Σενάριο διδασκαλίας Α΄ Λυκείου

1. Κανόνεσ Δικαίου και Ηθικήσ: Η διαφορά
α) Το Δίκαιο αφορά την κοινωνική ςυμπεριφορά και ιςχφει εξίςου για όλουσ ενώ η Ηθική αφορά την ςυνείδηςη του ανθρώπου (δθλ. τον
εςωτερικό του κόςμο).
Το Δίκαιο υπαγορεφει ςε όλουσ πϊσ να ςυμπεριφζρονται με ζνα αποδεκτό τρόπο, ενϊ θ Ηθική διαμορφϊνει τθν προαίρεςη, δθλαδι
υπαγορεφει ςτον καθζνα χωριςτά πϊσ να ςυμπεριφζρεται, με τρόπο εντελϊσ ιδιαίτερο και διαφορετικό.
β) Το Δίκαιο ζχει δεςμευτικό χαρακτήρα ενώ η Ηθική δεν ζχει. Όταν άτομο παραβιάηει ζναν κανόνα Δικαίου ζχει ςυγκεκριμζνεσ κυρϊςεισ
(π.χ. φυλάκιςθ). Όταν πρόκειται όμωσ για παραβίαςθ ενόσ κανόνα θκικισ οι ςυνζπειεσ είναι διαφορετικζσ (π.χ. κριτικι από τουσ
ςυνανκρϊπουσ του, αποδοκιμαςία ι απόρριψθ, αυτοκριτικι, τφψεισ).
γ) Το Δίκαιο αποβλζπει ςτην διατήρηςη τησ κοινωνικήσ ςυνοχήσ (ενότητασ). Σε κάκε περίπτωςθ –και ειδικά ςτα δθμοκρατικά κακεςτϊταείναι αίτθμα προσ τθν εκάςτοτε εξουςία να αφουγκράηεται εάν οι νομοκετικζσ επιλογζσ είναι κοινϊσ αποδεκτζσ από το κοινωνικό ςφνολο.
Αυτό δεν ιςχφει με τουσ θκικοφσ κανόνεσ.
Δίκαιο και Ηθική μπορεί να ςυμπίπτουν, μπορεί και όχι.Π.χ. Το γκρζμιςμα ενόσ αυκαίρετου ςπιτιοφ που ςτεγάηει μια άπορθ οικογζνεια
είναι πράξθ νόμιμθ αλλά θκικά αποδοκιμάηεται. Στθν τραγωδία του Σοφοκλι «Αντιγόνθ», θ θρωίδα παραβιάηει τθν απαγόρευςθ του Κρζοντα
να κάψει τον αδελφό τθσ αλλά θκικά θ πράξθ τθσ επιδοκιμάηεται (και μάλιςτα διαχρονικά).
Κοινωνική ηθική:είναι οι ςυλλογικζσ αξίεσ μιασ κοινωνίασ. Οπότε, το Δίκαιο δεν μπορεί να είναι αδιάφορο απζναντι ςτθν κοινωνικι θκικι
(γιατί ο ςκοπόσ του επιτυγχάνεται με τον καλφτερο τρόπο εάν υπάρχει ευρφτερθ ςυναίνεςθ/αποδοχι).
Η κοινωνική ςυναίνεςη μπορεί να επιτευχθεί μζςα από την δημόςια διαβοφλευςη η οποία προχποθζτει ενημζρωςη και ενεργοφσ*
πολίτεσ.*Ο ενεργόσ πολίτθσ ενδιαφζρεται και δραςτθριοποιείται υπζρ τθσ κοινωνικισ προόδου, τθσ ελευκερίασ και τθσ δικαιοςφνθσ. Είναι αυτόσ που ζχει
ςυνειδθτοποιιςει ότι ο ιδιωτικόσ του χϊροσ επθρεάηεται, άρα και διαμορφϊνεται από τον δθμόςιο χϊρο. Γι’ αυτό επικυμεί να παρζμβει ς’ αυτόν, ςε τομείσ που
αφοροφν: τοπικά ηθτιματα, κοινωνικά προβλιματα κ.ά.