2. XII საუკუნის დიდი ქართველი პოეტი და მოაზროვნე,
ავტორი საქვეყნოდ ცნობილი პოემისა „ვეფხისტყაოსანი“.
მსოფლიოს მრავალ ლიტერატურათმცოდნეთა მიერ მიიჩნევა
შუასაუკუნეების მსოფლიო ლიტერატურის ერთ-ერთ
უმნიშვნელოვანეს წარმომადგენლად.
პოეტის დაბადების თარიღად მიიჩნევენ 1160-1165 წლებს.
ის ცხოვრობდა საქართველოს მეფის თამარისა და მისი
მეუღლის დავით სოსლანის ზეობის პერიოდში, ქართული
სახელმწიფოსა და მისი ხალხის მატერიალური და
სულიერი აყვავების პერიოდში.
4. რუსთაველის ფრესკული
პორტრეტი XIII საუკუნის I
ნახევრის წარწერით,
რომელიც რესტავრირებული
სახითაა შემონახული
იერუსალიმის ჯვრის
მონასტრის სვეტზე
5.
6.
7. დღემდე მოღწეულია ვეფხისტყაოსნის 160-ზე მეტი ხელნაწერი წიგნი.
ბეჭდურად პოემა პირველად 1712 წელს ვახტანგ VI-ის მიერ გამოიცა.
ვეფხისტყაოსნის ზოგიერთი ხელნაწერი ნუსხა გაფორმებულია
მდიდრული ორნამენტებითა და მინიატიურებით. სხვადასხვა მხატვრის
მიერ შექმნილია ილუსტრაციები. პოემა გადათარგმნილია მსოფლიოს
მრავალ ენაზე.
8.
9. უძველესი, სრული ხელნაწერი
ეკუთვნის მამუკა თავაქალაშვილს
და იგი 1646 წლით თარიღდება.
მამუკას შექმნილი აქვს 39
მინიატიურა ვეფხისტყაოსათვის,
ილუსტრაციებს ეტყობა
ტრადიციული ქართული
ხელოვნების გავლენა. გარდა ამ
მინიატიურებისა, ვეფხისტყაოსნის
თავაქალაშვილისეულ ნუსხას
დართული აქვს შოთა რუსთაველის
გამოსახულებაც და მამუკას
ავტოპორტრეტიც.
10.
11.
12.
13.
14. გარდა მამუკა თავაქალაშვილისეული ვეფხისტყაოსნისა, XVII საუკუნის
60-იანი წლებით თარიღდება და ერთ-ერთი უძველესია იოსებ
თბილელის მიერ გადაწერილი ე. წ. „ზაზასეული ვეფხისტყაოსანი“.
კალიგრაფიულად და გაფორმებით ერთ-ერთი გამორჩეულია 1680
წელს ბეგთაბეგ ავთანდილის ძე მარტიროზაშვილის გადაწერილი
ვეფხისტყაოსანი . აღსანიშნავია ასევე პაპუნა ბებურიშვილისეული
ხელნაწერი. XVII საუკუნეშია შესრულებული ე. წ.
„თარხანმოურავისეული ვეფხისტყაოსანი“, რომელიც დღეს
ოქსფორდში ინახება. ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრის საცავებში
დაცულია ასევე სულხან-საბა ორბელიანის ხელით ნაწერი
ვეფხისტყაოსანი და XVIII საუკუნის ნუსხა, რომელიც „წერეთლისეული
ვეფხისტყაოსნის“ სახელწოდებითაა ცნობილი. წერეთლისეული
ვეფხისტყაოსანი გამორჩეულია მინიატიურების სიმრავლით.
ვეფხისტყაოსნის რამდენიმე ხელნაწერი შესრულებულია XIX
საუკუნეშიც
15.
16. 1881 წლიდან მოწინავე ქართული
ინტელიგენციის თხოვნით ვეფხისტყაოსნის
ილუსტრაციებზე მუშაობდა უნგრელი
მხატვარი მიხაი ზიჩი. მიუხედავად იმისა, რომ
მას მხოლოდ 14 სურათი შეუკვეთეს, მან 34
ნახატი შეასრულა, საიდანაც საგამომცემლო
კომისიამ 27 შეარჩია. ზიჩიმ ნამუშევრები
ქართველებს უსასყიდლოდ გადასცა. მისი
ილუსტრაციები საქართველოს ხელოვნების
სახელმწიფო მუზეუმში ინახება
17.
18.
19.
20.
21. სერგო
ქობულაძე ლევან ცუცქირიძელადო გუდიაშვილი
ვეფხისტყაოსნის ილუსტრაციები შექმნილი აქვს ასევე სერგო
ქობულაძეს, ლევან ცუცქირიძეს, ლადო გუდიაშვილს.
25. დღემდე ჩვენამდე მოღწეულია
ვეფხისტყაოსნის 160-ზე მეტი ხელნაწერი
წიგნი. რომლიდანაც უმეტესობა
მდიდრული ორნამენტებითა და
მინიატიურებით არის შემკული, აგრეთვე
სხვადასხვა მხატვრის მიერ შექმნილია
ილუსტრაციები.
პოემა გადათარგმნილია მსოფლიოს
მრავალ ენაზე.