МУ-ын нийгэм эдийн засгийн байдал, 2018 он

1. Монгол Улсын нийгэм, эдийн засгийн байдал
2018 онд

2. ХҮН АМЫН СТАТИСТИК
Монгол Улсын хүн ам 2018 оны эцэст урьдчилсан дүнгээр 3.2 сая
болж, өмнөх оноос 61.6 мянган (1.9%) хүнээр өслөө.
Улсын хэмжээнд 2018 оны байдлаар 78993 хүүхэд төрсний 77528
(98.1%) нь Монгол Улсад, 1465 (1.9%) нь гадаадад төрсөн байна.
Төрсөн хүүхэд өмнөх оноос 3259 (4.3%)-ээр, нас барсан хүн 1518
(9.6%)-аар тус тус өсжээ. 1000 хүнд ногдох төрөлт 24.4, нас баралт
5.4, ердийн цэвэр өсөлт 19.0 байна.
1000 хүнд ногдох төрөлт өмнөх оноос 0.6 пункт, нас баралт 0.4 пункт,
хүн амын ердийн цэвэр өсөлт 0.2 пунктээр тус тус өслөө.

3. БҮРТГЭЛТЭЙ АЖИЛГҮЙ ИРГЭД
25.0 мянган бүртгэлтэй ажилгүй
иргэд
11.2 мянга нь ажилтай боловч өөр
ажил хайж байгаа иргэд
68.6% 31.4% Хөдөлмөр эрхлэлтийн байгууллагад ажил хайж бүртгүүлсэн иргэд
2018 оны эцэст 36.2 мянга, үүнээс 25.0 (69.0%) мянга нь
бүртгэлтэй ажилгүй иргэд, 11.2 (31.0%) мянга нь ажилтай боловч
өөр ажил хайж байгаа иргэд байна.
1.9% 3.2%
Өмнөх
оноос
Өмнөх
сараас
53.0%
Нийт бүртгэлтэй ажилгүй иргэд Нийт бүртгэлтэй ажилгүй иргэд өмнөх оноос 486 (1.9%) хүнээр
буурч, өмнөх сараас 782 (3.2%) хүнээр өсөж, 25.0 мянга болсны
13.2 (53.0%) мянга нь эмэгтэйчүүд байна.
Аймаг, нийслэлийн хөдөлмөр эрхлэлтийн байгууллагад 2018 онд
ажилгүй 93.5 мянган иргэн шинээр бүртгүүлж, бүртгэлтэй байсан
25.6 мянган иргэн ажилд зуучлагдан орж, 68.4 мянган иргэн
ажил идэвхтэй хайхгүй байгаа шалтгаанаар бүртгэлээс хасагдсан
байна.
28.6 мянган иргэн
ажилд зуучлагдан оржээ

4. НИЙГМИЙН ДААТГАЛ, ХАЛАМЖ
Нийгмийн даатгалын сангийн орлого 2018 онд өмнөх оноос 284.1 тэрбум төгрөгөөр нэмэгдэхэд тэтгэврийн
даатгалын сангийн орлого 256.0 (17.7%) тэрбум төгрөгөөр, үйлдвэрлэлийн осол, мэргэжлээс шалтгаалах
өвчний даатгалын сангийн орлого 65.0 (44.1%) тэрбум төгрөгөөр өссөн нь голлон нөлөөлсөн байна.
Нийгмийн даатгалын ерөнхий газар, Эрүүл мэндийн даатгалын ерөнхий газрын мэдээллээр нийгмийн
даатгалын сангийн орлого 2018 онд 2.4 их наяд төгрөг болж, өмнөх оноос 284.1 (13.4%) тэрбум төгрөгөөр
өслөө.
Нийгмийн даатгалын сангийн зарлага 2018 онд өмнөх оноос 255.6 тэрбум төгрөгөөр нэмэгдэхэд
ажилгүйдлийн даатгалын сангийн зарлага 214.8 (0.6%) сая төгрөгөөр буурсан хэдий ч тэтгэврийн
даатгалын сангийн зарлага 203.3 (14.4%) тэрбум төгрөгөөр өссөн нь голлон нөлөөлжээ.
2018 онд 18 хүртэлх насны 950.0 мянган хүүхдэд 209.0 тэрбум төгрөгийн хүүхдийн мөнгөн тэтгэмжийг
олгожээ.
Харин нийгмийн даатгалын сангийн зарлага 2.1 их наяд төгрөг болж, өмнөх оноос 255.6 (13.5%) тэрбум
төгрөгөөр өслөө.

5. 833.6 841.1 850.5
890.6 897.9 907.6
933.5
965.8
992.6
1 020.5
1 049.1
БОЛОВСРОЛ
 Бүх шатны сургуульд суралцагчид 2018/2019 оны хичээлийн жилийн эхэнд 1.0 саяд хүрч, өмнөх оноос 28.6
(2.8%) мянгаар өсжээ.
 Улсын хэмжээнд 2018/2019 оны хичээлийн жилд 1435 цэцэрлэгт 261.3 мянган хүүхэд хүмүүжиж байгаа нь
өмнөх оноос цэцэрлэгийн тоо 19 (1.3%)-өөр, хүүхдийн тоо 4.6 (1.8%) мянгаар тус тус нэмэгдсэн байна.
 Ерөнхий боловсролын 803 сургуульд 2018/2019 оны хичээлийн жилд 593.2 мянган сурагч өдрөөр суралцаж
байгаа нь өмнөх оноос сургуулийн тоо 5 (0.6%)-аар, суралцагчид 20.4 (3.6%) мянгаар нэмэгджээ.
 Их, дээд сургууль, коллежид 157.6 мянган оюутан суралцаж байгаа нь өмнөх оноос 2.4 (1.5%) мянгаар
өссөн байна.

6. Улсын хэмжээнд
бүртгэлтэй ажилгүй
иргэдийн 57.1
хувийг 15-34 насны
залуучууд эзэлж
байна.
2016 XII
2016 I-
XII
2015 I-
XII
2014 I-
XII
2016 I-
XII
2015 I-
XII
2014 I-
XII
Монгол улсад 2018 онд 77.1 мянган эх амаржиж, 77.5 мянган хүүхэд төрүүлсэн нь өмнөх
оноос амаржсан эх 3174 (4.3%)-өөр, амьд төрсөн хүүхэд 3200 (4.3%)-гаар нэмэгдсэн
байна.
1000 амьд төрөлтөд ногдох нялхсын эндэгдэл 2018 онд 13 болж, өмнөх оноос 1
хүүхдээр буурч, тав хүртэлх насны хүүхдийн эндэгдэл 17 болж, өмнөх онтой адил
түвшинд байна.
Эхийн эндэгдэл 2018 онд 20 болж, өмнөх онтой адил түвшинд байна. Харин 100 000
амьд төрөлтөд ногдох эхийн эндэгдэл 2018 онд 26 болж, өмнөх оноос 1-ээр буурсан
байна.
Цусан суулгаар өвчлөгчид 1178 (41.4%)-аар, салхин цэцгээр өвчлөгчид 2809 (41.1%)-
өөр, гар, хөл, амны өвчнөөр өвчлөгчид 482 (8.7%)-оор, мөөгөнцөрөөр өвчлөгчид 79
(5.7%)-өөр, гонококкт халдвараар өвчлөгчид 36 (0.8%)-гаар өссөн байна.
Халдварт өвчнөөр өвчлөгчид 2018 онд 42.1 мянга болж, өмнөх оноос 2226 (5.0 %)-гаар
буурсан байна.
ЭРҮҮЛ МЭНД

7. ГЭМТ ХЭРЭГ
Улсын хэмжээнд 2018 онд 36.2 мянган гэмт хэрэг бүртгэгдсэн нь өмнөх оноос
4.0 мянга (12.3%)-аар өсжээ.
Өмнөх оноос нийт гэмт хэрэг өсөхөд залилах гэмт хэрэг 2376 (79.3%),
хулгайн гэмт хэрэг 1202 (9.8%), хүний эрүүл мэндийн халдашгүй байдлын
эсрэг гэмт хэрэг 322 (3.7%), дээрмийн гэмт хэрэг 264 (21.4%), хөрөнгө
завших гэмт хэрэг 193 (52.3%), хүчингийн гэмт хэрэг 143 (38.0%)-аар өссөн
нь голлон нөлөөлөв.
Гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирол 2018 онд 193.3 тэрбум төгрөг, нөхөн
төлүүлсэн хохирлын хэмжээ 32.4 тэрбум төгрөг болж, өмнөх оноос учирсан
хохирол 4.7 (2.4%) тэрбум төгрөг, нөхөн төлүүлсэн хохирол 42.1 (56.5%)
тэрбум төгрөгөөр тус тус буурсан байна.
Гэмт хэргийн улмаас хохирсон иргэд 2018 онд 33.6 мянга болж, 1.7 мянга
(5.0%) нь 18 хүртэлх насны хүүхэд, 14.7 мянга (43.7%) нь эмэгтэйчүүд байна.

8. АЯЛАЛ ЖУУЛЧЛАЛ
Манай улсын хилээр 2018 онд давхардсан тоогоор 6.1 сая зорчигч
нэвтэрсэн нь өмнөх оноос 153.7 (2.6%) мянгаар өсжээ. Улсын хилээр
орсон зорчигчдын 39.5 хувь нь Замын-Yүд, 17.8 хувь нь Буянт-Ухаа, 11.8
хувь нь Гашуун сухайт, 11.3 хувь нь Алтанбулаг, 6.1 хувь нь Шивээ хүрэн,
13.4 хувь нь бусад боомтоор орсон байна.
Улсын хилээр 2018 онд гадаадын 598.4 мянган хүн орсон нь өмнөх оноос
55.7 (10.3%) мянгаар өсжээ.
Хилээр орсон гадаадын зорчигчдын 36.2 хувийг БНХАУ-ын иргэд, 22.3
хувийг ОХУ-ын иргэд, 14.4 хувийг БНСУ-ын иргэд, 3.6 хувийг Япон улсын
иргэд, 3.2 хувийг АНУ-ын иргэд, 2.7 хувийг Казахстан улсын иргэд, 17.6
хувийг бусад улсын иргэд тус тус эзэлж байна.
Давхардсан тоогоор 2.5 сая иргэн 2018 онд гадаадад зорчсоноос 1.8
(72.2%) сая нь хувийн журмаар зорчжээ.

9. МӨНГӨ, ЗЭЭЛ, ҮНЭТ ЦААС
Mөнгөний нийлүүлэлт (M2) 2018 оны 12 дугаар сарын эцэст 19.5 их наяд
төгрөг болж, өмнөх сараас 821.6 (4.4%) тэрбум төгрөг, өмнөх оны мөн
үеэс 3.6 (22.8%) их наяд төгрөгөөр өссөн байна.
Мөнгөний нийлүүлэлт 2018 оны 12 дугаар сард өмнөх сараас 821.6 тэрбум
төгрөгөөр өсөхөд төгрөгийн харилцах 527.0 тэрбум төгрөг, төгрөгийн
хадгаламж 514.1 тэрбум төгрөгөөр өссөн нь голлон нөлөөллөө.
Аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдэд олгосон нийт зээлийн өрийн
үлдэгдэл 2018 оны 12 дугаар сарын эцэст 17.2 их наяд төгрөг болж, өмнөх
сараас 506.8 (3.0%) тэрбум төгрөг, өмнөх оны мөн үеэс 3.6 (26.5%) их
наяд төгрөгөөр өссөн байна.
Хугацаа хэтэрсэн зээлийн өрийн үлдэгдэл 2018 оны 12 дугаар сарын эцэст
848.8 тэрбум төгрөг болж, өмнөх сараас 125.2 (12.9%) тэрбум төгрөгөөр
буурч, өмнөх оны мөн үеэс 25.4 (3.1%) тэрбум төгрөгөөр өсжээ.
Банкны системийн хэмжээгээр чанаргүй зээл 2018 оны 12 дугаар сарын
эцэст 1.8 их наяд төгрөг болж, өмнөх сараас 282.5 (13.7%) тэрбум
төгрөгөөр буурч, өмнөх оны мөн үеэс 631.5 (54.8%) тэрбум төгрөгөөр
өсжээ.

10. 2016 оны 12 дугаар сард 5960
эх амаржиж, 5994 хүүхэд
төрүүлсэн нь өмнөх сараас
амаржсан эх 302 (4.8%)-оор,
хүүхэд 331 (4.9%)-ээр буурчээ.
Нялхсын эндэгдэл улсын
хэмжээгээр 2016 онд 1315
болж, өмнөх оноос 81
(6.6%)-ээр, 5 хүртэлх насны
хүүхдийн эндэгдэл 1628
болж, өмнөх оноос 152
(10.3%)-оор өсчээ.
2014 I-XII
2015 I-XII
2016 I-XII
МОНГОЛБАНКНЫ НЭРЛЭСЭН ДУНДАЖ ХАНШ*
2637.35 төгрөг
өмнөх оны мөн
үеэс 8.4%-иар
суларчээ.
383.03 төгрөг
өмнөх оны мөн
үеэс 3.8%-иар
суларчээ.
39.15 төгрөг
өмнөх оны мөн
үеэс 5.7%-иар
чангарчээ.
* Төгрөгийн валюттай харьцах ханш

11. УЛСЫН НЭГДСЭН ТӨСӨВ
Улсын нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн орлого, тусламжийн нийт хэмжээ 2018 оны урьдчилсан
гүйцэтгэлээр 9.2 их наяд төгрөг, зарлага, эргэж төлөгдөх цэвэр зээлийн нийт хэмжээ 9.2 их наяд
төгрөг болж, Улсын нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн нийт тэнцэл 2017 онд 1.7 их наяд төгрөгийн
алдагдалтай гарч байсан бол 2018 оны урьдчилсан гүйцэтгэлээр 11.9 тэрбум төгрөгийн ашигтай
гарлаа.
Улсын нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн тэнцлийн алдагдал
өмнөх оноос 1.8 их наяд төгрөгөөр буурахад тэнцвэржүүлсэн
орлого, тусламжийн хэмжээ 2.0 (26.9%) их наяд төгрөгөөр
өссөн нь голлон нөлөөлжээ.
Татварын нийт орлого 8.2 их наяд төгрөг болж, өмнөх оны мөн үеэс 1.9 (30.0%) их
наяд төгрөгөөр өсөхөд
нэмэгдсэн өртгийн албан татвар 577.9 (35.7%) тэрбум төгрөг,
орлогын албан татвар 473.2 (29.3%) тэрбум төгрөг,
нийгмийн даатгалын орлого 299.5 (22.7%) тэрбум төгрөг,
онцгой албан татвар 234.7 (45.2%) тэрбум төгрөг,
гадаад үйл ажиллагааны орлого 170.1 (33.2%) тэрбум төгрөг,
бусад татвар, төлбөр хураамжийн орлого 125.6 (21.4%) тэрбум төгрөгөөр өссөн нь
голлон нөлөөлсөн байна.

12. 2015 I-XII
2014 I-XII
2016 I-XII
ГАДААД ХУДАЛДАА
Монгол Улс 2018 онд нийт 156 улстай худалдаа хийж, гадаад худалдааны нийт
бараа эргэлт 12.9 тэрбум америк доллар, үүнээс экспорт 7.0 тэрбум америк
доллар, импорт 5.9 тэрбум америк долларт хүрлээ.
Гадаад худалдааны тэнцэл 2017 онд 1.8 тэрбум америк долларын ашигтай
гарч байсан бол 2018 онд өмнөх онooс 726.5 (39.0%) сая америк доллараар
буурч, 1.1 тэрбум америк доллар болжээ.
Экспорт 2018 онд өмнөх онooс 811.2 сая америк доллараар өсөхөд эрдэс
бүтээгдэхүүний экспорт 1.1 тэрбум америк доллар, нэхмэл бүтээгдэхүүний экспорт
74.3 сая америк доллараар өссөн нь голлон нөлөөлсөн байна.
Импорт өмнөх онooс 1.5 тэрбум америк доллараар өсөхөд эрдэс
бүтээгдэхүүний импорт 339.9 сая америк доллар, үүнээс дизелийн түлш 148.8 сая
америк доллар, машин, механик төхөөрөмж, цахилгаан хэрэгсэл, тэдгээрийн
сэлбэг, эд анги 363.2 сая америк доллараар, тээврийн хэрэгсэл, тэдгээрийн эд
анги 274.1 сая америк доллараар, үндсэн төмөрлөг, түүгээр хийсэн
бүтээгдэхүүний импорт 206.5 сая америк доллараар өссөн нь голлон нөлөөлжээ.

13. ХЭРЭГЛЭЭНИЙ ҮНИЙН ИНДЕКС
Хэрэглээний бараа, үйлчилгээний үнэ 2018 оны 12 дугаар сард улсын
хэмжээнд өмнөх сараас 0.6 хувиар өсөж, өмнөх оны жилийн эцсээс 8.1
хувиар өссөн байна.
Хэрэглээний бараа, үйлчилгээний үнэ 2018 оны 12 дугаар сард өмнөх оны
мөн үеэс 8.1 хувиар өсөхөд хүнсний бараа, ундаа, усны бүлгийн үнэ дүнгээрээ
9.1 хувь (согтууруулах бус ундааны дэд бүлгийн үнэ 5.2 хувь, сүү, сүүн
бүтээгдэхүүн, өндөгний дэд бүлгийн үнэ 8.5 хувь), согтууруулах ундаа, тамхины
бүлгийн үнэ дүнгээрээ 8.0 хувь, тээврийн бүлгийн үнэ дүнгээрээ 9.7 хувь, орон сууц,
ус, цахилгаан, хийн болон бусад түлшний бүлгийн үнэ дүнгээрээ 16.3 хувь
(цахилгаан, хийн болон бусад түлшний дэд бүлгийн үнэ 23.7 хувь), эм тариа,
эмнэлгийн үйлчилгээний бүлгийн үнэ дүнгээрээ 11.4 хувиар өссөн нь голлон
нөлөөлсөн байна.
Хэрэглээний бараа, үйлчилгээний үнэ 2018 оны 12 дугаар сард өмнөх
сараас 0.6 хувиар өсөхөд хүнсний бараа, ундаа, усны бүлгийн үнэ дүнгээрээ 1.9
хувь, орон сууц, ус, цахилгаан, хийн болон бусад түлшний бүлгийн үнэ дүнгээрээ
1.1 хувь, хувцас, бөс бараа, гутал болон эм тариа, эмнэлгийн үйлчилгээний
бүлгийн үнэ тус бүр 0.5 хувиар өссөн нь голлон нөлөөлсөн байна.

14. БИЗНЕС РЕГИСТРИЙН САН
Статистикийн бизнес регистрийн санд 2018 оны эцсийн байдлаар
170.2 мянган аж ахуйн нэгж, байгууллага бүртгэлтэй байгаагийн 85.7
(50.4%) мянга нь үйл ажиллагаа явуулж байна.
Үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуйн нэгж, байгууллагын 86.2
хувь нь 1-9 ажиллагчидтай, 6.0 хувь нь 10-19 ажиллагчидтай, 4.9
хувь нь 20-49 ажиллагчидтай, 2.9 хувь нь 50-иас дээш
ажиллагчидтай байна.
Үйл ажиллагаа явуулаагүй 84.4 мянган аж ахуйн нэгж, байгууллагын
44.5 (52.7%) мянга нь үйл ажиллагаагаа эхлээгүй, 35.5 (42.0%)
мянга нь түр зогсоосон, 1.8 (2.2%) мянга нь бүрэн зогсоосон, 2.6
(3.1%) мянга нь хаяг тодорхойгүй болон бусад шалтгаантай байна.

15. ХӨДӨӨ АЖ АХУЙ
АДУУ:
3.9 сая
толгой, өмнөх
оноос 0.4 %-
аар өссөн.
ҮХЭР:
4.4 сая толгой,
өмнөх оны мөн
үеэс 0.2%-аар
буурсан.
ТЭМЭЭ:
459.7 мянган
толгой, өмнөх оны
мөн үеэс 5.9%-аар
өссөн.
ХОНЬ:
30.6 сая толгой,
өмнөх оны мөн
үеэс 1.5%-аар
өссөн.
ЯМАА:
27.1 сая толгой,
өмнөх оны мөн
үеэс 0.8%-аар
буурсан.
Улсын хэмжээгээр 2018 оны эцэст 66.5 сая мал тоологдов.
Улсын хэмжээнд 2018 онд төллөх насны 28.2 сая хээлтэгч малын 21.2 сая (75.0%) нь төллөжээ. Гүүний 67.3
хувь, үнээний 76.1 хувь, ингэний 50.8 хувь, эм хонины 80.7 хувь, эм ямааны 69.4 хувь нь төллөсөн байна.
Оны эхэнд тоологдсон нийт малын 4.0 хувь буюу 2.6 сая том мал 2018 онд зүй бусаар хорогджээ.

16. Улсын хэмжээгээр 2018 онд нийт 508.1 мянган га талбайд тариалалт хийсэн нь өмнөх оноос 16.2
мянган га (3.1%) -гаар буурсан байна.
2018 онд Үр тариа 453.8 мянган тонн, төмс 168.9 мянган тонн, хүнсний ногоо 100.7 мянган тонныг
хураан авч, 1.2 сая тонн хадлан, 51.1 мянган тонн гар тэжээл бэлтгэсэн байна.
Нийт тариалсан талбайн хэмжээ буурсан хэдий ч өмнөх онтой харьцуулахад хураасан үр тариа
215.7 (90.6%) мянган тонн, төмс 47.1 (38.6%) мянган тонн, хүнсний ногоо 18.6 (22.7%) мянган
тонн, хадлан 221.2 (21.9%) мянган тонноор өсөж, бэлтгэсэн гар тэжээл 1.2 (2.3%) мянган тонноор
буурсан байна.
ХӨДӨӨ АЖ АХУЙ

17. АЖ ҮЙЛДВЭР
Аж үйлдвэрийн салбарын нийт үйлдвэрлэл 2018 оны урьдчилсан
гүйцэтгэлээр 15.7 их наяд төгрөгт хүрч, өмнөх оноос 2.7 (21.0%)
их наяд төгрөгөөр өслөө.
Үүнд уул уурхай, олборлох аж үйлдвэрийн нийт үйлдвэрлэл
өмнөх оноос 1.8 (19.6%) их наяд төгрөгөөр, үүнээс нүүрс
олборлолт 1.6 (63.1%) их наяд төгрөг, металлын хүдэр
олборлолт 198.3 (3.4%) тэрбум төгрөгөөр тус тус өссөн нь голлон
нөлөөлөв.
Аж үйлдвэрийн салбарын борлуулсан бүтээгдэхүүн 2018 оны
урьдчилсан гүйцэтгэлээр 18.3 их наяд төгрөгт хүрч, өмнөх оноос
3.1 (20.7%) их наяд төгрөгөөр өслөө. Нийт борлуулсан
бүтээгдэхүүний 12.6 их наяд төгрөг буюу 68.7 хувийг гадаад зах
зээлд борлуулжээ.

18. Агаарын тээврийн орлого
422.2 тэрбум төгрөг болж
9.5 хувь өслөө.
Төмөр замын тээврийн орлого
616.5 тэрбум төгрөг болж
16.3 хувь өслөө.
төмөр замаар
25.7 сая тонн ачаа
тээвэрлэн
12.9 хувь өссөн.
агаарын тээврээр
944.6 мянган хүн
тээвэрлэн
13.3 хувь өссөн.
агаарын тээврээр
3.1 мян.тонн
ачаа тээвэрлэн
2.0 хувь өссөн.
ТЭЭВЭР
төмөр замаар
2.6 сая хүн
тээвэрлэн
2.4 хувь буурсан.