3. Η λέξη Γκέισα αποτελείται από δυο kanji:
• το 芸 (gei), που σημαίνει τέχνη και
• το 者 (sha), που σημαίνει άτομο.
Χρησιμοποιείται επίσης και ο όρος γκέικο
(παιδί της τέχνης) ή γκέιγκι (κορίτσι της
τέχνης) .
Μαθητευόμενες γκέισες έχουν επίσης πολλές
ονομασίες:
• μάικο (παιδί ή κορίτσι του χορού)
• χάνγκγιουκο (μισό στολίδι)
• ο-σάκου (αυτή που ρίχνει [αλκοόλ])
Γενετήριες πόλεις με γνωστές σχολές για
εκμάθηση είναι:
• Σιμαμπάρα στο Κιότο
• το Σινμασί στην Οζάκα
• η Γιοσιουάρα στο Εντο (το παλιό Τόκιο)
Οι γκέισες έχουν σαν στόχο την ψυχαγωγία του
πελάτη είτε απαγγέλλοντας στίχους είτε
παίζοντας μουσικά όργανα ή συμμετέχοντας σε
ελαφριά συζήτηση.
Δεν μπορείς να τις βρεις οπουδήποτε.
Εργάζονται στα τεϊοποιεία (ozashiki).
Γκέισες
4. Στις απαρχές του
1600 «geisha» ,
καλούνται οι
ψυχαγωγοί των
οίκων ανοχής, που
είναι άνδρες και
διασκεδάζουν τους
πελάτες χορεύοντας,
παίζοντας μουσική
και απαγγέλλοντας
ανέκδοτα.
Το 1779 το
επάγγελμα αυτό
αναγνωρίζεται
επίσημα από την
κυβέρνηση και
κατόπιν
κυβερνητικού
διατάγματος
απαγορεύεται
αυστηρά στις γκέισες
να εκδίδονται.
Το 1900, ο αριθμός
τους έχει φθάσει τις
25.000 μαζί και η
αίγλη τους, καθώς
έχουν γίνει ισχυρό
κομμάτι της ελίτ της
χώρας, ένας είδος
super model αλλά και
κάτι παραπάνω, ένα
ιερό σύμβολο.
Το 1926, ο έντονος
εθνικισμός που
εμπνέει στο λαό
κάνει και πάλι τις
γκέισες δημοφιλείς
και τις αναδεικνύει
σε σύμβολο εθνικής
σημασίας. Το 1930 ο
αριθμός τους
πλησιάζει τις 80.000.
Ο Β’ Παγκόσμιος
πόλεμος, αναγκάζει
τις γκέισες να
προσφέρουν τις
υπηρεσίες τους στην
πατρίδα,
δουλεύοντας σε
βιομηχανίες και
εργοστάσια. Το
καλοκαίρι του 1945 ο
στρατηγός
Μακάρθουρ δίνει
έγκριση για να
ανοίξουν εκ νέου τα
κέντρα γκεϊσών.
Το 1950 οι «γκίσα»
όπως τις αποκαλούν
οι στρατιώτες, έχουν
φθάσει τις 50.000 και
οι νεαροί στρατιώτες
πιστεύουν ότι αυτές
είναι οι θρυλικές
γκέισες της Ιαπωνίας.
Ιστορία
5. Εκπαίδευση
I. Το πρώτο στάδιο εκπαίδευσης ονομαζόταν shikomi. Η εκπαίδευση παραδοσιακά
ξεκινούσε από μικρή ηλικία. Στην αρχή, τα κορίτσια έμπαιναν στη δουλειά σαν
υπηρέτριες μέσα στο σπίτι.Σε αυτό το στάδιο, οι σικόμι παρακολουθούσαν
μαθήματα στη σχολή για γκέισες του χαναμάτσι (η γειτονιά των γκεϊσών), κάτι που
τηρείται και στη σύγχρονη εποχή.
II. Στη συνέχεια, η υποψήφια περνούσε μια τελική δοκιμασία χορού, οπότε και
μετέβαινε στο δεύτερο στάδιο εκπαίδευσης, που ονομαζόταν minarai. Οι μιναράι
απαλλάσσονταν από τις δουλειές του σπιτιού και επικεντρώνονταν κυρίως στη
βασική τους εκπαίδευση. Μπορούσαν να βρίσκονται σε ozashiki, χώρους όπου η
γκέισα δεχόταν επισκέπτες, αλλά δε συμμετείχαν σε προχωρημένο επίπεδο.
Προσκαλούνταν σε συγκεντρώσεις, αλλά συνήθως αποτελούσαν επισκέπτες σε
συγκεντρώσεις που συνόδευαν την onee-san, τη "μεγαλύτερη αδερφή" τους. Το
στάδιο αυτό κρατάει περίπου ένα μήνα.
III. Ακολουθούσε το τρίτο και πιο γνωστό στάδιο εκπαίδευσης, που ονομαζόταν maiko.
Οι μάικο είναι μαθητευόμενες γκέισες και το στάδιο αυτό μπορεί να διαρκούσε
χρόνια. Οι μάικο μάθαιναν από τη μεγαλύτερη γκέισα δάσκαλό τους και την
ακολουθούσαν σε όλες τις συναντήσεις της. Η γκέισα τους μάθαινε τον τρόπο
σερβιρίσματος του τσαγιού, να παίζουνε σαμισέν, να χορεύουν, αλλά και να
συμμετέχουν σε μια συζήτηση. H προστάτιδα βοηθούσε επίσης τη μάικο να επιλέξει
το νέο της "επαγγελματικό" όνομα.
6. Μετά από μια περίοδο, η οποία μπορεί να κυμαίνεται από έξι
μήνες (Τόκυο) έως και πέντε χρόνια (Κυότο), η μάικο
προάγεται σε γκέισα και χρεώνεται κανονικά για τις υπηρεσίες
της.
Οι σύγχρονες γκέισες διαμένουν ακόμη στα παραδοσιακά
σπίτια οκίγια στις περιοχές χαναμάτσι, ειδικά κατά τη διάρκεια
της μαθητείας τους. Ο κομψός και πολυτελής κόσμος στον
οποίο εισέρχεται μια γκέισα ονομάζεται karyūkai ("ο κόσμος
των λουλουδιών και των ιτιών").
Γκέισες παίζουν σαμισέν και παραδοσιακό ιαπωνικό φλάουτο.
Οι νέες κοπέλες που επιθυμούν να γίνουν γκέισες πλέον
ξεκινούν την εκπαίδευσή τους μετά το λύκειο ή ακόμα και το
πανεπιστήμιο. Μαθαίνουν ακόμη να παίζουν παραδοσιακά
μουσικά όργανα, όπως :
• το σαμισέν
• το σακουχάτσι (φλάουτο από μπαμπού)
• τύμπανα
• παραδοσιακό χορό και τραγούδια της Ιαπωνίας,
• την "τελετουργία του τσαγιού"
• λογοτεχνία
• ποίηση.
Παρατηρώντας τις άλλες γκέισες και με τη βοήθεια της
ιδιοκτήτριας του οίκου, οι μαθητευόμενες μαθαίνουν να
επιλέγουν και να φορούν κιμονό και να συνδιαλέγονται με
τους πελάτες.
7. Tea ceremony Η τελετή του τσαγιού συγκαταλεγόταν ανάμεσα στις δεξιότητες
που έπρεπε να κατέχει μια γκέισα. Ώρες υπομονετικής
εξάσκησης είχαν σαν αποτέλεσμα τις ήρεμες και αρμονικές
κινήσεις της γκέισας που ετοίμαζε τσάι για τον προσκεκλημένο
της.
Ο χώρος όπου παραδοσιακά πραγματοποιείται η τελετή είναι
ένα ειδικό δωμάτιο, απομονωμένο στον όμορφο και γαλήνιο
ιαπωνικό κήπο. Στο δωμάτιο αυτό φτάνει κανείς περνώντας
μέσα από ένα πέτρινο συνήθως μονοπάτι, όπου μπορεί να
θαυμάσει την ηρεμη φύση. Στο τέρμα του μονοπατιού τον
καλεσμένο περιμένει μια πέτρινη στέρνα με δροσερό νερό, όπου
πρέπει να καθαρίσει τα χέρια και το στόμα του, αλλά και την
ψυχή του για να είναι ανανεωμένος και ήρεμος για την τελετή.
Η είσοδος στο δωμάτιο συμβολίζει το πέρασμα από τον κόσμο της
ύλης στον πνευματικό κόσμο. Η πόρτα είναι χαμηλή και όλοι
πρέπει να σκύψουν για να μπουν, δείχνοντας έτσι ότι όλοι είναι
ίσοι στην τελετή τσαγιού. Την μεγαλύτερη σημασία στην τελετή
τσαγιού έχει αυτό που οι Ιάπωνες ονομάζουν kokoro ire kokoro
σημαίνει καρδιά και ire σημαίνει βάζω, το να πραγματοποιεί
δηλαδή κανείς την τελετή με όλη του την καρδιά και με κάθε
σεβασμό για τους καλεσμένους.
Είναι πολύ σημαντικό για την τελετή τα σκεύη που
χρησιμοποιούνται να είναι απλά και λιτά, αλλά όμορφα και
ταιριαστά μεταξύ τους.
8. Εμφάνιση
Οι γκέισες φορούν πάντοτε κιμονό. Οι
μαθητευόμενες φορούν πολύχρωμα κιμονό με
εξεζητημένες ζώνες όμπι. Αποτελούν επίσης
σημάδι για την οικονομική ευρωστία των
σπιτιών οκίγια, καθώς μια γκέισα δε θα
πρέπει να φοράει ένα κιμονό πάνω από μια
φορά, δηλώνοντας έτσι ότι η οκίγια έχει
ειδικά δωμάτια, στα οποία φυλάσσονται και
τακτοποιούνται τα κιμονό. Επίσης, ανάλογα
με την εποχή ή το γεγονός που θα παρίσταται
η γκέισα, μεταβάλλεται και το χρώμα, το
σχέδιο και το στυλ ενός κιμονό.
Χαρακτηριστικά είναι επίσης τα ξύλινα
παπούτσια, στα οποία ισορροπούν και
περπατάνε οι γκέισες, γνωστά ως okobo.
Επίσης υπάρχουν τα zori, σανδάλια με
επίπεδες σόλες, και τα tabi, παρόμοια με τα
πρώτα, τα οποία όμως φοριούνται μόνο μέσα
στο σπίτι.
Ενδυμασία
9. Αποτελείται από μια πυκνή στρώση λευκής βάσης με κόκκινο κραγιόν
χειλιών και κόκκινoυς και μαύρους τόνους γύρω από τα μάτια και τα
φρύδια. Αρχικά, η λευκή βάση γινόταν με στουπέτσι, αλλά μετά την
ανακάλυψη ότι ήταν τοξικό για το δέρμα, αντικαταστάθηκε με σκόνη
ρυζιού. Το μακιγιάζ είναι χρονοβόρα διαδικασία. Γίνεται πριν το ντύσιμο,
ώστε να μη λερωθεί το κιμονό. Αρχικά, απλώνεται στο δέρμα μια ουσία
από κερί ή λάδι, που λέγεται bintsuke-abura. Έπειτα, η λευκή σκόνη
αναμειγνύεται με νερό και σαν κρέμα απλώνεται από το λαιμό προς τα
πάνω με μια βούρτσα από μπαμπού. Καλύπτει το πρόσωπο, το λαιμό και
το στήθος, ενώ αφήνεται άβαφτη μια μικρή περιοχή σε σχήμα V ή W
πίσω στον αυχένα, ώστε να τονιστεί σαν παραδοσιακά ερωτικό σημείο,
καθώς και μια γραμμή γύρω από το τέλος των μαλλιών στο πρόσωπο,
ώστε να δημιουργηθεί η ψευδαίσθηση της μάσκας.
Για τα πρώτα τρία χρόνια, η μάικο έχει αυτό το μακιγιάζ σχεδόν
συνέχεια. Στην αρχή, τη βοηθάει η "μεγαλύτερη αδερφή" της, ή η
"μητέρα" του σπιτιού, ενώ μετά γίνεται από την ίδια. Μετά τα τρία
χρόνια, οπότε και η μάικο έχει ωριμάσει, το μακιγιάζ της γίνεται
ελαφρύτερο και λιγότερο εξεζητημένο, ώστε να αναδειχθεί η φυσική της
ομορφιά.
Μακιγιάζ
10. Το χτένισμα των γκεϊσών δεν ήταν πάντοτε το
ίδιο. Στο παρελθόν, ήταν συνηθισμένο να έχουν τα
μαλλιά τους λυτά, αλλά κατά τη διάρκεια του
17ου αιώνα υιοθετήθηκε το χτένισμα shimada,
ένας τύπος παραδοσιακού σινιόν, που
προτιμούσαν οι περισσότερες καθιερωμένες
γκέισες. Το χτένισμα διακοσμείται με περίτεχνα
χτένια και φουρκέτες.
Οι γκέισες εκπαιδεύονται να κοιμούνται
ακουμπώντας το λαιμό τους σε μικρά στηρίγματα
αντί για μαξιλάρια, ώστε να διατηρείται ανέπαφο
το χτένισμά τους. Σε διαφορετική περίπτωση, θα
πρέπει να φτιάχνει την κόμμωσή της περίπου κάθε
εβδομάδα. Πολλές σύγχρονες γκέισες
χρησιμοποιούν περούκες επαγγελματικά.
Χτένισμα
11. Γκέισες και Πορνεία
Οι Geesha ήταν ένας τύπος ιεροδούλων κυρίως κατά
την περίοδο κατοχής της Ιαπωνίας, οι οποίες σχεδόν
αποκλειστικά εξυπηρετούσαν τους Αμερικανούς
στρατιώτες που βρίσκονταν σε βάσεις στην Ιαπωνία.
Τελικά, ο όρος γενικεύτηκε για όλες τις πόρνες ή
όσες δούλευαν σε νυχτερινά μαγαζιά στην Ιαπωνία,
ενώ ερευνητές εικάζουν ότι οι geesha ευθύνονται ως
επί το πλείστον για τη λανθασμένη αντίληψη στη
Δύση ότι οι γκέισες είναι πόρνες.
Οι geesha μετονομάστηκαν σε τις oiran.
Όπως και οι γκέισες, οι oiran έχουν λευκό μακιγιάζ
στο πρόσωπο και εξεζητημένο χτένισμα, αλλά ένας
τρόπος διαχωρισμού είναι η ζώνη όμπι. Οι oiran, ως
ιερόδουλες, δένουν την όμπι μπροστά από το κιμονό,
ώστε να έχουν μεγαλύτερη άνεση, ενώ οι γκέισες τη
δένουν πίσω με το συνηθισμένο τρόπο.
Το προβλεπόμενο για τις γκέισες είναι η αγαμία.
Όσες επιλέγουν το γάμο πρέπει να αποσύρονται από
το επάγγελμα.
Στο παρελθόν, η παράδοση προέβλεπε για μια
καθιερωμένη γκέισα να έχει έναν danna, έναν
πάτρωνα.
12. Τέχνη
Το αυξανόμενο ενδιαφέρον για τις γκέισες και την εξωτική
τους εμφάνιση έχουν προκαλέσει διάφορα φαινόμενα τόσο
στην Ιαπωνία όσο και στο δυτικό κόσμο. Το ενδιαφέρον στη
Δύση αυξήθηκε το 1997 με το μυθιστόρημα Αναμνήσεις
μιας Γκέισας και την ομώνυμη ταινία το 2005, καθώς και με
την αυτοβιογραφία της πρώην γκέισας Ιγουαζάκι Μινέκο με
τίτλο Γκέισα της Γκιον.
16. Βιβλιογραφία
o http://www.fbphoto.ca/geisha-et-maiko-de-gion/
o http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%BA%CE%AD%CE%B9%CF%83%CE%B1#.CE.97_.CE.B3.CE.BA.CE.AD.CE.B9.CF.83.CE.B1_.CE.B
4.CE.B7.CE.BC.CE.BF.CF.86.CE.B9.CE.BB.CE.AE.CF.82_.CF.83.CF.84.CE.B7_.CF.83.CF.8D.CE.B3.CF.87.CF.81.CE.BF.CE.BD.CE.B7_.CE.BA.C
E.BF.CF.85.CE.BB.CF.84.CE.BF.CF.8D.CF.81.CE.B1
o http://www.istoria.gr/jan03/4.htm
o https://sites.google.com/site/lykmworldreligions/iaponike-threskeia
o http://jodoiaido.blogspot.gr/2009/01/blog-post_02.html
o http://www.travelstories.gr/community/threads/%CE%9F%CE%B9-
%CE%B1%CE%BB%CE%B7%CE%B8%CE%B9%CE%BD%CE%AD%CF%82-
%CE%B3%CE%BA%CE%AD%CE%B9%CF%83%CE%B5%CF%82.13937/
o http://www.iefimerida.gr/news/162149/%CE%BF%CE%B9-
%CF%83%CF%8D%CE%B3%CF%87%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%B5%CF%82-
%CE%B3%CE%BA%CE%AD%CE%B9%CF%83%CE%B5%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-
%CE%BA%CE%B9%CF%8C%CF%84%CE%BF-%CE%BC%CE%AF%CE%B1-
%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%AC%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%B9%CE%B1-
%CF%80%CF%81%CE%B1%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CF%80%CE%BF%CF%85-
%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B2%CE%B9%CF%8E%CE%BD%CE%B5%CE%B9-%CF%83%CF%84%CE%B7-
%CF%83%CF%8D%CE%B3%CF%87%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%B7-%CE%B5%CF%80%CE%BF%CF%87%CE%AE-%CE%B5
o http://www.metafysiko.gr/?p=4751
o http://www.slideboom.com/presentations/537603/%CE%97-%CE%B9%CE%B1%CF%80%CF%89%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE-
%CE%B8%CF%81%CE%B7%CF%83%CE%BA%CE%B5%CE%AF%CE%B1
o http://blogs.sch.gr/kpeedessa2/files/2012/06/ppt_asitexni.pdf
