Elcker-Ik 45 jaar sociale actie

1. Van Elcker-Ik over
Hart boven Hard en
‘kleine revoluties’
tot Bolivia

3. Collectief werken 3

4. De concrete utopie: het ‘nog’ niet zijnde
Collectief werken 4

5. Van Utopie naar dystopie
Tuol Sleng, ‘martelcollege’ van rode Kmer in Pnom Penh
Collectief werken 5

6. Collectief werken 6

7. Over de geboorte van een wrikker in de
marge (1968-1979)

14. Kenmerken van nieuwe sociale bewegingen
1.De stichtingsdatum van de nieuwe sociale bewegingen ligt bijna altijd na 1965. Dat is niet toevallig. De vaak
kritische babyboomers, verwekt in de roes van de bevrijdingsjaren, werden in die periode immers volwassen.
Terwijl hun ouders blij waren dat de schoorsteen eindelijk weer rookte, de versobering achter de rug was en
de spaarpot gevuld, wendden hun kinderen zich schouderophalend af van al dat materialistische fraais dat
hun in de schoot geworpen was.
2. De nieuwe sociale bewegingen vertrokken de nieuwe bewegingen vanuit een links-libertaire ideologie.
Niet vanuit het traditioneel links à la KP of BSP, dat teveel naar buraucratie en ‘biefstuksocialisme’ rook. Er
werd accent gelegd op niet-materiële thema’s zoals basisdemocratie, zelfontplooiing en geweldloosheid. Het
werd een zoektocht naar een meer libertair socialisme, met ruimte voor anarchistische principes.
3. Bij de nieuwe sociale bewegingen vind je weinig industriearbeiders, ondernemers of landbouwers, zoals in
de traditionele bewegingen. De recrutering gebeurt vooral onder hoogopgeleiden zoals leerkrachten,
maatschappelijk assistenten of bediendes.
4. Het vierde kenmerk van de nieuwe bewegingen is hun organisatorische zwakheid. Ze hebben een broertje
dood aan strak geleide hiërarchieën, zijn zeer geatomiseerd en kennen een zeer beperkte verticale
integratie. Door die zwakte wegen ze ook slechts beperkt door op de politieke besluitvorming.
(Hooghe en Hellemans)

26. Ook in de iron eighties groeide Elcker-
Ik fors (1979-1989)

39. Elcker-Ik in moeilijk vaarwater (1989-
2003)

44. De tweede adem van het
Antwerpse Elcker-Ik(2004-2015)

49. Beweging van onderuit
Zoektocht naar transitie

53. Collectief werken 53

54. Collectief werken 54

56. Humanizing the economy 56

57. Humanizing the economy 57

58. Humanizing the economy 58

59. Reciprociteit en coöperaties
Wederkerigheid is het cement
waarop een coöperatie gebouwd is

60. Bedrijven zonder managers: sneller en goed
voor de samenhorigheid

61. Collectief werken 61
REPORTAGE DE STRUISE BROUWERS UIT
OOSTVLETEREN ZIJN VOLGENS RATEBEER DE BESTE
BROUWERIJ VAN HET LAND: ‘pannepotje’
‘Tijd is ons belangrijkste
ingrediënt’

62. Humanizing the economy 62

63. The Rochdale-pioneers (1844)
Humanizing the economy 63

64. Humanizing the economy 64

65. Belgian delegation in Mondragón
Humanizing the economy 65

66. NewB, naar een coöperatieve bank
Collectief werken 66

67. Humanizing the economy 67

69. Penha Longa, Mozambique
Humanizing the economy 69

70. Collectief werken 70

71. Humanizing the economy 71

72. Chilavert, fábrica recuperada
Humanizing the economy 72

73. Sporen van transitie
Als de koopwaar de celvorm is van het
kapitalisme, dan is het gemeengoed de celvorm
van een maatschappij voorbij het kapitaal.
(Nick Dyer-Witheford)
Nick Dyer-Witheford, ‘Commonism( http://turbulence.org.uk/tubulence-i/commonism, geciteerd in Kenis, Anneleen en Matthias Lievens, op. cit. 2012,
p. 215

74. Reconquering the commons
Humanizing the economy 74

75. Community supported agriculture
‘Grondsmaak’ (CSA)
Humanizing the economy 75

76. Collectief werken 76

78. Collectief werken 78

79. Over foutvriendelijke utopieën
Collectief werken 79

80. IMMANUEL KANT (1784) EN
HERNOMEN DOOR ISAIAH BERLIN)
‘Uit zulk krom hout waaruit
de mens is gemaakt, kan
nooit iets rechts worden
vervaardigd.’

81. Collectief werken 81

82. Collectief werken 82

83. reconquering of the commons
zoals de inheemsen, de grondwetten van
Ecuador en Bolivia, maar natuurlijk ook al
de Petrella’s, Bauwens’en en Barrez’s van
deze aarde bedoelen. Mutualiseren is
daarbij de boodschap.

84. Bolivia
Over het proceso de cambio

85. 85

86. 86

87. Boliviaanse grondwet (2009)
Artikel 8
-‘De staat aanvaardt en bevordert als ethische principes van de plurinationale
samenleving: Ama Qhilla, Amma Llulla, Ama Suwa (wees niet zwak, wees niet
leugenachtig of een dief), Suma Qamaña (het goede leven), Ñandereko (een
harmonieus leven), Teko Kavi (een goed leven), Ivi Maraei (grond zonder kwaad) en
Qhapaj Ñan (nobele weg of leven).
-Enkele waarden waarop de nieuwe Boliviaanse grondwet steunt, zijn:
eenheid, gelijkheid, waardigheid, vrijheid, wederkerigheid, respect,
complementariteit, harmonie, transparantie, evenwicht, gelijkheid van
kansen, verantwoordelijkheid, verdeling en herverdeling van goederen
en van de commons.

88. 88

89. Geert Noels: "Beter elke twee jaar van premier wisselen"
Jeroen Van Horenbeek − 05/08/14, 17u42
© belga. Geert Noels.
Geert Noels
"Beter elke twee
jaar van premier
wisselen”
(econoom Geert
Noels)
(Jeroen Van
Horenbeek − DM
05/08/14, 17u42 )

90. "Managers moeten hun nut aantonen of verdwijnen"
Filosoof en managementjournalist Ben Kuiken bepleit
meer macht voor werknemers

91. ‘Het is mijn overtuiging dat eenvoud heel goed verenigbaar
is met genot, vreugde en geluk en bij uitstek samengaat met
zelfontplooiing en levenskunst.’(7) ‘Eenvoudig leven is méér
dan het residu dat overblijft als men minder consumeert. Het
is in mijn opvatting een toegang – misschien dé toegang – tot
het ‘goede’ leven, en is dus een kernelement van elke
levenskunst.’
(Ton Lemaire, De val van Prometheus)

92. Pachamama, geen pachamamismo
We moeten buen vivir niet opvatten als een 'terug naar vroeger'-
gedachte, naar de prekoloniale tijd van de grote indianenculturen in
Zuid-Amerika.

93. Eduardo Gudynas, sociaal-ecoloog uit Montevideo
"Ik propageer geen terugkeer naar de gemeenschappen van jagers-
verzamelaars in het oerwoud. Het gaat erom dat de kwaliteit van het leven
centraal komt te staan, niet de toename van het bruto nationaal product."

94. Economische ontwikkeling en Buen Vivir
‘De grootschalige mijnbouw en de enorme stuwdammen worden in niet weinig
gevallen ontworpen of verdedigd door diegene die zich opwerpen als
beschermers van de natuur, het milieu en het 'buen vivir'. In Peru is er een race
aan de gang tussen machtige staten en multinationals om zich de 'commons' toe
te eigenen tegenover een lokale bevolking die zich daar heftig tegen verzet. Dit is
fundamenteel een strijd over welk ontwikkelingsmodel het land wil volgen. Het
is evenzeer een existentiële strijd, zeggen de inheemsen, over de betekenis van
het leven op aarde, kortom over menselijke waardigheid.’
(Georges Spriet van Vrede over Peru)

96. 96
‘Bolivia blijft het toneel van een strijd om
de macht. Het is een interessante case
omdat de regering-Morales, ondanks een
indrukwekkende verkiezingsoverwinning,
op dit ogenblik veel tegenwind krijgt. Dit
is de paradox van vele linkse regeringen:
zij sluiten de rangen om hun macht te
behouden, maar zij weten niet goed om te
springen met de dynamiek van de sociale
bewegingen aan de basis.’
(Raúl Zibechi)

97. De moeilijke weg van:
97
Beweging naar partij
Extractivisme van
grondstoffen naar
industrialisatie

99. -DIENEN EN NIET GEDIEND WORDEN
-VERTEGENWOORDIGEN EN ZICH NIET LATEN VERTEGENWOORDIGEN
-OPBOUWEN EN NIET AFBREKEN
-GEHOORZAMEN EN NIET BEVELEN
-VOORSTELLEN EN NIET OPLEGGEN
-OVERTUIGEN EN NIET OVERWINNEN
-AFDALEN EN NIET OPKLIMMEN
Para todos todo, para nosotros nada (Voor iedereen
alles, voor ons niets) Mandar obedeciendo (besturen al
gehoorzamend)

100. Zoektocht naar:
100
Een nieuwe grammatica voor links
Het dekoloniseren van het denken
Het goede leven
Een pluriculturele samenleving
Eenheid in verscheidenheid
Een nieuwe stedelijke omgeving
Een participatieve democratie
Een radicale sociaaldemocratie