Prezentacja wygłoszona na XVII Zebraniu Uczestników Śląskiej Biblioteki Cyfrowej, Katowice, 14 grudnia 2023 r.

1. Współpraca regionalna na przykładzie
Mazowieckiej Biblioteki Cyfrowej
Malwina Tomala-Pietrzak

2. Plan prezentacji
1. Powstanie Mazowieckiej Biblioteki Cyfrowej
2. Rozwój pracowni digitalizacji w Bibliotece na Koszykowej
3. Mazowiecka Biblioteka Cyfrowa jako przykład regionalnej biblioteki
cyfrowej
4. Partnerzy MBC – zasady współpracy i pozyskiwania
nowych partnerów
5. Rodzaje zasobów udostępnianych w MBC
6. Przegląd publikacji regionalnych w wyborze
7. Statystykia
8. Plany rozwoju

3. 3...2...1...0... Start
2010 r. – początek MazowieckiejBibliotekiCyfrowej
Cel: stworzenie regionalnejbiblioteki cyfrowej,gromadzącej
materiały dotycząceWarszawy i Mazowsza - powiązanie z celem
statutowymbibliotekiwojewódzkiej
Współpraca z bibliotekami dzielnicowymi w Warszawie, bibliotekami
z terenu Mazowsza,wydawnictwem,muzeami

4. 2011/2012 – dofinansowanie na wyposażenie pracowni digitalizacji
oraz cyfryzację ponad 3,3 tys. publikacji (200 000 skanów) – 13
instytucji współpracujących (w tym biblioteki dzielnicowe, Książnica
Płocka, Książnica Pruszkowska)– Biblioteka na Koszykowej jako lider
projektu.​ Ogromny wkład wolontariuszy.
2012/2013 - digitalizacja unikatowych zasobów dotyczących
Mazowsza (nuty, fotografie, sprawozdania warszawskich instytucji
publicznych, prasa regionalna), rękopisów Bolesława Prusa, starych
druków (2130 publikacji, 87 535 skanów).
WPR Kultura+ Priorytet Digitalizacja

5. 2013/2014- digitalizacja kolekcji mazowieckiej prasy regionalnej i
lokalnej z pierwszej poł. XX w. gł. z okresu międzywojennego,
przedwojennych czasopism szkolnych z naszego regionu,
kontynuacja cyfryzacji międzywojennych sprawozdań warszawskiej
administracji miejskiej (2130 publikacji,55 513 skanów).
Zakup macierzy.
2014/2015- kontynuacja digitalizacji sprawozdań (gł. warszawskich)
z XIX i I poł. XX w., w tym zwłaszcza: szkół średnich, organizacji
charytatywnych, oświatowych, opieki społecznej, zakładów służby
zdrowia oraz międzywojennej administracji miejskiej; cyfryzacja
warszawskiej prasy dziecięcej ze zbiorów Muzeum Książki Dziecięcej
z XIX i I poł. XX w., varsavianów i mazovianów, w tym statutów
wielu instytucji, organizacji, towarzystw i in. z l. 1840-1978)(1870
publikacji,50 077 skanów). Rozbudowa pamięci masowej do
archiwizacji danych, rozbudowa serwerów​.
WPR Kultura+ Priorytet Digitalizacja

6. WPR Kultura+ Priorytet Digitalizacja
2015 - digitalizacja kolekcji Józefa Piłsudskiego z l. 1914-1937 (Muzeum
Niepodległości w Warszawie), materiałów statystycznychdot. Warszawy i
Mazowsza z XX w. (Centralna Biblioteka Statystyczna), kontynuacja cyfryzacji
prasy dziecięcej ze zbiorów MKD z XIX i I poł. XX w., mazowieckiej prasy
lokalnej, czasopism z I. poł. XX w. dot. sztuki, muzealnictwa, architektury;
afiszy, pocztówekz portretami warszawskich aktorów teatralnych z okresu 20-
lecia; druków dot. działalności wystawienniczej w Warszawie w l. 1857-1939
(Biblioteka Muzeum Narodowego w Warszawie);mazovianów i varsavianów
ze zbiorów BP m.st. Warszawy i Książnicy Pruszkowskiej (791 publikacji, 45
374 skany).
• Współpraca z Muzeum Niepodległości w Warszawie, Biblioteką Muzeum
Narodowego w Warszawie, Książnicą Pruszkowską,Centralną Biblioteką
Statystyczną.

7. Partnerzy Mazowieckiej Biblioteki Cyfrowej
• Dzielnice m.st. Warszawy,gminy, miasta,powiaty (urzędy)
• Bibliotekidzielnicowe m.st. Warszawy, gminne i miejsko-gminne, miejskie, muzealne
(np. Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Warszawy)
• Muzea(m.in. Muzeum drukarstwa, Muzeum Ziemi Mińskiej, Dulag 121, Muzeum
Historyczne w Legionowie, Muzeum Harcerstwa, Muzeum Getta Warszawskiego, Stacja
Muzeum, Muzeum Sportu i Turystyki, Muzeum Mazowsza Zachodniego w Żyrardowie...)
• Towarzystwa(przyjaciół, miłośników ziemi, naukowe …, m.in. Towarzystwo Przyjaciół
Ziemi Mińskiej, Ciechanowskie Towarzystwo Naukowe, Towarzystwo Miłośników Opinogóry )
• Centra/ośrodki/domykultury (m.in. GOK w Tarczynie, Centrum Kultury
Wilanów, MDK "Ochota")
• Inne (m.in. GUM, Miejski Ogród Zoologiczny w Płocku, Fundacja Rozwoju Miejskiego
Ogrodu Zoologicznego Panda, spółki związane z transportem miejskim w Warszawie – ZTM,
Metro Warszawskie Sp. z o.o., Szybka Kolej Miejska, Miejskie Zakłady Autobusowe; AWF w
Warszawie, Główna Biblioteka Komunikacyjna, Polski Związek Golfa, Warszawska Spółdzielnia
Mieszkaniowa, Robotnicza Spółdzielnia Mieszkaniowa "Ursus", Centrum Aktywności
Międzypokoleniowej "Nowolipie", Związek OSP RP, Związek OSP Odział Wojewódzki...)
• W trakcie podpisywania umów: Miejskie Przedsiębiortwo Wodociągów I Kanalizacji m.st.
Warszawy, Stowarzyszenie Transatlantycka Radiotelegraficzna Centrala Nadawcza, Dzielnica
Białołęka, Tramwaje warszawskie Sp. z o. o.
116 instytucji
(umowy o współtworzeniu MBC)

8. Partnerzy Mazowieckiej Biblioteki Cyfrowej
• Inne (m.in. GUM, Miejski Ogród Zoologiczny w Płocku,
Fundacja Rozwoju Miejskiego Ogrodu Zoologicznegow Warszawie
Panda, spółki związane z transportem miejskim w Warszawie– ZTM,
Metro WarszawskieSp. z o.o., Szybka Kolej Miejska, Miejskie Zakłady
Autobusowe; AWF w Warszawie, Główna Biblioteka Komunikacyjna,
Polski Związek Golfa, Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa,
Robotnicza Spółdzielnia Mieszkaniowa "Ursus", Centrum Aktywności
Międzypokoleniowej "Nowolipie", Związek OSP RP, Związek OSP
Odział Wojewódzki...)
116 instytucji
(umowy o współtworzeniu MBC)

9. Partnerzy Mazowieckiej Biblioteki Cyfrowej
• W trakcie rozmów/podpisywaniaumów:
Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji m.st. Warszawy,
Stowarzyszenie Transatlantycka Radiotelegraficzna Centrala
Nadawcza, Dzielnica Białołęka, Białołęcki Ośrodek Kultury,
Tramwaje WarszawskieSp. z o. o., WarszawskaKolej Dojazdowa,
Giełda Papierów Wartościowych, Teatrem Dramatycznym im. Jerzego
Szaniawskiegow Płocku, Biblioteka w Sokołowie Podlaskim, Bielańska
Fototeka, Towarzystwoopieki nad ociemniałymi w Laskach
Mazowiecka Biblioteka Cyfrowa (cyfrowemazowsze.pl)
116 instytucji
(umowy o współtworzeniu MBC)

10. Jak pozyskujemy partnerów Mazowieckiej
Biblioteki Cyfrowej
Jak pozyskujemy partnerów?
1) Sami się zgłaszają wiedzeni
innymi instytucjami/osobami ze swojego
terenu (lokalny patriotyzm)
2) Najczęściej sami kontaktujemy się z potencjalnym
partnerem - gdzie diabeł nie trafi tam Ewę pośle
:)
Mazowiecka Biblioteka Cyfrowa (cyfrowemazowsze.pl)
116 instytucji
(umowy o współtworzeniu MBC)

11. Umowy partnerskie - główne zasady współpracy
1. Partnerzy sami decydują o wyborze publikacji do Mazowieckiej Biblioteki
Cyfrowej – w praktyce zespół MBC wskazuje na początku, co warto zeskanować,
podpowiada jakiego rodzaju materiały można wziąć pod uwagę.
Czasami odkrywamy przed instytucjami ich zasób! Dzięki MBC dowiadują się, że
kiedyś coś wydali.
2. Sprawdzają stan prawny wytypowanych materiałów i odpowiadają za
ewentualne roszczenia – w praktyce sami jeszcze sprawdzamy status prawno-
autorski jeśli to nie są wydawnictwa partnerów, tylko pochodzą ze zbiorów
partnera.
3. Sprawdzają czy inna instytucja nie udostępniła już wersji cyfrowej wytypowanej
publikacji (nie dublujemy prac) - w praktyce sami jeszcze to sprawdzamy.
4. Mają obowiązek dostarczyć materiały do skanowania do pracowni digitalizacji -
w praktyce my czasami odbieramy publikacje.

12. Umowy partnerskie - główne zasady współpracy
5. W przypadku wydawnictw ciągłych obowiązek podsyłania kolejnych numerów -
w praktyce (przy częstej zmianie pracowników urzędów, instytucji kultury) sami
musimy się po nie zgłaszać lub pobieramy ze stron instytucji.
6. Opisy w systemie dLibra – szkolimy redaktorów(głównie bibliotekarzy i
muzealników) - w praktyce pracownicy urzędów i innych instytucji
współpracujących nie wykonują opisów.
7. Pomagamy oceniać stan zachowania obiektu – czy nadaje się do skanowania i
my decydujemy czy zabieramy materiał do pracowni.
8. Uzupełnienia do porozumień - wykaz tytułów w danym roku/półroczu
wytypowanych do opublikowania w MBC.
9. Plany przekazywania materiałów do pracowni digitalizacji – na bieżąco
ustalane.

13. Co udostępniamy w Mazowieckiej Bibliotece Cyfrowej
1. Dokumenty życia społecznego (plakaty, ulotki,...)
2. Książki
3. Czasopisma
4. Mapy, plany, atlasy
5. Rękopisy
6. Fotografie
7. Stare druki
8. Archiwalia
9. Muzykalia
10.Artykuły
11.Prace naukowe
12.Skrypty uczelniane
13.Pliki audio
14.Pliki video

14. Co gromadzimy i udostępniamy w MBC (prawo
autorskie)
1. Publikacje chronione prawem autorskim:
• Licencje/umowy (w tym licencje CC)
• Dostęp na miejscu (kilkadziesiąt)
2. Publikacje znajdujące się w domenie publicznej
• utwory, które nigdy nie podlegały ochronie z tytułu prawa autorskiego (ponieważ
powstały w okresie, kiedy nie obowiązywało jeszcze prawo autorskie w dzisiejszym
rozumieniu lub nie obejmowało ono danej kategorii utworu swoją ochroną);
• utwory, które nie są chronione ze względu na postanowienia Ustawy o prawie
autorskim i prawach pokrewnych (np. urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole,
krótkie informacje prasowe);
• utwory, których ochrona wygasła.

15. Regionalia w Mazowieckiej Bibliotece Cyfrowej w wyborze
• Materiałyznajdujące się w domenie publicznej oraz
materiałypodlegające ochronie z tytułu prawa
autorskiego (umowy licencyjne, ustalanie
właścicieli praw autorskich, np. „Stolica”,„Życie
Warszawy”)
• Regionalia (Varsaviana, Mazoviana, Plociana,
Pruskoviana)- w planach wydzielenie kolekcji
Ciechanoviana.
• Nie dublujemymateriałów!!! (współpraca przy
uzupełnianiuegzemplarzy – np. prasa powstańcza –
Biblioteka MuzeumNiepodległości,Biblioteka
Sejmowa, „Życie Warszawy” – BibliotekaMuzeum
Warszawy). Umowa z BUW. Uzupełnienia numerów
czasopism m.in. BJ, Ossolineum

16. • Powstanie StyczniowewzbiorachMuzeum
Niepodległości (pocztówki, fotografie, czasopisma,
wspomnienia – 232 publikacje) – częściowo zasób z Biblioteki.
• Piłsudczanaw zbiorachMuzeumNiepodległości w
Warszawie (dyplomy, plakaty, pocztówki, medale)
• Kalendarze warszawskie –ponad 160 numerów
• Księgi parafialne (Rzeczniówi Grabowiec)
• Literaturadladzieci i młodzieży (zezbiorówMuzeum
KsiążkiDziecięcej) - polscy i zagraniczniautorzy –ponad 4 tys.
publikacji
• SpuściznaMarii Kownackiej w zbiorachMKD – ponad
100 publikacji
• Prasapowstaniawarszawskiego –ponad 2 tys numerów (ze
zbiorów BP oraz Biblioteki MuzeumNiepodległościi
Biblioteki Sejmowej)
• Warszawaw fotografii WiktoraGomulickiego –Muzeum
Warszawy–27 zdjęć
Wybrane kolekcje tematyczne w zbiorach Mazowieckiej
Bibliotece Cyfrowej

17. Regionalia w Mazowieckiej Bibliotece Cyfrowej w wyborze
• Rękopisy Bolesława Prusa (Faraon,
Lalka), Gabrieli Zapolskiej
(Tresowane Dusze, drobne utwory),
Elizy Orzeszkowej
• Rękopisy, fotografie i materiały
prywatne Stefana „Wiecha”
Wiecheckiego
• Kolekcja „Prasa Powstania
Warszawskiego” (ponad 2 tys.
obiektów – w tym Biblioteka Muzeum
Niepodległości, Biblioteka Sejmowa)
• Prasa dziecięca warszawska ze
zbiorów Muzeum Książki Dziecięcej
(XIX i pocz. XX w., m.in. „Wieczory Rodzinne”,
„Płomyk”, „Dziennik dla Dzieci”)

18. Regionalia w Mazowieckiej Bibliotece Cyfrowej w wyborze
• Księgi parafialne(Rzeczniów i
Grabowiec)
• Kroniki szkolne (prawo do
wizerunku, ochrona danych
osobowych – odciski palców)
• Międzywojennaprasa
szkolna (m.in.. wyd. przez Gimnazjum
i Liceum im. Króla Władysława IV,
Koło Byłych Wychowanek Szkoły
im. Cecylji Plater-Zyberkówny,,
Państwowe Gimnazjum Męskie
im. Stefana Batorego)
• Prasa regionalnai
lokalnaz XIX i I poł. XX w.
(współpraca z innymi
instytucjami w zakresie
kompletowania)
• Prasa kresowa

19. Regionalia w Mazowieckiej Bibliotece Cyfrowej w wyborze
• Sprawozdania i budżety
warszawskich instytucji (XIX i pocz.
XX w.)
• Fotografie mieszkańców Warszawy
(Dz. Sztuki, Rzemiosł Artystycznych i
Kartografii)
• Albumy ze zdjęciami
przedstawiające budowę mostu
Kierbedzia i kolej warszawsko-
terespolską

20. Regionalia w Mazowieckiej Bibliotece Cyfrowej w wyborze
• Album widoków Warszawy [ca
1890] (Konrad Brandel,Karol Beyer)
• Album widoków miasta
Warszawy (1901)
• Album karykaturpracowników
Zarządu Miejskiegom.st. Warszawy
(1938)
• Album sztuczny Warszawa zimą
[ca 1916]
• Droga żelazna warszawsko-
terespolska 1866 (Maksymilian
Fajans)

21. Regionalia w Mazowieckiej Bibliotece Cyfrowej w wyborze
Materiałyze zbiorów Archiwum
BibliotekiPublicznej m.st. Warszawy:
• Fotografie przedstawiające
Bibliotekęwraz z jej filiami (kiedyś inna
organizacja) z lat 1907-2007
• Materiały biblioteki dotyczące
funkcjonowaniaBiblioteki wokresie
okupacji
• Akta Warszawskiego Towarzystwa
Dobroczynności
• Akta TowarzystwaBiblioteki
Publicznej w Warszawie

22. Regionalia w Mazowieckiej Bibliotece Cyfrowej w wyborze
• Karty żywnościowe wydawane
przez magistratm.st.
Warszawy (I poł. XX w.)
• Informatoryo miastach
mazowieckich
• Informatoryo Warszawie
(ze zbiorów Biblioteki
Muzeum Warszawy,
BP m.st. Warszawy – pocz. XX
w.)
• Katalogiproduktów
warszawskichfirm z XIX i I poł.
XX wieku

23. Regionalia w Mazowieckiej Bibliotece Cyfrowej w wyborze
• Programyfilmowe i teatralne
(międzywojenne)
• Bibliografia Warszawy (8 tomów –
wyd. Muz. Historyczne m.st.
Warszawy)
• Bibliografia Warszawy i Województwa
Warszawskiego za Rok (1992-1998)
• Książka Informacyjno-AdresowaCała
Warszawa (1930)
• Spisy abonentów z I poł. XX w.
• taryfy posesyj (domów i placów)
m. stoł. Warszawy i przedmieścia Pragi
(1821-1918)- wykaz danychstawek
podatków od nieruchomości

24. Regionalia w Mazowieckiej Bibliotece
Cyfrowej w wyborze
• „Stolica ” (1946-1989) - długi
proces pozyskania zgodyna
publikowanie wMBC – Min. Skarbu
Państwa
• „Życie Warszawy” (1944-1957) –
scalanie egz. z BUW, Biblioteka Muzeum
Warszawy, BibliotekiSejmowej
• „Skarpa Warszawska” (1945-1946)
• „Kronika Warszawy :
miesięcznik ilustrowany
poświęconydziałalności samorządu
oraz poszczególnymdziedzinom
życia miasta i jego historii”(1925-
1939) (wyd. Magistrat m.st. Warszawy)
• "Biuletyn Zamek"(1971-
1981) wyd. Obywatelski Komitet
OdbudowyZamku w Warszawie
• "Architektura: wydawnictwo Zarządu
Głównego Stowarzyszenia Architektów
R. P. w Warszawie z zasiłku
Ministerstwa Kultury i Sztuki" (1947-
1989) - 3-letnie staraniadot.podpisania
licencji

25. Regionalia w Mazowieckiej Bibliotece Cyfrowej w wyborze
Kolekcja„Warszawaw ilustracjiprasowej
XIX” (m.in. „Tygodnik Illustrowany”,
„Kłosy”,„Wędrowiec”) - ponad 6 tys. grafik,
drzeworytów, fotografii
-architektura Warszawy, materiały biograficzne,
życie społeczne, obyczajowe, przemysł, rzemiosło,
służba zdrowia, sądy...
Materiałyznajdujące się w domeniepublicznej,
do wykorzystania bez ograniczeń

27. Regionalia w Mazowieckiej Bibliotece
Cyfrowej w wyborze
Materiały statystyczne
dawne i współczesne
(współpraca z Centralną Biblioteką
Statystyczną), w tym m.in.
• Rocznik Statystyczny
Województwa
Mazowieckiego
(2000-2005)
• Rocznik statystyczny
Warszawy (1918-1937)
• Rocznik Statystyczny
Województwa
Warszawskiego (1958-1998)
Warszawskiego (1958-1998)
• Rocznik Statystyczny Województwa
Stołecznego Warszawskiego
(1976-1989)
• Infografiki –ponad 700 publikacji

28. Regionalia w Mazowieckiej Bibliotece Cyfrowej w wyborze
Archiwaliai
współczesne publikacje
(licencje lub porozumienia o współpracy):
• Wydawnictwa urzędów
dzielnic, miast, gmin,
powiatów
• Wydawnictwa
osób prywatnych

29. Regionalia w Mazowieckiej Bibliotece Cyfrowej w wyborze
Archiwalia i
współczesne publikacje:
(licencje lub porozumienia o współpracy)
• Wydawnictwa zwarte
publikowane przez biblioteki
dzielnicowe, muzealne
(w tym m.in. Muzeum
Niepodległości w Warszawie,
Muzeum Warszawy)

30. Regionalia w Mazowieckiej Bibliotece Cyfrowej w wyborze
Archiwaliai współczesne
publikacje
(licencje lub porozumienia o współpracy):
• Wydawnictwatowarzystw
przyjaciół
• Wydawnictwa ośrodków
kultury (np. GOK w Tarczynie)

31. Regionalia w Mazowieckiej Bibliotece Cyfrowej w wyborze
Warszawska współczesnaprasa
lokalna
• wydawanaprzez urzędy
dzielnic w Warszawie

32. Regionalia w Mazowieckiej Bibliotece Cyfrowej w wyborze
Warszawskawspółczesna
prasa lokalna
• wydawaneprzez biblioteki
(w tym dzielnicowe),
muzea
• wydawaneprzez
warszawskie instytucje (np.
ZTM, WSM, Związek
Powstańców
Warszawskich, Uniwersytet
III wieku, Muzeum
Niepodległości)

33. Regionalia w MazowieckiejBiblioteceCyfrowej w wyborze
Mazowieckawspółczesnaprasa
lokalna
• wydawaneprzez urzędy gmin,
starostwa, domy kultury,
wydawców prywatnych

34. Regionalia w Mazowieckiej Bibliotece Cyfrowej w wyborze
Publikacje instytucji
związanychz
komunikacjąmiejską w
Warszawie(ważnośćdżs)
• Przelot dronem nad Stacją
Techniczno-Postojową Kabaty 2021

35. Regionalia w Mazowieckiej Bibliotece Cyfrowej w wyborze
Mapy i plany (z lat 1831-1948)

36. Regionalia w Mazowieckiej Bibliotece Cyfrowej w wyborze
Mapy i plany
(z lat 1831-1948)
ponad 100 map

37. Regionalia w Mazowieckiej Bibliotece Cyfrowej w wyborze
Muzeum Sportu i
Turystyki –
sprawozdania,
instrukcje, druki
pamiątkowe
Biblioteka Główna im.
Jędrzeja Śniadeckiego
AkademiiWychowania
Fizycznego Józefa
Piłsudskiegow
Warszawie- Przegląd
Sportowy i czasopisma
golfowe

38. MBC w liczbach (2010-2023)
• Liczba publikacji: ponad 103 tys.
• Liczba instytucji współpracujących – 116
(+ instytucje, osoby prywatne, które podpisują licencje
na pojedyncze tytuły)
• Od 1 grudnia 2023 działamy w oparciu o
dLibrę 6.3.18
• Od 1

39. • Liczba pracowników: 6,5 :)

40. 1. Zakup/rozbudowa infrastruktury do digitalizacji
2. Prace nad zmianami na nowej stronie MBC (nowa
dLibra – nowe możliwości), m.in. nowe kolekcje
3. Pozyskiwanie nowych partnerów z terenu
Mazowsza
4. Ustalanie praw autorskich do kolejnych roczników
"Życia Warszawy" :)
5. Nawiązanie współpracy ze szkołami średnimi z
Warszawy – digitalizacja prasy szkolnej
6. …
Plany