aut. Barbara Szczepańska, na VI Zebranie Uczestników Śląskiej Biblioteki Cyfrowej

1. Przegląd inicjatyw prawnych mających wpływ na tworzenie
bibliotek cyfrowych - w aspekcie prawa autorskiego
Barbara Szczepańska
kierownik biblioteki i zasobów informacyjnych kancelaria Hogan Lovells
11 grudnia 2012 r.
VI Zebranie Uczestników Śląskiej Biblioteki Cyfrowej

2. Monopol autorski a interes publiczny
Monopol daje autorowi bezwzględne prawo do
dysponowania swoim utworem, ale:
• Dozwolony użytek prywatny
– Opłaty reprograficzne
• Dozwolony użytek publiczny
– darmowy – np. biblioteki, szkoły, archiwa
– odpłatny – np. podręczniki i wypisy
• test trójstopniowy (art. 34 i 35)
Można korzystać z utworów w granicach dozwolonego użytku pod warunkiem wymienienia
imienia i nazwiska twórcy oraz źródła. Dozwolony użytek nie może naruszać normalnego
korzystania z utworu lub godzić w słuszne interesy twórcy.
www.hoganlovells.com 2

3. Dyrektywa 2001/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2001 r.
w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w
społeczeństwie informacyjnym
Art. 5 pkt 3 (n)
Państwa Członkowskie mogą przewidzieć wyjątki lub ograniczenia w
odniesieniu do prawa do zwielokrotniania określonego w następujących
przypadkach:
korzystania poprzez udostępnienia lub podanie do wiadomości, w celu
badań i prywatnych studiów, indywidualnym postronnym osobom z dzieł lub
innych przedmiotów objętych ochroną, które nie podlegają zasadom zakupu
lub licencji, znajdujących się w zbiorach instytucji określonych w ust. 2 lit. c),
przy użyciu wyposażonych terminali w pomieszczeniach wymienionych
instytucji.
www.hoganlovells.com 3

4. Ustawa o prawie autorskim i prawach
pokrewnych
Art. 28. Biblioteki, archiwa i szkoły mogą:
3) udostępniać zbiory dla celów badawczych lub
poznawczych za pośrednictwem końcówek systemu
informatycznego (terminali) znajdujących się na
terenie tych jednostek.
www.hoganlovells.com 4

5. Pytanie prejudycjalne Bundesgerichtshof
w sprawie Technische Universität Darmstadt (wrzesień
2012)
1. Co znaczy podleganie zasadom zakupu lub
licencji?
2. Czy te wyjątek oznacza, że biblioteka ma prawo do
digitalizowania opublikowanej książki i udostępniania
jej na terminalach?
3. Czy użytkownicy biblioteki mogą drukować i
kopiować na USB dzieła dostępne na terminalu?
www.hoganlovells.com 5

6. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/28/UE
z dnia 25 października 2012 r. w sprawie niektórych dozwolonych
możliwości wykorzystywania utworów osieroconych
nowy wyjątek na rzecz bibliotek
Zastrzeżenia
•wprowadza diligent search – staranne wyszukiwanie
•zbyt szczegółowe wymagania dla gromadzenia
dokumentacji o starannych poszukiwaniach
•wynagrodzenie za wcześniejsze wykorzystanie
•tylko wykorzystanie niekomercyjne
www.hoganlovells.com 6

7. Zasady digitalizacji i udostępniania dzieła o wyczerpanych nakładach –
memorandum of understanding 2011
• dotyczy tylko książek i części czasopism
• podstawą umowy licencyjne zawierane w kraju pierwszej publikacji
• ocena czy dzieło jest out-of-commerce będzie za każdym razem
podejmowana na podstawie kryteriów określonych przez strony
• sposób wykorzystania również negocjowany i określany za każdym
razem w umowie licencyjnej
• pośrednictwo organizacji zbiorowego zarządzania
• prawo autorów do wyjścia z projektu
www.hoganlovells.com 7

8. Google v. niemieccy wydawcy w sprawie
"snippets„
fragmenty tekstów jako kontekst wyszukiwania
nowe pole ekspolatacji – nowy zakres praw
pokrewnych
Źródło: Gazeta 30.11.2012
www.hoganlovells.com 8

9. Otwarta Licencja Edukacyjna
• instytucje oświatowe, szkoły wyższe, instytucje kultury,
organizacje pozarządowe
• licencja nieodpłatna, niewyłączna,
• zwielokrotnienie – pojedyncze, dla celów wewnętrznych
Licencjobiorcy, w zakresie odpowiadającym uzasadnionym
potrzebom jego Użytkowników
• nieodpłatne rozpowszechnianie - udostępniania
Użytkownikom Licencjobiorcy za pośrednictwem jego
wewnętrznego systemu teleinformatycznego, użyczania
egzemplarzy Użytkownikom Licencjobiorcy oraz
przenoszenia na ich rzecz własności tych egzemplarzy
www.hoganlovells.com 9

10. Reforma prawa autorskiego - grant eIFL (Centrum Cyfrowe Projekt:
Polska i Poznańska Fundacja Bibliotek Naukowych)
• Dostosowanie dozwolonego użytku do rzeczywistości cyfrowej - zamiana słowa
„egzemplarz” na „kopia” w art. 27 i 28 pr. aut.
• Odejście od kryteriów podmiotowych
• Obchodzenie zabezpieczeń technicznych
• Dozwolony użytek nie może być ograniczany postanowieniami umownymi
• Eksploracja danych (text i data mining)
• Usunięcie trójstopniowego testu
• Harmonizacja „dozwolonych użytków” różnych rodzajów utworów
www.hoganlovells.com 10

11. dziękuję za uwagę
Barbara Szczepańska
Hogan Lovells (Warszawa) LLP (Spółka partnerska)
Oddział w Polsce
ul. Nowogrodzka 50
00-695 Warszawa
tel. +48 22 529 29 00
fax +48 22 529 29 01
barbara.szczepanska@hoganlovells.com