Chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp kế toán-kiểm toán

1. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
BO TÀI CHÍNH CONG HOÀ XÃ HOI CH NGHĨA VIET NAM
1
ðoc lap - T# do - Hnh phúc
Sô: 87/2005/Qð-BTC
Hà Noi, ngày 01 tháng 12 năm 2005
QUYÊT ð/NH
Vê viec ban hành và công bô
Chuan m#c ño ñ:c nghê nghiep kê toán, kiem toán Viet Nam
BO TRƯCNG BO TÀI CHÍNH
- Căn c Luat Kê toán sô 03/2003/QH11 ngày 17/6/2003;
- Căn c Ngh' ñ'nh sô 128/2004/Nð-CP ngày 31/5/2004 c,a Chính ph,
quy ñ'nh chi tiêt và hư4ng dan thi hành Luat Kê toán trong lĩnh v:c kê toán nhà
nư4c, Ngh' ñ'nh sô 129/2004/Nð-CP ngày 31/5/2004 c,a Chính ph, quy ñ'nh
chi tiêt và hư4ng dan thi hành Luat Kê toán trong hot ñong kinh doanh và Ngh'
ñ'nh sô 185/2004/Nð-CP ngày 08/11/2004 c,a Chính ph, vê xB pht vi phm
hành chính trong lĩnh v:c kê toán;
- Căn c Ngh' ñ'nh sô 105/2004/Nð-CP ngày 30/3/2004 c,a Chính ph,
vê Kiem toán ñoc lap và Ngh' ñ'nh sô 133/2005/Nð-CP ngày 31/10/2005 c,a
Chính ph, vê viec sBa ñoi, bo sung mot sô ñiêu c,a Ngh' ñ'nh sô 105/2004/Nð-
CP ngày 30/4/2004 c,a Chính ph, vê kiem toán ñoc lap;
- Căn c Ngh' ñ'nh sô 77/2003/Nð-CP ngày 01/7/2003 c,a Chính ph,
quy ñ'nh chc năng, nhiem vH, quyên hn và cơ câu to chc c,a Bo Tài chính;
Nham nâng cao s: tín nhiem c,a xã hoi vê he thông thông tin kê toán,
kiem toán; to lap s: công nhan vê tính chuyên nghiep c,a ngưPi làm kê toán,
ngưPi làm kiem toán và ñQm bQo chât lưRng d'ch vH kê toán, kiem toán;
Theo ñê ngh' c,a VH trưUng VH Chê ño kê toán và Kiem toán và Chánh
Văn phòng Bo,
QUYÊT ð/NH:
ðiêu 1: Ban hành kèm theo Quyêt ñ'nh này Chuan m:c ño ñc nghê
nghiep kê toán, kiem toán Viet Nam áp dHng cho tât cQ ngưPi làm kê toán,

2. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
ngưPi làm kiem toán và công ty kê toán, kiem toán. Viec áp dHng cho t[ng ñôi
tưRng ñưRc quy ñ'nh cH the trong noi dung Chuan m:c.
ðiêu 2: Quyêt ñ'nh này có hieu l:c thi hành sau 15 ngày, ke t[ ngày ñăng
2
công báo.
ðiêu 3: Các công ty kê toán, kiem toán, kiem toán viên hành nghê, ngưPi
hành nghê kê toán và các ñơn v' kê toán trong cQ nư4c có trách nhiem trien khai
th:c hien Chuan m:c ño ñc nghê nghiep kê toán, kiem toán trong hot ñong
c,a moi ñơn v'.
Giao Hoi Kê toán và Kiem toán Viet Nam (VAA) hư4ng dan và kiem tra
viec th:c hien chuan m:c ño ñc nghê nghiep kê toán, kiem toán cho nhbng
ngưPi làm kê toán và ngưPi hành nghê kê toán. Giao Hoi Kiem toán viên hành
nghê Viet Nam (VACPA) hư4ng dan và kiem tra viec th:c hien chuan m:c ño
ñc nghê nghiep kê toán, kiem toán cho kiem toán viên và kiem toán viên hành
nghê.
VH trưUng VH Chê ño Kê toán và Kiem toán, Chánh văn phòng Bo và Th,
trưUng các ñơn v' liên quan thuoc Bo Tài chính có trách nhiem hư4ng dan, kiem
tra và thi hành Quyêt ñ'nh này./.
Nơi nhan: KT. BO TRƯCNG
- Th, tư4ng, các Phó Th, tư4ng (ñe báo cáo)
THJ TRƯCNG
- Văn phòng TW ðQng
- Văn phòng Quôc hoi
- Văn phòng Ch, t'ch nư4c (ñã ký)
- Văn phòng Chính ph,
- Các Bo, cơ quan ngang Bo
- Tòa án Nhân dân tôi cao
- Vien Kiem sát Nhân dân tôi cao
- Cơ quan TW c,a các ñoàn the
- CHc Kiem tra văn bQn (Bo Tư pháp)
Trân Văn Tá
- SU Tài chính, CHc thuê các tenh, thành phô
tr:c thuoc TW
- Các công ty kê toán, kiem toán
- Các TrưPng ðH KTQD, ðH Kinh tê TP.HCM
- Các Tong công ty 91
- Công báo
- Hoi Kê toán và Kiem toán Viet Nam (VAA)
- Hoi Kiem toán viên hành nghê Viet Nam (VACPA)
- Các ñơn v' thuoc Bo Tài chính
- VH Pháp chê (Bo Tài chính)
- Lưu: VT, VH CðKT.

3. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
HE THÔNG
CHUAN MrC KIEM TOÁN VIET NAM
CHUAN MOC
ðPO ðJC NGHÊ NGHIEP KÊ TOÁN, KIEM TOÁN
(Ban hành và công bô theo Quyêt ñnh sô 87/2005/Qð-BTC
ngày 01/12/2005 c(a Bo trư,ng Bo Tài chính)
3
QUY ð/NH CHUNG
01. MUc ñích cWa Chuan m#c này là quy ñ'nh các nguyên tac, noi dung và hư4ng dan áp
dHng các tiêu chuan ño ñc nghê nghiep c,a ngưPi hành nghê kê toán, kiem toán viên
hành nghê và ngưPi làm kê toán, kiem toán trong các doanh nghiep và to chc nham ñQm
bQo ñt ñưRc nhbng tiêu chuan cao nhât vê trình ño chuyên môn, vê mc ño hot ñong và
ñáp ng ñưRc s: quan tâm ngày càng cao c,a công chúng. Chuan m:c này ñat ra bôn yêu
câu cơ bQn sau:
a) S: tín nhiem: Nâng cao s: tín nhiem c,a xã hoi ñôi v4i he thông thông tin c,a kê toán
và kiem toán;
b) Tính chuyên nghiep: To lap s: công nhan c,a ch, doanh nghiep, to chc, khách hàng
và các bên liên quan vê tính chuyên nghiep c,a ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem
toán, ñac biet là ngưPi hành nghê kê toán và kiem toán viên hành nghê;
c) Chât lưRng d'ch vH: ðQm bQo chât lưRng d'ch vH kê toán, kiem toán ñt ñưRc các
chuan m:c cao nhât;
d) S: tin cay: To ra s: tin cay c,a ngưPi sB dHng d'ch vH kê toán, kiem toán vê khQ năng
chi phôi c,a chuan m:c ño ñc ñôi v4i viec cung câp các d'ch vH ñó.
02. Noi dung cWa Chuan m#c này quy ñ'nh mHc ñích, các nguyên tac ño ñc cơ bQn; tiêu
chuan ño ñc áp dHng chung cho tât cQ nhbng ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem
toán; tiêu chuan ño ñc áp dHng riêng cho kiem toán viên hành nghê, nhóm kiem toán
và công ty kiem toán; tiêu chuan ño ñc áp dHng cho ngưPi có Chng che kiem toán viên
hoac Chng che hành nghê kê toán làm viec trong các doanh nghiep, to chc.
03. Chuan m#c này áp dUng cho tât cY ngư[i làm kê toán và ngư[i làm kiem toán, gôm:

4. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
a) NgưPi làm kê toán, làm kê toán trưUng, làm kiem toán noi bo trong các doanh nghiep
4
và các ñơn v' kê toán nhà nư4c;
b) Nhbng ngưPi có Chng che kiem toán viên hoac Chng che hành nghê kê toán ñang
làm kê toán, làm kê toán trưUng, kiem toán noi bo, ch, doanh nghiep hoac công viec
khác trong các doanh nghiep, to chc;
c) NgưPi có Chng che kiem toán viên hoac Chng che hành nghê kê toán ñang ñăng ký
hành nghê trong các doanh nghiep d'ch vH kê toán, kiem toán;
d) Doanh nghiep kê toán, kiem toán phQi th:c hien các quy ñ'nh c,a Chuan m:c này
trong suôt quá trình hot ñong.
NgưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán trong các lĩnh v:c khác cũng phQi áp dHng
các quy ñ'nh c,a Chuan m:c này trong quá trình hot ñong nghê nghiep. Phm vi áp
dHng Chuan m:c này cho t[ng ñôi tưRng ñưRc quy ñ'nh cH the trong phân Noi dung
Chuan m:c.
04. ðơn v' ñưRc cung câp d'ch vH kê toán, kiem toán, các doanh nghiep và to chc sB dHng
ngưPi làm kê toán, ngưPi làm kiem toán, các to chc và cá nhân có liên quan ñên công
tác kê toán và kiem toán phQi có nhbng hieu biêt cân thiêt vê Chuan m:c ño ñc nghê
nghiep kê toán, kiem toán này ñe l:a chxn và sB dHng ngưPi làm kê toán, làm kiem toán
hoac cung câp d'ch vH kê toán, kiem toán và ñe có cơ sU sB dHng thông tin kê toán, kiem
toán và phôi hRp trong hot ñong nghê nghiep kê toán, kiem toán.
Các thuat ng0 trong Chuan m3c này ñư4c hieu như sau:
05. Báo cáo tài chính: Là các báo cáo ñưRc lap theo chuan m:c kê toán và chê ño kê toán
hien hành phQn ánh các thông tin kinh tê, tài chính ch, yêu c,a ñơn v' kê toán. Báo cáo
tài chính gôm: BQng cân ñôi kê toán, báo cáo kêt quQ hot ñong kinh doanh, báo cáo lưu
chuyen tiên te và bQn thuyêt minh báo cáo tài chính.
06. Các bên liên quan: Các bên ñưRc coi là liên quan nêu mot bên có khQ năng kiem soát
hoac có Qnh hưUng ñáng ke ñôi v4i bên kia trong viec ra quyêt ñ'nh tài chính và hot
ñong.
Các bên có liên quan là bên có mot trong các môi quan he sau v4i khách hàng:
a) Có s: kiem soát tr:c tiêp hoac gián tiêp ñôi v4i khách hàng v4i ñiêu kien khách hàng
có tính trxng yêu ñôi v4i bên ñó;
b) Có lRi ích tài chính tr:c tiêp trong khách hàng v4i ñiêu kien là bên ñó có Qnh hưUng
ñáng ke ñên khách hàng và lRi ích trong khách hàng là trxng yêu ñôi v4i bên ñó;
c) Bên mà khách hàng có s: kiem soát tr:c tiêp hoac gián tiêp;
d) Bên mà khách hàng hoac mot to chc liên quan ñên khách hàng theo mHc (c) nói trên
có lRi ích tài chính tr:c tiêp to ra Qnh hưUng ñáng ke ñôi v4i to chc này và lRi ích tài
chính ñó là trxng yêu ñôi v4i khách hàng và to chc liên quan ñên khách hàng theo
mHc (c).
07. Công khai: Là công bô thông tin cho công chúng vê ngưPi hành nghê kê toán và kiem
toán viên hành nghê, nhưng không nham mHc ñích quQng cáo cho ngưPi ñó.
08. Công ty kiem toán: Là mot to chc có the gôm:

5. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
a) Mot doanh nghiep cung câp d'ch vH kiem toán ñoc lap theo quy ñ'nh c,a pháp luat
(như công ty kiem toán A, công ty kiem toán B có tư cách pháp nhân ñoc lap); và
b) Mot to chc kiem soát các ñơn v' nêu U ñiem (a) (như Tong công ty, công ty my); hoac/
5
và
c) Mot to chc ch'u s: kiem soát c,a các ñơn v' nêu U ñiem (a) (như chi nhánh công ty,
văn phòng ñi dien).
- Doanh nghiep kê toán, kiem toán: Là mot doanh nghiep, công ty chuyên cung câp d'ch
vH kê toán, kiem toán và các d'ch vH chuyên nghiep khác cho công chúng.
09. Chi nhánh: Là ñơn v' riêng biet câp dư4i công ty, ñưRc to chc theo v' trí ñ'a lý hay lĩnh
v:c cung câp d'ch vH.
10. Dch v kê toán, kiem toán: Là các d'ch vH ñòi hzi chuyên môn kê toán, kiem toán hoac
các ky năng có liên quan, do mot ngưPi hành nghê kê toán hoac kiem toán viên hành nghê
th:c hien, gôm d'ch vH kê toán, kiem toán, thuê, tư vân quQn lý và các d'ch vH tư vân khác.
11. ðơn v niêm yêt: Là ñơn v' có chng khoán ñưRc niêm yêt chính thc trên sàn giao d'ch
chng khoán, hoac ñưRc mua, bán theo quy ñ'nh c,a sàn giao d'ch hoac các to chc
tương ñương như: công ty co phân, to chc kinh doanh chng khoán, công ty quQn lý quy
ñâu tư chng khoán và công ty ñăng ký giao d'ch chng khoán.
12. ðáng ke (Tr?ng yêu): Là thuat ngb dùng ñe the hien tâm quan trxng c,a mot thông tin,
mot sô lieu mà nêu thiêu hoac không có thông tin ñó se Qnh hưUng ñên quyêt ñ'nh c,a
ngưPi có liên quan. Thông tin ñáng ke the hien vê sô lưRng hoac bQn chât c,a thông tin.
13. Giám ñôc (Thành viên Ban Giám ñôc): Là nhbng ngưPi có trách nhiem vê quQn tr' công
ty (ke cQ các chc danh khác có trách nhiem quQn tr' công ty).
- Giám ñôc ph trách h4p ñông ñBm bBo (H4p ñông kiem toán): Là ngưPi ch'u trách
nhiem chính trong hai ngưPi ch'u trách nhiem ký Báo cáo kiem toán báo cáo tài chính
hoac báo cáo tài chính hRp nhât c,a khách hàng kiem toán, và cũng có the ch'u trách
nhiem ký Báo cáo kiem toán báo cáo tài chính các câu phân c,a báo cáo tài chính hRp
nhât nêu yêu câu phát hành mot Báo cáo kiem toán ñoc lap.
14. H4p ñông kiem toán (H4p ñông ñBm bBo): Là s: thza thuan bang văn bQn giba doanh
nghiep kiem toán v4i khách hàng vê các ñiêu khoQn và ñiêu kien th:c hien kiem toán,
trong ñó xác ñ'nh mHc tiêu, phm vi kiem toán, quyên và trách nhiem c,a moi bên, hình
thc báo cáo kiem toán, thPi gian th:c hien, các ñiêu khoQn vê phí, vê xB lý khi tranh
châp hRp ñông. HRp ñông kiem toán là hRp ñông cung câp d'ch vH kiem toán. D'ch vH
kiem toán là d'ch vH cung câp mot mc ño ñQm bQo cao vê viec các báo cáo tài chính
không còn cha ñ:ng các sai sót trxng yêu hoac nêu còn sai sót trxng yêu thì ñã ñưRc
phát hien. HRp ñông kiem toán là mot loi hRp ñông ñQm bQo.
15. H4p ñông ñBm bBo (Dch v ñBm bBo): Là hRp ñông d'ch vH, theo ñó kiem toán viên
hành nghê ñưa ra ý kiên kêt luan nham nâng cao mc ño tin cay c,a ngưPi sB dHng thông
tin. HRp ñông ñQm bQo ñưRc th:c hien ñe cung câp:
a) S: ñQm bQo U mc ño cao các vân ñê phù hRp v4i các tiêu chuan ñưRc ñat ra t[ trư4c
xét trên các khía cnh trxng yêu; hoac
b) S: ñQm bQo U mc ño v[a phQi các vân ñê hRp lý trong các trưPng hRp cH the.

6. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
HRp ñông ñQm bQo bao gôm hRp ñông tuân th, các Chuan m:c kiem toán Viet Nam,
ñưRc xây d:ng trên cơ sU các chuan m:c quôc tê chung vê hot ñong ñQm bQo, do Bo Tài
chính ban hành, hoac tuân th, các chuan m:c cH the vê hRp ñông ñQm bQo do Bo Tài
chính ban hành, ví dH cuoc kiem toán báo cáo tài chính hoac soát xét báo cáo tài chính
theo các Chuan m:c Kiem toán Viet Nam.
16. Kê toán viên (NgưEi làm kê toán): Là nhbng ngưPi c,a doanh nghiep hoac to chc (có
hoac không có Chng che kiem toán viên hoac Chng che hành nghê kê toán) ch'u trách
nhiem th:c hien công viec kê toán c,a ñơn v' ñó. NgưPi làm kê toán bao gôm cQ ngưPi
hành nghê kê toán.
17. Kê toán viên chuyên nghiep: Là nhbng ngưPi có Chng che hành nghê kê toán c,a Viet
Nam hay c,a nư4c ngoài nhưng làm viec trong các doanh nghiep và to chc.
18. NgưEi hành nghê kê toán: Là nhbng ngưPi có Chng che kiem toán viên hoac Chng
che hành nghê kê toán có ñăng ký kinh doanh d'ch vH kê toán, hành nghê cá nhân hoac
hành nghê trong các doanh nghiep kê toán, kiem toán.
19. Khách hàng kiem toán: Là các doanh nghiep, ñơn v' và to chc ñưRc doanh nghiep kiem
toán cung câp d'ch vH kiem toán theo yêu câu. Khách hàng kiem toán còn bao gôm cQ các
bên có liên quan, nhât là khi khách hàng kiem toán là công ty niêm yêt.
20. Khách hàng sG dng dch v ñBm bBo (dch v kiem toán): Là các doanh nghiep và to
chc ñưRc doanh nghiep kiem toán cung câp d'ch vH ñQm bQo (d'ch vH kiem toán) theo
yêu câu.
21. Kiem toán viên: Là nhbng ngưPi có Chng che kiem toán viên nhưng chưa ñăng ký hành
nghê kiem toán hoac ñã ñăng ký hành nghê kiem toán nhưng chưa ñưRc công ty kiem
toán giao trách nhiem ký báo cáo kiem toán (là ngưPi có ñ, tiêu chuan và ñiêu kien theo
quy ñ'nh c,a pháp luat cho ngưPi hành nghê kiem toán nhưng chưa ñưRc công ty kiem
toán giao trách nhiem ký báo cáo kiem toán).
- Kiem toán viên hành nghê: Là nhbng ngưPi có Chng che kiem toán viên ñã ñăng ký
hành nghê ti mot doanh nghiep kiem toán ñưRc thành lap và hot ñong theo pháp luat
Viet Nam và ñưRc công ty kiem toán giao trách nhiem ký báo cáo kiem toán.
22. Kiem toán viên tiên nhiem: Là kiem toán viên hành nghê ñã th:c hien hRp ñông kiem
toán hoac ñã th:c hien công viec kê toán, thuê, tư vân cho khách hàng kỳ trư4c hoac các
kỳ trư4c.
- Kiem toán viên hien thEi: Là kiem toán viên hành nghê hien ñang th:c hien mot hRp
ñông kiem toán hoac ñang th:c hien công viec kê toán, thuê, tư vân hoac d'ch vH chuyên
nghiep cho mot khách hàng.
- Kiem toán viên ñư4c mEi: Là kiem toán viên hành nghê (Kiem toán viên hien thPi hoac
kiem toán viên tiên nhiem) ñưRc khách hàng mPi th:c hien các d'ch vH liên quan ñên
kiem toán, kê toán, thuê, tư vân hoac các d'ch vH tương t:, hoac ngưPi ñưRc yêu câu cung
câp d'ch vH tư vân nham mHc ñích ñáp ng yêu câu c,a khách hàng.
- Tr4 lý kiem toán viên: Là nhbng ngưPi cùng tham gia nhóm kiem toán nhưng chưa có
Chng che kiem toán viên.
23. NgưEi làm kiem toán: Là nhbng ngưPi gôm: Kiem toán viên hành nghê, kiem toán viên
6
và trR lý kiem toán.

7. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
24. Nhóm kiem toán (Nhóm cung câp dch v ñBm bBo): Là nhóm bao gôm:
a) Kiem toán viên hành nghê, các kiem toán viên và trR lý kiem toán tham gia hRp ñông
7
kiem toán (hRp ñông ñQm bQo);
b) Tât cQ các nhân viên khác trong công ty kiem toán có Qnh hưUng tr:c tiêp ñên kêt quQ
c,a báo cáo kiem toán, gôm:
- NgưPi ñê xuât phí kiem toán hoac giám sát tr:c tiêp, quQn lý hoac th:c hien các
hot ñong giám sát khác ñôi v4i Giám ñôc phH trách hRp ñông ñQm bQo trong
quá trình th:c hien hRp ñông ñQm bQo. ðôi v4i hRp ñông kiem toán, nhbng
ngưPi này còn gôm tât cQ các nhân viên câp cao, t[ Giám ñôc phH trách cuoc
kiem toán cho t4i nhbng ngưPi ñiêu hành c,a công ty kiem toán;
- Nhbng ngưPi tham gia tư vân vê các vân ñê, nghiep vH hoac s: kien có tính chât
ky thuat hoac liên quan ñên các chuyên ngành cH the c,a hRp ñông ñQm bQo; và
- Nhbng ngưPi phH trách kiem soát chuyên môn các hRp ñông ñQm bQo, ke cQ
ngưPi soát xét quy trình kiem soát chât lưRng d'ch vH.
c) ðôi v4i khách hàng kiem toán, nhóm kiem toán bao gôm tât cQ nhbng ngưPi trong
mng lư4i c,a công ty có Qnh hưUng tr:c tiêp ñên ý kiên kiem toán.
- Nhóm cung câp dch v: Là toàn bo nhbng ngưPi tr:c tiêp và gián tiêp tham gia th:c
hien mot d'ch vH, ke cQ các chuyên gia do công ty kiem toán thuê ñe th:c hien d'ch vH
ñó.
25. L4i ích tài chính: Là các khoQn ñâu tư vê vôn hoac các chng khoán, giây nR, khoQn nR
hoac các công cH nR khác c,a ñơn v', bao gôm các quyên và nghĩa vH ñe mua các khoQn
lRi ích tài chính ñó cũng như các công cH phát sinh liên quan tr:c tiêp ñên nhbng lRi ích
này.
26. L4i ích tài chính tr3c tiêp: Là lRi ích tài chính:
a) Thu ñưRc do sU hbu tr:c tiêp hoac do có quyên kiem soát c,a mot cá nhân hay to chc;
hoac
b) Thu ñưRc t[ các hình thc sU hbu thông qua viec ñâu tư vào quy ñâu tư tài chính, ñâu
tư bât ñong sQn, ,y thác hoac các hình thc trung gian khác mà cá nhân hoac to chc
ñó có quyên kiem soát.
27. L4i ích tài chính gián tiêp: Là lRi ích tài chính thu ñưRc t[ các hình thc sU hbu thông
qua viec ñâu tư vào quy ñâu tư tài chính, ñâu tư bât ñong sQn, ,y thác hoac các hình thc
trung gian khác mà cá nhân hoac to chc ñó không có quyên kiem soát.
28. MNng lưOi công ty: Là các to chc ch'u s: kiem soát, quyên sU hbu hoac quQn lý chung c,a
mot công ty hoac bât c to chc nào mà bên th ba de dàng kêt luan ñưRc ñó là mot phân
c,a công ty trong phm vi quôc gia hoac quôc tê, như công ty my, công ty, chi nhánh, văn
phòng ñi dien.
29. Quan he gia ñình ruot tht: Là nhbng ngưPi trong môi quan he: Bô, my, vR, chông, con,
anh, ch', em ruot.
- Quan he gia ñình tr3c tiêp: Là vR, chông và nhbng ngưPi trong môi quan he bô, my,
con, anh, ch', em ruot và nhbng ngưPi khác ch'u s: phH thuoc vê kinh tê.

8. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
30. QuBng cáo: Là hot ñong cung câp thông tin, hình Qnh t4i công chúng vê doanh nghiep
và các d'ch vH kê toán, kiem toán, vê kiem toán viên, ngưPi hành nghê kê toán trong th:c
hành kê toán, kiem toán và các d'ch vH khác nham mHc ñích lôi kéo khách hàng, ñay
mnh hot ñong kinh doanh c,a doanh nghiep kê toán, kiem toán.
31. S3 lôi kéo khách hàng: Là viec mot kiem toán viên hành nghê hoac ngưPi hành nghê kê
toán tiêp can v4i khách hàng tiêm năng (khách hàng hien thPi c,a doanh nghiep kiem
toán khác, doanh nghiep chưa bao giP kiem toán hoac m4i thành lap) nham mHc ñích ñe
ñưRc cung câp các d'ch vH kê toán, kiem toán cho khách hàng ñó.
- Soát xét quy trình kiem soát chât lư4ng dch v: Là quy trình ñưRc thiêt kê nham ñánh
giá mot cách khách quan vê các ñánh giá quan trxng mà nhóm cung câp d'ch vH ñã th:c
hien và các kêt quQ mà hx ñưa ra trong quá trình lap báo cáo kiem toán trư4c khi phát
hành chính thc.
32. Tiên c(a khách hàng: Là bât c khoQn tiên nào - gôm tiên mat và các giây tP có giá tr',
ví dH trái phiêu, co phiêu, tín phiêu và các giây tP có giá khác có the chuyen thành tiên
(như trái phiêu có ghi tên) thuoc quyên sU hbu c,a khách hàng.
8
33. Tính ñoc lap: Tính ñoc lap bao gôm:
a) ðoc lap vê tư tưUng - Là trng thái suy nghĩ cho phép ñưa ra ý kiên mà không ch'u Qnh
hưUng c,a nhbng tác ñong trái v4i nhbng ñánh giá chuyên nghiep, cho phép mot cá
nhân hành ñong mot cách chính tr:c, khách quan và có s: than trxng nghê nghiep, và
b) ðoc lap vê hình thc - Là không có các quan he th:c tê và hoàn cQnh có Qnh hưUng
ñáng ke làm cho bên th ba hieu là không ñoc lap, hoac hieu là tính chính tr:c, khách
quan và than trxng nghê nghiep c,a nhân viên công ty hay thành viên c,a nhóm cung
câp d'ch vH ñQm bQo không ñưRc duy trì.
34. Tính khách quan: Là s: kêt hRp giba tính công bang, trung th:c, tôn trxng s: that và
không có các xung ñot vê lRi ích.
35. Nguyên tac cơ bYn cWa Chuan m#c ño ñ:c nghê nghiep kê toán, kiem toán, gôm:
a) ðoc lap (áp dUng chW yêu cho kiem toán viên hành nghê và ngư[i hành nghê kê
toán);
b) Chính tr#c;
c) Khách quan;
d) Năng l#c chuyên môn và tính than trdng;
e) Tính bYo mat;
f) Tư cách nghê nghiep;
g) Tuân thW chuan m#c chuyên môn.
36. ðoc lap: ðoc lap là nguyên tac hành nghê cơ bQn c,a kiem toán viên hành nghê và ngưPi
hành nghê kê toán.
Trong quá trình kiem toán hoac cung câp d'ch vH kê toán, kiem toán viên hành nghê và
ngưPi hành nghê kê toán phQi th:c s: không b' chi phôi hoac tác ñong bUi bât kỳ lRi ích
vat chât hoac tinh thân nào làm Qnh hưUng ñên s: trung th:c, khách quan và ñoc lap nghê
nghiep c,a mình.

9. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
Kiem toán viên hành nghê và ngưPi hành nghê kê toán không ñưRc nhan làm kiem toán
hoac làm kê toán cho các ñơn v' mà mình có quan he kinh tê hoac quyên lRi kinh tê như
góp vôn, cho vay hoac vay vôn t[ khách hàng, hoac là co ñông chi phôi c,a khách hàng,
hoac có ký kêt hRp ñông gia công, d'ch vH, ñi lý tiêu thH hàng hóa.
Kiem toán viên hành nghê và ngưPi hành nghê kê toán không ñưRc nhan làm kiem toán
hoac làm kê toán U nhbng ñơn v' mà bQn thân có quan he gia ñình ruot th't (như có bô,
my, vR, chông, con, anh, ch', em ruot) là ngưPi trong bo máy quQn lý diêu hành (Hoi
ñông quQn tr', Ban Giám ñôc, kê toán trưUng, các trưUng, phó phòng và các câp tương
ñương) trong ñơn v' khách hàng.
Kiem toán viên hành nghê không ñưRc v[a làm d'ch vH kê toán, như ghi so kê toán, lap
báo cáo tài chính, kiem toán noi bo, ñ'nh giá tài sQn, tư vân quQn lý, tư vân tài chính, v[a
làm d'ch vH kiem toán cho cùng mot khách hàng. NgưRc li, ngưPi làm d'ch vH kê toán
không ñưRc làm kiem toán cho cùng mot khách hàng.
Trong quá trình kiem toán hoac cung câp d'ch vH kê toán, nêu có s: hn chê vê tính ñoc
lap thì kiem toán viên hành nghê, ngưPi hành nghê kê toán phQi tìm mxi cách loi bz s:
hn chê này. Nêu không the loi bz ñưRc thì phQi nêu rõ ñiêu này trong Báo cáo kiem
toán hoac Báo cáo d'ch vH kê toán.
37. Chính tr3c: NgưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán phQi thang than, trung th:c và có
9
chính kiên rõ ràng.
38. Khách quan: NgưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán phQi công bang, tôn trxng s:
that và không ñưRc thành kiên, thiên v'.
39. Năng l3c chuyên môn và tính than tr?ng: NgưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán
phQi th:c hien công viec kiem toán, kê toán v4i ñây ñ, năng l:c chuyên môn cân thiêt, v4i
s: than trxng cao nhât và tinh thân làm viec chuyên cân. Kiem toán viên có nhiem vH duy
trì, cap nhat và nâng cao kiên thc trong hot ñong th:c tien, trong môi trưPng pháp lý và
các tiên bo ky thuat ñe ñáp ng yêu câu công viec.
40. Tính bBo mat: NgưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán phQi bQo mat các thông tin có
ñưRc trong quá trình kiem toán; không ñưRc tiêt lo bât c mot thông tin nào khi chưa
ñưRc phép c,a ngưPi có tham quyên, tr[ khi có nghĩa vH phQi công khai theo yêu câu c,a
pháp luat hoac trong phm vi quyên hn nghê nghiep c,a mình.
41. Tư cách nghê nghiep: NgưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán phQi trau dôi và bQo
ve uy tín nghê nghiep, không ñưRc gây ra nhbng hành vi làm giQm uy tín nghê nghiep.
42. Tuân th( chuan m3c chuyên môn: NgưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán phQi
th:c hien công viec kê toán, kiem toán theo nhbng ky thuat và chuan m:c chuyên môn ñã
quy ñ'nh trong chuan m:c kê toán, chuan m:c kiem toán Viet Nam, quy ñ'nh c,a Hoi
nghê nghiep và các quy ñ'nh pháp luat hien hành.
43. MUc tiêu và các nguyên tac cơ bYn cWa Chuan m#c ño ñ:c nghê nghiep kê toán,
kiem toán là ñưa ra các quy ñfnh nham ñe giYi quyêt các vân ñê vê ño ñ:c cWa
ngư[i làm kê toán và ngư[i làm kiem toán trong các trư[ng hhp cU the. Các quy
ñfnh trong Chuan m#c này cung câp các hưing dan vê mUc tiêu và các tiêu chuan
pho biên ñe áp dUng trong hành nghê ñôi vii các trư[ng hhp ñien hình cU the xYy
ra trong nghê nghiep kê toán, kiem toán. Chuan m#c này chn quy ñfnh và hưing

10. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
dan phương pháp tiêp can ch: không liet kê tât cY các trư[ng hhp có the gây ra
nguy cơ không tuân thW và các bien pháp xp lý cân th#c hien.
44. Noi dung Chuan m#c này gôm 3 phân sau:
a) Phân A: Áp dUng cho tât cY ngư[i làm kê toán và ngư[i làm kiem toán;
b) Phân B: Áp dUng cho kiem toán viên hành nghê, nhóm kiem toán và công ty kiem
10
toán;
c) Phân C: Áp dUng cho ngư[i có Ch:ng chn kiem toán viên hoac Ch:ng chn hành
nghê kê toán ñang làm viec trong các doanh nghiep, to ch:c.
Tuỳ theo hot ñong th:c tê, mot ngưPi có the v[a phQi tuân th, các quy ñ'nh ti Phân A
v[a phQi tuân th, các quy ñ'nh U Phân B hoac Phân C. Ví dH: Mot ngưPi có Chng che
kiem toán viên, nêu cung câp d'ch vH kiem toán thì phQi th:c hien quy ñ'nh ti Phân A và
quy ñ'nh ti Phân B, nêu làm kê toán trong các doanh nghiep, to chc thì phQi th:c hien
quy ñ'nh ti Phân A và quy ñ'nh ti Phân C.
NOI DUNG CHUAN MOC
- PHÂN A -
ÁP DvNG CHO TÂT Cx NGƯyI LÀM KÊ TOÁN VÀ NGƯyI LÀM KIEM TOÁN
Cách tiêp can vê mat nhan th:c
45. Môi trưPng làm viec c,a nhbng ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán có the to ra
mot sô nguy cơ trong viec tuân th, các nguyên tac cơ bQn c,a chuan m:c ño ñc. Không
the xác ñ'nh ñưRc toàn bo nhbng trưPng hRp có the dan ñên nhbng nguy cơ ñó ñe xác
ñ'nh các bien pháp bQo ve thích hRp trong t[ng trưPng hRp. Do bQn chât c,a t[ng d'ch vH
và công viec có the khác nhau nên các nguy cơ cũng khác nhau ñòi hzi phQi áp dHng các
bien pháp bQo ve khác nhau. Cách tiêp can vê nhan thc, mà theo ñó lRi ích c,a công
chúng ñưRc ñê cao, ñòi hzi ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán phQi xác ñ'nh,
ñánh giá và xB lý các nguy cơ ñe dxa s: tuân th, các nguyên tac cơ bQn ch không che
ñơn thuân tuân th, các quy ñ'nh mot cách máy móc. Chuan m:c ño ñc nghê nghiep
này ñưa ra mot khuôn kho nham ho trR nhbng ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán
xác ñ'nh, ñánh giá và xB lý nhbng nguy cơ ñe dxa viec tuân th, các nguyên tac cơ bQn.
Nêu các nguy cơ ñưRc xác ñ'nh là ñáng ke, thì ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán
cân áp dHng các bien pháp bQo ve thích hRp ñe loi bz hay làm giQm nhy các nguy cơ này
xuông mc có the châp nhan ñưRc ñe viec tuân th, các nguyên tac cơ bQn không b' Qnh
hưUng.
• Khi ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán biêt ñưRc hoac có căn c hRp lý ñe phQi
biêt vê các trưPng hRp hoac các môi quan he có the làm Qnh hưUng ñên viec tuân th, các
nguyên tac cơ bQn, nhbng ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán có nghĩa vH ñánh
giá bât c nguy cơ nào ñôi v4i viec tuân th, các nguyên tac cơ bQn c,a chuan m:c ño
ñc.
• NgưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán cân xem xét ñên các yêu tô ñ'nh tính và ñ'nh
lưRng khi ñánh giá mc ño c,a mot nguy cơ. Nêu không the áp dHng các bien pháp bQo

11. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
ve thích hRp, ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán cân khư4c t[ hoac d[ng không
tiêp tHc cung câp d'ch vH chuyên nghiep có liên quan, khi cân thiêt phQi t[ chôi cung câp
d'ch vH cho khách hàng (áp dHng cho kiem toán viên hành nghê, nhóm kiem toán và công
ty kiem toán) hay t[ chôi làm viec cho to chc sB dHng lao ñong (áp dHng cho ngưPi có
Chng che kiem toán viên hoac Chng che hành nghê kê toán ñang làm viec cho các
doanh nghiep, to chc).
• NgưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán có the vô ý vi phm quy ñ'nh c,a Chuan m:c
ño ñc nghê nghiep này. Tùy thuoc bQn chât và mc ño quan trxng c,a vân ñê, nêu vi
phm mot cách vô ý có the không làm Qnh hưUng t4i viec tuân th, các nguyên tac cơ bQn
v4i ñiêu kien là khi phát hien ra vi phm thì ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán
phQi sBa chba ngay các vi phm ñó và áp dHng các bien pháp bQo ve cân thiêt.
46. Các Phân B và C c,a Chuan m:c ño ñc nghê nghiep này ñưa ra các ví dH v4i mHc ñích
minh hxa cách thc áp dHng cách tiêp can vê nhan thc. Nhbng ví dH minh hxa này
không phQi và cũng không ñưRc coi là toàn bo các trưPng hRp to ra nhbng nguy cơ vê s:
tuân th, các nguyên tac cơ bQn mà ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán có the gap
phQi. Do vay, viec ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán che làm theo nhbng ví dH
ñó là không ñây ñ, mà phQi tham chiêu ñên khuôn kho c,a chuan m:c trong t[ng trưPng
hRp cH the.
Các nguy cơ và bien pháp bYo ve
47. Viec tuân th, các nguyên tac cơ bQn có the b' ñe dxa trong rât nhiêu trưPng hRp. Các
nguy cơ có the ñưRc phân loi như sau:
a) Nguy cơ do tư l4i: Nguy cơ này có the xQy ra do viec ngưPi làm kê toán và ngưPi làm
kiem toán hoac thành viên trong quan he gia ñình ruot th't hay quan he gia ñình tr:c
tiêp c,a ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán có các lRi ích tài chính hay lRi ích
khác;
b) Nguy cơ t3 kiem tra: Nguy cơ này có the xQy ra khi ngưPi làm kê toán và ngưPi làm
kiem toán phQi xem xét li các ñánh giá trư4c ñây do mình ch'u trách nhiem;
c) Nguy cơ vê s3 bào ch0a: Nguy cơ này có the xQy ra khi ngưPi làm kê toán và ngưPi
làm kiem toán ,ng ho mot quan ñiem hay ý kiên t4i mc ño mà tính khách quan có the
b' Qnh hưUng;
d) Nguy cơ tV s3 quen thuoc: Nguy cơ này có the xQy ra khi, do các môi quan he quen
thuoc mà ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán trU nên quá ñông tình ñôi v4i lRi
ích c,a nhbng ngưPi khác; và
e) Nguy cơ b ñe d?a: Nguy cơ này có the xQy ra khi ngưPi làm kê toán và ngưPi làm
kiem toán có the b' ngăn cQn không ñưRc hành ñong mot cách khách quan do các ñe
dxa (các ñe dxa này có the là có th:c hoac do cQm nhan thây).
Phân B và C c,a Chuan m:c ðo ñc Nghê nghiep này ñưa ra các ví dH vê các trưPng
hRp các kiem toán viên hành nghê, nhóm kiem toán và công ty kiem toán hay nhbng
ngưPi có Chng che kiem toán viên hoac Chng che hành nghê kê toán ñang làm viec cho
các doanh nghiep, to chc có the gap phQi các nguy cơ nói trên.
48. Các bien pháp bQo ve có the loi bz hay làm giQm nhy các nguy cơ xuông mc châp nhan
11
ñưRc bao gôm hai nhóm l4n như sau:

12. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
a) Các bien pháp bQo ve do pháp luat và chuan m:c quy ñ'nh; và
b) Các bien pháp bQo ve do môi trưPng làm viec to ra.
• Các bien pháp bQo ve do pháp luat và chuan m:c quy ñ'nh bao gôm nhưng không gi4i
hn U các bien pháp sau:
- Yêu câu vê hxc vân, ñào to và kinh nghiem làm nghê kê toán và kiem toán.
- Các yêu câu vê cap nhat chuyên môn liên tHc.
- Các quy ñ'nh vê bo máy quQn lý ñiêu hành doanh nghiep.
- Các chuan m:c nghê nghiep và quy ñ'nh vê th, tHc soát xét.
- Các quy trình kiem soát c,a Hoi nghê nghiep hay c,a cơ quan quQn lý nhà nư4c và các
12
bien pháp k… luat.
- Kiem soát t[ bên ngoài do mot bên th ba ñưRc ,y quyên hRp pháp ñôi v4i các báo
cáo, tP khai, thông báo hay thông tin do ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán
lap.
• Phân B và C c,a Chuan m:c này se quy ñ'nh vê các bien pháp bQo ve trong môi trưPng
làm viec c,a các kiem toán viên hành nghê, nhóm kiem toán, công ty kiem toán và nhbng
ngưPi có Chng che kiem toán viên hoac Chng che hành nghê kê toán ñang làm viec cho
các doanh nghiep, to chc.
• Mot sô bien pháp bQo ve có the nâng cao khQ năng phát hien hay ngăn cQn hành vi vi
phm ño ñc nghê nghiep. Nhbng bien pháp bQo ve ñó có the do Hoi nghê nghiep hư4ng
dan hoac quy ñ'nh c,a pháp luat, hoac quy ñ'nh c,a to chc sB dHng lao ñong, bao gôm
nhưng không gi4i hn U nhbng bien pháp sau:
- Các he thông khiêu ni hbu hieu, ñưRc quQng bá rong rãi, ñưRc to chc sB dHng lao
ñong, Hoi nghê nghiep kê toán hay cơ quan quQn lý nhà nư4c th:c hien. Nhbng he
thông này to ñiêu kien cho các ñông nghiep, ch, doanh nghiep và công chúng chú
ý ñên các hành vi thiêu tính chuyên nghiep hay vi phm ño ñc nghê nghiep.
- Quy ñ'nh rõ ràng trách nhiem báo cáo các vi phm vê ño ñc nghê nghiep.
• BQn chât c,a các bien pháp bQo ve cân ñưRc áp dHng se thay ñoi tùy thuoc vào hoàn cQnh.
Khi ñưa ra các xét ñoán chuyên môn, ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán cân cân
nhac áp dHng các bien pháp bQo ve ñe không b' mot bên th ba v4i hieu biêt ñây ñ, vê tât
cQ các thông tin liên quan ke cQ mc ño quan trxng c,a nguy cơ và các bien pháp ñưRc áp
dHng cho là không phù hRp.
Tính chính tr#c và tính khách quan
49. Tính chính tr#c không ñơn thuân che tính trung th:c mà còn nhân mnh ñên s: công bang và
s: tín nhiem. Nguyên tac vê tính khách quan nói ñên nghĩa vH c,a tât cQ ngưPi làm kê toán và
ngưPi làm kiem toán phQi công bang, trung th:c trong tư tưUng và không có xung ñot vê lRi
ích.
NgưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán trong các lĩnh v:c khác nhau cân the hien tính
khách quan c,a hx trong các hoàn cQnh khác nhau. Kiem toán viên hành nghê tham gia
vào các hRp ñông cung câp d'ch vH ñQm bQo, d'ch vH kê khai thuê và các d'ch vH tư vân

13. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
quQn lý khác. NgưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán khi chuan b' báo cáo tài chính,
th:c hien kiem toán noi bo hoac tham gia quQn lý tài chính trong các doanh nghiep và
ñơn v' kê toán. Bât ke d'ch vH hay quyên hn như thê nào, ngưPi làm kê toán và ngưPi
làm kiem toán cũng cân phQi bQo ve tính chính tr:c khi làm viec hoac cung câp các d'ch
vH chuyên nghiep và gib tính khách quan trong nhbng ñánh giá c,a hx.
50. Khi l:a chxn và áp dHng các tiêu chuan vê ño ñc có liên quan ñên tính khách quan,
cân có s: quan tâm ñáng ke ñôi v4i các nhân tô sau:
a) NgưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán, trong các trưPng hRp phQi ch'u áp l:c
mnh, có the dan ñên viec vi phm tính khách quan.
b) Do không the ñ'nh nghĩa và quy ñ'nh ñưRc tât cQ các trưPng hRp phQi ch'u áp l:c nên
phQi quy ñ'nh các tiêu chuan ñe xác ñ'nh các môi quan he có khQ năng dan ñên viec vi
phm tính khách quan c,a ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán.
c) Cân tránh các môi quan he dan ñên s: thành kiên, thiên v' hoac b' Qnh hưUng c,a
nhbng ngưPi khác có the dan ñên vi phm tính khách quan.
d) NgưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán có nghĩa vH ñQm bQo tôn trxng tính khách
quan ñôi v4i các quan he cá nhân liên quan ñên d'ch vH chuyên nghiep.
e) NgưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán không nên nhan quà hoac tang quà, d: chiêu
ñãi hoac mPi chiêu ñãi ñên mc có the làm Qnh hưUng ñáng ke t4i các ñánh giá nghê
nghiep hoac t4i nhbng ngưPi hx cùng làm viec. Quà tang hoac chiêu ñãi là quan he tình
cQm cân thiêt nhưng ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán nên tránh các trưPng hRp
có the Qnh hưUng ñên tính chính tr:c, khách quan hoac dan ñên tai tiêng nghê nghiep.
• NgưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán không nên có liên quan ñên các báo cáo, tP
khai, các trao ñoi hay các thông tin khác nêu hx tin rang nhbng thông tin này:
- Có các nhan ñ'nh sai lech hoac gây hieu nhâm mot cách trxng yêu;
- Có các thông tin hay sô lieu ñưRc cung câp mot cách cau thQ; hay
- Bz sót hay che ñay thông tin ñưRc yêu câu cung câp trong trưPng hRp s: bz sót hay che
13
ñay như vay làm lech lc thông tin.
• NgưPi làm kiem toán không b' coi là ñã vi phm ñiêu trên nêu ngưPi làm kiem toán này
ñưa ra ý kiên kiem toán không phQi là ý kiên châp nhan toàn phân do các vân ñê ñã ñê
cap trong ñiêu ñó.
Xung ñot vê ño ñ:c
51. Trong nên kinh tê thf trư[ng, càng ngày càng có nhiêu tình huông có the dan ñên
các xung ñot vê lhi ích trong nghê nghiep kê toán, kiem toán. Nhbng xung ñot này có
the nQy sinh t[ nhiêu con ñưPng khác nhau, t[ nhbng tình huông khó xB, không quan
trxng cho ñên nhbng trưPng hRp gian lan và vi phm pháp luat ñac biet nghiêm trxng.
Khó liet kê hêt danh sách các trưPng hRp có nguy cơ xQy ra xung ñot lRi ích. NgưPi làm
kê toán và ngưPi làm kiem toán cân phQi thưPng xuyên tenh táo, có s: hoài nghi nghê
nghiep và cQnh báo vê các nhân tô có the nQy sinh xung ñot vê lRi ích. S: khác nhau vê ý
kiên trung th:c giba mot ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán v4i mot bên khác

14. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
không che là vân ñê ño ñc. Tuy nhiên, th:c tê và hoàn cQnh c,a t[ng trưPng hRp cân
ñưRc các bên liên quan xem xét cH the.
52. Các nhân tô cH the có the xQy ra khi trách nhiem c,a ngưPi làm kê toán và ngưPi làm
kiem toán b' xung ñot vê ño ñc:
a) Áp l:c t[ cơ quan quQn lý, ñơn v' câp trên, giám ñôc, ngưPi lãnh ño công ty kiem
toán; hoac khi có các quan he gia ñình hay cá nhân. Các môi quan he hay lRi ích có the
có Qnh hưUng trái ngưRc, làm vi phm hay ñe dxa ñên tính chính tr:c c,a ngưPi làm kê
toán và ngưPi làm kiem toán thì cân ñưRc loi bz hoac hn chê.
b) NgưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán có the b' yêu câu hành ñong trái v4i các
chuan m:c nghê nghiep và chuyên môn.
c) Có the có vân ñê vê lòng trung thành giba mot bên là câp trên và mot bên là yêu câu
c,a chuan m:c nghê nghiep mà ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán cân tuân
th,.
d) Xung ñot có the nQy sinh khi thông tin không trung th:c ñưRc công bô có the Qnh
hưUng ñên lRi ích c,a ch, doanh nghiep hoac khách hàng, ngưPi làm kê toán và ngưPi
làm kiem toán.
53. Khi áp dHng chuan m:c ño ñc, ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán có the gap
khó khăn trong viec xác ñ'nh hành vi vi phm ño ñc hoac giQi quyêt các xung ñot vê
lRi ích. Khi ñôi mat v4i các vân ñê vê ño ñc, ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem
toán cân phQi làm theo các chính sách c,a doanh nghiep nơi hx làm viec ñe tìm kiêm
cách giQi quyêt xung ñot. Nêu nhbng chính sách này không giQi quyêt ñưRc các xung ñot
vê ño ñc thì cân phQi xem xét các vân ñê sau:
a) Xem xét li vân ñê xung ñot v4i câp trên tr:c tiêp. Nêu không the giQi quyêt ñưRc thì
phQi báo cáo v4i câp quQn lý cao hơn sau khi ñã báo cáo v4i câp trên tr:c tiêp vê quyêt
ñ'nh này. Nêu câp trên cũng có liên quan ñên vân ñê xung ñot thì phQi báo cáo lên câp
quQn lý cao hơn nba. Câp trên tr:c tiêp có the là trưUng phòng, câp trên cao hơn là
giám ñôc chi nhánh, cao hơn nba là giám ñôc công ty hoac ði hoi co ñông.
b) Trao ñoi v4i chuyên gia (Hoi nghê nghiep, cơ quan nhà nư4c hoac chuyên gia tư vân
14
pháp luat).
c) Nêu xung ñot vê ño ñc van còn và là trxng yêu sau khi ñã báo cáo tât cQ các câp soát
xét noi bo, ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán che còn cách cuôi cùng ñe không
vi phm ño ñc nghê nghiep là phQi t[ chôi làm viec ñó hoac t[ chc và nói rõ lý do.
• Nêu các xung ñot vê ño ñc là trxng yêu thì tuỳ theo yêu câu c,a pháp luat và các quy
ñ'nh, ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán phQi thông báo trong thPi gian s4m nhât
hành vi ñó cho cơ quan chc năng có liên quan sau khi trao ñoi v4i Hoi nghê nghiep,
chuyên gia hoac chuyên gia tư vân pháp luat.
Chuyên gia tư vân phQi là ngưPi có năng l:c và phQi ñQm bQo tính bQo mat cho ngưPi làm
kê toán và ngưPi làm kiem toán khi trao ñoi vê các xung ñot vê ño ñc.
• NgưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán khi U v' trí lãnh ño công ty kiem toán thì cân
no l:c th:c thi các chính sách c,a doanh nghiep ñe giQi quyêt ñưRc các xung ñot vê ño
ñc.

15. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
• TrưPng hRp có xung ñot trong noi bo mot to chc hoac v4i mot to chc khác, ngưPi làm
kê toán và ngưPi làm kiem toán cân tham khQo ý kiên c,a nhbng ngưPi ch'u trách nhiem
vê bo máy quQn lý ñiêu hành c,a to chc ñó như Ban giám ñôc hay bo phan kiem toán
noi bo.
• Vì quyên lRi c,a mình, ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán nên ghi li bang văn
bQn bQn chât c,a xung ñot và noi dung c,a bât c cuoc trao ñoi nào ñã ñưRc th:c hien
hay bât c quyêt ñ'nh nào ñã ban hành liên quan ñên vân ñê ñó.
Năng l#c chuyên môn và tính than trdng
54. Ngư[i làm kê toán và ngư[i làm kiem toán không ñưhc the hien là có nh{ng khY
năng và kinh nghiem mà bYn thân không có.
55. Nguyên tac vê năng l:c chuyên môn và tính than trxng yêu câu ngưPi làm kê toán và
ngưPi làm kiem toán có các nghĩa vH sau:
a) Duy trì kiên thc và nghiep vH chuyên môn ñt yêu câu quy ñ'nh ñQm bQo cung câp
d'ch vH chuyên môn tôt nhât cho khách hàng hay ch, doanh nghiep;
b) Hành ñong ñúng m:c, phù hRp v4i các chuan m:c vê ky thuat và nghê nghiep khi cung
câp d'ch vH chuyên nghiep.
Mot d'ch vH chuyên nghiep tôt yêu câu ngưPi làm kê toán và kiem toán có các xét ñoán
ñúng ñan khi áp dHng kiên thc và ky năng chuyên môn ñe th:c hien d'ch vH ñó.
Năng l:c chuyên môn có the chia thành hai giai ñon:
a) ðNt ñư4c trình ño chuyên môn: Là ñt ñưRc bang câp xác nhan trình ño ñưRc ñào to
như: trung câp, cao ñang, ñi hxc, thc sy, tiên sy hoac Chng che kiem toán viên,
Chng che hành nghê kê toán… Trình ño chuyên môn có the còn yêu câu vê kinh
nghiem làm viec (thPi gian th:c tê làm nghê).
15
b) Gi0 v0ng ñư4c trình ño chuyên môn:
(i) Gib vbng ñưRc trình ño chuyên môn là yêu câu s: liên tHc cap nhat nhbng thay
ñoi trong nghê nghiep kê toán, kiem toán, ke cQ nhbng công bô quôc gia và
quôc tê vê kê toán, kiem toán, các quy ñ'nh phù hRp và các yêu câu khác c,a
luat pháp.
(ii) NgưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán cân phQi tham gia, ít nhât là chương
trình cap nhat kiên thc hàng năm theo luat ñ'nh ñe ñQm bQo kiem soát chât
lưRng trong hot ñong cung câp d'ch vH chuyên nghiep, nhât quán v4i các quy
ñ'nh c,a quôc gia và quôc tê phù hRp.
• Viec duy trì năng l:c chuyên môn yêu câu quá trình nhan thc liên tHc và hieu rõ các phát
trien vê ky thuat chuyên môn và các phát trien trong kinh doanh. S: phát trien chuyên
môn liên tHc giúp xây d:ng và duy trì các năng l:c ñe ngưPi làm kê toán và ngưPi làm
kiem toán th:c hien công viec mot cách hành tho trong các môi trưPng chuyên nghiep.
• Tinh thân làm viec than trxng bao hàm cQ trách nhiem phQi hành ñong theo ñúng các yêu
câu c,a d'ch vH mot cách can than, ky lưˆng và k'p thPi.

16. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
• NgưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán cân th:c hien các bien pháp ñe bQo ñQm rang
nhbng ngưPi làm viec vê mat chuyên môn dư4i quyên c,a mình phQi ñưRc ñào to và
giám sát thích hRp.
Tính bYo mat
56. Ngư[i làm kê toán và ngư[i làm kiem toán có nghĩa vU tôn trdng nguyên tac bYo
mat các thông tin vê khách hàng hoac cWa chW doanh nghiep thu ñưhc trong quá
trình tiên hành các hot ñong chuyên nghiep và phYi tôn trdng nguyên tac bYo mat
ngay cY trong các môi quan he gia ñình và xã hoi. Trách nhiem bQo mat phQi ñưRc
th:c hien ke cQ sau khi châm dt môi quan he giba ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem
toán v4i khách hàng hoac ch, doanh nghiep, to chc.
57. NgưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán cân phQi th:c hien nguyên tac bQo mat tr[ khi
thông tin cân ñưRc cung câp cho cơ quan chc năng có liên quan hoac trách nhiem nghê
nghiep hoac luat pháp yêu câu phQi báo cáo.
NgưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán có nghĩa vH ñQm bQo các nhân viên dư4i
quyên và nhbng ngưPi ñưRc mPi tư vân cũng tôn trxng nguyên tac bQo mat.
58. NgưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán cân duy trì tính bQo mat ngay cQ trong các
môi quan he xã hoi. Cân cQnh giác v4i khQ năng vô tình tiêt lo thông tin, nhât là trong các
trưPng hRp có s: cong tác lâu dài v4i công ty liên kêt, v4i ngưPi thân hay thành viên
trong quan he gia ñình tr:c tiêp.
59. Tính bYo mat không che bieu hien U viec không ñưRc tiêt lo thông tin. Nguyên tac bQo
mat cũng yêu câu ngưPi thu ñưRc thông tin trong quá trình làm kê toán, kiem toán không
ñưRc sB dHng các thông tin này ñe thu lRi cá nhân hoac thu lRi cho bên th ba.
60. NgưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán không ñưRc công bô thông tin bQo mat vê
khách hàng, doanh nghiep, to chc hien ti và khách hàng, doanh nghiep hoac to chc
tiêm năng, ke cQ thông tin khác, nêu không ñ:Rc s: ñông ý c,a khách hàng, ch, doanh
nghiep hoac to chc. ðiêu này không áp dHng cho viec công bô thông tin ñe hoàn thành
trách nhiem cam kêt trong hRp ñông d'ch vH theo quy ñ'nh c,a các chuan m:c nghê
nghiep.
61. Công chúng và nhbng ngưPi trong ngành kê toán, kiem toán cân hieu biêt vê bQn chât và
phm vi c,a trách nhiem bQo mat trong các chuan m:c nghê nghiep và các trưPng hRp
câm tiêt lo thông tin thu ñưRc trong quá trình cung câp d'ch vH chuyên nghiep.
62. Nguyên tac bYo mat ñưRc quy ñ'nh trong các văn bQn pháp luat. Chuan m:c ño ñc
hư4ng dan chi tiêt vê tính bQo mat se phH thuoc vào văn bQn pháp luat c,a Nhà nư4c và
quy ñ'nh c,a to chc nghê nghiep trong t[ng thPi kỳ.
63. Ví dH vê nhbng noi dung cân hieu biêt khi xác ñ'nh thông tin bQo mat có the ñưRc công
bô hay không:
a) Khi ñưRc phép công bô. Khi khách hàng hoac ch, doanh nghiep cho phép công bô
thông tin thì cân xem xét lRi ích c,a tât cQ các bên, bao gôm cQ bên th ba có the b' Qnh
hưUng.
16
b) Khi pháp luat yêu câu công bô, như:

17. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
(i) Cung câp tài lieu hoac bang chng trong quá trình tiên hành kien tHng; và
(ii) Cung câp tài lieu hoac bang chng trong quá trình ñiêu tra, thanh tra vi phm pháp
17
luat.
c) Khi quyên lRi và trách nhiem nghê nghiep yêu câu công bô thông tin:
(i) ðe tuân th, các chuan m:c ky thuat và tiêu chuan ño ñc, như khi ñưa ra ý
kiên vê s: trung th:c và hRp lý c,a báo cáo tài chính, trong ñó có ý kiên ngoi
tr[, ý kiên không châp nhan vì có s: hn chê và s: yêu kém c,a doanh nghiep.
(ii) ðe bQo ve lRi ích nghê nghiep c,a ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán
trong các vH kien tHng.
(iii) ðe tuân th, viec kiem soát chât lưRng (hoac kiem tra ñ'nh kỳ) c,a to chc câp
trên, cơ quan nhà nư4c hay hoi nghê nghiep.
(iv) ðe ñáp ng yêu câu ñiêu tra c,a cơ quan pháp luat.
64. Khi ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán xác ñ'nh là thông tin bQo mat có the ñưRc
công bô thì cân chú ý:
a) Có phQi tât cQ thông tin se công bô ñêu rõ ràng hoac ñã ñưRc chng minh hay không;
Khi có tình huông liên quan ñên th:c tê hoac ý kiên chưa ñưRc chng minh thì phQi sB
dHng khQ năng xét ñoán nghê nghiep ñe xác ñ'nh mc ño và hình thc công bô phù
hRp;
b) Nên trao ñoi thông tin v4i nhbng bên có trách nhiem ñôi v4i vân ñê se công bô;
c) Xét ñoán xem lieu ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán có phQi ch'u trách nhiem
pháp lý ñôi v4i viec trao ñoi thông tin và nhbng thông tin se công bô không.
Trong tât cQ nhbng trưPng hRp ke trên, ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán nên
xem xét s: cân thiêt phQi xin ý kiên c,a Hoi nghê nghiep, chuyên gia hoac chuyên gia tư
vân pháp luat.
Tư vân thuê hoac kê khai thuê
65. NgưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán khi cung câp d'ch vH tư vân thuê có quyên ñê
xuât giQi pháp áp dHng các luat thuê có lRi nhât cho khách hàng, hoac ch, doanh nghiep,
mien là d'ch vH ñưRc cung câp v4i trình ño chuyên môn cao, tuân th, pháp luat vê thuê
và không vi phm tính chính tr:c và tính khách quan.
66. NgưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán không nên ñưa ra ñQm bQo cho khách hàng
hoac ch, doanh nghiep là viec tư vân thuê không có nhbng hn chê th:c tê. NgưRc li
nên ñQm bQo ñe khách hàng hoac ch, doanh nghiep nhan thc ñưRc nhbng gi4i hn liên
quan ñên d'ch vH tư vân thuê ñe hx không hieu nhâm rang ý kiên tư vân là mot s: xác
nhan vê thuê th:c tê.
67. NgưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán th:c hien d'ch vH kê khai thuê nên che rõ cho
khách hàng hoac ch, doanh nghiep ñe hx nhan thc ñưRc rang viec kê khai thuê ñúng ñan
là trách nhiem c,a khách hàng hoac ch, doanh nghiep. Kiem toán viên và ngưPi hành
nghê kê toán chuyên nghiep phQi ñQm bQo viec kê khai thuê ñưRc th:c hien ñúng trên cơ
sU các thông tin nhan ñưRc.

18. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
68. Ý kiên tư vân vê thuê hay ý kiên vê các s: kien trxng yêu tư vân cho khách hàng hoac
ch, doanh nghiep cân ñưRc ghi chép li, dư4i dng thư hoac bQn ghi nh4 ñe lưu hô sơ.
69. NgưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán không nên tham gia vào d'ch vH kê khai thuê
hay trao ñoi thông tin nào, nêu có cơ sU ñe tin rang:
a) Viec ñó có cha ñ:ng thông tin sai hoac gian lan;
b) Có thông tin ñưRc cung câp thiêu than trxng hoac không có kiên thc th:c s: ñe xác
ñ'nh thông tin ñó là ñúng hay sai; hoac
c) B' cung câp thiêu thông tin; thông tin không rõ ràng hoac nhbng thông tin này có the
18
làm cho cán bo thuê hieu nhâm.
70. NgưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán có the phQi chuan b' bQn kê khai thuê liên
quan ñên viec sB dHng sô lieu d: phòng hoac ư4c tính kê toán. Khi sB dHng sô lieu d:
phòng và các ư4c tính kê toán nên trình bày v4i phương châm tránh xQy ra s: mât chính
xác l4n hơn th:c tê hoac có lRi cho khách hàng hoac doanh nghiep. NgưPi tính toán phQi
thây thza mãn rang nhbng sô lieu d: phòng hoac ư4c tính ñêu là thza ñáng.
71. Khi chuan b' bQn kê khai thuê, ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán có the tin
tưUng vào các thông tin do khách hàng hoac ch, doanh nghiep cung câp mien là thây thza
ñáng. Mac dù không yêu câu viec kiem tra hay xem xét li các tài lieu hoac các bang
chng khác ñe ho trR cho các thông tin, ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán nên
khuyên khích viec cung câp thông tin ñó mot cách phù hRp.
Ngoài ra, ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán cân phQi:
a) Trao ñoi v4i khách hàng hoac ch, doanh nghiep thông tin vê nhbng năm trư4c;
b) Yêu câu có s: giQi trình thza ñáng khi xét thây thông tin trình bày có vŠ sai hoac
không ñây ñ,; và
c) Tích c:c nghiên cu, tham khQo văn bQn pháp luat và hô sơ vê hot ñong c,a doanh
nghiep.
72. Khi ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán biêt ñưRc các sai sót hoac bz sót trxng yêu
trong viec kê khai thuê hoac hoàn thuê c,a năm trư4c, có the liên quan hoac không liên
quan ñên mình thì phQi:
a) K'p thPi trình bày v4i khách hàng hoac ch, doanh nghiep vê sai sót hoac loi bz sót và
ñưa ra lPi khuyên vê viec cân thông báo v4i cơ quan thuê liên quan. Thông thưPng,
ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán không bat buoc phQi thông báo v4i cơ
quan thuê, tr[ khi mình có liên quan và ñưRc khách hàng ñông ý.
b) Nêu khách hàng hoac ch, doanh nghiep không t: sBa chba các sai sót, ngưPi làm kê
toán và ngưPi làm kiem toán phQi:
(i) Thông báo cho khách hàng hoac ch, doanh nghiep biêt rang không the tiêp tHc
cung câp d'ch vH tư vân thuê hoac lap bQng kê khai thuê cho hx; và
(ii) Xem xét xem có nên tiêp tHc cung câp cho khách hàng hoac ch, doanh nghiep
các d'ch vH khác có liên quan v4i trách nhiem nghê nghiep không.

19. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
c) Nêu ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán cho rang có the tiêp tHc môi quan he
nghê nghiep v4i khách hàng hoac ch, doanh nghiep thì cân phQi th:c hien tât cQ các
th, tHc hRp lý ñe ñQm bQo các sai sót không b' lap li U lân tư vân hoac kê khai thuê
tiêp theo.
d) ðôi v4i trưPng hRp pháp luat yêu câu ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán phQi
thông báo cho cơ quan thuê thì phQi thông báo v4i khách hàng hoac ch, doanh nghiep
rõ tình hình trư4c khi thông báo cho cơ quan thuê và không nên thông báo thêm các
thông tin mà khách hàng hoac ch, doanh nghiep chưa biêt.
Áp dUng chuan m#c ño ñ:c nghê nghiep cho các hot ñong chuyên nghiep xuyên quôc
gia
73. Khi áp dHng các tiêu chuan ño ñc nghê nghiep trong các hot ñong chuyên nghiep
xuyên quôc gia, có the nQy sinh mot sô vân ñê. ðôi v4i ngưPi làm kê toán và ngưPi làm
kiem toán là thành viên c,a to chc nghê nghiep quôc tê ñông thPi cũng là thành viên c,a
to chc nghê nghiep ti Viet Nam (hoac có Chng che kiem toán viên, Chng che hành
nghê kê toán c,a Viet Nam) thì khi cung câp d'ch vH chuyên nghiep ti Viet Nam phQi
tuân th, chuan m:c ño ñc nghê nghiep c,a Viet Nam.
74. Mot kê toán viên chuyên nghiep ngưPi nư4c ngoài ñưRc công nhan U mot nư4c khác
nhưng chưa có Chng che kiem toán viên hoac Chng che hành nghê kê toán c,a Viet
Nam có the cư trú hoac che ñên Viet Nam mot thPi gian tm thPi ñe th:c hien d'ch vH.
TrưPng hRp kêt quQ d'ch vH ñưRc sB dHng U Viet Nam thì ngưPi kê toán viên chuyên
nghiep này cân phQi tuân th, các chuan m:c ky thuat phù hRp và các yêu câu vê ño ñc
nghê nghiep c,a Viet Nam khi cung câp các d'ch vH chuyên nghiep. Tuy nhiên, xét trên
mxi khía cnh, ngưPi kê toán viên chuyên nghiep này cân phQi th:c hien các hư4ng dan
vê ño ñc trong ñon 75 dư4i ñây.
75. Khi ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán c,a Viet Nam cung câp d'ch vH ti nư4c
ngoài hoac kê toán viên chuyên nghiep nư4c ngoài cung câp d'ch vH ti Viet Nam và có
nhbng quy ñ'nh khác biet vê tiêu chuan ño ñc giba hai nư4c thì cân th:c hien các
hư4ng dan sau:
a) Khi tiêu chuan ño ñc c,a Viet Nam không chat che bang chuan m:c ño ñc c,a
Liên ñoàn Kê toán quôc tê (IFAC) thì phQi áp dHng theo chuan m:c ño ñc c,a
IFAC.
b) Khi tiêu chuan ño ñc c,a Viet Nam chat che hơn chuan m:c ño ñc c,a IFAC thì
phQi áp dHng theo chuan m:c ño ñc c,a Viet Nam.
c) Khi tiêu chuan ño ñc c,a quôc gia mà ngưPi làm kê toán và ngưPi làm kiem toán
c,a Viet Nam cung câp d'ch vH chuyên nghiep chat che hơn cQ tiêu chuan ño ñc
c,a Viet Nam và c,a chuan m:c ño ñc c,a IFAC thì phQi th:c hien theo chuan m:c
ño ñc c,a quôc gia ñó.
QuYng cáo
76. Trong hot ñong tiêp th' và quQng bá vê doanh nghiep và công viec c,a mình, ngưPi làm
kê toán và ngưPi làm kiem toán không ñưRc:
19

20. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
a) SB dHng các phương tien có the làm Qnh hưUng t4i hình Qnh và danh tiêng nghê
20
nghiep;
b) Phóng ñi vê nhbng công viec hx có the làm hoac d'ch vH hx có the cung câp, các
bang câp hay kinh nghiem c,a hx; và
c) Nói xâu hoac ñưa thông tin sai vê công viec c,a doanh nghiep và c,a ngưPi làm kê
toán, ngưPi làm kiem toán khác.
- PHÂN B -
ÁP DvNG CHO KIEM TOÁN VIÊN HÀNH NGHÊ, NHÓM KIEM TOÁN
VÀ CÔNG TY KIEM TOÁN
TÍNH ðOC LAP
77. ðoc lap là nguyên tac hành nghê cơ bYn cWa kiem toán viên. Chuan m#c ño ñ:c
nghê nghiep kê toán, kiem toán yêu câu mdi kiem toán viên hành nghê và thành
viên nhóm kiem toán cung câp dfch vU kiem toán (dfch vU ñYm bYo), công ty kiem
toán phYi ñoc lap vii các khách hàng sp dUng dfch vU kiem toán.
78. D'ch vH kiem toán nham mHc ñích nâng cao ño tin cay c,a các thông tin ñã ñưRc kiem
toán bang cách ñánh giá xem các thông tin ñó có tuân th, các tiêu chuan phù hRp xét trên
các khía cnh trxng yêu không. Chuan m:c kiem toán sô 210 HRp ñông kiem toán ñã
quy ñ'nh rõ mHc tiêu và noi dung d'ch vH, trách nhiem c,a moi bên và các noi dung khác
c,a hRp ñông nham cung câp mot mc ño ñQm bQo v[a phQi hoac cao. Bo Tài chính cũng
ban hành các chuan m:c cH the ñôi v4i các d'ch vH kiem toán cH the, như các chuan m:c
kiem toán báo cáo tài chính (ñQm bQo U mc ño cao), Chuan m:c kiem toán sô 910
Công tác soát xét báo cáo tài chính (ñQm bQo U mc ño v[a phQi).
Các ñon t[ 79 ñên 82 dư4i ñây hư4ng dan bQn chât c,a d'ch vH kiem toán (d'ch vH ñQm
bQo). ðe hieu ñây ñ, mHc tiêu và noi dung c,a d'ch vH kiem toán phQi xem xét quy ñ'nh
c,a Chuan m:c sô 210 và t[ng chuan m:c kiem toán cH the.
79. Mot hRp ñông có phQi là hRp ñông kiem toán báo cáo tài chính (hRp ñông cung câp d'ch
vH ñQm bQo) hay không còn phH thuoc vào viec nó có nhbng yêu tô sau ñây không:
a) Môi quan he ba bên có liên quan t4i:
(i) Kiem toán viên hành nghê;
(ii) ðôi tưRng ch'u trách nhiem lap báo cáo tài chính; và
(iii) ðôi tưRng sB dHng thông tin c,a báo cáo tài chính ñã ñưRc kiem toán;
b) Loi d'ch vH kiem toán (theo quy ñ'nh ti ñon 81);
c) Luat ñ'nh và chuan m:c phù hRp;
d) Quá trình th:c hien hRp ñông; và
e) Kêt luan: Ý kiên xác nhan c,a kiem toán viên trong báo cáo kiem toán.
ðôi tưRng ch'u trách nhiem lap báo cáo tài chính và ñôi tưRng sB dHng thông tin c,a báo
cáo tài chính ñã ñưRc kiem toán thông thưPng là các to chc riêng biet nhưng cũng có the là
mot. Ví dH, mot doanh nghiep cân s: ñQm bQo vê thông tin c,a mot bo phan c,a chính

21. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
doanh nghiep ñó. Môi quan he giba ñôi tưRng ch'u trách nhiem lap báo cáo tài chính và ñôi
tưRng sB dHng thông tin báo cáo tài chính ñã ñưRc kiem toán cân ñưRc xem xét trong bôi
cQnh t[ng hRp ñông cH the.
80. Trong d'ch vH ñQm bQo, kiem toán viên, ngưPi cung câp d'ch vH ñoc lap ñưa ra ý kiên kêt
luan nham nâng cao mc ño tin cay c,a ngưPi sB dHng thông tin. D'ch vH ñQm bQo có the
cung câp mc ño ñQm bQo cao hoac v[a phQi, hoac có the:
a) Liên quan ñên các thông tin tài chính hoac phi tài chính;
b) Báo cáo tr:c tiêp hoac chng th:c;
c) Báo cáo noi bo hoac báo cáo ra bên ngoài; và
d) Cung câp cho khu v:c tư nhân hoac khu v:c công.
21
81. D'ch vH kiem toán có the gôm:
a) Kiem toán báo cáo tài chính (Ví dH, kiem toán báo cáo tài chính, kiem toán báo cáo tài
chính vì mHc ñích thuê, soát xét báo cáo tài chính);
b) Kiem toán hot ñong (Ví dH, kiem toán, ñánh giá he thông kiem soát noi bo, kiem toán
d: án); hoac
c) Kiem toán tuân th, (Ví dH, kiem toán, ñánh giá s: tuân th, pháp luat vê thuê, các vân
ñê vê nhân s:).
Kiem toán báo cáo tài chính là loi d'ch vH ñQm bQo ñưa ra s: ñQm bQo cao. Kiem toán
hot ñong, kiem toán tuân th, cũng là d'ch vH ñQm bQo ñưa ra s: ñQm bQo cao hoac v[a
phQi tuỳ theo t[ng trưPng hRp.
82. Không phQi tât cQ các hRp ñông do kiem toán viên hành nghê th:c hien ñêu là hRp ñông
cung câp d'ch vH ñQm bQo. Các hRp ñông do ngưPi hành nghê kê toán th:c hien không
phQi là hRp ñông cung câp d'ch vH ñQm bQo. Các d'ch vH không phQi là d'ch vH kiem toán
(không là d'ch vH ñQm bQo) là các d'ch vH:
a) Kiem tra thông tin tài chính trên cơ sU các th, tHc thza thuan trư4c;
b) Tong hRp thông tin tài chính và các thông tin khác;
c) Lap bQn kê khai thuê hoac tư vân thuê không ñưa ra kêt luan chac chan;
d) Tư vân quQn lý; và
e) Các d'ch vH tư vân khác.
83. Các ñon t‚ ñon 77 ñên ñon 124 c,a Chuan m:c này (dưii ñây gdi chung là phân
này) quy ñ'nh và hư4ng dan viec xác ñ'nh, ñánh giá và bien pháp bQo ve ñôi v4i nhbng
nguy cơ Qnh hưUng ñên tính ñoc lap. Các quy ñ'nh này giúp các thành viên c,a công ty và
nhóm cung câp d'ch vH bQo ñQm sB dHng ñe xác ñ'nh các nguy cơ Qnh hưUng ñên tính
ñoc lap, ñánh giá tâm quan trxng c,a các nguy cơ, và nêu các nguy cơ này là quan trxng
thì hx phQi xác ñ'nh và áp dHng các bien pháp bQo ve ñe loi bz hoac làm giQm nguy cơ
t4i mc có the châp nhan ñưRc. Cân sB dHng các ñánh giá ñe xác ñ'nh nhbng bien pháp bQo
ve nào cân áp dHng. Mot sô bien pháp có the loi bz nguy cơ; mot sô bien phQi có the làm
giQm nguy cơ t4i mc có the châp nhan ñưRc. Phân này yêu câu các thành viên c,a công ty
kiem toán và nhóm cung câp d'ch vH ñQm bQo xem xét và áp dHng các quy ñ'nh này trong
t[ng trưPng hRp cH the. Các ví dH ñưa ra dư4i ñây che nham minh hxa cho viec áp dHng các

22. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
quy ñ'nh trong phân này. Các ví dH này không nham liet kê ñây ñ, các trưPng hRp có the dan
ñên nguy cơ Qnh hưUng ñên tính ñoc lap. Do ñó, thành viên c,a công ty kiem toán và nhóm
cung câp d'ch vH ñQm bQo không nên che tuân theo các ví dH ñưRc trình bày mà nên áp dHng
phù hRp các quy ñ'nh trong phân này trong t[ng trưPng hRp cH the.
Cách tiêp can vê mat nhan th:c ñôi vii tính ñoc lap
84. Tính ñoc lap bao gôm:
a) ðoc lap vê tư tư,ng - Là trng thái suy nghĩ cho phép ñưa ra ý kiên mà không ch'u Qnh
hưUng c,a nhbng tác ñong trái v4i nhbng ñánh giá chuyên nghiep, cho phép mot cá
nhân hành ñong mot cách chính tr:c, khách quan và có s: than trxng nghê nghiep, và
b) ðoc lap vê hình thWc - Là không có các quan he th:c tê và hoàn cQnh có Qnh hưUng
ñáng ke làm cho bên th ba hieu là không ñoc lap, hoac hieu là tính chính tr:c, khách
quan và than trxng nghê nghiep c,a nhân viên công ty hay thành viên c,a nhóm cung
câp d'ch vH ñQm bQo không ñưRc duy trì.
85. Tính ñoc lap không ñòi h…i ngư[i ñưa ra ý kiên ñánh giá nghê nghiep phYi hoàn
toàn ñoc lap vê các quan he kinh tê, tài chính và các môi quan he khác vì các thành
viên trong xã hoi ñêu có môi quan he vii nhau. Các môi quan he vê kinh tê, tài
chính và các quan he khác cân ñưhc ñánh giá th…a ñáng xem có Ynh hư
ng ñên tính
ñoc lap hay không. Khi thông tin nhan ñưhc xét thây có Ynh hư
ng ñên tính ñoc lap
thì các môi quan he ñó không châp nhan ñưhc.
86. Mot hoac nhiêu trưPng hRp cH the có the phù hRp hoac không phù hRp v4i tính ñoc lap
nên không the quy ñ'nh t[ng trưPng hRp cH the có the to ra nguy cơ Qnh hưUng ñên tính
ñoc lap và quy ñ'nh cH the các th, tHc phù hRp cân th:c hien làm giQm Qnh hưUng ñên
tính ñoc lap. Ngoài ra, bQn chât c,a hRp ñông cung câp d'ch vH ñQm bQo rât ña dng, nên
nguy cơ làm Qnh hưUng ñên tính ñoc lap cũng rât ña dng, và cân áp dHng các bien pháp
bQo ve khác nhau. Chuan m:c ño ñc yêu câu các doanh nghiep kiem toán và kiem toán
viên cung câp d'ch vH ñQm bQo phQi xác ñ'nh, ñánh giá và che ra các nguy cơ Qnh hưUng
ñên tính ñoc lap ch không quy ñ'nh cH the t[ng trưPng hRp Qnh hưUng ñên tính ñoc lap
ñe thza mãn nhu câu c,a công chúng.
87. Phân này quy ñ'nh và hư4ng dan cách tiêp can, ñánh giá, xem xét các nguy cơ Qnh hưUng
ñên tính ñoc lap, các bien pháp bQo ve ñưRc châp nhan và s: quan tâm c,a công chúng.
D:a trên các quy ñ'nh c,a Chuan m:c ño ñc, các công ty kiem toán và nhóm cung câp
d'ch vH ñQm bQo có nghĩa vH xác ñ'nh và ñánh giá các trưPng hRp cH the, các môi quan
he có the dan ñên nguy cơ Qnh hưUng ñên tính ñoc lap và có nhbng hành ñong phù hRp ñe
loi bz hoac làm giQm các nguy cơ này xuông mc có the châp nhan ñưRc bang cách áp
dHng các bien pháp bQo ve cân thiêt. Bên cnh viec xác ñ'nh và ñánh giá các môi quan he
giba công ty kiem toán, nhóm cung câp d'ch vH ñQm bQo và khách hàng kiem toán, cân
quan tâm t4i viec xác ñ'nh các môi quan he giba các cá nhân không thuoc doanh nghiep
cung câp d'ch vH ñQm bQo và khách hàng kiem toán có the dan ñên nguy cơ Qnh hưUng
ñên tính ñoc lap.
88. Phân này c,a Chuan m:c ño ñc quy ñ'nh các nguyên tac và phương pháp mà kiem toán
viên, nhóm kiem toán và công ty kiem toán cung câp d'ch vH ñQm bQo cân sB dHng ñe xác
ñ'nh các nguy cơ Qnh hưUng ñên tính ñoc lap (ke cQ ñoc lap vê tư tưUng và ñoc lap vê
22

23. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
hình thc), ñánh giá tâm quan trxng c,a chúng và nêu các nguy cơ này là ñáng ke thì phQi
xác ñ'nh và áp dHng các bien pháp bQo ve phù hRp ñe loi bz hoac làm giQm các nguy cơ
này xuông mc có the châp nhan ñưRc.
89. Các nguyên tac quy ñ'nh trong phân này áp dHng cho tât cQ d'ch vH kiem toán (d'ch vH
ñQm bQo). BQn chât c,a các nguy cơ Qnh hưUng ñên tính ñoc lap và các bien pháp bQo ve
phù hRp cân thiêt ñe loi bz hoac làm giQm các nguy cơ này xuông mc có the châp nhan
ñưRc rât ña dng, tùy thuoc vào ñac ñiem c,a t[ng hRp ñông cH the là hRp ñông kiem
toán hay hRp ñông cung câp d'ch vH ñQm bQo khác không phQi là hRp ñông kiem toán.
ðôi v4i hRp ñông cung câp d'ch vH ñQm bQo không phQi là hRp ñông kiem toán thì ñiêu
quan trxng là phQi quan tâm ñên mHc ñích c,a d'ch vH và nhbng ngưPi sB dHng thông tin
c,a báo cáo. Vì vay, công ty cân ñánh giá các trưPng hRp phù hRp, bQn chât c,a hRp ñông
cung câp d'ch vH ñQm bQo và các nguy cơ ñôi v4i tính ñoc lap trong viec quyêt ñ'nh có
nên châp nhan hoac tiêp tHc th:c hien hRp ñông hay không, xác ñ'nh bQn chât c,a các
bien pháp bQo ve cân thiêt và xét xem lieu mot công ty kiem toán, mot kiem toán viên cH
the có the là thành viên th:c hien hRp ñông cung câp d'ch vH ñQm bQo ñó không.
90. Hhp ñông kiem toán cung câp s# ñYm bYo cho nhiêu ngư[i sp dUng thông tin tài
chính. Vì thê, bên cnh s: ñoc lap vê tư tưUng, s: ñoc lap vê hình thc là ñac biet quan
trxng. ðôi v4i mot khách hàng kiem toán cH the, mot công ty kiem toán hay mot nhóm
kiem toán phQi ñoc lap v4i khách hàng kiem toán. Tương t: ñôi v4i trưPng hRp hRp ñông
cung câp d'ch vH ñQm bQo khác không phQi là hRp ñông kiem toán (hRp ñông phi kiem
toán), công ty kiem toán và nhóm kiem toán cũng phQi ñoc lap v4i khách hàng d'ch vH
ñQm bQo phi kiem toán. TrưPng hRp này, cân xem xét mxi nguy cơ có khQ năng Qnh
hưUng ñên tính ñoc lap, do lRi ích t[ các môi quan he.
91. TrưPng hRp có hai hoac nhiêu công ty kiem toán cùng th:c hien mot hRp ñông kiem toán,
tc là có nhiêu bên ch'u trách nhiem vê mot d'ch vH ñQm bQo thì công ty ch'u trách nhiem
chính phQi xem xét các môi quan he c,a các thành viên nhóm kiem toán. Các yêu tô cân
xem xét gôm:
a) Mc ño trxng yêu c,a t[ng phân viec thuoc trách nhiem c,a t[ng công ty kiem toán;
b) Mc ño quan tâm c,a công chúng ñôi v4i d'ch vH ñó.
TrưPng hRp noi dung d'ch vH do mot công ty kiem toán th:c hien là không ñáng ke thì
không phQi áp dHng phân này cho kiem toán viên c,a công ty ñó thuoc nhóm kiem toán.
92. Trong trưPng hRp mot báo cáo kiem toán (báo cáo d'ch vH ñQm bQo) ñưRc báo cáo riêng
cho khách hàng d'ch vH ñQm bQo phi kiem toán và nhbng ngưPi sB dHng thông tin nhât
ñ'nh, nhbng ngưPi sB dHng báo cáo cân có ñ, hieu biêt vê mHc ñích c,a báo cáo kiem
toán, noi dung trxng tâm và hn chê c,a báo cáo thông qua viec tham gia c,a hx vào viec
thiêt lap tính chât và phm vi các hư4ng dan c,a công ty khi tiên hành cung câp d'ch vH.
Kiên thc và khQ năng c,a công ty kiem toán trong viec trao ñoi thông tin vê các bien
pháp bQo ve v4i tât cQ nhbng ngưPi sB dHng báo cáo tài chính se làm tăng tính hieu quQ
c,a các bien pháp bQo ve ñôi v4i tính ñoc lap vê hình thc. Các trưPng hRp này có the
ñưRc công ty xem xét ñe ñánh giá nguy cơ Qnh hưUng ñên tính ñoc lap và xem xét các
bien pháp bQo ve cân thiêt có the áp dHng ñe loi bz hoac làm giQm chúng xuông ñên
mc có the châp nhan ñưRc. Các công ty kiem toán cân áp dHng các quy ñ'nh U phân này
trong viec ñánh giá tính ñoc lap c,a các kiem toán viên cung câp d'ch vH ñQm bQo và
23

24. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
quan he gia ñình ruot th't c,a hx. Hơn nba, nêu công ty có lRi ích tài chính trxng yêu tr:c
tiêp hoac gián tiêp U khách hàng kiem toán thì nguy cơ tư lRi se là trxng yêu và không có
bien pháp bQo ve nào có the làm giQm nguy cơ này xuông mc có the châp nhan ñưRc.
Cân xem xét bât c nguy cơ nào có the xQy ra do các môi quan he và lRi ích c,a công ty,
các chi nhánh và các kiem toán viên khi tham gia hRp ñông kiem toán.
24
93. Như vay:
a) ðôi v4i mot hRp ñông cung câp d'ch vH ñQm bQo cho mot khách hàng kiem toán,
công ty kiem toán và nhóm cung câp d'ch vH ñQm bQo phQi ñoc lap v4i khách hàng
ñó;
b) ðôi v4i hRp ñông cung câp d'ch vH ñQm bQo phi kiem toán, khi báo cáo không che
ñưRc sB dHng cho nhbng ñôi tưRng nhât ñ'nh, công ty kiem toán và nhóm cung câp
d'ch vH ñQm bQo phQi ñoc lap v4i khách hàng sB dHng d'ch vH ñQm bQo phi kiem
toán; và
c) ðôi v4i hRp ñông cung câp d'ch vH ñQm bQo phi kiem toán, khi báo cáo che ñưRc sB
dHng cho nhbng ñôi tưRng nhât ñ'nh, công ty kiem toán và nhóm cung câp d'ch vH
ñQm bQo cũng phQi ñoc lap v4i khách hàng ñó. Ngoài ra, công ty không ñưRc có lRi
ích tài chính tr:c tiêp hoac gián tiêp trxng yêu U khách hàng.
Yêu câu vê tính ñoc lap ñôi v4i hRp ñông kiem toán (hRp ñông cung câp d'ch vH ñQm
bQo) ñưRc minh hxa như sau:
Loi hRp ñông d'ch
vH ñQm bQo
Khách hàng
Kiem
toán
Phi kiem toán - Báo cáo sB
dHng rong rãi (không hn
chê)
Phi kiem toán - Báo cáo sB
dHng hn chê (sB dHng cho
mot sô ñôi tưRng xác ñ'nh)
Khách hàng kiem toán Công ty kiem toán và nhóm kiem toán phQi ñoc lap
Khách hàng sB dHng d'ch
- Công ty kiem toán và nhóm
vH ñQm bQo phi kiem toán
cung câp d'ch vH ñQm bQo
phQi ñoc lap
Công ty kiem toán và nhóm
cung câp d'ch vH ñQm bQo
phQi ñoc lap
94. Các nguy cơ và bien pháp bQo ve thưPng ñưRc xem xét trong phm vi lRi ích hoac quan
he giba công ty kiem toán và nhóm kiem toán (nhóm cung câp d'ch vH ñQm bQo) v4i
khách hàng sB dHng d'ch vH bQo ñQm. TrưPng hRp khách hàng kiem toán là công ty niêm
yêt trên th' trưPng chng khoán thì công ty kiem toán và nhóm kiem toán càng phQi quan
tâm ñên lRi ích và các môi quan he có liên quan ñên khách hàng và các ñơn v' liên quan
c,a khách hàng. Các môi quan he này cân phQi ñưRc xem xét t[ trư4c khi ký hRp ñông
kiem toán. ðôi v4i tât cQ các khách hàng sB dHng d'ch vH ñQm bQo, nêu nhóm kiem toán
có ñ, lý do ñe tin rang mot ñơn v' liên quan nào ñó c,a khách hàng có the có Qnh hưUng
ñên tính ñoc lap c,a công ty v4i khách hàng thì nhóm kiem toán phQi xem xét ñên cQ ñơn
v' liên quan ñó khi ñánh giá tính ñoc lap và khi áp dHng các bien pháp bQo ve.
95. Viec ñánh giá các nguy cơ Qnh hưUng ñên tính ñoc lap và các bien pháp bQo ve sau ñó
cân phQi có ñ, bang chng trư4c khi châp nhan hRp ñông và trong khi th:c hien hRp
ñông, công ty kiem toán và nhóm kiem toán phQi ñưa ra các ñánh giá và th:c hien các
bien pháp bQo ve khi có the ñoán biêt các trưPng hRp hoac các môi quan he có the vi
phm tính ñoc lap. Nêu s: vi phm tính ñoc lap che là vô tình thì nó không làm mât ñi

25. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
tính ñoc lap ñôi v4i khách hàng sB dHng d'ch vH bQo ñQm nêu công ty có nhbng chính
sách kiem soát chât lưRng phù hRp và áp dHng các th, tHc chat che ñe nâng cao tính ñoc
lap và, khi phát hien ra s: vi phm tính ñoc lap se ñưRc sBa chba và áp dHng ngay các
bien pháp bQo ve cân thiêt.
96. Các quy ñ'nh U phân này có the giúp ñe xác ñ'nh các nguy cơ trxng yêu và không trxng
yêu trong viec ñánh giá tính ñoc lap. Khi xem xét tâm quan trxng c,a các quan he cH the,
cân quan tâm t4i nhân tô ñ'nh tính và ñ'nh lưRng. Mot quan he che ñưRc coi là không
trxng yêu nêu nó không Qnh hưUng ñáng ke và không có tính liên tHc.
MUc tiêu và câu trúc cWa phân quy ñfnh vê tính ñoc lap
97. MHc tiêu c,a các quy ñ'nh vê tính ñoc lap là ho trR các công ty kiem toán, kiem toán viên
và nhóm kiem toán cung câp d'ch vH ñQm bQo trong viec:
a) Xác ñ'nh các nguy cơ Qnh hưUng ñên tính ñoc lap;
b) ðánh giá xem các nguy cơ này là trxng yêu hay không trxng yêu; và
c) TrưPng hRp các nguy cơ là không trxng yêu thì giúp xác ñ'nh và áp dHng các bien pháp
bQo ve phù hRp ñe loi bz hoac làm giQm các nguy cơ này ñên mc có the châp nhan
ñưRc.
TrưPng hRp không có bien pháp bQo ve nào có the làm giQm các nguy cơ này ñên mc có
the châp nhan ñưRc thì bien pháp duy nhât là loi bz các hot ñong hoac lRi ích to ra
nguy cơ, t[ chôi châp nhan hRp ñông hoac châm dt th:c hien hRp ñông d'ch vH ñQm
bQo.
98. Câu trúc c(a phân quy ñnh vê tính ñoc lap, gôm:
a) Các nguy cơ Qnh hưUng ñên tính ñoc lap (t[ ñon 105 ñên ñon 110);
b) Các bien pháp bQo ve có the loi bz hoac làm giQm các nguy cơ này xuông mc có
the châp nhan ñưRc (t[ ñon 111 ñên ñon 120);
c) Ví dH vê viec van dHng tính ñoc lap trong các môi quan he và các trưPng hRp cH the.
Ví dH trình bày các nguy cơ có the Qnh hưUng ñên tính ñoc lap trong nhbng môi quan he và
nhbng trưPng hRp cH the. Các ñánh giá chuyên môn ñưRc sB dHng ñe xác ñ'nh các bien pháp
bQo ve phù hRp ñe loi bz hoac làm giQm các nguy cơ xuông mc có the châp nhan ñưRc.
Trong nhbng ví dH cH the, các nguy cơ Qnh hưUng ñên tính ñoc lap quan trxng ñên mc cách
duy nhât là loi bz các hot ñong, lRi ích dan ñên nguy cơ, hoac t[ chôi châp nhan hoac tiêp
tHc th:c hien hRp ñông d'ch vH ñQm bQo. Trong các ví dH khác, nguy cơ có the ñưRc loi bz
hoac làm giQm xuông mc có the châp nhan ñưRc bang cách áp dHng các bien pháp bQo ve.
Các ví dH này không che ra tât cQ các trưPng hRp có the xay ra trên th:c tê.
99. Khi xác ñ'nh ñưRc là các nguy cơ Qnh hưUng không l4n ñên tính ñoc lap, công ty kiem toán có
the quyêt ñ'nh châp nhan hoac tiêp tHc th:c hien hRp ñông cung câp d'ch vH ñQm bQo, quyêt
ñinh này cân ñưRc lưu li trong tài lieu. Tài lieu này bao gôm bQn mô tQ vê các nguy cơ ñưRc
xác ñ'nh và các bien pháp bQo ve áp dHng ñe loi bz hoac làm giQm các nguy cơ xuông mc
có the châp nhan ñưRc.
100. Viec ñánh giá tâm quan trxng c,a các nguy cơ Qnh hưUng ñên tính ñoc lap và các bien
pháp bQo ve cân thiêt ñe làm giQm nguy cơ xuông mc có the châp nhan ñưRc cân xét ñên
s: quan tâm c,a công chúng. Công chúng có the rât quan tâm t4i mot sô ñơn v' nhât ñ'nh
25

26. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
do công viec kinh doanh, quy mô và sô lưRng co ñông c,a nhbng ñơn v' này. Ví dH, công
ty niêm yêt trên th' trưPng chng khoán, các to chc tín dHng và các công ty bQo hiem.
Do công chúng ñac biet quan tâm ñên báo cáo tài chính c,a các công ty niêm yêt trên th'
trưPng chng khoán, mot sô ñon trong phân này se quy ñ'nh rõ thêm mot sô vân ñê liên
quan ñên viec kiem toán các công ty niêm yêt. Viec áp dHng các quy ñ'nh U phân này cân
ñưRc xem xét trong môi quan he v4i viec kiem toán các công ty niêm yêt trên th' trưPng
chng khoán và các khách hàng kiem toán khác ñưRc s: quan tâm l4n c,a công chúng.
Quan ñiem quôc gia
101. Các ñon t[ ñon 77 ñên ñon 124 c,a Chuan m:c này quy ñ'nh và hư4ng dan các yêu
câu c,a nguyên tac ñoc lap ñôi v4i các hRp ñông cung câp d'ch vH ñQm bQo theo chuan
m:c ño ñc nghê nghiep kê toán, kiem toán c,a Viet Nam. Chuan m:c ño ñc này
không áp dHng nhbng tiêu chuan ít chat che hơn chuan m:c ño ñc c,a quôc tê (IFAC).
Không to chc và cá nhân nào ñưRc phép áp dHng ít chat che hơn nhbng quy ñ'nh trong
phân này. Khi các quy ñ'nh khác c,a pháp luat có nhbng ñiêu khoQn chat che hơn thì th:c
hien theo quy ñ'nh khác c,a pháp luat và van phQi tuân theo nhbng ñiem còn li trong
phân này.
102. Các ví dH trong phân này ñưRc áp dHng ñôi v4i các hRp ñông kiem toán cho khách hàng
là công ty niêm yêt trên th' trưPng chng khoán và công ty không niêm yêt trên th' trưPng
chng khoán.
103. Khi công ty kiem toán tiên hành mot hRp ñông cung câp d'ch vH ñQm bQo theo Chuan
m:c HRp ñông kiem toán hoac theo mot sô chuan m:c cH the ñôi v4i hRp ñông cung câp
d'ch vH ñQm bQo do Bo Tài chính ban hành như mot cuoc kiem toán hoac soát xét báo
cáo tài chính theo Chuan m:c kiem toán, các thành viên c,a nhóm cung câp d'ch vH ñQm
bQo ñQm cân phQi tuân th, các quy ñ'nh c,a phân này, tr[ trưPng hRp có quy ñ'nh khác
c,a pháp luat chat che hơn mot sô ñiêu c,a phân này. Trong trưPng hRp như vay, các
thành viên c,a nhóm cung câp d'ch vH ñQm bQo và công ty kiem toán cân tuân th, tât cQ
các ñeem còn li c,a phân này.
104. TrưPng hRp noi dung c,a Chuan m:c này có s: khác biet v4i Chuan m:c ño ñc c,a
quôc tê và các quy ñ'nh khác c,a pháp luat thì công ty kiem toán và nhóm cung câp d'ch
vH ñQm bQo cân nhan thc ñưRc s: khác biet ñó và phQi tuân th, nhbng quy ñ'nh chat che
hơn c,a pháp luat, c,a Chuan m:c này hoac chuan m:c c,a quôc tê.
Nguy cơ Ynh hư
ng ñên tính ñoc lap
105. Tính ñoc lap có nguy cơ bf Ynh hư
ng do tư lhi, t# kiem tra, s# bào ch{a, quan he
26
ruot thft, quan he khác và s# ñe dda.
106. “Nguy cơ do tư l4i” dien ra khi công ty kiem toán hoac mot thành viên nhóm kiem
toán có the thu ñưhc lhi ích tài chính hoac các xung ñot lhi ích cá nhân khác vii
khách hàng sp dUng dfch vU bYo ñYm.
Ví dH vê các trưPng hRp có the to ra Nguy cơ do tư lRi:
a) LRi ích tài chính tr:c tiêp hoac lRi ích tài chính gián tiêp có tính chât trxng yêu ti
khách hàng sB dHng d'ch vH ñQm bQo;

27. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
b) Mot khoQn nR, khoQn bQo lãnh hoac quà tang nhan t[ khách hàng sB dHng d'ch vH
ñQm bQo hoac t[ giám ñôc hay nhân viên c,a hx;
c) Quá phH thuoc vào phí d'ch vH c,a khách hàng sB dHng d'ch vH ñQm bQo;
d) Lo lang vê khQ năng mât hRp ñông;
e) Có quan he kinh doanh mat thiêt v4i khách hàng sB dHng d'ch vH ñQm bQo;
f) Có khQ năng trU thành nhân viên c,a khách hàng sB dHng d'ch vH bQo ñQm trong
27
tương lai;
g) Phát sinh phí bât thưPng liên quan ñên d'ch vH ñQm bQo.
107. “Nguy cơ t3 kiem tra” dien ra khi:
a) Bât kỳ sQn pham hay ñánh giá t[ mot hRp ñông cung câp d'ch vH ñQm bQo hoac phi
ñQm bQo nào trư4c ñây cân ñưRc ñánh giá li ñe có ñưRc kêt luan c,a hRp ñông cung
câp d'ch vH ñQm bQo;
b) Khi mot thành viên c,a nhóm kiem toán trư4c ñây ñã t[ng là Giám ñôc c,a khách
hàng sB dHng d'ch vH ñQm bQo, hoac là nhân viên có chc vH, có Qnh hưUng ñáng ke
và tr:c tiêp ñôi v4i vân ñê trxng yêu c,a hRp ñông cung câp d'ch vH ñQm bQo.
Ví dH vê các trưPng hRp có the to ra Nguy cơ t: kiem tra:
a) Mot thành viên c,a nhóm kiem toán gân ñây ñã hoac ñang là Giám ñôc hoac nhân
viên có Qnh hưUng ñáng ke c,a khách hàng sB dHng d'ch vH ñQm bQo.
b) .
c) Mot thành viên c,a nhóm kiem toán gân ñây ñã hoac ñang là nhân viên c,a khách
hàng sB dHng d'ch vH ñQm bQo, có chc vH có Qnh hưUng ñáng ke và tr:c tiêp ñôi v4i
vân ñê trxng yêu c,a hRp ñông cung câp d'ch vH ñQm bQo;
d) Tiên hành các d'ch vH cho khách hàng sB dHng d'ch vH ñQm bQo có Qnh hưUng tr:c
tiêp ñên ñôi tưRng c,a hRp ñông cung câp d'ch vH ñQm bQo; và
e) Ghi so kê toán hoac lap báo cáo tài chính là ñôi tưRng c,a hRp ñông cung câp d'ch vH
ñQm bQo.
108. “Nguy cơ vê s3 bào ch0a” xQy ra khi công ty kiem toán hoac mot thành viên nhóm kiem
toán xúc tiên, hoac nhan thc ñưRc viec xúc tiên các giao d'ch c,a mot khách hàng sB
dHng d'ch vH ñQm bQo hoac ý kiên có the ñưRc hieu là vi phm tính khách quan. ðây là
trưPng hRp công ty kiem toán hoac mot thành viên c,a nhóm kiem toán b' phH thuoc vào
khách hàng trong viec ñưa ra ý kiên.
Ví dH vê các trưPng hRp có the to ra Nguy cơ vê s: bào chba:
a) Là ngưPi trung gian giao d'ch hoac xúc tiên bán các loi co phiêu, các chng khoán
khác c,a khách hàng sB dHng d'ch vH ñQm bQo; và
b) ðóng vai trò là ngưPi bào chba ñi dien cho khách hàng sB dHng d'ch vH ñQm bQo
trong vH kien hoac khi giQi quyêt các tranh châp v4i bên th ba.
109. “Nguy cơ vê quan he ruot tht” xQy ra khi công ty kiem toán hoac thành viên c,a nhóm
kiem toán thông cQm v4i lRi ích c,a khách hàng vì có quan he ruot th't v4i khách hàng

28. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
(như thành viên Ban Giám ñôc, thành viên Hoi ñông quQn tr', kê toán trưUng và tương
ñương c,a khách hàng) sB dHng d'ch vH ñQm bQo.
Ví dH vê các trưPng hRp có the to ra Nguy cơ vê quan he ruot th't:
a) Mot thành viên c,a nhóm kiem toán có quan he gia ñình ruot th't v4i Giám ñôc hoac
thành viên Ban Giám ñôc c,a khách hàng sB dHng d'ch vH ñQm bQo;
b) Mot thành viên c,a nhóm kiem toán có quan he gia ñình ruot th't v4i nhân viên gib
chc vH có Qnh hưUng ñáng ke và tr:c tiêp ñôi v4i vân ñê trxng yêu c,a hRp ñông
cung câp d'ch vH ñQm bQo c,a khách hàng sB dHng d'ch vH ñQm bQo;
c) Trong mot sô trưPng hRp có các môi quan he khác không là quan he ruot th't nhưng
có Qnh hưUng ñên tính ñoc lap, như các ví dH sau ñây:
- Giám ñôc trư4c ñây c,a công ty kiem toán ñang là Giám ñôc hoac là thành viên
Ban Giám ñôc c,a khách hàng sB dHng d'ch vH ñQm bQo hoac là nhân viên gib
chc vH có Qnh hưUng ñáng ke và tr:c tiêp ñôi v4i vân ñê trxng yêu c,a hRp
ñông cung câp d'ch vH ñQm bQo;
- Có trên 3 năm gib chc vH trưUng nhóm cung câp d'ch vH ñQm bQo c,a cùng
mot khách hàng sB dHng d'ch vH ñQm bQo; và
- Nhan quà tang, d: chiêu ñãi hoac nhan s: ưu ái t[ khách hàng sB dHng d'ch vH
ñQm bQo, hoac t[ Giám ñôc, thành viên Ban Giám ñôc hoac nhân viên c,a hx
(tr[ trưPng hRp giá tr' quá nhz).
110. “Nguy cơ b ñe d?a” xQy ra khi mot thành viên c,a nhóm kiem toán b' ñe dxa (ñe dxa
that hoac cQm thây b' ñe do) nham ngăn cQn hành ñong theo ñúng nguyên tac khách
quan và hoài nghi nghê nghiep cân thiêt t[ phía Giám ñôc, thành viên Ban Giám ñôc
hoac nhân viên gib chc vH có Qnh hưUng ñáng ke c,a khách hàng sB dHng d'ch vH ñQm
bQo.
Ví dH vê các trưPng hRp có the to ra Nguy cơ b' ñe dxa:
a) ðe dxa se thay thê khi có bât ñông vê viec áp dHng mot nguyên tac kê toán; và
b) Áp l:c làm giQm phm vi c,a d'ch vH ñã cam kêt nham giQm phí.
Các bien pháp bYo ve
111. Công ty kiem toán và nhóm kiem toán có trách nhiem gi{ gìn tính ñoc lap bang cách
xem xét hoàn cYnh th#c tê cWa các nguy cơ Ynh hư
ng ñên tính ñoc lap và áp dUng
các bien pháp bYo ve ñe loi b… hoac làm giYm các nguy cơ xuông m:c có the châp
nhan ñưhc.
112. Khi xác ñ'nh ñưRc nguy cơ có tính trxng yêu, cân xác ñ'nh và áp dHng các bien pháp bQo
ve ñe loi bz hoac làm giQm các nguy cơ xuông mc có the châp nhan ñưRc. Quyêt ñ'nh
này cân ñưRc lưu trong tài lieu. Tính chât c,a các bien pháp bQo ve áp dHng không giông
nhau trong mxi trưPng hRp. Cân tap trung xem xét và giQi quyêt nhbng vân ñê mà bât c
bên th ba nào khi ñưRc thông báo vê chúng và các bien pháp bQo ve ñêu kêt luan là
không the châp nhan ñưRc. Xem xét này ch'u Qnh hưUng c,a các vân ñê như tâm quan
trxng c,a nguy cơ, tính chât c,a hRp ñông cung câp d'ch vH ñQm bQo, nhbng ngưPi d:
ñ'nh sB dHng thông tin c,a báo cáo d'ch vH ñQm bQo và câu trúc c,a công ty.
28

29. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
Mot sô bien pháp bQo ve có the làm tăng khQ năng phát hien và ngăn chan các hành vi vi
phm ño ñc nghê nghiep. Các bien pháp này có the do cơ quan pháp luat, các hoi nghê
nghiep hoac các công ty kiem toán ñưa ra.
29
113. Có 2 loNi bien pháp bBo ve:
a) Các bien pháp bQo ve do pháp luat và chuan m:c nghê nghiep quy ñ'nh;
b) Các bien pháp bQo ve do môi trưPng làm viec to ra, gôm:
- Các bien pháp bQo ve c,a khách hàng sB dHng d'ch vH ñQm bQo; và
- Các bien pháp bQo ve trong các quy ñ'nh và th, tHc c,a công ty kiem toán.
Công ty kiem toán và nhóm kiem toán cân l:a chxn các bien pháp thích hRp ñe loi bz
hoac làm giQm các nguy cơ trxng yêu Qnh hưUng ñên tính ñoc lap xuông ñên mc có the
châp nhan ñưRc.
114. Các bien pháp bBo ve do pháp luat và chuan m3c nghê nghiep quy ñnh, gôm:
a) Các yêu câu vê trình ño chuyên môn và kinh nghiem nghê nghiep c,a kiem toán viên;
b) Các yêu câu vê viec liên tHc cap nhat, bo sung kiên thc, kinh nghiem cho kiem toán
viên;
c) Các quy ñ'nh vê cơ câu bo máy quQn tr' doanh nghiep;
d) Các chuan m:c nghê nghiep và quy ñ'nh vê th, tHc soát xét;
e) Kiem soát t[ bên ngoài do mot bên th ba ñưRc u… quyên hRp pháp ñôi v4i he thông
kiem soát chât lưRng kiem toán c,a công ty kiem toán; và
f) Luat pháp liên quan ñên viec kiem tra các yêu câu vê tính ñoc lap c,a kiem toán viên
và c,a công ty kiem toán.
115. Các bien pháp bBo ve c(a khách hàng sG dng dch v ñBm bBo (b1), gôm:
a) Khi mot nhà quQn lý c,a khách hàng sB dHng d'ch vH ñQm bQo ñê xuât công ty kiem
toán thì ngưPi ñê xuât ñó không the là ngưPi phê chuan s: ñê xuât này.
b) Các nhà quQn lý c,a khách hàng sB dHng d'ch vH ñQm bQo phQi có ñ, trình ño ñưa ra
quyêt ñ'nh quQn lý;
c) PhQi có chính sách và các th, tHc noi bo ñe ñQm bQo không l:a chxn các d'ch vH phi
kiem toán có Qnh hưUng ñên tính ñoc lap v4i d'ch vH kiem toán; và
d) PhQi có cơ câu bo máy quQn lý ñiêu hành (Ví dH to chc kiem toán noi bo) và năng
l:c quQn lý ñ, ñe kiem soát và trao ñoi vê các d'ch vH v4i công ty kiem toán.
116. To chc kiem toán noi bo (Ban kiem soát hoac to chc tương ñương) có vai trò quan
trxng trong bo máy quQn lý ñiêu hành vì nó ñoc lap v4i Ban Giám ñôc khách hàng sB
dHng d'ch vH ñQm bQo và có the ho trR Ban Giám ñôc trong viec ñQm bQo là công ty kiem
toán gib vai trò kiem toán ñoc lap. Cân có s: trao ñoi thông tin thưPng xuyên giba công
ty kiem toán v4i to chc kiem toán noi bo (hoac to chc kiem soát khác nêu không có to
chc kiem toán noi bo) c,a các công ty niêm yêt trên th' trưPng chng khoán vê các quan
he hoac vân ñê khác mà theo ý kiên c,a công ty kiem toán là có the Qnh hưUng ñên tính
ñoc lap.

30. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
117. Các công ty kiem toán cân thiêt lap chính sách và th, tHc vê viec trao ñoi thông tin vê
tính ñoc lap v4i to chc kiem toán noi bo, hoac các to chc quQn lý khác. TrưPng hRp
kiem toán công ty niêm yêt trên th' trưPng chng khoán, công ty kiem toán cân trao ñoi ít
nhât moi năm mot lân vê các môi quan he hoac vân ñê giba công ty, mng lư4i công ty và
khách hàng kiem toán mà theo ñánh giá nghê nghiep c,a công ty, có s: vi phm tính ñoc
lap. Các vân ñê ñưRc trao ñoi rât ña dng, phH thuoc vào t[ng trưPng hRp cH the và do
công ty kiem toán quyêt ñ'nh, nhưng thưPng che bao gôm nhbng vân ñê phù hRp v4i
nhbng ñiêu quy ñ'nh U phân này.
118. Các bien pháp bBo ve trong các quy ñnh và th( tc c(a công ty kiem toán (b2) gôm:
a) Lãnh ño công ty kiem toán nhân mnh ñên tâm quan trxng c,a tính ñoc lap và yêu
câu thành viên c,a nhóm kiem toán phQi ký cam kêt và hành ñong phù hRp v4i cam
kêt và s: quan tâm c,a công chúng;
b) Chính sách và th, tHc th:c hien giám sát chât lưRng hRp ñông kiem toán;
c) Chính sách vê tính ñoc lap ñưRc quy ñ'nh trong tài lieu vê cách xác ñ'nh nguy cơ Qnh
hưUng ñên tính ñoc lap; cách ñánh giá tâm quan trxng c,a các nguy cơ này và viec
xác ñ'nh và áp dHng các bien pháp bQo ve ñe loi bz hoac làm giQm các nguy cơ trxng
yêu Qnh hưUng ñên tính ñoc lap xuông ñên mc có the châp nhan ñưRc;
d) Chính sách và th, tHc noi bo ñe giám sát viec tuân th, các chính sách và th, tHc c,a
30
công ty có liên quan ñên tính ñoc lap;
e) Chính sách và th, tHc to ñiêu kien cho viec xác ñ'nh các lRi ích; các môi quan he
giba công ty kiem toán hoac giba các thành viên c,a nhóm kiem toán và các khách
hàng sB dHng d'ch vH ñQm bQo;
f) Chính sách và th, tHc ñe quQn lý và giám sát s: phH thuoc vào doanh thu nhan ñưRc
t[ khách hàng sB dHng d'ch vH ñQm bQo;
g) SB dHng thành viên Ban Giám ñôc và các nhóm cung câp d'ch vH khác nhau và ñQm
bQo các tuyên báo cáo ñoc lap khi cung câp d'ch vH phi ñQm bQo cho khách hàng sB
dHng d'ch vH ñQm bQo;
h) Chính sách và th, tHc câm các thành viên không phQi là thành viên c,a nhóm kiem
toán gây Qnh hưUng ñên kêt quQ c,a hRp ñông cung câp d'ch vH ñQm bQo;
i) Trao ñoi thông tin k'p thPi vê các chính sách và th, tHc c,a công ty kiem toán cũng
như bât kỳ s: thay ñoi nào, ke cQ vân ñê giáo dHc và ñào to tiêp theo cho Ban Giám
ñôc và nhân viên chuyên nghiep;
j) Phân công mot thành viên Ban Giám ñôc ch'u trách nhiem xem xét tong the s: phân
công trong bo máy quQn lý và các bien pháp bQo ve;
k) Các phương thc thông báo cho Ban Giám ñôc và nhân viên chuyên nghiep vê các
khách hàng sB dHng d'ch vH ñQm bQo và các ñơn v' liên quan mà hx cân phQi gib tính
ñoc lap;
l) Cơ chê k… luat nham nâng cao s: tuân th, các chính sách và th, tHc; và
m) Chính sách và th, tHc khuyên khích nhân viên trao ñoi thông tin v4i các câp quQn lý
trong công ty vê các vân ñê vê tính ñoc lap và tính khách quan có liên quan ñên hx;

31. Cung câp b
i kkkkiiiieeeemmmmttttooooaaaannnn....ccccoooommmm....vvvvn
bao gôm cQ viec thông báo cho nhân viên các quyên và nhiem vH c,a hx liên quan
ñên tính ñoc lap.
119. Các bien pháp bBo ve trong các quy ñnh và th( tc c(a công ty kiem toán (b2) có the
còn gôm nh0ng bien pháp c the sau ñây:
a) Có thêm mot kiem toán viên khác ñe soát xét li các công viec ñã làm và tham khQo ý
kiên nêu cân thiêt. NgưPi này có the là mot ngưPi U ngoài công ty kiem toán hoac mot
ngưPi c,a công ty hay mng lư4i công ty nhưng không tham gia vào nhóm kiem toán;
b) Xin ý kiên tư vân t[ bên th ba, như to chc nghê nghiep, chuyên gia, chuyên gia tư
vân pháp luat hoac mot kiem toán viên hành nghê khác;
c) Luân chuyen ngưPi ch'u trách nhiem soát xét;
d) ThQo luan v4i ngưPi hoac bo phan khác có chc năng kiem soát (ví dH to chc kiem
toán noi bo) vê các vân ñê liên quan ñên tính ñoc lap;
e) ThQo luan v4i ngưPi hoac bo phan khác có chc năng kiem soát vê tính chât d'ch vH
31
và giá phí c,a d'ch vH cung câp;
f) MPi mot công ty kiem toán khác th:c hien li toàn bo hoac mot phân hRp ñông cung
câp d'ch vH ñQm bQo;
g) MPi mot công ty kiem toán khác th:c hien li toàn bo hoac mot phân hRp ñông cung
câp d'ch vH phi ñQm bQo trong phm vi cân thiêt ñe hx cùng ch'u trách nhiem vê d'ch
vH ñó; và
h) Chuyen mot thành viên khzi nhóm kiem toán khi các lRi ích tài chính hoac các môi
quan he c,a thành viên ñó có nguy cơ Qnh hưUng ñên tính ñoc lap.
120. Khi ñã có các bien pháp bQo ve như ñã nêu U trên nhưng van không the loi bz hoac làm
giQm các nguy cơ trxng yêu Qnh hưUng ñên tính ñoc lap xuông ñên mc có the châp nhan
ñưRc, hoac khi doanh nghiep ñưRc kiem toán quyêt ñ'nh không loi bz các hot ñong
hoac lRi ích dan ñên các nguy cơ này, cách duy nhât là t[ chôi th:c hien hoac rút khzi
hRp ñông cung câp d'ch vH ñQm bQo.
Th[i kỳ hhp ñông
121. Thành viên c,a công ty kiem toán và nhóm kiem toán cân ñoc lap v4i khách hàng sB
dHng d'ch vH ñQm bQo trong suôt thPi kỳ th:c hien hRp ñông cung câp d'ch vH ñQm bQo.
ThPi kỳ hRp ñông cung câp d'ch vH ñQm bQo bat ñâu khi nhóm kiem toán bat ñâu tiên
hành các d'ch vH ñQm bQo và kêt thúc sau khi báo cáo kiem toán ñưRc phát hành chính
thc, tr[ trưPng hRp hRp ñông cung câp d'ch vH ñQm bQo là hRp ñông lap li cho nhiêu
năm. Nêu hRp ñông cung câp d'ch vH ñQm bQo thza thuan cho nhiêu năm thì thPi kỳ hRp
ñông cung câp d'ch vH ñQm bQo se kêt thúc khi cQ hai bên ñêu thông báo muôn châm dt
hRp ñông hoac phát hành báo cáo kiem toán cuôi cùng, tùy thuoc viec nào phát sinh sau.
122. Khi doanh nghiep trU thành khách hàng kiem toán trong hoac sau kỳ lap báo cáo tài chính
thì công ty kiem toán cân xem xét khQ năng có nguy cơ Qnh hưUng ñên tính ñoc lap gây ra
bUi: