SlideShare a Scribd company logo
1 of 168
Download to read offline
afn ;lxb
lht' kN6L/x]sf] lyof] . sf]7fdf Pp6f ;fgf] emofn lyof] . ToxL
emofnaf6 aflx/ a/08fdf an]sf] aTtLsf] pHofnf] p;sf] cfFvfdf
kl//x]sf] lyof] . Pp6f knfli6ssf] af]/fsf] lj:t/fdf cfkmgf] O:6sf]6
k6ofP/ tlsof agfPsf] lyof] . h]7sf] dlxgf, kfgL k/]sf] lyPg . udL{
vkL g;Sg' lyof] . Pp6f ;fgf] emofn afx]s aGb sf]7fdf xfjf rNg]
st} 7fpF lyPg . udL{n] ;f; /f]lsPnf h:tf] x'GYof] . hLpaf6
kl;gfsf] wf/f 5'6bYof] . nfdv'§]x?sf] ayfgn] x/avt uLt ufO/
xGYof] . 3/df x'Fbf p;nfO{ aTtLsf] pHofnf]df lgb|f kb}{gYof] . Pp6f
dfq nfdv'§] st} s/fof] eg] hLp l;l/ªu eP/ ;'Tg ;Sb}gYof]. oxfF
lt s'/fn] p;nfO{ k|efj kfb}{gg . /fte/L hlt nfdv'§]n] 6f]s]klg
p;n] wkfpFb}g . p;sf z/L/ e/L /x]sf lgn8fd / 3fpx?sf]
t'ngfdf nfdv'§]n] 6f]s]sf bfu t yfxf g} x'b}gy] .
p ;fgf] 5Fbf b]lv g} p;sf] cfdfn] ;w}F u'gu'gfpg] Pp6f uLt
lyof], æk"mnsf] y'Fuf au]/ uof] uªufsf] kfgLdf =============Æ eGg] . of]
uLt p;n] /]l8of]df klg w]/} k6s ;'g]sf] lyof] . Hofb} dg kYof]{ .
cfdfn] uLt u'gu'gfpFbf ;fFemdf p;nfO{ t'?Gt lgb|f kl/xfNYof]. of]
uLtsf] w'g g} cgf}7f] lyof] t/ clxn] zfxL ;]gfsf] d]h/sf] sf]7fdf
hj ToxL w'g aHbYof], Tof] w'gn] oxfF cftªs NofpYof], ljklTt
NofpYof] / NofpFYof] ljeT; d[To' . d]h/sf] sf]7fdf hj Tof] w'g
aHbYof], l;kfxLsf a'6x? aHg yfNby] / tL a'6x?sf cfjfh y'g'jfsf]
sf]7flt/ glhlsGy] . clg 9f]sf v'NbYof] / a'6 y'g'jf dWo s'g} Pp6fsf]
z/L/df ah|Gy] . To;nfO{ a'6n] lxsf{pFb} l3;fb}{ d]h/sf] sf]7fdf
nluGYof] . clg ;'? x'GYof] ?jfaf;L, lrTsf/, u8ofªu'8'ª / ufnL unf}
h . s]xL ;do kl5 y'g'jfsf] nf; sxfF 7]ufg nufpg] eg]/ 5nkmn
u/]sf] ;'lgGYof] . s'g} efUodfgL y'g'jf dfq kms]{/ sf]7fdf cfpFYof] .
lht' ;ft lbg klxn] cfkmg} 3/af6 cfdfsf] cufl8af6} lhNnf
ljsf; ;ldltdf ad xfg]sf] cf/f]kdf kqmfp k/]sf] lyof]. p cfpFbf
klxnf] lbg of] sf]7fdf % hgf y'g'jfx? lyP . To;kl5 k|To]s lbg b'O{
tLghgfsf b/n] ylkPsf ePklg clxn] of] sf]7fdf rf/hgf dfq
y'g'jfx? lyP, p ;d]t . c? y'g'jfx? sxfF uP lht'nfO{ yfxf lyPg
t/ c?n] ;]gfn] df¥of] eGby] . d/]sf] ufOFu'OF xNnf ;'g] klg p;n]
nf; b]v]sf] lyPg .
lht' c;n rl/qsf] 5f]/f] lyof] . p ufpF 8'Ng hfFb}gYof] . ;flyx?
klg w]/} lyPgg p;sf . gf} sIffdf k9bf ;fyLx?af6 ufpFdf
dfcf]jfbL cfpF5g eGg] ;'g]sf] dfq xf] . p;sf] Pp6f efO{ lyof] kfFr
jif{sf] . afa'n] ef/tlt/ uP/ sfd uy]{ / 3/df cfpFbf v]tL kftLdf ;
3fpy] . cfdf 3/sf] ;a} sfd uly{g . v]tLkftL, 5f]/fx?sf] x]/ljrf/,
ufOa:t'sf] kfngkf]if0f pg}n] ub{lyg . sfdaf6 k'm;{b lgsfn]/ k/
fnsf] u'Gb|L a'g]/ a]Rg] klg ub{lyg . rNnf s'v'/f, v;L kf7f a]r]/ 3/
sf] vr{ rnfplyg .
lht'sf a'jf 3/df lyPgg . zfxL ;]gfsf hjfgx? cfP/ s]xL
a'emg' 5, kl5 cfOxfN5 eg]/ p;nfO{ NofPsf lyP . cfdfn] s]xL ?k}
ofF / vfhf lbg vf]Hbf l;kfxLn] s]xL lbg' kb}{g, ;fFemdf kmls{xfN5
eg]/ lng} lbPgg . p;n] b'v]sf] hLp d'l:snn] rnfpFb} sf]N6] kmls{of]
. cfdfnfO{ ;De]m/ cfFvfaf6 tk tk b'O{ yf]kf cfF;' v;fNof] . p clxn]
ufpFs} lzjzlSt dfWolds ljbofnodf sIff bzdf k9bYof] .
k9fO{ w]/} /fd|f] gePklg ;Gtf]if hgs lyof] . 3/sf] sfddf
cfdfnfO{ ;3fpg', efOnfO{ cIf/ l;sfpg' / k9g' p;sf d'Vo sfdx?
lyP .
;}lgs SofDksf] u]6 aflx/ ;Dd NofpFbf p;nfO{ ;Ddfg hgs ?
kdf NofOof] . hj u]6 leq k|j]z u/fOof], p PsfPs dfcf]jfbL
cftªssf/L e}xfNof] . clg alif{g yfn] n67L, a'6 / kfOksf jiff{x? .
clg l3;fb}{ NofP/ oxL sf]7fdf y'lgof] cGo kfFr hgf y'g'jfsf] ;fydf
. pgLx? n'uf RofltPsf, /StfDo 3fpx?n] el/Psf, kx]lnPsf, cfFvf
u8]sf ;f]emf ufpFn] h:tf b]lvg] AolStx? lyP . cfPsf] ;feFm p;nfO{
s]xL vfgf lbOPg . /fte/ nfdv'66]x?sf] x'n p8L/x]sf] kmf]x/ sf]7fdf
ef]s} ;'Tbf lgb|f nfUg] s'/} ePg . c? JolStx?nfO{ lbpF;} vfgf
lbO{ ;lsPsf] lyof] . s;};Fu s]xL vfg]s'/f lyPg . /fte/ æk"mnsf]
y'Fuf au]/ uof]=====Æ eGg] uLtsf] w'g w]/} k6s aHof]. w'g aHg ;fy
Ps PshgfnfO{ af]nfOGYof]. Ps 306f es'/]/ NofOGYof] . d]h/sf]
sf]7faf6 k'?if / dlxnfsf] ?jfO{, lrTsf/ / cft{gfbn] 3/sf sf]7fx?
k|ltWjlgt x'Gy] . Ps hgfn] p;nfO{ lj:tf/} lrdf]6]/ eg]–æs]xL
gaf]Ng', w]/} af7f] gaGg', s;}nfO{ gkf]Ng', cfkmgf] 3/sf s'/fx? ;f]w]
kl5 ;To s'/fx? dfq eGg' .Æ
dWo] /ftlt/ dfly xNnfvNnf eof] . …/Ltf d/L, Tof] s]6L ;fx|} /
fd|L lyO{ . s;/L ck/flw sfddf nflu xf]nL < ljr/L d/L Û dbf{ ;Dd
klg Pp6f s'/f eGg] xf]Og, s:tf] tflnd lbPsf] x'Fbf] /x]5 .Ú eGg]
ufOu'O{ s'/fx? ;'lgof] . æTo; s]6LnfO{ Tof] n7]a|f] g]tf k'/]sf] 7fpFdf
nu]/ uf8 .Æ d]h/n] cfb]z u/]sf] ;'lgof] .
w]/}a]/ vnan ePkl5 aftfj/0f zfGt eof] . ljxfg rf/
ah] ;Dd dzfg3f6 h:tf] ;Ggf6f 5fof] . ljxfg rf/ ah] kl5 k]m/L
vnan ;'lgg yfNof] . aflx/ hfg] / leq cfpg] qmd rln/Xof] . kfFr
hgf dWo] b'O{ hgf y'g'jfx? ufoa ePsf lyP .
æpxfFx?nfO{ sxfF nUof] <Æ lht'n] tLghgf dWo Ps
hgfnfO{ ;f]Wof] .
æ/flt g} zfxL ;]gfn] vfof] . b'j} zxLb x'g' eof] . Ps hgfnfO{ t
d}n] aflx/ n}hfg nfu]sf] b]v]“ t/ csf]{nfO{ d¥of] eGg] ufOu'O{ xNnf
dfq ;'g“] . n}hfg nfu]sf] b]lvg . cfh /flt dfq rf/ hgf ;fyLx?
dfl/g' eof] . xfdL klg slt lbg;Dd afFrf}nf / < lbgdf b'O{ lunf;
kfgL / Ps Kn]6 eft dfq lbG5, Ps hgfnfO{ . k|f0f lg:sg klg slt
sl7g x'Fbf] /x]5 < oxfFaf6 aflx/ hfg lbg] xf]Og . w]/} oftgf ef]Ug'
eGbf t k|f0f lgl:s uP t /fd|} x'GYof] .Æ Ps hgfn] ;fptL u/] . csf]{
Ps hgfn] r'k nfUg] ;+s]t u/]kl5 k]m/L ;a} r'k nfu] .
lht'n] /fte/ w]/} k6s cfdfnfO{ ;Demof] . p;n] cfdfsf] dfofn'
xft cfkmgf] skfndf d';fl/Psf], cf]9g] s'/f cf]9fO lbPsf], e'mn
ldnfO{ lbPsf], st}af6 cfpFbf sDd/af6 s]xL vfg]s'/f lgsfn]/
lbPsf] ;DemL/Xof] . Tof] /ft To;} s6of] . csf]{ lbg ljxfg !) ah]lt/
ToxL w'g aHof] . p;nfO{ dfly af]nfOof] . dfly uPkl5 ;]gfsf] d]h/
afns[i0f ;f]kmfdf a;]sf] lyof] . p;sf] bfFoflt/ b'O{ hgf ;}lgs hjfg
xftdf P;=Pn=cf/= ;dft]/ plePsf lyP . d]h/ ;}lgs kf]zfsdf
lyof] . p;sf cfFvf ag lj/fnf]sf h:tf lyP . sfg 7'nf lyP / b'j}
cfFvfsf cfFlv ef}F hf]l8Psf lyP . gfssf Kjfnx? 7'nf ePsf]n] p
cgf}7f] hLj h:tf] b]lvGYof] . gfsdf Pp6f sf]7L lyof] . bfFt xfTtLsf
h:tf b]lvGy] . o:tf] dfG5] t dzfg3f6df d'bf{ kf]Ng] sfddf
lgs} ;'xfpYof] xf]nf . oxfF b]zsf] /Iff ug]{ lhDd]jf/L s;/L kfof]xf]nf <
lht'n] dgdf o:t} s'/f ;f]lr/x]sf] lyof] . d]h/n] h'Fuf d';fb}{ ;f]Wof],
æP o'jf sd/]8, slxn]b]lv nfluof] t qmflGtdf <Æ
lht' s]xL af]n]g .
æeg ;fn] Û slxn] b]lv nflu; qmflGtdf <Æ p;sf] d'v / a'6
Ps} rf]6L rn] . a'6sf] rf]6n] lht' 6]a'ndf ahfl/of] . p;sf] 6fpsf]
6]a'nsf] s'gfdf nfu]/ eNeNtL /ut aUg yfNof] . k]m/L csf]{ a'6 ;Fu}
ulh{of] d]h/, æof] b]zdf a;]/ o;} b]znfO{ aaf{b kfg]{ < cftªs k}
mnfpg] < >L % nfO{ ufnL ug]{ < dfG5]sf] xTof ub}{ lx8g] < eg t]/f]
g]tf sf] xf] <Æ
lht' eOdf k5fl/of] . plePsf l;kfxLn] P;=Pn=cf/=sf] gfn
d'vdf /fv]/ ædfl/ lbpm, eG5; sL eGb}g; <Æ eGb} d'vdf gfn sf]lr
lbof] . d'vaf6 klg /ut aUg yfNof] . cl3Nnf] lbg ljxfg vfPsf]
vfgf clxn];Dd s] /xGYof] < k]6df s]xL lyPg . kfgL;Dd klg
lbOPsf] lyPg . lht' lgs} s/fof] . ef]sn] xf] jf rf]6n] <
cfdfsf] ;Demgfn] xf] jf d]h/sf] 8/n] < p;nfO{ aGb'ssf] s'Gbf, nf7L,
a'6 cflbn] lk6]/ lynf] lynf] kfl/of] . ToxfF dg]{ s'/fnfO{ 7"nf] dflgb}
gYof] . Ps b'O{ hgf efUodfgL dfq afFRby] . w]/}h;f] oftgfsf] qmddf
db{y] . b]z / hgtfsf] /Iff ug]{ eg]/ hgtfsf] s/af6 kflnPsf] ;]gfn]
hgtfsf 5f]/f5f]/LnfO{ xTof ul//x]sf] lyof] . d]h/n] eGof], æn}hf, cfh}
dnf{ < o;sf] cfGb|f e'F8L lgsfn]/ dfq dfg'{ k5{ .Æ
l;kfxLn] lht'nfO{ v'66fn] kN6fP/ pTtfgf] kf¥of] . clg 5ftLdf
5'/Lsf] 6'Kkf]n] 3f]Rof] . lht' e]/L lrTsf/ lgsfNb} lrRofof] .
æ;fnf d/]sf] 5}g .Æ l;kfxLn] eGof] .
l;kfxLn] v'66fn] lxsf{pFb} eGof],æ p7 ÛÆ
lht' crn kl8/Xof] . l;kfxLn] k]m/L æp7 ÛÆ eg]/ a'6n] lxsf{of] .
p7g] zlSt eP kf] p7g] . lht' crn kl8/Xof] . d]h/n] hªuLb}
eGof] æn}hf p7fP/ .Æ
To;kl5 b'O{ hgf l;kfxLn] Ps Ps xft ;dft]/ l3;fb}{ nu]/
y'g'jf sf]7fdf kmofs] . lht' d/]sf] lyPg . dfG5]sf] k|f0f lg:sg w]/}
sl7g x'bf]/x]5 . rfx]sf] a]nf k|f0f lg:sb}g t/ slxn] dg{ 8/ nfu]sf]
a]nf ;lhn} k|f0f lg:sG5 . lht'sf] hLp zL/ b]lv k}tnf;Dd lynf]
lynf] e};s]sf] lyof] . p;n] s'g 7fpFdf b'v]sf] 5}g
eg]/ ;f]Rof] . ;fob bfofF xftsf] a'9L cf}nf b'v]sf] lyPg .
lbge/ lht' p7g ;s]g . To;} kN6L /Xof] . lbp;f] Ps ah]lt/
rf/ hgfnfO{ Ps÷Ps Kn]6 eft / Ps hu kfgL lbOof] . lht'n] kfgL
vfgsf] nflu p7g] k|of; u¥of] t/ ;s]g . c?n] ;xof]u u/]/ kfgL
lkpg lbP . lht'n] eft klg vfg ;s]g . c? ltg hgfn]
vfO{ ;s]kl5 p;nfO{ vfgsf] nflu ;xof]u u/] . lbzf lk;fj ug{sf]
nflu Pp6f Knfli6ssf] afN6L lbOPsf] lyof] . lbzf lk;fan] afN6L el/
bf Ps hgfnfO{ aflx/ lnP/ kmfNg] cg'dtL lbOGYof] . aflx/sf] ;+;f/
s:tf] 5 egL x]g{sf] nflu ;a} hgfn] d hfG5', d hfG5' eGbf /x]5g .
To; lbg klg lht' afx]s ltg} hgfn] …d hfg]Ú eGg yfn] . cGtdf
Pshgf afN6L lnP/ uP . l;kfxL kl5 nfUof] .
;ftf}F lbgsf] ;fFem lht' To;} kN6L/x]sf] lyof] . p;sf] v'66fsf]
Pp6f cf}nf efFlrPsf] lyof] . b'O{j6f bfFt klg efFlrPsf
lyP . ;fFemkv Pp6f o'jtL, o'jtL s] egf} aRrLnfO{ NofP/ ToxL
sf]7fdf kmoflsof] . d'l:snn] !$ jif{sL :s'n] s]6LnfO{ n5f/k5f/ kfb{}
;}lgs xjNbf/ s'njL/n] ToxL sf]7fdf kmofSb} eGof]–æo;nfO{ ;a}hgf
ldn]/ kfnf]kfnf] ub{} :jf:gL agfp Û ;'u'/sL aRrL Û dfcf]jfbL aGg] <
t]/f] afa' sxfF 5 eGbf yfxf 5}g eGg] < lsg yfxf 5}g < /ftL yfxf
kfp5]; .Æ
æs]6L lxSs lxSs ub{} /f]O/x]sL lyO . w]/} a]/ kl5 ?g 5f]8]kl5
hLt'n] ;f]Wof] –æltd|f] gfd s] xf] <Æ
ælnnf .Æ p;n] 5f]6f] hjfkm lbO{ .
æs] ltdL ljbofyL{ ;ªu7gdf sfd u5{of}F <Æ
æcx ulb{g . xfd|f] :s'ndf sf]xL cfPsf 5}gg . d cf7 sIffdf
k95' . dnfO{ s]lx yfxf 5}g .Æ
ælogLx?n] lsg NofP ltdLnfO{ <Æ
æd]/f] a'af dfcf]jfbL x'g'x'G5 . pxfF b'O{ jif{ b]lv 3/df cfpg'
ePsf] 5}g . sxfF x'g'x'G5 < s]xL yfxf 5}g .Æ
ædnfO{ klg s]xL yfxf 5}g . t/ ;ft lbg klxn] 3/af6}
dnfO{ NofPsf x'g . NofP b]lv s'6Ls'6L dfg{ yfnL;s] . cf}Fnf klg
efFlrlbP . b'O{j6f bfFt klg efFrL lbP . hLp rnfpg ;lSbg .Æ
ædnfO{ klg w]/} s'6] . ufnL klg u/] . kmf]x/ zAb t slt xf]
slt, ;'Gg klg g;lsg] .Æ lnnfn] lj:tf/} egL .
c? tLg hgf dWo Pp6fn] lj:tf/} eGof] æh] ;f]w] klg w]/}
gaf]Ng' . ;ªu7gsf af/]df ;f]w] eg] yfxf 5}g eGg', 3/sf s'/fx? ;f]w]
eg] ;To;To atfpg' . gfg' ltdL o:tL lgrf]/] b'w cfpnf h:tL 5f} .
oL e'tx?n] sfFr} vfG5g xf]nf . x] b}j Û s] cTofrf/ b]Vg' k¥of] <Æ
a'6sf] cfjfh ;'g] kl5 r'k nfUg] Ozf/f u/] ;a}n] .
ev{/ rf}w jif{ k'u]sL uf]/L, kftnf] z/L/ ePsL, snsnfpbf] /fd|f]
cg'xf/ ePsL :s'n] s]6L b]Vbf d]h/sf] dg s] /xGYof] . /ftL s/Lj bz
ah]sf] ;dodf pxL w'g aHof] ækm'nsf] y'Fuf au]/ uof]=======Æ. a'6sf]
cfjfh sf]7flt/ glhlsb} cfof] . 9f]sf v'Nof] . Pp6f l;kfxL
b]vfk¥of] . p;n] eGof] –æP dlxnf sd/]8 Û cfOh d]h/ ;fkn]
af]nfpg' ePsf] 5 .Æ
ægfO d hfGg, clxn] .Æ lnnfn] OGsf/ u/L .
æhfGg;, d]h/ ;fkn] af]nfpFbf hfGg eGg] ;'u'/sL aRrL ÛÆ otL
eGb} xft ;dft]/ l3;fb{} nUof] .
s]xL ;do kl5 ;ª;f/ xNnfpg] rLTsf/ ;'lgof]–æd/] afaf Û d/] Û
dnfO{ arfpgf]; cfdf Û afaf tkfO{ sxfF x'g'x'G5 < tkfOsL Kof/L 5f]/
LnfO{ zfxL ;]gfsf] xflsdn] xTof ug{ nfUbf ;Dd lsg cfpg' x'Gg <
d/] Û d/] Û ========Æ eGg] leqL x[bo b]lv lg:s]sf] cft{gfbn] 3/ k|
ltWjlgt eof] . Ps hgf JolSt s8s]sf] ;'lgof], æd'vdf ?dfn sf]r Û
s] x]/]sf] 5; <Æ
s]xL ;do kl5 cfjfh aGb eof] . jftfj/0fdf cgf}7f] ;Ggf6f
5fof] . ;a}lt/ s'g} k|sf/sf] zAb ;'lgPg . cfh ca ;'Tg kfOg] eof]
eGg] nfUof] ;a}nfO{ .
To;sf] sl/j Ps 306f kl5 pxL w'g aHof] . ;a}sf] d'6'df
cftªs 5fof] . o;j]nf kfnf] cfof] lht'sf] . hLt' dfly k'Ubf lnnf d/
L;s]sL lyO{ . d}nf] tGgfn] u'6'd'6' kf/]/ s'gfdf kmflnPsf] lyof] .
p;sf] ld88Lsf] lgnf] km'sf{ aflx/ lg:s]sf] lyof] . d]h/
afns[i0f ;f]kmfdf a;]/ 6]j'ndf v'66f /fv]/ ysfO{ df/L/x]sf] lyof] .
hLt'n] p;nfO{ ;To xl/ZrGb| 6]nL >[ªvnfdf b]lvg] r08fn h:t}
ePsf] sNKfgf u¥of] . x'g klg To;sf] ?Kf/ªu r08fn;Fu 7fofSs
ldNbYof] . hLt'nfO{ b]Vg ;fy s8s]/ eGof], aGb's k8s] h:t} æP
s's'/, eg Û t]/f]] 3/df s'g g]tf cfpF5 < s–s;sf] 3/df a}7s x'G5,
/ftL /ftL <Æ
hLt'n] cfkmgf] clGtd 38L cfPsf] dx;'; u¥of] . s]xL af]n]g .
p;n] ;f]Rof] …Tof] s]6LnfO{ d]h/n] df/L xfNof] . cem o;sf] wf]sf]
k'u]sf] 5}g . d}n] o;sf] s's[To yfxf kfO{ ;s]“ . o;n] dnfO{ cjZo
df5{ . dg'{ dg'{ o;nfO{ klg dfg{ kfP t slt ;Gtf]if x'GYof] . leqaf6
cf}8fx eP/ cfof] . t/ s;/L dfg{] < 3fF6L ;dft' eg] /fFuf]sf] uw{g
hqf] 5 . aGb's 5}g . b'O{j6f l;kfxLx? P;=Pn=cf/= ;dft]/ b'O{lt/
plePsf 5g .
æs] ;f]r]sf] 5; P ;'u'/ <Æ cfjfh ;Fu;Fu} Ps nft lk7o'Fdf
lxsf{of] d]h/n] . p 9'gd'lgb} csf{]lt/sf] ;f]kmfsf] v'66lt/ 9Nof]
5ftLsf] e/df . PsIf0f rf/}lt/ kx]nf] b]lvof] . lj:tf/} cfFvf
vf]Nbf ;f]kmfsf] tn Pp6f /utn] s6sl6Ps]f 5'/L b]Vof] . p;n] xft
tGsfP/ a]xf]; ePsf] clego ub{] 5'/L a];/L ;dfTof] . d'G6f] a6f/]/
d]h]/lt/ x]¥of] . p cfn:o dfGb} kmf]x/ ufnL ub{} ;f]kmfdf c8]; nfu]s}
lyof] . lht'n] hGd e/sf] cfqmf]; / zlSt lgsfNb} ljB't ultn] p7of]
/ d]h/nfO{ emlD6g k'Uof] . d]h/n] udL{ eP/ sldhsf] b'Oj6f a6g
vf]n]/ a;]sf] lyof] . ;Dk"0f{ zlStn] d]h/sf] 5ftLdf 5'/Lsf] df/ k¥of] .
hLt'n] cem} 5'/L 5f]8]g, a? z/L/sf] ;Dk"0f{ ef/ 5'/Ldf kfb{} 5'/L
w:b} /xof] . Pp6f /fIf;L lrTsf/ ;lxt d]h/n] k]:tf]n rnfof] . uf]nL
hLt'sf] k]6sf] jf/kf/ eof] . d]h/ klg 9'gd'lgb} ;f]kmaf6 e'Odf k5fl/
of] . hLt' csf{]lt/ 9Nof] . b'O{hgf l;kfxL cSs g aSs eO{ 6f]nfO /x]
.
lht'n] pHofnf] cg'xf/ nufpb} eGof] æalxgL lnnf Û ltd|f] xTof/
fnfO{ d}n] dfl/lbP“ . ltdL / d cj cGhfgd} zlxb x'g k'u]sf 5f}F .
ltd|f] k|]/0ff gkfPsf] eP of] hNnfbnfO{ d}n] dfg{ ;Sg] lyOg“ .Æ
olt eGb} ;Gtf]if k"j{s hLt'n] cfFvf lrlDnof] t/ p;sf] cf]7df
cem} d':sfg b]lvb} lyof] .
;dfKt
-@)^) ;fn rf}/hxf/L, ?s'd_
@= aGwsL
w'nfDd] / vfN6f v'N6L ePsf] sRrL ;8sdf k'/fgf] yf]qf] ;fOsn
u'8fpb} d clkm;af6 3/lt/ hfFb} lyP“ . bz jif{ klxn]
lsg]sf] ;fOsn r'O{r'O{ cfjfh lgsfnL/x]sf] lyof] . ;8sdf u'8]sf
6«ofS6/ / df]6/ ;fOsnn] p8fPsf] w'nf]sf] d':nf] cfFvf, sfg, gfs /
d'vdf kl;/x]sf] lyof] . Ps xftn] ;fOsnsf] Xofl08n ;dfn]/ csf{]
xftn] r'/f]6sf] ;sf{] tfGb} r'/f]6sf] w'Fjfdf ;8ssf] w'nf] lj;{g] c;kmn
k|of; ul//x]sf] lyP“ . clkm;af6 b'O{ lsnf]ld6/ sRrL ;8sdf
uPkl5 s/Lj Ps ;o ld6/ k/ v]tsf] lardf 3/ 5 d]/f] .
…6fonn] 5fPsf] k'/fgf] df6f]sf] 3/sf w]/} 6fonx? km'6L;s]sf
5g . jiff{b ;'? x'g s/Lj b'O{ dlxgf afFsL 5 . kf]x/ ;fnsf] jiff{df
Knfl:6sn] 5f]k]/ sfd rn]sf] xf] . o;kfnfsf] jiff{ 3/n] y]Unf h:tf] 5}
g . 3/af6 d'n ;8s ;Dd cfpg] Ps ;o ld6/ af6f]df klg
jiff{sf] ;dodf kfgL el/P/ sd/ ;Dd cfpF5 . To;df df6f]
eg{ kfP ;lhn} cfjthfjt ug{ ;lsGYof] . ;/sf/n] o;kfnL tnj /
fd|} a9fPsf] lyof] . clxn] 3/sf] 6fon abNg / 3/ cfufl8sf] af6f]df
df6f] xfNg ;lsG5 eGg] nfu]sf] lyof] . t/ ahf/ efp o;/L XjfTt}
a9of] ls 3/ rnfpg km]/L klg wf} wf} eof] . klxn] hfu]sf] cfzf lg/
fzfdf ablnof] . k|To]s lbgsf] vr{ TolTts} a9bf] 5 . t/sf/L, rfdn,
lrgL vfg]t]n, d66L t]nsf] efp a9]/ cfsf; 5f]O;Sof] . s;/L afFRg]
< 5f]/Lsf] ljjfx ug{] a]nf eO{ ;Sof] . 5f]/fsf] k9fO{sf] vr{ TolTts}
dxªuf] 5 . s;/L vr{ wfGg] xfnf < a8f] s7Lg hdfgf cfof] . s;}n]
b'O{ k};f pwf/f] lbb}Fg .Ú o:tf] s'/fx? dgdf v]nfpb} ;fOsn rnfpb}
hfFbf af6f]df sf] sf] e]l6P < df]6/;fOsn, 6«fS6/ sltj6f e]l6P <
af6f] s;/L sf6]/ cfFP < s]xL ;+emgf e}/x]sf] lyPg, PsfPs st}af6
cfPsf] rsf]{ cfjfhn] em;ªu ePF .
æstfjf6 xf], Ps axfb'/ hL <Æ
cfjfh cfPlt/ x]bf{ ljkl/t lbzflt/af6 k}bn lx8]/ d]/f ;fyL
sfnLaxfb'/ cfO/x]sf lyP . k|fylds ljbofno b]lv xfO:s'n ;Dd ;Fu}
k9]sf ;fyL . Ps} jif{ P;=Pn=;L= kf; u/]sf d]/f dLq P;=Pn=;L=
kf; u/]/ k9fO{ 5f]8]sf lyP . s]xL ;do k|fylds ljbofnosf lzIfs
e} 5f]8]/ Jofkf/df nfu]sf lyP . Jofkf/ lju|]kl5 s]xL ;do af}nfP
klg xfn /fhgLltdf nfu]/ ;k|]sf lyP . dgdf v';L nfUof] .
afNosfnsf ;fyL;Fu e]6 eP/ ;'vb'vsf s'/f ug'{ cfˆg} lsl;dsf]
cfgGb x'G5 . lg:jfy{ 3]63f6 x'G5, k'/fgf sIffsf ;xkf7Lx?;Fusf]
e]6 . em6k6 ;fOsnaf6 cf]n]{/ xft ldnfpFb} ;f]w] M
æstfaf6 cfpg' ef] sfnLaxfb'/ hL ÛÆ
b/f];Fu xft ldnfpFb} pgn] eg] æot}lt/ ufpFdf uPsf] lyPF .
b'O{ rf/ 7fpFdf hge]nfx? ul/of] . o:t} ;ªu7g lgdf{0f ub}{ clg
tkfOx? h:tf k'/fgf ;fyLx? vf]Hb} klg lxF8]sf] 5' . df}sfn] e]6 eof] .
cfpg'xf];, lrof k;ndf a;]/ ukm klg u/f}F, lrof klg lkpFm .Æ
dnfO{ klg Hofb} ef]s nfu]sf] lyof] . ljxfg gf} ah] vfPsf] d;'/
f]sf] bfn / eft o; a]nf ;Dd s] l6SYof] < lbp;f] lrof lkpg lg:Sof]
eg] b'O{÷rf/ hgf ;fyLx?nfO{ klg lrof v'jfpg' kb{5 . k|lt sk ;ft
?k}ofFn] klg tL;÷rfln; ?k}ofF t vr{ e}xfN5 . a? b'O{ lunf; kfgLn]
lbg u'hfg{ ;s]kl5 rfln; ?k}ofFsf ds} / e6df; lnof] eg] kfFr
hgfsf] kl/jf/nfO{ gf:tf x'g ;S5 . To;}n] lbpF;f]sf] gf:tf vfg
5f]8]sf] w]/} e};s]sf] lyof] . cfh k'/fgf ;fyLn] Ps lunf; lrof v'jfP
kl5 lsg gvfg] < olt ;f]Rb} pgsf] kl5 nfu“], w]/} k'/fgf] lx/
f] ;fOsn 8f]¥ofpFb} . s]xL ;do lx8]kl5 Pp6f ss{6 kftfn] cf]t]sf]
5fk|f]df lrof k;n lyof] . ToxL 5fk|f] leq k:of}F . ;fyLn] k;n
dflnsnfO{ cfb]z u/] æklxn] Ps Ps lunf; lr;f] kfgL, To; kl5
Ps Ps lunf; lrof / b'O{ b'O{ ;df];f lbg'xf]; .Æ
g]kfnuGh gu/sf] glhs} kg]{ Tof] ;fgf] ufpF, udL{ r/d
cj:yfdf lyof] . ss{6 kftf tflnP/ ttfPsf] tfjf h:tf] ePsf] lyof]
. tftf] /fkn] ubf{ a:g d'l:sn lyof] . kl;gf r'xfpFb} s'/fsf]
yfngL ;fyLn] g} u/] .
æ5f]/f5f]/L slt hgf 5g < sxfF k95g < slt slt sIffdf
k9b5g < slt slt pd]/sf 5g < efpHo"sf] dfOtL stf xf]nf <
dfuL ljjfx ls k|]d ljjfx < efpHo"sf bfh'efO{, lbbL alxgLx? slt
slt < ;f;" ;;'/f ;s'zn} < cfdf afa' stf x'g'x'G5 < 3/ slxn]
agfpg' eof] <Æ cflb cflb k|Zgx? ;f]w] . d}n] cg'zfl;t ljbofyL{n]
cfˆgf] lzIfsn] ;f]w]sf k|Zgsf] pTt/ lbP h:t} k|Zgsf pTt/ lbFb} uPF
. To; kl5 cfˆgf] klg a]nL lj:tf/ nufP .
æ5f]/f b'O{j6f, 7'nf] 5f]/f cfO{=P= k9]sf], kf6L{sf] ufpF
sldl6 ;b:o, a'xf/L klg kf6L{d} sfd ug]{, sfG5f] 5f]/f !)±@ df k9b}
u/]sf], 3/ agPsf] kfFr jif{ cl3 . rf/ sf]7fsf] kSsL Ps tn], kTgL
hfh/sf]6sL, k|]d u/]/ eufO{ NofPsf] 7s'/LsL 5f]/L cflb cflb eg]
kl5 pgsf l5d]sLn] /S;L lkP/ ug]{ u/]sf] xNnf, csf{ l5d]sLsL
>LdtL k/k'?if;Fu ;Ns]sf] s'/f, pg} l5d]sLsL 5f]/Lsf] c;kmn k|]d /
5f]/fsf] 8«u vfg] afgLÆ cflb s'/fx? u/] .
s'/fsfgLsf] qmddf xfdLn] lrof / ;df];f vfO{ ;s]sf lyof}F .
dLqn] k]m/L lrof dufP . pgn] cfˆgf] :jf:Yosf] s'/f, 3/ Jojxf/sf
s'/f, 5f]/f5f]/L, kTgL, kxf8sf] 3/, l5d]sL ;a}sf s'/f u/]kl5 /
fhgLltsf s'/f lgsfn] . clxn] gofF g]kfn lgdf{0f ug]{ qmddf hgtfsf]
7'nf] e"ldsf /x]sf]n] tkfO{sf] ;xof]usf] cfjZostf 5, tkfO{ xfdL b]z
/ hgtfsf ;d:ofx? a'emg] dfG5]x? b]z / hgtfsf] nflu hLpHofgn]
nfUg' k5{ eg] . pgsf s'/f 6'ªlug] s]xL st} nIf0f lyPg . k"j{sf]
hfkfg b]lv blIf0f clk|msf;Dd, O/fs / ckmuflg:tfg ;d:of, sf]l/
og k|folåksf] ;d:of, kmsNof08 6fk', dWok"j{sf] hfu/0f cfGbf]ng,
kn{ xfj/ 6fk'sf] ;d:of cflbsf] ljifodf atfP . xfnsf] dxfzlSt /
fi6« cd]l/sf cfpFbf] krf; jif{ leq c;kmn /fi6«df ktg x'g] /
To;j]nf ef/t, rLg / blIf0f clk|msf dxfzlSt /fi6«df kl/jt{g e}
ljZj lqw|'jLo x'g] k|jn ;Defjgf JoSt u/] .
dnfO{ crDd nfUof] . slt w]/} s'/fx? hfg]sf xf]nfg d]/f
dLqn] . ;fob ljZjsf 7'nf 7'nf g]tfg] klg olt hfg]sf 5}gg xf]nf .
pgsf] cufl8 d t ;fx|} c1fgL 7xl/P, ev{/ cIf/ lrGg yfn]sf]
afns h:tf] . cfk"mnfO{ t 3/ Jojxf/ s;/L rnfpg] eGg] s'/f ;f]Rb}
df slxNo} k'm;{b} ePg . cfh w]/} s'/f l;Sg klg kfOof], lrof klg
vfOof] . dg dgdf ;Gtf]if} nfu]sf] lyof] . lgs} hftL dflg; nfUof] .
ljbofno 5'6]kl5 o;/L ;Fu} a;]/ s'/fsfgL ul/Psf] lyPg .
ldqsf] s'/f 6'ªlubf ;fFemsf] ;ft ahL ;s]sf] lyof] . lrof k;n]
klg lbSs ePsf] lyof] xf]nf, k6s k6s x]b{Yof] . ltg ltg sk lrof /
rf/ rf/j6f ;df];f vfO;lsPsf] lyof] . d]/f] klg 3/df h?/L sfd
lyof], rfF8} hfg'kg]{, aNn kf] ;lDemg k'u“] . d]/f ldq sfnLaxfb'/ p7]/
;a} h]jx? 5fd]/ k};f /fv]sf] kz{ t stf v;]5, dnfO{ Ifdf
ug'{xf]nf . cfhnfO{ lrof gf:tfsf] k};f tkfO{n] ltg'{xf]nf . k]m/L s'g}
lbg d lt/f}Fnf . n t d uP“ eGb} xft ldnfP/ aflx/ lgl:sP clg
km6fkm6 lxFl8 klg xfn] .
d}n] s]xL eGg] ;do g} kfOg . pgL uPsf] lt/ x]l//x“] dfq .
lrof gf:tfsf] /sd aof;L ?k}ofF ePsf] /x]5 . cfk"m;Fu s]jn rfln;
?k}ofF dfq lyof] . ToxL rfln; ?k}ofF lgsfn]/ k;n]nfO{ lbFb} ljGtL u/]
æ;fx'hL, d ;Fu clxn] olt dfq 5, of] lng'xf]; . afFsL k};f ef]nL
cflkm; hfFbf lbg]5' .Æ
;fx'n] hªlub} eGof] æk};f gx'g] dfG5]n] tLg÷tLg sk lrof /
rf/ rf/ j6f ;df];f lsg vfg] < Ps÷Ps sk lrof vfP x'Fb}gYof] <
xf]6ndf a;]/ tLg 306f;Dd lsrlsr s'/f ug]{, c? klg u|fxs
cfpF5g, 7fpF 5f]8g'k5{ eGg] s'/f klg g;f]Rg] . clxn] k};f 5}g eGg] <
v'?Ss k};f lgsfNgf]; .Æ
d}n] k]m/L cg'go u/] æ;fyLn] lrof vfpF eg] . cfk}m k};f b]nfg
eGg] ;f]r]“ . k'/fgf ;Fu} k9]sf ;fyL;Fu e]6 ePkl5 lrof lkpg hfp“
eGbf hfGg s;/L eGg] < pgn] o:tf] Jojxf/ unf{g eg]/ ;f]Flrg . d]/
f] ToxL uNtL eof] . d j]dfg ug]{ dfG5] xf]Og . cfh;Dd s;}sf]
Ps ;'Ssf 7u]sf] 5}g . a? Ps 5fs ef]s} a;]sf] 5' . tkfOsf] k};f
ltg]{5' . dnfO{ hfg lbg'xf]; .Æ
p;n] dfg]g . b]jL b]jtfsf] gfddf s;d vfFbf klg 5f]8]g .
cGtdf aofln; ?k}ofFsf] nflu cfˆgf] bz jif{ b]lv r9b} cfPsf] k'/fgf]
lx/f] ;fOsn aGwsL /fv]/ sl7g kfOnf rfNb} 3/lt/ nfu]F .
@)^* df3
$= cfj/0f
ev{/} alKtid kfPsf gj lqmlZrogx?n] rr{sf] xn el/e/fp
lyof] . h]i7 dlxgfsf] udL{n] g]kfnuGh zx/sf] a;kfs{sf] glhs} /x]sf]
To; xnsf] 5t tftf] eP/ kªvfx?n] tftf] xfjf kmfln/x]sf lyP . ;a}
sf] hLpaf6 tktk kl;gf r'lx/x]sf] lyof] t/ eSthgx? udL{sf] kjf{x
gu/L k|jrg ;'Ggdf dUg lyP dfgf} k/d]Zj/sf] k|tfkn] pgLx?
nfO{ udL{af6 arfPsf] xf]; . lxpF h:tf] ;]tf] kf]zfsdf kmfb/ OGb|
s'df/ ;flRrs} b]jb"t h:t} b]lvPsf lyP . pgsf] cg'xf/ wkSs
an]sf] lyof] . pgn] o;/L k|jrg lbO /x]sf lyP dfgf}F pgL k|e'
O{z' ;Fu a;]/ ;a} s'/f cfk}mn] k|ToIf b]v]sf lyP . pgL elg/x]sf lyP
æofO/; gfp u/]sf ;ef3/sf zf;sn] cfkmgL PSnL 5f]/L
dg{ nfu]sf]n] cfˆgf] 3/df uO lbgsf nflu k|e' O{z'nfO{ ljlGt ul/ /
x]sf lyP . To;}j]nf Pshgf JolSt cfP/ eGof] k|e'nfO{ si6 lbg' kb}{g
lsgls s]6L d/L ;s]sL 5] . k|e'n] eGg' eof], g8/fp s]an ljZjf;
u/, Tof] lgsf] x'g]5 . ofO/;sf] 3/df uP/ k|e"n] d/]sL s]6Lsf]
xft ;dft]/ eGg' eof] …d]/L 5f]/L p7 .Ú To;sf] k|f0f kmSof]{ / Tof] t'?
Gt} p7L .Æ
kmfb/n] s;/L k|e' O{z'n] s'i6 /f]u nfu]sf] dflg;sf] /f]u lgsf]
kfg'{ eof], s;/L kIff3ft ePsf] JolStnfO{ lgsf] kfg'{ eof], s;/L
ljwjfsf] d]/]sf] 5f]/fnfO{ lhjLt agfpg' eof] eGg] s'/f lgs}
efjk"0f{ tl/sfn] atfP . …pxfF d/]sf] tLg lbgdf k]m/L ljptg' eof] .
pxfF k/dfTd k/d]Zj/sf k'q ePsf]n] pxfF hLljt gbL x'g' x'G5 .Ú
pgn] eg] . pgsf] k|jrgn] dflg;x? dGqd'Uw x'Gy] . afFs] lhNnf e/L
O{zfO wd{ dfGg] dflg;x?sf] ;ªVof al9 /x]sf] lyof] . rr{df k|fy{gf
ug{ cfpg] dflg;x? lbg lbg} al9 /x]sf lyP . …kmfb/ OGb| s'df/
rdTsf/L 5g, pgL cfsfzdf p8g ;S5g, cGt/Wofg x'g ;S5g,
pgn] 5f]P kl5 h:tf] ;'s} /f]u klg lgsf] x'G5Ú eGy] dflg;x? .
cfh eGbf bz jif{ cl3 lqmlZrog wd{ ckgfPsf OGb| s'df/
zdf{n] cfhef]nL zdf{ n]Vg 5f]8]sf lyP . pgsf] ;lqmotfdf w]/}
7fpFdf ehg d08nLx? :yfkgf ePsf lyP . k|To]s zlgjf/ ehg
d08nLdf hfg', gofF JolStx?nfO{ jlKtidf lbP/ lqmlZrog wd{df k|
j]z u/fpg', gofF gofF ehg d08nLx? :yfkgf ug'{, lqmlZrog wd{df
k|j]z u/]sf JolStx?nfO{ ljleGg ;xof]ux? h'6fpg' pgsf sfo{x?
lyP . bz jif{d} pgsf] cWoog, wd{ k|ltsf] lgi7f, cfbz{ rl/q,
OdfGbfl/tf, dfgj ;]jf, lgZkIftf, lqmoflzntf h:tf u'0fx?n]
ubf{ pgsf] b]z leq 7'nf] rrf{ rn]sf] lyof] . pgnfO{ ;flRrs} k|e' O{z'
klg eGg yfn]sf lyP, sltn] .
skf; h:t} ;]tf] kf]zfs nufP/ ;8sdf lxF8bf dflg;x?
>bwfn] lz/ e'msfpFy] . pgsf] kfpdf k/]/ k|e' bof ug'{xf]; eGby] .
kmfb/ klg b'j} xftn] eStnfO{ ;dft]/ p7fpFy] / eGy] æafa' zfGt
xf]pm, k/d]Zj/n] ;a} s'/f 7Ls ug'{x'G5 .Æ
pgL /ftf] 6Lsf nufpg', d'tL{ k"hf ug'{, cfkmGtx? dbf{ h'7f]
afg'{, lsl/of ug'{, b;}F ltxf/ h:tf] rf8kj{x? dgfpg' 7"nf]
kfk ;DemGy], To;}n] lxGb' wd{ dfGg] cfkmgf cfdf afa' / cfkmGtsxfF
hfb}gy] . lxGb'x?;Fu ;DaGw /fVg' eg]sf] ;}tfgnfO{ v';L kfg'{ xf] eGy]
pgL . pgsf] k|jrg nuftf/ rln/x]sf] lyof] . pgn] elg/x]sf lyP
æO{zfk"j{ $))$ df k/d]Zj/n] o; a|Xdf08sf] /rgf ug'{eof] .
hLjhGt'x?sf] /rgf ug'{eof] . cfbd eGg] klxnf] dfgjsf] lgdf{0f
ug'{ eof] clg cfbdsf] b]a|] s/ªuaf6 xAaf eGg] :qLsf] klg /rgf
ug'{eof] . b'j}nfO{ :ju{sf] au}rf O8gdf 5f]l8lbg' eof] .==============
cflb cflb .Æ
ækmfb/, xfd|f] lj1fg k9fpg] ;/n] t k[YjLsf] pTklTt ePsf] rf/
c/a ;f7L s/f]8 jif{ eof] eGg'x'G5 .Æ Ps hgf s]6fn] p7]/ eGof] .
;a} eSthgx?n] s]6fnfO{ ufnL u/] . …k|e'sf] s'/f sf6g' x'Fb}g,
k/d]Zj/n] b08 lbg'x'G5 . pxfF k/d]Zj/sf b"t x'g'x'G5 . ltdLnfO{ s]
yfxf < a9L hfGg] gxf]pÚ eg]/ r'k nfUg eg] .
s]6fsf] gfd ljdn lyof] . sf/sfFbf] lt/ 3/ lyof] . wDaf]emL pRr
df=lj=df sIff ( df k9Yof] . sIffdf ;w}F k|yd x'g] ub{Yof] . p;n]
kmfb/sf] s'/f ljZjf; ug{ ;s]g . k/d]Zj/n] dflg; agfpg' eof] eg]
lsg lj1fg k9fpg] ;/n] dflg;sf] ljsf; afFb/af6 ePsf] lyof]
eg]sf xf]nfg < p;n] cfkmgf] v'Nb'nL d]6fpg km]/L h'?Ss p7]/ s/fof]
ækmfb/ dflg; t afFb/af6 ljsf; ePsf] xf]Og / <Æ
kmfb/n] s]6flt/ cf}nf b]vfpb} eg] æafOandf n]v]sf] s'/f sxL
em'6f] x'G5 < oxfF ;}tfgn] cfkmgf] b"t k7fPsf] 5 . To;nfO{ aflx/
k7fpg'xf]; . gq eg] xfdL ;a}nfO{ k/d]Zj/n] cjZo b08 lbg'x'g]5 .Æ
b'O{hgf alnof JolStn] s]6fnfO{ l3Rofpb} aflx/ lgsfln lbP .
kmfb/sf] k|jrg rln g} /xof] .
ljdnnfO{ lsg xf] kmfb/ OGb|s'df/sf] s'/fdf ljZjf; nflu/x]sf]
lyPg . d/]sf] JolSt km]/L ljplemg ;S5 eGg] s'/f afOandf sxfF
n]v]sf] xf]nf < To:tf] em'6f] s'/f . olt w]/} dflg;x? em'6f] s'/f ;'g]/
klg k|Zg lsg ub{}gg < pN6} k|Zg ;f]Wg] dfG5]nfO{ ufnL u5{g . s]
crDd xf] < p;n] kmfb/;Fu Pp6f afOan dfu]/ k9g] ljrf/ u¥of] .
p ;fFemkv kmfb/sf] cfjf;df uof] . kmfb/sf] cfjf; rr{ eGbf s]xL
k/ sDkfp08 ;lxtsf] 7"nf] b'O{tn] 3/df lyof] . ToxfF dfG5]sf]
cfjthfjt eO/xGYof] . leq k:bf kl/ro kq b]vfpg' kYof]{ . ;fFem
cf7 ah] b]lv ljxfg kfFr ah];Dd s;}nfO{ klg leq k|j]z ug{ lbOb}
gYof] . ljdn ;fFem kfFr ah] lt/ ToxfF hfFbf u]6kfn]n] leq k:g lbPg
. p sDkfp08sf] rf/}lt/ 3'Dbf 3/sf] k5fl8 k66L kvf{nsf] cf8df
Pp6f cfFksf] ?v lyof] . ToxL ?vsf] ;xf/faf6 kvf{ndf r9]/ leq
s'bof] . aflx/ sf]xL dfG5] lyPg . leq sf]7fdf eg] dflg; af]n]sf],
xfF;]sf] ;'lgGYof] . Pp6f sf]7fdf leq dflg; af]n]sf] ;'g]/ 9f]sf 9s
9s kf¥of] t/ s;}n] 9f]sf vf]n]g . emofnaf6 leq x]bf{ cfkmg} sIffsL
Pp6L s]6L kmfb/;Fu a;]sf] b]Vof] . p km]/L 9f]sf 9s9s kfg{ yfNof] .
kmfb/ OGbs'df/ aflx/ lg:s]/ æsf] xf] <Æ egL s/fP .
æxh"/ d afOan dfUg cfPsf], ljdn .Æ p;n] eGof] .
kmfb/ s8lsg yfn] æ8]le8, cf] 8]le8 Û of] stfaf6 cfof] < s]
x]5f}{ ltdLx? <Æ
Pp6f cUnf], sfnf] dflg; cfP/ ljdnnfO{ Ps yKk8 nufof],
clg n5f/ k5f/ kfb{} u]6aflx/ lgsfNof] . kfn]nfO{ ufnL u¥of] . kfn]n]
cfkm'n] of] s]6fnfO{ klxn] g} k:g glbPsf] eGof] . ljdnnfO{ ca b]vf
kl/; eg] lhpFbf] hfFb}g; eg]/ r]tfjgL lbof] .
ef]lnkN6 :s'n uPkl5 ljdnn] Tof] s]6LnfO{ PsfGtdf
af]nfP/ ;f]Wof]–æsdnf, ltdL, lxhf] ;fFem kmfb/sf] cfjf;df uPsL
lyof} <Æ
æcxF, uPsL lyOg, lsg / <Æ
ædnfO{ afOan rflxPsf] lyof], ltdL ToxfF hfg] eP km]/L hfFbf
NofOlbGYof} ls eg]/ .Æ
æxf]Og , d ToxfF lsg hfg] < uPsL lyOg .Æ
b'a} sIffdf uP . ljdnnfO{ kmfb/k|lt emg ;+sf nfUg yfNof] .
kmfb/sf] ultljlw dfly lgu/fgL /fVg yfNof] . kmfb/ Tolt 7'nf] 3/df
a:5g . aflx/ lg:sbf sf/df lg:sG5g . 7'nf7'nf dflg; ;Fu pgsf]
lrghfg, p7a; 5 . pgsf] cl3kl5 ;w}F dflg;x?sf] eL8 x'G5 .
lhNnfsf 7'nf7'nf g]tf, xflsdx? klg pgL b]lv 8/fpF5g . of] dflg;
olt zlStzfnL s;/L eof] < crDd lyof] . kf]k j]g]l8S6;Fu l;w}
pgsf] 6]lnkmf]g aftf{ x'G5 eGy] dflg;x? .
kmfb/n] s'g} dflg;nfO{ b'v kbf{ e]6 u5{g, cfly{s ;xof]u klg
u5{g . sf]xL lj/fdL kbf{ lgz'Ns cf}iflw pkrf/ ug{], xl:k6n k'¥ofpg]
/ yk pkrf/sf] Joj:yf ug]{ u5{g . c88f cbfntdf s'g} ;d:of
k¥of] eg] dflg;x? kmfb/ OGb|s'df/nfO{ u'xfg{ k'U5g . pgsf] Pp6f
kmf]gsf] e/df sfd x'G5 . o;/L o; If]qdf pgL otL nf]sk|Lo ePsf
lyP ls pgsf] lj?4 af]Ng] dflg;nfO{ c?x?n] Hofg} lng j]/ nfpb}
gy] . ljdn aRrf ePsf]n] ar]sf] lyof] . 3/3/df pgsf] :jf:Yosf]
sfdgf x'GYof], k|fy{gf x'GYof] . cGo wd{sf dflg;x? wd{ kl/jt{g ul//
x]sf lyP .
dflg;sf 3/3/df, ul/asf e'mkl8x?df, hxfF klg kmfb/ OGb|
s'df/nfO{ b]Vg ;lsGYof] . s'i6/f]u / 6L=aL=sf lj/fdLx?sf
nflu ;Nnfx lbg] / c:ktfn k'¥ofpg ;xof]u ug{] Ph]G6x? ufpF
ufpFdf lyP . dfgf} g]kfn uGh gu/ / o;sf j/k/sf ufpFx?df k|e'
Oz'sf] k'gh{Gd ePsf] 5 . pgnfO{ dflg;x? k/d]Zj/s} cjtf/ dfGg
yfn]sf lyP . ufpF3/df hfFbf dflg;x? pgsf] kfpdf 3f]K6f] k/]/
cflzjf{b dfUy] . kmfb/sf] ;]jf efjaf6 ;a} a'blwhLjL, kqsf/,
sd{rf/L, k|zf;sx?, g]tfx?, lzIfs, Jofkf/L cfZro{rlst lyP . of]
gu/df pgn] u/]]sf] dfgj;]jf ljZjs} gd"gf ag]sf] lyof] . pgn]
lqml:rog wd{ dfGg] JolStx?nfO{ yk k|lzIf0fsf nflu o'/f]k / cd]l/
sf k7fpg] uy{] . sltnfO{ ljleGg b]zdf /f]huf/Ldf klg nufPsf lyP
. tL ;a}sf] ljj/0f lyof], pgL;Fu . Tof] ljj/0f k|jrgsf] ;dodf
pbfx/0fsf ?kdf JoSt ub{y] . To:tf] dxfg JolStaf6 s]xL uNtL,
sdhf]/L x'G5 eGg] s'/f s;n] ljZjf; ug{ ;S5 < k/d]Zj/n] a?
slxn]sfFxL s]xL g/fd|f] unf{g t/ kmfb/sf] xftaf6 s;}sf] s'enf] x'Fb}g
/ x'g]5}g eGg] s'/fdf dflg;x?df k"0f{ ljZjf; lyof] .
zlgjf/sf] lbg lyof] . kmfb/ OGb| s'df/ rr{df e]nf ePsf
eStx?sf] cfufl8 lxpF emF} 6lNsg] ;]tf] jZqdf dGrdf plePsf lyP ,
dfgf}F ;fIfft k/d]Zj/ g} :ju{af6 cf]n]{sf x'g . pgsf] skfn / bf/
Lh'ªuf sfnf / nfdf lyP . r:dfsf] dflyaf6 x]/]sf lyP . cUnf] /
ul7nf] vfOnfUbf] z/L/ lyof] . pgsf] k5fl8sf] leTtfdf O{zfdl;xsf]
qm;df 6fluPsf] 7"nf] tl:j/ em'l08Psf] lyof] . pgL k|lzIf0f lbO/x]sf
lyP, æk|e' Oz'n] eGg'eof] …x]/ d rfF8} cfpFb}5', d]/f] Ogfd dl;t 5 /
d k|To]snfO{ p;n] u/]sf] sfdcg';f/ lbg]5' . d cNkmf / cf]d]uf 5' .
d bfpbsf] d"n / ;Gtfg, clg ljxfgsf] rlDsnf] tf/f 5' . d hLljt
gbL x'F, h;n] hLljt gbLsf] kfgL lkp5, p km]/L ltvf{pg' kg{] 5}g .
To;}n] tkfO{x? ;a}n] k|e'sf] ;'–;dfrf/ k|To]s JolStsf] 3/df
k'¥ofpg'xf]; , tkfO{x? ;a} OZj/sf] /fHodf k|j]z kfpg' x'g]5 .Æ
;a}n] cfldg cfldg eg] .
k|jrg ;'Gg ljdn klg uPsf] lyof] . k|jrg ;lsPkl5 ;a} cf–
cfkmgf] 3/lt/ nfu] . ljdn glhs} cDafsf] af]6df r9]sf] lyof] .
kmfb/ ;aeGbf kl5 sf/df cfP . ljdnn] piff eGg] csL{ s]6L sf/df
kmfb/;Fu a;]/ hfFb} u/]sf] b]Vof] . ef]nL kN6 piffnfO{ e]6]/ eGof]–
æpiff, s] ltdL lxhf] rr{df uPsL lyof} .Æ
æuPsL lyP“, lsg <Æ
æk|jrg ;lsPkl5 sxfF uof} <Æ
æ3/lt/ uPsL lyP“ .Æ
æltdLnfO{ d}n] kmfb/;Fu sf/df uPsf] b]v]sf] lyP . xf] ls xf]Og,
g9f6L eg t ÛÆ
ægx'g] s'/f gu/ . d sxfF kmfb/;Fu hfg] <Æ
b'a} 3/lt/ nfu] . ljdnn] slxn] sf], slxn] sf] w]/} slnnf
s]6Lx? kmfb/sf] sf/df a;]/ uPsf] b]Vg] ub{Yof] . of] s'/f c?
NffO{ eGbf s;}n] jf:tf ub{}gy] . kmfb/;Fu sf]xL hfFb}df g/fd|f] ;f]Rg
klg ;lsb}gYof] . pgsf] ;a}df bofb[li6 ;dfg lyof] . s]6Lx?
NffO{ ;f]Wof] eg] kmfb/;Fu uPsf] s'/f eGb}gy] . ljdnnfO{ eg] kmfb/ k|
lt c;fWo ;ªsf nfUg] ub{Yof] . t/ s] ug{] < s;}nfO{ egf} eg] k|
e'nfO{ b'j{rg af]n]sf] eg]/ s'6]/ df5{g dflg;x? . afFs] lhNnfsf
ljleGg 7fpFx?af6 s]6Lx? x/fPsf] ;dfrf/ cfpFYof] . k'ln;sxfF l/kf]6{
btf{ x'GYof] . k'ln;n] cg';Gwfg ub{Yof] t/ x/fPsf s]6Lx? km]nf
kfg{ ;Sb}gYof] . s]xL lbgkl5 Tof] s'/f x/fpFb} hfGYof] . kqsf/x?n]
tL s'/fx? lj;{Gy] . o:t}df Pslbg sdnf eGg] s]6L x/fPsf] xNnf
eof] . Tof] sxfF uO{ s;}n] yfxf kfPg . k'ln;sxfF l/kf]6{ btf{ eof] .
k'ln;n] s]xL lbg vf]Hof], km]nf kf/]g . of] s'/f s]xL lbgkl5 TolTts}
x/fof] t/ s]6L eg] ;w}Fsf] nflu x/fO{ .
oL s'/fx?df kmfb/sf] g} xft 5 eGg]df ljdnnfO{ ljZjf; lyof] .
c? dflg;x? eg] c? g} s]6L a]Rg] lu/f]x 5 egL ljZjf; ub{y] . Tof]
lu/f]x ef/tLox?sf] xf]nf elg ;a} ef/tLo d"nsf JolStx?;Fu
ql;t /xGy]F . ljdnn] k'gM Ps k6s piffnO{ e]6]/ s'/f ug{] ljrf/
u¥of] . Ps lbg piffnfO{{ eGof]], æpiff ltdL g9f6L eg t, ltdL Tof]
lbg kmfb/sf] ufl8df uPsL lyof} ls lyOgf} <Æ
piffn] l/;fpb} egL, æljdn ltdL af}Nffpg t nfu}gf} < d sxfF
kmfb/sf] uf8Ldf hfg] < of] s'/f kmfb/sxfF k'Uof] eg] pxfFn] s] ;f]Rg'
xf]nf < c? dflg;n] ltdLnfO{ afFsL /fVg] 5}gg . pxfF h:tf] b]jtfnfO{
;ªsf ug{] < ca b]lv o:tf] s'/f gu/ d l;t . d ;xGg a'emof} <Æ
ljdn ghjfkm eof] . p;nfO{ cfkmg} cfFvfsf] bf]if xf]nf, e|d
k/]sf] xf]nf eGg] nfUof] . t/ sdnf stf x/fO{ < of] s'/f kTtf nufpg
dg nfUof] p;nfO{ . cfhef]ln ljdnnfO{ oxL s'/fn] vfO/x]sf] lyof] .
k9g klg dg nfUb}gYof] . Tof] yfOs6 skfn ePsL uf]/L /
snsnfpbL sdnf eGg] s]6Lsf] cg'xf/ p;sf] cfFvfdf gfFRg yfNbYof]
. ;w}F sIffdf bf];|f] a]Grdf a:g] uyL{ . slxn] sfFxL ul0ftsf k|Zgx?
ljdn;Fu ;f]Wg] ub{YoL . kmfb/sf] sf]7fdf p;n] b]v]sf] ;fFRr} h:tf]
nfUof] t/ e|d eP h:tf] klg nfUof] . To;/L st} hfg] pd]/ klg
ePsf] lyPg . rl/q klg t To:tf] lyPg . p;n] kmfb/nfO{ g} zªsf
ug{ nfUof] .
p;n] dlxgf} k|of; ubf{ aNn tLg hgf ljZjf;
ug{ ;lsg] ;fyLx? agfof] . tL tLghgfdf p;s} sIffsf xl/, lzj, /
cd/ lyP . tL tLghgf Ps lbg ;fFem kv ahf/af6 3/lt/ cfpFb}
ubf{ b'Ohgf s]6Lx? kmfb/sf] ufl8af6 cf]n{]sf] b]v]F, h;df
Pshgf /]vf gfdsL cd/sL dg kg{] ;fyL lyO{ . of] s'/f
ljdnnfO{ eGg' k5{ eg]/ ljdnsxfF uP . ljdnn] w]/} k6s o:t} 36gf
b]v]sf] x'gn] rf/hgfdf ldqtf eof] . rf/} hgfn] kmfb/sf] lrof] rrf{]
ug{] lgwf] u/] .
Ps lbg ;fFem kv k'gM piffnfO{ kmfb/sf] uf8Laf6 cf]ln{b} u/]sf]
b]Vof], ljdnn] . Tof] ;]tf] af]n]/f] uf8L ;lhn} lrGg ;lsGYof] . uf8L
kms{]kl5 piff km6fkm6 3/lt/ xflgO{ . ljdnn] bf}l8b} uP/ piffsf] af6f]
5]Sof] / s8f :j/df eGof]–æpiff, ltdL cfh daf6 kG5]/ hfg ;lSbgf}
. nf} eg ltdL sxfFaf6 cfof} <Æ
æd hxfFaf6 cfpF, ltdLnfO{ s] rf;f] <Æ
ædnfO{{ rf;f] 5, rfF8} eg .Æ
æd]/f] af]6f] 5f]8, d s/fO{ lbG5' .Æ
æd klg ;a};Fu s/fpFb} lx85', piff kmfb/;Fu ;w}F 3'Dg hfG5]
eg]/ .Æ
æltdL;Fu s] k|df0f 5 < ltd|f] s'/f s;n] kTofpF5 <Æ
æd}n] ev{/ kmfb/sf] uf8Laf6 cf]n{]sf] b]v]F, oxL xf] k|
df0f . ;a};Fu eGb} lx8of] eg] s;}n] cj:o kTofpnf .Æ
piff l;lyn eO{ . g/d eP/ egL –æljdn emu8f gu/, clxn]
dnfO{ l9nf eO;Sof], 3/ hfg b]p . d csf{] lbg ltdL;Fu s'/f u?
Fnf .Æ
æTo;f] eG5of} eg] d klg dfG5' .Æ ljdnn] olt eGb} af6f]
5f]l8lbof] .
To;sf] b'O lbg kl5 PsfGtdf ljdnnfO{ e]6]/ piffn] egL–æx]/
ljdn, dnfO{ 7"nf] cK7]/f]df kfb{}5f} . d Tof] lbg kmfb/sf] cfjf;af6}
cfPsL lyP“ . of] s'/f s;}nfO{ gegL b]p x} . gq eg] ca kmfb/n]
dnfO{ slxn] klg ;xof]u ug'{ x'g] 5}g .Æ
ækmfb/n] ltdLNfO{ s] ;xof]u u/]sf 5g / <Æ
æw]/} ;xof]u ug'{ x'G5 k|e'n] . d lj/fdL x'Fbf k6s k6s d]/f] 3/
df uP/ cf}iflw pkrf/ u/fpg' eof] . k|To]s k6s k};fsf] cfjZos
kbf{ d ToxfF hfG5' . pxfFn] cfjZostf cg';f/ ;xof]u ug'{x'G5 .
pxfFaf6 w]/}n] ;xof]u kfPsf 5g . Tof] lbg klg d}n] sk8f lsGgsf
nflu s]xL /sd dfu]sL lyP“ . pxfFsf] cfb]z 5 ls of] s'/f s;}
nfO{ eGg' x'Fb}g . eg]sf] yfxf ePdf csf{] k6s ;xof]u ug{'x'g] 5}g .Æ
æltdLn] clxn] ;Dd sltk6s ?k}of kfof}F < hDdf slt /sd
eof] <Æ
æcf}iflw pkrf/, cGo ;xof]u u/]/ kGw| aL; xhf/ ;Dd eof]
xf]nf .Æ
æof] s'/f ltd|f] 3/df yfxf 5 <Æ
æ;a}nfO{ yfxf 5 .Æ
ækmfb/n] af]nfP kl5 hfG5of} ls cfkmF} hfG5of}F <Æ
æclxn] ;Dd d cfkm}F uPsL 5' . pxfF 3/d} cfP/ klg ;xof]u
ug'{ x'G5 . t/ cfpFbf] zlgjf/ ;fFem pxfFn] dnfO{ af]nfpg' ePsf] 5 .
Tof] s'/f klg s;}nfO{ geGg] cfb]z 5 .Æ
æx]/ piff, w]/} s]6Lx? x/fPsf 5g . sdnf x/fP b]lv d w]/} b'MvL
5' . sdnfnfO{ kmfb/sf] cfjf;df b]v]sf] lyPF d}n] . ;f]w]sf] klg lyPF .
p;n] xf]Og eg]/ 6f/]sL lyO{ . t/ To;sf] b'O{ dlxgf leq Tof] x/fO{ .
ltdLnfO{ klg kmfb/n] a]rL b]nfg . zlgjf/ uPkl5 3/df eg]/ hfp,
ToxfF /ftL gj;, ufl8df /fv]/ ?k}l8xflt/ lng yfNof] eg] hfGg eg]/
3/ kms{ ,Æ
æpxfF h:tf] b]jtfaf6 To:tf] sfd x'g} ;Sb}g . ltdLn] To:tf]
zªsf gu/ .Æ
olt s'/f ePkl5 b'a} cf–cfkmgf] 3/lt/ nfu] . ljdnn] cfkmgf
ltg}hgf ;fyL;Fu of] s'/f eGof] . Tof] zlgjf/ s] ug{] eg]/ 5nkmn u/]
. rf/}hgfn] zlgjf/ ;fFem kmfb/sf] cfjf;sf] lgu/fgL ug{] lgwf] u/] .
lglZrt lbg cfPkl5 rf/}hgf ;fyLx? ;fFem kfFr ah]lt/ kmfb/
sf] cfjf;lt/ hfg] af6f]df kg{] lrofk;n, skfn sf6g] 7fpF h'Ttf
6fNg] 7fpF, ljleGg axfgf ub{] 6xNg yfn], s;}n] zªsf gug{] u/L .
kfFr ah]b]lv s]6Lx? cfpg yfn] . ;fFem ;Dd /]vf, piff nufot *
hgf s]6Lx?, sf]xL k}bn, sf]xL uf8Ldf cfO;s]ssf lyP . u]6af6
s]6Lx? leq uPsf] b]v] t/ aflx/ sf]xL klg cfPgg . cl3kl5 /
ftkg'{ cl3 g} s]6Lx?nfO{ 3/df k'¥ofpg] ul/Gyf] t/ cfh /ft
kbf{ ;Dd s'g} klg s]6L aflx/ lg:s]sf] b]lvPg . ljdnn] tLghgf
s]6fx?nfO{ ToxL lgu/fgL ug{ 5f]8]/ k|x/L sfof{nodf uof] . k|x/L
sfof{nodf b]v]sf] ;a} s'/f atfpFbf klg pN6} p;nfO{ ufln u/]/
k7fOof] .
ljdn kms]{/ k]ml/ ;fyLx? ePsf] 7fpFdf uof] . /ftsf] bz
ah]lt/ Pp6f uf8L cfP/ kmfb/sf] cfjf; leq k|j]z u¥of] . ljdn
glhs}sf] cfFksf] ?vdf r9of] . uf8Laf6 $ hgf x66fs66f JolStx?
lgl:sP . tL dflg;x?n] s]xL af]/fx? uf8Ldf /fVg nfu] . ljdn k]m/L
bf}8]/ k|x/L sfof{no uof] . p;n] kmfb/sf] cfjf;df rf]/x? k|j]z
u/]sf] atfof] . Tof] ;'g]kl5 xtf/ xtf/ k|x/Lx? Totf nfu] .
k|x/L 6f]nL kmfb/sf] cfjf;df k'Ubf uf8L u]6af6 aflx/ lg:sg}
nfu]sf] lyof] . k|x/Ln] uf8L /f]s]/ To;df /x]sf JolStx?
nfO{ lgoGq0fdf lnof] . kmfb/sf] cfjf;nfO{ rf/}lt/af6 3]/f
xfln ;lsPsf] lyof] . uf8Ldf vfgtnf;L ubf{ kfFr af]/f r/; / a]xf];
kfl/Psf * hgf s]6Lx? e]l6P . ltgLx?nfO{ xl:k6n n}hfg] Joj:yf
ul/of] . aNn kmfb/ OGb| s'df/nfO{ of] s'/fsf] hfgsf/L eof] . p;n] k|
x/Lx?nfO{ …ljgf sf/0f lsg cfPsf] egLÚ s8lsof] .
…tkfO{sf] 3/df rf]/ k;]sf] eGg] va/ kfP/ cfPsf] t/ oxfF cs}
{ s'/f e]l6Psf]n] tkfO{sf] cfjf; vfgtnf;L lng' kg]{ eof]Ú egL k|x/Ln]
hfgsf/L u/fof] .
kmfb/n] /f]Sbf /f]Sb} k|x/L 6f]nL leq k:of] . leq cfjf;sf] vfg tnf;L
ubf{ s]xL r/;sf kfs]6x?, a|fpg ;'u/sf] Ps af]/f, cfOdfO{sf
kf]zfsx?, ljleGg sfuhkqx? k'ln;n] hkmt u¥of] . To;df ljleGg
ck/fwL ;d"xsf kmf]g gDa/x?, dxTTjk"0f{ uf]Ko ;"rgfx? k|fKt eP .
Tof] 3/ wd{sf] cfj/0fdf dfgj t:s/L / nfu' cf}iflwsf] s]Gb| /x]sf] k|
dfl0ft eof] . kmfb/ OGb|s'df/ ;lxt ;ft JolSt k|qmfp k/] . b'O{ j6f
uf8L, tLgj6f df]6/ ;fOsnx? klg k|x/Ln] hkmt u¥of] .
%= ;l/tfsf] ljx]
æ;l/tf, P ;l/tf ÛÆ
æxh'/ j'jf ÛÆ
æotf cfOh t gfgL Û tF ;Fu Pp6f ;Nnfx ug'{ 5 .Æ
æx'G5 a'jf, eGg'xf]; g Û s] s'/f xf] <Æ
æx]/ gfgL tF ca klRr; jif{ k'lu ;ls; Û t]/f] ljjfx ug]{ pd]/
hfg nflu ;Sof] . t]/f] lbbLsf] aLz jif{s} pd]/df ljjfx ePsf] lyof] .
t]/f] k9fO klg ;lsO ;Sof] . lzIfs ePsf] klg tLg jif{ k'Ug
nflu;Sof] . hfGg] a'emg] t}F 5]; . ca t hf]/L kf/Ln] klg a'9L sGof
eGg yfnL ;s]F . tLg jif{ b]lv t]/f] pd]/ afO; jif{ eGb} cfPsf] 5' .
ljjfxsf nflu x]g{ cfPsf w]/} hgfnfO{ kmsf{O xfln; . ca To;f] gu/
5f]/L, xfdLn] t]/} nflu eg]sf xf}F . s] 5 t]/f] ljrf/ <ls laafx g} gu/
L a:g] dg 5 t]/f] <Æ ;]tL/fdn] eg] .
;l/tfn] udnfdf /x]sf] u'nfkmsf] k'mnlt/ x]b}{ elgg–æa'jf, ljjfx
g} gug]{ ljrf/ t xf]Og d]/f] . ;+;f/sf] /Llt cg';f/ g} rNg] ljrf/ 5
d]/f] klg t/ o;df s]xL kl/jt{g eg] cfpFg} kb{5 . ljjfx ug]{ eGb}df
cfk"mnfO{ dg} gkg]{, ljrf/df d]n} gvfg], cfkmgf] dgn] gvfPsf]
dfG5]l;t s;/L hfg' < k'/fgf] ;8]un]sf] ljrf/ af]s]sf, hf]O{l6ªu|] /
gfdb{x?;Fu ljjfx ug'{eGbf ljjfx gu/L a:g' g} /fd|f] xf]nf eG7fG5' d
. d k9]n]v]sL 5', cfkmgf] v'66fdf pleg ;Sg] Ifdtf 5, ddf . z/L/
df s'g} vf]6 5}g . d lsg nq]/ a;' < d tkfO{x?sf] af]em aGg] 5}g .
a? a'9];sfndf tkfO{x?sf] ;xf/f aGg] 5' . ljjfx gub}{df s] x'G5 / <
c?n] s] eG5g eGg] eGbf klg d 7Ls 7fpFdf 5' sL 5}g eg]/ ;f]Rg' /
fd|f] nfU5 dnfO{ . cfk'm 7Ls 7fpFdf plePsf] 5' eg] c?n] h] eg] klg
s] km/s knf{ / <Æ
5f]/Lsf] skfn d';fb{} ;]tL/fdn] eg]–æltdLx? b'O{j6L 5f]/L xfd|f
b'O{ cfFvfsf gfgLx? xf} . t]/f] lbbL ljjfx u/]/ uPkl5 of] 3/sf] bLof]
tF g} xf]; . tgePkl5 xfdL s;/L a;f}Fnf eg]/ clxn] g} dg lk8fn]
56k6fpF5 t/ Tof] eg]/ t]/f] hLjg ljufg{ x'Fb}g xfdLn] . ca t}n]
ljjfx ug'{k5{ 5f]/L . cfh Pp6f /fd|f] 3/fgsf] k9]n]v]sf] s]6f
tFnfO{ x]g{ cfpFb}5 . eg t s] u/f}F <Æ
æ7Ls} 5, xh'/n] af]nfPsf] dfG5]nfO{ d}n] /f]Sg x'Fb}g . p;sf] ;a}
afgL Jojxf/ / ;f]rfO{ s] 5 < Tof] a'em]/ lg0f{o u/f}nf .Æ ;l/tfn]
elgg .
;]tL/fd ?s'd lhNnfsf] klZrddf kg{] rf}/hxf/Lsf :yfoL
afl;Gbf x'g . pgsf k'vf{x? k"jL{ kxf8af6 otf cfPsf] * k':tf
ljlt;s]sf] 5 . e]/L gbLsf] lsgf/df a;]sf] &)) x]S6/sf] of] a];Ldf
3gfj:tL 5 . oxfF wfg, ux'F, sf]bf] h:tf afnLx? /fd|f] kmNg] x'Fbf w]/}
klxnf b]lv dflg;sf] a;f]af; x'Fb} cfPsf] 5 . ;]tL/fdsf afa' ul/a
ls;fg lyP . pgsf 5 ;Gtfg dWo] pgL bf];|f] ;Gtfg x'g . ;]tL /
fdsf Ps bfh', b'O{ efO{ / b'O{ alxgLx? ;a} ul/a g} 5g . ;]lt /fdsf]
ljjfx c7f/ jif{s} pd]/df kbdf;Fu ePsf] lyof] . cfkmgf] s8f d]xgt
/ kl/>dn] ubf{ pgnfO{ vfgf, nfpg / 5f]/Lx?sf] lzIffdf ;d:of
k/]g . h]7L 5f]/L zfGtf :6fkm g;{ k9]/ hflu/] 5g . ljjfx eP/
b'O{ 5f]/fsL cfdf ePsL 5g . sfG5L 5f]/L ;l/tf :gfts tx k'/f u/]/
ufpFs} dfWolds ljbofnodf lzIfs 5g . ;]lt/fdsf] kl/jf/ ;'lv 5 .
b'O{ 5f]/Lx? hGdg ;fy ;]lt/fdn] kl/jf/ lgof]hg u/]sf lyP .
To;j]nf ufpFdf ;a}n] pgnfO{ ck'tf] / gfdb{ eg]/ luHofPsf lyP .
3/df b'O{j6f e};L, Ps xn uf]?, rf/j6f afv|fx? 5g . kz'x? kfNg] /
v]tL kftLsf] sfd ;]lt/fd / kbdfn] cfkmF} u5{g . hfh/sf]6 hfg]
d'naf6f]sf] k"j{k66L blIf0f d"n 9f]sf ePsf] ltg tn] 3/ 5 . 3/
k5fl8 uf]7 5 . 3/sf] tnlt/ s]/f, cDaf, gf:klt cflb kmnkm'nsf]
au}Frf 5 . kbdf cUnL, uf]/L ;'Gb/ dlxnf x'g . pgL d]xgtL, klt k/
fog, eb| / c;n zLn :jefj ePsL ;f]emL / OdfGbf/ 5g . 5f]/Lx?
df pgsf w]/} u'0fx? b]Vg ;lsG5 . ;]lt/fd ul7nf] hLpF8fn ePsf
s8f d]xgt ug{ ;Sg] lg8/ / OdfGbf/ dflg; x'g .
3/ cufl8 ;kmf cfFug, km'nsf udnfx? / a:gsf nflu a]Grx?
/flvPsf 5g . 3/sf] ;kmfO{ ug{], vfgkLg tof/ ug{] / kfx'gfx?
sf] :jfut ug{] sfd ;l/tfn] ul5{g .
;Nofg sfnfufpFsf s[i0fsfGt ;DkGg kl/jf/sf a|fXd0f x'g .
pgsf] 3/df s'g} s'/fsf] sdL 5}g . v]tL kftLsf] sfd, vfgkLg,
s'6fg lk;fg, ;/;kmfO{, j:t'efp kfNg] cflb sfdx? ;a} gf]s/ rfs/
n] g} u5{g . s[i0f sfGt cfkm}F hhdfgL u5{g . cfkm' k'/ftgjfbL
ePklg pRr lzIff xfl;n u/]sf pgsf 5f]/f5f]/L cfw'lgs 5g .
logsf h]7f 5f]/f nlIdsfGt g]kfnL ljifodf :gftsf]Tt/ k'/f u/L
a'9flgn s07 :s'ndf lzIf0f u5{g . pgL eGbf kl5sf Ps efO{ / b'O{
alxgLx? klg :gftsf]Tt/ ;Ddsf] lzIff k|fKt ul/ sfddf nfu]sf
5g . lt; jif{ k'uL;s]sf nlId sfGtsf] cem} ljjfx ePsf] 5}g .
pgn] ljjfx gu/L efO{ alxgLsf] kfnf] cfpFb}g . pgL kfFr lkm6 bz
OGr cUnf, uf]/f, /fd|f] lhp8fn ePsf, ld7f] af]ln jrg ePsf
zfGt, ;'lzn / ulDe/ 5g . pgnfO{ dgk/fpg] s]6Lx?sf] sdL 5}g .
pgL w]/} 7fpFdf s]6L x]g{ uP t/ s;}nfO{ dg k/fPgg . ;a}df s]xL g
s]xL vf]6 b]vfpFb} tls{G5g . log} nIdLsfGt sf7df8f}F d} ;l/
tfnfO{ b]Vg k'U5g / dg k/fpF5g . s'/f ug{] cj;/ gldn]sf]n] ljbfdf
3/ cfPsf] df}sf kf/L ;l/tfnfO{ dfUg cfkm}F s]6Lsf] 3/df k'U5g .
ufpFdf hGd]sL ;l/tf zx/sf ;Eo s]6Lx? eGbf ;'Gb/ 5g .
cUnL, kftnL, uf]/L, ldn]sf bfFt, xl/0fsf h:tf cfFvf, ldn]sf] zf/Ll/
s agf}6 ePsL ;l/tfnfO{ cK;/f;Fu bfHg ;lsGYof] . pgnfO{ b]Vbf
d'U3 gx'g] sf]xL lyPgg . cfh lgnf] ;f/L / Anfphdf pgL cK;/f
eGbf /fd|L b]lvPsL lyOg . If]qL kl/jf/sL oL afnfnfO{ b]Vbf
nIdLsfGt 6f]nfpFg yfN5g .cfˆgf] hft ljif{G5g . x'g t nIdLsfGt
klg sfnf] k}G6 / ;]tf] ;6{, 6fO{ / sfnf] r:ddf b]jfgGb h:t} b]lvPsf
lyP . pgsf] ;fydf pgsf :s'n k9bfsf ;fyL s0f{lj/ /fgf 5g . /
fgf cUnf] / df]6f] z/L/ ePsf, y]Krf] gfs / aflx/ lg:s]sf] bfFtn] s'?
k b]lvPsf 5g . cg'xf/ uf]/f] eP klg ebbf 5 . b'a} hgfnfO{ a/
08fdf a;fOG5 . ;l/tfsf af, cfdf / ;l/tf klg ToxL a:5g .
lrof lkpFb} s'/fsf] yfngL ;f]tL/fdn] g} u5{g . pgn]
nIdLsfGtsf cfdfafa', efO alxgL, 3/kl/jf/, v]tLkftL, k9fO tyf
hflu/ cflbsf] af/]df ;f]W5g / cfkmg]f klg atfpF5g . ;a} kl/ro
kfPkl5 eG5g æafa', 5f]/L oxL xf] b]lvxfNg' eof] . xfdL If]qL, xh'/ a|
Xd0f . kl5 g/fd|f] x'g' eGbf klxn] g} ;a}s'/f v'n:t x'g'kb{5 . o;df
afa'sf] s] alrf/ 5 <Æ
nIdLsfGtn] eg]–æcfhef]nLsf] hdfgfdf hftkftn] s]xL km/s
kb{}g . d}n] ;a}s'/f klxn] g} yfxf kfP/ ;f]r ljrf/ u/L cfPsf] 5' .
dnfO{ dg k/]/ g} oxfF;Fu s'/fug{ cfPF . d]/f af–cfdf s]xL k/Dk/
fjfbL x'g'x'G5 . ;l/tfnfO{ dGh'/ 5 eg] d cbftnd} ljjfx ug{ klg
tof/ 5' .Æ
;]tL/fdn] 5f]/Llt/ kms{]/ eg]–æ5f]/L s] 5 t t]/f] ljrf/ <Æ
æa'jf, ljjfx eGg] s'/f hLjg ljtfpg] s'/f xf] . hLjg w]/} nfdf]
5 . To;}n]] efjgf ldNg] dflg;;Fu g} ;DaGw ug'{ /fd|f] x'G5 . To;}n]
d]/f] dgdf nfu]sf s]xL s'/fx? :ki6 kfg'{ kb{5, pxfFn] . clg dfq
ljjfxsf] s'/f x'g ;S5 .Æ ;l/tfn] elgg .
nIdLsfGtn] ;l/tf lt/ Ps6sn] x]b{} eg] –ætL s'/fx? s] s] x'g
< lgw{Ss;Fu ;f]Wg ;Sg'x'G5 .Æ
æxh'/n] cfkmgf] hLjg s;/L ljtfpg rfxg' x'G5 <Æ ;l/tfn] k|
Zg ul/g .
nIdLsfGtn] d':sfg ;fy eg]–æoL sl7g k|Zgx?sf] pTt/ lbg'
sl7g g} x'g]5 . of] k|Zg ;'Gbf dnfO{ nfUof], odgsf /fhs'df/
xfltdnfO{ ;d|f6sf ;ft k|Zgx? log} xf]nfg . t/ d w}o{tfk"j{s
cfkmgf] pTt/ lbg]5' .
d g]kfnL ;flxTodf :gftsf]Tt/ tx plTt0f{ u/L
a'9flgnsi7 :s'ndf g]kfnL k9fpFb} 5' . d ;a}nfO{ dfof u5'{ .
zflGtk"0f{ hLjg rfxG5' . ;dfhdf /x]sf] s'l/ltx?, cGwljZjf;x?
x6]/ hfpg eGg] OR5f /fVb5' . k'vf{b]]lv rnLcfPsf ;sf/fTds kIfdf
ljZjf; /fVb5' . ;/n hLjg, ;fbf vfgkfg / /fd|f] :jf:Yo
rfxG5' . ;a};Fu /fd|f] ;DaGw rfxG5' . sf7df8f}Fdf Pp6f /fd|f] 3/,
lzlIft / ;'zLn kTgL, b'O{ 5f]/f Ps 5f]/L ePsf] ;'vL kl/jf/, oxL g}
d]/f] hLjgsf] nIf /x]sf] 5 .Æ
;]lt/fdn] 5f]/Lsf] skfndf xftn] d';fb{} eg]–æs:tf] /fd|f] ljrf/ .
wgL kl/jf/df hGd] klg ;fx|} pTtd ;f]rfO{ /x]5, pxfFsf] .Æ
; l / t f n ] b f ] > f ] k | Z g u l / g  – æ d u l 0 f t s L
ljbofyL{ ePklg ;flxTodf /fd|f] ?rL /fVb5' . k"jL{o /
kfZrfTo ;flxTodf xh'/nfO{ dg kg{] s'/fx? s] s] x'g <Æ
æd g]kfnL ;flxTosf] ljbofyL{ ePsf]n] ljZj ;flxTosf] Tolt w]/}
cWoog 5}g . g]kfnL ;flxTodf efg'eStsf] elStefj, n]vgfysf]
cfbz{ / afns[i0f ;dsf] ju{ ;dGjosf] efjgf dnfO{ dg
k5{ . ;fdflhs ;ª/rgf eTsfpg], hftLhftL lardf km'6 Nofpg],
xTof lx+;fnfO{ k|]l/t ug{], c/fhs ;flxTo dnfO{ dg kb{}g .Æ
nIdLsfGtsf] pTt/ lyof] .
æolb n]vs aGg' eof] eg] s] s] s'/fx? n]V5' eGg] nfU5, xh'/
nfO{ <Æ ;l/tfn] t]>f] k|Zg ul/g .
nIdLsfGtn] cWof/f] cg'xf/ nfpFb} eg]–ædnfO{ n]vs aGg] dg 5}
g, lsgls k|foM n]vsx?sf] kfl/jfl/s hLjg b'Mvk"0f{ x'G5 .Æ
;l/tfn] lg0f{o ;'gfOg–ædnfO{ dfkm ug'{xf]nf . d xh'/;Fu ljjfx
ug{ ;lSbg . d]/f] clGtd lg0f{o oxL xf] .Æ
olt eGb} ;l/tf leqlt/ nflug . b'a} kfx'gfx?nfO{ ef/L dgn]
ljbf u/]kl5 ;]lt/fd bDklTt 5f]/Lsf] sf]7fdf uP . 5f]/Lsf]
skfn ;'D;'DofpFb} kbdfn] elgg–ægfgL t}n] /fd|f] ul/g; . Tolt hflt
dfG5] l;t ljjfx gug{] ePkl5 ljjfx sf];Fu xf]nf < xfdL lgs}
lrlGtt 5f}F, 5f]/L .Æ
;l/tfn] cfdfsf] 5ftLdf d'v n'sfpFb} elgg–æcfdf, tkfO{nfO{ s]
yfxf, p;sf] ld7f] af]nLdf slt ljiffn' s'/fx? lyP < lrGtf gug'{xf];
cfdf, d tkfO{;Fu x'Fbf tkfOsf] cfFvfdf cfFz' cfpFg lbg]5}g .Æ
-@_
hLjg clj/n aUg] gbL h:t} xf] . xfd|f] OR5f gxF'bf klg hLjg
rln/x]sf] x'G5 . of] cufl8 a9b} hfG5 . ;l/tf lbpF;f] ljbofno
hflGyg . ;fFem laxfg 3/sf] sfd sfhdf cfdf afa'nfO{ ;
3fpFlyg . ;fFemlt/ Ps b'O{ ;d"x ljbofyL{x? 6o';g k9g cfpFy] .
slxn] sflxF km';{b lgsfn]/ ufpFsf lbbL alxgLx?, sfsf
sfsLx?;Fu ;'v b'Mvsf s'/fx?, :jf:Yo ;DaGwL, lzIff ;DaGwL s'/
fx? uly{g . afn clwsf/, dlxnf clwsf/, dfgj clwsf/ ;DaGwL s'/
fx?sf] hfgsf/L u/fpFlyg . dflg;x? wgL / ul/j s;/L x'G5g /
dflg;x? lsg ;w}F ul/jLdf afFrL/xG5g eGg] s'/f k|i6 kfly{g .
ljbofnodf klg pbfx/0f of]Uo lzIfs lyOg . /fd|f];Fu a'emfP/
k9fpg], ldNbf] pbfx/0f lbg], z}lIfs ;fdu|L k|of]u ug{], :ki6 / ld7f]
cfjfhdf af]Ng] x'gn] ljbofyL{x? pgnfO{ lgs} dg k/fpFy] .
ljbofnosf] x/]s sfo{qmddf pgsf] v6]/ sfd ug{] jfgL
lyof] . ;/;kmfO, cltl/St lqmofsnfk, ;fF:s[lts sfo{qmd, z}lIfs e|
d0f ;a} 7fpFdf pgL ;lqmotfk"j{s sfo{ uly{g . ljbofyL{x?sf] sdnf]
dl:tisdf r]tgfsf] lbof] jfnL lblGyg, pgL . o;/L ;do ljlt/x]sf]
lyof] . nIdLsfGt 3/df cfPsf] Ps dlxgf ljt]kl5 Pslbg ;l/tfsf]
gfddf x'nfsaf6 Pp6f lr67L cfof] . k7fpg]sf] gfd lyPg . lr67L
kmfnL lbpFsL h:tf] nfUof] pgnfO{ . s] ;f]r]/ xf] emf]nfdf xflng .
ljbofno 5'66L ePkl5 3/df cfP/ lr67L vf]n]/ x]l/g . lr67L lgDg
cg';f/sf] lyof] .
;l/tf ld;,
…;fb/ clejfbgÚ
dnfO{ ;Gr} 5 . xh'/sf] dftflktf / sf]dn ufyfdf ;bf ;j{bf
cf/fd} xf]cf]; eGg] sfdgf 5, d]/f] . w]/} lbgb]lv d]/f] dg cl:y/ 5 .
lgb|f gk/]sf] klg w]/} eof] . kq n]v' eGbf klg ;ªsf]r dfg]/ xft
sfKby] . cfF6 cfpFb}gYof] . w]/} k6s kq n]v]/ Roft]/ klg kmfn“] .
cfh hGd]b]lvsf] ;xf; a6'n]/ of] kq n]Vg] hdsf{] u/]sf] 5' . o;sf]
nflu Ifdf rfxG5' .
;fFRr} eGg] xf] eg] d}n] cfh;Dd xh'/ h:tL ;'Gb/ s]6L b]v]s}
lyOg . dflg; otL ;'Gb/ x'G5 eGg] s'/f d}n] ;f]r]sf] klg lyOg . uf]/f]
/ nfDrf] cg'xf/, OGb]gL ;dfg cfFvL ef}F, df]lt ;dfg bfFt, nfn cw/
x?, d[usf h:tf gog, nfdf] s];/fzL, cUnf] kftnf] z/L/, a]xf];
agfpg ;Sg] d':sfg / cljrn ulDeo{, af}blws JolStTj, af]nLsf]
ld7f; cflb alTt; nIf0fx? Pp6} JolStdf x'g' s:tf] cfZro{ .
d]/f ;fyL nIdLsfGt klg nfvf}Fdf Ps 5g, ;'Gb/tfdf tyf
zLn:jefjdf . s] sf/0fn] xh'/n] OGsf/ ug'{ eof], xfdL cfZro{df
k/]sf 5f}F t/ d]/f] leqL dgn] s]xL yfxf kfP h:tf] u/]sf]n] xh'/n]
vfh]sf] s'/f sfFxL ddf t 5}g < To;}sf] nflu xh'/sf] dg a'emg of]
kq n]Vg] b[i6tf u/]sf] 5' .
d cw{zf:qdf :gfts 5' . dnfO{ k|s[ltn] zfl//Ls ;'Gb/tf
lbPsf] 5}g . ul/aL / a]/f]huf/Ln] lylrPsf d]/f af–cfdf;Fu /fd|f]
vfg]s'/f lyPg t/ hfFu/ / d]xgt lyof] . pxfFx?n] vf]nfdf Eofu'tf,
uªu6f, df5f, agdf lgz'Ns kfOg] kmnkm'n, ;fu;AhL, Rofp, cl/
ªufn, sGbd"nx? cflb yl/yl/sf j:t'x? v'jfPsf sf/0f z/
L/ :j:y /alnof] ePsf] 5 . k|wfgfWofkssf] eft ksfpFb}
ubf{ P;=Pn=;L= pTtL0f{ ul/P5 . ufpFd} vf]n]sf] pRr df=lj= af6 afx|
sIff pTtL0f{ u/]kl5 k|fylds ljbofnodf Go'g kfl/>ldsdf lghL ;|
f]tdf k9fpFb} ubf{ k|fOe]6 k/LIffyL{sf] ?kdf :gfts tx plTt0f{ ul/P
5 . Psflt/ ul/jL / csf{]lt/ s'?k cg'xf/n] ubf{ dnfO{ cfh;Dd s'g}
o'jtLn] klg k|]d k|:tfj u/]sf 5}gg . pRr hftLsf / wgL kl/jf/sf
JolStx?af6 kfPsf] 3[0ff, s'6 jrg / lyrf]ldrf]sf sf/0f d leq ljb|
f]xL efjgf k}bf ePsf] 5 . dnfO{ cfhef]nL ul/j / lgDg ;fdflhs
cfly{s :t/ x'g'sf] kL8faf]w x'g yfnsf] 5 .
nIdLsfGt d]/f :s'n k9bfsf ;fyL, ;fdGtL ;+:sf/df x's{]klg
cx+sf/sf efjgf gePsf zfGtL k|Lo JolSt x'g. pgn] slxn] sfxL“
dnfO{ ;xof]u u/]sf sf/0f d pgsf] cfb/ ub{5' . /fd|f] af]nLjrg
ePsf ldng;f/ 5g . To:tf JolStnfO{ OGsf/ u/]sf] dnfO{ dg k/]sf]
5}g .
d t ljb|f]xL dfG5], zfGtLk"0f{ jftfj/0fdf r6ofª kfg{ dg
nfU5 . ;dfhdf JofKt c;dfgtf, cGofo, cTofrf/, hftL, wd{, j0f{,
lnªusf cfwf/df ul/g] lje]b, l9nf;':tL, e|i6frf/ h:tf] kmf]x/ a9f/]/
kmfNg dg nfU5 . vt/f;Fu v]Ng, d'To';Fu h'emg dg nfU5 . hd]sf]
tnfp eGbf gbLsf] pn{bf] e]n dg k5{ . s7ofªu|Lg] hf8f], hLp
89fpg] 3fd, sf]nfxn / czfGtL xf]; a? d'bf{ zfGtL gxf]; eG5' d .
To;n] ;dfhsf] ;Dk"0f{ sl;ªu/ a9f/]/ nuf]; ;dfhsf ls/fx? gi6
kf/f]; .
dnfO{ klZrdL ;flxTosf/x? ljlnod ;]S;lko/,
lgsf]nfO{ uf]uf]n, cGtg r]vj, DoflS;d uf]sL{sf ;dfh kl/jt{g
ug{ ;Sg] qmflGtsf/L larf/x? / k"jL{o ;fxlTosf/x? n' :o'g, /
fx'n ;fFs[Tofog, dxf:jtf b]jLsf ;+;f/ xNnfpg] larf/x? dg k5{ .
ca g]kfndf klg of] b]znfO{ ultzLn agfpgsf nflu k|]/0ff k|bfg ug{]
;flxTo ;[h{gf x'g'kb{5 . ;+;f/nfO{ a'emg] dfq xf]Og abNgsf nflu
o'jfx?sf] dg dl:tisnfO{ k|]l/t ug{] ;flxTo ;[h{gf ug{ ;Sg] ;|i6fx?
hGdg' kb{5 . ;+;f/nfO{ ult k|bfg ug{ g;Sg] ;flxTo cGwf] ;flxTo
7fG5' d .
xh'/sf] larf/df ;+;f/ s:tf] x'g' k5{ eGg] nfU5 < dflg;sf]
efjgf s:tf] xg'kb{5 < xfdL g]kfnLn] s] ug'{knf{ < oL s'/fx?df k|
sfz kfb{} / d]/f ljrf/x?sf] ljZn]if0f u/L k|ltpTt/ kfpg]
cfzfsf ;fy ljbf x'G5' .
pxL
s0f{jL/ /fgf
kq k9]kl5 ;l/tfsf] dl:tisdf cgf}7f] ljrf/ pTkGg eof] .
cfkmgf] dgsf] efj s;}n] af]n] h:tf], cfkm}Fn] ;f]r]sf] s'/f k9]h:tf]
nfUof] . s] d}n] vf]h]sf] JolSt ToxL xf] t < efjgf ldNof] eGb}df hft
eft gldNg] s'?k dflg;;Fu s;/L ;DaGw hf]g{ ;lsG5 . To:tf]
dfG5]l;t s;/L nf]Ug]sf] gftf nufpg] < efjgf ldNof] eg] g/fd|f] klg
/fd|f] nfU5 eG5g dflg;x? . t/ xf]nf t of] s'/f < sf] ;Fu ;Nnfx
dfUg] < cfkmgf] ;fyL /df;Fu ;Nnfx dfUg] ljrf/ ul/g .
/df ljbofno k9bfsf] ldNg] ;fyL . P;=Pn=;L= kf; u/]kl5
ufpFs} sk8f Jofkf/L;Fu ljjfx ePsf] lyof], /dfsf] . /df eGbf bz
jif{ h]7f] pgsf] nfUg] xf]rf] / df]6f] lyof] . /dfsf b'O{ 5f]/f e};s]sf
lyP . ;do ldnfP/ ;l/tf /dfsf] 3/df uOg . ;l/tfnfO{ e]6g
kfpFbf /df klg v';L eOg . lrof vfFb} ;l/tfn] s'/fsf] yfngL ul/g –
æ/df tF d;Fu ldNg] ;fyL, pd]/ klg Pp6}, tF kSsf u[lxgL eO;ls;
t/ d cFem} cfkm'nfO{ aRrf ;DemL/x]sL 5' . s;/L u[x:y hLjgdf k|
j]z ug{] eGg] cem} lglZrt e};s]sf] 5}g .eg t, j}jfxls hLjg
slt /dfOnf] x'G5 <Æ
æxf] t, c:tL tFnfO{ x]g{ Pp6f /fd|f] tGg]/L cfPsf] lyof] /] . t}Fn]
dflgg; eGg] ;'g]sL lyP“ . ljjfx u/]kl5 dnfO{ /dfOnf] g} ePsf]
5 . ca t t}“n] klg ljjfx ubf{ /fd|f] xf]nf eGg] 7fG5' d .Æ /dfn]
elgg .
æ/df, n eg t tFnfO{ t]/f] a'9f dg k5{ <Æ
æcfkmgf] nf]Ug] dg gk/] sf] dg k5{ < s] eg]sL <Æ
æd}n] eg]sf] cGoyf glnP; x} /df, t}n] cfkmgf] nf]Ug] b]Vg;fy
dg k/fPsL xf]; sL ljjfx u/]kl5 /fd|f] nfUb} uPsf] xf] <Æ
æcfkmg} ufpFsf] dfG5], ;w}F b]lv/x]sf] dfG5] t xf]gL Û PsfPs
b]v]sf] xf]Og Sof/] . dnfO{ dfUg cfP5g . a'jfn] dnfO{ yfxf g}
glbO{ x'G5 egLlbg' eP5 . d}n t kl5 kf] yfxf kfP . klxn] l/; p7of]
. kl5 t dfof kf] nfUg yfNof] .Æ
æcfhef]nL klg dfof nflu/xG5 t<Æ
æx]/ g klxn] t aflx/L ?k dfq x]l/bf] /x]5 t/ ;do laTb} hfFbf
c?g} s'/fn] cfglGbt agfpFbf] /x]5 . x[bo b]lv g} dfof ug{] ;Rrf
k|]dL, ;'v / b'vdf Psgf; /xg] w}o{jfg, ;d:of ;Fu
h'emg ;Sg] ;xf;L, vt/f;Fu ;fjwfgL ;fy v]Ng;Sg] rt'/, c?
sf] ;Nnfx u|x0f ub{} cfkm}F lg0f{odf k'Ug ;Sg] b[9, ;;fgf s'/fx?df
klg ;xfotf ug{] ;Rrf ldq, zf/Ll/s zlSt ePsf] jnjfg, ;a} ;Fu
ldn]/ a:g ;Sg] ldng;f/, kl/jf/sf ;b:ox?sf] Pstf agfO{ /
fVg ;Sg] s'zn Joj:yfks cflb u'0fx?n] ubf{ kf] emg ;dk{g efj k}
bf x'Fbf]/x]5 . d lj/fdL x'Fbf d]/f] a'9fn] dnfO{ aRrf h:tf] sfvdf
p7fP/ aflx/ leq kf5{g, lbg/ft ;]jf u5{g, ;fGTjgf lbG5g . d t
pgsf] cufl8 kfgL eP/ auL lbG5' .Æ /dfn] cfkmgf] cg'ej ;'gfOg .
æ/df, t]/f] ;Nnfxn] dnfO{ cfkmgf] hLjgsf] af/]df lg0f{o
lng ;lhnf] agfof] . d a9L k9]sL ePklg tF w]/} a'blwdfgL /xL5; .
n t d clxn] hfG5' . s'g} lbg e]6f}Fnf .Æ /dfn] p7b} elgg .
æx'G5 t hf, d klg vfglkg lt/ nfU5' .Æ /dfn] p7b} elgg .
;l/tf 3/df cfPkl5 kq n]Vg yflng .
/fgfhL,
gd:sf/
tkfO{sf] kq kfPF . x'nfsLn] ljbofnodf cfP/ a]gfdL kq
a'efpbf gk9]/ kmfnLlbp“ h:tf] nfu]sf] lyof] t/ s] efjgf cfof]
dgdf, Tof] kq 3/df cfP/ vf]n]“ . kq tkfOFsf] /x]5 . dg gnfuL
gnfuL jfrg ub}{ uPF . kqdf ePsf s'/fx?n] d]/f] dgdf ;fgf] atfF;
rnfpg ;kmn eP . d]/f] dgsf] tnfpdf ;fgf 5fnx? p7g yfn] .
oL 5fnx? pn{bf e]n aGg ;S5g sL ;Sb}gg yfxf 5}g t/ kq n]Vg
a;]sL 5' .
tkfOFn] eg] h:t} d cfb/of]Uo xf]Og . g d :ju{sL cK;/f g} x'F .
d klg c? h:t} ;fwf/0f dlxnf x'F . otL eGg ;S5' sL dnfO{ ;'Gb/
cg'xf/ ldn]sf] 5 . olx cg'xf/sf] jgfj6n] ubf{ w]/} k'?ifx? cfslif{t
x'g] ub{5g . t/ ddf Pp6f j}u'0f 5 . d Hofb} s7f]/ 5' . cfkmgf]
ljrf/ gldNg] dfG5] 5 eg] hlt;'s} ;'Gb/ xf];, wgL xf];, k9]n]v]sf]
xf];, OGsf/ ul/lbG5' . xf] d s7f]/ 5' t/ cfkm';Fu ljrf/ ldNg] dfG5]
l;t g/d klg 5' . d]/f] efjgf tkfO{F;Fu stfstf ;dfg ePh:tf]
nfu]sf] 5 . o;sf] e]p kfpg s]xL lbg kv{g} knf{ .
tkfOsf] ;fyLsf] s'/f ug'{ ePsf] /x]5 . pgsf] ld7f] af]nL leq
w]/} unt s'/fx? e]6fPF d}n] . pgL c;n hLjg ;fyL xf]Og,
cfkmgf] ;]jf ug{] ;'lzn kTgL rfxG5g . pgL k'?ifjfbL 5g lsgls
pgL 5f]/f rfxG5g, 5f]/f ljgf pgL afFRg ;Sb}gg . b'O{ 5f]/f, Ps 5f]/
Lsf] cy{ ToxL xf] . pgL k/Dk/fdf /dfpg] k|f0fL x'g, kl/jt{g /
pHofnf];Fu 8/fpF5g . zflGtsf] gfddf kmf]x/;Fu ldqtf ufF:g' sfo/tf
xf] . To:tf dfG5];Fu gftf hf]g{ dnfO{ dg nfu]g .
;+;f/df b'O{ lsl;dsf dflg;x? x'G5g . Ps yl/ dflg;x?
aflx/L cfj/0f dfq x]b{5g . leqL ;'Gb/tfnfO{ b]Vb}gg . o:tf
dflg;x?sf] ljj]s ;'Go x'G5 . cfkm' s]xL ug{ ;Sb}gg . jgfj6L s'/
fdf /dfpF5g . ;8]un]sf] ePklg To;nfO{ kl/jt{g gu/L cfkm'klg
b'u{lGwt aGb5g . ;lbof} b]lv xfd|f] ;dfh o:t} dflg;x?n] el/Psf] 5
. b'u{lGwt ePsf] ;dfhnfO{ kl/jt{g u/L pHofnf] agfpg
vf]Hg'nfO{ pgLx? vt/f b]Vb5g, lx+zf b]Vb5g / xNnf b]Vb5g . csf{]
yl/ dflg;x? aflx/L :j?k dfq gx]/L cfGtl/s u'0fx? s]nfp“5g .
logLx? ljj]szLn x'G5g . c?nfO{ dfq bf]if yf]kfg{] eGbf cfkm"g}
cu|;/ eP/ ;dfh kl/jt{gdf h'6b5g . hd]sf] tnfp ;kmf
ug{ / ;dfhdf JofKt ;8]un]sf kmf]x/x? ;kmf ug{ vf]Hb5g .
tnfp ;kmf ubf{ s]xL emf/x? pv]Ng' g} kb{5, of] lx+zf x'g] ub{}
g . ;dfh kl/jt{g ug'{ g} qmflGt xf] . pgLx? kl/jt{gnfO{ ckgfp5g
/ To;}df cfglGbt x'G5g . ;dfhdf ;lbof}F b]lv hd]/ a;]sf] sl;ªu/
x6fpg' eg]sf] vt/f;Fu v]Ng' xf] . pgLx? vt/f;Fu v]Nb5g / cfkmgf]
nIflt/ a95g .
tkfOF{sf] kqaf6 tkfOF{ bf]>f] vfnsf] JolSt xf] eGg] emlNsG5 .
Jojxf/af6 g} oL s'/fx? yfxf kfpFg ;lsg]5 . tkfOFsf] egfO /
Jojxf/ Pp6} ePsf] x]g{ rfxG5' d . Ps k6s k|ToIf e]6 u/]/ s'/f u/
f}F h:tf] nfu]sf] 5 . s'g} cnf}lss j0f{g ug'{eGbf /fd|f] rl/q ;of}F u'0f
>]i7 x'G5 . xfdL ;fwf/0f dflg; ePsf]n] ePsf] s'/fdf ljZjf; ug'{ /
fd|f] x'g] 7fGb5' d . clxn]nfO{ olt .
plx
;l/tf
-#_
æxl/dfof ;'Gof}F < cfh ;l/tfsf] ljx] x'Fb} 5 /] .Æ
æxf] t, b]Vb}df 8]9' afFb/ h:tf] dfG5], s] x]/]/ dg kf/of] xf]nf <
v'66fdf afFw] klg g;'xfpg] .Æ xl/dfofn] cf]7 n]Ao|fOg .
æs:tf] crDd, To:tf] /fhs'df/L h:tf] o'jtLnfO{ Tof] dg gk/]sf]
aHofn] kf] nUg nfUof] .Æ uLtfn] wf/] xft b]vfpFb} elgg .
æe}uf] cf–cfkmgf] efUo xf] . ;l/tfsf] efUodf ToxL n]v]sf] lyof] .
lgs} u/Lj kf] 5 /] . g wg, g ?k,s:tf] efUo xf]nf ljr/L sf] <
eujfgn] klg y/L y/Lsf] v]n b]vfpF5g .Æ xl/dfofn] u'gf;f] ul/g .
b'a}n] e]/L gbLsf] kfgL e/]/ cf–cfkmgf] 3/lt/ nfu] . ;a}n] of]
cgf}7f] ljjfx dg k/fPsf lyPgg . of] ufpFsL Kof/L 5f]/L g/fd|f]
7fpFdf k/L . ;a}n] dg b'vfP .
ptf z+vlkknsf] rf}tf/f]df ljjfxsf] tof/L x'Fb} lyof] . ToxfF g
afhf lyof], g ef]h et]/ . s'g} hGtL / a|fXd0f tyf Hof]ltif klg
lyPgg . vfnL Pp6f ;'e ljjfx n]lvPsf] Jofg/, cf7÷bz j6f d]r /
Pp6f 6]j'n lyof] . 6]j'ndf b'O{j6f km'nsf dfnfx?, clj/ / km'nx? /
flvPsf lyP . Pp6f ;fgf] cfd;ef h:tf] sfo{qmd lyof] . To;df ;l/
tfsf] :s'nsf lzIfs :6fkmx?, ljbofyL{x?, ljbofno
Joj:yfkg ;ldltsf dflg;x?, lzIfs cleefjs ;ª3sf kbflwsf/L,
s]xL kfx'gfx?, b'nxfsf cfdfa'jf/ b'nxLsf cfdfa'jf ;dfj]z ePsf
lyP . ljbofly{x?n] klg km'ndfnf NofPsf lyP .
ljbofno Joj:yfkg ;ldltsf cWoIfsf] cWoIftfdf ;efsf]
cfof]hgf ul/of] . ;'Gb/ ;/n] pb3f]ifssf] sfo{ u/] . pgn] cltlyx?
sf] cf;g u|x0f u/fPkl5 :jfut efif0f u/], ljqmd ;/n] M
æcfb/gLo o; j}jflxs ;df/f]xsf ;efWoIf tyf ljbofno
Joj:yfks ;ldltsf cWoIfHo", pkl:ylt kfx'gfx?,
ljbofyL{ efOalxgLx?,
cfh xfdL xfd|f] ljbofnosL lzIfs >L ;l/tf If]qL / ;Nofg
j8f ufpFsf s0f{lj/ /fgfHo"sf] ljjfxsf] ;df/f]xdf pkl:yt ePsf
5f+} . o; sfo{qmddf kfNg'x'g] ;Dk"0f{ dxfg'efjx?nfO{ :jfut ub{5' . d
b'nxf tyf b'nxLsf] j}jfxls hLjgsf] c6n ;f}efUo, pRr ;kmntf /
bl3{ hLjgsf] sfdgf ub{} ljbf x'G5' . wGojfb .Æ
;'Gb/ ;/n] k'gM sfo{qmd cufl8 a9fpFb} eg]–æcj d ljjfxsf]
sfo{qmd cufl8 a9fpg cfh o; ;df/f]xsf cWoIf tyf lj=Jo=;=
cWoIfHo"nfO{ cfu|x ub{5' . pxfFnfO{ ;xof]u ul/lbgsf nflu o;
ljbofnsf lzIfs ljqmd ;/nfO{ cg'/f]w ub{5' .Æ
cWoIfn] b'nxf b'nxL dGrdf cfPkl5 b'j}nfO{ Ps Psj6f dfnf
lbP/ Ps csf{nfO{ nufpg eg] . b'nxfn] b'nxL / b'nxLn]
b'nxfnfO{ dfnf nufPkl5 cWoIfn] b'a}nfO{ clj/ nufO lbP . To;kl5
kfn}kfnf] cGo cltly, lzIfs, tyf ljbofyL{x?n] clj/ dfnf nufP .
cWoIfn] b'nxf b'nxLsf afa'x?nfO{ af]nfP . b'nxLsf afa'n] 5f]/Lsf]
xft ;dft]/ b'nxfnfO{ lbP eg] b'nxfsf afa'n] b'nxLnfO{ lbP . olt
u/]kl5 ljjfxsf] k|lqmof ;lsof] .
;'Gb/ ;/n] sfo{qmd cufl8 a9fpb} eg]–æxfd|f] o; ljbofnosL
dfWolds txsL ul0ft ljifosL lzIfs ;l/tf ld; cfkmgf] ?k, u'0f,
ljbjTtf / lgk"0f{tfdf o; If]qd} pTs[i6 x'g'x'G5 . pxfFnfO{ kTgL
agfpg rfxg] w]/} tGg]/Lx? lyP t/ pxfFnfO{ tL sf]xL klg dg
k/]gg . pxfFsf] cfkmgf] dgdf of] s'/f /fd|f] 5 egL lglZrt
geP ;Dd lg0f{o ug'{x'Gg . cfh pxfFn] ;Nofg j8f ufpFsf >L s0f{jL/
/fgfhLnfO{ cfkmgf] j/dfnf klx/fpg' ePsf] 5 . cfkmgf] efjL hLjg /
pbb]Zo ;lxt cfkm'nfO{ nfu]sf] s'/f /flv lbg' x'g pxfFnfO{ cfu|x ub{5'
.Æ
/ftf] ;f/L / Anfphdf ;lhPsL ;l/tf dGrdf b]vf kl/g . ;a}
nfO{ clejfbg ub{} elgg–
o; j}jflxs sfo{qmdsf ;efWoIf dxf]bo,
pkl:yt cltlyHo", d]/f ;xkfl7 lzIfs ;flyx?,
d]/f cfkmGt hgx? tyf ljbofyL{ efOjlxgLx?,
cfh d]/f] ljjfxsf] z'e cj;/df o; sfo{qmddf pkl:yt
eO{ xfd|f] dgf]jn pRr /fVg ;xof]u ug'{ ePsf]df xflb{s cfef/ k|s6
ub{5' . xfd|f] ljjfx o:tf] ;fgf] sfo{qmd u/]/ e}/x]sf] 5 sL g
ef]het]/, g sf]z]nL cfbfg k|bfg, g bfOhf], g ljjfx d08k, g hGtL,
g bdfx, g kl08t . o:tf] klg ljjfx x'G5 < eg]/ lv;L ug{]sf] sdL
x'g] 5}g . d]/f] cfkmgf] klt 5gf}6 ug{] tl/sf klg cgf}7f] 5 .
dnfO{ dg k/fpg] nf]Ug] dflg;x?sf] sdL lyPg . ?kjfg, wgjfg,
zlStjfg, jnjfg tyf pRr hftLsf k|ltl:7t JolStx? gcfPsf
xf]Ogg, dnfO{ dfUg . s;}nfO{ :jLsf/ ug{ ;lsg d}n] . d]/f af–
cfdf / cfkmGtx? lgs} lrlGtt x'g'x'GYof] d]/f] Jojxf/ b]]v]/ . o;sf]
sf/0f 5f]6s/Ldf elg lbg' plrt g} xf]nf eGg] 7fg]sL 5' . dnfO{ kTgL
agfpg rfxg]x? d]/f] ;'Gb/ cg'xf/ x]/]/ cfPsf lyP . pgLx? aflx/
L ;'Gb/tfnfO{ g} ;a} s'/f 7fGy] . cfGtl/s ;'Gb/tfnfO{ x]b}gy]F . pgLx?
hLjg;fyL xf]Og gf/LnfO{ bf;L / dgf]/Ghgsf] ;fwg agfpg rfxGy] .
pgLx?n] d]/f] cfGtl/s OR5f / u'0fx? kTtf nufpg] k|oTg u/]gg .
JolStsf] jfXo ;'Gb/tf uf}0f s'/f xf] . d'Vo s'/f leqL ;f]r / Ifdtf
xf] . o:tf] Ifdtf d]/f] klt s0f{jL/df 5 eGg] dnfO{ nfu]sf] 5 .
pgL;Fu jt{dfgdf s'g} s'/f 5}g . g ?Kf 5, g wg 5 , g zlSt 5 ,
g kb 5 t/ pgL;Fu o:tf] dl:tis 5, h;n] ef]nLsf lbgdf rdTsf/
b]vfpg] 5 eGg] d]/f] 7DofO{ 5 . pgnfO{ d h:t} kTgLsf] cfjZostf
5 eGg] 7fG5' d .
d klg ;dfh kl/jt{gsf] OR5f /fVb5' . To;df dnfO{ pgsf]
cfjZostf 5 . cj xfd|f] efjL hLjg s;/L ;Grfng xf]nf < To;sf]
hfgsf/L d]/f] kltaf6} x'g]5 . ;a}nfO{ k'gM clejfbg ub{} d]/f
egfO{ oxL 6'ªUofp5' . wGojfb .Æ
;'Gb/ ;/n] sfo{qmd ;Grfng ub}}{ eg]– æd cj To:tf JolStnfO{
af]nfpFb5', hf] ;Fu ;l/tf ld;n] eg] cg';f/ cyfxf 1fgsf] e08f/
5 , k|ultzLn ljrf/ 5, d]xgt / hfFu/ 5 . pxf“ x'g'x'G5 b'nxf >L
s0f{jL/ /fgf .Æ
To;kl5 dGrdf s0f{jL/ /fgf b]vf k/] . ;a}nfO{ clejfbg ub{}
af]Ng yfn]
æsfo{qmdsf ;efkltHo", cltlyHo', d]/f / ;l/tfhLsf cfkmGtx?,
ljbofyL{ efO alxgLx? o; sfoqmddf xfdLnfO{ z'esfdgf k|bfg
ug{ kfNg' ePsf]df x[bo b]lv g} cfef/ k|s6 ub{5' .
cfh d]/f] hLjgsf] ;aeGbf v'l;sf] lbg ag]sf] 5 . d ;l/tf
h:tL ;j{u'0f ;DkGg ;'Gb/LnfO{ cfkmgL kTgL agfpg k'u]sf] 5' . xfdL
aLrsf] w]/} k6ssf] e]63f6, lr77L kq cfbfg k|bfg / 5nkmn kl5 j}
jflxs aGwgdf afFlwg] ;Nnfx eof] / cfh tkfO{x?sf] /f]xj/df ljjfx
;DkGg ePsf] 5 . cfh ;Dd d]/f] hLjg cWof/f]df ?dlNnO/x]sf] lyof]
. k|sfzlt/ cu|;/ x'g] k|of; u/]klg :ki6 nIf 7Dofpg ;s]sf]
lyOg . cfhb]lv xfdL ktL–kTgL pHofnf]lt/ cu|;/ x'g] hdsf{] ub{}
ofqf ;'? u/]sf] 5f}F . ca xfdL b'a} ldn]/ ;dfh kl/jt{gsf] dxfg
ofqfdf hfg] lglZrt u/]sf 5f}F .
xfd|f] ;dfhdf xhf/f} jif{ b]lv sl;ªu/ y'lk|Psf] 5 . xfd|f ljrf/
x? k'/fgf 5g . xfd|f] b]z ul/jL, a]/fh]uf/L, clzIff, cGwljZjf;,
5'jf5't, ju{e]b, /f]uJofwL h:tf s'/fx?af6 cfqmfGt 5 . o:tf s'/fx?
x6fpg} kb{5 . oL s'/fx? x6fpg ;dfhdf e'OFrfnf] cfpg}
kb{5 . ;do ljTb} hfFbf ;dfhsf] ljsf; cfkmF} x'G5 eg]/ k'/
fg} ;dfhdf /dfpg] / cfkm' klg To;}df ;8]/ b'u{lGwt x'g] dflg;x?
5g xfd|f] ;dfhdf . o:tfx? ax'dtdf 5g . hfnem]n, if8oGq,
l9nf;'l:t, e|i6frf/, nfk/jfxL ug{] dfG5]x? g} ;Ddflgt 5g . sfd
ug{]n] :ofjf;L kfpg], /fd|f] sfd ug{]n] ;Ddfg kfpg], v/fj sfd
ug{]n], sfdrf]/n] b08 kfpg] Joj:yfsf nflu n8g] 5f}F xfdL .
gftfjfb, s[kfjfb, kml/ofjfb, rfkn';L h:tf s'/fx? x6g} kb{5 . xfdL
cj d[To';Fu v]Ng] 5f}F . xfd|f] hLjgdf cynk'yn x'g]5 . ;dfhdf
czflGt x'g]5, b]zdf czflGt x'g]5 . kl/jt{gsf] /fFsf] aNg]5 .
d'bf{ zflGt x/fpg]5 . clg a;Lvfg]x?, 7'nf7fn'x?, ;dfGtx?,
bnfnx?, /fi6«3ftLx?, xTof/fx?;Fu xfd|f] o'bw x'g]5 . clGtd o'bw .
o; o'bwdf g]kfnsf ;Dk"0f{ >dhLlj hgftfx?sf] ;xof]u / ;dy{g
x'g]5 . tkfO{x? klg cfkmgf] xs clwsf/sf] nflu clGtd
o'bwdf ;fd]n x'g'x'g]5 egL cfzf lnPsf 5f}F, xfdLn] .
clxn] w]/} s'/f ug'{ eGbf ef]nLsf lbgx?df xfd|f] Jojxf/af6 ;a}
yfxf x'g]5 . cGtdf d}n] af]Ng] qmddf s'g} k|sf/sf] uNtL sdhf]/L
ePsf] eP Ifdf rxfG5' / d]/f] egfO oxL cGt ub{5' . wGojfb .Æ
cGo jStfx?df lzIfs:6fkmsf] tkm{af6 Pshgf, ljbofyL{x?af6
Pp6f s]6f / Pp6f s]6L tyf k|wfgfWofks lyP . ;a} aStfx?n]
laafxsf] z'esfdgf JoSt u/] . ljbofnon] ;l/tfsf] laafxsf]
pknIfdf pkxf/ / lrofkfgsfo{s|dsf] cfof]hgf u/]sf] lyof] .
ljbofnosf] tkm{af6 k|wfgfWofksn] b'nxf b'nxLnfO{ pkxf/ k|bfg
u/]kl5 ;efWoIfn] z'esfdgf ;lxta}aflxs sfo{s|dsf] ;dfkg u/]sf
lyP . cGtdf ;a} hnkfg sfo{s|ddf ;l/s eP .
@)^) d+l;/, rf}/hxf/L
^= s'GtL
sn a]nsf] l6lgª=====l6lgªsf] cfjfhn] /f]zgsf] Wofg eªu eof]
. pgL lj:tf/} 3/ aflx/ lg:s]/ d"n u]6 lt/ nfu] . u]6 vf]n] kl5
Toxf“ sdn plePsf] b]v] . pgL lgs} v'l; eP/ sdnnfO{ cFufnf]
xfNg k'u] . b'j} ldqsf] e]63f6n] /f]zgnfO{ lgs} zflGt ldNof] . pgn]
eg]–æsdn ltdLnfO{ e]6g kfpFbf lgs} v';L nfUof] . stfaf6 af6f]
lj/fof}F cfh <Æ
æ;/sf/L ;]jfaf6 cjsfz lnPkl5 cfkmgf ;fyLx? e]6b} lxF8]sf]
5' d t . cfh ltd|f] ;Demgf cfof], clg e]6g cfO{ k'u]“ .
ltdLnfO{ s:tf] 5 <Æ sdnn] xft ;dfTb} eg] .
b'j} 3/ leq uP . ;f]kmfdf sdnnfO{ a;fpFb} /f]zgn] eg]–æd
klg gf]s/Laf6 cjsfz lnPsf] Ps jif{ eO;Sof] . z/L/ l7s} 5 . dg
;w}F czfGt /xG5 . 5f]/f Pp6} 5, Tof] s'/f ltdLnfO{ yfxf 5b}F5 . p
cfkmgf] kl/jf/ ;lxt OªuNofG8d} a:5 . 5 jif{sf] Pp6f gftL 5 .
zfGtfn] dnfO{ 5f]8]/ k/nf]s ePsf] klg b'O{ jif{ eO;Sof] . sfd ug{]
dflg; /fVof] eg] efuL xfN5g . ;a} sfd cfkm}F ug'{k5{ . PSnf] hLjg
kf] 5 t d]/f] t Û ltdL a:b} u/, d lrof agfP/ NofpF5' .Æ
ælx8 d klg ltdLnfO{ ;xof]u u5'{ . dnfO{ ld7f] lrof agfpg
cfpF5 . lrof agfpFb} s'/f ug'{ cfkmg} vfnsf] cfgGb
x'G5 .Æ ;f]kmfaf6 p7b} sdnn] eg] .
/f]zgn] efG;fdf k:b} eg]–æTo;f] eP t d emg v';L x'G5' .
dnfO{ klg o:tf] s'/fdf a8f] cfgGb nfU5 .Æ
efG;f leq l5/]kl5 sdnnfO{ lrof agfpg] ;fdu|L b]vfP/ /f]zg
kmnkm'n sf6g yfn] . lrof tof/ ePkl5 kmnkm'nsf] l/sfkL / lrofsf
skx? af]s]/ b'a}hgf a}7s sf]7fdf cfP . lrof lkpFb} /f]zgn] eg]–
æPSnf] hLjg ;fx|} sl7g x'Fbf] /x]5 . vfg agfpg klg clN5 nfU5 .
slxn] kmf:6km'8n] sfd rnfpF5' . slxn] xf]6nlt/ uP/ vfG5' . xf]6]n
klg slt hfg' < gftL;Fu kmf]gdf s'/f ubf{ cfgGb nfU5 . kmf]g /fVof]
km]/L ;Ggf6fn] 5f]kL xfN5 .Æ
æltdLnfO{ s] s] sfd ug{] dfG5] rflxG5, eg t Û
To;sf] ;dfwfg d ;Fu 5 . ltdLnfO{ af]Ng] ;fyL klg x'G5 t/ k}:ff
eg] cln nfU5 .Æ sdnn] :ofpsf] 6'qmfdf sfF6f /f]Kb} eg] .
æs] sfd eGg] gL < vfgf ksfpg], 3/ ;kmf ug{], sk8f w'g],
efF8f dfemg], gf:tf tof/ ug{], j]8 lj:t/f tof/ ug{], t/sf/L tyf
km"nx?df kfgL xfNg], uf]8d]n ug{], oxL t xf] gL Û olt sfd ug{]
dflg; 5 t ltdL;Fu < d]/f] eg] cg';f/ sfd u5{ eg] d t k};f eg]
hlt lbO lbpFnf .Æ /f]zgn] xfF:b} eg] .
æd /f]af]l6ªdf ljbofjfl/lw u/]sf] dfG5] . d]/f] cfkmg} /f]af]6
lgdf{0f ug{] k|of]uzfnf 5 . hflu/af6 cjsf; lnPkl5 d /f]af]6
lgdf{0fd} h'6L/x]sf] 5' . xfn;Dd d}n] 5j6f /f]af]6x? a]rL ;s]“ . tL /
f]af]6x? sf/vfgfdf sfd ug{]jfnf, cfuf] glhs sd ug{]jfnf,
ljh'nLdf sfd ug{]jfnf, /]l8of] ljls/0fo'St :yfgdf sfd ug{]jfnf /
f]af]6x? lyP . clxn] d Pp6f 3]/n' sfd ug{] /faf]6 tof/ ub{}5' .
rfxG5f}F eg] Tof] /f]af]6 ltdLnfO{ k7fOlbG5' . dnfO{ vfnL nfut lbP
k'U5 .Æ
æd}n] eg] cg';f/sf ;a} sfd unf{ t < jf:tljs dflg;af6
gePsf sfdx? d]lzgaf6 s] xf]nf <Æ
æltdLn] eg] cg';f/sf sfd t ;lhn} u5{ . Tof] eGbf c? w]/}
sfdx? klg u5{ . gkTofP Ps dlxgf ;Dd kl/If0ful/ x]/ g . lrTt
ga'em] Ps dlxgf kl5 d lkmtf{ n}hfpFnf .Æ
æslt lnG5f} t k};f <Æ
æTo;sf] lgdf{0f ;fdu|L dfq lt; nfv ?k}of nfu]sf] 5 . d]/f]
To;df b'O{ jif{sf] kl/>d klg nfu]sf] 5 . kl/>dsf] d"No !@ nfv
hlt /fVof] eg] To;sf] s'n d"No aofln; nfv eof] . t/ d kl/
>dsf] d"No lnGg ltdL;Fu . c?nfO{ t d}n] krf; nfvsf b/n] a]r]sf]
5' . dnfO{ c? 7fpFaf6 klg dfu cfPsf] 5 . krf; nfvd} d"No to
eO;s]sf] 5 t/ ltd|f] ;d:of b]v]/ dfq eg]sf] 5' .Æ
æd;Fu Tolt k}:ff t 5}g . clxn] k7fO b]p g t, s]lx lbg . /fd|f]
nfUof] eg] ;f]rf}Fnf . /fd|f] gnfu] klg ltdLn] c?;Fu a]Rbf laz nfv
a9L g} kfpg] /x]5fF}F . s] eG5f}F <Æ
æx'G5, c“em} s]xL sfd afFsL 5 . d To;sf] k"0f{tf lbP/
ltdLnfO{ k7fOlbG5' . dnfO{ ljZjfz 5, To;sf] cfudgn] ltd|f] afFsL
hLjg lgs} ;xh x'g]5 .Æ
sdn / /f]zg afns sfn b]lvs} ;fyL lyP . pgLx? k|fylds
tx b]lv dfWolds tx ;Dd Pp6} sIffdf k9]sf lyP . To;j]nf k|
fOe]6 :s'nx? ;a} 7fpFdf gePsfn] b'j}n] ;/sf/L ljbofnod} cWoog
u/]sf lyP . pgLx? Tof] ;dosf d]wfjL ljbofyL{x? lyP . b'j}sf]
cAoSt k|lt:kwf{ eO/xGYof], t/ Jojxf/df lgs} ldNg] ;fyL . Pp6f
sIffdf k|yd :yfgdf cfpFbf csf{] bf]>f] :yfgdf cfpFy] . b'a}sf] pd]/
klg Pp6} lyof] . xfO:s'n ;s]kl5 b'j} cd[t ;fOG; SofDk;df lj1fg
ljifo lnO{ k|ljgtf k|df0f kq txdf egf{ eP . ToxfFaf6 ljlzi6
>]0fLdf k|df0f kq tx pTtL0f{ u/]]kl5 sf]nDaf] Knfg cGt/ut
5fqj[lTt kfP/ sdn ;f]leot ;ª3df OlGhlgo/ k9g uP eg] /
f]zg ;f]xL 5fqj[lTtdf s[lif ljifo k9gsf nflu ef/tlt/ uP .
To;j]nf klg b'j}sf] lardf lr77L kq cfbfg k|bfg eO/xGYof] .
ToxfFaf6 kms{]kl5 b'j}hgf ;/sf/L ;]jfdf /x]/ cfkmgf] b]zsf] ;]jf ug{
yfn] . ;/sf/L ;]jf cjlwdf b'j}n] pRr lzIffsf] cj;/ kfP . kl5 b'j}
hgfn] cf–cfkmgf] If]qdf 7"nf] VoftL cfh{g u/]sf lyP . sdnn] cd]l/
sfdf uP/ /f]af]l6ªdf ljbofjfl/lw u/] eg] /f]zgn] ef/tsf] a}ªnf]/
af6 sL6 lj1sf ?kdf ljbofjfl/lw u/]sf lyP . xfn b'j} j}
1flgsx? ! jif{ b]lv cjsfzsf] hLjg ljtfpFb} lyP . ;/sf/L k]zfaf6
cjsf; lnP klg sdn cfkmgf] j}1flgs sfo{df ;lqmo lyP eg] /
f]zg eg] kfl/jfl/s kL8fn] ubf{ k"0f{?kdf lg:s[o hLjg ljtfpFb} lyP .
-@_
To;sf] b'O{ xKtfkl5 sdnn] cfkm' cfO/x]sf] ;"rgf lbP kmf]gaf6
. sf/sf] cfjfh ;'g]kl5 /f]zgn] u]6 vf]n] . sdnsf] sf/ /f]zgsf] 3/
sf] sDkfpG8df cfP/ /f]lsof] . sdn sf/af6 aflx/ lgl:sP . pgL;Fu
Pp6f ;'Gb/ o'jtL klg sf/af6 cf]ln{O . o'jtLsf] cg'xf/ sf7df8f}Fsf]
g]jf/ ;d'bfosL o'jtL;Fu ldNbYof] . ;f9] kfFr km'6 cUnL, uf]/f]
cg'xf/, sfnf] skfn, ldn]sf cfFvL ef}, cfFvfdf ufhn, sfgdf ;fgf
6k, 3fF6Ldf df]tLsf] dfnf nufPsL, lgnf] s'tf{ ;'?
jfndf ;lhPsL ;'Gb/ o'jtLnfO{ b]Vbf /f]zgn] sdnsL :jsLo ;lrj
xf]lng egL cg'dfg u/] . /f]af]6 gb]v]/ csdSs k/] .
/f]zgn] xft ldnfpFb} ;f]w]]–æv}, t /f]af]6 NofPgf}FF <Æ
/f]zgnfO{ csdSs k/]sf] b]v]/ sdnn] o'jltlt/ xftn] b]vfpFb}
eg] æd}n] tof/ u/]sf] gofF /f]af]6 oxL xf] . o;nfO{ d}n] k"0f{ ?
kdf :qLsf] :j?k lbPsf] 5' . o;sf] aflx/L / leqL ;Dk"0f{ cªux?sf]
lgdf{0f ubf{ d}n] 7"nf] kl/>d, nufgL, af}l4s phf{ / ;do vr{]sf] 5' .
l;dn, skf; / /]zdsf] /]zf, /St rGbgsf] w'nf], tfdf, rfFbL / ;'gsf
tf/x?bjf/f o;sf] z/L/ / dl:tis lgdf{0f ePsf]n] z/L/ k'/}
nrsbf/ 5 . skfn, gª, bftx?, :tg, uw{g, xft, v'66fx?,
of]gLbjf/ b]lv kf7]3/, d'6' / kmf]S;f] h:tf cªux? ;d]t /fv]sf]
5' . ;Dk"0f{ 3/]n' sfdsfh ug{ ;Sg] u/L ;km6j]o/ tof/ 5 . Tof]
afx]s cGo w]/} sfdx? klg ug{ ;Sg] 5 o;n] . of] d]/f] hLjgsf] 7"nf]
pknlAw klg 7fg]sf] 5' d}n] . d}n] o;nfO{ :qLsf] ?k lbgsf] sf/0f 3/
df sfd nufpFbf :qL g} eof] eg] xfd|f] ;+:s[lt cg';f/ ldNg] 7fg“] .
km]/L kfx'gfx? cfpFbf k'?if eGbf :qLsf] ;Tsf/ kfpFbf a9L cfgGb
dxz'; ub{5g .Æ
/f]zgn] cfZro{ JoSt u/] –æxf]Og, d t k'/} em'lSsP“ t . d}n] t
/f]af]6 eg]/ ;f]Rg} ;lsg . d}n] t ltd|f] kL=P=kf] 7fg]sf] lyP t, s:tf]
cRrd ÛÆ
æltdL x]b{} hfp, ltdL dfq xf]Og, ltd|f] 3/df cfpg] s;}n] klg
of] oGq dfgj eg]/ lrGg] 5}gg . d}n] o;sf] gfd s'GtL /flv lbPsf]
5' . ltdLnfO{ dg kb{}g eg] clxn] g} abNg ;S5f} .Æ sdnn] eg] .
æPsbd /fd|f] gfd 5 . dnfO{ dg k¥of] . a? o;nfO{ sfd u/
fpg] tl/sf, Jof6«L rfh{ ug{] tl/sf, lj>fd u/fpg] ;a} s'/f :ki6 kfl/
b]p . kl5 dnfO{ ;d:of gxf]; . ltdLnfO{ klg k6s k6s kmf]gsf]
306Ln] emGem6 gnufcf]; .Æ /f]zgn] v'l; x'Fb} eg] .
sdnn] uf8Laf6 Pp6f Ps 3gkm'6sf] afs; lgsfNb} eg]–
æo;nfO{ ;Grfng ug'{ s'g} sl7g 5}g . of] k"0f{ :jrflnt / sDKo'6/
fOh 5 . cfjfhsf] e/df ;a} sfd u5]{ . ;a} k|sf/sf cfjfh /
zAbx? klxrfg u/L ;f]xL cg';f/sf] sfd ug{ ;Sg] a]hf]8sf] Ifdtf 5
o;df . o;n] ltd|f] 3/sf] ;Dk"0f{ sfdx? ;kmntf ;fy ug]{ 5 . vfgf
ksfpg], efF8f ;kmf ug]{, sk8f ;kmf ug]{, 3/ ;kmf ug]{, uf]8d]n ug]{,
km"njf/Ldf kfgL xfNg], 3/ ;hfpg], kfx'gfx?nfO{ :jfut ug]{,
ljbfO{ ug]{, 9f]sf vf]Ng], nufpg,] ljh'nL afNg], lgefpg], l6= eL=
rnfpg] cflb sfdx? ug{sf nflu ;km6j]/ /fvL lbPsf] 5' . oL afx]s
ltdLn] cfb]z lbPsf cGo sfdx? ;d]t ug]{ 5 . o;sf]key word g}
ltd|f] / d]/f] cfjfh xf] . ltdLn] OR5f u/]sf sfdx? cfkm} ug{ ;Sg]
Ifdtf x'g]5 . 3/ sDkfp08 aflx/ eg] ;s];Dd gn}hfg' . o;sf] rfh{
ug{sf] nflu tLg 306f 3fddf a:g' kg]{5 jf d}n] tof/ u/]sf] h]g]/]6/
sf] k|sfz o;sf] 6fpsf]df kg]{ u/L & 306f ;'tfpg' kg]{5 . d
of] /]l8of] cfO;f]6f]kbjf/f tof/ ul/Psf] h]g]/]6/ o;sf] ;'Tg] knªusf]
6fpsf] lt/ leQfdf h8fg ul/lbG5' . of] /]l8of] cfO;f]6f]kbjf/f lgld{t
h]g]/]6/ sDtLdf ;o aif{ l6Sg]5 . /ftL bz ah] ;'Tg hfp eg] kl5
of] ;'Tg hfG5] . of] ;'Tg] ljlQs} h]g]/]6/ c6f] cfg x'G5 / rfh{ eO/
xG5 . ;ft 306f kl5 rfh{ k'/f ePkl5 c6f] ckm x'G5 . rfh{ k'/f
ePkl5 ltd|f] 9f]sfdf k|ltIff/t /xg] 5 . rfh{ eO/xbf p7fpg ;lsb}
g .Æ
æs'g} sfd dnfO{ dg k/]g eg] s] ug]{ < s'g} vt/fhgs
sfo{ ug{ nfUbf s;/L /f]Sg ;lsG5 t <Æ
æltd|f] OR5f a'em]/ sfd ug]{ xF'bf ltd|f] cfb]z ljgfsf s'g} sfd
u g ] { ; D e f j g f x ' F b } g . o ; d f c ? ; a } s ' / f x ?
ePklg ;dj]bgfsf] ;km6]j/ /flvPsf] 5}g . ?g] / xfF:g] sfdx?,
lrGtf,s'07f, lg/fzf cflb s'/fx? gx'g] eP kl5 l/;fpg] sfd klg x'Fb}
g . To;}n] l/;fP/ sfd ljufg]{ s'/} cfpFb}g . t}klg of] l/df]6 /fv .
s]xL v/fjL cfpg yfNof] eg] jf nfdf] ;dosf] nflu 3/ aflx/ hfg'
k¥of] eg] ckm ul/lbg' . t/ l/df]6 w]/} rnfof] eg] s]lGb|o ;+rf/df
c;/ kg{ ;SGf] ePsf]n] clt cfjZos k/] dfq l/df]6 rnfpg' .Æ
sdnn] l/df]6 lbFb} eg] .
sdnn] s'GtLsf] s'tf{sf] 5]pdf /x]sf] ;fgf] a6g lemls lbPkl5
s'GtL af]Ng yfnL . p;n] /f]zg lt/ xft hf]8]/ egL–ægd:t] ;/ ÛÆ
ægd:t] Û ltd|f] gfd s] xf] gfgL <Æ
æs'GtL ;/ ÛÆ
æltdL cfhb]lv d;Fu a:g] x} t <Æ
æx'G5 ;/ ÛÆ
æltdLnfO{ lrof agfpg cfpF5 <Æ
æcfpF5 ;/ Û dnfO{ vfgf, gf:tf, lrof agfpg cfpF5 .Æ
æcfp t d ltdLnfO{ ;a} ;fdfg b]vfpF5' . b'O{ sk lrof agfP/
Nofp t .Æ /f]zgn] efG;fsf]7f b]vfpg nu] .
lrof vfP/ sdn / /f]zg ldn]/ s'GtLsf] ;'Tg]sf]7f tof/ u/] .
knªusf] l;/fgLlt/ leQfdf sdnn] h]g]/]6/ h8fg ul/lbP .
To;sf] ;+rfng ug]{ tl/sf ;a} ldnfO{ lbP . Tof] oGq s'GtLsf] sf]8
gDj/ ldn]kl5 dfq cfkm} :jLr cfg eP/ sfo{ ug{ yfNbYof] eg] rfh{
k'/f ePkl5 c6f] ckm x'GYof] . otL u/]kl5 sdnn] /f]zg;Fu ljbf
dfUb} eg]æn /f]zg d ca hfG5' . s]xL ;d:of k¥of] eg] dnfO{ kmf]g
ug'{ . dnfO{ k'0f{ ljZjf; 5 sL Ps dlxgf;Dd o;sf] sfd x]¥of} eg]
ltdL o;nfO{ 5f]8g ;Sg] 5}gf}F t/ klg d"No a9L nfUof] eg] cyjf
o;sf] sfd dg k/]g eg] Psdlxgf kl5 d o;nfO{ lkmtf{ n}hfg] 5' .
Ps dlxgf k/LIf0f ul/ x]/ .Æ
-#_
s'GtLsf] cfudgn] /f]zgsf] hLjgdf gofF kl/jt{g cfpFg yfNof] .
laxfg lrof agfO{ Nofpg], g'xfpgsf nflu n'ufkmf6f] tof/ ul/lbg],
a|;dGhg l7s kf/Llbg] ,;]leªu d]lzg l7s kfg{], sk8f ;kmf ug{],
k6ofP/ b/fhdf /fVg], x}ªu/df e'm08fpg], sk8fdf k|]; ug{], h'Ttf
kfln; ug{], vfgf ksfpg], efF8f ;kmf ug{], 3/ cfFug ;kmf ug{],
af]6jL?jf uf]8d]n ug{] / kfgL xfNg], 3/ ;hfpg], udnf ;hfP/ /fVg],
OG8f]/ knfG6 l7s 7fpFdf /fVg], t/sf/L nufpg]], kmnkm'n sf6]/
Nofpg], crf/ agfpg], jLo/df XoL:sL ldnfO ss6]n tof/ ug{] x/]s
sfd s'GtLn] ub{yL . p x/jvt sfd ug{ tTk/ /xGyL . ljxfg kfFr
ah] g} p7]/ cfkmgf] z/L/ ;kmf ub{yL, l;ªuf/ k6f/ ub{yL clg /
f]zgsf] ;'Tg] sf]7f aflx/ klv{/xGyL . /f]zg p7]kl5 g'xfp“y] .
To;kl5 dlg{ª jfsdf hfGy] . dlg{ª jfsaf6 kms{]kl5 lrof vfGy],
klqsf k9y] . 3/df ;a} ;dfgx? l7s l7s 7fpFdf /flvPsf x'Gy] .
st} hfFbf s'GtLn] g} sf]6, k}G6, h'Ttf nufO{ lbGyL . k'/fgf n'uf ;kmf
u/]/ gL/ xfnL k|]; u/]/ 6nSs kf/LlbGyL . 6fO{ nufO lbGyL .
uf8L ;kmf uyL{, clg u]6 vf]Ng hfGyL . hfg] ;dodf xft xNnfpFb}
eGyL æ;dod} kms{g' xf]nf ;/ .Æ
aflx/af6 cfpFbf /f]zgsf] uf8Lsf] cfjfh lrg]/ bf}8]/ u]6 vf]Ng
hfGyL . u]6 vf]n]/ lgx'/]/ gd:sf/ ub{} eGyL æ:jfut 5 ;/ .Æ
sf]7fdf cfPkl5 sf]6 k}G6 vf]n]/ gofF n'uf nufO{ lbGyL . h'Ttf
l7s ufpFdf /fVyL . /f]zg xft d'v wf]Oj/L cfpFbf s'GtLn] lrof
gf:tf NofO;s]sL x'GyL . kfx'gfx? cfpFbf :jfut / ljbfO{ ug{], lrof,
gf:tf, vfgf agfO{ v'jfpg] sfdx? ub{yL . ;'Tg] ;dodf j]8 lj:t/f
ldnfpg], em'n /fVg], tGgf abNg], sf]7fsf] tfkqmd ldnfpg], uf]8f
bafpg] sfdx? s';ntfsf;fy ub{yL . /f]zgn] …;'Tg hfpFÚ eg]kl5
dfq ;'Tg hfGyL . /f]zgn] slxn] sfxLF cfkm"nfO{ ev{/ hGd]sf] aRrf
h:tf] ;DemGy] . To; ;dodf ;a}sfd cfdfn] ug'{x'GYof] . clxn]
s'GtLn] ub{5] . …o;n] t dnfO{ aRrf agfO{ ;sL .Ú pgL ;f]Rby] .
3/ aflx/sf sfdx? eg] /f]zgn] cfkm} ub{y] . ahf/af6
n'ufkmf6f], t/sf/L, kmnkm'n, g'g, rfdn, bfn cflb vl/b u/L Nofpg],
3/ dd{t / /ªu/f]ug ug]{, ljbo't, vfg]kfgL, 6]lnkmf]g dd{t ug{sf
nflu dflg; af]nfpg], ljleGg uf]i7L ;]ldgf/df ;xefuL x'g], ;fdflhs
sfo{df ;xefuL x'g] sfdx? uy{] . pgdf gofF hf]; / km'lt{ cfpg
yfNof] . /fd|f] vfgkLg / :ofxf/ ;';f/n] z/L/ :j:Yo x'g yfNof] .
pgn] ca km]/L cg';Gwfg / n]vg sfo{ ;'? u/] . kq klqsfdf :tDe
n]Vg yfn] . s'GtLn] cg';Gwfgd"ns n]v /rgf sDKo'6/df 6fOk ug{ ;
3fpyL . pgL ca b]z ljb]zsf ;]ldgf/df ;xefuL x'g yfnL;s]sf
lyP .
;do hfg slt j]/ nfU5 / < o; 3/df s'GtLsf] cfudg ePsf]
b'O{ dlxgf eO;s]sf] lyof] . of] b'O{ dlxgfdf /f]zgsf] hLjgdf 7'nf]
kl/jt{g eO;s]sf] lyof] . pgn] s'GtLNfO{ pwf/f] lsg]/ NofPsf] eGg]
s'/f ljl;{;s]sf lyP . Pslbg sdnsf] kmf]g cfof] .
l/lde/ p7fpFb} /f]zgn] eg] æx]nf] sdn .Æ
æx]nf] /f]zg s] 5 ltd|f] xfn vj/ <Æ
æPs bd} l7s 5' . d t ca ;+;f/df ;a}eGbf ;'vL dflg; kf]
ePsf] 5' . s'GtL t d}n] ;f]r]sf] eGbf xhf/ u'0ff c;n kf] 5] t ÛÆ
æs] u5f}F t < s'lGtsf] sfd ug{] z}nL s:tf] 5 < p;sf] sfdaf6
ltdL slt ;Gt'i6 eof} < p;nfO{ cfkm};Fu /fV5f} sL lkmtf{ k7fp5f}F <Æ
æd Psbd} ;Gt'i6 5' . d t ca s'lGtnfO{ s'g} d"Nodf klg
5f]8g ;lSbg . ltd|f] k};f d ef]nL g} vftfdf xfnL lbG5' . p;n] d]/f]
3/sf] sfofkn6 ul/lbPsL 5] . a? km';{b ldnfP/ Ps lbg ot} vfg
vfg] u/L cfp . s'lGtn] agfPsf] vfg]s'/f v'jfpF5' d ltdLnfO{ .Æ
æx'G5, d km';{b ldnfP/ Ps lbg cfpFnf . s'g} ;d:of k¥of] eg]
va/ u/ .Æ sdnn] kmf]g /flvlbP .
lbg, dlxgf, jif{ ljTb} uP . /f]zg ca k};66L jif{ k'uL;s]sf
lyP . s'GtL pgsf] 3/df cfPsf] klg rf/ jif{ k'uL;s]sf] lyof] . /
f]zgsf] :jf:y Psbd /fd|f] lyof] . l7s ;dodf lrof, gf:tf / vfgf,
l7s ;dodf ;'Tg] / p7g], laxfg dlg{ªjfs, plrt Jofofd / :gfg
tyf plrt :ofxf/ kfpFbfsf] bL3{hLlj x'Fb}g / < pgL ;dfhsf x/]s
sfo{df ;lqmo /xGy] . cg';Gwfgsf] If]qdf pgsf] sfo{n] ubf{ s[lifdf
gofF ;'wf/ cfPsf] lyof] . sDKo'6/ 6fOKf, n]vg sfo{sf] nflu s'lGt 5b}
lyO{ . pgn] sof}F k6s cg';Gwfg d"ns ;]ldgf/df efu lnP . cGt/
f{li6«o ;]ldgf/df hfFbf s'lGtsf] :jLr ckm u/]/ hfGy] . o;/L hLjg
rnL/xsf] lyof] . 5f]/fa'xf/L g]kfn kms]{sf lyPgg . gftL s'gfn klg
ca afx| jif{ k'lu;s]sf] lyof] .
pgn] s]xL lbg b]lv s'lGtsf] Jojxf/df ;–;fgf] kl/jt{g ePsf]
dx;'; u/]sf lyP, t/ cfkm'nfO{ To:tf] nfu]sf] dfq xf]nf eg]/ w]/}
Wofg lbPsf lyPgg . Pslbg /f]zgnfO{ ;fdfGo ?3fvf]sL nfUof] .
xNsf Hj/f] klg cfof] . lj:t/fdf ;'tL /fv] . vfg klg sd vfP .
s'lGtn] k6s k6s kfgL ttfP/ NofO{ . lgwf/df lr;f] ?dfn /fvL lbO{
. kmnkm'nsf] /; lknfO{ . uf]8f bfaL lbO{ . skfn d';f/L lbO{ . pgL
n77 lgbfP . pgL ljplembf dWo/ft eO;s]sf] lyof] . s'lGt
cem} ;]jfdf g} h'6L/x]sL lyO{ . pgn] ;'Tg hfp geg]sfn] ;'Tg
guPsL xf]nL eg]/ ;'Tg] cfb]z lbP t/ p;n] ;'Tg dflgg . p;n]
egL, æ;/ xh'/ lj/fdL x'g'x'G5 . d ;'t]kl5 s;n] :ofxf/ u5{ < a?
d ef]nL ;"of{]bo ePkl5 3fddf a;]/ zlSt u|xg u?Fnf . clxn] xh'/
nfO{ 5f]8g ;lSbg .Æ
s'lGtn] cfb]zsf] cj1f ub{} Tof] /ft /f]zgsf] ;]jf ub{} ljtfO{ .
p;sf] /fd|f] :ofxf/n] /f]zgn] rf8} :jf:Yo nfe u/] .
/f]zgsf] r'/f]6= lkpg] jfgL lyof] . Ps lbg ;fFem kv r'/f]6 lkO/
x]sf lyP . s'lGtn] r'/f]6 vf];]/ kmflnlbO{ . p;n] egL–æ;/ xh'/n]
cfh P3f/j6f r'/f]6 lkO;Sg' eof] . dnfO{ dfkm ug'{ xf]nf . olt w]/}
r'/f]6 lkpg' /fd|f] xf]Og .Æ
/f]zgn] oL s'/fx? crDd dfg], /f]af]6df s;/L z/L/sf] lrGtf
x'G5 < sdnn] eg]sf lyP, …oGq dfgjdf ;dj]bgf x'b}g .Ú…of] s'/f
sdnnfO{ ;f]Wg' knf{ .Ú eGg] ;f]r] t/ s]xL ;do kl5 of] s'/f lj;{] .
To;sf] Ps dlxgf kl5 /f]zg ;fFem kfFr ah] cfpF5' eg]/ s'g} ;]ldgf/
df efu lng uPsf lyP . kms{bf ;fFem cf7 alh;s]sf] lyof] . 3/df
cfpFbf lrof gf:tf 6]a'ndf /fv]/ s'lGt klv{/x]sL lyO{ . Tof] lr;f]
eO;s]sf] lyof] . vfgf kfs]sf] lyPg . /f]zgn] s'lGtnfO{ eg]–æd 3/df
gx'Fbf lrof gf:tf gagfpg' eg]sf], ltdL lsg dfGb}gf}F < hfp vfgf
ksfpg .Æ
s'lGtn] sk, Kn]6 p7fO{ / ?g kf] yfnL . p;n] vfgf ksfpFbf
klg /f]O/x]sL lyO{ .
ælsg /f]Psf] <Æ egL /f]zgn] ;f]Wbf p;n] egL æxh'/
nfO{ cfhef]nL d}n] agfPsf] vfg ld7f] nfUg 5f]8]sf] 5 . ljxfg
l/;fpg' ef] . cfh kfFr ah] cfpF5' eg]/ cf7 ah] dfq kms{g' eof] .
xh'/n] d]/f] dgsf] s'/f slxn} a'emg' ePg .Æ
s'lGtsf s'/f ;'g]/ /f]zg em;ªu eP . pgn] of] /f]af]6 xf]
sL ;fRrLs} :jf:gL dflg; xf] 5'6ofpg ;s]gg . /f]af]6 egf}
F ;Dk"0f{ dfgjLo nIf0fx? b]vfO/x]sL 5] . dflg; egf}F Jof6«L rfh{ u/]/
rNb5] . pgn] t'?Gt kmf]g nufP/ sdnnfO{ ;a} s'/f atfP .
ptfaf6 sdnn] eg]–æ/f]zg, of] Hofb} g/fd|f] s'/f ;'gfof} .
oGqdfgjdf ;dj]bgf cfpg' eg]sf] dfgj ;d'bfodf vt/f lglDtg' xf]
. p;n] h'g;'s} ;dodf klg 3ft ug{ ;S5] . l/df]6 lyr]/ :jLr ckm
ul/b]p . c? s'/f d cfPkl5 u/f}nf .Æ
/f]zgn] l/df]6 knªusf] 3/f{df /fVy] . ToxfF l/df]6 lyPg . st}
v:of] sL eg]/ otfptf vf]h] . l/df]6 st} lyPg . pgn] s'lGtnfO{ æl/
df6 v} <Æ eg]/ ;f]w] .
p;n] xfF:b} egL –æl/df]6 t d}n] kmflnlbP“ . dnfO{ lsg l/
df]6af6 rnfpg' k5{ / < d cfkm}F rNg ;S5' , lx8g ;S5', sfd
ug{ ;S5', af]Ng ;S5', ;a} sfd ug{ ;S5' . d klg c? :jf:gL
dflg;h:t} ;a} s'/f ljrf/ ug{ ;S5' .Æ
sl/j gf} ah]lt/ sdn cfOk'u] . b'a}hgf crDddf k/]sf lyP .
sdnn] eg]–æd}n] o;sf] s]Gb|Lo :gfo' k|0ffnLdf :jf:gL
dflg;sf :gfo' tGt'x? klg k|of]u u/]sf] lyP“ . ;fob To;df j}rfl/s
tGt'x?sf] ;DaGw lj:tf/ ePsf] x'g ;S5 . To;sf] nflu k|of]uzfnfdf
lnP/ kl/If0f ug'{kg{] x'G5 . o;nfO{ d lnP/ hfG5' . olb ;dj]bgf
ljsf; x'g] sf/0f kTtf nfu]g eg] s'lGtsf] cGTo g} ;d:ofsf] ;dfwfg
x'g]5 .Æ
æsdn, s'lGtsf] e/df g} d]/f] k|f0f cus]sf] 5 . d o;sf]
ljbfO{ s;/L ug{ ;S5' < clxn] g} s]xL pkfo 5}g <Æ
æof] afx]s csf]{ pkfo g} 5}g .o;nfO{ olTts} 5f8of] eg] 7"nf]
cgy{ x'g ;Sb5 .Æ sdnn] olt eGb} s'GtLnfO{ af]nfP/ eg] æs'GtL
ltdL d;+u hfg'kg]{ eof], rfF8} tof/ xf]p .Æ
ægfO{, d hfGg . dnfO{ oxL 3/ dg k5{ . dnfO{ cg]q hfg] dg
5}g . d gePkl5 ;/nfO{ vfgf s;n] lbG5 < sk8f s;n] ;kmf u5{<
pxfFnfO{ t lrof vfg klg s/ ug'{k5{ . g'xfpg klg ;Demfpg' k5{ .Æ
s'lGtn] egL .
æx'Fb}g, ltdL d;Fu hfg} kb{5 . ltd|f] Onfh gu/L ePsf] 5}g .
gq eg] b'O{–rf/ lbg leq ltd|f] cjzfg x'g]5 . ltd|f] rfF8} Onfh eof]
eg] km]/L cfFpg ;sf}nL . clxn] hfg} k5{, tof/L u/ .Æ sdnn] hf]8
lbP/ eg] .
s'lGtn] b'j}hgfsf] nflu vfgf nufO{ . kmnkm'n sf6]/ ;nfb tof/
kf/L . vfgf vfPkl5 efF8fx? ;kmf u/L . 3/ j/Lk/L ;j}lt/ ;kmf u/L
. sk8fx? k6ofP/ b/fhdf /fvL lbO{ . /f]zgsf] lj:t/f ldnfO{ lbO{ .
em'n /fvL lbO{ . ?Fb} uP/ sk8f abnL . cfP/ /f]zgsf] v'66f 5f]O{,
clg ?b} egL–æd clxn] hfG5' . rfF8} Onfh u/]/ kms{g] 5' . d}n] s]xL
b'Mv lbPsf] eP Ifdf ug'{xf]nf . d xh'/nfO{ ;DemL/xg] 5' . dnfO{glj;
{g' xf]nf . ljxfg l7s ;dodf p7]/ g'xfpg' xf]]]]nf . dlg{ªjfsaf6
kms{]kl5 kmnkm'n sf6]/ lk|mhdf /fvL lbPsL 5', vfg'xf]nf . sk8f k|];
u/]/ b/fhdf /fvL lbPsL 5' . r'/f]6 w]/} glkpg'xf]nf . ljxfg 5 ah]
b'wjfnf cfpF5 . glj;{g'xf]nf . vfg]s'/f ;dodf vfg'xf]nf . s'g} ;dfg
ge]6fP dnfO{ va/ ug'{xf]nf . d uP klg d]/f] ;Demgf xh'/;Fu} 5 . d
hfG5' .Æ otL eGb} s'lGt km]/L efG;fdf uO{ . b'wsf] lunf; NofP/ /
f]zgsf] 6]j'ndf /fvL lbO{ clg lxSs lxSs ?Fb} uP/ sdnsf] sf/df
a;L . sdnn] sf/ :6f6{ u/] .
/f]zg t 8fFsf] 5f]8]/ ?g yfn] . o;/L t pgL zfGtfsf] d'To' x'Fbf
klg /f]Psf lyPgg . 5f]/fn] 3/ 5f]8bf /f]Psf lyPgg . s'lGt uPkl5
sf/ rn]sf] cfjfh ;'g] . p7g] dg nfu]g . cl3 ;Dd Hofb} /dfONff]
nfUg] 3/ clxn] e't aªunf h:tf] nfUof], pgnfO{ . lj:t/fdf kN6]/
w]/} j]/ /f]P .
&= gofF ;fOsn
ljxfg kfFr ah]sf] ;dodf p7]/ h'gls/L s/fpFb} lyO{, æof] 3/sf
dflg; slt ;'Tg hfg]sf x'g <, afa' p:t}, 5f]/f5f]/L p:t} . ;a}lt/
cfkm}F x]g'{ kg{] . 3/sf] ;/ ;dfg x/fPsf] klg yfxf 5}g . s;}n] ;a}
wg ;DklTt rf]/]sf] klg yfxf 5}g . s] ePsf x'g <Æ
d em6k6 p7“] clg lj:t/faf6} ;f]w“] æs] eof] P ;f]d]sL cfdf
<lsg laxfg} s/fO/x]sL <Æ
æ;a} yf]s eof] gL Û lxhf] sf]lnofsf] 9f]sf nufpg} la;{]5 . ltdL
To:t}, of] ;f]d] p:t} . rd]nL / h'gfsf] t emg s] s'/f ug{] < s;} g
s;}sf] t r]t cfpg' k5{ . of] 3/sf dflg; x'g / < ;f]Tt/ :ofpnf
x'g . r]t x/fPsf .Æ p kmtkmtfpb} lyO{ cfkmg} ;'/df .
æcfkmg} ;'/df slt s/fO /x]sL < s'/f s] xf] eg g Û s'/f eGg'
5}g . s/fPsL 5,5 .Æ d}n] k'gM eg] .
æs] x'g' lg < d]/f] ;fOsn 5}g . rf]/n] nu]5 . 9f]sf gnufPsf]
df}sf kf/]kl5 lng] g} eof] gL Û ca s]df r9]/ hfg] gL clkm; < ca
k/]g km;fb .Æ p cfugdf emf? nufpFb} s/fO/x]sL lyO{ .
dnfO{ ofb cfof], of] ;fOsn @)%% ;fn cfiff8 % ut] lsg]sL
lyO, p;n] . clxn] ;fOsn lsg]sf] kGb| jif{ eO;s]sf]
lyof] . ;fob ;f]d] hGd]s} ;fn xf] . Tof] a]nf h'gsLl/nfO{ Pshgf
cfkmGtn] lhNnf x'nfs sfof{no afFs]df lkogsf] hflu/ nufO{ lbPsf
lyP . Tof] a]nf ;f]d] 5 dlxgfsf] lyof] . d g]kfn uGhsf] kmTt]jfn
cfFvf c:ktfndf rf}lsbf/ lyP“ . vr{ r]/} lyPg . p;n] x'nfs
sfof{noaf6 a'em]sf] klxnf] dlxgfsf] tnaaf6 Tof] ;fOsn lsg]sL
lyO{ . cfFvf c:ktfnsf] glhs} sf]7f ef8fdf lnP/ a;]sf lyof}F . b'j}
hgfn] sdfpg] ePkl5 s]xL k};f art eof] . d]/f] 8o'l6 /ftdf x'g]
ePsf]n] lbge/L d aRrf x]/]/ a:y]F . xfdLn] Tof] j]nf km'N6]“u|f /f]8sf]
aflx/ k66L laz xhf/df 38]/L lnof}F . kl5 To;}df a}Fsaf6 C0f lnP/
rf/sf]7fsf] 3/ klg agfof+} . To; a]nf hLjg /fd|f] x'Fb} hfg] s'/fdf
xfdL 9'Ss lyof}F .
;do ljTb} uof] . dx+uL a9b} uof] . kl5 rd]nL / h'gfsf] hGd
eof] . % hgfsf] kl/jf/sf] kfng kf]if0f ug'{, a}Fssf] Aofh ltg'{,
kfx'gfx?sf] ;Tsf/ ug'{, rf8kj{x? dgfpg',cf}iflw pkrf/ ug'{ lkog /
rf}lsbf/sf] hflu/n] slt y]Ug] < kl5 5f]/f5f]/L :s'n hfg yfn]kl5
vr{ emg a9of] . vr{ wfGg ufx|f] x'Fb} uof] . h'gsL/Lsf] ;fOsn k'/fgf]
x'Fb} uof] . lju|]sf ;dfg abNbf abNbf Tof] a'9f] ;fOsndf larsf]
808L afx]s cfkmgf] s]xL ar]sf] lyPg . ;fOsn rnfpFbf
s6s6====s6s6=== =r'O{r'O{=======r'O{r'O{sf] cfjfh lbGYof] . x'nfs
sfof{noaf6 3/ ;Ddsf ;a}n] h'gls/LnfO{ lrgL ;s]sf lyP, x'nfssf]
lkog eg]/ . lrn h:t} cfjfh lgsfNg] ;fOsn r9g] x'gn] p;sf]
gfd s;}n] lrnufl8 /fvL lbof] . Tof] gfd ;a}lt/ k|rf/ ePsf] lyof] .
p;n] ;fOsn rnfpFbf cfjfhaf6} dflg;x?n] lrnufl8 xf]nf eg]/
lrGby]F . ;fOsn rnfpg klg v'j hf]8 nufpg' kb{Yof] . slxn] sflxF
Tof] ;fOsn r9]/ t/sf/L lng hfFbf /fgL tnfpsf] ;AhL d08L k'u]/
kms{g klg dnfO{ lgs} sl7g kb{Yof] . h'gls/L s;/L lbglbg} ;fOsn
r9]/ clkm; hfFg] cfpg] uyL{, dnfO{ crDd nfUYof] .
k6s k6s d}n] p;nfO{ of] yf]qmf] ;fOsn slt r95]; < kmflnb]
. b'O gDa/ cfn' t s;/L gcfpnf < csf{] ;fOsn lsg . Ps
dlxgfsf] tnj t hfg] xf] gL eg]/ ;fOsn lsGg s/ u/]sf] lyP“ .
p;n] eGg] uly{ æ3/sf] C0f lt/L ;s]kl5 lsgf}Fnf gL Û clxn]
sfd rn]s} 5 . lbgdf b'O{ k6s r9g' kg{] t xf]gL ;fOsn . 5f]/fsf]
6o';g kmL, 5f]/Lsf] 8«]; lsGg' 5 . lsg C0f af]Sg] <Æ
3/sf] C0f eg] 36g]sf] gfd} lyPg . Aofh a'emfof] . ;fFjf t
a;]s} x'GYof] . of] a+}sn] g} vfPsf] lyof] tnj ;a} . xfdL t sfd
u¥of], xf8 3f]6of], dlxgfsf] tnj a'emof], uP/ Aofh a'emfof] . a?
ef8fd} a;]sf] eP clxn] ;Dd a'emfPsf] Aofhaf6 o:tf t b'Oj6f 3/
aGy]F xf]nf . d}n] eGy] æ;f]d]sL cfdf, of] 3/sf] C0f slxn] klg
lt/]/ ;lsg] 5}g . slt b'Mv u5{]; < Pp6f /fd|f] ;fOsn lsg . lsg]
kl5 lsGof lsGo} x'G5 . C0f 5 eGb}df ef]s} a:g' t ePg gL ÛÆ
æxf]Og, clxn] lsGbLg . 5f]/fn] !@ sIff ;sf]; . Tof] a]nf ;Dd
rd]nL / h'gf klg d]l6«s unf{g lg Û vr{ 36of] eg] t ;a} k};f C0f
ltg{df nufofF} eg] hfaf] C0f ltg{ sltj]/ nfUnf t < To;kl5
Pp6f /fd|f] ;fOsn lsG5' . Pp6f ;'gsf] l;s|L nufpg klg dg
nfu]sf] 5 . Tof] klg lsG5' . clg t km'tL{ cfOxfN5 gL ÛÆ
æ;f]d]sL cfdf, d]/f] t hflu/ :yfoL slxn} ePg . k|fOe]6
c:ktfn g k¥of] . a? t]/f] t ;/sf/L hflu/, :yfoL ePsf] klg
cf7÷bz jif{ eO ;Sof] . ;+ro sf]ifdf t k};f hDdf eof] xf]nf lg,
ToxL NofP/ C0f lt/f}F . slt C0f af]Sg] <Æ d}n] eGy]F .
p;n] eGg] uyL{ æx'Gg a'9f, Tof] k};fn] t d of] xfd|f] 3/
k5fl8sf] hUuf lsGg] xf] . clnslt t/sf/L /f]Kg] 7fpF klg t rflxof]
gL, C0f eGg] s'/f ltb{} u/f}Fnf gL Û lsg xtf/ ug{] <Æ
dnfO{ yfxf lyof], p;sf] OR5f slxn] klg k'/f x'g] lyPg . 5f]/
f5f]/Lsf] k9fO{ cem} ;lsPsf] lyPg . g]kfndf a]/f]huf/Lsf] b/ olt w]/}
lyof] sL logLx?n] hflu/ kfpFg] 5}gg . hflu/sf] nflu klg ;f];{ kmf];{
rflxG5 . cfkmgf] To:tf] s]xL 5}g . 5f]/f 5f]/Lsf] ljjfx ug'{ k¥of] .
Tolt ubf{ ub{} hflu/ vfg] pd]/ ;lsG5 . a'9];sfn nfUof] eg] cg]s
lsl;dsf /f]ux?n] RofK5g . cf]vtL d'nf] d} slt k};f hfG5 . ufpF3/
sf Oi6ldqsf 3/df ePsf k'hfcfhf, ljjfxx?df k};f g} rflxg] .
hdfgf ablnO{ ;Sof] . htf uof] k};} rflxG5 . rGbf, bfg blIf0ff,
rf8kj{ cflbsf] vr{ a9]sf] a9o} 5 . 5f]/f 5f]/Ln] df]jfOnsf] dfu
u5{g . df]jfOn lsg]/ dfq sxfF x'G5 < Todf k};f xfnL /xg' k5{ .
To;}n] 3/sf] C0f lt/L ;s]/ 5f]/f5f]/Lsf] k9fO ;s]/
gofF ;fOsn / ;'gsf] l;qmL lsGg] h'gsLl/sf] /x/ slxn} k'/f x'g]jfnf
lyPg .
d}n] eGy]F æ;f]d]sL cfdf, xfd|f] bl/b|tf slxn} x6g] 5}g . of] yf]qf]
;fOsnn] tnfO{ s'g} lbg b'3{6gf u/fpg] 5 . 3'F8f b'Vg] /f]u hufpg]
5 . of] ;fOsn a]r . s]xL /sd yk]/ csf{] cnL /fd|f] ;fOsn lsg .
b'O{ lbgsf] hLjg t xf] . slt nf]e u5{]; <Æ
p;n] eGyL æof] rfgr'g] ;fOsn sxfF xf] / < of] t
P6n; ;fOsn kf] t Ûo;n] Ps SjLG6n ef/L t ;lhn} af]S5 .
nf]esf] s'/f xf]Og a'9f, of] kmf/f]ltgf]sf] s'/f xf] . k};f arfPkl5 s'g}
lbg sfd nfU5 .Æ
k};f t slxn] arfpg ;lsGYof] / < k};f cfpg] af6f] Pp6f dfq
lyof] . vr{ x'g] af6fx? xhf/j6f lyP . xfd|f] 3/ hfh/sf]6 8fF8fufpF
uflj; j8f g+ % df lyof] . w]/} ;Gtfg O{Zj/sf j/bfg eGg] pvfg
xfd|f] 3/df nfu' lyof] . xfdL % efOx? / $ lbbL alxgLx?sf] kfng
kf]if0fsf] lhDdf kfPsf d]/f af–cfdf;Fu yf]/} le/fnf] hUuf / Ps xn
uf]? tyf !% j6f afv|fx? lyP . xfdL ;a} efO alxgLn] k|fylds tx
eGbf dfly k9g ;s]gf}F . vfgf nufpg lgs} sl7g k/]sf] lyof] .
lbg/ft xf8 3f]6]/ d]/f af cfdf k/d]Zj/sf] e/df afFRg' ePsf] lyof] .
hlt b'v kbf{ klg x] b}j t}F 5; eGg' x'GYof] . d ;flxFnf] lyP . d}n]
Pslbg larf/ u/] slDtdf d geP kl5 Pp6f efu t sd x'G5 .
nufpgnfO{ Pp6f ef]6L t sd x'G5 . To;}n] Ps lbg /ftL 3/af6
efu]“ . pHofnf] gx'Fb} l/Dgfsf] k'n kf/ ul/;s]sf] lyP“ . st} dfUb},
st} rf]/L ub{}, t/fOdf em/]“ . g]kfn uGhsf] Pp6f xf]6ndf efF8f dfem]F
. kl5 s;}af6 yfxf kfP“, cfFvf c:ktfndf rf}lsbf/ vf]h]sf] 5 . d]/f]
;a} s'/f ;'g]kl5 rf}sLbf/ sfd kfP“ . ot} a:g yfNbf b}n]vaf6
a;fO{ ;/L sDbLdf cfPsf d]/f ;;'/fsf] klg l:ylt p:t} lyof] . d]/
L ;f;' / h'gls/L cfdf 5f]/L bfp/f a]r]/ u'h/f rnfpy]F . bfp/ lsGg]
qmddf h'gls/L ;Fu e]6 eof] . dfof lk|lt a;]kl5 ljjfx u/]“, glhs}
sf] xl6of afaf dlGb/df uP/ . b'j} hgfn] ;fg} ePklg sfd kfpFbf /
zx/df 3/ agfpFbf d]/f cfkmGtx?n] crDd dfg] . 7'nf] dflg; ePsf],
zx/df 3/ agfPsf], w]/} k};f sdfPsf] xNnf eP5 . To;}n] kfx'gfx?
klg cfFpg] g} eP . cfkmgf] xfnt eg] ul/jsf] ul/j} . dflg;x?
eGy]F . ul/jsf bfp, slxn] klg gcfp . d]/L h'gls/L lgs} 7'nf] ;kgf
b]VbyL t/ xfd|f] ul/jLsf] vfN8f] emg emg a9b} hfGYof] .
;fOsn rf]/L ePsf] ;'g]/ d}n] eg]“ æcfh aNn
ljwtfn] ;'g]5g . ca gofF ;fOsn r9g kfpg] eO; . gs/f ca .
Tof] k'/fgf] ;fOsnsf] nf; xfd|f] 3/df /x] ;Dd tF To;}nfO{ l3;f/L /
xg] lyO; . h] u5{g k/d]Zj/n] c;n} u5{g eg]sf] oxL xf] .Æ
æcfhaf6 s;/L hfg] t clkm; < xfdL;Fu t clxn] ;fOsn
lsGg] k};f g} 5}g . ;+ro sf]ifaf6 k};f lgsfNg] t ;fOsn lsGgnfO{ <
dnfO{ t Tof] ;fOnssf] lgs} dfof kf] nfUYof] t Û To;} ;fOsnn]
dnfO{ ;fOsn l;sfof], ;fOsn r9g] agfof] . oqf] jif{ dnfO{ af]s]/
cf]xf]/ bf]xf]/ u/fof] . sL/f k/f]; ;fOsn rf]/sf] xftdf . To;sf] enf]
gxf]; .Æ p;n] ;Ttf] ;/fk ul//xL .
d}n] eg] ækL/ gu/ . o:t} k5{ eg]/ d}n] cf7÷bz xhf/ ?k}ofF
n'sfP/ /fv]sf] 5' . t“nfO{ c? s]xL lbg g;s] klg Pp6f /fd|
f] ;fOsn lsgL lbG5' . a? cfh xflsdnfO{ eg]/ Pslbg 5'66L
dfu . ?k}l8xf uP/ ;fOsn lnP/ cfFpnf .Æ
ef]nL kN6 h'gsL/L clkm;af6 kms{bf h'gls/L h:t} anL/x]sL
pHofnL lyO{ . v';L x'Fb} sfOsnaf6 em/L . ;fOsn 8f]¥ofpb}
cfkmgf] ;'Tg] sf]7} leq /fv]/ cfO{ . d cfFugdf d'9fdf a;]/ s;}n]
af6f]df kmfn]sf] lxGbL klqsfsf] kfgf x]l/x]sf] lyP“ . p;sf] xFl;nf]
cg'xf/ b]v]/ d}n] eg] æcfh v'a v';L ePsL 5]; lg lsg xf] < ls
gofF ;fOsn r9g kfP/ v';L ePsL xf]; .Æ
æ;f]d]sf af, x]/ g cfh t af6f]df ;a}n] dnfO{ awfO{ lbP .
clkm;df klg xflsd ;fan] t ld7fO{ g} v'jfpg' ef] . dnfO{ t pxfFn]
cfhaf6 xnsf/f d} a9'jf ul/lbg' ef] . ;fOsn /fd|f] ePsf] eP t d
klxn] g} xnsf/f eO ;Sg] /lx5' . d]/f] tnj klg csf{] dlxgf b]lv Ps
xhf/ a9L x'g] ef] . of] ;fOsnn] t dnfO{ ug'{ u¥of] gL ÛÆ olt eGb}
p;n] d]/f] d'vdf n88' xflnlbO{ . 5f]/f5f]/LnfO{ klg n88' v'jfO{ .
gofF d]/L uf]N8 ;fOsn xfd|f] knªusf] l;/fgdf l7ªu plePsf] lyof] .
p;n] eGb} lyO{ æca t d of] ;fOsn sf]7} leq /fVb5' . rf]/n] s;/L
rf]bf{]/x]5 < x]/f}Fnf .Æ
d}n] dgdg} eg] …lar/L h'gls/L, Pp6f gofF ;fOsn kfpFbf olt ljlw
v';L x'G5] . xfdL g]kfnLx?sf ;–;fgf rxfgfx? 5g . tLg} ;–;fgf
OR5fx? g} k'/f ug{ ;Sb}gf} xfdLx? . xfdL g]kfnLx?sf] b'b{;f
slxn] ;'w|g] xf]nf <Ú
*= k|lt1f
p sIffsf] cl3Nnf] a]Grdf a:bYof] . 3'ld|Psf] skfn, cUnf], uf]/f]
z/L/, nfdf] gfs, afSnf], sfnf] cfFvL e'O{, 7"nf cfFvf, kftnf] z/L/,
ldn]sf bfFt lyP, p;sf . d}n] gfk]/ x]l/g / ;f]lwg klg t/ cGbfhL
5 kmL6 cUnf] lyof] p . p lgs} kftnf] lyof] t/ klg ;'Gb/ b]lvGYof] .
p;sf] d':s'/fx6 lgs} lx:;L k/]sf] lyof] . sd d"Nosf] sk8faf6
ag]sf] ;]tf] ;6{ / sfnf] kfOG6 /fd|f] ;'xfFpYof] . v'66fdf slxn} h'Ttf
b]Vg kfOPg . ;fob ul/j eP/ xf]nf, ;w}F af6f rKkn nufpYof] .
h:tf] udL{ xf]; of hf8f] p;sf] klx/0f olTt g} lyof] .
sIffdf ;aeGbf t]h pxL lyof] . dx]Gb| a'x'd'lv SofDk; g]kfn uGhsf]
k'j{ tkm{sf] 7'nf] ljlN8ªusf pTt/ tkm{sf b'Oj6f sf]7fx?df cfO{=sd=
k|yd jif{ / lblto jif{sf] k9fO{ x'GYof] . b'O{ jif{ oxfF /xFbf p;sf] klx/
0f kl/jt{g ePg .
krkGg hgf ljbofyL{x?df xfdL kfFr hgf dfq 5fqfx? lyof}F .
d, piff, b]jsL, /Def / cr{gf . @)#%÷#^ ;fnlt/ SofDk; k9g]
s]6Lx? eg]kl5 x'g]vfg] kl/jf/s} x'Gy] . d klg alb{ofaf6 cfPsL
x'g]vfg] kl/jf/s} j|fxd0f o'jtL . t} klg lsg xf] s'GgL ToxL ul/j
s]6f] dnfO{ dg kYof{] . p v8sfsf] 5f]/f] lyof] . Tof] ;dodf pkfWofo
j|fXd0f s]6L If]qL;Fu ljjfx ug{' eg]sf] c5't;Fu ljjfx ug'{ h:t} lyof]
. ;dfhdf cg'xf/ b]vfpg ;lsb}gYof] . d eg] lbg k|ltlbg ToxL
s]6f]nfO{ dfof ub{} uPsL lyPF . Ps lsl;dn] eGg] xf] eg] p ;Fu x'?
Ss} ePsL lyPF . p;n] xfdLnfO{ pRr 3/fgfsf s]6Lx? eg]/ xf]nf
jf:tf ub{}gYof] . d}n] klg w]/} ;do ;Dd d ltdLnfO{ dfof u5{'
eGg ;lsg . Ps lbg 8]/fdf af]nfP/ vfhf v'jfPsL lyP“, t/ s]xL
eGg} ;lsg . d]/f] 8]/f b]jf km'njf/Ldf lyof] . b]jsL / d ;Fu} a:Yof} .
p u8l/og k'jf{sf] Pp6f vfnL 3/df PSn} a:Yof] . Tof] 3/sf] Pp6f
sf]7fdf dfq 9f]sfsf] kNnf lyof] . emofnsf kNnfx? lyPgg . lah'nL
klg lyPg . 3/ agfpFbf agfpFb} cw'/} 5f]l8Psf] lyof] . g]kfn uGh
h:tf] clt udL{ / clt hf8f] x'g], xfjfx'/L rNg] 7fpFdf p s;/L
a:Yof] xf]nf < crDd nfU5 .
cfO{=sd=sf] kmfOgn k/LIff lbP/ p 3/ uPsf] lyPg . p;sf] 3/
;Nofg atfFpYof] . d}n] klg sf]7f 5f]8]sL lyOg . b]jsL eg] sf]7f
5f]8]/ uO{ . d alb{of cfkmgf] 3/ kms{]klg slxn] sfFxL g]kfn uGh
cfpFbf af, cfdf, d ToxL a:g] uYof}F .8]/f g5f]8bf ;lhn} ePsf]
lyof] . alb{of jf;LnfO{ g]kfn uGh cfpFg] sfd klg k/L/xGYof] .
p;Fu slxn] sfxL e]6 x'GYof]. p;n] k/LIffkmn k|sflzt gx'Fbf ;Dd
sGx}of j:qfnodf sfd u/]/ vfgkLgsf] Joj:yf u/]sf] lyof] .
cfO{=sd= sf] glthf ltg dlxgfkl5 c;f]hlt/ k|sflzt eof] . d]/f]
eGbf bz cªs a9L NofP/ p k|yd >]0fLdf SofDk; 6k/ eP/ pTtL0f{
eof] . krkGg hgfsf] xfd|f] Jofrdf k}+lt; hgfn] cfO{= sd=
pTtL0f{ u/]5f}F .
ToxL jif{ d+l;/ dlxgfdf g]kfn a}Fs lnld6]8df sd{rf/Lsf]
lj1fkg v'Nof] . xfdLn] bvf{:t lbg kfpg] gf=;'= ;/xsf] kfFrf} txdf
kGb| l;6 v'n]sf] lyof] . To;df d}n] lgj]bg xfn]F . d]/} ;Nnfxdf p;n]
klg lgj]bg xfNof] . xfdL b'j} 5flgof}F . rfG; klg o:tf] eof] sL xfdL
b'j} l;6L clkm; g]kfn uGhd} kf]l:6ª eof}+ .
Pp6f clkm;df ePkl5 ef]63f6 eO/xg] g} eof] . lrof vfgf
hfFbf ;Fu} hfGYof+} . d]/f] / p;sf] lardf w]/} s'/fx? x'Gy]F . lrof
vfhfsf] k};f dnfO{ ltg{ lbb}gYof] . ;fx}| ;/n / ldhfl;nf]
dfG5] . ;a};Fu l;i6tfk"j{s zAbx? tf}n]/ ld7f] af]Ng], slxn} s;};Fu
gl/;fpg], ;/n /:tl/o efiff af]Ng], csf{nfO{ dbbt ug{], af]Nbf xfF;]/
af]Ng], ;xof]uL / OdfGbf/ ePsf]n] p clkm;df ;a}sf] Kof/f] lyof] .
xflsdn] h] sfd lbP klg gcflTtP/ ;dod} sfd k'/f uYof{] . ToxfF
sfd ug{] tLg÷rf/ hgf s]6Lx? lyof}F xfdL, hf] ljjfx u/]sf lyPgf}F .
pgLx? ;a} p;Fu ;DaGw agfpg vf]Hy] t/ d;Fu a9L a;p7 b]v]/
klG5P .
p;sL cfdf ;fg}df ljTg' ePsf]n] a'jfn] sfG5L cfdf ljjfx u/L
Nofg' ePsf] /] Û sfG5L cfdfaf6 tLg efO{ / Ps alxgL 5g eGbYof] .
p;sf] cfdfaf6 pm PSn} . sfG5L cfdf cfPkl5 p;n] cfdf a'jfsf]
Kof/ slxn} kfPg . ;fob ToxL sf/0f xf]nf pm slxn} 3/ hfFb}gYof] .
o:tf] x'Fbf emg dnfO{ dfof a9]/ cfpFYof] . ca d}n] p ;Fu k|]d k|:tfj
/fVg] lgwf] u/]“ . Ps lbg p;nfO{ cfkmg} 8]/fdf vfg vfg] lgDtf]
lbP“, ljxfgsf] ;dodf . Tof] lbg ;+ljwfg lbj;sf] ljbf lyof] . vfgf
vfg] ;dodf d}n] ;f]w]F æ?ks d Pp6f s'/f eg' < d}n] w]/} lbg b]lv
of] s'/f eGg] ljrf/ u/]sL lyP“ t/ eGg} ;s]sL 5}g .Æ
æegg, s] s'/f xf] <Æ
æltdL g/fd|f] t dfGb}gf}F <Æ
ædflGbg, lsg dfGg' <Æ
æltdLn] s'g} s]6L;Fu k|]d u/]sf 5f}<Æ
æcfh ;Dd t 5}g Æ
æltdLNffO{ dg k/fpg] sf]xL s]6L eP s] u5f}{<Æ
ædnfO{ dg k/fpg] sf]xL 5 h:tf] nfUb}g .Æ
æs;}n] dg k/fPsf] eP ltdL p;Fu ljjfx u5f}F{{ <Æ
æTo:tf] s'/f clxn] ;Dd ;f]r]sf] 5}g .Æ
æltdLnfO{ 9fF6]/ s] ug'{ < d ltdLnfO{ s:tf] nfU5'<Æ
æltdL ;fx|} hftL 5f}, ;'Gb/ 5f}, k9]n]v]sL 5f}, zflng 5f}, dfofn'
5f}, c? slt eg' <Æ
æs] ltdL dnfO{ dfof ub{}gf}< d t SofDk; k9bf b]lv g}
ltdLnfO{ dg k/fpF5' .Æ
æof] s'/f tkm{ d}n] slxn] klg ;f]lrg . ltdL wgL kl/jf/sL a|
fXd0f s]6L, d lgs} ul/j kl/jf/sf] If]qLsf] 5f]/f] . xfd|f] hft, eft /
ju{ klg gldNg] . ltdL d;Fu s;/L dfof ug{ ;S5of} < Ifl0fs
cfj]usf] e/df dfof u/]klg hLjg u'hfg{ ;Sg] 5}gf} . To;}n] of] s'/f
x'g ;Sb}g .Æ
ædnfO{ hfteft, wlg u/Lj, ;fgf] 7'nf] s]xL rflx“b}g . ltd|f]
rfn rng dg k¥of] . dnfO{ ltdL eP k'U5 . ca c? s'/f gu/ .
vfnL olTt s'/f eg sL d ltdLNfO{ /fd|L nfU5' ls nflUbg <Æ
ælutfGhnL, ltdL olt ;'Gb/ 5f} . ltdLnfO{ /fd|f] gnfUg]
dfG5] ;fob} sf]xL xf]nf . ltdL dnfO{ c;fWo /fd|f] nfU5, t/ clxn] d
k|]d ug{] / ljjfx ug{] d'8df 5}g .Æ p;n] o:tf] egL/xFbf
dnfO{ nfu]sf] lyof] ls s]6fsf] hft /fd|f] s]6L b]Vbf cfslif{t geO
5f]8b}gg . p klg s'g 8ofªsf] d'nf xf]nf / d h:tL ;'Gb/
wgL, ;'lzn / lzlIft s]6L kfpFbf gfO{ eGnf .
d}n] eg] æl7s} 5 . ltd|f] hLjgdf c? sf]xL s]6L 5}g . d
ltdLnfO{ /fd|L nfU5' . of] eGbf dnfO{ c? s] rflxG5 / < k|]d eGg] s'/
f Ps} /ftdf x'g] s'/f xf]Og, lj:tf/} x'Fb} hfnf . dnfO{ klg clxn] g}
ljjfx ug]{ xtf/ 5}g .Æ
p s]xL af]n]g . Tof] lbg lbpF;f] afx| ah] pm cfkmgf] sf]7flt/
uof] . hflu/ ePkl5 pm /fdafu lt/ lah'nL kfgL ePsf] /fd|f] sf]7fdf
;/]sf] lyof] . xfd|f] e]63f6 p7a; rlng} /Xof] . slxn] d p;sf] 8]/
fdf hfGy“], slxn] cfk"msxfF af]nfpFy] . d]/f ;fyLx? ;a}n] xfd|
f] ;DaGwsf] af/]df yfxf kfO;s]sf lyP . 3/df eg] s;}nfO{ yfxf
lyPg . pm st} hfFbf dnfO{ lbg s6fpg d'l:sn kYof]{ . To;}n] nfdf
nfdf lr¶L n]Vy]F . p;n] lj/n} lr¶L n]VYof] . n]v] klg ;fwf/0f cf}
krfl/s s'/fsfgL ePsf ;+lIfKt x'Gy] . d eg] …ltdLnfO{ dfof u5'{,
cfO{ ne o', d]/f] /fhf, d]/f] k|f0f, sf]6Lsf]6L Kof/, sf]6Lsf]6L r'DagÚ
egL n]Vy]F . eljiodf 3/ sxfF agfpg], 5f]/f5f]/L slt hGdfpg], stf
k9fpg] cflb nufot sfNklgs bfDkTo hLjgsf s'/fx? n]Vy“] . e]6
x'Fbf klg p;n] /fd|L 5f}, ;'Gb/ 5f}, dfofn' 5f}, ;'zLn 5f}, c;n 5f},
hftL 5f}, OdfGbf/ 5f}, ldn;f/ 5f} t eGbYof], t/ d dfof u5'{, d]/L /
fgL, d]/L Kof/L slxn} eg]g . dnfO{ eg] cFufnf] df/] x'GYof], r'Dag u/]
x'GYof] h:tf] nfUYof] . glhs} 6fFl;P/ a:bf klg p cljrn /xGYof] . p
t dnfO{ alxgL h:tf] kf] dfof uYof]{ . lj/fdL kbf{ xl:k6n n}hfg], /
fte/ hfu|d a;]/ ;]jf ug]{ uYof]{ . s'g} ;d:of kbf{ hLp Hofg
lbP/ ;xof]u uYof]{ . /fte/ ;'Tb}gYof] . k};fsf] klg d2t ug{ vf]HYof] .
d g} lnFb}gy“] . o:t} u/L ltg jif{ ljt]5 . kQ} ePg . dnfO{ cfdf,
afn] ljjfx ug{sf nflu s/ ug{ yfNg' ePsf] lyof] . pd]/ klg @$ jif{
e};s]sf] lyof] . Tof] a]nf 5f]/Lsf] pd]/, To;df klg a|fXd0fsL 5f]/Lsf]
pd]/ @$ jif{ eg]sf] a'9L sGof h:t} dflgGYof] . s]xL lbg t ljleGg
axfgf agfP/ 6f/“] t/ kl5 t af–cfdfn] lgs} s/ ug{ yfNg' eof] .
e]6 eof] sL r6f/f] al;{xfNYof] . s}nfnLaf6 cfkmg} hft ldNg] Pp6f
lzIfs cfP5 dnfO{ dfUg . p;n] g]kfnuGhd} dnfO{ b]v]/ n¶} k/]sf] /
x]5 . afn] ;a} s'/f 6'ªUofP/ k7fpg' eP5 . kl5 kf] yfxf kfPF . @)
$@ ;fn d+l;/ afO; ut] ljjfx tf]lsP5 .
d eg] ?ks;Fu afx]s c?;Fu ljjfx ug{ s'g} xfntdf tof/
lyOg . d ?ksnfO{ hLp ;'Dkg tof/ lyP“ . pm g} slxNo} tof/ ePg
. pm d]/f] sf]7fdf cfpFbf cg]s axfgfdf p;sf] cufl8 c+ux? k|bz{g
uy]{F . pm pTt]lht xf]cf]; eGg] rfxGy] d, t/ pm 9'ªuf h:tf] lyof] .
pm If]qL, d afx'g ePsf]n] xfd|f] dfuL ljjfx x'Fb}gYof] . To;}n] d ?
ks;Fu sf]6{ Dofl/h ug{, dlGb/df uP/ ljjfx ug{ jf efUg ;d]t
tof/ lyPF . Tof] s'/f klg p dfGb}gYof] . dnfO{ cj jf/ ls kf/
ug'{ kg]{ cj:yf cfO;s]sf] lyof] .
b;}F cfpg s]xL lbg afFsL x'Fbf d p;nfO{ e]6g p;sf] 8]/fdf uPF
. cfk}m vfgf tof/ u/]F . ;Fu} a;]/ vfgf vfof}F t/ Ps csf{;Fu s]xL
gaf]nL r'krfk lyof}F . cGtdf d}n] g} df}gtf eªu ug'{k¥of] . d}n] eg]
æ?ks, d]/f] ljjfx x'g ca b'O{ dlxgf afFsL 5 . 3/df ljjfxsf] tof/L
e} /x]sf] 5 . eujfg ltldlN;gf xf], p;sf] gfd . k9]n]v]sf] 5 . ul0ft
ljifodf Pd=P= u/]/ dfWolds ljbofnodf lzIfs 5 . 3/ klg /fd|f]
5 . s}nfnL lhNnfsf] dfG5] xf] . hUuf hldg klg w]/} 5 . p;sf
b'O{ efO{ dfq 5g . of] d]/f] nflu ;f}efUo xf]Og t <Æ
æxf] tgL Û d}n] xf]Og sxfF eg“] / <Æ
æd ljjfx u/L hfFbf ltdLnfO{ b'Mv nfUb}g <Æ
ænfUb}g, lsg nfUg' < ltdLnfO{ ;'vL b]Vg' t d]/f] nflu v';Lsf]
s'/f xf] .Æ
æxf] t Û d klg s:tL a'4' < ltdL d]/f] sf]xL xf]Ogf} . d}n] dfq
Psf]xf]/f] dfof u/]sL lyPF . ltdLn] t dnfO{ slxn] klg cfkmgf] dfggf}
. ltdLnfO{ s;/L b'Mv nfU5 < ltdL dfG5] sxfF xf] / < ltdL kTy/ t
xf] gL Û kTy/nfO{ s] yfxf c?sf] dgsf] efjgf < d}n] kfFr jif{ ;Dd
ltdLnfO{ dfof u/]/ ;tfPF . o;sf] nflu Ifdf rfxG5' . of] xfd|f]
clGtd e]6 xf]nf cf}krfl/s ?kdf . d}n] ;?jfsf] nflu lgj]bg klg
lbO ;s]sL 5' . ltdLdf k'?ifTj 5 eg] /fd|f] s]6L ljx] u/]/ ;'vk"j{s
a:g' . ca d hfG5' .Æ
ælutf~hnL, ltdLn] eGg vf]h]sf] s'/f s] xf] < d}n] t s]xL klg
a'lemg . cnL :ki6 kf/]/ eg g ÛÆ
æa'emL a'emL a'em krfpg];Fu s] eGg' < t}klg Psk6s egL lbG5'
. d ltdL;Fu ljx] ug{ rfxG5' . clxn] g} o;}a]nf dnfO{ eufP/ n}hfp,
eGg rfxG5' . oxL t xf]gL Û c? s] eGg' ltdL 9'+uf;Fu . ltdL;Fu d'6'
5 / < Pp6f /f]huf/ o'St, lzlIft / ;'Gb/ o'jtL kfFr jif{ b]lv ltd|f]
kl5 nfu]sL 5' . d]/f] afWotf klg ga'emg], o:tf gfdb{;Fu s] s'/f ug]{
<Æ
ælutf~hnL d Pp6f 7'nf] kfksf] k|oflZrt ul//x]sf] 5' . d}n]
klxn] g} ltdL;Fu k|]d ug{ / ljjfx ug{ ;lSbg eg]s} t lyPF gL Û ltdL
;'Gb/ 5f}, lzlIft 5f}, zfnLg 5f}, t/ d clxn] a|tdf 5' . of] a]nf d
ltdLnfO{ s]xL eGg ;lSbg . d ltdLnfO{ c? h] klg d2t ug{ ;S5'
t/ k|]d ug{ / ljjfx ug{ ;lSbg . d]/f] a|t ce}mF $ jif{ afFsL g} 5 .
ltdL c?;Fu ljjfx u/]/ ;'v;Fu a; . oxL d]/f] sfdgf 5 .Æ
æn eg s] xf] ltd|f] k|folZrt < d ;'Gg rfxG5' . gqeg] d
clxn]g} ltd|f] gfddf d]/f] hLjgsf] jnL r9fpF5' .Æ
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh
Sapanako Desh

More Related Content

What's hot

स्थानिय सरकार संचार हाते किताब
स्थानिय सरकार संचार हाते किताबस्थानिय सरकार संचार हाते किताब
स्थानिय सरकार संचार हाते किताबMadhu Acharya
 
बालक्लब लोकतान्त्रिक परिपाटी अभ्यास गर्ने स्थान
बालक्लब लोकतान्त्रिक परिपाटी अभ्यास गर्ने स्थानबालक्लब लोकतान्त्रिक परिपाटी अभ्यास गर्ने स्थान
बालक्लब लोकतान्त्रिक परिपाटी अभ्यास गर्ने स्थानChildren & Women in Social Service and Human Rights
 
Sampatti suddhikaran
Sampatti suddhikaranSampatti suddhikaran
Sampatti suddhikaranDPNet
 
Aksharica - 045 (अक्षरिका - ०४५)
Aksharica - 045 (अक्षरिका - ०४५)Aksharica - 045 (अक्षरिका - ०४५)
Aksharica - 045 (अक्षरिका - ०४५)Rajesh Koirala
 
Aksharica - 087 (अक्षरिका - ०८७)
Aksharica - 087 (अक्षरिका - ०८७)Aksharica - 087 (अक्षरिका - ०८७)
Aksharica - 087 (अक्षरिका - ०८७)Rajesh Koirala
 
Lid policy nepali
Lid policy nepaliLid policy nepali
Lid policy nepaliPadma Shahi
 
Aksharica - 011 (अक्षरिका - ०११)
Aksharica - 011 (अक्षरिका - ०११)Aksharica - 011 (अक्षरिका - ०११)
Aksharica - 011 (अक्षरिका - ०११)Rajesh Koirala
 
Child Sexual abuse information leaflet (Nepali)
Child Sexual abuse information leaflet (Nepali)Child Sexual abuse information leaflet (Nepali)
Child Sexual abuse information leaflet (Nepali)WOREC Nepal
 
School Improvement Plan 2072
School Improvement Plan 2072School Improvement Plan 2072
School Improvement Plan 2072Shiv Kandel
 
Aksharica - 007 (अक्षरिका - ००७)
Aksharica - 007 (अक्षरिका - ००७)Aksharica - 007 (अक्षरिका - ००७)
Aksharica - 007 (अक्षरिका - ००७)Rajesh Koirala
 
Khanepani mahasul-nirdharan-aayog
Khanepani mahasul-nirdharan-aayogKhanepani mahasul-nirdharan-aayog
Khanepani mahasul-nirdharan-aayogDPNet
 
Case study dipecho v upca
Case study dipecho v upcaCase study dipecho v upca
Case study dipecho v upcaDIPECHO Nepal
 
Cheli sandesh issue 6
Cheli sandesh issue 6Cheli sandesh issue 6
Cheli sandesh issue 6KI Nepal
 
Pairabi Newsletter Issue 16
Pairabi Newsletter Issue 16Pairabi Newsletter Issue 16
Pairabi Newsletter Issue 16WOREC Nepal
 
aaha sanchar weekly 10, rukum
aaha sanchar weekly 10, rukumaaha sanchar weekly 10, rukum
aaha sanchar weekly 10, rukummegraj khadka
 
Report of humanities faculties 2073
Report of humanities faculties 2073Report of humanities faculties 2073
Report of humanities faculties 2073Dammar Singh Saud
 
38 issue of paryawaran
38 issue of paryawaran38 issue of paryawaran
38 issue of paryawaranDPNet
 

What's hot (20)

स्थानिय सरकार संचार हाते किताब
स्थानिय सरकार संचार हाते किताबस्थानिय सरकार संचार हाते किताब
स्थानिय सरकार संचार हाते किताब
 
बालक्लब लोकतान्त्रिक परिपाटी अभ्यास गर्ने स्थान
बालक्लब लोकतान्त्रिक परिपाटी अभ्यास गर्ने स्थानबालक्लब लोकतान्त्रिक परिपाटी अभ्यास गर्ने स्थान
बालक्लब लोकतान्त्रिक परिपाटी अभ्यास गर्ने स्थान
 
Sampatti suddhikaran
Sampatti suddhikaranSampatti suddhikaran
Sampatti suddhikaran
 
Aksharica - 045 (अक्षरिका - ०४५)
Aksharica - 045 (अक्षरिका - ०४५)Aksharica - 045 (अक्षरिका - ०४५)
Aksharica - 045 (अक्षरिका - ०४५)
 
Aksharica - 087 (अक्षरिका - ०८७)
Aksharica - 087 (अक्षरिका - ०८७)Aksharica - 087 (अक्षरिका - ०८७)
Aksharica - 087 (अक्षरिका - ०८७)
 
Lid policy nepali
Lid policy nepaliLid policy nepali
Lid policy nepali
 
Aksharica - 011 (अक्षरिका - ०११)
Aksharica - 011 (अक्षरिका - ०११)Aksharica - 011 (अक्षरिका - ०११)
Aksharica - 011 (अक्षरिका - ०११)
 
Child Sexual abuse information leaflet (Nepali)
Child Sexual abuse information leaflet (Nepali)Child Sexual abuse information leaflet (Nepali)
Child Sexual abuse information leaflet (Nepali)
 
Shahakarya
ShahakaryaShahakarya
Shahakarya
 
New Year66
New Year66New Year66
New Year66
 
School Improvement Plan 2072
School Improvement Plan 2072School Improvement Plan 2072
School Improvement Plan 2072
 
Aksharica - 007 (अक्षरिका - ००७)
Aksharica - 007 (अक्षरिका - ००७)Aksharica - 007 (अक्षरिका - ००७)
Aksharica - 007 (अक्षरिका - ००७)
 
Khanepani mahasul-nirdharan-aayog
Khanepani mahasul-nirdharan-aayogKhanepani mahasul-nirdharan-aayog
Khanepani mahasul-nirdharan-aayog
 
Case study dipecho v upca
Case study dipecho v upcaCase study dipecho v upca
Case study dipecho v upca
 
Cheli sandesh issue 6
Cheli sandesh issue 6Cheli sandesh issue 6
Cheli sandesh issue 6
 
saptahik
saptahik saptahik
saptahik
 
Pairabi Newsletter Issue 16
Pairabi Newsletter Issue 16Pairabi Newsletter Issue 16
Pairabi Newsletter Issue 16
 
aaha sanchar weekly 10, rukum
aaha sanchar weekly 10, rukumaaha sanchar weekly 10, rukum
aaha sanchar weekly 10, rukum
 
Report of humanities faculties 2073
Report of humanities faculties 2073Report of humanities faculties 2073
Report of humanities faculties 2073
 
38 issue of paryawaran
38 issue of paryawaran38 issue of paryawaran
38 issue of paryawaran
 

Similar to Sapanako Desh

1. app covid 19 book nepali ndrc
1. app covid 19 book nepali ndrc1. app covid 19 book nepali ndrc
1. app covid 19 book nepali ndrcNdrc Nepal
 
Returning home: Children and their parents talk about reintegration
Returning home: Children and their parents talk about reintegrationReturning home: Children and their parents talk about reintegration
Returning home: Children and their parents talk about reintegrationRamesh Bhandari
 
परदेशीको कथा
परदेशीको कथापरदेशीको कथा
परदेशीको कथाUmesh Maharjan
 
Humanitarian reporting journalists handbook_nepal
Humanitarian reporting journalists handbook_nepalHumanitarian reporting journalists handbook_nepal
Humanitarian reporting journalists handbook_nepalMadhu Acharya
 
3. sd for disaster dks 3
3. sd for disaster dks 33. sd for disaster dks 3
3. sd for disaster dks 3DPNet
 
Cheli sandesh issue 4
Cheli sandesh  issue 4Cheli sandesh  issue 4
Cheli sandesh issue 4KI Nepal
 
Aan edmcbdp training mannual 2004
Aan edmcbdp training mannual 2004Aan edmcbdp training mannual 2004
Aan edmcbdp training mannual 2004edmnepal
 
Agriculture and Animals data collection Guideline in Nepal
Agriculture and Animals data collection Guideline  in NepalAgriculture and Animals data collection Guideline  in Nepal
Agriculture and Animals data collection Guideline in Nepalbhabishor
 
HRDC Child Protection & Safeguarding Policy Field Modality 2018
HRDC Child Protection & Safeguarding Policy Field Modality 2018HRDC Child Protection & Safeguarding Policy Field Modality 2018
HRDC Child Protection & Safeguarding Policy Field Modality 2018Bikash Singh
 
Aan dipecho 5 dmc management flip chart backup
Aan dipecho 5 dmc management flip chart backupAan dipecho 5 dmc management flip chart backup
Aan dipecho 5 dmc management flip chart backupDIPECHO Nepal
 
Aksharica - 018 (अक्षरिका - ०१८)
Aksharica - 018 (अक्षरिका - ०१८)Aksharica - 018 (अक्षरिका - ०१८)
Aksharica - 018 (अक्षरिका - ०१८)Rajesh Koirala
 
Aksharica - 121 (अक्षरिका - १२१)
Aksharica - 121 (अक्षरिका - १२१)Aksharica - 121 (अक्षरिका - १२१)
Aksharica - 121 (अक्षरिका - १२१)Rajesh Koirala
 

Similar to Sapanako Desh (20)

1. app covid 19 book nepali ndrc
1. app covid 19 book nepali ndrc1. app covid 19 book nepali ndrc
1. app covid 19 book nepali ndrc
 
Parenting education for better care of children (Pictorial Guidebook)
Parenting education for better care of children (Pictorial Guidebook)Parenting education for better care of children (Pictorial Guidebook)
Parenting education for better care of children (Pictorial Guidebook)
 
4 aaha sanchar
4 aaha sanchar 4 aaha sanchar
4 aaha sanchar
 
Returning home: Children and their parents talk about reintegration
Returning home: Children and their parents talk about reintegrationReturning home: Children and their parents talk about reintegration
Returning home: Children and their parents talk about reintegration
 
Returning home: Children and their parents talk about reintegration
Returning home: Children and their parents talk about reintegrationReturning home: Children and their parents talk about reintegration
Returning home: Children and their parents talk about reintegration
 
परदेशीको कथा
परदेशीको कथापरदेशीको कथा
परदेशीको कथा
 
Humanitarian reporting journalists handbook_nepal
Humanitarian reporting journalists handbook_nepalHumanitarian reporting journalists handbook_nepal
Humanitarian reporting journalists handbook_nepal
 
3. sd for disaster dks 3
3. sd for disaster dks 33. sd for disaster dks 3
3. sd for disaster dks 3
 
Cheli sandesh issue 4
Cheli sandesh  issue 4Cheli sandesh  issue 4
Cheli sandesh issue 4
 
Aan edmcbdp training mannual 2004
Aan edmcbdp training mannual 2004Aan edmcbdp training mannual 2004
Aan edmcbdp training mannual 2004
 
7 aaha sanchar
7 aaha sanchar 7 aaha sanchar
7 aaha sanchar
 
2nd issu sidhartha
2nd  issu sidhartha 2nd  issu sidhartha
2nd issu sidhartha
 
micronutrient.pptx
micronutrient.pptxmicronutrient.pptx
micronutrient.pptx
 
Hamro Aangan 2070
Hamro Aangan 2070Hamro Aangan 2070
Hamro Aangan 2070
 
Agriculture and Animals data collection Guideline in Nepal
Agriculture and Animals data collection Guideline  in NepalAgriculture and Animals data collection Guideline  in Nepal
Agriculture and Animals data collection Guideline in Nepal
 
HRDC Child Protection & Safeguarding Policy Field Modality 2018
HRDC Child Protection & Safeguarding Policy Field Modality 2018HRDC Child Protection & Safeguarding Policy Field Modality 2018
HRDC Child Protection & Safeguarding Policy Field Modality 2018
 
Aan dipecho 5 dmc management flip chart backup
Aan dipecho 5 dmc management flip chart backupAan dipecho 5 dmc management flip chart backup
Aan dipecho 5 dmc management flip chart backup
 
12. fire dks 12
12. fire dks 1212. fire dks 12
12. fire dks 12
 
Aksharica - 018 (अक्षरिका - ०१८)
Aksharica - 018 (अक्षरिका - ०१८)Aksharica - 018 (अक्षरिका - ०१८)
Aksharica - 018 (अक्षरिका - ०१८)
 
Aksharica - 121 (अक्षरिका - १२१)
Aksharica - 121 (अक्षरिका - १२१)Aksharica - 121 (अक्षरिका - १२१)
Aksharica - 121 (अक्षरिका - १२१)
 

Recently uploaded

Deconstructing Gendered Language; Feminist World-Making 2024
Deconstructing Gendered Language; Feminist World-Making 2024Deconstructing Gendered Language; Feminist World-Making 2024
Deconstructing Gendered Language; Feminist World-Making 2024samlnance
 
Lucknow 💋 Russian Call Girls Lucknow | Whatsapp No 8923113531 VIP Escorts Ser...
Lucknow 💋 Russian Call Girls Lucknow | Whatsapp No 8923113531 VIP Escorts Ser...Lucknow 💋 Russian Call Girls Lucknow | Whatsapp No 8923113531 VIP Escorts Ser...
Lucknow 💋 Russian Call Girls Lucknow | Whatsapp No 8923113531 VIP Escorts Ser...anilsa9823
 
FULL ENJOY 🔝 8264348440 🔝 Call Girls in Pari Chowk | Noida
FULL ENJOY 🔝 8264348440 🔝 Call Girls in Pari Chowk | NoidaFULL ENJOY 🔝 8264348440 🔝 Call Girls in Pari Chowk | Noida
FULL ENJOY 🔝 8264348440 🔝 Call Girls in Pari Chowk | Noidasoniya singh
 
Best Call girls in Lucknow - 9548086042 - with hotel room
Best Call girls in Lucknow - 9548086042 - with hotel roomBest Call girls in Lucknow - 9548086042 - with hotel room
Best Call girls in Lucknow - 9548086042 - with hotel roomdiscovermytutordmt
 
Authentic # 00971556872006 # Hot Call Girls Service in Dubai By International...
Authentic # 00971556872006 # Hot Call Girls Service in Dubai By International...Authentic # 00971556872006 # Hot Call Girls Service in Dubai By International...
Authentic # 00971556872006 # Hot Call Girls Service in Dubai By International...home
 
Lucknow 💋 Call Girls in Lucknow | Service-oriented sexy call girls 8923113531...
Lucknow 💋 Call Girls in Lucknow | Service-oriented sexy call girls 8923113531...Lucknow 💋 Call Girls in Lucknow | Service-oriented sexy call girls 8923113531...
Lucknow 💋 Call Girls in Lucknow | Service-oriented sexy call girls 8923113531...anilsa9823
 
this is a jarvis ppt for jarvis ai assistant lovers and this is for you
this is a jarvis ppt for jarvis ai assistant lovers and this is for youthis is a jarvis ppt for jarvis ai assistant lovers and this is for you
this is a jarvis ppt for jarvis ai assistant lovers and this is for youhigev50580
 
Jeremy Casson - An Architectural and Historical Journey Around Europe
Jeremy Casson - An Architectural and Historical Journey Around EuropeJeremy Casson - An Architectural and Historical Journey Around Europe
Jeremy Casson - An Architectural and Historical Journey Around EuropeJeremy Casson
 
exhuma plot and synopsis from the exhuma movie.pptx
exhuma plot and synopsis from the exhuma movie.pptxexhuma plot and synopsis from the exhuma movie.pptx
exhuma plot and synopsis from the exhuma movie.pptxKurikulumPenilaian
 
Alex and Chloe by Daniel Johnson Storyboard
Alex and Chloe by Daniel Johnson StoryboardAlex and Chloe by Daniel Johnson Storyboard
Alex and Chloe by Daniel Johnson Storyboardthephillipta
 
RAK Call Girls Service # 971559085003 # Call Girl Service In RAK
RAK Call Girls Service # 971559085003 # Call Girl Service In RAKRAK Call Girls Service # 971559085003 # Call Girl Service In RAK
RAK Call Girls Service # 971559085003 # Call Girl Service In RAKedwardsara83
 
AaliyahBell_themist_v01.pdf .
AaliyahBell_themist_v01.pdf             .AaliyahBell_themist_v01.pdf             .
AaliyahBell_themist_v01.pdf .AaliyahB2
 
Lucknow 💋 Call Girls Service Lucknow ₹7.5k Pick Up & Drop With Cash Payment 8...
Lucknow 💋 Call Girls Service Lucknow ₹7.5k Pick Up & Drop With Cash Payment 8...Lucknow 💋 Call Girls Service Lucknow ₹7.5k Pick Up & Drop With Cash Payment 8...
Lucknow 💋 Call Girls Service Lucknow ₹7.5k Pick Up & Drop With Cash Payment 8...anilsa9823
 
Lucknow 💋 Russian Call Girls Lucknow - Book 8923113531 Call Girls Available 2...
Lucknow 💋 Russian Call Girls Lucknow - Book 8923113531 Call Girls Available 2...Lucknow 💋 Russian Call Girls Lucknow - Book 8923113531 Call Girls Available 2...
Lucknow 💋 Russian Call Girls Lucknow - Book 8923113531 Call Girls Available 2...anilsa9823
 
Call girls in Kanpur - 9761072362 with room service
Call girls in Kanpur - 9761072362 with room serviceCall girls in Kanpur - 9761072362 with room service
Call girls in Kanpur - 9761072362 with room servicediscovermytutordmt
 
The First Date by Daniel Johnson (Inspired By True Events)
The First Date by Daniel Johnson (Inspired By True Events)The First Date by Daniel Johnson (Inspired By True Events)
The First Date by Daniel Johnson (Inspired By True Events)thephillipta
 
Bridge Fight Board by Daniel Johnson dtjohnsonart.com
Bridge Fight Board by Daniel Johnson dtjohnsonart.comBridge Fight Board by Daniel Johnson dtjohnsonart.com
Bridge Fight Board by Daniel Johnson dtjohnsonart.comthephillipta
 
Lucknow 💋 Call Girl in Lucknow | Whatsapp No 8923113531 VIP Escorts Service A...
Lucknow 💋 Call Girl in Lucknow | Whatsapp No 8923113531 VIP Escorts Service A...Lucknow 💋 Call Girl in Lucknow | Whatsapp No 8923113531 VIP Escorts Service A...
Lucknow 💋 Call Girl in Lucknow | Whatsapp No 8923113531 VIP Escorts Service A...anilsa9823
 

Recently uploaded (20)

Deconstructing Gendered Language; Feminist World-Making 2024
Deconstructing Gendered Language; Feminist World-Making 2024Deconstructing Gendered Language; Feminist World-Making 2024
Deconstructing Gendered Language; Feminist World-Making 2024
 
Lucknow 💋 Russian Call Girls Lucknow | Whatsapp No 8923113531 VIP Escorts Ser...
Lucknow 💋 Russian Call Girls Lucknow | Whatsapp No 8923113531 VIP Escorts Ser...Lucknow 💋 Russian Call Girls Lucknow | Whatsapp No 8923113531 VIP Escorts Ser...
Lucknow 💋 Russian Call Girls Lucknow | Whatsapp No 8923113531 VIP Escorts Ser...
 
FULL ENJOY 🔝 8264348440 🔝 Call Girls in Pari Chowk | Noida
FULL ENJOY 🔝 8264348440 🔝 Call Girls in Pari Chowk | NoidaFULL ENJOY 🔝 8264348440 🔝 Call Girls in Pari Chowk | Noida
FULL ENJOY 🔝 8264348440 🔝 Call Girls in Pari Chowk | Noida
 
Best Call girls in Lucknow - 9548086042 - with hotel room
Best Call girls in Lucknow - 9548086042 - with hotel roomBest Call girls in Lucknow - 9548086042 - with hotel room
Best Call girls in Lucknow - 9548086042 - with hotel room
 
Independent UAE Call Girls # 00971528675665 # Independent Call Girls In Dubai...
Independent UAE Call Girls # 00971528675665 # Independent Call Girls In Dubai...Independent UAE Call Girls # 00971528675665 # Independent Call Girls In Dubai...
Independent UAE Call Girls # 00971528675665 # Independent Call Girls In Dubai...
 
Authentic # 00971556872006 # Hot Call Girls Service in Dubai By International...
Authentic # 00971556872006 # Hot Call Girls Service in Dubai By International...Authentic # 00971556872006 # Hot Call Girls Service in Dubai By International...
Authentic # 00971556872006 # Hot Call Girls Service in Dubai By International...
 
Lucknow 💋 Call Girls in Lucknow | Service-oriented sexy call girls 8923113531...
Lucknow 💋 Call Girls in Lucknow | Service-oriented sexy call girls 8923113531...Lucknow 💋 Call Girls in Lucknow | Service-oriented sexy call girls 8923113531...
Lucknow 💋 Call Girls in Lucknow | Service-oriented sexy call girls 8923113531...
 
this is a jarvis ppt for jarvis ai assistant lovers and this is for you
this is a jarvis ppt for jarvis ai assistant lovers and this is for youthis is a jarvis ppt for jarvis ai assistant lovers and this is for you
this is a jarvis ppt for jarvis ai assistant lovers and this is for you
 
Jeremy Casson - An Architectural and Historical Journey Around Europe
Jeremy Casson - An Architectural and Historical Journey Around EuropeJeremy Casson - An Architectural and Historical Journey Around Europe
Jeremy Casson - An Architectural and Historical Journey Around Europe
 
exhuma plot and synopsis from the exhuma movie.pptx
exhuma plot and synopsis from the exhuma movie.pptxexhuma plot and synopsis from the exhuma movie.pptx
exhuma plot and synopsis from the exhuma movie.pptx
 
Alex and Chloe by Daniel Johnson Storyboard
Alex and Chloe by Daniel Johnson StoryboardAlex and Chloe by Daniel Johnson Storyboard
Alex and Chloe by Daniel Johnson Storyboard
 
RAK Call Girls Service # 971559085003 # Call Girl Service In RAK
RAK Call Girls Service # 971559085003 # Call Girl Service In RAKRAK Call Girls Service # 971559085003 # Call Girl Service In RAK
RAK Call Girls Service # 971559085003 # Call Girl Service In RAK
 
AaliyahBell_themist_v01.pdf .
AaliyahBell_themist_v01.pdf             .AaliyahBell_themist_v01.pdf             .
AaliyahBell_themist_v01.pdf .
 
Lucknow 💋 Call Girls Service Lucknow ₹7.5k Pick Up & Drop With Cash Payment 8...
Lucknow 💋 Call Girls Service Lucknow ₹7.5k Pick Up & Drop With Cash Payment 8...Lucknow 💋 Call Girls Service Lucknow ₹7.5k Pick Up & Drop With Cash Payment 8...
Lucknow 💋 Call Girls Service Lucknow ₹7.5k Pick Up & Drop With Cash Payment 8...
 
Pakistani Deira Call Girls # 00971589162217 # Pakistani Call Girls In Deira D...
Pakistani Deira Call Girls # 00971589162217 # Pakistani Call Girls In Deira D...Pakistani Deira Call Girls # 00971589162217 # Pakistani Call Girls In Deira D...
Pakistani Deira Call Girls # 00971589162217 # Pakistani Call Girls In Deira D...
 
Lucknow 💋 Russian Call Girls Lucknow - Book 8923113531 Call Girls Available 2...
Lucknow 💋 Russian Call Girls Lucknow - Book 8923113531 Call Girls Available 2...Lucknow 💋 Russian Call Girls Lucknow - Book 8923113531 Call Girls Available 2...
Lucknow 💋 Russian Call Girls Lucknow - Book 8923113531 Call Girls Available 2...
 
Call girls in Kanpur - 9761072362 with room service
Call girls in Kanpur - 9761072362 with room serviceCall girls in Kanpur - 9761072362 with room service
Call girls in Kanpur - 9761072362 with room service
 
The First Date by Daniel Johnson (Inspired By True Events)
The First Date by Daniel Johnson (Inspired By True Events)The First Date by Daniel Johnson (Inspired By True Events)
The First Date by Daniel Johnson (Inspired By True Events)
 
Bridge Fight Board by Daniel Johnson dtjohnsonart.com
Bridge Fight Board by Daniel Johnson dtjohnsonart.comBridge Fight Board by Daniel Johnson dtjohnsonart.com
Bridge Fight Board by Daniel Johnson dtjohnsonart.com
 
Lucknow 💋 Call Girl in Lucknow | Whatsapp No 8923113531 VIP Escorts Service A...
Lucknow 💋 Call Girl in Lucknow | Whatsapp No 8923113531 VIP Escorts Service A...Lucknow 💋 Call Girl in Lucknow | Whatsapp No 8923113531 VIP Escorts Service A...
Lucknow 💋 Call Girl in Lucknow | Whatsapp No 8923113531 VIP Escorts Service A...
 

Sapanako Desh

  • 1. afn ;lxb lht' kN6L/x]sf] lyof] . sf]7fdf Pp6f ;fgf] emofn lyof] . ToxL emofnaf6 aflx/ a/08fdf an]sf] aTtLsf] pHofnf] p;sf] cfFvfdf kl//x]sf] lyof] . Pp6f knfli6ssf] af]/fsf] lj:t/fdf cfkmgf] O:6sf]6 k6ofP/ tlsof agfPsf] lyof] . h]7sf] dlxgf, kfgL k/]sf] lyPg . udL{ vkL g;Sg' lyof] . Pp6f ;fgf] emofn afx]s aGb sf]7fdf xfjf rNg] st} 7fpF lyPg . udL{n] ;f; /f]lsPnf h:tf] x'GYof] . hLpaf6 kl;gfsf] wf/f 5'6bYof] . nfdv'§]x?sf] ayfgn] x/avt uLt ufO/ xGYof] . 3/df x'Fbf p;nfO{ aTtLsf] pHofnf]df lgb|f kb}{gYof] . Pp6f dfq nfdv'§] st} s/fof] eg] hLp l;l/ªu eP/ ;'Tg ;Sb}gYof]. oxfF lt s'/fn] p;nfO{ k|efj kfb}{gg . /fte/L hlt nfdv'§]n] 6f]s]klg p;n] wkfpFb}g . p;sf z/L/ e/L /x]sf lgn8fd / 3fpx?sf] t'ngfdf nfdv'§]n] 6f]s]sf bfu t yfxf g} x'b}gy] . p ;fgf] 5Fbf b]lv g} p;sf] cfdfn] ;w}F u'gu'gfpg] Pp6f uLt lyof], æk"mnsf] y'Fuf au]/ uof] uªufsf] kfgLdf =============Æ eGg] . of] uLt p;n] /]l8of]df klg w]/} k6s ;'g]sf] lyof] . Hofb} dg kYof]{ . cfdfn] uLt u'gu'gfpFbf ;fFemdf p;nfO{ t'?Gt lgb|f kl/xfNYof]. of] uLtsf] w'g g} cgf}7f] lyof] t/ clxn] zfxL ;]gfsf] d]h/sf] sf]7fdf hj ToxL w'g aHbYof], Tof] w'gn] oxfF cftªs NofpYof], ljklTt NofpYof] / NofpFYof] ljeT; d[To' . d]h/sf] sf]7fdf hj Tof] w'g aHbYof], l;kfxLsf a'6x? aHg yfNby] / tL a'6x?sf cfjfh y'g'jfsf] sf]7flt/ glhlsGy] . clg 9f]sf v'NbYof] / a'6 y'g'jf dWo s'g} Pp6fsf] z/L/df ah|Gy] . To;nfO{ a'6n] lxsf{pFb} l3;fb}{ d]h/sf] sf]7fdf nluGYof] . clg ;'? x'GYof] ?jfaf;L, lrTsf/, u8ofªu'8'ª / ufnL unf} h . s]xL ;do kl5 y'g'jfsf] nf; sxfF 7]ufg nufpg] eg]/ 5nkmn u/]sf] ;'lgGYof] . s'g} efUodfgL y'g'jf dfq kms]{/ sf]7fdf cfpFYof] . lht' ;ft lbg klxn] cfkmg} 3/af6 cfdfsf] cufl8af6} lhNnf ljsf; ;ldltdf ad xfg]sf] cf/f]kdf kqmfp k/]sf] lyof]. p cfpFbf
  • 2. klxnf] lbg of] sf]7fdf % hgf y'g'jfx? lyP . To;kl5 k|To]s lbg b'O{ tLghgfsf b/n] ylkPsf ePklg clxn] of] sf]7fdf rf/hgf dfq y'g'jfx? lyP, p ;d]t . c? y'g'jfx? sxfF uP lht'nfO{ yfxf lyPg t/ c?n] ;]gfn] df¥of] eGby] . d/]sf] ufOFu'OF xNnf ;'g] klg p;n] nf; b]v]sf] lyPg . lht' c;n rl/qsf] 5f]/f] lyof] . p ufpF 8'Ng hfFb}gYof] . ;flyx? klg w]/} lyPgg p;sf . gf} sIffdf k9bf ;fyLx?af6 ufpFdf dfcf]jfbL cfpF5g eGg] ;'g]sf] dfq xf] . p;sf] Pp6f efO{ lyof] kfFr jif{sf] . afa'n] ef/tlt/ uP/ sfd uy]{ / 3/df cfpFbf v]tL kftLdf ; 3fpy] . cfdf 3/sf] ;a} sfd uly{g . v]tLkftL, 5f]/fx?sf] x]/ljrf/, ufOa:t'sf] kfngkf]if0f pg}n] ub{lyg . sfdaf6 k'm;{b lgsfn]/ k/ fnsf] u'Gb|L a'g]/ a]Rg] klg ub{lyg . rNnf s'v'/f, v;L kf7f a]r]/ 3/ sf] vr{ rnfplyg . lht'sf a'jf 3/df lyPgg . zfxL ;]gfsf hjfgx? cfP/ s]xL a'emg' 5, kl5 cfOxfN5 eg]/ p;nfO{ NofPsf lyP . cfdfn] s]xL ?k} ofF / vfhf lbg vf]Hbf l;kfxLn] s]xL lbg' kb}{g, ;fFemdf kmls{xfN5 eg]/ lng} lbPgg . p;n] b'v]sf] hLp d'l:snn] rnfpFb} sf]N6] kmls{of] . cfdfnfO{ ;De]m/ cfFvfaf6 tk tk b'O{ yf]kf cfF;' v;fNof] . p clxn] ufpFs} lzjzlSt dfWolds ljbofnodf sIff bzdf k9bYof] . k9fO{ w]/} /fd|f] gePklg ;Gtf]if hgs lyof] . 3/sf] sfddf cfdfnfO{ ;3fpg', efOnfO{ cIf/ l;sfpg' / k9g' p;sf d'Vo sfdx? lyP . ;}lgs SofDksf] u]6 aflx/ ;Dd NofpFbf p;nfO{ ;Ddfg hgs ? kdf NofOof] . hj u]6 leq k|j]z u/fOof], p PsfPs dfcf]jfbL cftªssf/L e}xfNof] . clg alif{g yfn] n67L, a'6 / kfOksf jiff{x? . clg l3;fb}{ NofP/ oxL sf]7fdf y'lgof] cGo kfFr hgf y'g'jfsf] ;fydf . pgLx? n'uf RofltPsf, /StfDo 3fpx?n] el/Psf, kx]lnPsf, cfFvf u8]sf ;f]emf ufpFn] h:tf b]lvg] AolStx? lyP . cfPsf] ;feFm p;nfO{
  • 3. s]xL vfgf lbOPg . /fte/ nfdv'66]x?sf] x'n p8L/x]sf] kmf]x/ sf]7fdf ef]s} ;'Tbf lgb|f nfUg] s'/} ePg . c? JolStx?nfO{ lbpF;} vfgf lbO{ ;lsPsf] lyof] . s;};Fu s]xL vfg]s'/f lyPg . /fte/ æk"mnsf] y'Fuf au]/ uof]=====Æ eGg] uLtsf] w'g w]/} k6s aHof]. w'g aHg ;fy Ps PshgfnfO{ af]nfOGYof]. Ps 306f es'/]/ NofOGYof] . d]h/sf] sf]7faf6 k'?if / dlxnfsf] ?jfO{, lrTsf/ / cft{gfbn] 3/sf sf]7fx? k|ltWjlgt x'Gy] . Ps hgfn] p;nfO{ lj:tf/} lrdf]6]/ eg]–æs]xL gaf]Ng', w]/} af7f] gaGg', s;}nfO{ gkf]Ng', cfkmgf] 3/sf s'/fx? ;f]w] kl5 ;To s'/fx? dfq eGg' .Æ dWo] /ftlt/ dfly xNnfvNnf eof] . …/Ltf d/L, Tof] s]6L ;fx|} / fd|L lyO{ . s;/L ck/flw sfddf nflu xf]nL < ljr/L d/L Û dbf{ ;Dd klg Pp6f s'/f eGg] xf]Og, s:tf] tflnd lbPsf] x'Fbf] /x]5 .Ú eGg] ufOu'O{ s'/fx? ;'lgof] . æTo; s]6LnfO{ Tof] n7]a|f] g]tf k'/]sf] 7fpFdf nu]/ uf8 .Æ d]h/n] cfb]z u/]sf] ;'lgof] . w]/}a]/ vnan ePkl5 aftfj/0f zfGt eof] . ljxfg rf/ ah] ;Dd dzfg3f6 h:tf] ;Ggf6f 5fof] . ljxfg rf/ ah] kl5 k]m/L vnan ;'lgg yfNof] . aflx/ hfg] / leq cfpg] qmd rln/Xof] . kfFr hgf dWo] b'O{ hgf y'g'jfx? ufoa ePsf lyP . æpxfFx?nfO{ sxfF nUof] <Æ lht'n] tLghgf dWo Ps hgfnfO{ ;f]Wof] . æ/flt g} zfxL ;]gfn] vfof] . b'j} zxLb x'g' eof] . Ps hgfnfO{ t d}n] aflx/ n}hfg nfu]sf] b]v]“ t/ csf]{nfO{ d¥of] eGg] ufOu'O{ xNnf dfq ;'g“] . n}hfg nfu]sf] b]lvg . cfh /flt dfq rf/ hgf ;fyLx? dfl/g' eof] . xfdL klg slt lbg;Dd afFrf}nf / < lbgdf b'O{ lunf; kfgL / Ps Kn]6 eft dfq lbG5, Ps hgfnfO{ . k|f0f lg:sg klg slt sl7g x'Fbf] /x]5 < oxfFaf6 aflx/ hfg lbg] xf]Og . w]/} oftgf ef]Ug'
  • 4. eGbf t k|f0f lgl:s uP t /fd|} x'GYof] .Æ Ps hgfn] ;fptL u/] . csf]{ Ps hgfn] r'k nfUg] ;+s]t u/]kl5 k]m/L ;a} r'k nfu] . lht'n] /fte/ w]/} k6s cfdfnfO{ ;Demof] . p;n] cfdfsf] dfofn' xft cfkmgf] skfndf d';fl/Psf], cf]9g] s'/f cf]9fO lbPsf], e'mn ldnfO{ lbPsf], st}af6 cfpFbf sDd/af6 s]xL vfg]s'/f lgsfn]/ lbPsf] ;DemL/Xof] . Tof] /ft To;} s6of] . csf]{ lbg ljxfg !) ah]lt/ ToxL w'g aHof] . p;nfO{ dfly af]nfOof] . dfly uPkl5 ;]gfsf] d]h/ afns[i0f ;f]kmfdf a;]sf] lyof] . p;sf] bfFoflt/ b'O{ hgf ;}lgs hjfg xftdf P;=Pn=cf/= ;dft]/ plePsf lyP . d]h/ ;}lgs kf]zfsdf lyof] . p;sf cfFvf ag lj/fnf]sf h:tf lyP . sfg 7'nf lyP / b'j} cfFvfsf cfFlv ef}F hf]l8Psf lyP . gfssf Kjfnx? 7'nf ePsf]n] p cgf}7f] hLj h:tf] b]lvGYof] . gfsdf Pp6f sf]7L lyof] . bfFt xfTtLsf h:tf b]lvGy] . o:tf] dfG5] t dzfg3f6df d'bf{ kf]Ng] sfddf lgs} ;'xfpYof] xf]nf . oxfF b]zsf] /Iff ug]{ lhDd]jf/L s;/L kfof]xf]nf < lht'n] dgdf o:t} s'/f ;f]lr/x]sf] lyof] . d]h/n] h'Fuf d';fb}{ ;f]Wof], æP o'jf sd/]8, slxn]b]lv nfluof] t qmflGtdf <Æ lht' s]xL af]n]g . æeg ;fn] Û slxn] b]lv nflu; qmflGtdf <Æ p;sf] d'v / a'6 Ps} rf]6L rn] . a'6sf] rf]6n] lht' 6]a'ndf ahfl/of] . p;sf] 6fpsf] 6]a'nsf] s'gfdf nfu]/ eNeNtL /ut aUg yfNof] . k]m/L csf]{ a'6 ;Fu} ulh{of] d]h/, æof] b]zdf a;]/ o;} b]znfO{ aaf{b kfg]{ < cftªs k} mnfpg] < >L % nfO{ ufnL ug]{ < dfG5]sf] xTof ub}{ lx8g] < eg t]/f] g]tf sf] xf] <Æ lht' eOdf k5fl/of] . plePsf l;kfxLn] P;=Pn=cf/=sf] gfn d'vdf /fv]/ ædfl/ lbpm, eG5; sL eGb}g; <Æ eGb} d'vdf gfn sf]lr lbof] . d'vaf6 klg /ut aUg yfNof] . cl3Nnf] lbg ljxfg vfPsf] vfgf clxn];Dd s] /xGYof] < k]6df s]xL lyPg . kfgL;Dd klg lbOPsf] lyPg . lht' lgs} s/fof] . ef]sn] xf] jf rf]6n] <
  • 5. cfdfsf] ;Demgfn] xf] jf d]h/sf] 8/n] < p;nfO{ aGb'ssf] s'Gbf, nf7L, a'6 cflbn] lk6]/ lynf] lynf] kfl/of] . ToxfF dg]{ s'/fnfO{ 7"nf] dflgb} gYof] . Ps b'O{ hgf efUodfgL dfq afFRby] . w]/}h;f] oftgfsf] qmddf db{y] . b]z / hgtfsf] /Iff ug]{ eg]/ hgtfsf] s/af6 kflnPsf] ;]gfn] hgtfsf 5f]/f5f]/LnfO{ xTof ul//x]sf] lyof] . d]h/n] eGof], æn}hf, cfh} dnf{ < o;sf] cfGb|f e'F8L lgsfn]/ dfq dfg'{ k5{ .Æ l;kfxLn] lht'nfO{ v'66fn] kN6fP/ pTtfgf] kf¥of] . clg 5ftLdf 5'/Lsf] 6'Kkf]n] 3f]Rof] . lht' e]/L lrTsf/ lgsfNb} lrRofof] . æ;fnf d/]sf] 5}g .Æ l;kfxLn] eGof] . l;kfxLn] v'66fn] lxsf{pFb} eGof],æ p7 ÛÆ lht' crn kl8/Xof] . l;kfxLn] k]m/L æp7 ÛÆ eg]/ a'6n] lxsf{of] . p7g] zlSt eP kf] p7g] . lht' crn kl8/Xof] . d]h/n] hªuLb} eGof] æn}hf p7fP/ .Æ To;kl5 b'O{ hgf l;kfxLn] Ps Ps xft ;dft]/ l3;fb}{ nu]/ y'g'jf sf]7fdf kmofs] . lht' d/]sf] lyPg . dfG5]sf] k|f0f lg:sg w]/} sl7g x'bf]/x]5 . rfx]sf] a]nf k|f0f lg:sb}g t/ slxn] dg{ 8/ nfu]sf] a]nf ;lhn} k|f0f lg:sG5 . lht'sf] hLp zL/ b]lv k}tnf;Dd lynf] lynf] e};s]sf] lyof] . p;n] s'g 7fpFdf b'v]sf] 5}g eg]/ ;f]Rof] . ;fob bfofF xftsf] a'9L cf}nf b'v]sf] lyPg . lbge/ lht' p7g ;s]g . To;} kN6L /Xof] . lbp;f] Ps ah]lt/ rf/ hgfnfO{ Ps÷Ps Kn]6 eft / Ps hu kfgL lbOof] . lht'n] kfgL vfgsf] nflu p7g] k|of; u¥of] t/ ;s]g . c?n] ;xof]u u/]/ kfgL lkpg lbP . lht'n] eft klg vfg ;s]g . c? ltg hgfn] vfO{ ;s]kl5 p;nfO{ vfgsf] nflu ;xof]u u/] . lbzf lk;fj ug{sf] nflu Pp6f Knfli6ssf] afN6L lbOPsf] lyof] . lbzf lk;fan] afN6L el/ bf Ps hgfnfO{ aflx/ lnP/ kmfNg] cg'dtL lbOGYof] . aflx/sf] ;+;f/ s:tf] 5 egL x]g{sf] nflu ;a} hgfn] d hfG5', d hfG5' eGbf /x]5g .
  • 6. To; lbg klg lht' afx]s ltg} hgfn] …d hfg]Ú eGg yfn] . cGtdf Pshgf afN6L lnP/ uP . l;kfxL kl5 nfUof] . ;ftf}F lbgsf] ;fFem lht' To;} kN6L/x]sf] lyof] . p;sf] v'66fsf] Pp6f cf}nf efFlrPsf] lyof] . b'O{j6f bfFt klg efFlrPsf lyP . ;fFemkv Pp6f o'jtL, o'jtL s] egf} aRrLnfO{ NofP/ ToxL sf]7fdf kmoflsof] . d'l:snn] !$ jif{sL :s'n] s]6LnfO{ n5f/k5f/ kfb{} ;}lgs xjNbf/ s'njL/n] ToxL sf]7fdf kmofSb} eGof]–æo;nfO{ ;a}hgf ldn]/ kfnf]kfnf] ub{} :jf:gL agfp Û ;'u'/sL aRrL Û dfcf]jfbL aGg] < t]/f] afa' sxfF 5 eGbf yfxf 5}g eGg] < lsg yfxf 5}g < /ftL yfxf kfp5]; .Æ æs]6L lxSs lxSs ub{} /f]O/x]sL lyO . w]/} a]/ kl5 ?g 5f]8]kl5 hLt'n] ;f]Wof] –æltd|f] gfd s] xf] <Æ ælnnf .Æ p;n] 5f]6f] hjfkm lbO{ . æs] ltdL ljbofyL{ ;ªu7gdf sfd u5{of}F <Æ æcx ulb{g . xfd|f] :s'ndf sf]xL cfPsf 5}gg . d cf7 sIffdf k95' . dnfO{ s]lx yfxf 5}g .Æ ælogLx?n] lsg NofP ltdLnfO{ <Æ æd]/f] a'af dfcf]jfbL x'g'x'G5 . pxfF b'O{ jif{ b]lv 3/df cfpg' ePsf] 5}g . sxfF x'g'x'G5 < s]xL yfxf 5}g .Æ ædnfO{ klg s]xL yfxf 5}g . t/ ;ft lbg klxn] 3/af6} dnfO{ NofPsf x'g . NofP b]lv s'6Ls'6L dfg{ yfnL;s] . cf}Fnf klg efFlrlbP . b'O{j6f bfFt klg efFrL lbP . hLp rnfpg ;lSbg .Æ ædnfO{ klg w]/} s'6] . ufnL klg u/] . kmf]x/ zAb t slt xf] slt, ;'Gg klg g;lsg] .Æ lnnfn] lj:tf/} egL . c? tLg hgf dWo Pp6fn] lj:tf/} eGof] æh] ;f]w] klg w]/} gaf]Ng' . ;ªu7gsf af/]df ;f]w] eg] yfxf 5}g eGg', 3/sf s'/fx? ;f]w] eg] ;To;To atfpg' . gfg' ltdL o:tL lgrf]/] b'w cfpnf h:tL 5f} . oL e'tx?n] sfFr} vfG5g xf]nf . x] b}j Û s] cTofrf/ b]Vg' k¥of] <Æ
  • 7. a'6sf] cfjfh ;'g] kl5 r'k nfUg] Ozf/f u/] ;a}n] . ev{/ rf}w jif{ k'u]sL uf]/L, kftnf] z/L/ ePsL, snsnfpbf] /fd|f] cg'xf/ ePsL :s'n] s]6L b]Vbf d]h/sf] dg s] /xGYof] . /ftL s/Lj bz ah]sf] ;dodf pxL w'g aHof] ækm'nsf] y'Fuf au]/ uof]=======Æ. a'6sf] cfjfh sf]7flt/ glhlsb} cfof] . 9f]sf v'Nof] . Pp6f l;kfxL b]vfk¥of] . p;n] eGof] –æP dlxnf sd/]8 Û cfOh d]h/ ;fkn] af]nfpg' ePsf] 5 .Æ ægfO d hfGg, clxn] .Æ lnnfn] OGsf/ u/L . æhfGg;, d]h/ ;fkn] af]nfpFbf hfGg eGg] ;'u'/sL aRrL ÛÆ otL eGb} xft ;dft]/ l3;fb{} nUof] . s]xL ;do kl5 ;ª;f/ xNnfpg] rLTsf/ ;'lgof]–æd/] afaf Û d/] Û dnfO{ arfpgf]; cfdf Û afaf tkfO{ sxfF x'g'x'G5 < tkfOsL Kof/L 5f]/ LnfO{ zfxL ;]gfsf] xflsdn] xTof ug{ nfUbf ;Dd lsg cfpg' x'Gg < d/] Û d/] Û ========Æ eGg] leqL x[bo b]lv lg:s]sf] cft{gfbn] 3/ k| ltWjlgt eof] . Ps hgf JolSt s8s]sf] ;'lgof], æd'vdf ?dfn sf]r Û s] x]/]sf] 5; <Æ s]xL ;do kl5 cfjfh aGb eof] . jftfj/0fdf cgf}7f] ;Ggf6f 5fof] . ;a}lt/ s'g} k|sf/sf] zAb ;'lgPg . cfh ca ;'Tg kfOg] eof] eGg] nfUof] ;a}nfO{ . To;sf] sl/j Ps 306f kl5 pxL w'g aHof] . ;a}sf] d'6'df cftªs 5fof] . o;j]nf kfnf] cfof] lht'sf] . hLt' dfly k'Ubf lnnf d/ L;s]sL lyO{ . d}nf] tGgfn] u'6'd'6' kf/]/ s'gfdf kmflnPsf] lyof] . p;sf] ld88Lsf] lgnf] km'sf{ aflx/ lg:s]sf] lyof] . d]h/ afns[i0f ;f]kmfdf a;]/ 6]j'ndf v'66f /fv]/ ysfO{ df/L/x]sf] lyof] . hLt'n] p;nfO{ ;To xl/ZrGb| 6]nL >[ªvnfdf b]lvg] r08fn h:t} ePsf] sNKfgf u¥of] . x'g klg To;sf] ?Kf/ªu r08fn;Fu 7fofSs ldNbYof] . hLt'nfO{ b]Vg ;fy s8s]/ eGof], aGb's k8s] h:t} æP
  • 8. s's'/, eg Û t]/f]] 3/df s'g g]tf cfpF5 < s–s;sf] 3/df a}7s x'G5, /ftL /ftL <Æ hLt'n] cfkmgf] clGtd 38L cfPsf] dx;'; u¥of] . s]xL af]n]g . p;n] ;f]Rof] …Tof] s]6LnfO{ d]h/n] df/L xfNof] . cem o;sf] wf]sf] k'u]sf] 5}g . d}n] o;sf] s's[To yfxf kfO{ ;s]“ . o;n] dnfO{ cjZo df5{ . dg'{ dg'{ o;nfO{ klg dfg{ kfP t slt ;Gtf]if x'GYof] . leqaf6 cf}8fx eP/ cfof] . t/ s;/L dfg{] < 3fF6L ;dft' eg] /fFuf]sf] uw{g hqf] 5 . aGb's 5}g . b'O{j6f l;kfxLx? P;=Pn=cf/= ;dft]/ b'O{lt/ plePsf 5g . æs] ;f]r]sf] 5; P ;'u'/ <Æ cfjfh ;Fu;Fu} Ps nft lk7o'Fdf lxsf{of] d]h/n] . p 9'gd'lgb} csf{]lt/sf] ;f]kmfsf] v'66lt/ 9Nof] 5ftLsf] e/df . PsIf0f rf/}lt/ kx]nf] b]lvof] . lj:tf/} cfFvf vf]Nbf ;f]kmfsf] tn Pp6f /utn] s6sl6Ps]f 5'/L b]Vof] . p;n] xft tGsfP/ a]xf]; ePsf] clego ub{] 5'/L a];/L ;dfTof] . d'G6f] a6f/]/ d]h]/lt/ x]¥of] . p cfn:o dfGb} kmf]x/ ufnL ub{} ;f]kmfdf c8]; nfu]s} lyof] . lht'n] hGd e/sf] cfqmf]; / zlSt lgsfNb} ljB't ultn] p7of] / d]h/nfO{ emlD6g k'Uof] . d]h/n] udL{ eP/ sldhsf] b'Oj6f a6g vf]n]/ a;]sf] lyof] . ;Dk"0f{ zlStn] d]h/sf] 5ftLdf 5'/Lsf] df/ k¥of] . hLt'n] cem} 5'/L 5f]8]g, a? z/L/sf] ;Dk"0f{ ef/ 5'/Ldf kfb{} 5'/L w:b} /xof] . Pp6f /fIf;L lrTsf/ ;lxt d]h/n] k]:tf]n rnfof] . uf]nL hLt'sf] k]6sf] jf/kf/ eof] . d]h/ klg 9'gd'lgb} ;f]kmaf6 e'Odf k5fl/ of] . hLt' csf{]lt/ 9Nof] . b'O{hgf l;kfxL cSs g aSs eO{ 6f]nfO /x] . lht'n] pHofnf] cg'xf/ nufpb} eGof] æalxgL lnnf Û ltd|f] xTof/ fnfO{ d}n] dfl/lbP“ . ltdL / d cj cGhfgd} zlxb x'g k'u]sf 5f}F . ltd|f] k|]/0ff gkfPsf] eP of] hNnfbnfO{ d}n] dfg{ ;Sg] lyOg“ .Æ
  • 9. olt eGb} ;Gtf]if k"j{s hLt'n] cfFvf lrlDnof] t/ p;sf] cf]7df cem} d':sfg b]lvb} lyof] . ;dfKt -@)^) ;fn rf}/hxf/L, ?s'd_ @= aGwsL w'nfDd] / vfN6f v'N6L ePsf] sRrL ;8sdf k'/fgf] yf]qf] ;fOsn u'8fpb} d clkm;af6 3/lt/ hfFb} lyP“ . bz jif{ klxn] lsg]sf] ;fOsn r'O{r'O{ cfjfh lgsfnL/x]sf] lyof] . ;8sdf u'8]sf 6«ofS6/ / df]6/ ;fOsnn] p8fPsf] w'nf]sf] d':nf] cfFvf, sfg, gfs / d'vdf kl;/x]sf] lyof] . Ps xftn] ;fOsnsf] Xofl08n ;dfn]/ csf{] xftn] r'/f]6sf] ;sf{] tfGb} r'/f]6sf] w'Fjfdf ;8ssf] w'nf] lj;{g] c;kmn k|of; ul//x]sf] lyP“ . clkm;af6 b'O{ lsnf]ld6/ sRrL ;8sdf uPkl5 s/Lj Ps ;o ld6/ k/ v]tsf] lardf 3/ 5 d]/f] . …6fonn] 5fPsf] k'/fgf] df6f]sf] 3/sf w]/} 6fonx? km'6L;s]sf 5g . jiff{b ;'? x'g s/Lj b'O{ dlxgf afFsL 5 . kf]x/ ;fnsf] jiff{df Knfl:6sn] 5f]k]/ sfd rn]sf] xf] . o;kfnfsf] jiff{ 3/n] y]Unf h:tf] 5} g . 3/af6 d'n ;8s ;Dd cfpg] Ps ;o ld6/ af6f]df klg jiff{sf] ;dodf kfgL el/P/ sd/ ;Dd cfpF5 . To;df df6f] eg{ kfP ;lhn} cfjthfjt ug{ ;lsGYof] . ;/sf/n] o;kfnL tnj / fd|} a9fPsf] lyof] . clxn] 3/sf] 6fon abNg / 3/ cfufl8sf] af6f]df df6f] xfNg ;lsG5 eGg] nfu]sf] lyof] . t/ ahf/ efp o;/L XjfTt} a9of] ls 3/ rnfpg km]/L klg wf} wf} eof] . klxn] hfu]sf] cfzf lg/ fzfdf ablnof] . k|To]s lbgsf] vr{ TolTts} a9bf] 5 . t/sf/L, rfdn, lrgL vfg]t]n, d66L t]nsf] efp a9]/ cfsf; 5f]O;Sof] . s;/L afFRg] < 5f]/Lsf] ljjfx ug{] a]nf eO{ ;Sof] . 5f]/fsf] k9fO{sf] vr{ TolTts}
  • 10. dxªuf] 5 . s;/L vr{ wfGg] xfnf < a8f] s7Lg hdfgf cfof] . s;}n] b'O{ k};f pwf/f] lbb}Fg .Ú o:tf] s'/fx? dgdf v]nfpb} ;fOsn rnfpb} hfFbf af6f]df sf] sf] e]l6P < df]6/;fOsn, 6«fS6/ sltj6f e]l6P < af6f] s;/L sf6]/ cfFP < s]xL ;+emgf e}/x]sf] lyPg, PsfPs st}af6 cfPsf] rsf]{ cfjfhn] em;ªu ePF . æstfjf6 xf], Ps axfb'/ hL <Æ cfjfh cfPlt/ x]bf{ ljkl/t lbzflt/af6 k}bn lx8]/ d]/f ;fyL sfnLaxfb'/ cfO/x]sf lyP . k|fylds ljbofno b]lv xfO:s'n ;Dd ;Fu} k9]sf ;fyL . Ps} jif{ P;=Pn=;L= kf; u/]sf d]/f dLq P;=Pn=;L= kf; u/]/ k9fO{ 5f]8]sf lyP . s]xL ;do k|fylds ljbofnosf lzIfs e} 5f]8]/ Jofkf/df nfu]sf lyP . Jofkf/ lju|]kl5 s]xL ;do af}nfP klg xfn /fhgLltdf nfu]/ ;k|]sf lyP . dgdf v';L nfUof] . afNosfnsf ;fyL;Fu e]6 eP/ ;'vb'vsf s'/f ug'{ cfˆg} lsl;dsf] cfgGb x'G5 . lg:jfy{ 3]63f6 x'G5, k'/fgf sIffsf ;xkf7Lx?;Fusf] e]6 . em6k6 ;fOsnaf6 cf]n]{/ xft ldnfpFb} ;f]w] M æstfaf6 cfpg' ef] sfnLaxfb'/ hL ÛÆ b/f];Fu xft ldnfpFb} pgn] eg] æot}lt/ ufpFdf uPsf] lyPF . b'O{ rf/ 7fpFdf hge]nfx? ul/of] . o:t} ;ªu7g lgdf{0f ub}{ clg tkfOx? h:tf k'/fgf ;fyLx? vf]Hb} klg lxF8]sf] 5' . df}sfn] e]6 eof] . cfpg'xf];, lrof k;ndf a;]/ ukm klg u/f}F, lrof klg lkpFm .Æ dnfO{ klg Hofb} ef]s nfu]sf] lyof] . ljxfg gf} ah] vfPsf] d;'/ f]sf] bfn / eft o; a]nf ;Dd s] l6SYof] < lbp;f] lrof lkpg lg:Sof] eg] b'O{÷rf/ hgf ;fyLx?nfO{ klg lrof v'jfpg' kb{5 . k|lt sk ;ft ?k}ofFn] klg tL;÷rfln; ?k}ofF t vr{ e}xfN5 . a? b'O{ lunf; kfgLn] lbg u'hfg{ ;s]kl5 rfln; ?k}ofFsf ds} / e6df; lnof] eg] kfFr hgfsf] kl/jf/nfO{ gf:tf x'g ;S5 . To;}n] lbpF;f]sf] gf:tf vfg 5f]8]sf] w]/} e};s]sf] lyof] . cfh k'/fgf ;fyLn] Ps lunf; lrof v'jfP kl5 lsg gvfg] < olt ;f]Rb} pgsf] kl5 nfu“], w]/} k'/fgf] lx/
  • 11. f] ;fOsn 8f]¥ofpFb} . s]xL ;do lx8]kl5 Pp6f ss{6 kftfn] cf]t]sf] 5fk|f]df lrof k;n lyof] . ToxL 5fk|f] leq k:of}F . ;fyLn] k;n dflnsnfO{ cfb]z u/] æklxn] Ps Ps lunf; lr;f] kfgL, To; kl5 Ps Ps lunf; lrof / b'O{ b'O{ ;df];f lbg'xf]; .Æ g]kfnuGh gu/sf] glhs} kg]{ Tof] ;fgf] ufpF, udL{ r/d cj:yfdf lyof] . ss{6 kftf tflnP/ ttfPsf] tfjf h:tf] ePsf] lyof] . tftf] /fkn] ubf{ a:g d'l:sn lyof] . kl;gf r'xfpFb} s'/fsf] yfngL ;fyLn] g} u/] . æ5f]/f5f]/L slt hgf 5g < sxfF k95g < slt slt sIffdf k9b5g < slt slt pd]/sf 5g < efpHo"sf] dfOtL stf xf]nf < dfuL ljjfx ls k|]d ljjfx < efpHo"sf bfh'efO{, lbbL alxgLx? slt slt < ;f;" ;;'/f ;s'zn} < cfdf afa' stf x'g'x'G5 < 3/ slxn] agfpg' eof] <Æ cflb cflb k|Zgx? ;f]w] . d}n] cg'zfl;t ljbofyL{n] cfˆgf] lzIfsn] ;f]w]sf k|Zgsf] pTt/ lbP h:t} k|Zgsf pTt/ lbFb} uPF . To; kl5 cfˆgf] klg a]nL lj:tf/ nufP . æ5f]/f b'O{j6f, 7'nf] 5f]/f cfO{=P= k9]sf], kf6L{sf] ufpF sldl6 ;b:o, a'xf/L klg kf6L{d} sfd ug]{, sfG5f] 5f]/f !)±@ df k9b} u/]sf], 3/ agPsf] kfFr jif{ cl3 . rf/ sf]7fsf] kSsL Ps tn], kTgL hfh/sf]6sL, k|]d u/]/ eufO{ NofPsf] 7s'/LsL 5f]/L cflb cflb eg] kl5 pgsf l5d]sLn] /S;L lkP/ ug]{ u/]sf] xNnf, csf{ l5d]sLsL >LdtL k/k'?if;Fu ;Ns]sf] s'/f, pg} l5d]sLsL 5f]/Lsf] c;kmn k|]d / 5f]/fsf] 8«u vfg] afgLÆ cflb s'/fx? u/] . s'/fsfgLsf] qmddf xfdLn] lrof / ;df];f vfO{ ;s]sf lyof}F . dLqn] k]m/L lrof dufP . pgn] cfˆgf] :jf:Yosf] s'/f, 3/ Jojxf/sf s'/f, 5f]/f5f]/L, kTgL, kxf8sf] 3/, l5d]sL ;a}sf s'/f u/]kl5 / fhgLltsf s'/f lgsfn] . clxn] gofF g]kfn lgdf{0f ug]{ qmddf hgtfsf] 7'nf] e"ldsf /x]sf]n] tkfO{sf] ;xof]usf] cfjZostf 5, tkfO{ xfdL b]z / hgtfsf ;d:ofx? a'emg] dfG5]x? b]z / hgtfsf] nflu hLpHofgn]
  • 12. nfUg' k5{ eg] . pgsf s'/f 6'ªlug] s]xL st} nIf0f lyPg . k"j{sf] hfkfg b]lv blIf0f clk|msf;Dd, O/fs / ckmuflg:tfg ;d:of, sf]l/ og k|folåksf] ;d:of, kmsNof08 6fk', dWok"j{sf] hfu/0f cfGbf]ng, kn{ xfj/ 6fk'sf] ;d:of cflbsf] ljifodf atfP . xfnsf] dxfzlSt / fi6« cd]l/sf cfpFbf] krf; jif{ leq c;kmn /fi6«df ktg x'g] / To;j]nf ef/t, rLg / blIf0f clk|msf dxfzlSt /fi6«df kl/jt{g e} ljZj lqw|'jLo x'g] k|jn ;Defjgf JoSt u/] . dnfO{ crDd nfUof] . slt w]/} s'/fx? hfg]sf xf]nfg d]/f dLqn] . ;fob ljZjsf 7'nf 7'nf g]tfg] klg olt hfg]sf 5}gg xf]nf . pgsf] cufl8 d t ;fx|} c1fgL 7xl/P, ev{/ cIf/ lrGg yfn]sf] afns h:tf] . cfk"mnfO{ t 3/ Jojxf/ s;/L rnfpg] eGg] s'/f ;f]Rb} df slxNo} k'm;{b} ePg . cfh w]/} s'/f l;Sg klg kfOof], lrof klg vfOof] . dg dgdf ;Gtf]if} nfu]sf] lyof] . lgs} hftL dflg; nfUof] . ljbofno 5'6]kl5 o;/L ;Fu} a;]/ s'/fsfgL ul/Psf] lyPg . ldqsf] s'/f 6'ªlubf ;fFemsf] ;ft ahL ;s]sf] lyof] . lrof k;n] klg lbSs ePsf] lyof] xf]nf, k6s k6s x]b{Yof] . ltg ltg sk lrof / rf/ rf/j6f ;df];f vfO;lsPsf] lyof] . d]/f] klg 3/df h?/L sfd lyof], rfF8} hfg'kg]{, aNn kf] ;lDemg k'u“] . d]/f ldq sfnLaxfb'/ p7]/ ;a} h]jx? 5fd]/ k};f /fv]sf] kz{ t stf v;]5, dnfO{ Ifdf ug'{xf]nf . cfhnfO{ lrof gf:tfsf] k};f tkfO{n] ltg'{xf]nf . k]m/L s'g} lbg d lt/f}Fnf . n t d uP“ eGb} xft ldnfP/ aflx/ lgl:sP clg km6fkm6 lxFl8 klg xfn] . d}n] s]xL eGg] ;do g} kfOg . pgL uPsf] lt/ x]l//x“] dfq . lrof gf:tfsf] /sd aof;L ?k}ofF ePsf] /x]5 . cfk"m;Fu s]jn rfln; ?k}ofF dfq lyof] . ToxL rfln; ?k}ofF lgsfn]/ k;n]nfO{ lbFb} ljGtL u/] æ;fx'hL, d ;Fu clxn] olt dfq 5, of] lng'xf]; . afFsL k};f ef]nL cflkm; hfFbf lbg]5' .Æ
  • 13. ;fx'n] hªlub} eGof] æk};f gx'g] dfG5]n] tLg÷tLg sk lrof / rf/ rf/ j6f ;df];f lsg vfg] < Ps÷Ps sk lrof vfP x'Fb}gYof] < xf]6ndf a;]/ tLg 306f;Dd lsrlsr s'/f ug]{, c? klg u|fxs cfpF5g, 7fpF 5f]8g'k5{ eGg] s'/f klg g;f]Rg] . clxn] k};f 5}g eGg] < v'?Ss k};f lgsfNgf]; .Æ d}n] k]m/L cg'go u/] æ;fyLn] lrof vfpF eg] . cfk}m k};f b]nfg eGg] ;f]r]“ . k'/fgf ;Fu} k9]sf ;fyL;Fu e]6 ePkl5 lrof lkpg hfp“ eGbf hfGg s;/L eGg] < pgn] o:tf] Jojxf/ unf{g eg]/ ;f]Flrg . d]/ f] ToxL uNtL eof] . d j]dfg ug]{ dfG5] xf]Og . cfh;Dd s;}sf] Ps ;'Ssf 7u]sf] 5}g . a? Ps 5fs ef]s} a;]sf] 5' . tkfOsf] k};f ltg]{5' . dnfO{ hfg lbg'xf]; .Æ p;n] dfg]g . b]jL b]jtfsf] gfddf s;d vfFbf klg 5f]8]g . cGtdf aofln; ?k}ofFsf] nflu cfˆgf] bz jif{ b]lv r9b} cfPsf] k'/fgf] lx/f] ;fOsn aGwsL /fv]/ sl7g kfOnf rfNb} 3/lt/ nfu]F . @)^* df3 $= cfj/0f ev{/} alKtid kfPsf gj lqmlZrogx?n] rr{sf] xn el/e/fp lyof] . h]i7 dlxgfsf] udL{n] g]kfnuGh zx/sf] a;kfs{sf] glhs} /x]sf] To; xnsf] 5t tftf] eP/ kªvfx?n] tftf] xfjf kmfln/x]sf lyP . ;a} sf] hLpaf6 tktk kl;gf r'lx/x]sf] lyof] t/ eSthgx? udL{sf] kjf{x gu/L k|jrg ;'Ggdf dUg lyP dfgf} k/d]Zj/sf] k|tfkn] pgLx? nfO{ udL{af6 arfPsf] xf]; . lxpF h:tf] ;]tf] kf]zfsdf kmfb/ OGb| s'df/ ;flRrs} b]jb"t h:t} b]lvPsf lyP . pgsf] cg'xf/ wkSs an]sf] lyof] . pgn] o;/L k|jrg lbO /x]sf lyP dfgf}F pgL k|e' O{z' ;Fu a;]/ ;a} s'/f cfk}mn] k|ToIf b]v]sf lyP . pgL elg/x]sf lyP
  • 14. æofO/; gfp u/]sf ;ef3/sf zf;sn] cfkmgL PSnL 5f]/L dg{ nfu]sf]n] cfˆgf] 3/df uO lbgsf nflu k|e' O{z'nfO{ ljlGt ul/ / x]sf lyP . To;}j]nf Pshgf JolSt cfP/ eGof] k|e'nfO{ si6 lbg' kb}{g lsgls s]6L d/L ;s]sL 5] . k|e'n] eGg' eof], g8/fp s]an ljZjf; u/, Tof] lgsf] x'g]5 . ofO/;sf] 3/df uP/ k|e"n] d/]sL s]6Lsf] xft ;dft]/ eGg' eof] …d]/L 5f]/L p7 .Ú To;sf] k|f0f kmSof]{ / Tof] t'? Gt} p7L .Æ kmfb/n] s;/L k|e' O{z'n] s'i6 /f]u nfu]sf] dflg;sf] /f]u lgsf] kfg'{ eof], s;/L kIff3ft ePsf] JolStnfO{ lgsf] kfg'{ eof], s;/L ljwjfsf] d]/]sf] 5f]/fnfO{ lhjLt agfpg' eof] eGg] s'/f lgs} efjk"0f{ tl/sfn] atfP . …pxfF d/]sf] tLg lbgdf k]m/L ljptg' eof] . pxfF k/dfTd k/d]Zj/sf k'q ePsf]n] pxfF hLljt gbL x'g' x'G5 .Ú pgn] eg] . pgsf] k|jrgn] dflg;x? dGqd'Uw x'Gy] . afFs] lhNnf e/L O{zfO wd{ dfGg] dflg;x?sf] ;ªVof al9 /x]sf] lyof] . rr{df k|fy{gf ug{ cfpg] dflg;x? lbg lbg} al9 /x]sf lyP . …kmfb/ OGb| s'df/ rdTsf/L 5g, pgL cfsfzdf p8g ;S5g, cGt/Wofg x'g ;S5g, pgn] 5f]P kl5 h:tf] ;'s} /f]u klg lgsf] x'G5Ú eGy] dflg;x? . cfh eGbf bz jif{ cl3 lqmlZrog wd{ ckgfPsf OGb| s'df/ zdf{n] cfhef]nL zdf{ n]Vg 5f]8]sf lyP . pgsf] ;lqmotfdf w]/} 7fpFdf ehg d08nLx? :yfkgf ePsf lyP . k|To]s zlgjf/ ehg d08nLdf hfg', gofF JolStx?nfO{ jlKtidf lbP/ lqmlZrog wd{df k| j]z u/fpg', gofF gofF ehg d08nLx? :yfkgf ug'{, lqmlZrog wd{df k|j]z u/]sf JolStx?nfO{ ljleGg ;xof]ux? h'6fpg' pgsf sfo{x? lyP . bz jif{d} pgsf] cWoog, wd{ k|ltsf] lgi7f, cfbz{ rl/q, OdfGbfl/tf, dfgj ;]jf, lgZkIftf, lqmoflzntf h:tf u'0fx?n] ubf{ pgsf] b]z leq 7'nf] rrf{ rn]sf] lyof] . pgnfO{ ;flRrs} k|e' O{z' klg eGg yfn]sf lyP, sltn] .
  • 15. skf; h:t} ;]tf] kf]zfs nufP/ ;8sdf lxF8bf dflg;x? >bwfn] lz/ e'msfpFy] . pgsf] kfpdf k/]/ k|e' bof ug'{xf]; eGby] . kmfb/ klg b'j} xftn] eStnfO{ ;dft]/ p7fpFy] / eGy] æafa' zfGt xf]pm, k/d]Zj/n] ;a} s'/f 7Ls ug'{x'G5 .Æ pgL /ftf] 6Lsf nufpg', d'tL{ k"hf ug'{, cfkmGtx? dbf{ h'7f] afg'{, lsl/of ug'{, b;}F ltxf/ h:tf] rf8kj{x? dgfpg' 7"nf] kfk ;DemGy], To;}n] lxGb' wd{ dfGg] cfkmgf cfdf afa' / cfkmGtsxfF hfb}gy] . lxGb'x?;Fu ;DaGw /fVg' eg]sf] ;}tfgnfO{ v';L kfg'{ xf] eGy] pgL . pgsf] k|jrg nuftf/ rln/x]sf] lyof] . pgn] elg/x]sf lyP æO{zfk"j{ $))$ df k/d]Zj/n] o; a|Xdf08sf] /rgf ug'{eof] . hLjhGt'x?sf] /rgf ug'{eof] . cfbd eGg] klxnf] dfgjsf] lgdf{0f ug'{ eof] clg cfbdsf] b]a|] s/ªuaf6 xAaf eGg] :qLsf] klg /rgf ug'{eof] . b'j}nfO{ :ju{sf] au}rf O8gdf 5f]l8lbg' eof] .============== cflb cflb .Æ ækmfb/, xfd|f] lj1fg k9fpg] ;/n] t k[YjLsf] pTklTt ePsf] rf/ c/a ;f7L s/f]8 jif{ eof] eGg'x'G5 .Æ Ps hgf s]6fn] p7]/ eGof] . ;a} eSthgx?n] s]6fnfO{ ufnL u/] . …k|e'sf] s'/f sf6g' x'Fb}g, k/d]Zj/n] b08 lbg'x'G5 . pxfF k/d]Zj/sf b"t x'g'x'G5 . ltdLnfO{ s] yfxf < a9L hfGg] gxf]pÚ eg]/ r'k nfUg eg] . s]6fsf] gfd ljdn lyof] . sf/sfFbf] lt/ 3/ lyof] . wDaf]emL pRr df=lj=df sIff ( df k9Yof] . sIffdf ;w}F k|yd x'g] ub{Yof] . p;n] kmfb/sf] s'/f ljZjf; ug{ ;s]g . k/d]Zj/n] dflg; agfpg' eof] eg] lsg lj1fg k9fpg] ;/n] dflg;sf] ljsf; afFb/af6 ePsf] lyof] eg]sf xf]nfg < p;n] cfkmgf] v'Nb'nL d]6fpg km]/L h'?Ss p7]/ s/fof] ækmfb/ dflg; t afFb/af6 ljsf; ePsf] xf]Og / <Æ kmfb/n] s]6flt/ cf}nf b]vfpb} eg] æafOandf n]v]sf] s'/f sxL em'6f] x'G5 < oxfF ;}tfgn] cfkmgf] b"t k7fPsf] 5 . To;nfO{ aflx/ k7fpg'xf]; . gq eg] xfdL ;a}nfO{ k/d]Zj/n] cjZo b08 lbg'x'g]5 .Æ
  • 16. b'O{hgf alnof JolStn] s]6fnfO{ l3Rofpb} aflx/ lgsfln lbP . kmfb/sf] k|jrg rln g} /xof] . ljdnnfO{ lsg xf] kmfb/ OGb|s'df/sf] s'/fdf ljZjf; nflu/x]sf] lyPg . d/]sf] JolSt km]/L ljplemg ;S5 eGg] s'/f afOandf sxfF n]v]sf] xf]nf < To:tf] em'6f] s'/f . olt w]/} dflg;x? em'6f] s'/f ;'g]/ klg k|Zg lsg ub{}gg < pN6} k|Zg ;f]Wg] dfG5]nfO{ ufnL u5{g . s] crDd xf] < p;n] kmfb/;Fu Pp6f afOan dfu]/ k9g] ljrf/ u¥of] . p ;fFemkv kmfb/sf] cfjf;df uof] . kmfb/sf] cfjf; rr{ eGbf s]xL k/ sDkfp08 ;lxtsf] 7"nf] b'O{tn] 3/df lyof] . ToxfF dfG5]sf] cfjthfjt eO/xGYof] . leq k:bf kl/ro kq b]vfpg' kYof]{ . ;fFem cf7 ah] b]lv ljxfg kfFr ah];Dd s;}nfO{ klg leq k|j]z ug{ lbOb} gYof] . ljdn ;fFem kfFr ah] lt/ ToxfF hfFbf u]6kfn]n] leq k:g lbPg . p sDkfp08sf] rf/}lt/ 3'Dbf 3/sf] k5fl8 k66L kvf{nsf] cf8df Pp6f cfFksf] ?v lyof] . ToxL ?vsf] ;xf/faf6 kvf{ndf r9]/ leq s'bof] . aflx/ sf]xL dfG5] lyPg . leq sf]7fdf eg] dflg; af]n]sf], xfF;]sf] ;'lgGYof] . Pp6f sf]7fdf leq dflg; af]n]sf] ;'g]/ 9f]sf 9s 9s kf¥of] t/ s;}n] 9f]sf vf]n]g . emofnaf6 leq x]bf{ cfkmg} sIffsL Pp6L s]6L kmfb/;Fu a;]sf] b]Vof] . p km]/L 9f]sf 9s9s kfg{ yfNof] . kmfb/ OGbs'df/ aflx/ lg:s]/ æsf] xf] <Æ egL s/fP . æxh"/ d afOan dfUg cfPsf], ljdn .Æ p;n] eGof] . kmfb/ s8lsg yfn] æ8]le8, cf] 8]le8 Û of] stfaf6 cfof] < s] x]5f}{ ltdLx? <Æ Pp6f cUnf], sfnf] dflg; cfP/ ljdnnfO{ Ps yKk8 nufof], clg n5f/ k5f/ kfb{} u]6aflx/ lgsfNof] . kfn]nfO{ ufnL u¥of] . kfn]n] cfkm'n] of] s]6fnfO{ klxn] g} k:g glbPsf] eGof] . ljdnnfO{ ca b]vf kl/; eg] lhpFbf] hfFb}g; eg]/ r]tfjgL lbof] .
  • 17. ef]lnkN6 :s'n uPkl5 ljdnn] Tof] s]6LnfO{ PsfGtdf af]nfP/ ;f]Wof]–æsdnf, ltdL, lxhf] ;fFem kmfb/sf] cfjf;df uPsL lyof} <Æ æcxF, uPsL lyOg, lsg / <Æ ædnfO{ afOan rflxPsf] lyof], ltdL ToxfF hfg] eP km]/L hfFbf NofOlbGYof} ls eg]/ .Æ æxf]Og , d ToxfF lsg hfg] < uPsL lyOg .Æ b'a} sIffdf uP . ljdnnfO{ kmfb/k|lt emg ;+sf nfUg yfNof] . kmfb/sf] ultljlw dfly lgu/fgL /fVg yfNof] . kmfb/ Tolt 7'nf] 3/df a:5g . aflx/ lg:sbf sf/df lg:sG5g . 7'nf7'nf dflg; ;Fu pgsf] lrghfg, p7a; 5 . pgsf] cl3kl5 ;w}F dflg;x?sf] eL8 x'G5 . lhNnfsf 7'nf7'nf g]tf, xflsdx? klg pgL b]lv 8/fpF5g . of] dflg; olt zlStzfnL s;/L eof] < crDd lyof] . kf]k j]g]l8S6;Fu l;w} pgsf] 6]lnkmf]g aftf{ x'G5 eGy] dflg;x? . kmfb/n] s'g} dflg;nfO{ b'v kbf{ e]6 u5{g, cfly{s ;xof]u klg u5{g . sf]xL lj/fdL kbf{ lgz'Ns cf}iflw pkrf/ ug{], xl:k6n k'¥ofpg] / yk pkrf/sf] Joj:yf ug]{ u5{g . c88f cbfntdf s'g} ;d:of k¥of] eg] dflg;x? kmfb/ OGb|s'df/nfO{ u'xfg{ k'U5g . pgsf] Pp6f kmf]gsf] e/df sfd x'G5 . o;/L o; If]qdf pgL otL nf]sk|Lo ePsf lyP ls pgsf] lj?4 af]Ng] dflg;nfO{ c?x?n] Hofg} lng j]/ nfpb} gy] . ljdn aRrf ePsf]n] ar]sf] lyof] . 3/3/df pgsf] :jf:Yosf] sfdgf x'GYof], k|fy{gf x'GYof] . cGo wd{sf dflg;x? wd{ kl/jt{g ul// x]sf lyP . dflg;sf 3/3/df, ul/asf e'mkl8x?df, hxfF klg kmfb/ OGb| s'df/nfO{ b]Vg ;lsGYof] . s'i6/f]u / 6L=aL=sf lj/fdLx?sf nflu ;Nnfx lbg] / c:ktfn k'¥ofpg ;xof]u ug{] Ph]G6x? ufpF ufpFdf lyP . dfgf} g]kfn uGh gu/ / o;sf j/k/sf ufpFx?df k|e' Oz'sf] k'gh{Gd ePsf] 5 . pgnfO{ dflg;x? k/d]Zj/s} cjtf/ dfGg
  • 18. yfn]sf lyP . ufpF3/df hfFbf dflg;x? pgsf] kfpdf 3f]K6f] k/]/ cflzjf{b dfUy] . kmfb/sf] ;]jf efjaf6 ;a} a'blwhLjL, kqsf/, sd{rf/L, k|zf;sx?, g]tfx?, lzIfs, Jofkf/L cfZro{rlst lyP . of] gu/df pgn] u/]]sf] dfgj;]jf ljZjs} gd"gf ag]sf] lyof] . pgn] lqml:rog wd{ dfGg] JolStx?nfO{ yk k|lzIf0fsf nflu o'/f]k / cd]l/ sf k7fpg] uy{] . sltnfO{ ljleGg b]zdf /f]huf/Ldf klg nufPsf lyP . tL ;a}sf] ljj/0f lyof], pgL;Fu . Tof] ljj/0f k|jrgsf] ;dodf pbfx/0fsf ?kdf JoSt ub{y] . To:tf] dxfg JolStaf6 s]xL uNtL, sdhf]/L x'G5 eGg] s'/f s;n] ljZjf; ug{ ;S5 < k/d]Zj/n] a? slxn]sfFxL s]xL g/fd|f] unf{g t/ kmfb/sf] xftaf6 s;}sf] s'enf] x'Fb}g / x'g]5}g eGg] s'/fdf dflg;x?df k"0f{ ljZjf; lyof] . zlgjf/sf] lbg lyof] . kmfb/ OGb| s'df/ rr{df e]nf ePsf eStx?sf] cfufl8 lxpF emF} 6lNsg] ;]tf] jZqdf dGrdf plePsf lyP , dfgf}F ;fIfft k/d]Zj/ g} :ju{af6 cf]n]{sf x'g . pgsf] skfn / bf/ Lh'ªuf sfnf / nfdf lyP . r:dfsf] dflyaf6 x]/]sf lyP . cUnf] / ul7nf] vfOnfUbf] z/L/ lyof] . pgsf] k5fl8sf] leTtfdf O{zfdl;xsf] qm;df 6fluPsf] 7"nf] tl:j/ em'l08Psf] lyof] . pgL k|lzIf0f lbO/x]sf lyP, æk|e' Oz'n] eGg'eof] …x]/ d rfF8} cfpFb}5', d]/f] Ogfd dl;t 5 / d k|To]snfO{ p;n] u/]sf] sfdcg';f/ lbg]5' . d cNkmf / cf]d]uf 5' . d bfpbsf] d"n / ;Gtfg, clg ljxfgsf] rlDsnf] tf/f 5' . d hLljt gbL x'F, h;n] hLljt gbLsf] kfgL lkp5, p km]/L ltvf{pg' kg{] 5}g . To;}n] tkfO{x? ;a}n] k|e'sf] ;'–;dfrf/ k|To]s JolStsf] 3/df k'¥ofpg'xf]; , tkfO{x? ;a} OZj/sf] /fHodf k|j]z kfpg' x'g]5 .Æ ;a}n] cfldg cfldg eg] . k|jrg ;'Gg ljdn klg uPsf] lyof] . k|jrg ;lsPkl5 ;a} cf– cfkmgf] 3/lt/ nfu] . ljdn glhs} cDafsf] af]6df r9]sf] lyof] . kmfb/ ;aeGbf kl5 sf/df cfP . ljdnn] piff eGg] csL{ s]6L sf/df kmfb/;Fu a;]/ hfFb} u/]sf] b]Vof] . ef]nL kN6 piffnfO{ e]6]/ eGof]–
  • 19. æpiff, s] ltdL lxhf] rr{df uPsL lyof} .Æ æuPsL lyP“, lsg <Æ æk|jrg ;lsPkl5 sxfF uof} <Æ æ3/lt/ uPsL lyP“ .Æ æltdLnfO{ d}n] kmfb/;Fu sf/df uPsf] b]v]sf] lyP . xf] ls xf]Og, g9f6L eg t ÛÆ ægx'g] s'/f gu/ . d sxfF kmfb/;Fu hfg] <Æ b'a} 3/lt/ nfu] . ljdnn] slxn] sf], slxn] sf] w]/} slnnf s]6Lx? kmfb/sf] sf/df a;]/ uPsf] b]Vg] ub{Yof] . of] s'/f c? NffO{ eGbf s;}n] jf:tf ub{}gy] . kmfb/;Fu sf]xL hfFb}df g/fd|f] ;f]Rg klg ;lsb}gYof] . pgsf] ;a}df bofb[li6 ;dfg lyof] . s]6Lx? NffO{ ;f]Wof] eg] kmfb/;Fu uPsf] s'/f eGb}gy] . ljdnnfO{ eg] kmfb/ k| lt c;fWo ;ªsf nfUg] ub{Yof] . t/ s] ug{] < s;}nfO{ egf} eg] k| e'nfO{ b'j{rg af]n]sf] eg]/ s'6]/ df5{g dflg;x? . afFs] lhNnfsf ljleGg 7fpFx?af6 s]6Lx? x/fPsf] ;dfrf/ cfpFYof] . k'ln;sxfF l/kf]6{ btf{ x'GYof] . k'ln;n] cg';Gwfg ub{Yof] t/ x/fPsf s]6Lx? km]nf kfg{ ;Sb}gYof] . s]xL lbgkl5 Tof] s'/f x/fpFb} hfGYof] . kqsf/x?n] tL s'/fx? lj;{Gy] . o:t}df Pslbg sdnf eGg] s]6L x/fPsf] xNnf eof] . Tof] sxfF uO{ s;}n] yfxf kfPg . k'ln;sxfF l/kf]6{ btf{ eof] . k'ln;n] s]xL lbg vf]Hof], km]nf kf/]g . of] s'/f s]xL lbgkl5 TolTts} x/fof] t/ s]6L eg] ;w}Fsf] nflu x/fO{ . oL s'/fx?df kmfb/sf] g} xft 5 eGg]df ljdnnfO{ ljZjf; lyof] . c? dflg;x? eg] c? g} s]6L a]Rg] lu/f]x 5 egL ljZjf; ub{y] . Tof] lu/f]x ef/tLox?sf] xf]nf elg ;a} ef/tLo d"nsf JolStx?;Fu ql;t /xGy]F . ljdnn] k'gM Ps k6s piffnO{ e]6]/ s'/f ug{] ljrf/ u¥of] . Ps lbg piffnfO{{ eGof]], æpiff ltdL g9f6L eg t, ltdL Tof] lbg kmfb/sf] ufl8df uPsL lyof} ls lyOgf} <Æ
  • 20. piffn] l/;fpb} egL, æljdn ltdL af}Nffpg t nfu}gf} < d sxfF kmfb/sf] uf8Ldf hfg] < of] s'/f kmfb/sxfF k'Uof] eg] pxfFn] s] ;f]Rg' xf]nf < c? dflg;n] ltdLnfO{ afFsL /fVg] 5}gg . pxfF h:tf] b]jtfnfO{ ;ªsf ug{] < ca b]lv o:tf] s'/f gu/ d l;t . d ;xGg a'emof} <Æ ljdn ghjfkm eof] . p;nfO{ cfkmg} cfFvfsf] bf]if xf]nf, e|d k/]sf] xf]nf eGg] nfUof] . t/ sdnf stf x/fO{ < of] s'/f kTtf nufpg dg nfUof] p;nfO{ . cfhef]ln ljdnnfO{ oxL s'/fn] vfO/x]sf] lyof] . k9g klg dg nfUb}gYof] . Tof] yfOs6 skfn ePsL uf]/L / snsnfpbL sdnf eGg] s]6Lsf] cg'xf/ p;sf] cfFvfdf gfFRg yfNbYof] . ;w}F sIffdf bf];|f] a]Grdf a:g] uyL{ . slxn] sfFxL ul0ftsf k|Zgx? ljdn;Fu ;f]Wg] ub{YoL . kmfb/sf] sf]7fdf p;n] b]v]sf] ;fFRr} h:tf] nfUof] t/ e|d eP h:tf] klg nfUof] . To;/L st} hfg] pd]/ klg ePsf] lyPg . rl/q klg t To:tf] lyPg . p;n] kmfb/nfO{ g} zªsf ug{ nfUof] . p;n] dlxgf} k|of; ubf{ aNn tLg hgf ljZjf; ug{ ;lsg] ;fyLx? agfof] . tL tLghgfdf p;s} sIffsf xl/, lzj, / cd/ lyP . tL tLghgf Ps lbg ;fFem kv ahf/af6 3/lt/ cfpFb} ubf{ b'Ohgf s]6Lx? kmfb/sf] ufl8af6 cf]n{]sf] b]v]F, h;df Pshgf /]vf gfdsL cd/sL dg kg{] ;fyL lyO{ . of] s'/f ljdnnfO{ eGg' k5{ eg]/ ljdnsxfF uP . ljdnn] w]/} k6s o:t} 36gf b]v]sf] x'gn] rf/hgfdf ldqtf eof] . rf/} hgfn] kmfb/sf] lrof] rrf{] ug{] lgwf] u/] . Ps lbg ;fFem kv k'gM piffnfO{ kmfb/sf] uf8Laf6 cf]ln{b} u/]sf] b]Vof], ljdnn] . Tof] ;]tf] af]n]/f] uf8L ;lhn} lrGg ;lsGYof] . uf8L kms{]kl5 piff km6fkm6 3/lt/ xflgO{ . ljdnn] bf}l8b} uP/ piffsf] af6f] 5]Sof] / s8f :j/df eGof]–æpiff, ltdL cfh daf6 kG5]/ hfg ;lSbgf} . nf} eg ltdL sxfFaf6 cfof} <Æ æd hxfFaf6 cfpF, ltdLnfO{ s] rf;f] <Æ
  • 21. ædnfO{{ rf;f] 5, rfF8} eg .Æ æd]/f] af]6f] 5f]8, d s/fO{ lbG5' .Æ æd klg ;a};Fu s/fpFb} lx85', piff kmfb/;Fu ;w}F 3'Dg hfG5] eg]/ .Æ æltdL;Fu s] k|df0f 5 < ltd|f] s'/f s;n] kTofpF5 <Æ æd}n] ev{/ kmfb/sf] uf8Laf6 cf]n{]sf] b]v]F, oxL xf] k| df0f . ;a};Fu eGb} lx8of] eg] s;}n] cj:o kTofpnf .Æ piff l;lyn eO{ . g/d eP/ egL –æljdn emu8f gu/, clxn] dnfO{ l9nf eO;Sof], 3/ hfg b]p . d csf{] lbg ltdL;Fu s'/f u? Fnf .Æ æTo;f] eG5of} eg] d klg dfG5' .Æ ljdnn] olt eGb} af6f] 5f]l8lbof] . To;sf] b'O lbg kl5 PsfGtdf ljdnnfO{ e]6]/ piffn] egL–æx]/ ljdn, dnfO{ 7"nf] cK7]/f]df kfb{}5f} . d Tof] lbg kmfb/sf] cfjf;af6} cfPsL lyP“ . of] s'/f s;}nfO{ gegL b]p x} . gq eg] ca kmfb/n] dnfO{ slxn] klg ;xof]u ug'{ x'g] 5}g .Æ ækmfb/n] ltdLNfO{ s] ;xof]u u/]sf 5g / <Æ æw]/} ;xof]u ug'{ x'G5 k|e'n] . d lj/fdL x'Fbf k6s k6s d]/f] 3/ df uP/ cf}iflw pkrf/ u/fpg' eof] . k|To]s k6s k};fsf] cfjZos kbf{ d ToxfF hfG5' . pxfFn] cfjZostf cg';f/ ;xof]u ug'{x'G5 . pxfFaf6 w]/}n] ;xof]u kfPsf 5g . Tof] lbg klg d}n] sk8f lsGgsf nflu s]xL /sd dfu]sL lyP“ . pxfFsf] cfb]z 5 ls of] s'/f s;} nfO{ eGg' x'Fb}g . eg]sf] yfxf ePdf csf{] k6s ;xof]u ug{'x'g] 5}g .Æ æltdLn] clxn] ;Dd sltk6s ?k}of kfof}F < hDdf slt /sd eof] <Æ æcf}iflw pkrf/, cGo ;xof]u u/]/ kGw| aL; xhf/ ;Dd eof] xf]nf .Æ
  • 22. æof] s'/f ltd|f] 3/df yfxf 5 <Æ æ;a}nfO{ yfxf 5 .Æ ækmfb/n] af]nfP kl5 hfG5of} ls cfkmF} hfG5of}F <Æ æclxn] ;Dd d cfkm}F uPsL 5' . pxfF 3/d} cfP/ klg ;xof]u ug'{ x'G5 . t/ cfpFbf] zlgjf/ ;fFem pxfFn] dnfO{ af]nfpg' ePsf] 5 . Tof] s'/f klg s;}nfO{ geGg] cfb]z 5 .Æ æx]/ piff, w]/} s]6Lx? x/fPsf 5g . sdnf x/fP b]lv d w]/} b'MvL 5' . sdnfnfO{ kmfb/sf] cfjf;df b]v]sf] lyPF d}n] . ;f]w]sf] klg lyPF . p;n] xf]Og eg]/ 6f/]sL lyO{ . t/ To;sf] b'O{ dlxgf leq Tof] x/fO{ . ltdLnfO{ klg kmfb/n] a]rL b]nfg . zlgjf/ uPkl5 3/df eg]/ hfp, ToxfF /ftL gj;, ufl8df /fv]/ ?k}l8xflt/ lng yfNof] eg] hfGg eg]/ 3/ kms{ ,Æ æpxfF h:tf] b]jtfaf6 To:tf] sfd x'g} ;Sb}g . ltdLn] To:tf] zªsf gu/ .Æ olt s'/f ePkl5 b'a} cf–cfkmgf] 3/lt/ nfu] . ljdnn] cfkmgf ltg}hgf ;fyL;Fu of] s'/f eGof] . Tof] zlgjf/ s] ug{] eg]/ 5nkmn u/] . rf/}hgfn] zlgjf/ ;fFem kmfb/sf] cfjf;sf] lgu/fgL ug{] lgwf] u/] . lglZrt lbg cfPkl5 rf/}hgf ;fyLx? ;fFem kfFr ah]lt/ kmfb/ sf] cfjf;lt/ hfg] af6f]df kg{] lrofk;n, skfn sf6g] 7fpF h'Ttf 6fNg] 7fpF, ljleGg axfgf ub{] 6xNg yfn], s;}n] zªsf gug{] u/L . kfFr ah]b]lv s]6Lx? cfpg yfn] . ;fFem ;Dd /]vf, piff nufot * hgf s]6Lx?, sf]xL k}bn, sf]xL uf8Ldf cfO;s]ssf lyP . u]6af6 s]6Lx? leq uPsf] b]v] t/ aflx/ sf]xL klg cfPgg . cl3kl5 / ftkg'{ cl3 g} s]6Lx?nfO{ 3/df k'¥ofpg] ul/Gyf] t/ cfh /ft kbf{ ;Dd s'g} klg s]6L aflx/ lg:s]sf] b]lvPg . ljdnn] tLghgf s]6fx?nfO{ ToxL lgu/fgL ug{ 5f]8]/ k|x/L sfof{nodf uof] . k|x/L sfof{nodf b]v]sf] ;a} s'/f atfpFbf klg pN6} p;nfO{ ufln u/]/ k7fOof] .
  • 23. ljdn kms]{/ k]ml/ ;fyLx? ePsf] 7fpFdf uof] . /ftsf] bz ah]lt/ Pp6f uf8L cfP/ kmfb/sf] cfjf; leq k|j]z u¥of] . ljdn glhs}sf] cfFksf] ?vdf r9of] . uf8Laf6 $ hgf x66fs66f JolStx? lgl:sP . tL dflg;x?n] s]xL af]/fx? uf8Ldf /fVg nfu] . ljdn k]m/L bf}8]/ k|x/L sfof{no uof] . p;n] kmfb/sf] cfjf;df rf]/x? k|j]z u/]sf] atfof] . Tof] ;'g]kl5 xtf/ xtf/ k|x/Lx? Totf nfu] . k|x/L 6f]nL kmfb/sf] cfjf;df k'Ubf uf8L u]6af6 aflx/ lg:sg} nfu]sf] lyof] . k|x/Ln] uf8L /f]s]/ To;df /x]sf JolStx? nfO{ lgoGq0fdf lnof] . kmfb/sf] cfjf;nfO{ rf/}lt/af6 3]/f xfln ;lsPsf] lyof] . uf8Ldf vfgtnf;L ubf{ kfFr af]/f r/; / a]xf]; kfl/Psf * hgf s]6Lx? e]l6P . ltgLx?nfO{ xl:k6n n}hfg] Joj:yf ul/of] . aNn kmfb/ OGb| s'df/nfO{ of] s'/fsf] hfgsf/L eof] . p;n] k| x/Lx?nfO{ …ljgf sf/0f lsg cfPsf] egLÚ s8lsof] . …tkfO{sf] 3/df rf]/ k;]sf] eGg] va/ kfP/ cfPsf] t/ oxfF cs} { s'/f e]l6Psf]n] tkfO{sf] cfjf; vfgtnf;L lng' kg]{ eof]Ú egL k|x/Ln] hfgsf/L u/fof] . kmfb/n] /f]Sbf /f]Sb} k|x/L 6f]nL leq k:of] . leq cfjf;sf] vfg tnf;L ubf{ s]xL r/;sf kfs]6x?, a|fpg ;'u/sf] Ps af]/f, cfOdfO{sf kf]zfsx?, ljleGg sfuhkqx? k'ln;n] hkmt u¥of] . To;df ljleGg ck/fwL ;d"xsf kmf]g gDa/x?, dxTTjk"0f{ uf]Ko ;"rgfx? k|fKt eP . Tof] 3/ wd{sf] cfj/0fdf dfgj t:s/L / nfu' cf}iflwsf] s]Gb| /x]sf] k| dfl0ft eof] . kmfb/ OGb|s'df/ ;lxt ;ft JolSt k|qmfp k/] . b'O{ j6f uf8L, tLgj6f df]6/ ;fOsnx? klg k|x/Ln] hkmt u¥of] . %= ;l/tfsf] ljx] æ;l/tf, P ;l/tf ÛÆ
  • 24. æxh'/ j'jf ÛÆ æotf cfOh t gfgL Û tF ;Fu Pp6f ;Nnfx ug'{ 5 .Æ æx'G5 a'jf, eGg'xf]; g Û s] s'/f xf] <Æ æx]/ gfgL tF ca klRr; jif{ k'lu ;ls; Û t]/f] ljjfx ug]{ pd]/ hfg nflu ;Sof] . t]/f] lbbLsf] aLz jif{s} pd]/df ljjfx ePsf] lyof] . t]/f] k9fO klg ;lsO ;Sof] . lzIfs ePsf] klg tLg jif{ k'Ug nflu;Sof] . hfGg] a'emg] t}F 5]; . ca t hf]/L kf/Ln] klg a'9L sGof eGg yfnL ;s]F . tLg jif{ b]lv t]/f] pd]/ afO; jif{ eGb} cfPsf] 5' . ljjfxsf nflu x]g{ cfPsf w]/} hgfnfO{ kmsf{O xfln; . ca To;f] gu/ 5f]/L, xfdLn] t]/} nflu eg]sf xf}F . s] 5 t]/f] ljrf/ <ls laafx g} gu/ L a:g] dg 5 t]/f] <Æ ;]tL/fdn] eg] . ;l/tfn] udnfdf /x]sf] u'nfkmsf] k'mnlt/ x]b}{ elgg–æa'jf, ljjfx g} gug]{ ljrf/ t xf]Og d]/f] . ;+;f/sf] /Llt cg';f/ g} rNg] ljrf/ 5 d]/f] klg t/ o;df s]xL kl/jt{g eg] cfpFg} kb{5 . ljjfx ug]{ eGb}df cfk"mnfO{ dg} gkg]{, ljrf/df d]n} gvfg], cfkmgf] dgn] gvfPsf] dfG5]l;t s;/L hfg' < k'/fgf] ;8]un]sf] ljrf/ af]s]sf, hf]O{l6ªu|] / gfdb{x?;Fu ljjfx ug'{eGbf ljjfx gu/L a:g' g} /fd|f] xf]nf eG7fG5' d . d k9]n]v]sL 5', cfkmgf] v'66fdf pleg ;Sg] Ifdtf 5, ddf . z/L/ df s'g} vf]6 5}g . d lsg nq]/ a;' < d tkfO{x?sf] af]em aGg] 5}g . a? a'9];sfndf tkfO{x?sf] ;xf/f aGg] 5' . ljjfx gub}{df s] x'G5 / < c?n] s] eG5g eGg] eGbf klg d 7Ls 7fpFdf 5' sL 5}g eg]/ ;f]Rg' / fd|f] nfU5 dnfO{ . cfk'm 7Ls 7fpFdf plePsf] 5' eg] c?n] h] eg] klg s] km/s knf{ / <Æ 5f]/Lsf] skfn d';fb{} ;]tL/fdn] eg]–æltdLx? b'O{j6L 5f]/L xfd|f b'O{ cfFvfsf gfgLx? xf} . t]/f] lbbL ljjfx u/]/ uPkl5 of] 3/sf] bLof] tF g} xf]; . tgePkl5 xfdL s;/L a;f}Fnf eg]/ clxn] g} dg lk8fn] 56k6fpF5 t/ Tof] eg]/ t]/f] hLjg ljufg{ x'Fb}g xfdLn] . ca t}n]
  • 25. ljjfx ug'{k5{ 5f]/L . cfh Pp6f /fd|f] 3/fgsf] k9]n]v]sf] s]6f tFnfO{ x]g{ cfpFb}5 . eg t s] u/f}F <Æ æ7Ls} 5, xh'/n] af]nfPsf] dfG5]nfO{ d}n] /f]Sg x'Fb}g . p;sf] ;a} afgL Jojxf/ / ;f]rfO{ s] 5 < Tof] a'em]/ lg0f{o u/f}nf .Æ ;l/tfn] elgg . ;]tL/fd ?s'd lhNnfsf] klZrddf kg{] rf}/hxf/Lsf :yfoL afl;Gbf x'g . pgsf k'vf{x? k"jL{ kxf8af6 otf cfPsf] * k':tf ljlt;s]sf] 5 . e]/L gbLsf] lsgf/df a;]sf] &)) x]S6/sf] of] a];Ldf 3gfj:tL 5 . oxfF wfg, ux'F, sf]bf] h:tf afnLx? /fd|f] kmNg] x'Fbf w]/} klxnf b]lv dflg;sf] a;f]af; x'Fb} cfPsf] 5 . ;]tL/fdsf afa' ul/a ls;fg lyP . pgsf 5 ;Gtfg dWo] pgL bf];|f] ;Gtfg x'g . ;]tL / fdsf Ps bfh', b'O{ efO{ / b'O{ alxgLx? ;a} ul/a g} 5g . ;]lt /fdsf] ljjfx c7f/ jif{s} pd]/df kbdf;Fu ePsf] lyof] . cfkmgf] s8f d]xgt / kl/>dn] ubf{ pgnfO{ vfgf, nfpg / 5f]/Lx?sf] lzIffdf ;d:of k/]g . h]7L 5f]/L zfGtf :6fkm g;{ k9]/ hflu/] 5g . ljjfx eP/ b'O{ 5f]/fsL cfdf ePsL 5g . sfG5L 5f]/L ;l/tf :gfts tx k'/f u/]/ ufpFs} dfWolds ljbofnodf lzIfs 5g . ;]lt/fdsf] kl/jf/ ;'lv 5 . b'O{ 5f]/Lx? hGdg ;fy ;]lt/fdn] kl/jf/ lgof]hg u/]sf lyP . To;j]nf ufpFdf ;a}n] pgnfO{ ck'tf] / gfdb{ eg]/ luHofPsf lyP . 3/df b'O{j6f e};L, Ps xn uf]?, rf/j6f afv|fx? 5g . kz'x? kfNg] / v]tL kftLsf] sfd ;]lt/fd / kbdfn] cfkmF} u5{g . hfh/sf]6 hfg] d'naf6f]sf] k"j{k66L blIf0f d"n 9f]sf ePsf] ltg tn] 3/ 5 . 3/ k5fl8 uf]7 5 . 3/sf] tnlt/ s]/f, cDaf, gf:klt cflb kmnkm'nsf] au}Frf 5 . kbdf cUnL, uf]/L ;'Gb/ dlxnf x'g . pgL d]xgtL, klt k/ fog, eb| / c;n zLn :jefj ePsL ;f]emL / OdfGbf/ 5g . 5f]/Lx? df pgsf w]/} u'0fx? b]Vg ;lsG5 . ;]lt/fd ul7nf] hLpF8fn ePsf s8f d]xgt ug{ ;Sg] lg8/ / OdfGbf/ dflg; x'g .
  • 26. 3/ cufl8 ;kmf cfFug, km'nsf udnfx? / a:gsf nflu a]Grx? /flvPsf 5g . 3/sf] ;kmfO{ ug{], vfgkLg tof/ ug{] / kfx'gfx? sf] :jfut ug{] sfd ;l/tfn] ul5{g . ;Nofg sfnfufpFsf s[i0fsfGt ;DkGg kl/jf/sf a|fXd0f x'g . pgsf] 3/df s'g} s'/fsf] sdL 5}g . v]tL kftLsf] sfd, vfgkLg, s'6fg lk;fg, ;/;kmfO{, j:t'efp kfNg] cflb sfdx? ;a} gf]s/ rfs/ n] g} u5{g . s[i0f sfGt cfkm}F hhdfgL u5{g . cfkm' k'/ftgjfbL ePklg pRr lzIff xfl;n u/]sf pgsf 5f]/f5f]/L cfw'lgs 5g . logsf h]7f 5f]/f nlIdsfGt g]kfnL ljifodf :gftsf]Tt/ k'/f u/L a'9flgn s07 :s'ndf lzIf0f u5{g . pgL eGbf kl5sf Ps efO{ / b'O{ alxgLx? klg :gftsf]Tt/ ;Ddsf] lzIff k|fKt ul/ sfddf nfu]sf 5g . lt; jif{ k'uL;s]sf nlId sfGtsf] cem} ljjfx ePsf] 5}g . pgn] ljjfx gu/L efO{ alxgLsf] kfnf] cfpFb}g . pgL kfFr lkm6 bz OGr cUnf, uf]/f, /fd|f] lhp8fn ePsf, ld7f] af]ln jrg ePsf zfGt, ;'lzn / ulDe/ 5g . pgnfO{ dgk/fpg] s]6Lx?sf] sdL 5}g . pgL w]/} 7fpFdf s]6L x]g{ uP t/ s;}nfO{ dg k/fPgg . ;a}df s]xL g s]xL vf]6 b]vfpFb} tls{G5g . log} nIdLsfGt sf7df8f}F d} ;l/ tfnfO{ b]Vg k'U5g / dg k/fpF5g . s'/f ug{] cj;/ gldn]sf]n] ljbfdf 3/ cfPsf] df}sf kf/L ;l/tfnfO{ dfUg cfkm}F s]6Lsf] 3/df k'U5g . ufpFdf hGd]sL ;l/tf zx/sf ;Eo s]6Lx? eGbf ;'Gb/ 5g . cUnL, kftnL, uf]/L, ldn]sf bfFt, xl/0fsf h:tf cfFvf, ldn]sf] zf/Ll/ s agf}6 ePsL ;l/tfnfO{ cK;/f;Fu bfHg ;lsGYof] . pgnfO{ b]Vbf d'U3 gx'g] sf]xL lyPgg . cfh lgnf] ;f/L / Anfphdf pgL cK;/f eGbf /fd|L b]lvPsL lyOg . If]qL kl/jf/sL oL afnfnfO{ b]Vbf nIdLsfGt 6f]nfpFg yfN5g .cfˆgf] hft ljif{G5g . x'g t nIdLsfGt klg sfnf] k}G6 / ;]tf] ;6{, 6fO{ / sfnf] r:ddf b]jfgGb h:t} b]lvPsf lyP . pgsf] ;fydf pgsf :s'n k9bfsf ;fyL s0f{lj/ /fgf 5g . / fgf cUnf] / df]6f] z/L/ ePsf, y]Krf] gfs / aflx/ lg:s]sf] bfFtn] s'?
  • 27. k b]lvPsf 5g . cg'xf/ uf]/f] eP klg ebbf 5 . b'a} hgfnfO{ a/ 08fdf a;fOG5 . ;l/tfsf af, cfdf / ;l/tf klg ToxL a:5g . lrof lkpFb} s'/fsf] yfngL ;f]tL/fdn] g} u5{g . pgn] nIdLsfGtsf cfdfafa', efO alxgL, 3/kl/jf/, v]tLkftL, k9fO tyf hflu/ cflbsf] af/]df ;f]W5g / cfkmg]f klg atfpF5g . ;a} kl/ro kfPkl5 eG5g æafa', 5f]/L oxL xf] b]lvxfNg' eof] . xfdL If]qL, xh'/ a| Xd0f . kl5 g/fd|f] x'g' eGbf klxn] g} ;a}s'/f v'n:t x'g'kb{5 . o;df afa'sf] s] alrf/ 5 <Æ nIdLsfGtn] eg]–æcfhef]nLsf] hdfgfdf hftkftn] s]xL km/s kb{}g . d}n] ;a}s'/f klxn] g} yfxf kfP/ ;f]r ljrf/ u/L cfPsf] 5' . dnfO{ dg k/]/ g} oxfF;Fu s'/fug{ cfPF . d]/f af–cfdf s]xL k/Dk/ fjfbL x'g'x'G5 . ;l/tfnfO{ dGh'/ 5 eg] d cbftnd} ljjfx ug{ klg tof/ 5' .Æ ;]tL/fdn] 5f]/Llt/ kms{]/ eg]–æ5f]/L s] 5 t t]/f] ljrf/ <Æ æa'jf, ljjfx eGg] s'/f hLjg ljtfpg] s'/f xf] . hLjg w]/} nfdf] 5 . To;}n]] efjgf ldNg] dflg;;Fu g} ;DaGw ug'{ /fd|f] x'G5 . To;}n] d]/f] dgdf nfu]sf s]xL s'/fx? :ki6 kfg'{ kb{5, pxfFn] . clg dfq ljjfxsf] s'/f x'g ;S5 .Æ ;l/tfn] elgg . nIdLsfGtn] ;l/tf lt/ Ps6sn] x]b{} eg] –ætL s'/fx? s] s] x'g < lgw{Ss;Fu ;f]Wg ;Sg'x'G5 .Æ æxh'/n] cfkmgf] hLjg s;/L ljtfpg rfxg' x'G5 <Æ ;l/tfn] k| Zg ul/g . nIdLsfGtn] d':sfg ;fy eg]–æoL sl7g k|Zgx?sf] pTt/ lbg' sl7g g} x'g]5 . of] k|Zg ;'Gbf dnfO{ nfUof], odgsf /fhs'df/ xfltdnfO{ ;d|f6sf ;ft k|Zgx? log} xf]nfg . t/ d w}o{tfk"j{s cfkmgf] pTt/ lbg]5' . d g]kfnL ;flxTodf :gftsf]Tt/ tx plTt0f{ u/L a'9flgnsi7 :s'ndf g]kfnL k9fpFb} 5' . d ;a}nfO{ dfof u5'{ .
  • 28. zflGtk"0f{ hLjg rfxG5' . ;dfhdf /x]sf] s'l/ltx?, cGwljZjf;x? x6]/ hfpg eGg] OR5f /fVb5' . k'vf{b]]lv rnLcfPsf ;sf/fTds kIfdf ljZjf; /fVb5' . ;/n hLjg, ;fbf vfgkfg / /fd|f] :jf:Yo rfxG5' . ;a};Fu /fd|f] ;DaGw rfxG5' . sf7df8f}Fdf Pp6f /fd|f] 3/, lzlIft / ;'zLn kTgL, b'O{ 5f]/f Ps 5f]/L ePsf] ;'vL kl/jf/, oxL g} d]/f] hLjgsf] nIf /x]sf] 5 .Æ ;]lt/fdn] 5f]/Lsf] skfndf xftn] d';fb{} eg]–æs:tf] /fd|f] ljrf/ . wgL kl/jf/df hGd] klg ;fx|} pTtd ;f]rfO{ /x]5, pxfFsf] .Æ ; l / t f n ] b f ] > f ] k | Z g u l / g – æ d u l 0 f t s L ljbofyL{ ePklg ;flxTodf /fd|f] ?rL /fVb5' . k"jL{o / kfZrfTo ;flxTodf xh'/nfO{ dg kg{] s'/fx? s] s] x'g <Æ æd g]kfnL ;flxTosf] ljbofyL{ ePsf]n] ljZj ;flxTosf] Tolt w]/} cWoog 5}g . g]kfnL ;flxTodf efg'eStsf] elStefj, n]vgfysf] cfbz{ / afns[i0f ;dsf] ju{ ;dGjosf] efjgf dnfO{ dg k5{ . ;fdflhs ;ª/rgf eTsfpg], hftLhftL lardf km'6 Nofpg], xTof lx+;fnfO{ k|]l/t ug{], c/fhs ;flxTo dnfO{ dg kb{}g .Æ nIdLsfGtsf] pTt/ lyof] . æolb n]vs aGg' eof] eg] s] s] s'/fx? n]V5' eGg] nfU5, xh'/ nfO{ <Æ ;l/tfn] t]>f] k|Zg ul/g . nIdLsfGtn] cWof/f] cg'xf/ nfpFb} eg]–ædnfO{ n]vs aGg] dg 5} g, lsgls k|foM n]vsx?sf] kfl/jfl/s hLjg b'Mvk"0f{ x'G5 .Æ ;l/tfn] lg0f{o ;'gfOg–ædnfO{ dfkm ug'{xf]nf . d xh'/;Fu ljjfx ug{ ;lSbg . d]/f] clGtd lg0f{o oxL xf] .Æ olt eGb} ;l/tf leqlt/ nflug . b'a} kfx'gfx?nfO{ ef/L dgn] ljbf u/]kl5 ;]lt/fd bDklTt 5f]/Lsf] sf]7fdf uP . 5f]/Lsf] skfn ;'D;'DofpFb} kbdfn] elgg–ægfgL t}n] /fd|f] ul/g; . Tolt hflt
  • 29. dfG5] l;t ljjfx gug{] ePkl5 ljjfx sf];Fu xf]nf < xfdL lgs} lrlGtt 5f}F, 5f]/L .Æ ;l/tfn] cfdfsf] 5ftLdf d'v n'sfpFb} elgg–æcfdf, tkfO{nfO{ s] yfxf, p;sf] ld7f] af]nLdf slt ljiffn' s'/fx? lyP < lrGtf gug'{xf]; cfdf, d tkfO{;Fu x'Fbf tkfOsf] cfFvfdf cfFz' cfpFg lbg]5}g .Æ -@_ hLjg clj/n aUg] gbL h:t} xf] . xfd|f] OR5f gxF'bf klg hLjg rln/x]sf] x'G5 . of] cufl8 a9b} hfG5 . ;l/tf lbpF;f] ljbofno hflGyg . ;fFem laxfg 3/sf] sfd sfhdf cfdf afa'nfO{ ; 3fpFlyg . ;fFemlt/ Ps b'O{ ;d"x ljbofyL{x? 6o';g k9g cfpFy] . slxn] sflxF km';{b lgsfn]/ ufpFsf lbbL alxgLx?, sfsf sfsLx?;Fu ;'v b'Mvsf s'/fx?, :jf:Yo ;DaGwL, lzIff ;DaGwL s'/ fx? uly{g . afn clwsf/, dlxnf clwsf/, dfgj clwsf/ ;DaGwL s'/ fx?sf] hfgsf/L u/fpFlyg . dflg;x? wgL / ul/j s;/L x'G5g / dflg;x? lsg ;w}F ul/jLdf afFrL/xG5g eGg] s'/f k|i6 kfly{g . ljbofnodf klg pbfx/0f of]Uo lzIfs lyOg . /fd|f];Fu a'emfP/ k9fpg], ldNbf] pbfx/0f lbg], z}lIfs ;fdu|L k|of]u ug{], :ki6 / ld7f] cfjfhdf af]Ng] x'gn] ljbofyL{x? pgnfO{ lgs} dg k/fpFy] . ljbofnosf] x/]s sfo{qmddf pgsf] v6]/ sfd ug{] jfgL lyof] . ;/;kmfO, cltl/St lqmofsnfk, ;fF:s[lts sfo{qmd, z}lIfs e| d0f ;a} 7fpFdf pgL ;lqmotfk"j{s sfo{ uly{g . ljbofyL{x?sf] sdnf] dl:tisdf r]tgfsf] lbof] jfnL lblGyg, pgL . o;/L ;do ljlt/x]sf] lyof] . nIdLsfGt 3/df cfPsf] Ps dlxgf ljt]kl5 Pslbg ;l/tfsf] gfddf x'nfsaf6 Pp6f lr67L cfof] . k7fpg]sf] gfd lyPg . lr67L kmfnL lbpFsL h:tf] nfUof] pgnfO{ . s] ;f]r]/ xf] emf]nfdf xflng . ljbofno 5'66L ePkl5 3/df cfP/ lr67L vf]n]/ x]l/g . lr67L lgDg cg';f/sf] lyof] . ;l/tf ld;,
  • 30. …;fb/ clejfbgÚ dnfO{ ;Gr} 5 . xh'/sf] dftflktf / sf]dn ufyfdf ;bf ;j{bf cf/fd} xf]cf]; eGg] sfdgf 5, d]/f] . w]/} lbgb]lv d]/f] dg cl:y/ 5 . lgb|f gk/]sf] klg w]/} eof] . kq n]v' eGbf klg ;ªsf]r dfg]/ xft sfKby] . cfF6 cfpFb}gYof] . w]/} k6s kq n]v]/ Roft]/ klg kmfn“] . cfh hGd]b]lvsf] ;xf; a6'n]/ of] kq n]Vg] hdsf{] u/]sf] 5' . o;sf] nflu Ifdf rfxG5' . ;fFRr} eGg] xf] eg] d}n] cfh;Dd xh'/ h:tL ;'Gb/ s]6L b]v]s} lyOg . dflg; otL ;'Gb/ x'G5 eGg] s'/f d}n] ;f]r]sf] klg lyOg . uf]/f] / nfDrf] cg'xf/, OGb]gL ;dfg cfFvL ef}F, df]lt ;dfg bfFt, nfn cw/ x?, d[usf h:tf gog, nfdf] s];/fzL, cUnf] kftnf] z/L/, a]xf]; agfpg ;Sg] d':sfg / cljrn ulDeo{, af}blws JolStTj, af]nLsf] ld7f; cflb alTt; nIf0fx? Pp6} JolStdf x'g' s:tf] cfZro{ . d]/f ;fyL nIdLsfGt klg nfvf}Fdf Ps 5g, ;'Gb/tfdf tyf zLn:jefjdf . s] sf/0fn] xh'/n] OGsf/ ug'{ eof], xfdL cfZro{df k/]sf 5f}F t/ d]/f] leqL dgn] s]xL yfxf kfP h:tf] u/]sf]n] xh'/n] vfh]sf] s'/f sfFxL ddf t 5}g < To;}sf] nflu xh'/sf] dg a'emg of] kq n]Vg] b[i6tf u/]sf] 5' . d cw{zf:qdf :gfts 5' . dnfO{ k|s[ltn] zfl//Ls ;'Gb/tf lbPsf] 5}g . ul/aL / a]/f]huf/Ln] lylrPsf d]/f af–cfdf;Fu /fd|f] vfg]s'/f lyPg t/ hfFu/ / d]xgt lyof] . pxfFx?n] vf]nfdf Eofu'tf, uªu6f, df5f, agdf lgz'Ns kfOg] kmnkm'n, ;fu;AhL, Rofp, cl/ ªufn, sGbd"nx? cflb yl/yl/sf j:t'x? v'jfPsf sf/0f z/ L/ :j:y /alnof] ePsf] 5 . k|wfgfWofkssf] eft ksfpFb} ubf{ P;=Pn=;L= pTtL0f{ ul/P5 . ufpFd} vf]n]sf] pRr df=lj= af6 afx| sIff pTtL0f{ u/]kl5 k|fylds ljbofnodf Go'g kfl/>ldsdf lghL ;| f]tdf k9fpFb} ubf{ k|fOe]6 k/LIffyL{sf] ?kdf :gfts tx plTt0f{ ul/P 5 . Psflt/ ul/jL / csf{]lt/ s'?k cg'xf/n] ubf{ dnfO{ cfh;Dd s'g}
  • 31. o'jtLn] klg k|]d k|:tfj u/]sf 5}gg . pRr hftLsf / wgL kl/jf/sf JolStx?af6 kfPsf] 3[0ff, s'6 jrg / lyrf]ldrf]sf sf/0f d leq ljb| f]xL efjgf k}bf ePsf] 5 . dnfO{ cfhef]nL ul/j / lgDg ;fdflhs cfly{s :t/ x'g'sf] kL8faf]w x'g yfnsf] 5 . nIdLsfGt d]/f :s'n k9bfsf ;fyL, ;fdGtL ;+:sf/df x's{]klg cx+sf/sf efjgf gePsf zfGtL k|Lo JolSt x'g. pgn] slxn] sfxL“ dnfO{ ;xof]u u/]sf sf/0f d pgsf] cfb/ ub{5' . /fd|f] af]nLjrg ePsf ldng;f/ 5g . To:tf JolStnfO{ OGsf/ u/]sf] dnfO{ dg k/]sf] 5}g . d t ljb|f]xL dfG5], zfGtLk"0f{ jftfj/0fdf r6ofª kfg{ dg nfU5 . ;dfhdf JofKt c;dfgtf, cGofo, cTofrf/, hftL, wd{, j0f{, lnªusf cfwf/df ul/g] lje]b, l9nf;':tL, e|i6frf/ h:tf] kmf]x/ a9f/]/ kmfNg dg nfU5 . vt/f;Fu v]Ng, d'To';Fu h'emg dg nfU5 . hd]sf] tnfp eGbf gbLsf] pn{bf] e]n dg k5{ . s7ofªu|Lg] hf8f], hLp 89fpg] 3fd, sf]nfxn / czfGtL xf]; a? d'bf{ zfGtL gxf]; eG5' d . To;n] ;dfhsf] ;Dk"0f{ sl;ªu/ a9f/]/ nuf]; ;dfhsf ls/fx? gi6 kf/f]; . dnfO{ klZrdL ;flxTosf/x? ljlnod ;]S;lko/, lgsf]nfO{ uf]uf]n, cGtg r]vj, DoflS;d uf]sL{sf ;dfh kl/jt{g ug{ ;Sg] qmflGtsf/L larf/x? / k"jL{o ;fxlTosf/x? n' :o'g, / fx'n ;fFs[Tofog, dxf:jtf b]jLsf ;+;f/ xNnfpg] larf/x? dg k5{ . ca g]kfndf klg of] b]znfO{ ultzLn agfpgsf nflu k|]/0ff k|bfg ug{] ;flxTo ;[h{gf x'g'kb{5 . ;+;f/nfO{ a'emg] dfq xf]Og abNgsf nflu o'jfx?sf] dg dl:tisnfO{ k|]l/t ug{] ;flxTo ;[h{gf ug{ ;Sg] ;|i6fx? hGdg' kb{5 . ;+;f/nfO{ ult k|bfg ug{ g;Sg] ;flxTo cGwf] ;flxTo 7fG5' d . xh'/sf] larf/df ;+;f/ s:tf] x'g' k5{ eGg] nfU5 < dflg;sf] efjgf s:tf] xg'kb{5 < xfdL g]kfnLn] s] ug'{knf{ < oL s'/fx?df k|
  • 32. sfz kfb{} / d]/f ljrf/x?sf] ljZn]if0f u/L k|ltpTt/ kfpg] cfzfsf ;fy ljbf x'G5' . pxL s0f{jL/ /fgf kq k9]kl5 ;l/tfsf] dl:tisdf cgf}7f] ljrf/ pTkGg eof] . cfkmgf] dgsf] efj s;}n] af]n] h:tf], cfkm}Fn] ;f]r]sf] s'/f k9]h:tf] nfUof] . s] d}n] vf]h]sf] JolSt ToxL xf] t < efjgf ldNof] eGb}df hft eft gldNg] s'?k dflg;;Fu s;/L ;DaGw hf]g{ ;lsG5 . To:tf] dfG5]l;t s;/L nf]Ug]sf] gftf nufpg] < efjgf ldNof] eg] g/fd|f] klg /fd|f] nfU5 eG5g dflg;x? . t/ xf]nf t of] s'/f < sf] ;Fu ;Nnfx dfUg] < cfkmgf] ;fyL /df;Fu ;Nnfx dfUg] ljrf/ ul/g . /df ljbofno k9bfsf] ldNg] ;fyL . P;=Pn=;L= kf; u/]kl5 ufpFs} sk8f Jofkf/L;Fu ljjfx ePsf] lyof], /dfsf] . /df eGbf bz jif{ h]7f] pgsf] nfUg] xf]rf] / df]6f] lyof] . /dfsf b'O{ 5f]/f e};s]sf lyP . ;do ldnfP/ ;l/tf /dfsf] 3/df uOg . ;l/tfnfO{ e]6g kfpFbf /df klg v';L eOg . lrof vfFb} ;l/tfn] s'/fsf] yfngL ul/g – æ/df tF d;Fu ldNg] ;fyL, pd]/ klg Pp6}, tF kSsf u[lxgL eO;ls; t/ d cFem} cfkm'nfO{ aRrf ;DemL/x]sL 5' . s;/L u[x:y hLjgdf k| j]z ug{] eGg] cem} lglZrt e};s]sf] 5}g .eg t, j}jfxls hLjg slt /dfOnf] x'G5 <Æ æxf] t, c:tL tFnfO{ x]g{ Pp6f /fd|f] tGg]/L cfPsf] lyof] /] . t}Fn] dflgg; eGg] ;'g]sL lyP“ . ljjfx u/]kl5 dnfO{ /dfOnf] g} ePsf] 5 . ca t t}“n] klg ljjfx ubf{ /fd|f] xf]nf eGg] 7fG5' d .Æ /dfn] elgg . æ/df, n eg t tFnfO{ t]/f] a'9f dg k5{ <Æ æcfkmgf] nf]Ug] dg gk/] sf] dg k5{ < s] eg]sL <Æ
  • 33. æd}n] eg]sf] cGoyf glnP; x} /df, t}n] cfkmgf] nf]Ug] b]Vg;fy dg k/fPsL xf]; sL ljjfx u/]kl5 /fd|f] nfUb} uPsf] xf] <Æ æcfkmg} ufpFsf] dfG5], ;w}F b]lv/x]sf] dfG5] t xf]gL Û PsfPs b]v]sf] xf]Og Sof/] . dnfO{ dfUg cfP5g . a'jfn] dnfO{ yfxf g} glbO{ x'G5 egLlbg' eP5 . d}n t kl5 kf] yfxf kfP . klxn] l/; p7of] . kl5 t dfof kf] nfUg yfNof] .Æ æcfhef]nL klg dfof nflu/xG5 t<Æ æx]/ g klxn] t aflx/L ?k dfq x]l/bf] /x]5 t/ ;do laTb} hfFbf c?g} s'/fn] cfglGbt agfpFbf] /x]5 . x[bo b]lv g} dfof ug{] ;Rrf k|]dL, ;'v / b'vdf Psgf; /xg] w}o{jfg, ;d:of ;Fu h'emg ;Sg] ;xf;L, vt/f;Fu ;fjwfgL ;fy v]Ng;Sg] rt'/, c? sf] ;Nnfx u|x0f ub{} cfkm}F lg0f{odf k'Ug ;Sg] b[9, ;;fgf s'/fx?df klg ;xfotf ug{] ;Rrf ldq, zf/Ll/s zlSt ePsf] jnjfg, ;a} ;Fu ldn]/ a:g ;Sg] ldng;f/, kl/jf/sf ;b:ox?sf] Pstf agfO{ / fVg ;Sg] s'zn Joj:yfks cflb u'0fx?n] ubf{ kf] emg ;dk{g efj k} bf x'Fbf]/x]5 . d lj/fdL x'Fbf d]/f] a'9fn] dnfO{ aRrf h:tf] sfvdf p7fP/ aflx/ leq kf5{g, lbg/ft ;]jf u5{g, ;fGTjgf lbG5g . d t pgsf] cufl8 kfgL eP/ auL lbG5' .Æ /dfn] cfkmgf] cg'ej ;'gfOg . æ/df, t]/f] ;Nnfxn] dnfO{ cfkmgf] hLjgsf] af/]df lg0f{o lng ;lhnf] agfof] . d a9L k9]sL ePklg tF w]/} a'blwdfgL /xL5; . n t d clxn] hfG5' . s'g} lbg e]6f}Fnf .Æ /dfn] p7b} elgg . æx'G5 t hf, d klg vfglkg lt/ nfU5' .Æ /dfn] p7b} elgg . ;l/tf 3/df cfPkl5 kq n]Vg yflng . /fgfhL, gd:sf/ tkfO{sf] kq kfPF . x'nfsLn] ljbofnodf cfP/ a]gfdL kq a'efpbf gk9]/ kmfnLlbp“ h:tf] nfu]sf] lyof] t/ s] efjgf cfof]
  • 34. dgdf, Tof] kq 3/df cfP/ vf]n]“ . kq tkfOFsf] /x]5 . dg gnfuL gnfuL jfrg ub}{ uPF . kqdf ePsf s'/fx?n] d]/f] dgdf ;fgf] atfF; rnfpg ;kmn eP . d]/f] dgsf] tnfpdf ;fgf 5fnx? p7g yfn] . oL 5fnx? pn{bf e]n aGg ;S5g sL ;Sb}gg yfxf 5}g t/ kq n]Vg a;]sL 5' . tkfOFn] eg] h:t} d cfb/of]Uo xf]Og . g d :ju{sL cK;/f g} x'F . d klg c? h:t} ;fwf/0f dlxnf x'F . otL eGg ;S5' sL dnfO{ ;'Gb/ cg'xf/ ldn]sf] 5 . olx cg'xf/sf] jgfj6n] ubf{ w]/} k'?ifx? cfslif{t x'g] ub{5g . t/ ddf Pp6f j}u'0f 5 . d Hofb} s7f]/ 5' . cfkmgf] ljrf/ gldNg] dfG5] 5 eg] hlt;'s} ;'Gb/ xf];, wgL xf];, k9]n]v]sf] xf];, OGsf/ ul/lbG5' . xf] d s7f]/ 5' t/ cfkm';Fu ljrf/ ldNg] dfG5] l;t g/d klg 5' . d]/f] efjgf tkfO{F;Fu stfstf ;dfg ePh:tf] nfu]sf] 5 . o;sf] e]p kfpg s]xL lbg kv{g} knf{ . tkfOsf] ;fyLsf] s'/f ug'{ ePsf] /x]5 . pgsf] ld7f] af]nL leq w]/} unt s'/fx? e]6fPF d}n] . pgL c;n hLjg ;fyL xf]Og, cfkmgf] ;]jf ug{] ;'lzn kTgL rfxG5g . pgL k'?ifjfbL 5g lsgls pgL 5f]/f rfxG5g, 5f]/f ljgf pgL afFRg ;Sb}gg . b'O{ 5f]/f, Ps 5f]/ Lsf] cy{ ToxL xf] . pgL k/Dk/fdf /dfpg] k|f0fL x'g, kl/jt{g / pHofnf];Fu 8/fpF5g . zflGtsf] gfddf kmf]x/;Fu ldqtf ufF:g' sfo/tf xf] . To:tf dfG5];Fu gftf hf]g{ dnfO{ dg nfu]g . ;+;f/df b'O{ lsl;dsf dflg;x? x'G5g . Ps yl/ dflg;x? aflx/L cfj/0f dfq x]b{5g . leqL ;'Gb/tfnfO{ b]Vb}gg . o:tf dflg;x?sf] ljj]s ;'Go x'G5 . cfkm' s]xL ug{ ;Sb}gg . jgfj6L s'/ fdf /dfpF5g . ;8]un]sf] ePklg To;nfO{ kl/jt{g gu/L cfkm'klg b'u{lGwt aGb5g . ;lbof} b]lv xfd|f] ;dfh o:t} dflg;x?n] el/Psf] 5 . b'u{lGwt ePsf] ;dfhnfO{ kl/jt{g u/L pHofnf] agfpg vf]Hg'nfO{ pgLx? vt/f b]Vb5g, lx+zf b]Vb5g / xNnf b]Vb5g . csf{]
  • 35. yl/ dflg;x? aflx/L :j?k dfq gx]/L cfGtl/s u'0fx? s]nfp“5g . logLx? ljj]szLn x'G5g . c?nfO{ dfq bf]if yf]kfg{] eGbf cfkm"g} cu|;/ eP/ ;dfh kl/jt{gdf h'6b5g . hd]sf] tnfp ;kmf ug{ / ;dfhdf JofKt ;8]un]sf kmf]x/x? ;kmf ug{ vf]Hb5g . tnfp ;kmf ubf{ s]xL emf/x? pv]Ng' g} kb{5, of] lx+zf x'g] ub{} g . ;dfh kl/jt{g ug'{ g} qmflGt xf] . pgLx? kl/jt{gnfO{ ckgfp5g / To;}df cfglGbt x'G5g . ;dfhdf ;lbof}F b]lv hd]/ a;]sf] sl;ªu/ x6fpg' eg]sf] vt/f;Fu v]Ng' xf] . pgLx? vt/f;Fu v]Nb5g / cfkmgf] nIflt/ a95g . tkfOF{sf] kqaf6 tkfOF{ bf]>f] vfnsf] JolSt xf] eGg] emlNsG5 . Jojxf/af6 g} oL s'/fx? yfxf kfpFg ;lsg]5 . tkfOFsf] egfO / Jojxf/ Pp6} ePsf] x]g{ rfxG5' d . Ps k6s k|ToIf e]6 u/]/ s'/f u/ f}F h:tf] nfu]sf] 5 . s'g} cnf}lss j0f{g ug'{eGbf /fd|f] rl/q ;of}F u'0f >]i7 x'G5 . xfdL ;fwf/0f dflg; ePsf]n] ePsf] s'/fdf ljZjf; ug'{ / fd|f] x'g] 7fGb5' d . clxn]nfO{ olt . plx ;l/tf -#_ æxl/dfof ;'Gof}F < cfh ;l/tfsf] ljx] x'Fb} 5 /] .Æ æxf] t, b]Vb}df 8]9' afFb/ h:tf] dfG5], s] x]/]/ dg kf/of] xf]nf < v'66fdf afFw] klg g;'xfpg] .Æ xl/dfofn] cf]7 n]Ao|fOg . æs:tf] crDd, To:tf] /fhs'df/L h:tf] o'jtLnfO{ Tof] dg gk/]sf] aHofn] kf] nUg nfUof] .Æ uLtfn] wf/] xft b]vfpFb} elgg . æe}uf] cf–cfkmgf] efUo xf] . ;l/tfsf] efUodf ToxL n]v]sf] lyof] . lgs} u/Lj kf] 5 /] . g wg, g ?k,s:tf] efUo xf]nf ljr/L sf] < eujfgn] klg y/L y/Lsf] v]n b]vfpF5g .Æ xl/dfofn] u'gf;f] ul/g .
  • 36. b'a}n] e]/L gbLsf] kfgL e/]/ cf–cfkmgf] 3/lt/ nfu] . ;a}n] of] cgf}7f] ljjfx dg k/fPsf lyPgg . of] ufpFsL Kof/L 5f]/L g/fd|f] 7fpFdf k/L . ;a}n] dg b'vfP . ptf z+vlkknsf] rf}tf/f]df ljjfxsf] tof/L x'Fb} lyof] . ToxfF g afhf lyof], g ef]h et]/ . s'g} hGtL / a|fXd0f tyf Hof]ltif klg lyPgg . vfnL Pp6f ;'e ljjfx n]lvPsf] Jofg/, cf7÷bz j6f d]r / Pp6f 6]j'n lyof] . 6]j'ndf b'O{j6f km'nsf dfnfx?, clj/ / km'nx? / flvPsf lyP . Pp6f ;fgf] cfd;ef h:tf] sfo{qmd lyof] . To;df ;l/ tfsf] :s'nsf lzIfs :6fkmx?, ljbofyL{x?, ljbofno Joj:yfkg ;ldltsf dflg;x?, lzIfs cleefjs ;ª3sf kbflwsf/L, s]xL kfx'gfx?, b'nxfsf cfdfa'jf/ b'nxLsf cfdfa'jf ;dfj]z ePsf lyP . ljbofly{x?n] klg km'ndfnf NofPsf lyP . ljbofno Joj:yfkg ;ldltsf cWoIfsf] cWoIftfdf ;efsf] cfof]hgf ul/of] . ;'Gb/ ;/n] pb3f]ifssf] sfo{ u/] . pgn] cltlyx? sf] cf;g u|x0f u/fPkl5 :jfut efif0f u/], ljqmd ;/n] M æcfb/gLo o; j}jflxs ;df/f]xsf ;efWoIf tyf ljbofno Joj:yfks ;ldltsf cWoIfHo", pkl:ylt kfx'gfx?, ljbofyL{ efOalxgLx?, cfh xfdL xfd|f] ljbofnosL lzIfs >L ;l/tf If]qL / ;Nofg j8f ufpFsf s0f{lj/ /fgfHo"sf] ljjfxsf] ;df/f]xdf pkl:yt ePsf 5f+} . o; sfo{qmddf kfNg'x'g] ;Dk"0f{ dxfg'efjx?nfO{ :jfut ub{5' . d b'nxf tyf b'nxLsf] j}jfxls hLjgsf] c6n ;f}efUo, pRr ;kmntf / bl3{ hLjgsf] sfdgf ub{} ljbf x'G5' . wGojfb .Æ ;'Gb/ ;/n] k'gM sfo{qmd cufl8 a9fpFb} eg]–æcj d ljjfxsf] sfo{qmd cufl8 a9fpg cfh o; ;df/f]xsf cWoIf tyf lj=Jo=;= cWoIfHo"nfO{ cfu|x ub{5' . pxfFnfO{ ;xof]u ul/lbgsf nflu o; ljbofnsf lzIfs ljqmd ;/nfO{ cg'/f]w ub{5' .Æ
  • 37. cWoIfn] b'nxf b'nxL dGrdf cfPkl5 b'j}nfO{ Ps Psj6f dfnf lbP/ Ps csf{nfO{ nufpg eg] . b'nxfn] b'nxL / b'nxLn] b'nxfnfO{ dfnf nufPkl5 cWoIfn] b'a}nfO{ clj/ nufO lbP . To;kl5 kfn}kfnf] cGo cltly, lzIfs, tyf ljbofyL{x?n] clj/ dfnf nufP . cWoIfn] b'nxf b'nxLsf afa'x?nfO{ af]nfP . b'nxLsf afa'n] 5f]/Lsf] xft ;dft]/ b'nxfnfO{ lbP eg] b'nxfsf afa'n] b'nxLnfO{ lbP . olt u/]kl5 ljjfxsf] k|lqmof ;lsof] . ;'Gb/ ;/n] sfo{qmd cufl8 a9fpb} eg]–æxfd|f] o; ljbofnosL dfWolds txsL ul0ft ljifosL lzIfs ;l/tf ld; cfkmgf] ?k, u'0f, ljbjTtf / lgk"0f{tfdf o; If]qd} pTs[i6 x'g'x'G5 . pxfFnfO{ kTgL agfpg rfxg] w]/} tGg]/Lx? lyP t/ pxfFnfO{ tL sf]xL klg dg k/]gg . pxfFsf] cfkmgf] dgdf of] s'/f /fd|f] 5 egL lglZrt geP ;Dd lg0f{o ug'{x'Gg . cfh pxfFn] ;Nofg j8f ufpFsf >L s0f{jL/ /fgfhLnfO{ cfkmgf] j/dfnf klx/fpg' ePsf] 5 . cfkmgf] efjL hLjg / pbb]Zo ;lxt cfkm'nfO{ nfu]sf] s'/f /flv lbg' x'g pxfFnfO{ cfu|x ub{5' .Æ /ftf] ;f/L / Anfphdf ;lhPsL ;l/tf dGrdf b]vf kl/g . ;a} nfO{ clejfbg ub{} elgg– o; j}jflxs sfo{qmdsf ;efWoIf dxf]bo, pkl:yt cltlyHo", d]/f ;xkfl7 lzIfs ;flyx?, d]/f cfkmGt hgx? tyf ljbofyL{ efOjlxgLx?, cfh d]/f] ljjfxsf] z'e cj;/df o; sfo{qmddf pkl:yt eO{ xfd|f] dgf]jn pRr /fVg ;xof]u ug'{ ePsf]df xflb{s cfef/ k|s6 ub{5' . xfd|f] ljjfx o:tf] ;fgf] sfo{qmd u/]/ e}/x]sf] 5 sL g ef]het]/, g sf]z]nL cfbfg k|bfg, g bfOhf], g ljjfx d08k, g hGtL, g bdfx, g kl08t . o:tf] klg ljjfx x'G5 < eg]/ lv;L ug{]sf] sdL x'g] 5}g . d]/f] cfkmgf] klt 5gf}6 ug{] tl/sf klg cgf}7f] 5 . dnfO{ dg k/fpg] nf]Ug] dflg;x?sf] sdL lyPg . ?kjfg, wgjfg,
  • 38. zlStjfg, jnjfg tyf pRr hftLsf k|ltl:7t JolStx? gcfPsf xf]Ogg, dnfO{ dfUg . s;}nfO{ :jLsf/ ug{ ;lsg d}n] . d]/f af– cfdf / cfkmGtx? lgs} lrlGtt x'g'x'GYof] d]/f] Jojxf/ b]]v]/ . o;sf] sf/0f 5f]6s/Ldf elg lbg' plrt g} xf]nf eGg] 7fg]sL 5' . dnfO{ kTgL agfpg rfxg]x? d]/f] ;'Gb/ cg'xf/ x]/]/ cfPsf lyP . pgLx? aflx/ L ;'Gb/tfnfO{ g} ;a} s'/f 7fGy] . cfGtl/s ;'Gb/tfnfO{ x]b}gy]F . pgLx? hLjg;fyL xf]Og gf/LnfO{ bf;L / dgf]/Ghgsf] ;fwg agfpg rfxGy] . pgLx?n] d]/f] cfGtl/s OR5f / u'0fx? kTtf nufpg] k|oTg u/]gg . JolStsf] jfXo ;'Gb/tf uf}0f s'/f xf] . d'Vo s'/f leqL ;f]r / Ifdtf xf] . o:tf] Ifdtf d]/f] klt s0f{jL/df 5 eGg] dnfO{ nfu]sf] 5 . pgL;Fu jt{dfgdf s'g} s'/f 5}g . g ?Kf 5, g wg 5 , g zlSt 5 , g kb 5 t/ pgL;Fu o:tf] dl:tis 5, h;n] ef]nLsf lbgdf rdTsf/ b]vfpg] 5 eGg] d]/f] 7DofO{ 5 . pgnfO{ d h:t} kTgLsf] cfjZostf 5 eGg] 7fG5' d . d klg ;dfh kl/jt{gsf] OR5f /fVb5' . To;df dnfO{ pgsf] cfjZostf 5 . cj xfd|f] efjL hLjg s;/L ;Grfng xf]nf < To;sf] hfgsf/L d]/f] kltaf6} x'g]5 . ;a}nfO{ k'gM clejfbg ub{} d]/f egfO{ oxL 6'ªUofp5' . wGojfb .Æ ;'Gb/ ;/n] sfo{qmd ;Grfng ub}}{ eg]– æd cj To:tf JolStnfO{ af]nfpFb5', hf] ;Fu ;l/tf ld;n] eg] cg';f/ cyfxf 1fgsf] e08f/ 5 , k|ultzLn ljrf/ 5, d]xgt / hfFu/ 5 . pxf“ x'g'x'G5 b'nxf >L s0f{jL/ /fgf .Æ To;kl5 dGrdf s0f{jL/ /fgf b]vf k/] . ;a}nfO{ clejfbg ub{} af]Ng yfn] æsfo{qmdsf ;efkltHo", cltlyHo', d]/f / ;l/tfhLsf cfkmGtx?, ljbofyL{ efO alxgLx? o; sfoqmddf xfdLnfO{ z'esfdgf k|bfg ug{ kfNg' ePsf]df x[bo b]lv g} cfef/ k|s6 ub{5' .
  • 39. cfh d]/f] hLjgsf] ;aeGbf v'l;sf] lbg ag]sf] 5 . d ;l/tf h:tL ;j{u'0f ;DkGg ;'Gb/LnfO{ cfkmgL kTgL agfpg k'u]sf] 5' . xfdL aLrsf] w]/} k6ssf] e]63f6, lr77L kq cfbfg k|bfg / 5nkmn kl5 j} jflxs aGwgdf afFlwg] ;Nnfx eof] / cfh tkfO{x?sf] /f]xj/df ljjfx ;DkGg ePsf] 5 . cfh ;Dd d]/f] hLjg cWof/f]df ?dlNnO/x]sf] lyof] . k|sfzlt/ cu|;/ x'g] k|of; u/]klg :ki6 nIf 7Dofpg ;s]sf] lyOg . cfhb]lv xfdL ktL–kTgL pHofnf]lt/ cu|;/ x'g] hdsf{] ub{} ofqf ;'? u/]sf] 5f}F . ca xfdL b'a} ldn]/ ;dfh kl/jt{gsf] dxfg ofqfdf hfg] lglZrt u/]sf 5f}F . xfd|f] ;dfhdf xhf/f} jif{ b]lv sl;ªu/ y'lk|Psf] 5 . xfd|f ljrf/ x? k'/fgf 5g . xfd|f] b]z ul/jL, a]/fh]uf/L, clzIff, cGwljZjf;, 5'jf5't, ju{e]b, /f]uJofwL h:tf s'/fx?af6 cfqmfGt 5 . o:tf s'/fx? x6fpg} kb{5 . oL s'/fx? x6fpg ;dfhdf e'OFrfnf] cfpg} kb{5 . ;do ljTb} hfFbf ;dfhsf] ljsf; cfkmF} x'G5 eg]/ k'/ fg} ;dfhdf /dfpg] / cfkm' klg To;}df ;8]/ b'u{lGwt x'g] dflg;x? 5g xfd|f] ;dfhdf . o:tfx? ax'dtdf 5g . hfnem]n, if8oGq, l9nf;'l:t, e|i6frf/, nfk/jfxL ug{] dfG5]x? g} ;Ddflgt 5g . sfd ug{]n] :ofjf;L kfpg], /fd|f] sfd ug{]n] ;Ddfg kfpg], v/fj sfd ug{]n], sfdrf]/n] b08 kfpg] Joj:yfsf nflu n8g] 5f}F xfdL . gftfjfb, s[kfjfb, kml/ofjfb, rfkn';L h:tf s'/fx? x6g} kb{5 . xfdL cj d[To';Fu v]Ng] 5f}F . xfd|f] hLjgdf cynk'yn x'g]5 . ;dfhdf czflGt x'g]5, b]zdf czflGt x'g]5 . kl/jt{gsf] /fFsf] aNg]5 . d'bf{ zflGt x/fpg]5 . clg a;Lvfg]x?, 7'nf7fn'x?, ;dfGtx?, bnfnx?, /fi6«3ftLx?, xTof/fx?;Fu xfd|f] o'bw x'g]5 . clGtd o'bw . o; o'bwdf g]kfnsf ;Dk"0f{ >dhLlj hgftfx?sf] ;xof]u / ;dy{g x'g]5 . tkfO{x? klg cfkmgf] xs clwsf/sf] nflu clGtd o'bwdf ;fd]n x'g'x'g]5 egL cfzf lnPsf 5f}F, xfdLn] .
  • 40. clxn] w]/} s'/f ug'{ eGbf ef]nLsf lbgx?df xfd|f] Jojxf/af6 ;a} yfxf x'g]5 . cGtdf d}n] af]Ng] qmddf s'g} k|sf/sf] uNtL sdhf]/L ePsf] eP Ifdf rxfG5' / d]/f] egfO oxL cGt ub{5' . wGojfb .Æ cGo jStfx?df lzIfs:6fkmsf] tkm{af6 Pshgf, ljbofyL{x?af6 Pp6f s]6f / Pp6f s]6L tyf k|wfgfWofks lyP . ;a} aStfx?n] laafxsf] z'esfdgf JoSt u/] . ljbofnon] ;l/tfsf] laafxsf] pknIfdf pkxf/ / lrofkfgsfo{s|dsf] cfof]hgf u/]sf] lyof] . ljbofnosf] tkm{af6 k|wfgfWofksn] b'nxf b'nxLnfO{ pkxf/ k|bfg u/]kl5 ;efWoIfn] z'esfdgf ;lxta}aflxs sfo{s|dsf] ;dfkg u/]sf lyP . cGtdf ;a} hnkfg sfo{s|ddf ;l/s eP . @)^) d+l;/, rf}/hxf/L ^= s'GtL sn a]nsf] l6lgª=====l6lgªsf] cfjfhn] /f]zgsf] Wofg eªu eof] . pgL lj:tf/} 3/ aflx/ lg:s]/ d"n u]6 lt/ nfu] . u]6 vf]n] kl5 Toxf“ sdn plePsf] b]v] . pgL lgs} v'l; eP/ sdnnfO{ cFufnf] xfNg k'u] . b'j} ldqsf] e]63f6n] /f]zgnfO{ lgs} zflGt ldNof] . pgn] eg]–æsdn ltdLnfO{ e]6g kfpFbf lgs} v';L nfUof] . stfaf6 af6f] lj/fof}F cfh <Æ æ;/sf/L ;]jfaf6 cjsfz lnPkl5 cfkmgf ;fyLx? e]6b} lxF8]sf] 5' d t . cfh ltd|f] ;Demgf cfof], clg e]6g cfO{ k'u]“ . ltdLnfO{ s:tf] 5 <Æ sdnn] xft ;dfTb} eg] . b'j} 3/ leq uP . ;f]kmfdf sdnnfO{ a;fpFb} /f]zgn] eg]–æd klg gf]s/Laf6 cjsfz lnPsf] Ps jif{ eO;Sof] . z/L/ l7s} 5 . dg ;w}F czfGt /xG5 . 5f]/f Pp6} 5, Tof] s'/f ltdLnfO{ yfxf 5b}F5 . p cfkmgf] kl/jf/ ;lxt OªuNofG8d} a:5 . 5 jif{sf] Pp6f gftL 5 . zfGtfn] dnfO{ 5f]8]/ k/nf]s ePsf] klg b'O{ jif{ eO;Sof] . sfd ug{]
  • 41. dflg; /fVof] eg] efuL xfN5g . ;a} sfd cfkm}F ug'{k5{ . PSnf] hLjg kf] 5 t d]/f] t Û ltdL a:b} u/, d lrof agfP/ NofpF5' .Æ ælx8 d klg ltdLnfO{ ;xof]u u5'{ . dnfO{ ld7f] lrof agfpg cfpF5 . lrof agfpFb} s'/f ug'{ cfkmg} vfnsf] cfgGb x'G5 .Æ ;f]kmfaf6 p7b} sdnn] eg] . /f]zgn] efG;fdf k:b} eg]–æTo;f] eP t d emg v';L x'G5' . dnfO{ klg o:tf] s'/fdf a8f] cfgGb nfU5 .Æ efG;f leq l5/]kl5 sdnnfO{ lrof agfpg] ;fdu|L b]vfP/ /f]zg kmnkm'n sf6g yfn] . lrof tof/ ePkl5 kmnkm'nsf] l/sfkL / lrofsf skx? af]s]/ b'a}hgf a}7s sf]7fdf cfP . lrof lkpFb} /f]zgn] eg]– æPSnf] hLjg ;fx|} sl7g x'Fbf] /x]5 . vfg agfpg klg clN5 nfU5 . slxn] kmf:6km'8n] sfd rnfpF5' . slxn] xf]6nlt/ uP/ vfG5' . xf]6]n klg slt hfg' < gftL;Fu kmf]gdf s'/f ubf{ cfgGb nfU5 . kmf]g /fVof] km]/L ;Ggf6fn] 5f]kL xfN5 .Æ æltdLnfO{ s] s] sfd ug{] dfG5] rflxG5, eg t Û To;sf] ;dfwfg d ;Fu 5 . ltdLnfO{ af]Ng] ;fyL klg x'G5 t/ k}:ff eg] cln nfU5 .Æ sdnn] :ofpsf] 6'qmfdf sfF6f /f]Kb} eg] . æs] sfd eGg] gL < vfgf ksfpg], 3/ ;kmf ug{], sk8f w'g], efF8f dfemg], gf:tf tof/ ug{], j]8 lj:t/f tof/ ug{], t/sf/L tyf km"nx?df kfgL xfNg], uf]8d]n ug{], oxL t xf] gL Û olt sfd ug{] dflg; 5 t ltdL;Fu < d]/f] eg] cg';f/ sfd u5{ eg] d t k};f eg] hlt lbO lbpFnf .Æ /f]zgn] xfF:b} eg] . æd /f]af]l6ªdf ljbofjfl/lw u/]sf] dfG5] . d]/f] cfkmg} /f]af]6 lgdf{0f ug{] k|of]uzfnf 5 . hflu/af6 cjsf; lnPkl5 d /f]af]6 lgdf{0fd} h'6L/x]sf] 5' . xfn;Dd d}n] 5j6f /f]af]6x? a]rL ;s]“ . tL / f]af]6x? sf/vfgfdf sfd ug{]jfnf, cfuf] glhs sd ug{]jfnf, ljh'nLdf sfd ug{]jfnf, /]l8of] ljls/0fo'St :yfgdf sfd ug{]jfnf / f]af]6x? lyP . clxn] d Pp6f 3]/n' sfd ug{] /faf]6 tof/ ub{}5' .
  • 42. rfxG5f}F eg] Tof] /f]af]6 ltdLnfO{ k7fOlbG5' . dnfO{ vfnL nfut lbP k'U5 .Æ æd}n] eg] cg';f/sf ;a} sfd unf{ t < jf:tljs dflg;af6 gePsf sfdx? d]lzgaf6 s] xf]nf <Æ æltdLn] eg] cg';f/sf sfd t ;lhn} u5{ . Tof] eGbf c? w]/} sfdx? klg u5{ . gkTofP Ps dlxgf ;Dd kl/If0ful/ x]/ g . lrTt ga'em] Ps dlxgf kl5 d lkmtf{ n}hfpFnf .Æ æslt lnG5f} t k};f <Æ æTo;sf] lgdf{0f ;fdu|L dfq lt; nfv ?k}of nfu]sf] 5 . d]/f] To;df b'O{ jif{sf] kl/>d klg nfu]sf] 5 . kl/>dsf] d"No !@ nfv hlt /fVof] eg] To;sf] s'n d"No aofln; nfv eof] . t/ d kl/ >dsf] d"No lnGg ltdL;Fu . c?nfO{ t d}n] krf; nfvsf b/n] a]r]sf] 5' . dnfO{ c? 7fpFaf6 klg dfu cfPsf] 5 . krf; nfvd} d"No to eO;s]sf] 5 t/ ltd|f] ;d:of b]v]/ dfq eg]sf] 5' .Æ æd;Fu Tolt k}:ff t 5}g . clxn] k7fO b]p g t, s]lx lbg . /fd|f] nfUof] eg] ;f]rf}Fnf . /fd|f] gnfu] klg ltdLn] c?;Fu a]Rbf laz nfv a9L g} kfpg] /x]5fF}F . s] eG5f}F <Æ æx'G5, c“em} s]xL sfd afFsL 5 . d To;sf] k"0f{tf lbP/ ltdLnfO{ k7fOlbG5' . dnfO{ ljZjfz 5, To;sf] cfudgn] ltd|f] afFsL hLjg lgs} ;xh x'g]5 .Æ sdn / /f]zg afns sfn b]lvs} ;fyL lyP . pgLx? k|fylds tx b]lv dfWolds tx ;Dd Pp6} sIffdf k9]sf lyP . To;j]nf k| fOe]6 :s'nx? ;a} 7fpFdf gePsfn] b'j}n] ;/sf/L ljbofnod} cWoog u/]sf lyP . pgLx? Tof] ;dosf d]wfjL ljbofyL{x? lyP . b'j}sf] cAoSt k|lt:kwf{ eO/xGYof], t/ Jojxf/df lgs} ldNg] ;fyL . Pp6f sIffdf k|yd :yfgdf cfpFbf csf{] bf]>f] :yfgdf cfpFy] . b'a}sf] pd]/ klg Pp6} lyof] . xfO:s'n ;s]kl5 b'j} cd[t ;fOG; SofDk;df lj1fg ljifo lnO{ k|ljgtf k|df0f kq txdf egf{ eP . ToxfFaf6 ljlzi6
  • 43. >]0fLdf k|df0f kq tx pTtL0f{ u/]]kl5 sf]nDaf] Knfg cGt/ut 5fqj[lTt kfP/ sdn ;f]leot ;ª3df OlGhlgo/ k9g uP eg] / f]zg ;f]xL 5fqj[lTtdf s[lif ljifo k9gsf nflu ef/tlt/ uP . To;j]nf klg b'j}sf] lardf lr77L kq cfbfg k|bfg eO/xGYof] . ToxfFaf6 kms{]kl5 b'j}hgf ;/sf/L ;]jfdf /x]/ cfkmgf] b]zsf] ;]jf ug{ yfn] . ;/sf/L ;]jf cjlwdf b'j}n] pRr lzIffsf] cj;/ kfP . kl5 b'j} hgfn] cf–cfkmgf] If]qdf 7"nf] VoftL cfh{g u/]sf lyP . sdnn] cd]l/ sfdf uP/ /f]af]l6ªdf ljbofjfl/lw u/] eg] /f]zgn] ef/tsf] a}ªnf]/ af6 sL6 lj1sf ?kdf ljbofjfl/lw u/]sf lyP . xfn b'j} j} 1flgsx? ! jif{ b]lv cjsfzsf] hLjg ljtfpFb} lyP . ;/sf/L k]zfaf6 cjsf; lnP klg sdn cfkmgf] j}1flgs sfo{df ;lqmo lyP eg] / f]zg eg] kfl/jfl/s kL8fn] ubf{ k"0f{?kdf lg:s[o hLjg ljtfpFb} lyP . -@_ To;sf] b'O{ xKtfkl5 sdnn] cfkm' cfO/x]sf] ;"rgf lbP kmf]gaf6 . sf/sf] cfjfh ;'g]kl5 /f]zgn] u]6 vf]n] . sdnsf] sf/ /f]zgsf] 3/ sf] sDkfpG8df cfP/ /f]lsof] . sdn sf/af6 aflx/ lgl:sP . pgL;Fu Pp6f ;'Gb/ o'jtL klg sf/af6 cf]ln{O . o'jtLsf] cg'xf/ sf7df8f}Fsf] g]jf/ ;d'bfosL o'jtL;Fu ldNbYof] . ;f9] kfFr km'6 cUnL, uf]/f] cg'xf/, sfnf] skfn, ldn]sf cfFvL ef}, cfFvfdf ufhn, sfgdf ;fgf 6k, 3fF6Ldf df]tLsf] dfnf nufPsL, lgnf] s'tf{ ;'? jfndf ;lhPsL ;'Gb/ o'jtLnfO{ b]Vbf /f]zgn] sdnsL :jsLo ;lrj xf]lng egL cg'dfg u/] . /f]af]6 gb]v]/ csdSs k/] . /f]zgn] xft ldnfpFb} ;f]w]]–æv}, t /f]af]6 NofPgf}FF <Æ /f]zgnfO{ csdSs k/]sf] b]v]/ sdnn] o'jltlt/ xftn] b]vfpFb} eg] æd}n] tof/ u/]sf] gofF /f]af]6 oxL xf] . o;nfO{ d}n] k"0f{ ? kdf :qLsf] :j?k lbPsf] 5' . o;sf] aflx/L / leqL ;Dk"0f{ cªux?sf] lgdf{0f ubf{ d}n] 7"nf] kl/>d, nufgL, af}l4s phf{ / ;do vr{]sf] 5' . l;dn, skf; / /]zdsf] /]zf, /St rGbgsf] w'nf], tfdf, rfFbL / ;'gsf
  • 44. tf/x?bjf/f o;sf] z/L/ / dl:tis lgdf{0f ePsf]n] z/L/ k'/} nrsbf/ 5 . skfn, gª, bftx?, :tg, uw{g, xft, v'66fx?, of]gLbjf/ b]lv kf7]3/, d'6' / kmf]S;f] h:tf cªux? ;d]t /fv]sf] 5' . ;Dk"0f{ 3/]n' sfdsfh ug{ ;Sg] u/L ;km6j]o/ tof/ 5 . Tof] afx]s cGo w]/} sfdx? klg ug{ ;Sg] 5 o;n] . of] d]/f] hLjgsf] 7"nf] pknlAw klg 7fg]sf] 5' d}n] . d}n] o;nfO{ :qLsf] ?k lbgsf] sf/0f 3/ df sfd nufpFbf :qL g} eof] eg] xfd|f] ;+:s[lt cg';f/ ldNg] 7fg“] . km]/L kfx'gfx? cfpFbf k'?if eGbf :qLsf] ;Tsf/ kfpFbf a9L cfgGb dxz'; ub{5g .Æ /f]zgn] cfZro{ JoSt u/] –æxf]Og, d t k'/} em'lSsP“ t . d}n] t /f]af]6 eg]/ ;f]Rg} ;lsg . d}n] t ltd|f] kL=P=kf] 7fg]sf] lyP t, s:tf] cRrd ÛÆ æltdL x]b{} hfp, ltdL dfq xf]Og, ltd|f] 3/df cfpg] s;}n] klg of] oGq dfgj eg]/ lrGg] 5}gg . d}n] o;sf] gfd s'GtL /flv lbPsf] 5' . ltdLnfO{ dg kb{}g eg] clxn] g} abNg ;S5f} .Æ sdnn] eg] . æPsbd /fd|f] gfd 5 . dnfO{ dg k¥of] . a? o;nfO{ sfd u/ fpg] tl/sf, Jof6«L rfh{ ug{] tl/sf, lj>fd u/fpg] ;a} s'/f :ki6 kfl/ b]p . kl5 dnfO{ ;d:of gxf]; . ltdLnfO{ klg k6s k6s kmf]gsf] 306Ln] emGem6 gnufcf]; .Æ /f]zgn] v'l; x'Fb} eg] . sdnn] uf8Laf6 Pp6f Ps 3gkm'6sf] afs; lgsfNb} eg]– æo;nfO{ ;Grfng ug'{ s'g} sl7g 5}g . of] k"0f{ :jrflnt / sDKo'6/ fOh 5 . cfjfhsf] e/df ;a} sfd u5]{ . ;a} k|sf/sf cfjfh / zAbx? klxrfg u/L ;f]xL cg';f/sf] sfd ug{ ;Sg] a]hf]8sf] Ifdtf 5 o;df . o;n] ltd|f] 3/sf] ;Dk"0f{ sfdx? ;kmntf ;fy ug]{ 5 . vfgf ksfpg], efF8f ;kmf ug]{, sk8f ;kmf ug]{, 3/ ;kmf ug]{, uf]8d]n ug]{, km"njf/Ldf kfgL xfNg], 3/ ;hfpg], kfx'gfx?nfO{ :jfut ug]{, ljbfO{ ug]{, 9f]sf vf]Ng], nufpg,] ljh'nL afNg], lgefpg], l6= eL=
  • 45. rnfpg] cflb sfdx? ug{sf nflu ;km6j]/ /fvL lbPsf] 5' . oL afx]s ltdLn] cfb]z lbPsf cGo sfdx? ;d]t ug]{ 5 . o;sf]key word g} ltd|f] / d]/f] cfjfh xf] . ltdLn] OR5f u/]sf sfdx? cfkm} ug{ ;Sg] Ifdtf x'g]5 . 3/ sDkfp08 aflx/ eg] ;s];Dd gn}hfg' . o;sf] rfh{ ug{sf] nflu tLg 306f 3fddf a:g' kg]{5 jf d}n] tof/ u/]sf] h]g]/]6/ sf] k|sfz o;sf] 6fpsf]df kg]{ u/L & 306f ;'tfpg' kg]{5 . d of] /]l8of] cfO;f]6f]kbjf/f tof/ ul/Psf] h]g]/]6/ o;sf] ;'Tg] knªusf] 6fpsf] lt/ leQfdf h8fg ul/lbG5' . of] /]l8of] cfO;f]6f]kbjf/f lgld{t h]g]/]6/ sDtLdf ;o aif{ l6Sg]5 . /ftL bz ah] ;'Tg hfp eg] kl5 of] ;'Tg hfG5] . of] ;'Tg] ljlQs} h]g]/]6/ c6f] cfg x'G5 / rfh{ eO/ xG5 . ;ft 306f kl5 rfh{ k'/f ePkl5 c6f] ckm x'G5 . rfh{ k'/f ePkl5 ltd|f] 9f]sfdf k|ltIff/t /xg] 5 . rfh{ eO/xbf p7fpg ;lsb} g .Æ æs'g} sfd dnfO{ dg k/]g eg] s] ug]{ < s'g} vt/fhgs sfo{ ug{ nfUbf s;/L /f]Sg ;lsG5 t <Æ æltd|f] OR5f a'em]/ sfd ug]{ xF'bf ltd|f] cfb]z ljgfsf s'g} sfd u g ] { ; D e f j g f x ' F b } g . o ; d f c ? ; a } s ' / f x ? ePklg ;dj]bgfsf] ;km6]j/ /flvPsf] 5}g . ?g] / xfF:g] sfdx?, lrGtf,s'07f, lg/fzf cflb s'/fx? gx'g] eP kl5 l/;fpg] sfd klg x'Fb} g . To;}n] l/;fP/ sfd ljufg]{ s'/} cfpFb}g . t}klg of] l/df]6 /fv . s]xL v/fjL cfpg yfNof] eg] jf nfdf] ;dosf] nflu 3/ aflx/ hfg' k¥of] eg] ckm ul/lbg' . t/ l/df]6 w]/} rnfof] eg] s]lGb|o ;+rf/df c;/ kg{ ;SGf] ePsf]n] clt cfjZos k/] dfq l/df]6 rnfpg' .Æ sdnn] l/df]6 lbFb} eg] . sdnn] s'GtLsf] s'tf{sf] 5]pdf /x]sf] ;fgf] a6g lemls lbPkl5 s'GtL af]Ng yfnL . p;n] /f]zg lt/ xft hf]8]/ egL–ægd:t] ;/ ÛÆ ægd:t] Û ltd|f] gfd s] xf] gfgL <Æ æs'GtL ;/ ÛÆ
  • 46. æltdL cfhb]lv d;Fu a:g] x} t <Æ æx'G5 ;/ ÛÆ æltdLnfO{ lrof agfpg cfpF5 <Æ æcfpF5 ;/ Û dnfO{ vfgf, gf:tf, lrof agfpg cfpF5 .Æ æcfp t d ltdLnfO{ ;a} ;fdfg b]vfpF5' . b'O{ sk lrof agfP/ Nofp t .Æ /f]zgn] efG;fsf]7f b]vfpg nu] . lrof vfP/ sdn / /f]zg ldn]/ s'GtLsf] ;'Tg]sf]7f tof/ u/] . knªusf] l;/fgLlt/ leQfdf sdnn] h]g]/]6/ h8fg ul/lbP . To;sf] ;+rfng ug]{ tl/sf ;a} ldnfO{ lbP . Tof] oGq s'GtLsf] sf]8 gDj/ ldn]kl5 dfq cfkm} :jLr cfg eP/ sfo{ ug{ yfNbYof] eg] rfh{ k'/f ePkl5 c6f] ckm x'GYof] . otL u/]kl5 sdnn] /f]zg;Fu ljbf dfUb} eg]æn /f]zg d ca hfG5' . s]xL ;d:of k¥of] eg] dnfO{ kmf]g ug'{ . dnfO{ k'0f{ ljZjf; 5 sL Ps dlxgf;Dd o;sf] sfd x]¥of} eg] ltdL o;nfO{ 5f]8g ;Sg] 5}gf}F t/ klg d"No a9L nfUof] eg] cyjf o;sf] sfd dg k/]g eg] Psdlxgf kl5 d o;nfO{ lkmtf{ n}hfg] 5' . Ps dlxgf k/LIf0f ul/ x]/ .Æ -#_ s'GtLsf] cfudgn] /f]zgsf] hLjgdf gofF kl/jt{g cfpFg yfNof] . laxfg lrof agfO{ Nofpg], g'xfpgsf nflu n'ufkmf6f] tof/ ul/lbg], a|;dGhg l7s kf/Llbg] ,;]leªu d]lzg l7s kfg{], sk8f ;kmf ug{], k6ofP/ b/fhdf /fVg], x}ªu/df e'm08fpg], sk8fdf k|]; ug{], h'Ttf kfln; ug{], vfgf ksfpg], efF8f ;kmf ug{], 3/ cfFug ;kmf ug{], af]6jL?jf uf]8d]n ug{] / kfgL xfNg], 3/ ;hfpg], udnf ;hfP/ /fVg], OG8f]/ knfG6 l7s 7fpFdf /fVg], t/sf/L nufpg]], kmnkm'n sf6]/ Nofpg], crf/ agfpg], jLo/df XoL:sL ldnfO ss6]n tof/ ug{] x/]s sfd s'GtLn] ub{yL . p x/jvt sfd ug{ tTk/ /xGyL . ljxfg kfFr ah] g} p7]/ cfkmgf] z/L/ ;kmf ub{yL, l;ªuf/ k6f/ ub{yL clg / f]zgsf] ;'Tg] sf]7f aflx/ klv{/xGyL . /f]zg p7]kl5 g'xfp“y] .
  • 47. To;kl5 dlg{ª jfsdf hfGy] . dlg{ª jfsaf6 kms{]kl5 lrof vfGy], klqsf k9y] . 3/df ;a} ;dfgx? l7s l7s 7fpFdf /flvPsf x'Gy] . st} hfFbf s'GtLn] g} sf]6, k}G6, h'Ttf nufO{ lbGyL . k'/fgf n'uf ;kmf u/]/ gL/ xfnL k|]; u/]/ 6nSs kf/LlbGyL . 6fO{ nufO lbGyL . uf8L ;kmf uyL{, clg u]6 vf]Ng hfGyL . hfg] ;dodf xft xNnfpFb} eGyL æ;dod} kms{g' xf]nf ;/ .Æ aflx/af6 cfpFbf /f]zgsf] uf8Lsf] cfjfh lrg]/ bf}8]/ u]6 vf]Ng hfGyL . u]6 vf]n]/ lgx'/]/ gd:sf/ ub{} eGyL æ:jfut 5 ;/ .Æ sf]7fdf cfPkl5 sf]6 k}G6 vf]n]/ gofF n'uf nufO{ lbGyL . h'Ttf l7s ufpFdf /fVyL . /f]zg xft d'v wf]Oj/L cfpFbf s'GtLn] lrof gf:tf NofO;s]sL x'GyL . kfx'gfx? cfpFbf :jfut / ljbfO{ ug{], lrof, gf:tf, vfgf agfO{ v'jfpg] sfdx? ub{yL . ;'Tg] ;dodf j]8 lj:t/f ldnfpg], em'n /fVg], tGgf abNg], sf]7fsf] tfkqmd ldnfpg], uf]8f bafpg] sfdx? s';ntfsf;fy ub{yL . /f]zgn] …;'Tg hfpFÚ eg]kl5 dfq ;'Tg hfGyL . /f]zgn] slxn] sfxLF cfkm"nfO{ ev{/ hGd]sf] aRrf h:tf] ;DemGy] . To; ;dodf ;a}sfd cfdfn] ug'{x'GYof] . clxn] s'GtLn] ub{5] . …o;n] t dnfO{ aRrf agfO{ ;sL .Ú pgL ;f]Rby] . 3/ aflx/sf sfdx? eg] /f]zgn] cfkm} ub{y] . ahf/af6 n'ufkmf6f], t/sf/L, kmnkm'n, g'g, rfdn, bfn cflb vl/b u/L Nofpg], 3/ dd{t / /ªu/f]ug ug]{, ljbo't, vfg]kfgL, 6]lnkmf]g dd{t ug{sf nflu dflg; af]nfpg], ljleGg uf]i7L ;]ldgf/df ;xefuL x'g], ;fdflhs sfo{df ;xefuL x'g] sfdx? uy{] . pgdf gofF hf]; / km'lt{ cfpg yfNof] . /fd|f] vfgkLg / :ofxf/ ;';f/n] z/L/ :j:Yo x'g yfNof] . pgn] ca km]/L cg';Gwfg / n]vg sfo{ ;'? u/] . kq klqsfdf :tDe n]Vg yfn] . s'GtLn] cg';Gwfgd"ns n]v /rgf sDKo'6/df 6fOk ug{ ; 3fpyL . pgL ca b]z ljb]zsf ;]ldgf/df ;xefuL x'g yfnL;s]sf lyP .
  • 48. ;do hfg slt j]/ nfU5 / < o; 3/df s'GtLsf] cfudg ePsf] b'O{ dlxgf eO;s]sf] lyof] . of] b'O{ dlxgfdf /f]zgsf] hLjgdf 7'nf] kl/jt{g eO;s]sf] lyof] . pgn] s'GtLNfO{ pwf/f] lsg]/ NofPsf] eGg] s'/f ljl;{;s]sf lyP . Pslbg sdnsf] kmf]g cfof] . l/lde/ p7fpFb} /f]zgn] eg] æx]nf] sdn .Æ æx]nf] /f]zg s] 5 ltd|f] xfn vj/ <Æ æPs bd} l7s 5' . d t ca ;+;f/df ;a}eGbf ;'vL dflg; kf] ePsf] 5' . s'GtL t d}n] ;f]r]sf] eGbf xhf/ u'0ff c;n kf] 5] t ÛÆ æs] u5f}F t < s'lGtsf] sfd ug{] z}nL s:tf] 5 < p;sf] sfdaf6 ltdL slt ;Gt'i6 eof} < p;nfO{ cfkm};Fu /fV5f} sL lkmtf{ k7fp5f}F <Æ æd Psbd} ;Gt'i6 5' . d t ca s'lGtnfO{ s'g} d"Nodf klg 5f]8g ;lSbg . ltd|f] k};f d ef]nL g} vftfdf xfnL lbG5' . p;n] d]/f] 3/sf] sfofkn6 ul/lbPsL 5] . a? km';{b ldnfP/ Ps lbg ot} vfg vfg] u/L cfp . s'lGtn] agfPsf] vfg]s'/f v'jfpF5' d ltdLnfO{ .Æ æx'G5, d km';{b ldnfP/ Ps lbg cfpFnf . s'g} ;d:of k¥of] eg] va/ u/ .Æ sdnn] kmf]g /flvlbP . lbg, dlxgf, jif{ ljTb} uP . /f]zg ca k};66L jif{ k'uL;s]sf lyP . s'GtL pgsf] 3/df cfPsf] klg rf/ jif{ k'uL;s]sf] lyof] . / f]zgsf] :jf:y Psbd /fd|f] lyof] . l7s ;dodf lrof, gf:tf / vfgf, l7s ;dodf ;'Tg] / p7g], laxfg dlg{ªjfs, plrt Jofofd / :gfg tyf plrt :ofxf/ kfpFbfsf] bL3{hLlj x'Fb}g / < pgL ;dfhsf x/]s sfo{df ;lqmo /xGy] . cg';Gwfgsf] If]qdf pgsf] sfo{n] ubf{ s[lifdf gofF ;'wf/ cfPsf] lyof] . sDKo'6/ 6fOKf, n]vg sfo{sf] nflu s'lGt 5b} lyO{ . pgn] sof}F k6s cg';Gwfg d"ns ;]ldgf/df efu lnP . cGt/ f{li6«o ;]ldgf/df hfFbf s'lGtsf] :jLr ckm u/]/ hfGy] . o;/L hLjg rnL/xsf] lyof] . 5f]/fa'xf/L g]kfn kms]{sf lyPgg . gftL s'gfn klg ca afx| jif{ k'lu;s]sf] lyof] .
  • 49. pgn] s]xL lbg b]lv s'lGtsf] Jojxf/df ;–;fgf] kl/jt{g ePsf] dx;'; u/]sf lyP, t/ cfkm'nfO{ To:tf] nfu]sf] dfq xf]nf eg]/ w]/} Wofg lbPsf lyPgg . Pslbg /f]zgnfO{ ;fdfGo ?3fvf]sL nfUof] . xNsf Hj/f] klg cfof] . lj:t/fdf ;'tL /fv] . vfg klg sd vfP . s'lGtn] k6s k6s kfgL ttfP/ NofO{ . lgwf/df lr;f] ?dfn /fvL lbO{ . kmnkm'nsf] /; lknfO{ . uf]8f bfaL lbO{ . skfn d';f/L lbO{ . pgL n77 lgbfP . pgL ljplembf dWo/ft eO;s]sf] lyof] . s'lGt cem} ;]jfdf g} h'6L/x]sL lyO{ . pgn] ;'Tg hfp geg]sfn] ;'Tg guPsL xf]nL eg]/ ;'Tg] cfb]z lbP t/ p;n] ;'Tg dflgg . p;n] egL, æ;/ xh'/ lj/fdL x'g'x'G5 . d ;'t]kl5 s;n] :ofxf/ u5{ < a? d ef]nL ;"of{]bo ePkl5 3fddf a;]/ zlSt u|xg u?Fnf . clxn] xh'/ nfO{ 5f]8g ;lSbg .Æ s'lGtn] cfb]zsf] cj1f ub{} Tof] /ft /f]zgsf] ;]jf ub{} ljtfO{ . p;sf] /fd|f] :ofxf/n] /f]zgn] rf8} :jf:Yo nfe u/] . /f]zgsf] r'/f]6= lkpg] jfgL lyof] . Ps lbg ;fFem kv r'/f]6 lkO/ x]sf lyP . s'lGtn] r'/f]6 vf];]/ kmflnlbO{ . p;n] egL–æ;/ xh'/n] cfh P3f/j6f r'/f]6 lkO;Sg' eof] . dnfO{ dfkm ug'{ xf]nf . olt w]/} r'/f]6 lkpg' /fd|f] xf]Og .Æ /f]zgn] oL s'/fx? crDd dfg], /f]af]6df s;/L z/L/sf] lrGtf x'G5 < sdnn] eg]sf lyP, …oGq dfgjdf ;dj]bgf x'b}g .Ú…of] s'/f sdnnfO{ ;f]Wg' knf{ .Ú eGg] ;f]r] t/ s]xL ;do kl5 of] s'/f lj;{] . To;sf] Ps dlxgf kl5 /f]zg ;fFem kfFr ah] cfpF5' eg]/ s'g} ;]ldgf/ df efu lng uPsf lyP . kms{bf ;fFem cf7 alh;s]sf] lyof] . 3/df cfpFbf lrof gf:tf 6]a'ndf /fv]/ s'lGt klv{/x]sL lyO{ . Tof] lr;f] eO;s]sf] lyof] . vfgf kfs]sf] lyPg . /f]zgn] s'lGtnfO{ eg]–æd 3/df gx'Fbf lrof gf:tf gagfpg' eg]sf], ltdL lsg dfGb}gf}F < hfp vfgf ksfpg .Æ
  • 50. s'lGtn] sk, Kn]6 p7fO{ / ?g kf] yfnL . p;n] vfgf ksfpFbf klg /f]O/x]sL lyO{ . ælsg /f]Psf] <Æ egL /f]zgn] ;f]Wbf p;n] egL æxh'/ nfO{ cfhef]nL d}n] agfPsf] vfg ld7f] nfUg 5f]8]sf] 5 . ljxfg l/;fpg' ef] . cfh kfFr ah] cfpF5' eg]/ cf7 ah] dfq kms{g' eof] . xh'/n] d]/f] dgsf] s'/f slxn} a'emg' ePg .Æ s'lGtsf s'/f ;'g]/ /f]zg em;ªu eP . pgn] of] /f]af]6 xf] sL ;fRrLs} :jf:gL dflg; xf] 5'6ofpg ;s]gg . /f]af]6 egf} F ;Dk"0f{ dfgjLo nIf0fx? b]vfO/x]sL 5] . dflg; egf}F Jof6«L rfh{ u/]/ rNb5] . pgn] t'?Gt kmf]g nufP/ sdnnfO{ ;a} s'/f atfP . ptfaf6 sdnn] eg]–æ/f]zg, of] Hofb} g/fd|f] s'/f ;'gfof} . oGqdfgjdf ;dj]bgf cfpg' eg]sf] dfgj ;d'bfodf vt/f lglDtg' xf] . p;n] h'g;'s} ;dodf klg 3ft ug{ ;S5] . l/df]6 lyr]/ :jLr ckm ul/b]p . c? s'/f d cfPkl5 u/f}nf .Æ /f]zgn] l/df]6 knªusf] 3/f{df /fVy] . ToxfF l/df]6 lyPg . st} v:of] sL eg]/ otfptf vf]h] . l/df]6 st} lyPg . pgn] s'lGtnfO{ æl/ df6 v} <Æ eg]/ ;f]w] . p;n] xfF:b} egL –æl/df]6 t d}n] kmflnlbP“ . dnfO{ lsg l/ df]6af6 rnfpg' k5{ / < d cfkm}F rNg ;S5' , lx8g ;S5', sfd ug{ ;S5', af]Ng ;S5', ;a} sfd ug{ ;S5' . d klg c? :jf:gL dflg;h:t} ;a} s'/f ljrf/ ug{ ;S5' .Æ sl/j gf} ah]lt/ sdn cfOk'u] . b'a}hgf crDddf k/]sf lyP . sdnn] eg]–æd}n] o;sf] s]Gb|Lo :gfo' k|0ffnLdf :jf:gL dflg;sf :gfo' tGt'x? klg k|of]u u/]sf] lyP“ . ;fob To;df j}rfl/s tGt'x?sf] ;DaGw lj:tf/ ePsf] x'g ;S5 . To;sf] nflu k|of]uzfnfdf lnP/ kl/If0f ug'{kg{] x'G5 . o;nfO{ d lnP/ hfG5' . olb ;dj]bgf
  • 51. ljsf; x'g] sf/0f kTtf nfu]g eg] s'lGtsf] cGTo g} ;d:ofsf] ;dfwfg x'g]5 .Æ æsdn, s'lGtsf] e/df g} d]/f] k|f0f cus]sf] 5 . d o;sf] ljbfO{ s;/L ug{ ;S5' < clxn] g} s]xL pkfo 5}g <Æ æof] afx]s csf]{ pkfo g} 5}g .o;nfO{ olTts} 5f8of] eg] 7"nf] cgy{ x'g ;Sb5 .Æ sdnn] olt eGb} s'GtLnfO{ af]nfP/ eg] æs'GtL ltdL d;+u hfg'kg]{ eof], rfF8} tof/ xf]p .Æ ægfO{, d hfGg . dnfO{ oxL 3/ dg k5{ . dnfO{ cg]q hfg] dg 5}g . d gePkl5 ;/nfO{ vfgf s;n] lbG5 < sk8f s;n] ;kmf u5{< pxfFnfO{ t lrof vfg klg s/ ug'{k5{ . g'xfpg klg ;Demfpg' k5{ .Æ s'lGtn] egL . æx'Fb}g, ltdL d;Fu hfg} kb{5 . ltd|f] Onfh gu/L ePsf] 5}g . gq eg] b'O{–rf/ lbg leq ltd|f] cjzfg x'g]5 . ltd|f] rfF8} Onfh eof] eg] km]/L cfFpg ;sf}nL . clxn] hfg} k5{, tof/L u/ .Æ sdnn] hf]8 lbP/ eg] . s'lGtn] b'j}hgfsf] nflu vfgf nufO{ . kmnkm'n sf6]/ ;nfb tof/ kf/L . vfgf vfPkl5 efF8fx? ;kmf u/L . 3/ j/Lk/L ;j}lt/ ;kmf u/L . sk8fx? k6ofP/ b/fhdf /fvL lbO{ . /f]zgsf] lj:t/f ldnfO{ lbO{ . em'n /fvL lbO{ . ?Fb} uP/ sk8f abnL . cfP/ /f]zgsf] v'66f 5f]O{, clg ?b} egL–æd clxn] hfG5' . rfF8} Onfh u/]/ kms{g] 5' . d}n] s]xL b'Mv lbPsf] eP Ifdf ug'{xf]nf . d xh'/nfO{ ;DemL/xg] 5' . dnfO{glj; {g' xf]nf . ljxfg l7s ;dodf p7]/ g'xfpg' xf]]]]nf . dlg{ªjfsaf6 kms{]kl5 kmnkm'n sf6]/ lk|mhdf /fvL lbPsL 5', vfg'xf]nf . sk8f k|]; u/]/ b/fhdf /fvL lbPsL 5' . r'/f]6 w]/} glkpg'xf]nf . ljxfg 5 ah] b'wjfnf cfpF5 . glj;{g'xf]nf . vfg]s'/f ;dodf vfg'xf]nf . s'g} ;dfg ge]6fP dnfO{ va/ ug'{xf]nf . d uP klg d]/f] ;Demgf xh'/;Fu} 5 . d hfG5' .Æ otL eGb} s'lGt km]/L efG;fdf uO{ . b'wsf] lunf; NofP/ /
  • 52. f]zgsf] 6]j'ndf /fvL lbO{ clg lxSs lxSs ?Fb} uP/ sdnsf] sf/df a;L . sdnn] sf/ :6f6{ u/] . /f]zg t 8fFsf] 5f]8]/ ?g yfn] . o;/L t pgL zfGtfsf] d'To' x'Fbf klg /f]Psf lyPgg . 5f]/fn] 3/ 5f]8bf /f]Psf lyPgg . s'lGt uPkl5 sf/ rn]sf] cfjfh ;'g] . p7g] dg nfu]g . cl3 ;Dd Hofb} /dfONff] nfUg] 3/ clxn] e't aªunf h:tf] nfUof], pgnfO{ . lj:t/fdf kN6]/ w]/} j]/ /f]P . &= gofF ;fOsn ljxfg kfFr ah]sf] ;dodf p7]/ h'gls/L s/fpFb} lyO{, æof] 3/sf dflg; slt ;'Tg hfg]sf x'g <, afa' p:t}, 5f]/f5f]/L p:t} . ;a}lt/ cfkm}F x]g'{ kg{] . 3/sf] ;/ ;dfg x/fPsf] klg yfxf 5}g . s;}n] ;a} wg ;DklTt rf]/]sf] klg yfxf 5}g . s] ePsf x'g <Æ d em6k6 p7“] clg lj:t/faf6} ;f]w“] æs] eof] P ;f]d]sL cfdf <lsg laxfg} s/fO/x]sL <Æ æ;a} yf]s eof] gL Û lxhf] sf]lnofsf] 9f]sf nufpg} la;{]5 . ltdL To:t}, of] ;f]d] p:t} . rd]nL / h'gfsf] t emg s] s'/f ug{] < s;} g s;}sf] t r]t cfpg' k5{ . of] 3/sf dflg; x'g / < ;f]Tt/ :ofpnf x'g . r]t x/fPsf .Æ p kmtkmtfpb} lyO{ cfkmg} ;'/df . æcfkmg} ;'/df slt s/fO /x]sL < s'/f s] xf] eg g Û s'/f eGg' 5}g . s/fPsL 5,5 .Æ d}n] k'gM eg] . æs] x'g' lg < d]/f] ;fOsn 5}g . rf]/n] nu]5 . 9f]sf gnufPsf] df}sf kf/]kl5 lng] g} eof] gL Û ca s]df r9]/ hfg] gL clkm; < ca k/]g km;fb .Æ p cfugdf emf? nufpFb} s/fO/x]sL lyO{ . dnfO{ ofb cfof], of] ;fOsn @)%% ;fn cfiff8 % ut] lsg]sL lyO, p;n] . clxn] ;fOsn lsg]sf] kGb| jif{ eO;s]sf]
  • 53. lyof] . ;fob ;f]d] hGd]s} ;fn xf] . Tof] a]nf h'gsLl/nfO{ Pshgf cfkmGtn] lhNnf x'nfs sfof{no afFs]df lkogsf] hflu/ nufO{ lbPsf lyP . Tof] a]nf ;f]d] 5 dlxgfsf] lyof] . d g]kfn uGhsf] kmTt]jfn cfFvf c:ktfndf rf}lsbf/ lyP“ . vr{ r]/} lyPg . p;n] x'nfs sfof{noaf6 a'em]sf] klxnf] dlxgfsf] tnaaf6 Tof] ;fOsn lsg]sL lyO{ . cfFvf c:ktfnsf] glhs} sf]7f ef8fdf lnP/ a;]sf lyof}F . b'j} hgfn] sdfpg] ePkl5 s]xL k};f art eof] . d]/f] 8o'l6 /ftdf x'g] ePsf]n] lbge/L d aRrf x]/]/ a:y]F . xfdLn] Tof] j]nf km'N6]“u|f /f]8sf] aflx/ k66L laz xhf/df 38]/L lnof}F . kl5 To;}df a}Fsaf6 C0f lnP/ rf/sf]7fsf] 3/ klg agfof+} . To; a]nf hLjg /fd|f] x'Fb} hfg] s'/fdf xfdL 9'Ss lyof}F . ;do ljTb} uof] . dx+uL a9b} uof] . kl5 rd]nL / h'gfsf] hGd eof] . % hgfsf] kl/jf/sf] kfng kf]if0f ug'{, a}Fssf] Aofh ltg'{, kfx'gfx?sf] ;Tsf/ ug'{, rf8kj{x? dgfpg',cf}iflw pkrf/ ug'{ lkog / rf}lsbf/sf] hflu/n] slt y]Ug] < kl5 5f]/f5f]/L :s'n hfg yfn]kl5 vr{ emg a9of] . vr{ wfGg ufx|f] x'Fb} uof] . h'gsL/Lsf] ;fOsn k'/fgf] x'Fb} uof] . lju|]sf ;dfg abNbf abNbf Tof] a'9f] ;fOsndf larsf] 808L afx]s cfkmgf] s]xL ar]sf] lyPg . ;fOsn rnfpFbf s6s6====s6s6=== =r'O{r'O{=======r'O{r'O{sf] cfjfh lbGYof] . x'nfs sfof{noaf6 3/ ;Ddsf ;a}n] h'gls/LnfO{ lrgL ;s]sf lyP, x'nfssf] lkog eg]/ . lrn h:t} cfjfh lgsfNg] ;fOsn r9g] x'gn] p;sf] gfd s;}n] lrnufl8 /fvL lbof] . Tof] gfd ;a}lt/ k|rf/ ePsf] lyof] . p;n] ;fOsn rnfpFbf cfjfhaf6} dflg;x?n] lrnufl8 xf]nf eg]/ lrGby]F . ;fOsn rnfpg klg v'j hf]8 nufpg' kb{Yof] . slxn] sflxF Tof] ;fOsn r9]/ t/sf/L lng hfFbf /fgL tnfpsf] ;AhL d08L k'u]/ kms{g klg dnfO{ lgs} sl7g kb{Yof] . h'gls/L s;/L lbglbg} ;fOsn r9]/ clkm; hfFg] cfpg] uyL{, dnfO{ crDd nfUYof] .
  • 54. k6s k6s d}n] p;nfO{ of] yf]qmf] ;fOsn slt r95]; < kmflnb] . b'O gDa/ cfn' t s;/L gcfpnf < csf{] ;fOsn lsg . Ps dlxgfsf] tnj t hfg] xf] gL eg]/ ;fOsn lsGg s/ u/]sf] lyP“ . p;n] eGg] uly{ æ3/sf] C0f lt/L ;s]kl5 lsgf}Fnf gL Û clxn] sfd rn]s} 5 . lbgdf b'O{ k6s r9g' kg{] t xf]gL ;fOsn . 5f]/fsf] 6o';g kmL, 5f]/Lsf] 8«]; lsGg' 5 . lsg C0f af]Sg] <Æ 3/sf] C0f eg] 36g]sf] gfd} lyPg . Aofh a'emfof] . ;fFjf t a;]s} x'GYof] . of] a+}sn] g} vfPsf] lyof] tnj ;a} . xfdL t sfd u¥of], xf8 3f]6of], dlxgfsf] tnj a'emof], uP/ Aofh a'emfof] . a? ef8fd} a;]sf] eP clxn] ;Dd a'emfPsf] Aofhaf6 o:tf t b'Oj6f 3/ aGy]F xf]nf . d}n] eGy] æ;f]d]sL cfdf, of] 3/sf] C0f slxn] klg lt/]/ ;lsg] 5}g . slt b'Mv u5{]; < Pp6f /fd|f] ;fOsn lsg . lsg] kl5 lsGof lsGo} x'G5 . C0f 5 eGb}df ef]s} a:g' t ePg gL ÛÆ æxf]Og, clxn] lsGbLg . 5f]/fn] !@ sIff ;sf]; . Tof] a]nf ;Dd rd]nL / h'gf klg d]l6«s unf{g lg Û vr{ 36of] eg] t ;a} k};f C0f ltg{df nufofF} eg] hfaf] C0f ltg{ sltj]/ nfUnf t < To;kl5 Pp6f /fd|f] ;fOsn lsG5' . Pp6f ;'gsf] l;s|L nufpg klg dg nfu]sf] 5 . Tof] klg lsG5' . clg t km'tL{ cfOxfN5 gL ÛÆ æ;f]d]sL cfdf, d]/f] t hflu/ :yfoL slxn} ePg . k|fOe]6 c:ktfn g k¥of] . a? t]/f] t ;/sf/L hflu/, :yfoL ePsf] klg cf7÷bz jif{ eO ;Sof] . ;+ro sf]ifdf t k};f hDdf eof] xf]nf lg, ToxL NofP/ C0f lt/f}F . slt C0f af]Sg] <Æ d}n] eGy]F . p;n] eGg] uyL{ æx'Gg a'9f, Tof] k};fn] t d of] xfd|f] 3/ k5fl8sf] hUuf lsGg] xf] . clnslt t/sf/L /f]Kg] 7fpF klg t rflxof] gL, C0f eGg] s'/f ltb{} u/f}Fnf gL Û lsg xtf/ ug{] <Æ dnfO{ yfxf lyof], p;sf] OR5f slxn] klg k'/f x'g] lyPg . 5f]/ f5f]/Lsf] k9fO{ cem} ;lsPsf] lyPg . g]kfndf a]/f]huf/Lsf] b/ olt w]/} lyof] sL logLx?n] hflu/ kfpFg] 5}gg . hflu/sf] nflu klg ;f];{ kmf];{
  • 55. rflxG5 . cfkmgf] To:tf] s]xL 5}g . 5f]/f 5f]/Lsf] ljjfx ug'{ k¥of] . Tolt ubf{ ub{} hflu/ vfg] pd]/ ;lsG5 . a'9];sfn nfUof] eg] cg]s lsl;dsf /f]ux?n] RofK5g . cf]vtL d'nf] d} slt k};f hfG5 . ufpF3/ sf Oi6ldqsf 3/df ePsf k'hfcfhf, ljjfxx?df k};f g} rflxg] . hdfgf ablnO{ ;Sof] . htf uof] k};} rflxG5 . rGbf, bfg blIf0ff, rf8kj{ cflbsf] vr{ a9]sf] a9o} 5 . 5f]/f 5f]/Ln] df]jfOnsf] dfu u5{g . df]jfOn lsg]/ dfq sxfF x'G5 < Todf k};f xfnL /xg' k5{ . To;}n] 3/sf] C0f lt/L ;s]/ 5f]/f5f]/Lsf] k9fO ;s]/ gofF ;fOsn / ;'gsf] l;qmL lsGg] h'gsLl/sf] /x/ slxn} k'/f x'g]jfnf lyPg . d}n] eGy]F æ;f]d]sL cfdf, xfd|f] bl/b|tf slxn} x6g] 5}g . of] yf]qf] ;fOsnn] tnfO{ s'g} lbg b'3{6gf u/fpg] 5 . 3'F8f b'Vg] /f]u hufpg] 5 . of] ;fOsn a]r . s]xL /sd yk]/ csf{] cnL /fd|f] ;fOsn lsg . b'O{ lbgsf] hLjg t xf] . slt nf]e u5{]; <Æ p;n] eGyL æof] rfgr'g] ;fOsn sxfF xf] / < of] t P6n; ;fOsn kf] t Ûo;n] Ps SjLG6n ef/L t ;lhn} af]S5 . nf]esf] s'/f xf]Og a'9f, of] kmf/f]ltgf]sf] s'/f xf] . k};f arfPkl5 s'g} lbg sfd nfU5 .Æ k};f t slxn] arfpg ;lsGYof] / < k};f cfpg] af6f] Pp6f dfq lyof] . vr{ x'g] af6fx? xhf/j6f lyP . xfd|f] 3/ hfh/sf]6 8fF8fufpF uflj; j8f g+ % df lyof] . w]/} ;Gtfg O{Zj/sf j/bfg eGg] pvfg xfd|f] 3/df nfu' lyof] . xfdL % efOx? / $ lbbL alxgLx?sf] kfng kf]if0fsf] lhDdf kfPsf d]/f af–cfdf;Fu yf]/} le/fnf] hUuf / Ps xn uf]? tyf !% j6f afv|fx? lyP . xfdL ;a} efO alxgLn] k|fylds tx eGbf dfly k9g ;s]gf}F . vfgf nufpg lgs} sl7g k/]sf] lyof] . lbg/ft xf8 3f]6]/ d]/f af cfdf k/d]Zj/sf] e/df afFRg' ePsf] lyof] . hlt b'v kbf{ klg x] b}j t}F 5; eGg' x'GYof] . d ;flxFnf] lyP . d}n] Pslbg larf/ u/] slDtdf d geP kl5 Pp6f efu t sd x'G5 .
  • 56. nufpgnfO{ Pp6f ef]6L t sd x'G5 . To;}n] Ps lbg /ftL 3/af6 efu]“ . pHofnf] gx'Fb} l/Dgfsf] k'n kf/ ul/;s]sf] lyP“ . st} dfUb}, st} rf]/L ub{}, t/fOdf em/]“ . g]kfn uGhsf] Pp6f xf]6ndf efF8f dfem]F . kl5 s;}af6 yfxf kfP“, cfFvf c:ktfndf rf}lsbf/ vf]h]sf] 5 . d]/f] ;a} s'/f ;'g]kl5 rf}sLbf/ sfd kfP“ . ot} a:g yfNbf b}n]vaf6 a;fO{ ;/L sDbLdf cfPsf d]/f ;;'/fsf] klg l:ylt p:t} lyof] . d]/ L ;f;' / h'gls/L cfdf 5f]/L bfp/f a]r]/ u'h/f rnfpy]F . bfp/ lsGg] qmddf h'gls/L ;Fu e]6 eof] . dfof lk|lt a;]kl5 ljjfx u/]“, glhs} sf] xl6of afaf dlGb/df uP/ . b'j} hgfn] ;fg} ePklg sfd kfpFbf / zx/df 3/ agfpFbf d]/f cfkmGtx?n] crDd dfg] . 7'nf] dflg; ePsf], zx/df 3/ agfPsf], w]/} k};f sdfPsf] xNnf eP5 . To;}n] kfx'gfx? klg cfFpg] g} eP . cfkmgf] xfnt eg] ul/jsf] ul/j} . dflg;x? eGy]F . ul/jsf bfp, slxn] klg gcfp . d]/L h'gls/L lgs} 7'nf] ;kgf b]VbyL t/ xfd|f] ul/jLsf] vfN8f] emg emg a9b} hfGYof] . ;fOsn rf]/L ePsf] ;'g]/ d}n] eg]“ æcfh aNn ljwtfn] ;'g]5g . ca gofF ;fOsn r9g kfpg] eO; . gs/f ca . Tof] k'/fgf] ;fOsnsf] nf; xfd|f] 3/df /x] ;Dd tF To;}nfO{ l3;f/L / xg] lyO; . h] u5{g k/d]Zj/n] c;n} u5{g eg]sf] oxL xf] .Æ æcfhaf6 s;/L hfg] t clkm; < xfdL;Fu t clxn] ;fOsn lsGg] k};f g} 5}g . ;+ro sf]ifaf6 k};f lgsfNg] t ;fOsn lsGgnfO{ < dnfO{ t Tof] ;fOnssf] lgs} dfof kf] nfUYof] t Û To;} ;fOsnn] dnfO{ ;fOsn l;sfof], ;fOsn r9g] agfof] . oqf] jif{ dnfO{ af]s]/ cf]xf]/ bf]xf]/ u/fof] . sL/f k/f]; ;fOsn rf]/sf] xftdf . To;sf] enf] gxf]; .Æ p;n] ;Ttf] ;/fk ul//xL . d}n] eg] ækL/ gu/ . o:t} k5{ eg]/ d}n] cf7÷bz xhf/ ?k}ofF n'sfP/ /fv]sf] 5' . t“nfO{ c? s]xL lbg g;s] klg Pp6f /fd|
  • 57. f] ;fOsn lsgL lbG5' . a? cfh xflsdnfO{ eg]/ Pslbg 5'66L dfu . ?k}l8xf uP/ ;fOsn lnP/ cfFpnf .Æ ef]nL kN6 h'gsL/L clkm;af6 kms{bf h'gls/L h:t} anL/x]sL pHofnL lyO{ . v';L x'Fb} sfOsnaf6 em/L . ;fOsn 8f]¥ofpb} cfkmgf] ;'Tg] sf]7} leq /fv]/ cfO{ . d cfFugdf d'9fdf a;]/ s;}n] af6f]df kmfn]sf] lxGbL klqsfsf] kfgf x]l/x]sf] lyP“ . p;sf] xFl;nf] cg'xf/ b]v]/ d}n] eg] æcfh v'a v';L ePsL 5]; lg lsg xf] < ls gofF ;fOsn r9g kfP/ v';L ePsL xf]; .Æ æ;f]d]sf af, x]/ g cfh t af6f]df ;a}n] dnfO{ awfO{ lbP . clkm;df klg xflsd ;fan] t ld7fO{ g} v'jfpg' ef] . dnfO{ t pxfFn] cfhaf6 xnsf/f d} a9'jf ul/lbg' ef] . ;fOsn /fd|f] ePsf] eP t d klxn] g} xnsf/f eO ;Sg] /lx5' . d]/f] tnj klg csf{] dlxgf b]lv Ps xhf/ a9L x'g] ef] . of] ;fOsnn] t dnfO{ ug'{ u¥of] gL ÛÆ olt eGb} p;n] d]/f] d'vdf n88' xflnlbO{ . 5f]/f5f]/LnfO{ klg n88' v'jfO{ . gofF d]/L uf]N8 ;fOsn xfd|f] knªusf] l;/fgdf l7ªu plePsf] lyof] . p;n] eGb} lyO{ æca t d of] ;fOsn sf]7} leq /fVb5' . rf]/n] s;/L rf]bf{]/x]5 < x]/f}Fnf .Æ d}n] dgdg} eg] …lar/L h'gls/L, Pp6f gofF ;fOsn kfpFbf olt ljlw v';L x'G5] . xfdL g]kfnLx?sf ;–;fgf rxfgfx? 5g . tLg} ;–;fgf OR5fx? g} k'/f ug{ ;Sb}gf} xfdLx? . xfdL g]kfnLx?sf] b'b{;f slxn] ;'w|g] xf]nf <Ú *= k|lt1f p sIffsf] cl3Nnf] a]Grdf a:bYof] . 3'ld|Psf] skfn, cUnf], uf]/f] z/L/, nfdf] gfs, afSnf], sfnf] cfFvL e'O{, 7"nf cfFvf, kftnf] z/L/, ldn]sf bfFt lyP, p;sf . d}n] gfk]/ x]l/g / ;f]lwg klg t/ cGbfhL 5 kmL6 cUnf] lyof] p . p lgs} kftnf] lyof] t/ klg ;'Gb/ b]lvGYof] .
  • 58. p;sf] d':s'/fx6 lgs} lx:;L k/]sf] lyof] . sd d"Nosf] sk8faf6 ag]sf] ;]tf] ;6{ / sfnf] kfOG6 /fd|f] ;'xfFpYof] . v'66fdf slxn} h'Ttf b]Vg kfOPg . ;fob ul/j eP/ xf]nf, ;w}F af6f rKkn nufpYof] . h:tf] udL{ xf]; of hf8f] p;sf] klx/0f olTt g} lyof] . sIffdf ;aeGbf t]h pxL lyof] . dx]Gb| a'x'd'lv SofDk; g]kfn uGhsf] k'j{ tkm{sf] 7'nf] ljlN8ªusf pTt/ tkm{sf b'Oj6f sf]7fx?df cfO{=sd= k|yd jif{ / lblto jif{sf] k9fO{ x'GYof] . b'O{ jif{ oxfF /xFbf p;sf] klx/ 0f kl/jt{g ePg . krkGg hgf ljbofyL{x?df xfdL kfFr hgf dfq 5fqfx? lyof}F . d, piff, b]jsL, /Def / cr{gf . @)#%÷#^ ;fnlt/ SofDk; k9g] s]6Lx? eg]kl5 x'g]vfg] kl/jf/s} x'Gy] . d klg alb{ofaf6 cfPsL x'g]vfg] kl/jf/s} j|fxd0f o'jtL . t} klg lsg xf] s'GgL ToxL ul/j s]6f] dnfO{ dg kYof{] . p v8sfsf] 5f]/f] lyof] . Tof] ;dodf pkfWofo j|fXd0f s]6L If]qL;Fu ljjfx ug{' eg]sf] c5't;Fu ljjfx ug'{ h:t} lyof] . ;dfhdf cg'xf/ b]vfpg ;lsb}gYof] . d eg] lbg k|ltlbg ToxL s]6f]nfO{ dfof ub{} uPsL lyPF . Ps lsl;dn] eGg] xf] eg] p ;Fu x'? Ss} ePsL lyPF . p;n] xfdLnfO{ pRr 3/fgfsf s]6Lx? eg]/ xf]nf jf:tf ub{}gYof] . d}n] klg w]/} ;do ;Dd d ltdLnfO{ dfof u5{' eGg ;lsg . Ps lbg 8]/fdf af]nfP/ vfhf v'jfPsL lyP“, t/ s]xL eGg} ;lsg . d]/f] 8]/f b]jf km'njf/Ldf lyof] . b]jsL / d ;Fu} a:Yof} . p u8l/og k'jf{sf] Pp6f vfnL 3/df PSn} a:Yof] . Tof] 3/sf] Pp6f sf]7fdf dfq 9f]sfsf] kNnf lyof] . emofnsf kNnfx? lyPgg . lah'nL klg lyPg . 3/ agfpFbf agfpFb} cw'/} 5f]l8Psf] lyof] . g]kfn uGh h:tf] clt udL{ / clt hf8f] x'g], xfjfx'/L rNg] 7fpFdf p s;/L a:Yof] xf]nf < crDd nfU5 . cfO{=sd=sf] kmfOgn k/LIff lbP/ p 3/ uPsf] lyPg . p;sf] 3/ ;Nofg atfFpYof] . d}n] klg sf]7f 5f]8]sL lyOg . b]jsL eg] sf]7f 5f]8]/ uO{ . d alb{of cfkmgf] 3/ kms{]klg slxn] sfFxL g]kfn uGh
  • 59. cfpFbf af, cfdf, d ToxL a:g] uYof}F .8]/f g5f]8bf ;lhn} ePsf] lyof] . alb{of jf;LnfO{ g]kfn uGh cfpFg] sfd klg k/L/xGYof] . p;Fu slxn] sfxL e]6 x'GYof]. p;n] k/LIffkmn k|sflzt gx'Fbf ;Dd sGx}of j:qfnodf sfd u/]/ vfgkLgsf] Joj:yf u/]sf] lyof] . cfO{=sd= sf] glthf ltg dlxgfkl5 c;f]hlt/ k|sflzt eof] . d]/f] eGbf bz cªs a9L NofP/ p k|yd >]0fLdf SofDk; 6k/ eP/ pTtL0f{ eof] . krkGg hgfsf] xfd|f] Jofrdf k}+lt; hgfn] cfO{= sd= pTtL0f{ u/]5f}F . ToxL jif{ d+l;/ dlxgfdf g]kfn a}Fs lnld6]8df sd{rf/Lsf] lj1fkg v'Nof] . xfdLn] bvf{:t lbg kfpg] gf=;'= ;/xsf] kfFrf} txdf kGb| l;6 v'n]sf] lyof] . To;df d}n] lgj]bg xfn]F . d]/} ;Nnfxdf p;n] klg lgj]bg xfNof] . xfdL b'j} 5flgof}F . rfG; klg o:tf] eof] sL xfdL b'j} l;6L clkm; g]kfn uGhd} kf]l:6ª eof}+ . Pp6f clkm;df ePkl5 ef]63f6 eO/xg] g} eof] . lrof vfgf hfFbf ;Fu} hfGYof+} . d]/f] / p;sf] lardf w]/} s'/fx? x'Gy]F . lrof vfhfsf] k};f dnfO{ ltg{ lbb}gYof] . ;fx}| ;/n / ldhfl;nf] dfG5] . ;a};Fu l;i6tfk"j{s zAbx? tf}n]/ ld7f] af]Ng], slxn} s;};Fu gl/;fpg], ;/n /:tl/o efiff af]Ng], csf{nfO{ dbbt ug{], af]Nbf xfF;]/ af]Ng], ;xof]uL / OdfGbf/ ePsf]n] p clkm;df ;a}sf] Kof/f] lyof] . xflsdn] h] sfd lbP klg gcflTtP/ ;dod} sfd k'/f uYof{] . ToxfF sfd ug{] tLg÷rf/ hgf s]6Lx? lyof}F xfdL, hf] ljjfx u/]sf lyPgf}F . pgLx? ;a} p;Fu ;DaGw agfpg vf]Hy] t/ d;Fu a9L a;p7 b]v]/ klG5P . p;sL cfdf ;fg}df ljTg' ePsf]n] a'jfn] sfG5L cfdf ljjfx u/L Nofg' ePsf] /] Û sfG5L cfdfaf6 tLg efO{ / Ps alxgL 5g eGbYof] . p;sf] cfdfaf6 pm PSn} . sfG5L cfdf cfPkl5 p;n] cfdf a'jfsf] Kof/ slxn} kfPg . ;fob ToxL sf/0f xf]nf pm slxn} 3/ hfFb}gYof] . o:tf] x'Fbf emg dnfO{ dfof a9]/ cfpFYof] . ca d}n] p ;Fu k|]d k|:tfj
  • 60. /fVg] lgwf] u/]“ . Ps lbg p;nfO{ cfkmg} 8]/fdf vfg vfg] lgDtf] lbP“, ljxfgsf] ;dodf . Tof] lbg ;+ljwfg lbj;sf] ljbf lyof] . vfgf vfg] ;dodf d}n] ;f]w]F æ?ks d Pp6f s'/f eg' < d}n] w]/} lbg b]lv of] s'/f eGg] ljrf/ u/]sL lyP“ t/ eGg} ;s]sL 5}g .Æ æegg, s] s'/f xf] <Æ æltdL g/fd|f] t dfGb}gf}F <Æ ædflGbg, lsg dfGg' <Æ æltdLn] s'g} s]6L;Fu k|]d u/]sf 5f}<Æ æcfh ;Dd t 5}g Æ æltdLNffO{ dg k/fpg] sf]xL s]6L eP s] u5f}{<Æ ædnfO{ dg k/fpg] sf]xL 5 h:tf] nfUb}g .Æ æs;}n] dg k/fPsf] eP ltdL p;Fu ljjfx u5f}F{{ <Æ æTo:tf] s'/f clxn] ;Dd ;f]r]sf] 5}g .Æ æltdLnfO{ 9fF6]/ s] ug'{ < d ltdLnfO{ s:tf] nfU5'<Æ æltdL ;fx|} hftL 5f}, ;'Gb/ 5f}, k9]n]v]sL 5f}, zflng 5f}, dfofn' 5f}, c? slt eg' <Æ æs] ltdL dnfO{ dfof ub{}gf}< d t SofDk; k9bf b]lv g} ltdLnfO{ dg k/fpF5' .Æ æof] s'/f tkm{ d}n] slxn] klg ;f]lrg . ltdL wgL kl/jf/sL a| fXd0f s]6L, d lgs} ul/j kl/jf/sf] If]qLsf] 5f]/f] . xfd|f] hft, eft / ju{ klg gldNg] . ltdL d;Fu s;/L dfof ug{ ;S5of} < Ifl0fs cfj]usf] e/df dfof u/]klg hLjg u'hfg{ ;Sg] 5}gf} . To;}n] of] s'/f x'g ;Sb}g .Æ ædnfO{ hfteft, wlg u/Lj, ;fgf] 7'nf] s]xL rflx“b}g . ltd|f] rfn rng dg k¥of] . dnfO{ ltdL eP k'U5 . ca c? s'/f gu/ . vfnL olTt s'/f eg sL d ltdLNfO{ /fd|L nfU5' ls nflUbg <Æ
  • 61. ælutfGhnL, ltdL olt ;'Gb/ 5f} . ltdLnfO{ /fd|f] gnfUg] dfG5] ;fob} sf]xL xf]nf . ltdL dnfO{ c;fWo /fd|f] nfU5, t/ clxn] d k|]d ug{] / ljjfx ug{] d'8df 5}g .Æ p;n] o:tf] egL/xFbf dnfO{ nfu]sf] lyof] ls s]6fsf] hft /fd|f] s]6L b]Vbf cfslif{t geO 5f]8b}gg . p klg s'g 8ofªsf] d'nf xf]nf / d h:tL ;'Gb/ wgL, ;'lzn / lzlIft s]6L kfpFbf gfO{ eGnf . d}n] eg] æl7s} 5 . ltd|f] hLjgdf c? sf]xL s]6L 5}g . d ltdLnfO{ /fd|L nfU5' . of] eGbf dnfO{ c? s] rflxG5 / < k|]d eGg] s'/ f Ps} /ftdf x'g] s'/f xf]Og, lj:tf/} x'Fb} hfnf . dnfO{ klg clxn] g} ljjfx ug]{ xtf/ 5}g .Æ p s]xL af]n]g . Tof] lbg lbpF;f] afx| ah] pm cfkmgf] sf]7flt/ uof] . hflu/ ePkl5 pm /fdafu lt/ lah'nL kfgL ePsf] /fd|f] sf]7fdf ;/]sf] lyof] . xfd|f] e]63f6 p7a; rlng} /Xof] . slxn] d p;sf] 8]/ fdf hfGy“], slxn] cfk"msxfF af]nfpFy] . d]/f ;fyLx? ;a}n] xfd| f] ;DaGwsf] af/]df yfxf kfO;s]sf lyP . 3/df eg] s;}nfO{ yfxf lyPg . pm st} hfFbf dnfO{ lbg s6fpg d'l:sn kYof]{ . To;}n] nfdf nfdf lr¶L n]Vy]F . p;n] lj/n} lr¶L n]VYof] . n]v] klg ;fwf/0f cf} krfl/s s'/fsfgL ePsf ;+lIfKt x'Gy] . d eg] …ltdLnfO{ dfof u5'{, cfO{ ne o', d]/f] /fhf, d]/f] k|f0f, sf]6Lsf]6L Kof/, sf]6Lsf]6L r'DagÚ egL n]Vy]F . eljiodf 3/ sxfF agfpg], 5f]/f5f]/L slt hGdfpg], stf k9fpg] cflb nufot sfNklgs bfDkTo hLjgsf s'/fx? n]Vy“] . e]6 x'Fbf klg p;n] /fd|L 5f}, ;'Gb/ 5f}, dfofn' 5f}, ;'zLn 5f}, c;n 5f}, hftL 5f}, OdfGbf/ 5f}, ldn;f/ 5f} t eGbYof], t/ d dfof u5'{, d]/L / fgL, d]/L Kof/L slxn} eg]g . dnfO{ eg] cFufnf] df/] x'GYof], r'Dag u/] x'GYof] h:tf] nfUYof] . glhs} 6fFl;P/ a:bf klg p cljrn /xGYof] . p t dnfO{ alxgL h:tf] kf] dfof uYof]{ . lj/fdL kbf{ xl:k6n n}hfg], / fte/ hfu|d a;]/ ;]jf ug]{ uYof]{ . s'g} ;d:of kbf{ hLp Hofg
  • 62. lbP/ ;xof]u uYof]{ . /fte/ ;'Tb}gYof] . k};fsf] klg d2t ug{ vf]HYof] . d g} lnFb}gy“] . o:t} u/L ltg jif{ ljt]5 . kQ} ePg . dnfO{ cfdf, afn] ljjfx ug{sf nflu s/ ug{ yfNg' ePsf] lyof] . pd]/ klg @$ jif{ e};s]sf] lyof] . Tof] a]nf 5f]/Lsf] pd]/, To;df klg a|fXd0fsL 5f]/Lsf] pd]/ @$ jif{ eg]sf] a'9L sGof h:t} dflgGYof] . s]xL lbg t ljleGg axfgf agfP/ 6f/“] t/ kl5 t af–cfdfn] lgs} s/ ug{ yfNg' eof] . e]6 eof] sL r6f/f] al;{xfNYof] . s}nfnLaf6 cfkmg} hft ldNg] Pp6f lzIfs cfP5 dnfO{ dfUg . p;n] g]kfnuGhd} dnfO{ b]v]/ n¶} k/]sf] / x]5 . afn] ;a} s'/f 6'ªUofP/ k7fpg' eP5 . kl5 kf] yfxf kfPF . @) $@ ;fn d+l;/ afO; ut] ljjfx tf]lsP5 . d eg] ?ks;Fu afx]s c?;Fu ljjfx ug{ s'g} xfntdf tof/ lyOg . d ?ksnfO{ hLp ;'Dkg tof/ lyP“ . pm g} slxNo} tof/ ePg . pm d]/f] sf]7fdf cfpFbf cg]s axfgfdf p;sf] cufl8 c+ux? k|bz{g uy]{F . pm pTt]lht xf]cf]; eGg] rfxGy] d, t/ pm 9'ªuf h:tf] lyof] . pm If]qL, d afx'g ePsf]n] xfd|f] dfuL ljjfx x'Fb}gYof] . To;}n] d ? ks;Fu sf]6{ Dofl/h ug{, dlGb/df uP/ ljjfx ug{ jf efUg ;d]t tof/ lyPF . Tof] s'/f klg p dfGb}gYof] . dnfO{ cj jf/ ls kf/ ug'{ kg]{ cj:yf cfO;s]sf] lyof] . b;}F cfpg s]xL lbg afFsL x'Fbf d p;nfO{ e]6g p;sf] 8]/fdf uPF . cfk}m vfgf tof/ u/]F . ;Fu} a;]/ vfgf vfof}F t/ Ps csf{;Fu s]xL gaf]nL r'krfk lyof}F . cGtdf d}n] g} df}gtf eªu ug'{k¥of] . d}n] eg] æ?ks, d]/f] ljjfx x'g ca b'O{ dlxgf afFsL 5 . 3/df ljjfxsf] tof/L e} /x]sf] 5 . eujfg ltldlN;gf xf], p;sf] gfd . k9]n]v]sf] 5 . ul0ft ljifodf Pd=P= u/]/ dfWolds ljbofnodf lzIfs 5 . 3/ klg /fd|f] 5 . s}nfnL lhNnfsf] dfG5] xf] . hUuf hldg klg w]/} 5 . p;sf b'O{ efO{ dfq 5g . of] d]/f] nflu ;f}efUo xf]Og t <Æ æxf] tgL Û d}n] xf]Og sxfF eg“] / <Æ
  • 63. æd ljjfx u/L hfFbf ltdLnfO{ b'Mv nfUb}g <Æ ænfUb}g, lsg nfUg' < ltdLnfO{ ;'vL b]Vg' t d]/f] nflu v';Lsf] s'/f xf] .Æ æxf] t Û d klg s:tL a'4' < ltdL d]/f] sf]xL xf]Ogf} . d}n] dfq Psf]xf]/f] dfof u/]sL lyPF . ltdLn] t dnfO{ slxn] klg cfkmgf] dfggf} . ltdLnfO{ s;/L b'Mv nfU5 < ltdL dfG5] sxfF xf] / < ltdL kTy/ t xf] gL Û kTy/nfO{ s] yfxf c?sf] dgsf] efjgf < d}n] kfFr jif{ ;Dd ltdLnfO{ dfof u/]/ ;tfPF . o;sf] nflu Ifdf rfxG5' . of] xfd|f] clGtd e]6 xf]nf cf}krfl/s ?kdf . d}n] ;?jfsf] nflu lgj]bg klg lbO ;s]sL 5' . ltdLdf k'?ifTj 5 eg] /fd|f] s]6L ljx] u/]/ ;'vk"j{s a:g' . ca d hfG5' .Æ ælutf~hnL, ltdLn] eGg vf]h]sf] s'/f s] xf] < d}n] t s]xL klg a'lemg . cnL :ki6 kf/]/ eg g ÛÆ æa'emL a'emL a'em krfpg];Fu s] eGg' < t}klg Psk6s egL lbG5' . d ltdL;Fu ljx] ug{ rfxG5' . clxn] g} o;}a]nf dnfO{ eufP/ n}hfp, eGg rfxG5' . oxL t xf]gL Û c? s] eGg' ltdL 9'+uf;Fu . ltdL;Fu d'6' 5 / < Pp6f /f]huf/ o'St, lzlIft / ;'Gb/ o'jtL kfFr jif{ b]lv ltd|f] kl5 nfu]sL 5' . d]/f] afWotf klg ga'emg], o:tf gfdb{;Fu s] s'/f ug]{ <Æ ælutf~hnL d Pp6f 7'nf] kfksf] k|oflZrt ul//x]sf] 5' . d}n] klxn] g} ltdL;Fu k|]d ug{ / ljjfx ug{ ;lSbg eg]s} t lyPF gL Û ltdL ;'Gb/ 5f}, lzlIft 5f}, zfnLg 5f}, t/ d clxn] a|tdf 5' . of] a]nf d ltdLnfO{ s]xL eGg ;lSbg . d ltdLnfO{ c? h] klg d2t ug{ ;S5' t/ k|]d ug{ / ljjfx ug{ ;lSbg . d]/f] a|t ce}mF $ jif{ afFsL g} 5 . ltdL c?;Fu ljjfx u/]/ ;'v;Fu a; . oxL d]/f] sfdgf 5 .Æ æn eg s] xf] ltd|f] k|folZrt < d ;'Gg rfxG5' . gqeg] d clxn]g} ltd|f] gfddf d]/f] hLjgsf] jnL r9fpF5' .Æ