Smn 1013 topik 2 peralatan tangan (1)

SMN 1013 : TEKNOLOGI WOKSYOP
2
PERALATAN TANGAN
HASIL PEMBELAJARAN (CLO 2)
Menggunakan peralatan tangan yang sesuai dalam
kerja pertukangan dengan betul dan selamat
TOPIK 2 : PERALATAN TANGAN

3
TOPIK SUB TOPIK PENILAIAN
PERALATAN
TANGAN MEMBENANG/MENGULIR AMALI (5%)
PENILAIAN

4
PERALATAN TANGAN
KANDUNGAN :
1. KIKIR DAN PAHAT
2. GERGAJI BESI DAN TUKUL
3. SET PEMBENANG LUAR DAN DALAM

5
ALATAN TANGAN
KIKIR

6
PENGELASAN KIKIR
Kikir berbeza dari segi :
1.Panjang
2.Bentuk
3.Jenis potongan gigi
4.Kasar atau halus matanya

7
PENGELASAN KIKIR
PANJANG
• Panjang kikir - diukur dari hujung hingga ke bahunya
• Panjang kikir – 100mm – 400mm

8
PENGELASAN KIKIR
BENTUK
Kikir yang biasa digunakan berbentuk :
• Segiempat sama
• Segiempat tepat
• Segitiga tirus
• Bulat
• Separuh bulat

9
PENGELASAN KIKIR
JENIS POTONGAN GIGI
Jenis potongan gigi ialah :
i. Gigi selari
ii. Gigi bersilang
iii. Gigi lengkong
iv. Gigi Parut

10
PENGELASAN KIKIR
KASAR ATAU HALUSNYA GIGI
Kasar atau halusnya gigi kikir bergantung pada berapa rapat
gigi-gigi tersebut dipotong pada permukaan kikir.
Gred kehalusan gigi kikir boleh dikelaskan seperti berikut :
• Paling kasar
• Kasar
• Sederhana
• Halus
• Sangat halus

11
PENGELASAN KIKIR
KASAR ATAU HALUSNYA GIGI
Banyaknya bilangan gigi untuk satu-satu gred kikir bergantung pada
panjang kikir. Jadual di bawah menunjukkan bilangan gigi pada kikir
yang dikira pada jarak 1 cm
GRED PANJANG KIKIR (mm)
100 150 200 250 300 350 400
KASAR 18 13 11 10 9 8 7
SEDERHANA 21 17 16 15 14 13 12
HALUS 30 24 22 20 19 18 16

12
JENIS KIKIR
Untuk menghasilkan sesuatu kerja dengan tepat, cepat dengan
permukaan yang licin pemilihan kikir mestilah dibuat dengan cermat.
Kikir yang biasa digunakan didalam bengkel kejuruteraan :
1.Kikr pipih tirus
2.Kikir pipih kasar
3.Kikir belah rotan
4.Kikir bulat
5.Kikir segiempat sama
6.Kikir segitiga
7.Kikir pipih nipis
8.Kikir bentuk pisau

13
JENIS KIKIR
Kegunaan nya untuk kerja am. Giginya terdiri dari kasar,
serderhana, halus dan sangat halus. Pada satu permukaan kikir,
giginya dipotong bersilang intan dan terdapat gigi lurus dikedua-dua
tepi kikir Dua pertiga panjangnya dari pangkal berbentuk selari dan
satu pertiga panjangnya ke hujung berbentuk tirus
KIKIR PIPIH TIRUS

14
JENIS KIKIR
Digunakan untuk penyudahan rata.Salah satu daripada tepinya tidak
ada gigi dan di sebut sebagai tepi selamat Tepi selamat digunakan
semasa mengikir penjuru dalam. Gred gigi kikir ini terdiri dari kasar
hingga tersangat halus
KIKIR PIPIH KASAR

15
JENIS KIKIR
Digunakan untuk meyudahkan bahagian-bahagian yang telah siap..
Gigi pada permukaan rata bentuk silang wajik dan gigi pada
permukaan melengkong berbentuk silang. Gred gigi kikir ini terdiri
dari kasar, halus dan sangat halus
KIKIR BELAH ROTAN

16
JENIS KIKIR
Kikir ini juga disebut kikir ekor tikus digunakan untuk membesarkan
lubang yang berbentuk bulat dan melengkong. Gred gigi kikir ini
terdiri dari kasar hingga sangat halus
KIKIR BULAT

17
JENIS KIKIR
Digunakan untuk membesarkan lubang segiempatsama secara
kasar. Kikir ini boleh mengikir lurah atau alur. Gred gigi kikir ini
terdiri dari kasar dan sangat halus
KIKIR SEGIEMPAT SAMA

18
JENIS KIKIR
Kikir ini digunakan untuk mengikir segitiga yang tajam.
Ianya digunakan juga untuk membersihkan penjuru yang bersudut.
Giginya bersilang dan terdapat dalam gred kasar hingga sangat halus.
KIKIR SEGITIGA

19
JENIS KIKIR
Digunakan untuk mengikir di celah-celah yang nipis saperti untuk
memotong celah alur kunci. Tirus dihujung, tebalnya sama pada
keseluruhan panjangnya. Kikir ini terdapat pada panjang yang terhad
iaitu 100mm, 150mm dan 200mm.
KIKIR PIPIH NIPIS

20
JENIS KIKIR
Kikir bentuk pisau digunakan untuk menajamkan gigi-gigi yang terdapat
mata gergaji dan alat-alat pemotong. Bentuknya sama saperti pisau
dengan bersudut 15 darjah. Grednya pula terdiri daripada kasar hingga
sangat halus.
KIKIR BENTUK PISAU

21
JENIS KIKIR
Kikir ini terdapat dalam satu set. Satu set
biasanya mengandungi antara 4 hingga 12
jenis kikir. Kikir jenis ini digunakan untuk
kerja-kerja penyudahan selepas sesautu
benda kerja siap dimesin. Ianya juga
digunakan oleh tukang pembuat jam dan
tukan pembuat acuanGrednya dikelaskan
daripada 00., 0, 1, 2 hingga 6. Gred no.6
ialah yang paling halus. Saiznya iaitu
100mm, 140mm dan 160mm
KIKIR JARUM

22
GAYA MENGIKIR

23
GAYA MENGIKIR BIASA

24
GAYA MENGIKIR BERAT

25
GAYA MENGIKIR RATA

26
GAYA MENGIKIR JITU

27
Semasa mengikir permukaan yang dikikir hendaklah sentiasa dilitupi kikir.
Dengan cara ini bendakerja dapat dikikir dengan rata
CARA DAN GAYA MENGIKIR
MENGIKIR RATA

28
Mengikir melintang dilakukan sekali sekala untuk menentukan permukaan
yang dikikir itu rata atau tidak.
MENGIKIR MELINTANG

29
Cara ini digunakan untuk menyudahkan benda kerja supaya kelihatan licin
dan cantik. Cara ini juga digunakan untuk mengikir logam yang nipis. Semasa
mengikir tekanan pada kedua-dua tangan hendaklah sama dan stabil.
MENGIKIR TARIK

30
Penjuru bulat boleh dikikir berpadukan langkah-langkah yang ditunjukkan
dalam rajah. Mula-mula kikir kasar melintang dan kemudian kikir bahagian
pepenjuru yang bulat pula.
MENGIKIR PENJURU BULAT

31
Permukaan yang melengkung boleh dikikir dengan kikir segiempat
dan seterusnya disudahkan dengan kikir belah rotan.
MENGIKIR PERMUKAAN MELENGKUNG

32
PENJAGAAN KIKIR

33
PENJAGAAN KIKIR

34
PAHAT
• Pahat ditempa mengikut saiz dan bentuk yang tertentu
sebagaimana kikir, pahat juga merupakan alat tangan
yang
di perbuat dari keluli bermutu tinggi yang dikeraskan dan
di baja.
• Pahat adalah alat tangan yang digunakan untuk
memotong, menatal atau membuang logam. Pahat
mestilah digunakan dengan tukul biasa atau tukul
peumatik.

35
SUDUT MATA PAHAT
Apabila hendak memahat sesuatu bahan sudut-sudut yang berikut perlu diberi
perhatian supaya kerja tersebut dapaat dilakukan dengan berkesan. Sudutpahat
dipegang antara 35% hingga 40%. Jika keluar daripada lingkungan tersebut
pemotongan tidak akan sempurna. Sudut pemotongan mata pahat bergantung
kepada kekerasan bahan yang hendak dipotong.
LOGAM SUDUT
Keluli 70%
Besi tuangan 60%
Keluli serderhana 60%-70%
Loyang 45%-60%
Tembaga 45%
Aluminium 30%
Jadual sudut
mata pahat

36
BAHAGIAN PAHAT

37
JENIS-JENIS PAHAT
PAHAT MATA RATA
PAHAT MATA MELINTANG
PAHAT MATA BULAT
PAHAT MATA INTAN

38
JENIS-JENIS PAHAT
PAHAT MATA RATA

39
JENIS-JENIS PAHAT
PAHAT MATA MELINTANG
Memotong alur
pada permukaan lebar
Memotong plat

40
JENIS-JENIS PAHAT
PAHAT MATA BULAT
Memotong
penjuru bulat

41
JENIS-JENIS PAHAT
PAHAT MATA BENTUK INTAN

42
GERGAJI BESI

43
BAHAGIAN-BAHAGIAN GERGAJI BESI

44
BINGKAI

45
HULU
Terdapat dua jenis iaitu :
i. Hulu pistol
ii. Hulu lurus

46
NAT PELARAS
Nat pelaras membolehkan mata gergaji yang panjangnya berlainan dipegang
pada bingkai. Ketegangan mata gergaji itu boleh dilaraskan dengan nat berkepak.
Nat Pelaras
Nat Pelaras

47
MATA GERGAJI
Pemilihan mata gergaji amatlah penting untuk menggergaji sesuatu jenis logam
dengan baik. Faktor-faktor berikut perlu diberi perhatian untuk memilih mata gergaji.
1. BAHAN MATA GERGAJI
Diperbuat daripada keluli berkarbon tinggi, keluli tahan lasak, keluli aloy tungsten dan
keluli aloi molidenum. Pemilihan mata gergaji tertakluk kepada jenis bahan yang
hendak di potong dan ketebalan logam. Mata gergaji yang diperbuat daripada keluli
tahan lasak lebih ekonomik dan tidak cepat haus jika dibandingkan dengan yang lain.

48
MATA GERGAJI
2. KEKERASAN MATA GERGAJI
Kebanyakan mata gergaji dikeraskan keseluruhannya.
Bagi mata gergaji boleh lentur, giginya sahaja yang dikeraskan.
Mata gergaji ini jarang-jarang patah dan boleh memotong
pada bahagian-bahagian logam yang sukar dipotong.

49
MATA GERGAJI
3. SAIZ MATA GERGAJI
Panjang mata gergaji ialah antara 250mm hingga 300mm untuk gergaji tangan. Jadual
dibawah menunjukkan kesesuaian dan jarak gigi(mata) gergaji untuk memotong
bahan tertentu.
Bahan yang hendak dipotong Jarak gigi (mm) Lebar gigi(mm) Tebal gigi(mm)
Keluli lembut 1.8 13-16 0.63-0.80
Besi tuang 1.4 13 0.63
Tembaga paip 1.2 13 0.63
Kepingan logam 0.8 13 0.63

50
BENTUK & KUAK MATA GERGAJI

51
PENGGUNAAN GERGAJI

52
PENGGUNAAN GERGAJI

53
PENGGUNAAN GERGAJI

54
PENGGUNAAN GERGAJI
4. Apabila pemotongan hampir selesai, sokong hujung yang tergantung
dengan sebelah tangan.
5. Semasa memotong, tekan dan tolak pada bingkai. Apabila hendak
mengundurkan gergaji, angkat gergaji sedikit tetapi jangan ditarik
kerana ini akan menumpulkan mata gergaji.
NOTA : LANGKAH PENGGUNAAN GERGAJI 1 HINGGA 3
SILA RUJUK NOTA KAKI SLIDE NO 51-53

55
PENJAGAAN GERGAJI
Mata gergaji akan mudah patah sekiranya tidak mengamalkan langkah-langkah
penjagaan yang sewajarnya. Untuk itu, perkara-perkara berikut perlu diberi
perhatian:
1. Pilih mata gergaji yang sesuai untuk logan yang tertentu
2.Logam yang hendak dipotong hendak lah di pegang dengan kuat.
3.Gunakan mata boleh lentur pada bahagian-bahagian yang rumit
4. Kelajuan memotong mestilah sesuai. Kelajuan pemotongan yang salah boleh
menyebabkan gergaji patah.
5.Semasa mengergaji tekanan pada benda kerja mestilah sesuai dengan bahan yang
dipotong. Mata gergaji boleh patah jika tekanan terlalu kuat digunakan semasa
memotong.
6.Semasa memasang mata gergaji tegangkan mata gergaji dengan betul, jangan
terlalu tegang atau terlalu kendur, tegangan yang salah boleh juga menyebabkan
mata gergaji patah.

56
TUKUL
Tukul merupakan satu alat tangan yang digunakan dalam
bengkel kejuruteraan . Pada amnya tukul boleh dibahagikan
kepada dua jenis :
1.Tukul besi
2.Tukul lembut

57
TUKUL BESI

58
JENIS-JENIS TUKUL BESI
Terdapat tiga jenis tukul besi iaitu :
1.Tukul bongkol bulat
2.Tukul bongkol lurus
3.Tukul bongkol tirus

59
TUKUL BONGKOL BULAT
Bongkol kepala tukul ini berbentuk separuh bulat. Bahagian permukaan
rata digunakan untuk menatal dan membuat kerja am seperti untuk
menukul kepala pahat dan alat-alat menanda . Bongkol bulat pula
digunakan untuk merivet.

60
TUKUL BONGKOL LURUS
Kepala tukul ini bersudut tepat dengan paksinya. Kegunaannya sama dengan
tukul bongkol lurus. Kecuali sudut penggunaan nya berbedza. Tukul ini
digunakan jika tukul kepala lurus tidak bolih digunakan.

61
TUKUL BONGKOL TIRUS
Kepala tukul ini bersudut tepat dengan paksinya. Kegunaannya sama dengan
tukul bongkol lurus kecuali sudut penggunaannya sahaja berbeza. Tukul ini
digunakan jika tukul kepala lurus tidak boleh digunakan.

62
JENIS-JENIS TUKUL LEMBUT
Tukul lembut digunakan untuk menukul benda kerja yang
telah siap supaya permukaan benda kerja itu tidak rosak.
Tukul lembut juga terbahagi kepada tiga jenis iaitu:
1. Tukul bongkol kulit
2. Tukul bongkol plastik
3. Tukul bongkol tembaga

63
TUKUL BONGKOL KULIT
Tukul ini digunakan keatas logam lembut saperti tembaga atau loyang.
Ia tidak akan meninggalkan kesan pada bendakerja

64
TUKUL BONGKOL PLASTIK
Tukul bongkol plastik digunakan pada logam yang biasa digunakan dalam
bengkel. Tetapi apabila ia digunakan pada logam yang lebih lembut,
hendaklah lebih berhati-hati, supaya tidak meninggalkan kesan.

65
TUKUL BONGKOL TEMBAGA
Apabila tukul ini di hentak , ia tidak akan melantun saperti kedua-dua jenis
tukul diatas. Hentakan yang kuat boleh dilakukan tetapi haruslah berhati-hati
terhadap logam yang dihentak adalah logam lembut. Ia digunakan semasa
kerja kerja pemasangan.

66
PENGGUNAAN TUKUL
1. Pastikan bahawa batang pemegang adalah ketat kepada kepala tukul.
2. Jangan gunakan tukul jika tangan berminyak.
3. Kawasan kerja mestilah lapang , tidak ada apa-apa menghalang
kelancaran untuk menukul.
4. Pastikan bahawa tidak ada sesiapa pun dibelakang semasa menukul.
5. Gunakan ketukan yang seimbang sekadar dengan keupayaan tenaga
sendiri.
6. Gunakan tukul yang sesuai untuk sesuatu jenis kerja.
7. Fokuskan mata anda pada tempat yang akan dibuat hentakan, bukannya
pada kepala tukul.

67
PEMBENANG DALAM (TAP)
Pengulir dalam diperbuat daripada keluli berkarbon tinggi
atau keluli tahan lasak yang dikeraskan dan dibajakan,dua
atau empat lurah dipotong secara memanjang untuk
mengizinkan tatal keluar dan lelehan pemotong masuk.
Bahagian hujung batang dibuat bersegi untuk
membolehkan perengkoh memusingkan pengulir semasa
mengulir.

68
PEMBENANG DALAM (TAP)
JENIS PEMBENANG DALAM
Pengulir dalam biasanya
diperbuat dalam tiga jenis dalam
satu set. Untuk pemotongan
sebarang saiz dalam ukuran
metrik dan inci. Pengulir dalam
disebut tirus, sedang dan pepat
atau tirus, palam dan ‘bottoming’.
a. Tirus
b. Palam
c. Pepat atau ‘Bottoming’

69
TAP TIRUS
Bahagian hujung iaitu kira-kira enam gigi ulirnya, ditiruskan.
Fungsinya ialah supaya tap mudah masuk untuk memulakan
pemotongan. Bentuknya yang tirus memudahkan ia berada
dalam kedudukan tegak.

70
TAP PALAM
Hanya tiga atau empat gigi ulir dibuat tirus. Tap ini digunakan
selepas tap tirus, bagaimanapun dalam kerja-kerja harian tap
palam ini jarang digunakan.

71
Uai digunakan
TAP ‘BOTTOMING’
Jenis ini mempunyai 1 atau 2 gigi ulir yang ditiruskan di
hujungnya. Tap ‘bottoming’ boleh memotong ulir hingga ke
dasar lubang, jadi ia sesuai digunakan untuk mengulir dalam
lubang buntu.

72
PERENGKUH TAP
PEMBENANG DALAM
Fungsi perengkuh ialah untuk memutar masuk atau memutar
keluar tap.
Perengkuh terbahagi kepada dua jenis, iaitu :
1.Perengkuh biasa
2.Perengkuh jenis cuk

73
PERENGKUH BIASA
PEMBENANG DALAM
Terdapat dua jenis perengkuh biasa, iaitu :
1.Perengkuh padu
2.Perengkuh boleh laras
Perengkuh Padu Perengkuh boleh laras

74
PERENGKUH JENIS CUK
PEMBENANG DALAM
Bentuknya seperti cuk tetapi saiznya
kecil. Ia sesuai digunakan untuk
memegang tap yang kecil saiznya.

75
SAIZ GERUDI TAP
PEMBENANG DALAM
Sebelum mengulir dalam, lubang hendaklah terlebih dahulu
digerudi. Lubang ini hendaklah lebih kecil daripada saiz tap
supaya bahan yang ada mencukupi untuk alat ini membentuk
ulir. Jika saiz lubang terlalu kecil, akan menyukarkan tap untuk
memotong dan akan mengakibatkan tap patah. Sebaliknya,
jika lubang digerudi terlalu besar, maka hasilnya adalah ulir
tidak cukup dalam atau tiada ulir langsung.

76
SAIZ GERUDI TAP
PEMBENANG DALAM
Saiz lubang untuk mengulir dalam dikenali sebagai saiz gerudi.
Saiz ini sama dengan garis pusat kecil ulir, tetapi pada amalan
kebiasaannya ia dibuat lebih besar sedikit supaya dapat
memotong dengan lebih licin dan tidak tersepit dalam bahan.
Terdapat dua kaedah untuk mendapatkan saiz gerudi, iaitu :
a.Mengira dengan menggunakan formula
b.Mengambil bacaan daripada jadual

77
KIRAAN FORMULA
SAIZ GERUDI TAP
Contoh :
Hitung saiz gerudi tap yang digunakan untuk memotong benang
M22 X 2.5
Formula, Saiz Gerudi Tap(SGT) = Garis Pusat Ulir(mm) – Pic Ulir(mm)
SGT = 22mm – 2.5mm
= 19.5mm

78
BACAAN JADUAL
SAIZ GERUDI TAP
Garis Pusat(mm) Pic Ulir(mm) Saiz Gerudi (mm)
3.00 0.50 2.50
3.50 0.60 2.90
4.00 0.70 3.30
5.00 0.80 4.20
6.00 1.00 5.00
8.00 1.25 6.8
10.00 1.50 8.50
12.00 1.75 10.20
14.00 2.00 12.00

79
TERMINOLOGI ULIR SKRU
PEMBENANG DALAM
Garispusat besar : ialah garispusat yang paling besar
bagi skru atau nat.Garispusat ini juga di kenali sebagai
garispusat luar atau namaan.
Garispusat kecil : ialah garispusat yang paling kecil
pada ulir luar atau dalam.
Garis pusat Pic Ulir : ialah garispusat selinder
bayangan(tidak dapat dilihat) yang melalui benang pada
satu titik dimana lebar benang adalah sama

80
PEMBENANG DALAM
Jarak ulir : ialah jarak dari satu titik pada ulir kesatu titik yang sama
diulir yang berikutnya, diukur selari dengan paksi.
Maju ulir : jarak benang sekeru itu maju kehadapan pada paksinya
dalam satu pusingan. Pada benang satu punca majunya adalah
sama dengan jaraknya benang. Pada benang dua punca majunya
adalah dua kali jarak benang. Pada benang tiga punca, majunya
adalah tiga kali jarak benang.
Maju Ulir

81
PEMBENANG DALAM
Dasar ulir : ialah permukaan bawah hasil sambungan dua sisi
benang bersebelahan
Puncak ulir : ialah permukaan atas hasil sambungan dua sisi
benang bersebelahan.

82
PEMBENANG DALAM
Rusuk ialah permukaan benang tempat sambungan puncak

83
PEMBENANG DALAM
Sudut benang: ialah sudut yang terkandung diantara rusuk benang
diukur pada paksinya

84
Da
PEMBENANG DALAM
Dalam benang : ialah jarak antara puncak dan dasar diukur
seranjang dengan paksi
Dalam benang

85
PEMBENANG DALAM
Sudut heliks : ialah sudut yang diterbitkan oleh benang dengan satu
satah yang bersudut tegak dengan paksi benang

86
CARA-CARA MENGULIR LUBANG TERUS DAN
LUBANG BUNTU
PEMBENANG DALAM
Tap digunakan bersama-sama perengkuhnya. Oleh sebab tap
adalah keras dan agak rapuh, cara mengulir yang betul perlu
dipatuhi supaya tap tidak patah atau pecah dalam lubang.
Berikut adalah panduan yang boleh dilakukan semasa mengulir
lubang terus dan juga lubang buntu :
1.Pilih saiz tap yang betul dan perengkuh yang sesuai.
2.Gunakan bendalir pemotong, tetapi jika bahannya adalah loyang
dan besi tuang maka bendalir pemotong tidak diperlukan.

87
LUBANG BUNTU
PEMBENANG DALAM
3. Untuk memulakan kerja
mengulir, gunakan tap tirus
terlebih dahulu, pastikan ia
dalam kedudukan tegak
dengan paksi lubang. Putar
perengkuh dengan tekanan
yang seimbang mengikut
arah pusingan jam(jika
benang kanan) lebih kurang
2 pusingan penuh.

88
N
LUBANG BUNTU
PEMBENANG DALAM
4. Tanggalkan perengkuh dan periksa kedudukan tap supaya tegak 90°
dengan paksi lubang.
5. Laraskan kedudukan tap(jika tidak tegak) dengan cara mengenakan
tekanan yang lebih pada bahagian yang bertentang dengan bahagian
yang condong.
6. Putarkan perengkuh kira-kira suku putaran dan berpatah balik,
tujuannya ialah supaya tatal pecah. Ulang langkah ini dengan putaran
yang seimbang.
7. Bagi lubang buntu, gunakan langkah yang sama. Gunakan ketiga-tiga
tap yang terdapat dalam set tap mengikut urutan iaitu dimulakan dengan
tap tirus dan disudahi dengan tap bottoming. Perlu diingat, sebelum
menggunakan tap bottoming keluarkan semua tatal yang berada di
dasar lubang.

89
N
CARA MENGELUARKAN TAP YANG PATAH
PEMBENANG DALAM
1. Penggunaan Penggali Kidal

90
PEMBENANG LUAR (DIE)
Die digunakan untuk memotong benang luar. Ianya
digunakan bersama-sama perengkuh.
PERENGKUH
PEMBENANG LUAR

91
DIE JENIS PADU
PEMBENANG LUAR

92
DIE JENIS BELAH
PEMBENANG LUAR

93
DIE JENIS BERCERAI
PEMBENANG LUAR

94
CARA MEMOTONG BENANG LUAR
DENGAN MENGGUNAKAN DIE
PEMBENANG LUAR

95
PEMBENANG LUAR
Die Perengkuh
Berikan tekanan
semasa perengkuh
diputarkan

96
PEMBENANG LUAR
Pastikan die set dalam
keadaan tegak lurus selari
dengan benda kerja

97

Smn 1013 topik 2 peralatan tangan (1)

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (12)

More from Ayubkhan Kks

More from Ayubkhan Kks (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (11)

Smn 1013 topik 2 peralatan tangan (1)

Editor's Notes