalbaarheid:
Welke beursplatforms, brokers, kosten & (koers)prijs;
Adviezen Buy Hold Sell en waarom, bijv. Motley Fool, Zack, Forbes sectors, companies to watch etc.

ESG RATING
Bedrijven: CSRHub (incl benchmarks) & Yahoo Finance (incl peers),
Fondsen Morningstar, MSCI, Etf.com (incl. lijstje concurrenten)
Etfdb.com incl. microcaps ;
Transparantie geïntegreerd jaarverslag, GRI data, website
informatie, extern...
Mede-investeerders & acties: NL: AFM Aanmerkelijk belang & USA
SEC filings (aan en verkoop) en /of voting records.
Opname in fondsen, ETFs & indices (topholding, %)
Snel zoeken op bedrijf: Europa & largecaps op Nachhaltiges
Investment.org, etf.com & etfdb
Impact data bronnen Toniic directory (1000+), ASN Bank &
Triodos Bank universum, Wheb Sustainable AM, Access to … Indices,
B corporations (2500, niet allemaal beursgenoteerd),
UK Social Stock Exchange Allstreet 2017 Impact Reports
Sustainable impact exposure % op etf.com & etfdb.com zie p. 102
Impact kenmerken: Awards, Supply Chain,
Leadership, Sector & issue samenwerking.
Issues: negatieve impact of ratings, lawsuits, boycotts.
Trend ROBO ETF https://www.slideshare.net/alcanne/robo-etf-impactinvesting-in-robotics-ai
ImpactTech https://www.slideshare.net/alcanne/impact-investment-rating-impacttech-growth-stock-medidata-solutions
Basisbehoefte: Assura Plc Zorgvastgoed https://www.slideshare.net/alcanne/first-inclusive-impact-investment-rating
Kwantitatieve Methode voor Quants
Bob Eccles maakt mock integrated reports van financial & sustainability data op basis van online beschikbare data
(K-10 filings, 100+ pagina's) Op basis van de Sustainable Accounting Standards (Board, SASB) en het International
Integrated Reporting Framework. O.a. van Alphabet (Google) als tech met social risk issues, Exxon Mobile vanwege
fossil fuel environmental risk en Bank of America vanwege systemic risk.

Eccles geïntegreerde rapporten zijn geen impact reports, meer een proeve van de methode, om laten zien dat het
mogelijk en niet ingewikkeld is. Door de combinatie van het IIRF & SASB issues zijn de mock reports interessant voor
impact investeerders, want er is overlap en Eccles geeft aan wat impact investeerders graag willen (ook) weten.
Bij Bank of America's Performance staat: It provides highlights on environmental (e.g., loans for low-carbon and
sustainable business models, financing renewable energy opportunities, and financing clean water and sanitation
projects) and social (e.g., lending to create housing for veterans, seniors, and the homeless). It could be improved by
providing more information beyond boilerplate (standaard) language (statistics / KPIs / metrics) on how well the bank
is accomplishing its strategic objectives and its effects on the relevant capitals. Bij Outlook: ... All language under the
MD&A is boilerplate and backward-looking. Although the SEC recommends using this section to provide forward-
looking statement of known trends, there is absolutely nothing resembling the use of such recommendations.
NB Controversiële, exclusie issues en conflicterende ESG ratings van BoA door Sustainalytics & RepRisk14
.
Over Alphabet schrijft Eccles: 'We found that Alphabet provides scant information relevant to the needs of long-term
focused investors. For example, there is no discussion of strategic goals, tactics to achieve goals, and linkage of
executive and director compensation to metrics based on long-term objectives'. Lastig in een snel veranderende wereld
en begrijpelijk uit concurrentie overwegingen. Maar de tijden veranderen: The tech industry has not been a target of
investors and stakeholders around sustainability issues until recently, but pressures are mounting rapidly over issues
like data security, customer privacy, and how Internet platform companies have been manipulated for political
purposes. These pressures could lead to more fulsome disclosure. Nu zitten de tech giganten in alle duurzame indices.
Op CSRHub is het gemiddelde van de software & tech industry rond de 90% en Alphabet scoort 89. (55 bronnen)
Eccles et al methode staat beschreven in een paper op SSRN15
en het kostte 25 uur (mede omdat er weinig data was).
In 2016 maakten Eccles et al een mock integrated report van Exxon Mobile (environment, climate issues) en dit
voorjaar een update. Alle drie mock integrated reports verschenen op Forbes16
.
14BoA ook issues in de vergelijkende ESG rating door Sustainalytics & RepRisk op p. 106 uit AAFC Rating report.
15 https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3206290
16 https://www.forbes.com/sites/bobeccles/#1b82dfc45aa6

ESG Materiality of Sustainability
In 2015 toonde George Serafeim aan dat ook investeringen in sustainability kansen (impact & rendement) en risico's
(verspilde moeite & geld, concurrentienadeel) hebben. Het grote bedrijfsleven, de duurzame darlings, lanceerde het
Global Initiative voor Sustainability Ratings, GISR website met een online databank voor sustainability indices van
vermogensbeheerders & NGO's voor analyses en kwam tot 600! (Helaas is die site nu offline)
Serafeim publiceerde een methodiek paper over de 'Materiality of Sustainability', de bijdrage van sustainability
investeringen aan de winstgevendheid. En dus budget voor het opschalen van impact. In 2015 analyseerde Serafeim 6
sectoren, nu is deze analyse online beschikbaar voor 11 sectoren en 25 sub-sectoren (die iets anders zijn ingedeeld dan
beleggingssectoren, maar geïntegreerd met dozijnen metrics systemen ). Zie p.103-105 Appendix.
Begin 2019 komt SASB met een Materiality Implementation Guide.
Voor PLANET investeringen, Environment zoals kosten voor grondstoffen, energie, afval: ESG risks werden de voordelen
van sustainability investeringen door sectoren rechttoe-rechtaan aangetoond: material for return. Voor softe issues
Human & Social Capital betekenen de nieuwe inzichten een flinke boost. Niet dat het altijd even verrassend is:
Employee Health & Safety zijn > 50% Material en Labor conditions iets minder material maar wel in bijna alle sectoren.
Ook de handelsketen, Supply Chain (een Businessmodel & Innovation issue) is vaak Material. Meer op p. 72
Bye bye windowdressing, hobbyisme & activistische issues. Geen kapitaalverspilling, meer kapitaal en sectorale
samenwerking voor (versnelde) opschaling van duurzame investeringen en RDI, essentiële kennis. Zie Beslisboom 5
Efficiency & Opschaling, (p. 72-73)
TRANSPARANTIE : de Netto Impact van ETF's
Financials, asset managers & financial service providers, raters, zijn actief om met nieuwe methodieken en innovatieve
producten marktaandeel te veroveren en transparant om zich te onderscheiden en hun producten te vermarkten. Het
veroorzaakt een enorme golf nieuwe informatie voor public equity impact investors en voer voor #AI analyses.
Niet alle informatie blijkt doorslaggevend voor kleine impact investeerders : het blijft puzzelen, data combineren en
doorpakken. En kritisch naar de nieuwe data te kijken om stagnatie van de impact transformatie te vermijden.

Etf.com geeft (sinds medio 2017) gedetailleerde ''MSCI ESG data: quality score; peer rank; global rank; carbon
footprint (intensity in tons co2e/$m sales); sustainable impact exposure, % of the fund in solutions 'good stock'; & SRI
screening criteria exposure (% of the fund by market capital in 'sin stock')''.
Sinds deze zomer geeft Etfdbase 100% transparante ETF's ook ESG scores, Global & Peer en exposure van 40 ESG
thema's mn (21) Social. Niet alles is toegankelijk, zoeken naar impact investing leads kan via de ETF holdings (op %).
Met de data van etf.com en etfdb.com is het simpel om positieve & negatieve impact af te wegen door het % SRI fail
van sin stock, % blootstelling aan uitsluiting sectoren die niet door SRI screening komen af te trekken van sustainable
impact ie solutions exposure %, good stock17
. Het + – sommetje valt vaak ongunstig uit, enkele fondsen halen netto
impact, opvallend : de meeste nieuwe impact ETFs ook niet. (Zie p. 53)
Snel zoeken op sustainable impact exposure %
Klik op etfdb.com boven in het menu op ESG > kies E of S > er verschijnt een lijst ETFs met disclosed thema data.
Klik vervolgens op [ESG?] in het menu dan verschijnen de carbon intensity en sustainable impact exposure % van de
fondsen. (Niet sustainable impact klikken hele universum). Te combineren met→ SRI fail staat op etf.com onder ESG
gegevens. Alle data van MSCI dus geen appels & peren.
Bij E, verschijnen de hoogste environment scores bovenaan en allemaal Energy ETFs. Ze halen tot bijna 65%
sustainable impact exposure % (10e bijna 35%) Let op: sommige Clean Energy Etfs hebben een tot wel 20% SRI fail.
17 Etf.com geeft geen details. https://www.etf.com/sections/blog/evaluating-sustainability-etfs-msci?nopaging=1 De MSCI Controversies
screening methodology heeft Severe, Structural, Moderate involvement met 5 Pillars & 23 Indicators: environment, customers, human
rights & community, labor rights & supply chain governance. Zie p. 101-102. https://www.msci.com/documents/10199/acbe7c8a-a4e4-
49de-9cf8-5e957245b86b Sustainable Impact Index https://www.msci.com/msci-acwi-sustainable-impact-index

Bij S, verschijnen de hooste Social scores mn Health, Biotech ETFs. Nr 1 heeft bijna 40%, sustainable impact
exposure % en de 10e nog 15%. Geen SRI fail gevallen. T Doyle schreef voor AACF een kritisch rapport over ESG
ratings en laat zien dat de Health sector gemiddeld het laagst scoort met 44 tegen Energy gem. 57 score en het hoogst
Utilities met gem. 6118
. NB Ik vond een MSCI ESG rating van de grote farmaceut Abbvie met sustainable impact rating
van 100%. Waarom een ETF met farmaceuten, biotech ondernemingen en healthcare providers geen 100% scoort is
een voor de hand liggende vraag (waar de methodology vast een verklaring voor heeft).
Global WATER van Invesco scoort goed met +18,8% (20,41% - 1,62%, ESG 6.24 dat is relatief laag).
De Consumer Staples ETFs met hoge sustainable impact exposure % hebben ook een hoge ESG screening/SRI fail,
tot wel 25% en dan valt de som negatief uit. Tabak is en deel van het probleem (Philip Morris en BAT British American
Tobacco) net als Alcohol, (Anhauser Busch) waardoor de netto impact negatief wordt.
Sustainable Impact Exposure % en Impact thema's
Op etfdb.com staan 41 ESG thema's, de helft Social en zijn de Etfs met hoogste Sustainable Impact exposure te vinden
door boven naar ESG te gaan > een ESG thema kiezen > er verschijnt een lijst ETFs met disclosed thema data.
Klik vervolgens op [ESG?] nu verschijnen de carbon intensity en sustainable impact exposure % van ETFs hoog-laag.
(Niet op sustainable impact klikken dan komt het hele universum in beeld).
Voorbeelden:
Affordable Real Estate voorbeeld. Hoge Sustainable Impact score met 21% heeft iShares Europe Developed Real
Estate IFEU met Vonovia, Unibail Rodamco, Deutsche Wohnen etc Bekende namen uit mijn DoubleDividend Sustainable
Property Fund (impact experts & een actief gemanaged fonds, maar een fonds met een beperkt deel basisbehoefte
wonen. Dus die fondsen heb ik vervolgens individueel bijgekocht (& met winst verkocht). Lead van etfdb.com LEG
Immobielien Mietwohningen Deutschland, huurwoningen, met een lage CSRHub score: 16. Segro PLC 'edge of town
warehouse property' UK: zeer hoge CSRHub score 81.
Education is een lastig investeringsthema. Ik vond Pearson PLC, onderwijs materialen, in de MSCI Global Goals index
en Grand Canyon Education, een universiteit in de VS (met veel online learning possibilities) bij Wheb Sustainable en
18 http://accfcorpgov.org/wp-content/uploads/2018/07/ACCF_RatingsESGReport.pdf Ratings that don't rate The subjective world of ESG
ratings agencies T Doyle voor American Council for Capital Formation July 2018 p.12 Er is ook een Europese ESG bias. Samenvatting op:
https://corpgov.law.harvard.edu/2018/08/07/ratings-that-dont-rate-the-subjective-world-of-esg-ratings-agencies/

als Forbes favorite. Ik dook laatst weer in #edutech voor SDG4 en vond Koreaanse en Chinese private education
ondernemingen: bijles, beroepsonderwijs om- & bijscholing die actief nieuwe technologieën incorporeren, overnames
doen en uitrollen in de VS. Niet makkelijk om in te investeren (beurs, broker, currency) dus een ETF is een manier.
Etfdb.com komt met op 1 Davis Select International Etfs DINT, bijna 9% sustainable impact, bijna 6% SRI fail. DINT
heeft op 1 Alibaba 7% (vanwege AI?), geen Pearson en de Chinese private education & technology onderneming New
Oriental. CSR Hub score is laag & lager dan gemiddeld: 35. CHIQ China Consumer van Global X scoort het hoogst bij
Social 16% sustainable impact – bijna 12% SRI fail. Met Tal Education 4,5% allocation, maar dat scoort 4 op CSRHub,
bijzonder laag. CHIQ heeft naast 9% Alibaba op 2 JD (met Sportskleding actief in NL) en bijna 6% YumChina een
onderneming die Amerikaanse fast food ketens (KFC, Pizzahut) franchiset in China.
Het Healthy Nutrition voorbeeld levert matige, typische duurzame bedrijfsvoering valkuil leads op. De hoogste
scorende op Healthy Nutrition ETFs is de First Trust Nasdaq Food & Beverage ETF met als nr 1 CocaCola. NB soft drink
producenten hebben waterbesparing programma's opgezet en een range gezondere producten in de markt gezet, met
minder suiker en cafeïne, stevia ipv sweeteners etc. Maar junk drinks blijven natuurlijk wel de cash cows & global
obesity cause. Deze top ETF scoort netto -1% (8% - 9%) De ETF heeft 3% distilleries & 15% non alcoholic beverages.
Kortom als je er in duikt valt het vaak wat tegen, maar elke lead is er een en een goed gerate goedkope ETF is altijd
mooi meegenomen. NB een etfdb.com maand proefabonnement, levert wellicht sneller beter zoek resultaat op.
Advies: Benut de ETF risk rating (bovenaan)
Een Smartbot kan het internet webminen op exclusie data, ESG Exclusion Criteria %, Sustainable Impact Solutions %
Revenue Exposure to Social Impact %, ESG Risk & Opportunity scores & rankings, BigData voor issue scenarios ...

Meer Transparantie: Meer tegenstrijdige ESG scores
Bovengenoemde data komt van MSCI, maar dat is niet de enige risk & ESG rater. Met transparantie worden ook
verschillen van inzicht duidelijk: Visual Schroders ESG scores van grote raters. S&P heeft haar ESG rating strategie net
herzien net als Thomson Reuters.
T Loyd geeft voorbeelden en adviezen in zijn Rate the
Raters rapport voor de AACF (voetnoot 17) en
SustainAbility een Zwitserse adviseur voor bedrijven
reanimeerde haar Rate the Raters research project uit
2010-2012 en publiceerde net een overview van de
ontwikkelingen19
. De kortste samenvatting staat in
PMWYMIC publicatie over public equity impact investing
in de visual Ratings Shortcomings Zie voetnoot en p. 54.
En nog meer transparantie...
De Europese Unie eist sinds 1 januari dat grote bedrijven
transparant zijn over niet financiële data, die data komt
volgend jaar in jaarverslagen. Om data te vergelijken zijn
er allerlei initiatieven om uniforme standaarden te
gebruiken zoals het Global Reporting Initiative GRI voor
duurzaamheidsverslaggeving dat al aan haar 4e
verbeterde versie bezig is.
PPGM, pensioenvermogenbeheerder (206MiA US$ AuM) eist van public & private equity investees (bedrijven, fondsen)
dat hun positieve impact laten zien, die wordt afgewogen tegen evt. negatieve impact en ESG risico's. #EuroSIF2018
UNPRI, de United Nations Principles for Responsible Investing zijn 1750 keer ondertekend. Deze investeerders, met 70
biljoen US$ AuM, integreren ESG issues en 75% rapporteert over voortgang. 10% van de ondertekenaars staat nu op
een 'watch list' door gebrek aan actie(s). UNPRI ondertekening is een impact keurmerk, selectiecriterium geworden.
19 https://sustainability.com/rate-the-raters/

TOP: De Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants, die de jaarcijfers van bedrijven controleren, stelt voor dat
ondernemingen altijd een paragraaf 'toekomstbestendigheid' in hun bestuursverslag gaan opnemen. Lange termijn!
TOPPER: Eumedion, de Nederlandse club voor grote, institutionele, vermogensbeheerders steunt dit voorstel.
DE VRAAG: Hoe gaan bedrijven negatieve impact
van hun producten of diensten aanpakken?
Ontkoppelen? Het niet mee te laten groeien met
hun productiegroei = meer ESG risico
Door naar minder belastende productiewijzen te
zoeken = minder ESG risico & ESG kansen
Door 100% naar positieve impact te streven?
Elk bedrijf kan de negatieve impact van kern
activiteiten compenseren met positieve impact,
bijv door inclusive te zijn of door de winst
(intern of extern) in impact te investeren.
Impact als 'Race naar de Top' katalysator...
EXCLUSIE 2.1: SECTOREN
Naast de marktbeweging naar ESG bedrijven & fondsen is er het 'verminderen van blootstelling i.e. desinvesteren' door
uitsluiten van sectoren. Bijvoorbeeld omdat ze weinig bijdragen aan sociale doelen zoals Colombia Treadneedle doet
voor haar Social Bonds Fund (hieronder) of aan de SDGs door Bob Eccles & Constanza Consolandi (p. 41ev & 49ev)
Sectoren die weinig bijdragen aan sociale doelen volgens Colombia Threadneedle7:
● Advertising ● Beverage ● Brokerage ● Cable & Satellite TV ● Insurance Brokerage ● Investments & Misc Financial
Services (concullega's) ● Packaging ● Media Content ● Media – Diversified ● Machinery ● Monoline Insurance

● Multi-Line Insurance ● Recreation & Travel Reinsurance ● Software/Services ● Sovereign ● Tech Hardware &
Equipment ● Non-European issuers (excluding international or social bonds)20
.
EXCLUSIE 3.0 Uitgepraat
Naast groeiende sector exclusie, deselectie is er ook beweging bij Voting & Engagement die tot uitsluiting kan leiden.
Als actieve aandeelhouders jaren met bedrijven hebben gesproken over issues zonder echte voortgang te hebben
gezien dan kunnen ze besluiten tot gedeeltelijke of gehele des-investering (ESG risk exposure). 'As a last resort' om
Nordea te citeren, want je verliest invloed. Shell heeft grote groene activistische aandeelhouders & Follow This, die
vragen stellen, druk uitoefenen en stemmen. Aegon stapte na jaren praten uit palmolie, Walmart supermarkten lag
lang onder vuur door haar personeelsbeleid en werd excluded stock. Farmaceuten krijgen ermee te maken als hun
producten worden gebruikt voor het voltrekken van de doodstraf in de vS, Vermogensbeheerders publiceren in detail
over hun voting & engagement, dialoog en (nieuwe) uitsluitingen: Imago of Reputatie risico en ESG Sentiment factor.
Impact niveau 3 = dit beleggingsproduct heeft ESG kansen & beleid geïntegreerd.
Bij ESG kansen, opportunities gaat ook om operationele en technische verbeteringen & besparingen door RD&I,
investeringen. Wat gaat er gebeuren en hoe moeten we daar op inspelen? Bij Human Resources : Hebben we veel
vakmensen nodig, hoe komen we daar dan aan? Moeten we bij en/of omscholing aanbieden aan ons (toekomstig)
personeel voor nieuwe producten en productietechnieken? Leveren scholen en opleidingsinstituten goed opgeleide
mensen of gaan we (in onze branche) zelf personeel opleiden. Zijn we een bedrijf met 90% mannen of vrouwen?
Willen we dat, wat willen de klanten? Lange termijn planning & visie.
De Microkredietsector bleek 96% mannen business, terwijl vrouwen de grootste groep klanten/leningneemsters zijn.
Mixmarkets.org bracht dit aan het licht en niet zonder gevolgen. Impact investeerders & financiers dringen nu aan op
diversity bij MFI's (naast consumentenbescherming maatregelen, krediet registratie etc.)
Bij Governance kansen is belangrijk dat bedrijven zich aan de geest, bedoeling van de wet houden en pro actief zijn,
bijv. als zelfregulering niet voldoende werkt & wetgeving wordt ingevoerd of aangescherpt.
(Verplichte) Transparantie over bijv. de GenderPaygap in het VK (#SDG5) en non-financial data van grote bedrijven in
de EU (2018) inspireert nieuwe thematische rankings, benchmarks en kapitaalstromen. En regelgeving als bedrijven te
20 Bron: Colombia Threadneedle Social Bonds Fund Guide 2018. Uitsluiting High Social Risk voetnoot 7, p.20.

weinig vaart maken en maatschappelijke druk groeit. NB bedrijven lobbyen voor beleid en regelgeving, regelmatig
worden investor statements gedaan voor bijvoorbeeld klimaatbeleid bij klimaatconferenties etc. Soms pakken
ondernemers door: Jeff Bezos van Amazon pleitte lang voor een Living wage miminum loon in de VS (verschilt per
staat) en kondigde net aan dat zijn personeel minimaal 15US$ per uur krijgt. 'Als je het doet doe het goed' :)
Als regelgeving beleid uitblijft heeft dat gevolgen, we beleven nu het Trump Effect: Zijn milieu beleid of juist de
afwezigheid daarvan werkt als katalysator, de instroom in duurzame fondsen is versneld. Marketwatch schrijft: Flows
into sustainable funds have accelerated since the 2016 election, a trend that analysts credited to President Donald
Trump, whose administration is seen as hostile to environmentally friendly policies, spurring investors to seek a
counter-balance21
.
De Trump Bonus: Trump laat de SEC onderzoeken of de kwartaalcijfers verplichting kan worden terug gebracht naar
6 maanden, dat biedt beursgenoteerde bedrijven ruimte op (iets) langere termijn te sturen en te investeren en
(cosmetische) korte termijn besparingen af te schaffen. Of ontslagen aankondigen om koersen op te krikken...
ESG Kans Beleggingsproducten
De opmars van public equity impact investing begon eigenlijk al met best-in-class beleggen de strategie gericht op
bedrijven met de hoogste CSR Corporate Social Responsibility scores. De eerste lijst van de grootste duurzaamste
bedrijven van de Verenigde Staten, de KLD 400 of Domini 40022
werd al in 1990 gelanceerd. Deze index heeft het altijd
beter gedaan dan de S&P 500 index van 500 Amerikaanse bedrijven van risk rater Standard & Poor.
Slim: Robo advisor Swell Invest lanceerde deze zomer de Impact 400: Impactful public companies that consistently
derive revenue from activities aligned with the 17 United Nations Sustainable Development Goals (SDGs). Global
(Developed markets, hopelijk ook Multinationals actief in opkomende markten) 100% transperant. Company profiles
met SDG activiteiten & (sector) initiatieven, externe ESG ratings & 'all Companies with diverse ethnic and gender
representation on the board'. Niet alleen duurzame darling largecaps maar ook mij onbekende small & midcaps bijv.
Amyris algen alternatieven voor petroleum based products (GMO involved). Ook Bombardier (Canadese Defense,
Military contractor)23
.
21 https://www.marketwatch.com/story/sustainable-investing-grows-in-popularity-but-is-dogged-by-performance-questions-2018-07-17 ook
https://www.marketwatch.com/story/trumps-environmental-policies-are-galvanizing-use-of-green-etfs-2017-08-03
22 Te koop als iShares MSCI KLD 400 ETF, circa 100 US$ & lage kosten> 0,25%. Let op de aankoopkosten. NB +10,61% sust Impact score
23 https://www.swellinvesting.com/portfolios/impact-400

Michael Jantzi de oprichter van Sustainalytics, begon als een van de eerste bedrijven per sector, bedrijfstak te
vergelijken. Na een trage start van zijn ESG research bureau vond hij klanten & investeerders in ABNAMRO Mees
Pierson & Triodos Bank. Nu is het bureau wereldwijd toonaangevend en best in class beleggen een bekende
beleggingsstrategie. Sustainalytics is nu 40% eigendom van rater Morninggstar, YahooFinance geeft online ESG data.
NB ESG criteria en Key Performance Indicators moesten nog uitkristalliseren. Ze werden o.a. gestandaardiseerd door
het Global Reporting Iniatiative dat een doorwrocht gedetailleerd systeem is voor rapporteren van (duurzame)
bedrijfsvoering en steeds wordt verbeterd, we zijn al bij GRI4. Het internationale secretariaat van de GRI zit in A'dam.
NB De meeste ESG fondsen, ESG integrated, kijken naar ESG risico's en de meeste Opportunity funds focusen op
Innovatie (SDG9) en investeringstrends (zie p. 47) ESG fondsen selecteren op ESG scores en herschikken op sectoren,
asset class, kapitalisering, regio etc. Een ESG fonds kan wel 1000 bedrijvenomvatten, dat zijn niet de 1000 bedrijven
met de hoogste ESG score maar de hoogste scoorders over meerdere allocatie categorieën.
Onbetaalbaar voor kleine beleggers, maar belangrijk voor de ontwikkeling van de markt priming the pump om het
Omydiar Network te citeren zijn groene obligaties. De eerste groene obligatie is in 2007 uitgegeven door de Europese
Investerings Bank EIB als Climate Awareness Bond. De uitvinding sloeg aan: de Luxemburgse Beurs heeft er minstens
100 genoteerd en een aparte Green Exchange. De LSE heeft een groene hoek en de beurs in Oslo noteert apart
gelabelde en niet gelabelde Green bonds. Gelabeld betekent dat een bond, obligatie, extern gecertificeerd is.
Het ClimateBond Initiative ontwikkelde met wetenschappers & experts sector criteria : impact standaarden en de
externe certificering: vooral ESG research bureau's & raters controleren de groene impact claims. Groene obligaties
rapporteren hun voortgang, de uitvoering van het project waarvoor geld is opgehaald en de bereikte impact.
Het ClimateBonds Initiative houdt emissies bij, organiseert conferenties & awards, lobby activiteiten, regionale en
thematische netwerken etc. CBI is ... the only organisation working solely on mobilising the $100 trillion bond market
for climate change solutions. Financials waaronder Rabobank hebben Green Bond Principles vastgesteld als standaard
voor de financiële kant van de obligatie. Totale issuance 400miljard US$ en dit jaar 154miljard US$24
.
24 11Dec18, Sector Criteria Available for Certification: Geothermal Energy; Forestry; Marine; Renewable Energy;Solar Energy; Wind
Energy;Low Carbon Land Transport; Low Carbon Buildings; Water Infrastructure. Sector Criteria Available Soon: Bioenergy, Hydropower,
Land Conservation & Restoration, Land UseProtected Agriculture, Waste Management.

EXCLUSIVE: Green Bonds zijn grote emissies van soms honderden miljoenen en zelfs miljarden US$.
Nominaal, kosten obligaties 100.000 US$ of Euro.
INCLUSIVE: 2 ETFs maken Green Bonds toegankelijkvoor kleine beleggers: de Lyxor Green Bond ETF & de iShares
Green Bond Index.25
Omdat groene obligaties veilig zijn: (heel) laag risico hebben, is de coupon ook (heel) laag.
Sustainable Bonds
Nasdaq Nordic* dat sinds 2015 in Stockholm Sustainable Bonds noteert noteerde dit jaar de 100 ste Sustainable Bond
en 40% more green bonds during the first half of 2018 than the full year of 2017. 740MiO Euro totaal dus een fractie
van de Green Bond market, maar bijna 10% of corporate and municipal bonds op de Stockholmse beurs is groen of
sustainable, an extraordinary figure in a global comparison. Nasdaq heeft meer beursplatforms waar het de ervaring
kan benutten en beursnoteringen ondersteunen. *Zweden, Noorwegen, Denemarken, IJsland.
Hoewel de issues uitgifte klein is in vergelijking met Green Bonds is het aanbod uitgebreid met 'sustainable segments
for retail investors'' (niet direct retail in de betekenis van inclusive voor kleine beleggers en de non Euro valuta maakt
het ook minder aantrekkelijk). Het noteert sinds kort debt segments : Nasdaq Sustainable Commercial Papers en
Nasdaq Stockholm Sustainable (structured) Products. … Het verschil met green bonds die lange looptijd hebben en
'sustainable use of proceeds' is een kortere looptijd en assessment op basis van de ESG performance of the issuing
entity. Een tussenstap voor het toegankelijk, inclusive maken van exclusive impact investments.26
Impact Green Marketing: Op Nasdaq Baltic hebben Sustainable Bonds een groen blaadje 27
.
25 https://www.lyxoretf.co.uk/en/instit/products/fixed-income-etf/lyxor-green-bond-dr-ucits-etf-acc/lu1563454310/eur &
https://www.blackrock.com/nl/particuliere-beleggers/produkten/285973/
26 https://business.nasdaq.com/list/listing-options/European-Markets/nordic-fixed-income/sustainable-bonds
27 http://www.nasdaqbaltic.com/market/?pg=bonds&lang=en

Sustainability Awareness Bond EIB
De Europese InvesteringsBank EIB, uitvinder van
Climate Bonds noteerde medio sept. een 500 MiO
Euro Sustainability Awareness Bond in Luxemburg
(8jr) in de hoop dat het een zelfde succes wordt als
Climate Bonds markt.
De focus is op High Impact Water projects (in en
buiten de EU en zelfs buiten Europa) en de SDGs.
Impact wordt gerapporteerd.
High Impact Water projects zijn voor the use &
protection water & marine; circular economy, waste
prevention & recycling; pollution prevention &
control; protection of healthy ecosystems. (conform
EU legislation).
Met veel Nederlandse investeerders: Actiam, PGGM,
APG, ABNAMRO, Achmea & de Volksbank (Benelux:
28%) inleg)28
. NB De Nederlandse institutionele
impact investeerders hebben besloten te focusen op
water infrastructuur, a Dutch expertise, als thema.
Waar blijven de Blauwfondsen voor particulieren ?
Social & Sustainability Bonds Guidelines
ICMA de International Capital Market Association (met Europese focus) heeft dit jaar Social Bond en Sustainability Bond
Guidelines (Green & Social) ontwikkeld. Sustainability Bonds combine Green & Social Projects. De voorgestelde
thema's hebben hoge impact awareness (bijsluiter niveau 5). Ik heb (nog) geen ICMA guided bonds gevonden.
ICMA's Social Project categories include, but are not limited to, providing and/or promoting: • Affordable basic
infrastructure (e.g. clean drinking water, sewers, sanitation, transport, energy) • Access to essential services
28 http://www.eib.org/en/investor_relations/press/2018/fi-2018-16-eib-issues-first-sustainability-awareness-bond.htm

(e.g. health, education & vocational training, healthcare, financing & financial services) • Affordable housing
• Employment generation including through the potential effect of SME financing & micro-finance
• Food security & • Socioeconomic advancement & empowerment.
Examples of target populations include, but are not limited to, those that are: 1. Living below the poverty line 2.
Excluded and/or marginalised populations and / or communities 3. Vulnerable groups, including as a result of natural
disasters 4. People with disabilities 5. Migrants and /or displaced persons 6. Undereducated 7. Underserved, owing to a
lack of quality access to essential goods and services 8. Unemployed Bron: ICMAgroup.org sustainability centre.
TRANSPARANTIE 3.0 : Impact van Sectoren
Dit voorjaar publiceerde Bob Eccles, G Betti en Dr Constanza
Consolandi een methodiek paper voor het berekenen van de
SDG impact van (subs)sectoren. Op basis van de SASB
Standards vullen ze de kennis lacune tussen de duur-
zaamheid van bedrijven en de impact van hun kernactiviteiten
dwz van (sub)sectoren door de bijdrage aan de Sustainabe
Development Goals. Het is een verbreding & verdieping van
thematisch beleggen in voor de hand liggende (sub)sectoren
zoals health & biotech, hernieuwbare energie, water & milieu of
microkrediet & community finance.
SDG Sector Selectie, heaven for quants
Eccles en Dr Constanza Consolandi zetten in MIT Sloan
Management Review29
van 11 SASB sectoren de SDG bijdrage
en voor de SDG de belangrijkste sectoren op een rijtje. Op
Forbes* staan toelichtingen voor 4 (sub) sectoren: Health,
Food & Agriculture, Resource Transformation, & Consumption.
Ik combineer het artikel in MIT Sloan Review Magazine met de artikelen in Forbes*30
NB In de Top3 bijdragen zijn
kleine verschillen Consumption lijkt niet overeen te komen met het MIT artikel. Health wijkt een fractie af : 1,8 punt).
29 MIT Sloan Management Review Professor Costanza Consolandi of the University of Siena and Bob Eccles visiting professor at Oxford Said
Business School identified the three industries which are most important for each SDG based on an analysis at the SDG level.
https://sloanreview.mit.edu/article/supporting-sustainable-development-goals-is-easier-than-you-might-think/ & Forbes.com/sites/bobeccles

Bob Eccles in Forbes
Food & Beverages : Overall score 36.0
Healthcare : Overall score 32,6 (34.44*)
Resource Transformation31
: Overall score 28.42 Top 3: SDG12, SDG14, SDG15*
Consumption : Overall score 20.1 Top 3: SDG9, SDG2, SDG13
Food & Beverage : Overall score is 36.0
SDG scores : SDG4 (57.8) SDG2 (57.5) SDG3 (43.1),
SDG6 (41.6) SDG12 (46.8), SDG13 (45.8),
SDG14 (46.2) SDG15 (45.7)
Food & Beverage sector has substantial variation in this sector comprised of eight industries:
Agricultural Products (49.0) Non-alcoholic Beverages (32.0)
Food Retailers & Distributors (46.8) Alcoholic Beverages (31.5)
Meat, Poultry, & Dairy (45.3) & Tobacco (7.9)
Restaurants (39.4) [one of the lowest of all 79 industries]
Processed Foods (36.2)
De 3 belangrijkste SDGs voor SASB Sectoren
NB Ik heb de volgorde in MIT Sloan aangevuld met Food & aangepast aan hoogste 1e scores voor SDGs,
Nb Consumption hierboven met 20 lijkt in strijd met hoge score hieronder en de Forbes.com analyse
Food & Beverage : SDG 4 (57.8) SDG2 (57.5) SDG 3 (43.1)
Health Care : SDG 4 (54.17) SDG 15 (40.91) SDG 3 (39.81)
*Consumption sector : SDG 4 (53.13) SDG 2 (51.56) SDG 13 (48.44)
30 Het academic paper: http://www.mdpi.com/2071-1050/10/7/2248/pdf A Methodological Framework : verschrikkelijke algebraisch. Patent
pending MIT Sloan Review Magazine https://sloanreview.mit.edu/article/supporting-sustainable-development-goals-is-easier-than-you-
might-think/ alle andere sectoren op https://www.forbes.com/sites/bobeccles/2018/07/29/the-importance-of-the-food-and-beverage-sector-
for-the-sustainable-development-goals/ Health, Consumption & Resource Transformation in Forbes zie ook p. 103-105 Appendix
31 Five industries: containers & packaging (39.4), chemicals (31.3), aerospace & defense (30.8), electrical & electronic equipment (23.7), and
industrial machinery & goods (17.0).

Resource Transformation : SDG 12 (45.71) SDG 14 (42.86) SDG 13 (42.50)
Nonrenewable Resources : SDG 14 (48.21) SDG 12 (43.75) SDG 11 (41.25)
Technology
& Communications : SDG 9 35.19) SDG 5 (30.95) SDG 16 (27.27)
Renewable Resources & : SDG 11 (33.33) SDG 13 (33.33) SDG 12 (32.14)
Alternative Energy
Infrastructure : SDG 14 (32.14) SDG 11 (31.25) SDG 15 (7.27)
Services : SDG 4 (28.13) SDG 5 (21.43) SDG 2 (20.31)
Transportation : SDG 12 (28.57) SDG 3 (23.61) SDG 14 (23.21)
Financials : SDG 4 (25.00) SDG 9 (22.22) SDG 10 (21.43)
Paradox: Hoewel de financiële sector de katalysator is voor impact investeringen scoort het laag op SDG bijdrage.
Bij de SASB Materiality of Sustainability is de score van Financials en bijv. Insurance (zekerheid) ook verrassend laag.
Selling practices & Product Labeling; Product Design & Lifecycle Management; Business Ethics & Systems Risk
Management (!) zijn Material. Climate Change minder. htps://materiality.sasb.org/
TIP Financials kunnen sestor samenwerking stimuleren in (sub)sectoren voor SDGs en vice versa #SDG19.
*Consumption sector in Forbes: Overall score 20.1 & Top 5: SDG9: (26.1), SDG12 (25.8) SDG13 (25,4), SDG14
(27,1), SDG15 (29,7) Consumption sub-sectors: Multiline & specialty Retailers & Distributors (28.6); Household &
Personal Products (25.4); e-Commerce (25.1); Buildings Products & Furnishings (20.0); Toys & Sporting Goods (17.0);
Apparel, Accessories & Footwear (15.5); Appliance Manufacturing (8.9).
#Transparency: Amundi, een Franse en de grootste Europese asset manager met €1.4 trillion AuM integreert ESG in al
haar fondsen voor 2021 (en voor 5500 issuers ESG en 36 SDG criteria te hebben gelinked) #EuroSIF2018

Impact niveau 4 = dit beleggingsproduct streeft naar oplossingen voor wereldwijde bedreigingen.
Wereldwijde bedreigingen klinkt nogal omineus, maar zijn in goede risico scenario's te verminderen of zelfs af te
wentelen. Vanwege onze ligging en het (stijgen van het) zeewaterniveau heeft de Nederlandse kust & binnenwater-
bescherming dijken, het Deltaplan, sluizen, overstromingsgebieden etc. Nederlandse bedrijven die dit werk doen
-omdat we wel moesten- zijn nu de wereldtop op dit gebied en hebben unieke expertise opgebouwd.
Bij dit impact niveau, wereldwijde bedreigingen, dacht ik in 2014 aan onderwerpen die wel bekend zijn maar nog niet
serieus genoeg genomen door bedrijven, vermogensbeheerders en beleggers. De SDG's hebben tientallen onderwerpen
wereldwijd op de agenda gezet die een kans en een bedreiging zijn. Issues waar investeerders al mee aan de slag zijn:
PEOPLE: CO², fijnstof & NOx
CO² wordt teruggedrongen door allerlei maatregelen zoals overstappen op hernieuwbare energie, maar ook door
benzine in plaats van diesel te gebruiken. Maar bij auto's betekent minder CO² uitstoot ook meer fijnstof en NOx
(stikstofdioxide) uitstoot en dat is slecht voor mensen. Het Planbureau voor de Leefomgeving berekende deze zomer de
monetaire kosten van NOx fijnstof voor Nederland op 12,3miljard Euro door chronische (verkorting levensverwachting)
en acute mortaliteit (direct overlijdensrisico). Met de kosten van CO², milieuschade van 19miljard euro is het samen
4,5% van het Bruto Binnenlands Product32
.
The Lancet countdown 2018 Netherlands : De klimaatverandering zorgt op jaarbasis voor meer dan 8000 doden in
Nederland volgens Nederlandse wetenschappers van acht academische ziekenhuizen en verpleegkundigenorganisatie
V&VN. Mensen overlijden door fijnstof, een vorm van luchtvervuiling die te maken heeft met klimaatverandering.
Door wereldwijde economische groei en welvaart gaan steeds meer mensen autorijden maar we gaan schoner rijden:
minder diesel en meer benzine auto's. Dat betekent dat de uitstoot van fijnstof en NOx toeneemt. We zien af en toe al
beelden van vuile lucht boven Indiase en Chinese steden en hoe mensen proberen met filters en maskers hun kinderen
& gezondheid te beschermen. China heeft eind 2017 aangegeven in the near future de verkoop van nieuwe benzine en
diesel auto's te gaan verbieden. Chapeau! Veel landen noemen 2030 en diesel of benzine.... (Wikipedia) Dit speelt niet
alleen in snel groeiende economieën, ook dichtbij waar milieu eisen minder streng zijn of (onze) oude auto's rond
rijden. Op IdeasfromEurope2018 pitchte de Poolse finalist van social enterprise Seedia schone bushaltes waar mensen
in steden met veel luchtvervuiling in schone gefilterde lucht kunnen staan wachten in plaats van in auto-uitlaatdampen
(en hun meteen mobieltje opladen).
32 https://www.pbl.nl/publicaties/monetaire-milieuschade-in-nederland Paragraaf 4.4 p. 28 en verder.

PLANET: Palmolie
Ecover is een Belgische producent van duurzaam & biologische geproduceerde schoonmaakmiddelen. Het was
succesvol maar realiseerde zich dat het gebruik van palmolie, de milieuvriendelijke basis is van haar productlijn,
de ondergang zou betekenen van het Tropisch Regenwoud en haar bewoners. Het ging op zoek naar alternatieven
en begon te experimenteren met koolzaad- en algenolie. Het verving als eerste in de sector palmolie door algenolie.
Palmolie wordt nu grootschalig gebruikt, er werden & worden enorme palmolie plantages aangelegd en daarvoor
massaal Tropisch Regenwoud gekapt, ook als regelgeving dat verbiedt. Het WereldNatuurFonds houdt in haar palmolie-
scoreboard bij welke bedrijven de meeste palmolie gebruiken want ''Palmolie is wereldwijd de meest gebruikte
plantaardige oliesoort. Het wordt verwerkt in levensmiddelen (…) cosmetica (…) Palmolie is booming business, maar
aan de productie van palmolie zit een keerzijde.... In de top van het score board: duurzame bedrijven als Unilever,
FrieslandCampina & Ahold. En wat ze doen om het gebruik te verduurzamen en te verminderen.
Een voorbeeld: Unilever heeft afspraken met haar toeleveranciers over duurzame palmolie, maar is zo groot dat het
niet snel en 100% kan overschakelen. Het heeft net al haar palmolie-producenten bekend, transparant, gemaakt zodat
activisten zoals milieubeschermings-organisaties kunnen helpen controleren of de palmolie echt duurzaam
geproduceerd wordt. Of geen Tropische Regenwoud wordt gekapt of zelfs actievoerders vermoord door tegenstanders.
Ecover vond de oplossing, maar Unilever moet ook 'om' voor grootschalig effect, het Tropisch Regenwoud, biodiversiteit
en haar bevolking. De omzet van Unilever is 52miljard Euro (niet alleen palmolie producten, Wikipedia). De omzet van
Ecover is 200miljoen Euro (niet beursgenoteerd, impact investee van de Deense investeerder Skagen).
Institutioneel (impact) investeerder Aegon, verzekeraar en beleggingsfonds aanbieder besloot recent net als
verzekeraar a.s.r. uit palmolie te stappen. “Waarom palmolie?, Het is een product dat wij - ongemerkt - dagelijks
gebruiken, omdat het in dingen als shampoo en koekjes zit. De helft van de palmolie die Europa importeert, verdwijnt
in biobrandstof. Palmolie komt echter uit regio's die te kampen hebben met ontbossing, landroof, mensenrechten-
schendingen en klimaatverandering. Wij zaten er voor 'slechts' zeven miljoen in, maar vonden het goed om eruit te
stappen. Kort samengevat willen we met deze uitsluiting een signaal afgeven."33
33 https://www.verzekeraars.nl/publicaties/actueel/ben-jij-duurzaam-duurzamer-of-duurzaamst

Megatrends fondsen
Tussen niveau 4 ESG kansen & 5 wereldwijde bedreigingen zitten thema & Trendfondsen, ze spelen in op grote, soms
onvermijdelijke soms tijdelijke megatrends voor winstkansen. iShares heeft 5 Megatrends voor haar (impact)
investeringsstrategie en het bouwen van ETF's Shifting economic powers, Climate Change & Resource Scarcity,
Demographic & Social Change, Technological Breakthrough & Rapid Urbanization34
(infographics).
Veel trends bieden kans op impact & rendement. Ook als ze geen impact first intentie hebben. Zoals het 100%
transparante TrendinvestNL35
dat
beleggen aanbiedt in: sport en fit;
; medische apparaten; gezondheid en
zorg; gezonde voeding; internet of
things; cyber security; social media;
robotica; prijsvechters; 3d-printing;
zelfrijdende auto's; biotech; duurzame
energie & zonne-energie.
Nieuw: fintech & blockchain.
Na het EU Event Ideas or Europe 2018
-voor veelbelovende Europese social
enterprises- ontwikkelde ik deze visual
met investment megatrends, Impact &
SDG thema's & Impact Tech Topics →
#Healthtech apps voor diagnoses &
monitoring van patiënten, #Edutech
voor om- en bijscholing education
permanente #Infotainment, mede
gebaseerd op gaming technieken die
leren leuk maken.
Checkout: de Conscious App (pitch)
34 https://www.ishares.com/uk/individual/en/themes/megatrends/megatrends-in-action
35 TrendinvestNL fondsen hebben een hoge instapdrempel, (want) ze worden actief gemanaged Trends komen en gaan. In het
BrightNewWorld Fund zitten alle trends dus ook online gaming & shoppen.

#Agritech is onontbeerlijk voor de groeiende vraag naar voedsel en vooral voedzaamheid. Wilde tomaten rassen zijn 6x
voedzamer dan onze mooie en voor opslag & transport geschikt gemaakt tomaten. Sommige granen -basisvoedsel voor
de wereld- hebben veel minder water & messtoffen nodig en zijn resistenter. #SDG2 #SDG6 #SDG1 #SDG11 …
Elke SDG biedt kansen in impact tech en groeiaandelen:
Impact niveau 5 = dit beleggingsproduct streeft naar oplossingen voor basisbehoeften.
Dit impact niveau gaat over bedrijven die actief zijn in betaalbare en toegankelijke (gezonde) voeding, veilige huis-
vesting, gezondheidszorg, onderwijs, veilige schone energie als brandstof en voor iets simpels als licht. Belangrijk is
werk & inkomen #SDG1 & #SDG8 liefst in de eerstgenoemde sectoren (SDG Synergie).
Werk(groei) is een katalysator, hoe kunnen mensen anders eten, huisvesting, onderwijs en gezondheidszorg betalen?
Vroeger noemde waren bedrijven trots op hun aantal werknemers, nu stijgen koersen bij aangekondigde ontslagrondes
SDG doel 8 is Economic Growth & Decent Work. Ik kwam bij bedrijven inspanningen beroepsopleidingen tegen als
criterium: carrière investeringen naast diversity & inclusion beleid. Ook Living Wage: 'waar je kan van leven' is een
ESG/impact criterium. Het speelt bij 'werkende armen' in ontwikkelde landen, lokale medewerkers van multinationals in
opkomende en ontwikkelingslanden en uiteraard ook bij lokale bedrijven. De SDG's verwijzen bij elk doel naar de
situatie in de armste landen. Maar er moet geld worden verdiend om te groeien innoveren & investeren. Daarom is het
helemaal OK als er producten en diensten voor midden inkomen groepen worden ontwikkeld en vermarkt.

e-Book Impact Investing NL 7 jaar Investeren met Impact @Alcanne

e-Book Impact Investing NL 7 jaar Investeren met Impact @Alcanne

Recommended

Recommended

More Related Content

More from Drs Alcanne Houtzaager MA

More from Drs Alcanne Houtzaager MA (20)

e-Book Impact Investing NL 7 jaar Investeren met Impact @Alcanne