aut. remigiusz Lis, pwystąpienie na konferencji "Wykorzystanie i potencjał zasobów cyfrowych", WBP w Olsztynie, 21 listopada 2023 r.

1. Biblioteki cyfrowe jako źródła wielomedialnej informacji
dla ludzi
i innych systemów komputerowych
- na przykładzie Śląskiej Biblioteki Cyfrowej.
Remigiusz Lis - Biblioteka Śląska / Śląska Biblioteka Cyfrowa

2. Konwergencja mediów
Możliwość użytkowania na jednej cyfrowej platformie wielu
treści / obiektów kultury, które do tej pory były prezentowane
w ramach różnych systemów medialnych.
Tekst - druki/biblioteka
Dźwięki- mowa, muzyka / teatr, opera etc.
Film - kino/TV
Treści kultury = bity Internet = panmedium

3. ŚBC - zasób źródeł
Profesjonalny cel regionalnych BC:
Gromadzenie i prezentacja regionalnego universum
dokumentów:
- tematycznie regionalnych - dotyczących regionu,
- wytworzonych w regionie,
- uniwersalnych (o znaczeniu ponadregionalnym) zachowanych
w regionie.
Dokument to także film, nagranie dźwiękowe, obiekt 3D.
Biblioteki stają się producentami treści.

4. Nisze regionalnych BC
Niezależnie od digitalizacji zasobów własnych:
A. Docieranie do rozproszonych zasobów (zasoby małych
bibliotek, społeczności zaangażowane w digitalizację
dziedzictwa lokalnego, osoby prywatne).
B. Kooperacja z małymi bibliotekami i NGO (amatorzy,
regionaliści, historycy - cenni kooperanci).
C. BC jako archiwum prasowe lokalnych redakcji.
D. Zasoby akademickie - wydawnictwa.

5. Lokalizacja Uczestników ŚBC
Biblioteki publiczne (gminne, miejskie,
wojewódzka).
Biblioteki akademickie (także prywatne)
i pedagogiczne.
Muzea, opera, teatr.
Archiwa.
Wydawnictwa.
Stowarzyszenia.
Pozabiblioteczne instytucje kultury i nauki.
Związek wyznaniowy.
Wkład osób prywatnych.
68 uczestników-instytucji.

6. ŚBC - pozyskiwanie zasobów

7. Kolekcje

8. Użytkownicy ŚBC
Użytkownicy BC - Persony:
Użytkownik publiczny
Hobbysta (regionalista, genealog)
Student
Pracownik Naukowy (źródła, publikacje własne)
Wydawca (reprinty na podstawie materiałów BC)
Dziennikarz
Pisarz (realia epoki)
Instytucja kultury (wystawy)

9. Zbiory ŚBC - zachowanie, dostęp, ponowny użytek
Ponad 1200 tytułów czasopism (także współczesnych)
47 tytułów wydawnictw urzędowych

10. Zbiory ŚBC
Zbiory zabytkowe

11. Zbiory ŚBC
Wydawnictwa
naukowe

12. Zbiory ŚBC
Kompletna produkcja wydawnicza urzędów statystycznych: śląskiego,
opolskiego, dolnośląskiego i małopolskiego (ok. 8 tys. publikacji).

13. Zbiory ŚBC
Zbiory stowarzyszeń, prywatne …
siła kolekcji i agnostycyzm biblioteczny
Projekt dot. katowickich kronik szkolnych BG ZG
Kolekcja prywatna grafiki (2. w Europie)
Współczesna prasa lokalna
Stow. Rodzina Policyjna 1939
Zbiory ŚZCHiO

14. Najpopularniejsze w RBC
Czasopisma (dzienniki).
Ikonografia (grafiki, pocztówki, fotografie).
Księgi adresowe.
Kartografia (plany miast, mapy regionu).
Przewodniki.
Utwory współczesne (np. naukowe).
Źródła historyczne (statystyki, spisy, opisy).

15. Produkcja BŚ
9 stanowisk skanujących
Studio foto 3D Studio AV

16. Obiekty 3D
https://www.sbc.org.pl/dlibra/results?q=&action=SimpleSearchAction&type=-
6&p=0&qf1=collections:504&qf2=Type:obiekt%203D
https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/789659/edition/738288?search
=cmVzdWx0cz9hY3Rpb249U2ltcGxlU2VhcmNoQWN0aW9uJnR5cGU
9LTYmcD0wJnFmMT1jb2xsZWN0aW9uczo1MDQmcWYyPVR5cGU6b
2JpZWt0KzNE

17. Filmy
Śląska Biblioteka Portretów
Mówionych
https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/7
89180/edition/738175
Rejestracja osób,
które wniosły wkład
w kulturę, naukę
edukację, sport etc.
regionu, m.in.:
Sławomir Pietras
Roman Kalarus
Joanna Wnuk-Nazarowa
Krzysztof Wielicki
Damian Zimoń
Dorota Simonides
Jerzy Szymik
Jan Miodek
Andrzej Wyglenda
Wiesław Banyś
Stanisław Nicieja
Tadeusz Sławek

18. Filmy
Spuścizna Eugeniusza Kosmały
(regionalista, radiowiec, pisarz)
https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/6
48554/edition/610145
Spuścizny zdigitalizowane
i cyfrowe nowym obszarem
działania BC!

19. Dorobek filmowy Józefa Kłyka (pisarz, malarz, filmowiec)

20. Obiekty multimedialne
Spuścizna Adolfa Dygacza
https://www.sbc.org.pl/dlibra/public
ation/439626

21. Nowe możliwości wyszukiwawcze ŚBC (dLibra 7.0)
https://www.sbc.org.pl/dlibra/results?action=A
dvancedSearchAction&type=-3&val1=q:%22
Adrianna+Walendziak%22&qf1=availability:A
vailable

22. Projekt "Śląskie Digitarium"
Śląska Biblioteka Cyfrowa
Katalog OPAC
Encyklopedia Województwa Śląskiego
Bibliografia regionalna
Podręcznik edukacji regionalnej
Serwis audiowizualny
Agregator
● indeksowanie
metadanych
i tekstów,
● fasety, stemming,
lematyzacja,
● edytor ścieżek
edukacyjnych,
● transkrypcja tekstów
● wolumeny
czasoprzestrzenne,
BC Opery Śląskiej

23. https://www.ariadna.bs.katowice.pl
Regionalny agregator informacyjny "Ariadna"
Intencję włączenia
wyraziły:
BC Uniwersytetu Wrocławskiego
Zielonogórska BC
Cyfrowy Dolny Śląsk
BC Politechniki Śląskiej

24. Nowa pasjonująca możliwość - sztuczna inteligencja, czyli … znów tekst
Z ChatGPT korzysta aż 100 milionów osób tygodniowo.
Nowy GPT-4 Turbo może przyjąć w jednym zapytaniu do 128 tysięcy tokenów, co
pod względem objętości daje 300-stronicową książkę.
Wiedza, z której ma korzystać model, została zaktualizowana i sięga teraz do
kwietnia 2023 roku.
Funkcja text-to-speech, a więc zamiany tekst na mowę.
Bez znajomości kodowania będzie można w prosty sposób stworzyć własnego
bota, zapisać go i wykorzystywać do zaprojektowanych celów (oraz sprzedawać w
sklepie Chat-botów) - np. „kumpel do żartowania”, „mistrz pokera”, czy …
"bibliotekarz" lub "historyk regionalny".

25. Dziękuję za uwagę