2. ÖRNEK SÜNNET DAVRANIŞLAR
1. Sabah uykudan uyandığımızda Besmele çekip
Allah’a hamdetmek.
Peygamberimiz -sallallahu aleyhi ve sellem-
uykudan kalkınca şöyle derlerdi:
“Öldürdükten sonra bizi dirilten Allah’a hamd olsun.
Dönüş ancak O’nadır.” (Buhârî, Deavât, 8)
3. ÖRNEK SÜNNET DAVRANIŞLAR
2. Evden işe, okula giderken, ev işlerini görürken
elimizden geldiğince “Sübhânallahi ve bi-hamdihî
sübhânallahi’l-azîm.” zikrini okuyalım.
Ebû Hüreyre radıyallahu anh‘den rivayet edildiğine
göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle
buyurdu:
“Dile hafif, mîzana (mahşerde sevap ve günahların
tartıldığı terazi) konduğunda ağır gelen ve
Rahmân olan Allah’ı hoşnut eden iki cümle vardır:
Sübhânallahi ve bi-hamdihî sübhânallahi’l-azîm.
(Allah’a hamd ederek O’nu noksanlıklardan tenzih
ederim, Yüce Allah’ı tenzih ederim)
(Buhârî, Daavât 65, Eymân 19, Tevhîd 58; Müslim,
Zikir 31)
4. ÖRNEK SÜNNET DAVRANIŞLAR
3.Evden çıkarken şu duayı okumak: “Bismillâh! Allâh’a tevekkül ettim.
Allâh’ım! Dalâlete düşmekten
ve başkaları tarafından dalâlete sürüklenmekten, haksızlık
yapmaktan ve haksızlığa uğramaktan,
câhilce davranmaktan ve câhillerin davranışlarına muhâtap olmaktan
Sana sığınırım.”
Ümmü Seleme -radıyallâhu anhâ-’nın bildirdiğine göre, Allâh Resûlü -
sallâllâhu aleyhi ve sellem-
evinden her çıktığında muhakkak yüzünü semâya çevirir ve şöyle
duâ ederdi: “Bismillâh! Allâh’a
tevekkül ettim. Allâh’ım! Dalâlete düşmekten ve başkaları tarafından
dalâlete sürüklenmekten,
kaymaktan ve kaydırılmaktan, haksızlık yapmaktan ve haksızlığa
uğramaktan, câhilce davranmaktan
ve câhillerin davranışlarına muhâtap olmaktan Sana sığınırım.” (Ebû
Dâvûd, Edeb, 102-103/5094;
Tirmizî, Deavât, 35)
5. ÖRNEK SÜNNET DAVRANIŞLAR
4. Yemekten önce elleri yıkamak. Yemeğe besmele ile başlamak, sağ
elle kendi önünden yemek,
yemeğin sonunda Allaha şükretmek. Yemekten sonra ağzı ve elleri
yıkamak. Yemeği ayrı ayrı değil
de beraberce yemek.
Ebû Saîd (radıyallâhu anh) anlatıyor:;Hz. Peygamber (aleyhissalâtu
vesselâm) bir şey yiyip içti mi şu
duayı okurdu: Nimetleriyle bizleri yedirip içiren ve bizi
Müslümanlardan kılan Allah a hamdolsun.
(Tirmizî, Daavât 75 ; Ebû Dâvud, 53 ; İbnu Mâce, 16 )
6. ÖRNEK SÜNNET DAVRANIŞLAR
5.Suyu üç yudumda yavaş yavaş içmek ve
bardağın içine solumamak.
6.Hapşırdığında Elhamdülillah demek.
7.Davet edildiği yere katılmak.
7. ÖRNEK SÜNNET DAVRANIŞLAR
8.Karşılaştığı kişiye selam vermek.
Berâ İbni Âzib radıyallahu anhumâ’dan rivayet edildiğine göre
şöyle dedi:Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem bize, hasta
ziyaretini, cenâzenin arkasından gitmeyi, aksırana
“yerhamükellah” demeyi, yemin edenin yeminini yerine
getirmesini, haksızlığa uğrayana yardım
etmeyi, davet edenin davetini kabul etmeyi ve selâmı
yaygınlaştırmayı tavsiye etti.(Buhârî, Cenâiz 2,
Mezâlim 5, Nikâh 71, Eşribe 28; Müslim, Libâs 3. Ayrıca bk.
Tirmizî, Cenâiz 45; Nesâî, Cenâiz 53)
Ebû Hüreyre radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre
Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle
buyurdu:“Müslümanın, müslüman üzerindeki hakkı beştir:
Selâmını almak, hastalandığında ziyaret etmek,
cenâzesinin arkasından yürümek, davetine icâbet etmek ve
aksırdığında “yerhamükellah” demek.”
(Buhârî, Cenâîz 2; Müslim, Selâm 4)
8. ÖRNEK SÜNNET DAVRANIŞLAR
9.Yoldan eziyet veren şeyleri kaldırmak.
(Günümüzde trafiğe engel olacak şeyleri yoldan
kaldırmak)
Ebu Hüreyrenin rivayetine göre Hz. Peygamber
(sav) buyurdu ki: "Bir adam yolda yürürken,
yol
üzerinde bir diken dalına rastladı. Onu alıp dışarı
attı. Cenab-ı Hakk bu davranışından memnun
kalarak, ona mağfiret etti." (Buhari, Mezalim
28, Cemaat 32; Müslim, Birr 128,İmaret 163)
9. ÖRNEK SÜNNET DAVRANIŞLAR
10.Hayırlı işlerde sağdan başlamak.
Âişe radıyallahu anhâ şöyle dedi:Resûlullah sallallahu
aleyhi ve sellem temizlenmeye, taranmaya,
ayakkabısını giymeye varıncaya kadar her işe sağdan
başlamayı pek severdi.
(Buhârî, Vudû’ 31, Salât 47, Et`ime 5, Libâs 38, 77;
Müslim, Tahâret 66,67 ;Ebû Dâvûd, Libâs 41;
Tirmizî, Cum’a 75; Nesâî, Tahâret 90, Gusül 17, Zînet
8,63; İbni Mâce,Tahâret 42)
Yine Âişe radıyallâhu anhâ şöyle dedi:Resûlullah
sallallahu aleyhi ve sellem sağ elini temizlik ve yemek
için, sol elini de tuvalette temizlenmek ve benzeri işler
için kullanırdı. (Ebû Dâvûd, Tahâret 18)
10. ÖRNEK SÜNNET DAVRANIŞLAR
Ebû Hüreyre radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre Resûlullah
sallallahu aleyhi ve sellem şöyle
buyurdu:“Biriniz ayakkabısını giyeceği zaman önce sağ ayağından,
ayakkabısını çıkaracağı zaman da
önce sol ayağından başlasın. Böylece sağ ayak ilk önce giyilen, en
sonra çıkarılan ayak olsun.”
(Buhârî, Libâs 39; Müslim, Libâs 67; Ebû Dâvûd, Libâs 41; Tirmizî,
Libâs 37; İbni Mâce, Libâs 28)
Ebû Hüreyre radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre Resûlullah
sallallahu aleyhi ve sellem şöyle
buyurdu:“Elbise giydiğiniz ve abdest aldığınız zaman sağ
tarafınızdan başlayınız.”
(Ebû Dâvûd, Libâs 41; Tirmizî, Libâs 37 (mânen). Ayrıca bk. İbni
Mâce, Tahâret 42)
11. ÖRNEK SÜNNET DAVRANIŞLAR
11.Beden temizliğine özellikle dişlerin temizliğine dikkat etmek.
Hz. Âişe (radıyallâhu anhâ) anlatıyor:"Resûlullah (âleyhissalâtu
vesselâm) buyurdular ki:
"On şey fıtrattandır :
1-Bıyığın kesilmesi,
2-Sakalın uzatılması,
3-Misvak kullanmak, (Dişleri temizlemek)
4-İstinşak yapmak (Buruna su çekip temizlemek),
5-Mazmaza (Ağıza su alıp çalkalamak),
6-Tırnakları kesmek,
7-Parmak mafsallarını yıkamak,
8-Koltuk altını yolmak,
9-Etek traşı olmak, 10- İstinca yapmak (İntikâsu'l-mâ).(Tuvalette
su ile temizlenmek).
(Müslim, 56, (261); Ebu Dâvud, Tahâret 29, (53); Tirmizî, Edeb 14,
(2758)
12. ÖRNEK SÜNNET DAVRANIŞLAR
Diş temizliğinin önemi ile ilgili peygamberimiz (sav) şöyle
buyurmuştur:
"Dört şey geçmiş peygamberlerin sünnetlerindendir. Haya
duygusu, kokulanmak, diş temizliği ve
nikâh." (Tirmizî, Nikâh,1; Ahmed b. Hanbel, V, 421).
"Eğer ümmetime ağır gelmeyecek olsaydı, onlara her namazda
misvak kullanmalarını (dişlerini
temizlemelerini) emrederdim."
(Buhârî, Cum'a, 8, Temennî, 9, Savm, 27; Müslim, Tahâre, 42)
İslâm bilginleri beş yerde, diş temizliğinin müstehap (sünnete uygun
güzel davranış) olduğuna dikkat
çekmişlerdir. Bu beş yer şunlardır:
a) Dişler sararınca,
b) Ağzın kokusu değişince,
c) Uykudan kalkıldığında,
d) Namaza kalkılacağı zaman,
e) Abdest alırken.
13. ÖRNEK SÜNNET DAVRANIŞLAR
12.Cuma günü gusül abdesti almak
Sâlim (r.a.)’ın babasından rivâyete göre, Rasûlullah
(s.a.v.)’i şöyle derken işitmiştir: “Cumaya gelen
boy abdesti alsın gelsin.” (Buhârî, Cuma: 2; Nesâî,
Cuma: 7)
Abdullah b. Ömer radıyallahu anhümâ’dan rivayet
edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve
sellem şöyle buyurdu:“Biriniz cuma namazına
gideceği zaman boy abdesti alsın."
(Buhârî, Cum`a 2, 5, 12; Müslim, Cum`a 1, 2, 4;
Tirmizî, Cum`a 3; Nesâî, Cum`a, 7, 25)
14. ÖRNEK SÜNNET DAVRANIŞLAR
Selmân radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre Resûlullah
sallallahu aleyhi ve sellem şöyle
buyurdu:“Bir kimse cuma günü boy abdesti alarak elinden geldiğince
temizlenir, saçını sakalını
yağlayıp tarar veya evindeki güzel kokudan süründükten sonra
câmiye gider, fakat orada yan yana
oturan iki kimsenin arasını açmaz, sonra Allah Teâlâ’nın kendisine
takdir ettiği kadar namaz kılar,
daha sonra sesini çıkarmadan imamı dinlerse, o cumadan öteki
cumaya kadar olan günahları
bağışlanır. ” (Buhârî, Cum`a 6, 19)
15. ÖRNEK SÜNNET DAVRANIŞLAR
13.İnsanlara karşı güler yüzlü olmak
Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
“(Mümin) kardeşine tebessüm etmen sadakadır. İyiliği
emredip kötülükten sakındırman sadakadır.
Yolunu kaybeden kimseye yol göstermen sadakadır.
Yoldan taş, diken, kemik gibi şeyleri kaldırıp
atman da senin için sadakadır.” (Tirmizî, Birr, 36)
Ebû Zer radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre
Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle
buyurdu:“Din kardeşini güler yüzle karşılamaktan ibaret
bile olsa, hiçbir iyiliği küçümseme.”
(Müslim, Birr 144. Ayryca bk. Tirmizî, Et`ime 30, Birr 45)
16. ÖRNEK SÜNNET DAVRANIŞLAR
14.Yatağa girdiğinde DUA ederek, Allah'a sığınarak yatmak:
Bera b. Azip şöyle nakletmiştir. Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem
şöyle buyurdu:"Yatağına yatmak istediğin zaman namaz
abdesti gibi abdest al. Sonra sağ yanına yat ve:Kendimi sana teslim
ettim. Yüzümü sana çevirdim. İşimi sana ısmarladım. Sırtımı sana
dayadım. Ümit bağladığım sen, korktuğum yine sensin. Senden
kaçıp sığınacak ve senin elinden kurtulacak bir yer varsa yine sensin.
İndirdiğin kitabına ve gönderdiğin peygamberine iman ettim de. Bu
dua senin o geceki son sözlerin olsun. Eğer ölürsen iman üzere
ölürsün.
17. ÖRNEK SÜNNET DAVRANIŞLAR
(Buhârî, Vudû 75, Daavât 6; Müslim, Zikir 56)
Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu;Bir kimse
yatağa girince sağ tarafına dönüp sağ elinin sağ yanağının altına
koyarak, şu duâyı okusun; Allah;ım, senin ismini anarak ölür ve
dirilirim.
(Buhârî, Daavât 7, 8, 16, Tevhîd 13)
Peygamberimizin eşi Hz. Ayşe (r.a.) diyor ki: “Hz. Peygamber
(s.a.s), her gece yatağa girdiği zaman iki elinin avucunu bir araya
getirir, sonra ellerinin içine üfler ve kul hü vallâhü ahad, kul eûzü
bi rabb’il felakı ve kul eûzü bi rabbi’n-nasi surelerini okur, sonra
elleriyle, yüzünü ve vücudunun ulaşabildiği yerlerini mesh eder
ve bunu üç defa yapardı.” (Buhârî, Fedâilükur;ân,14 ; Ebu Dâvûd,
Edeb, 107)
18. ÖRNEK SÜNNET DAVRANIŞLAR
15.Erken uyuyup erken kalkmak
Ebu Berze el-Eslemi şöyle demiştir:
Resulullah (sav) yatsıdan önce uyumayı, sonra da konuşmayı hoş
görmezdi.
(Buhari, Mevakit 23; Müslim, Mesacid 237, (647); Ebu Davud, Salat
3, (398); Tirmizi, Salat 125)
Peygamberimiz(s.a.v) şöyle buyurdu:
"Biriniz uyuyunca şeytan ensesine üç düğüm atar. Her düğümü
atarken,düğüm attığı yere eliyle
vurarak "üzerine uzun bir gece olsun,yat" dileğinde
bulunur.İnsan uyanır ve Allah'ı zikrederse bir
düğüm çözülür,abdest alırsa ikinci düğüm çözülür ve bir de namaz
kılarsa bütün düğümler çözülmüş
olur.Böylece kul canlı, huzurlu bir kalp ile sabaha erer.Aksi halde
böyle yapmazsa habis ruhlu, içi
kararmış ve uyuşuk bir halde sabaha
erer"(Buhari,Teheccüd,12)