2. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Yenilenemez Enerji Kaynakları
Güneş enerjisi Petrol (Fosil yakıtlar)
Hidroelektrik enerji Kömür
Biokütle enerji Doğal gaz
Rüzgar enerjisi Nükleer enerji
Jeotermal enerji
Enerji Kaynakları
Enerji kaynaklarını iki ana grupta toplamak mümkündür:
3. Yenilenemez enerji kaynakları kullanıldıklarında,
başta karbon olmak üzere, hem insan sağlığı hem
de çevre için zararlı gazlar havaya salınmaktadır.
Yenilenemez enerji kaynaklarının üç temel
özelliği:
1. Kaynakları sınırlıdır
2. Kaynaklar dünya genelinde eşit
olmayan şekilde dağılmıştır
3. Yenilenemez enerji kullanımı ve bu
enerjinin dönüşümü çevre kirliliğine
yol açmaktadır
4. Yenilenebilir enerji kaynaklarının en
büyük özellikleri, elektrik üretimi
esnasında karbon ve diğer gazların
salımına neden olmamaları, böylece
üretim aşamasında da çevre dostu
kalmalarıdır.
5. Biriken sera gazları sonucunda, günümüzde, dünya sıcaklığının düzenli olarak arttığı
ölçümlenmekte; bu durum küresel iklim değişikliği olarak adlandırılan bilimsel bir
olaya neden olmaktadır.
Bilim adamları, küresel iklim
değişikliğine temel neden olarak insan
faaliyetlerini göstermektedir.
Küresel İklim Değişikliği
Enerji gereksinimin çoğunluğu petrol, kömür ve doğalgaz gibi fosil yakıtlardan
karşılanmakta ve bu yakıtların kullanılması sonucunda da atmosfere sera gazı
adı verilen çeşitli gazlar salınmaktadır.
7. Küresel İklim Değişikliğinin Yol Açacağı Sorunlar
Değişen iklim sonucu bitki ve hayvan türlerinin,
iklimlere adaptasyonunda sorunlar yaşaması
beklenmektedir.
Buzullardaki erimeye bağlı olarak deniz
seviyesinde artış beklenmektedir. Başta küçük ada
ülkeleri olmak üzere kıyılardaki yerleşimler bu
durumdan olumsuz etkilenecektir.
Çok sayıda insan, yeni yerleşim yerleri arayışına girecek ve
göçler başlayacaktır.
8. Küresel İklim Değişikliğinin Yol Açacağı Sorunlar
İklim değişikliğine bağlı olarak yağış rejiminin
değişmesi sellerin artmasına neden olacaktır.
İklim değişikliğine bağlı olarak yağış
rejiminin değişmesinin bir sonucu da
kuraklık problemidir.
Bu sorunlar nedeni ile tarımsal faaliyetlerin zarar
görmesi, gıda güvenliği problemini de beraberinde
getirecektir.
9. Küresel İklim Değişikliğinin Nedenleri
Sera gazına neden olan insan faaliyetleri beş başlık altında toplanmaktadır:
1. Enerji tüketimi
2. Atıklar
3. Ormanların azalması
4. Hayvancılık
5. Endüstriyel tarım
10. Yeşil Bina
Yapılan araştırmalara göre binalar,
tüketilen enerjinin ve sera gazı
emisyonlarının %30 ile 40’ının sorumlusu
olguna işaret etmektedir. Bu nedenle yeşil
binalar ile binaların çevresel etkileri
azaltılmak istenmektedir.
Doğaya saygılı, ekolojik, konforlu ve enerji
tüketimini azaltan yeşil binalara Yeşil Bina
denir.
11. Çevre dostu binalar sadece çevre için değil, insan
sağlığı için de olumlu bir ortam oluşturur. Zira bu
binalar hava kalitesi, doğal aydınlatma, sıcaklık ve
nem kontrolü, atık yönetimi gibi insan sağlığını
doğrudan etkileyen unsurlar olarak planlanmakta;
son kullanıcıya daha temiz bir ortam bırakılması
hedeflenmektedir.
Bazı yurt dışı kaynaklı araştırmalara göre, çevre dostu
binalarda çalışan veya yaşayanların diğer
binalardakilere göre daha az hastalandıkları ve çalışma
performanslarının daha yüksek olduğu görülmüştür.
Yeşil Bina
12. Doğa ile uyumlu yeşil binaların;
• Yapının arazi seçiminden başlayarak su verimliliği, enerji
ve atmosfer, malzeme ve kaynaklar, iç mekân yaşam
kalitesi gibi alt başlıklarla bütüncül bir anlayışla
tasarlanması ve inşa edilmesi,
• İklim verilerine ve inşa edildiği bölgenin yerel koşullarına
uyum sağlaması,
• Enerjiyi verimli kullanması,
• Doğal ve yerel malzemelerin kullanması,
• Atık azaltımını hedeflemesi
• Ekosisteme duyarlı olması gerekmektedir.
13. Yeşil Binaların Özellikleri
• Yeşil bina tuvaletlerinde, harcanan su miktarını “az” ya da “çok” olarak
ayarlayan, iki seçenekli klozet sifonları kullanılır.
• Yeşil binalarda, yaz aylarında aşırı ısınmayı önlemek için, çatılarda koyu
renkli kiremit yerine, açık renkli çatı kapama malzemeleri kullanılır.
• Yeşil binalardaki camlar, kış aylarında ısı kaybını yarı yarıya azaltır; yaz
aylarında güneşin yakıcı ışınlarını yüzde kırk oranında engeller.
• Yeşil binaların girişlerinde, bina içi ısı dengesinin değişmemesi, ısı
kaybının oluşmaması için, uygun derinlikte rüzgarlıklar bulunur.
• Yeşil binalarda, yağmur suyu toplama ve bitki sulamasında kullanma,
duşlardaki gri suyu toplama ve klozetlerde geri kullanma sistemleri
bulunur.
14. • Yeşil binaların toplu taşıma noktalarına yakın olması, enerji tasarrufu için
önemlidir.
• Yeşil bina bahçelerinde gökyüzünü değil, yeri ve yere yakın alanları
aydınlatan düzenekler kullanılarak, geceleri yıldızları görmemizi
engelleyen ışık kirliliği önlenir.
• Yeşil binalarda, bisikletler için park yeri bulunur. Kısa mesafeli ulaşımda
otomobil yerine bisikleti tercih etmek, küresel ısınma ve çevre kirliliğinin
önlenmesine katkıda bulunur.
• Yeşil binalarda aydınlatma armatürleri, hidrofor, pompa, klima, ısıtma
sistemi gibi tüm elektrik, mekanik sistem ve ekipmanları enerji verimlidir.
• Yeşil binalarda toplam arsa alanlarının %20’den fazlası yeşil alan olarak
planlanır.
15. • Sert zeminlerde, kentsel alanların ısının artmasına neden olmamak için,
güneş ışığını yansıtan açık renkli sert zemin malzemesi kullanılır.
• Doğal su dengesinin korunmasına yardımcı olmak için kullanılan geçirgen
kaplama malzemeleri, yağmur sularının yüzeyde birikmesini engelleyerek
yeraltına ulaşmasını sağlar.
• Yeşil alanlarda yerel ve az su tüketen birliler kullanılır. Ayrıca yeşil alanlar
için verimli sulama sistemleri seçilir.
• Yeşil binalarda uluslararası standartlara göre verimli su armatürleri
kullanılır.
• Yeşil binalarda ısı yalıtımı uluslararası standartlara göre gerçekleştirilir.
17. • Enerji tasarrufunda ilk kural, tüm diğer tasarruflarda olduğu gibi her şeyi
ihtiyacımız olan kadar ve özenli kullanmak olmalıdır.
• Örneğin, banyoda işimiz bitikten sonra ışığı kapatmak, sahip olduğumuz
tüm eşyaları uzun süre kullanmak için yıpratmadan kullanmak hem
bütçemize katkıda bulunacak hem de enerji tasarrufu sağlayacaktır.
• Alışveriş yaparken gerçek ihtiyaçlarımızı sorgulamalı ve ihtiyacımız
olmayan hiçbir şeyi satın almamalıyız.
• “Az eşya” kullanarak mutlu bir yaşamı hedeflemeli ve mutluğu eşyalar
yerine doğada ailemizle ve arkadaşlarımızla vakit geçirerek elde etmeyi
amaçlamalıyız.
18. Priz
Şarj aletlerini prize takılı
bırakmayarak ve işimiz bitince fişten
çekerek tasarruf yapmak
mümkündür.
Elektrikli bir cihaz, çalışmadığı halde
eğer prize takılı ise enerji tüketmeye
devam eder.
19. Isıtma-Soğutma
Evlerimizde ısıtmak ve soğutmak için kullandığımız
aletlerimizin kullanımında da dikkatli olmak önemlidir.
Kış aylarında evlerde kısa kollu kıyafetlerle oturmak için
evleri yüksek derecede ısıtmak yerine, uzun kollu giysilerle
oturarak evimizin derecesini bir veya iki derece azaltmak
doğru olacaktır.
Evimizin sıcaklığını 1 derece azalttığımızda bile karbon
salımımızı hane başına yıllık 300 kg azaltmış oluruz.
20. Klima
• Son yıllarda giderek daha fazla kullanılan klimaların direkt güneş ışığı
almayan bir alana yerleştirilmesi önem taşımaktadır.
• Ayrıca mekana uygun düşük kapasiteli modeller tercih etmek de doğru bir
tercih olacaktır.
• Soğutma işlemi ısıtma işleminden daha fazla enerji tüketmektedir. O
nedenle klima kullanımlarında tasarruf açısından dikkatli olmak önem
taşımaktadır.
• Soğutmanın, ısıtmaktan daha fazla enerji tüketildiğini unutulmamalıdır.
21. Saç Kurutma
• Saç kurutma aletleri ortalama 1300 Watt
enerji harcamakta ve yine ortalama 689 g
sera gazı salımı yapmaktadır.
• Daha az enerji tüketmek için saçınızı havlu
ile iyice kuruladıktan sonra saç kurutma
makinesini kullanmanız doğru bir tercih
olacaktır.
• Saç kurutma makinesini düşük sıcaklıkta
kısa süreyle kurutmak da yine enerji
tasarrufu sağlayacaktır. Ayrıca saçınızın da
zarar görmesini engellemiş olacaksınız.
22. Su
Su önemli bir kaynaktır ve evlerimize ulaştırılmasında da enerji
kullanılmaktadır. Bu durumu göz önünde bulundurarak suyu tasarruflu
harcamak gerekmektedir.
Diş fırçalarken musluğu açık bırakmamak, uzun duş yerine kısa duş almak,
musluklarınız bozulduğunda tamir etmek su ve enerji tasarrufu için
alınabilecek tedbirler arasında yer almaktadır.
23. Adım Adım
Enerji tasarrufu yapmak için asansör yerine merdiveni tercih edebilir; yakın
yerlere yaya olarak veya bisiklet kullanarak ulaşabilirsiniz.
24. Plastik
Pet şişe, plastik ve kağıt bardak kullanmak yerine sürekli kullanılabilecek
mataralar temin edebilirisiniz.
25. Evlerimizi ısıtan radyatörlerden
daha iyi verim almak için radyatörlerin
üstünün boş bırakılması doğru olacaktır
(ısı üsten ve alttan yayıldığı için). Böylece
ısı evin içinde daha iyi ve hızlı yayılacak,
ısı verimliliği artmış olacaktır.
Radyatörler
26. Beyaz Eşya Kullanımı
Beyaz eşyaları kullanırken, bazı detaylara önem vermek hem enerji tasarrufu
sağlayacak hem de ev ekonomisine katkı yapacaktır.
27. A Sınıfı Beyaz Eşya
Beyaz eşyalarda A harfi en düşük enerji
tüketimini işaret eder. A sınıfı elektrikli aletler
ortalama yüzde 45 daha az enerji tüketirler.
Bu nedenle yeni beyaz eşya satın alırken en az
enerji tüketenleri tercih etmemiz uzun vadede
hem ülke hem de ev ekonomisine olumlu katkı
yapacaktır.
28. Beyaz Eşya Yerleşimi
Beyaz eşyaların yerleşimi de önemlidir ve
tasarruf etmek için anlamlı bir yoldur.
Beyaz eşyaları yerleştirirken arkada ve
yanda en az beşer santimetre boşluk
bırakıldığı takdirde makinelerin gereksiz
enerji sarfiyatı yapmalarını önlemiş oluruz.
29. Buzdolabı
• Buzdolabını güneş alacak yerlerden, radyatör ve ısı
kaynaklarından uzağa yerleştirerek enerji tüketimini
%25’e kadar azaltmak mümkündür.
• Buzdolabının kapısı açık olduğunda, buzdolabı soğutma
yapamamakta ve dolap içi ısısı düşmekte, ancak
buzdolabının yaptığı enerji sarfiyatı devam etmektedir.
Buzdolabının kapısını sık sık açıp kapamak yerine,
buzdolabından ne alacağımıza önceden karar vererek,
kullanmamız enerji tasarrufu sağlayacaktır.
30. Buzluk ve soğutma sıcaklıklarını doğru ve
mevsime göre ayarlamak tasarruf
getirmektedir.
Örneğin 4-5 derece soğutma, -20 derece
dondurma doğru kabul edilen ısı ölçüleridir.
Buzdolabının içine sıcak yemek koymamak da
hem yemeklerin bozulmasını engelleyecek
hem de enerji tasarrufu sağlayacaktır.
31. Fırın
• Fırının kapağının yemek pişerken sık sık açılıp kapanması ve kapağın
uzun süre açık kalması gereksiz yere enerji tüketilmesine neden
olacaktır.
• Fırınlarda cam ve seramik kaplar kullanarak da tasarruf etmek
mümkündür. Zira cam ve seramik kaplar çabuk ısınıp, ısıyı tutma
özelliğine sahiptir. Bu özellikleri sayesinde fırın sıcaklığını 15 0C
düşürerek yemek pişirmek de mümkün olacaktır.
• Pişirme süresinden birkaç dakika önce fırını kapatmayı da
deneyebilirsiniz. Fırınınızı kapatmış olsanız da yemeğiniz pişmeye
devam edecektir.
• Fırında gerekli olmadıkça ön ısıtma yapmamak ve aynı anda birden
fazla yemek pişirmek yapılacak diğer faydalı kullanım şekilleri arasında
yer almaktadır.
32. Ocak
Ocak üzerinde yiyecekleri düşük sıcaklıkta pişirmek ve pişirme esnasında
tencere ve tava kapaklarını kapatmak da ek önlemler arasındadır.
Tencere ve tava kapaklarını kapatarak buharın kaçmasına engel olabilir ve
buhar enerjisi sayesinde yüzde 60’a kadar tasarruf sağlayabiliriz.
33. Makine Kapasiteleri
Çamaşır ve bulaşık makinelerini doldurup tam kapasite çalışmalarını sağlamak
doğru bir kullanım şekli olacaktır.
34. Makine Program Kullanımı
Çamaşır makinelerini ekonomik ve kısa programlarda kullanmak hem zaman
hem de enerji tasarrufu sağlar. Örneğin, 35 dakikalık kısa program 185.5 g
sera gazı salımı yaparken 120 dakikalık uzun program 636 g. sera gazı salımı
yapmaktadır.
Çamaşır makineleri için geçerli kurallar prensipte bulaşık makineler için de
geçerlidir. Örneğin, ekonomik devirli düşük sıcaklık programı kullanma
kurallarını bulaşık makinelerinizde de uygulayabilirsiniz. Zira bulaşık makinesi
45 dakikalık kısa programda 526.7 g. sera gazı salımı yaparken, 120 dakikalık
uzun programda 1404.5 sera gazı salımı yapmaktadır.
35. Su Sıcaklığı
Çamaşır makinelerini düşük su
sıcaklığında kullanmak enerji
tasarrufu sağlamanın yanı sıra
çamaşırlarınızın da kısa zamanda
yıpranmasına engel olacaktır.
36. Deterjan
Gerektiğinden fazla deterjan
kullanmamaya özen göstermek çevre
duyarlılığı ve sağlığınızı korumak
adına önemlidir.
Fazla kullanılan deterjan bulaşık ve
çamaşır üzerinde kalarak size zarar
verebilir.
37. Bulaşık Tercihi
Bulaşıklarınızı elde yıkamak yerine makineyi
kullanmak daha tasarruflu ve sağlıklı bir
hareket olacaktır.
Elde bulaşık yıkamak daha fazla su
tüketimine
neden olmaktadır. Ayrıca elde bulaşık
yıkarken yüksek ısı kullanmak mümkün
olmadığından makinede bulaşık yıkamak
hijyen açısından da doğru bir tercih olarak
kabul edilmektedir.
38. Bakım
Bulaşık makinesi, çamaşır makinesi, klima ve radyatörlerin her yıl düzenli
bakımını yaptırmak oldukça önemlidir.
Bakım yaparak makinelerin gereksiz enerji tüketimi yapmalarını önleyebilir ve
daha az fatura ödemesi yapmayı mümkün kılabiliriz.
39. Televizyon
• Televizyon kumandadan kapatıldığı
zaman tam olarak kapanmamakta,
bekleme durumuna geçmektedir.
• Bekleme durumda enerji kullanımı, açık
olduğu zamandan daha düşük olmakla
beraber devam etmektedir.
• O nedenle televizyonları kumanda
aletinden değil, üzerindeki düğmeden
kapatarak gereksiz enerji kullanımını
engellemek mümkündür.
40. Isıtıcılar
Şofben ve termosifon gibi elektrikli ısıtıcıların da
bakımının yapılması ve su sızıntısı varsa acilen
onarılması hem güvenlik hem de tasarruf açısından
önemlidir.
Termostat ısının maksimum 50 dereceye ayarlamak
ve tatile giderken ısıtıcınızı kapatmak size tasarruf
sağlayacaktır.
41. Su Isıtıcısı
Genellikle evlerde elektrikli su ısıtıcısı sürekli prize takılı durumda
kullanılmaktadır. Ancak kullanmadığınız zamanlarda fişini prizden çekmek
enerji tasarrufu sağlayacaktır.
Diğer tüm elektrikli aletler gibi su ısıtıcısının da bakımının yapılması ve oluşan
kireç ile tortuların sık sık temizlenmesi gerekmektedir.
Su ısıtıcısına ne kadar fazla su koyarsak o oranda enerji tüketmektedir. Bu
nedenle ihtiyacımız olan miktar kadar su ısıtmak doğru bir davranış olacaktır.
42. Elektrik Süpürgesi
Kullandığımız bir diğer elektrikli cihaz olan elektrik süpürgesinin bakımı sık sık
torbaları boşaltılarak, eskimiş fırçaları yenilenerek, motor, fırça ve boru
bölümü temizlenerek gerçekleşmektedir.
43. Aydınlatma
• Özellikle gündüz saatlerinde güneş enerjisinden
yararlanmaya çalışmak ve aydınlatma kullanmamak
tasarruf sağlayacak ayrıca güneş enerjisinden yararlanmak
sağlığınız açısından da faydalı olacaktır.
• Kullanmadığınız elektriği söndürmek ve gereksiz yere
ampul ışığı kullanmamak tasarruf için önemli adımlar
arasında yer almaktadır.
• Kontrollü aydınlatmalar ve tasarruflu ampuller kullanmak,
çok sayıda düşük güçlü lamba yerine yüksek güçlü lamba
kullanmak, dekoratif aydınlatmadan kaçınmak enerji
tasarrufunda atılacak önemli adımlar arasında yer
almaktadır.
44. Kuru Temizleme
Kuru temizleme evde kullanıldığımız çamaşır makinelerinden daha yüksek
ısıda ve daha fazla kimyasal katılarak kullanılır. O nedenle kuru temizleme çok
gerekli olmadıkça tercih edilmemelidir.
45. Bina Yalıtımı
Binalarda yalıtım konusu enerji tasarrufunun en etkili olacağı alanlardan
biridir. Yakın bir gelecekte yasal bir zorunluluk olacaktır.
Konutlarda uygun yalıtım ile ısı
kayıplarının en az aşağıdaki oranlarda
azaltılabileceği dikkate alınmalıdır:
• Çatı izolasyonu yapıldığı takdirde %20
• Dış duvar izolasyonu yapıldığı
takdirde %15
• Pencere-kapı izolasyonu yapıldığı
takdirde %15
46. Ulaşım
Mümkün olduğunca toplu taşımacılık tercih edilmelidir. Ayrıca kısa süreli bile
olsa arabamızı park halinde bıraktığımızda motor tamamen kapatılmalıdır.
47. İlaç
İlaç atıkları dikkat edeceğimiz atıklar kapsamına girmektedir. Evde
kullanmadığınız ilaçlarınızı normal çöpe atmak yerine belediyelerin ilaç
toplama merkezlerine vermek anlamlı olacaktır.
48. Ağaçların katliamına katkı yapmamak için kağıt kullanımı ve geri
dönüşümünün yanı sıra kibrit kullanımına da dikkat edilmelidir.
Yine doğal hayatı korumak için doğadan koparılmış, kısa zamanda ölen “çiçek
demeti” yerine saksıda çiçek hediye edebilirsiniz.
49. Paylaşım
• Paylaşmak daha fazla atık birikmemesi için atacağımız en önemli adımlar
arasında yer alır.
• Paylaşımcı olmalı ve kullanmadığımız giysi, oyuncak, kitap ve diğer
eşyalarımızı ihtiyacı olan kişilere vererek tasarrufa destek vermeliyiz.
• Okuduğunuz kitapları, başkalarının da okumasını sağlamak için kitap
paylaşım alanları değerlendirilmesine katkı vermeliyiz.
50. Çöp ve Atık
• Çöp ve atıklar, sera gazı salımlarında kayda değer bir rol oynamaktadır.
• Hem atıkların yok edilmesinde hem de yeniden üretilen her şey için enerji
kullanılmaktadır.
Atıkların birikmesini önlemenin iki temel
kuralı bulunmaktadır:
1. İhtiyacımız kadar tüketmek ve satın
almak,
2. Kullanılmayacak durumda olan
atıklarımızı geri dönüşüme
kazandırmak.
51. Geri Dönüşüm
Her atığı çöp olarak değerlendirmemeliyiz. Örneğin, elektronik aletlerin yapımında
kullanılan maddeler doğa için çok zararlı olduğundan enerji tasarrufu yaparken bu
aletlerin geri dönüşüme kazandırılması önem arz etmektedir. CD, lamba, bilgisayar,
televizyon gibi elektronik atıkları çöpe atmak yerine, ömürleri biten aletleri geri
dönüşüm merkezlerine yollayabiliriz.
Daha fazla atık birikimine neden olmamak için cam şişelerinizi ve kavanozlarınızı cam
kumbaralarına atabilir; çöplerinizi kağıt, plastik, cam ve organik atıklar halinde ayırıp,
atabilir; kızartmada kullanılan yağları, bir başka şişede biriktirerek, atık yağların geri
dönüşümüne yardımcı olabilirsiniz.
Mümkün olduğunca geri dönüştürülebilen ambalaj ürünlerini, örneğin plastik ve
köpüklü madde içermeyen ürünleri tercih edebilirsiniz.
