SlideShare a Scribd company logo
1 of 15
तस्य,वाचकः,प्रणवः॥
ज्ञानेश्वरी
ॐ नमोजी आद्या । वेद प्रतिपाद्या ॥
जय जय स्वसंवेद्या । आत्मरूपा ॥१॥
ॐ रूप और गणेश का रूप संि ज्ञानेश्वर महाराज ने बिाया
है।
अकार चरण युगुल । उकार उदर ववशाल ॥
मकार महामंडल । मस्िकाकारें ॥३॥
हे तिन्ही एकवटले। िेथें शब्दब्रह्म कवळलें॥
ओमित्येकाक्षरं ब्रह्ि व्याहरन्मामनुस्मरन ।
यः प्रयाति त्यजन्देहं स याति परमां गतिम ॥ ८-१३ ॥
योगधारणेि स्स्थर होऊन जो पुरुष ॐ या एक अक्षर रूप ब्रह्माचा उच्चार करीि आणण
त्याचे अथथस्वरूप तनगुथण ब्रह्म जो मी आहे
Bhagwat Gita
प्रणवः सवववेदेषु शब्दः खे पौरुषं नृषु ॥ ७-८ ॥
सवथ वेदांिील ओंकार आहे, आकाशािील शब्द आणण पुरुषािील पुरुषत्व आहे.
बौद्ध-दशथन में "ॐ मणणपद्मेहुम" का प्रयोग
जप एवं उपासना के ललए प्रचुरिा से होिा है।
इस मंत्र के अनुसार ॐ को "मणणपुर" चक्र में
अवस्स्थि माना जािा है।
•Arihantas, (Tirthankars or Jinas), the
pure souls, the saints.
•Siddhas, liberated souls who are beyond
birth and death
•Acharyas, leaders of Jain congregations
•Upadhyays, initiated monks and nuns
•Sadhus and Sadhvis, male and female
laypersons (householders)
Patanjal Yogasutrani
िस्य वाचकः प्रणवः॥१.२७॥
िस्य - उस (ईश्वर का)
वाचक - वाचक (नाम)
प्रणव: - प्रणव अथाथि ॐ कार है ।
उस ईश्वर का वाचक (नाम) प्रणव अथाथि ॐ कार है ।
प्रणव शब्द का अथथ है–
प्रकषेणनूयिे स्िूयिे अनेन इति, नौति स्िौति इति वा प्रणव:।
गुरु नानक ने ॐ के महत्वको प्रतिपाददि करिे हुए ललखा है —
ओम सिनाम किाथ पुरुष तनभौं तनवेर अकालमूिथयानी ॐ सत्यनाम जपनेवाला पुरुष
तनभथय, बैर-रदहि एवं "अकाल-पुरुष के " सदृश हो जािा है।
"ॐ" ब्रह्माण्ड का नाद है एवं मनुष्य के अन्िर में स्स्थि ईश्वर का प्रिीक।
Recitation of
िज्जपः िदथथभावनम ॥२८॥
taj-japaḥ tad-artha-bhāvanam ॥28॥
Repetition of OM (with this meaning) leads to contemplation.
||28||
tat = that; whose; being
japa = repetition
tat = whose; being
artha = meaning
bhāvanam = (acc. from bhāvana) feeling; devotion;
contemplation
Chitta vikshepa (Nine Antaray) Obsticle
ििः प्रत्यक्चेिनाधधगमोऽप्यन्िरायाभवश्च ॥२९॥
Through this practice, the immutable self is revealed and all obstacles (antaraya) are removed.
||29||
tataḥ = from this; from this practice
pratyak = the inner; the inward
cetanā = the true self; drashtu
adhi =
gamḥ = become manifest; reveal; attain
api = also
antarāyaḥ = (antarāya) obstacle
abhāvaḥ = (abhava) absence; disappearance; elimination
ca = and
Bhakta Vaman “Onkarashtakam”
संििं िैलधारैव दीर्थर्ंटा तननादवि
दीर्थ प्रणवमुच्यायथ गंभीर शंखनादवि
िेल की धारा स्जस िरह मुलायम अखंङ दीर्थ काल र्ंटे आवाज
गंभीर शंखनादवि
Four Types Of Chanting (Japa)
Vaikhari- Loudly
Madhyama-Medium
Para-Lower
Pashyanti-Mumbed
Mandukya Upnishad
विथमान काल Present Time
भूिकाल Past Time
भववष्यकाल Future Time
•Brahma - Creator Utapati (Janma) Jagr
•Vishnu - Sustainer Sthiti (Jivan)
•Mahesh – Destroyer Laya (Mrutu)
•Jagruti Swapna Sushupti
in all Language
ब्रह्मप्रास्प्ि के ललए तनददथष्ट ववलभन्न साधनों में प्रणवोपासना मुख्य
है। मुण्डकोपतनषद् में ललखा है:
प्रणवो धनु:शरोह्यात्मा ब्रह्मिल्लक्ष्यमुच्यिे।
अप्रमत्तेन वेद्धव्यं शरवत्तन्मयो भवेि ॥-(मुन्डकोपतनषद्-मुन्डक २ खन्ड २
श्लोक-४)
अथाथिः- प्रणव धनुषै, आत्मा बाण है और ब्रह्म उसका लक्ष्य कहा जािा है।
उसका सावधानी पूवथक भेदन करना चादहए और बाण के समान िन्मय हो
जाना चादहए।। ४।।
अ
उ
म अ अ म
उ
उ
अ
ॐ के उच्चारण
ॐकारं बबन्दुसंयुक्िंतनत्यं ध्यायस्न्ि योधगन:
कामदं मोक्षदं चैवॐकाराय नमो नम:
ओमकार के रूप में हमारे हृदय के के न्र में रहिा है
स्जस पर योधगयों का तनरन्िर ध्यान रहिा है
जो हमारर सभी इच्छाओं की पूतिथ करिा है
जो अपने भक्िों को मुस्क्ि देिा है

More Related Content

Similar to Om meditation For YCB students

Similar to Om meditation For YCB students (20)

Bhagavad gita sanskrit ppt
Bhagavad gita sanskrit pptBhagavad gita sanskrit ppt
Bhagavad gita sanskrit ppt
 
RishiPrasad
RishiPrasadRishiPrasad
RishiPrasad
 
रस (काव्य शास्त्र)
रस (काव्य शास्त्र)रस (काव्य शास्त्र)
रस (काव्य शास्त्र)
 
Mimansa philosophy
Mimansa philosophyMimansa philosophy
Mimansa philosophy
 
Japa जप
Japa जपJapa जप
Japa जप
 
Integral yoga- PurnaYoga-पूर्ण योग
Integral yoga- PurnaYoga-पूर्ण योग Integral yoga- PurnaYoga-पूर्ण योग
Integral yoga- PurnaYoga-पूर्ण योग
 
चित्त
चित्तचित्त
चित्त
 
introduction of yoga and definitions.pdf
introduction of yoga and definitions.pdfintroduction of yoga and definitions.pdf
introduction of yoga and definitions.pdf
 
समाधि पाद
समाधि पादसमाधि पाद
समाधि पाद
 
Sri guru paduka pancham
Sri guru paduka panchamSri guru paduka pancham
Sri guru paduka pancham
 
Yoga PPT For B.Ed. in Hindi
Yoga PPT For B.Ed. in HindiYoga PPT For B.Ed. in Hindi
Yoga PPT For B.Ed. in Hindi
 
MuktiKaSahajMarg
MuktiKaSahajMargMuktiKaSahajMarg
MuktiKaSahajMarg
 
Mukti kasahajmarg
Mukti kasahajmargMukti kasahajmarg
Mukti kasahajmarg
 
W 28-aashryayogvichar
W 28-aashryayogvicharW 28-aashryayogvichar
W 28-aashryayogvichar
 
Mukti ka sahaj marg
Mukti ka sahaj margMukti ka sahaj marg
Mukti ka sahaj marg
 
Darshan Margna
Darshan MargnaDarshan Margna
Darshan Margna
 
Pranayama प्राणायाम
Pranayama प्राणायामPranayama प्राणायाम
Pranayama प्राणायाम
 
SAANKHYA-1.odp
SAANKHYA-1.odpSAANKHYA-1.odp
SAANKHYA-1.odp
 
Adhyatma अध्यात्म
Adhyatma अध्यात्मAdhyatma अध्यात्म
Adhyatma अध्यात्म
 
GURUTVA JYOTISH SEPTEMBER-2019
GURUTVA JYOTISH SEPTEMBER-2019GURUTVA JYOTISH SEPTEMBER-2019
GURUTVA JYOTISH SEPTEMBER-2019
 

Recently uploaded

Russian Call Girls Raipur best 📲 9999965857 Raipur call girls cash service bo...
Russian Call Girls Raipur best 📲 9999965857 Raipur call girls cash service bo...Russian Call Girls Raipur best 📲 9999965857 Raipur call girls cash service bo...
Russian Call Girls Raipur best 📲 9999965857 Raipur call girls cash service bo...gragmanisha42
 
Call Girls Service Kanpur * 7001035870 Book Hot And Sexy Girls
Call Girls Service Kanpur * 7001035870 Book Hot And Sexy GirlsCall Girls Service Kanpur * 7001035870 Book Hot And Sexy Girls
Call Girls Service Kanpur * 7001035870 Book Hot And Sexy Girlsgragmanisha42
 
VIP Call Girls Mysore * 7001035870 Mysore Visions: Model Vista
VIP Call Girls Mysore * 7001035870 Mysore Visions: Model VistaVIP Call Girls Mysore * 7001035870 Mysore Visions: Model Vista
VIP Call Girls Mysore * 7001035870 Mysore Visions: Model Vistagragmanisha42
 
Russian Call Girls in Mysore * 7001035870 Mysore Serenade: Model Symphony
Russian Call Girls in Mysore * 7001035870 Mysore Serenade: Model SymphonyRussian Call Girls in Mysore * 7001035870 Mysore Serenade: Model Symphony
Russian Call Girls in Mysore * 7001035870 Mysore Serenade: Model Symphonygragmanisha42
 
High Class Call Girls Vijayawada * 7001035870 Vijayawada Symphony: Model Eleg...
High Class Call Girls Vijayawada * 7001035870 Vijayawada Symphony: Model Eleg...High Class Call Girls Vijayawada * 7001035870 Vijayawada Symphony: Model Eleg...
High Class Call Girls Vijayawada * 7001035870 Vijayawada Symphony: Model Eleg...gragmanisha42
 
Call Girl Kanpur * 7001035870 I have Curvy tight Hot❤️🔥 Figure💦😘Unlimited XXX...
Call Girl Kanpur * 7001035870 I have Curvy tight Hot❤️🔥 Figure💦😘Unlimited XXX...Call Girl Kanpur * 7001035870 I have Curvy tight Hot❤️🔥 Figure💦😘Unlimited XXX...
Call Girl Kanpur * 7001035870 I have Curvy tight Hot❤️🔥 Figure💦😘Unlimited XXX...gragmanisha42
 
Call Girls Kanpur * 7001035870 Book Hot And Sexy Girls
Call Girls Kanpur * 7001035870 Book Hot And Sexy GirlsCall Girls Kanpur * 7001035870 Book Hot And Sexy Girls
Call Girls Kanpur * 7001035870 Book Hot And Sexy Girlsgragmanisha42
 
Call Girl Udaipur 📲 9999965857 whatsapp live cam sex service available
Call Girl Udaipur 📲 9999965857 whatsapp live cam sex service availableCall Girl Udaipur 📲 9999965857 whatsapp live cam sex service available
Call Girl Udaipur 📲 9999965857 whatsapp live cam sex service availablegragmanisha42
 
Call Girls in Vijayawada * 7001035870 Vijayawada Radiance: Model Brilliance
Call Girls in Vijayawada * 7001035870 Vijayawada Radiance: Model BrillianceCall Girls in Vijayawada * 7001035870 Vijayawada Radiance: Model Brilliance
Call Girls in Vijayawada * 7001035870 Vijayawada Radiance: Model Brilliancegragmanisha42
 
Call Girls Service Kochi * 7001035870 Kochi Fantasia: Model Dreams
Call Girls Service Kochi * 7001035870 Kochi Fantasia: Model DreamsCall Girls Service Kochi * 7001035870 Kochi Fantasia: Model Dreams
Call Girls Service Kochi * 7001035870 Kochi Fantasia: Model Dreamsgragmanisha42
 
Ghaziabad call girls* 9999965857 Ghaziabad's Finest Models Striking a Pose ₹,...
Ghaziabad call girls* 9999965857 Ghaziabad's Finest Models Striking a Pose ₹,...Ghaziabad call girls* 9999965857 Ghaziabad's Finest Models Striking a Pose ₹,...
Ghaziabad call girls* 9999965857 Ghaziabad's Finest Models Striking a Pose ₹,...gragteena
 
Call Girls Service Gwalior* 7001035870 Gwalior Dreams: Model Rendezvous
Call Girls Service Gwalior* 7001035870 Gwalior Dreams: Model RendezvousCall Girls Service Gwalior* 7001035870 Gwalior Dreams: Model Rendezvous
Call Girls Service Gwalior* 7001035870 Gwalior Dreams: Model Rendezvousgragmanisha42
 
Russian Call Girls in Indore * 7001035870 Book Hot And Sexy Girls
Russian Call Girls in Indore * 7001035870 Book Hot And Sexy GirlsRussian Call Girls in Indore * 7001035870 Book Hot And Sexy Girls
Russian Call Girls in Indore * 7001035870 Book Hot And Sexy Girlsgragmanisha42
 
Russian Call Girls in Gwalior* 7001035870 Gwalior Elegance: Model Odyssey
Russian Call Girls in Gwalior* 7001035870 Gwalior Elegance: Model OdysseyRussian Call Girls in Gwalior* 7001035870 Gwalior Elegance: Model Odyssey
Russian Call Girls in Gwalior* 7001035870 Gwalior Elegance: Model Odysseygragmanisha42
 
Call Girls in Kanpur * 7001035870 Book Hot And Sexy Girls
Call Girls in Kanpur * 7001035870 Book Hot And Sexy GirlsCall Girls in Kanpur * 7001035870 Book Hot And Sexy Girls
Call Girls in Kanpur * 7001035870 Book Hot And Sexy Girlsgragmanisha42
 
Russian Call Girls Kanpur * 7001035870 I have Curvy tight Hot❤️🔥 Figure💦😘Unli...
Russian Call Girls Kanpur * 7001035870 I have Curvy tight Hot❤️🔥 Figure💦😘Unli...Russian Call Girls Kanpur * 7001035870 I have Curvy tight Hot❤️🔥 Figure💦😘Unli...
Russian Call Girls Kanpur * 7001035870 I have Curvy tight Hot❤️🔥 Figure💦😘Unli...gragmanisha42
 
VIP Call Girls Noida Kajal 9711199171 High Class Call Girl Near Me
VIP Call Girls Noida Kajal 9711199171 High Class Call Girl Near MeVIP Call Girls Noida Kajal 9711199171 High Class Call Girl Near Me
VIP Call Girls Noida Kajal 9711199171 High Class Call Girl Near Memriyagarg453
 
Russian Call Girls Indore * 7001035870 Book Hot And Sexy Girls
Russian Call Girls Indore * 7001035870 Book Hot And Sexy GirlsRussian Call Girls Indore * 7001035870 Book Hot And Sexy Girls
Russian Call Girls Indore * 7001035870 Book Hot And Sexy Girlsgragmanisha42
 
Call Girls Service Vijayawada * 7001035870 Vijayawada Majesty: Model Majesty
Call Girls Service Vijayawada * 7001035870 Vijayawada Majesty: Model MajestyCall Girls Service Vijayawada * 7001035870 Vijayawada Majesty: Model Majesty
Call Girls Service Vijayawada * 7001035870 Vijayawada Majesty: Model Majestygragmanisha42
 
Call Girls Service Mysore * 7001035870 Mysore Chronicles: Model Chronicles
Call Girls Service Mysore * 7001035870 Mysore Chronicles: Model ChroniclesCall Girls Service Mysore * 7001035870 Mysore Chronicles: Model Chronicles
Call Girls Service Mysore * 7001035870 Mysore Chronicles: Model Chroniclesgragmanisha42
 

Recently uploaded (20)

Russian Call Girls Raipur best 📲 9999965857 Raipur call girls cash service bo...
Russian Call Girls Raipur best 📲 9999965857 Raipur call girls cash service bo...Russian Call Girls Raipur best 📲 9999965857 Raipur call girls cash service bo...
Russian Call Girls Raipur best 📲 9999965857 Raipur call girls cash service bo...
 
Call Girls Service Kanpur * 7001035870 Book Hot And Sexy Girls
Call Girls Service Kanpur * 7001035870 Book Hot And Sexy GirlsCall Girls Service Kanpur * 7001035870 Book Hot And Sexy Girls
Call Girls Service Kanpur * 7001035870 Book Hot And Sexy Girls
 
VIP Call Girls Mysore * 7001035870 Mysore Visions: Model Vista
VIP Call Girls Mysore * 7001035870 Mysore Visions: Model VistaVIP Call Girls Mysore * 7001035870 Mysore Visions: Model Vista
VIP Call Girls Mysore * 7001035870 Mysore Visions: Model Vista
 
Russian Call Girls in Mysore * 7001035870 Mysore Serenade: Model Symphony
Russian Call Girls in Mysore * 7001035870 Mysore Serenade: Model SymphonyRussian Call Girls in Mysore * 7001035870 Mysore Serenade: Model Symphony
Russian Call Girls in Mysore * 7001035870 Mysore Serenade: Model Symphony
 
High Class Call Girls Vijayawada * 7001035870 Vijayawada Symphony: Model Eleg...
High Class Call Girls Vijayawada * 7001035870 Vijayawada Symphony: Model Eleg...High Class Call Girls Vijayawada * 7001035870 Vijayawada Symphony: Model Eleg...
High Class Call Girls Vijayawada * 7001035870 Vijayawada Symphony: Model Eleg...
 
Call Girl Kanpur * 7001035870 I have Curvy tight Hot❤️🔥 Figure💦😘Unlimited XXX...
Call Girl Kanpur * 7001035870 I have Curvy tight Hot❤️🔥 Figure💦😘Unlimited XXX...Call Girl Kanpur * 7001035870 I have Curvy tight Hot❤️🔥 Figure💦😘Unlimited XXX...
Call Girl Kanpur * 7001035870 I have Curvy tight Hot❤️🔥 Figure💦😘Unlimited XXX...
 
Call Girls Kanpur * 7001035870 Book Hot And Sexy Girls
Call Girls Kanpur * 7001035870 Book Hot And Sexy GirlsCall Girls Kanpur * 7001035870 Book Hot And Sexy Girls
Call Girls Kanpur * 7001035870 Book Hot And Sexy Girls
 
Call Girl Udaipur 📲 9999965857 whatsapp live cam sex service available
Call Girl Udaipur 📲 9999965857 whatsapp live cam sex service availableCall Girl Udaipur 📲 9999965857 whatsapp live cam sex service available
Call Girl Udaipur 📲 9999965857 whatsapp live cam sex service available
 
Call Girls in Vijayawada * 7001035870 Vijayawada Radiance: Model Brilliance
Call Girls in Vijayawada * 7001035870 Vijayawada Radiance: Model BrillianceCall Girls in Vijayawada * 7001035870 Vijayawada Radiance: Model Brilliance
Call Girls in Vijayawada * 7001035870 Vijayawada Radiance: Model Brilliance
 
Call Girls Service Kochi * 7001035870 Kochi Fantasia: Model Dreams
Call Girls Service Kochi * 7001035870 Kochi Fantasia: Model DreamsCall Girls Service Kochi * 7001035870 Kochi Fantasia: Model Dreams
Call Girls Service Kochi * 7001035870 Kochi Fantasia: Model Dreams
 
Ghaziabad call girls* 9999965857 Ghaziabad's Finest Models Striking a Pose ₹,...
Ghaziabad call girls* 9999965857 Ghaziabad's Finest Models Striking a Pose ₹,...Ghaziabad call girls* 9999965857 Ghaziabad's Finest Models Striking a Pose ₹,...
Ghaziabad call girls* 9999965857 Ghaziabad's Finest Models Striking a Pose ₹,...
 
Call Girls Service Gwalior* 7001035870 Gwalior Dreams: Model Rendezvous
Call Girls Service Gwalior* 7001035870 Gwalior Dreams: Model RendezvousCall Girls Service Gwalior* 7001035870 Gwalior Dreams: Model Rendezvous
Call Girls Service Gwalior* 7001035870 Gwalior Dreams: Model Rendezvous
 
Russian Call Girls in Indore * 7001035870 Book Hot And Sexy Girls
Russian Call Girls in Indore * 7001035870 Book Hot And Sexy GirlsRussian Call Girls in Indore * 7001035870 Book Hot And Sexy Girls
Russian Call Girls in Indore * 7001035870 Book Hot And Sexy Girls
 
Russian Call Girls in Gwalior* 7001035870 Gwalior Elegance: Model Odyssey
Russian Call Girls in Gwalior* 7001035870 Gwalior Elegance: Model OdysseyRussian Call Girls in Gwalior* 7001035870 Gwalior Elegance: Model Odyssey
Russian Call Girls in Gwalior* 7001035870 Gwalior Elegance: Model Odyssey
 
Call Girls in Kanpur * 7001035870 Book Hot And Sexy Girls
Call Girls in Kanpur * 7001035870 Book Hot And Sexy GirlsCall Girls in Kanpur * 7001035870 Book Hot And Sexy Girls
Call Girls in Kanpur * 7001035870 Book Hot And Sexy Girls
 
Russian Call Girls Kanpur * 7001035870 I have Curvy tight Hot❤️🔥 Figure💦😘Unli...
Russian Call Girls Kanpur * 7001035870 I have Curvy tight Hot❤️🔥 Figure💦😘Unli...Russian Call Girls Kanpur * 7001035870 I have Curvy tight Hot❤️🔥 Figure💦😘Unli...
Russian Call Girls Kanpur * 7001035870 I have Curvy tight Hot❤️🔥 Figure💦😘Unli...
 
VIP Call Girls Noida Kajal 9711199171 High Class Call Girl Near Me
VIP Call Girls Noida Kajal 9711199171 High Class Call Girl Near MeVIP Call Girls Noida Kajal 9711199171 High Class Call Girl Near Me
VIP Call Girls Noida Kajal 9711199171 High Class Call Girl Near Me
 
Russian Call Girls Indore * 7001035870 Book Hot And Sexy Girls
Russian Call Girls Indore * 7001035870 Book Hot And Sexy GirlsRussian Call Girls Indore * 7001035870 Book Hot And Sexy Girls
Russian Call Girls Indore * 7001035870 Book Hot And Sexy Girls
 
Call Girls Service Vijayawada * 7001035870 Vijayawada Majesty: Model Majesty
Call Girls Service Vijayawada * 7001035870 Vijayawada Majesty: Model MajestyCall Girls Service Vijayawada * 7001035870 Vijayawada Majesty: Model Majesty
Call Girls Service Vijayawada * 7001035870 Vijayawada Majesty: Model Majesty
 
Call Girls Service Mysore * 7001035870 Mysore Chronicles: Model Chronicles
Call Girls Service Mysore * 7001035870 Mysore Chronicles: Model ChroniclesCall Girls Service Mysore * 7001035870 Mysore Chronicles: Model Chronicles
Call Girls Service Mysore * 7001035870 Mysore Chronicles: Model Chronicles
 

Om meditation For YCB students

  • 2. ज्ञानेश्वरी ॐ नमोजी आद्या । वेद प्रतिपाद्या ॥ जय जय स्वसंवेद्या । आत्मरूपा ॥१॥ ॐ रूप और गणेश का रूप संि ज्ञानेश्वर महाराज ने बिाया है। अकार चरण युगुल । उकार उदर ववशाल ॥ मकार महामंडल । मस्िकाकारें ॥३॥ हे तिन्ही एकवटले। िेथें शब्दब्रह्म कवळलें॥
  • 3. ओमित्येकाक्षरं ब्रह्ि व्याहरन्मामनुस्मरन । यः प्रयाति त्यजन्देहं स याति परमां गतिम ॥ ८-१३ ॥ योगधारणेि स्स्थर होऊन जो पुरुष ॐ या एक अक्षर रूप ब्रह्माचा उच्चार करीि आणण त्याचे अथथस्वरूप तनगुथण ब्रह्म जो मी आहे Bhagwat Gita प्रणवः सवववेदेषु शब्दः खे पौरुषं नृषु ॥ ७-८ ॥ सवथ वेदांिील ओंकार आहे, आकाशािील शब्द आणण पुरुषािील पुरुषत्व आहे.
  • 4. बौद्ध-दशथन में "ॐ मणणपद्मेहुम" का प्रयोग जप एवं उपासना के ललए प्रचुरिा से होिा है। इस मंत्र के अनुसार ॐ को "मणणपुर" चक्र में अवस्स्थि माना जािा है।
  • 5. •Arihantas, (Tirthankars or Jinas), the pure souls, the saints. •Siddhas, liberated souls who are beyond birth and death •Acharyas, leaders of Jain congregations •Upadhyays, initiated monks and nuns •Sadhus and Sadhvis, male and female laypersons (householders)
  • 6. Patanjal Yogasutrani िस्य वाचकः प्रणवः॥१.२७॥ िस्य - उस (ईश्वर का) वाचक - वाचक (नाम) प्रणव: - प्रणव अथाथि ॐ कार है । उस ईश्वर का वाचक (नाम) प्रणव अथाथि ॐ कार है । प्रणव शब्द का अथथ है– प्रकषेणनूयिे स्िूयिे अनेन इति, नौति स्िौति इति वा प्रणव:। गुरु नानक ने ॐ के महत्वको प्रतिपाददि करिे हुए ललखा है — ओम सिनाम किाथ पुरुष तनभौं तनवेर अकालमूिथयानी ॐ सत्यनाम जपनेवाला पुरुष तनभथय, बैर-रदहि एवं "अकाल-पुरुष के " सदृश हो जािा है। "ॐ" ब्रह्माण्ड का नाद है एवं मनुष्य के अन्िर में स्स्थि ईश्वर का प्रिीक।
  • 7. Recitation of िज्जपः िदथथभावनम ॥२८॥ taj-japaḥ tad-artha-bhāvanam ॥28॥ Repetition of OM (with this meaning) leads to contemplation. ||28|| tat = that; whose; being japa = repetition tat = whose; being artha = meaning bhāvanam = (acc. from bhāvana) feeling; devotion; contemplation
  • 8. Chitta vikshepa (Nine Antaray) Obsticle ििः प्रत्यक्चेिनाधधगमोऽप्यन्िरायाभवश्च ॥२९॥ Through this practice, the immutable self is revealed and all obstacles (antaraya) are removed. ||29|| tataḥ = from this; from this practice pratyak = the inner; the inward cetanā = the true self; drashtu adhi = gamḥ = become manifest; reveal; attain api = also antarāyaḥ = (antarāya) obstacle abhāvaḥ = (abhava) absence; disappearance; elimination ca = and
  • 9. Bhakta Vaman “Onkarashtakam” संििं िैलधारैव दीर्थर्ंटा तननादवि दीर्थ प्रणवमुच्यायथ गंभीर शंखनादवि िेल की धारा स्जस िरह मुलायम अखंङ दीर्थ काल र्ंटे आवाज गंभीर शंखनादवि
  • 10. Four Types Of Chanting (Japa) Vaikhari- Loudly Madhyama-Medium Para-Lower Pashyanti-Mumbed Mandukya Upnishad विथमान काल Present Time भूिकाल Past Time भववष्यकाल Future Time
  • 11. •Brahma - Creator Utapati (Janma) Jagr •Vishnu - Sustainer Sthiti (Jivan) •Mahesh – Destroyer Laya (Mrutu) •Jagruti Swapna Sushupti
  • 13. ब्रह्मप्रास्प्ि के ललए तनददथष्ट ववलभन्न साधनों में प्रणवोपासना मुख्य है। मुण्डकोपतनषद् में ललखा है: प्रणवो धनु:शरोह्यात्मा ब्रह्मिल्लक्ष्यमुच्यिे। अप्रमत्तेन वेद्धव्यं शरवत्तन्मयो भवेि ॥-(मुन्डकोपतनषद्-मुन्डक २ खन्ड २ श्लोक-४) अथाथिः- प्रणव धनुषै, आत्मा बाण है और ब्रह्म उसका लक्ष्य कहा जािा है। उसका सावधानी पूवथक भेदन करना चादहए और बाण के समान िन्मय हो जाना चादहए।। ४।।
  • 14. अ उ म अ अ म उ उ अ ॐ के उच्चारण
  • 15. ॐकारं बबन्दुसंयुक्िंतनत्यं ध्यायस्न्ि योधगन: कामदं मोक्षदं चैवॐकाराय नमो नम: ओमकार के रूप में हमारे हृदय के के न्र में रहिा है स्जस पर योधगयों का तनरन्िर ध्यान रहिा है जो हमारर सभी इच्छाओं की पूतिथ करिा है जो अपने भक्िों को मुस्क्ि देिा है