English Grammar in Kurdish | ڕێزمانی ئینگلیزی

Prepared by: Taha Salim (March 2009)
Reference: “Grammar For All Levels”
By Adnan Naim
(Whoever reads these please pray for us.)
‫بسم‬‫ەللا‬‫الرحمن‬‫الرحیم‬

-English Alphabetic ‫ی‬‫ئینگلیز‬ ‫وبێی‬‫ئەلف‬
-Parts of Speech ‫بەشەکانی‬‫ئاخافتن‬
-Sentences ‫رستەکان‬
-Verb to BE “ ‫چاوگی‬”‫بوون‬
-Verb to DO “ ‫چاوگی‬”‫کردن‬
-Verb to HAVE “ ‫چاوگی‬”‫ن‬‫ھەبو‬
-Nouns ‫ـاوەکان‬‫ن‬
- Countable Nouns ‫اوەکان‬‫ر‬‫ناوەژمێرد‬
- Spelling Rules for Plurals ‫کۆ‬ ‫ی‬‫ناو‬ ‫ی‬ ‫ڕێنووس‬ ‫یاسای‬
‫اوەکان‬‫ر‬‫نەژمێرد‬ ‫ناوە‬-Uncountable Nouns
‫ئا‬‫ی‬‫از‬‫ر‬‫م‬‫او‬‫ر‬‫ناس‬‫او‬‫ر‬‫نەناس‬ ‫وە‬-Definite & Indefinite Articles
-Pronouns ‫جێناوەکان‬
- Object Pronouns ‫جێناوەبەرکارەکان‬
- Reflexive Pronouns ‫چەوانە‬ ‫پێ‬ ‫جێناوە‬
- Relative Pronouns ‫پەیوەندی‬ ‫ی‬‫جێناو‬
•Making Questions ‫دروست‬‫پرسیار‬‫کردنی‬
•How ‫بەکارھێنانی‬
•Some / ‫ھەندێک‬ any / ‫ھیچ‬
•Making Negative ‫دروست‬‫ێ‬‫نەر‬‫کردنی‬
•TENSES ‫دەمەکان‬
- Present Simple Tense ‫سادە‬ ‫ی‬‫انەبردو‬‫ڕ‬‫دەمی‬
- Past Simple Tense ‫ابردویسادە‬‫ڕ‬‫دەمی‬
- Future Simple Tense ‫داھاتویسادە‬‫دەمی‬
- Present Continuous Tense ‫بەردەوام‬ ‫ی‬‫انەبردو‬‫ڕ‬‫دەمی‬
- Past Continuous Tense ‫دەوام‬‫ر‬‫بە‬ ‫ی‬‫ابردو‬‫ڕ‬‫دەمی‬
- Future Continuous Tense ‫دەوام‬‫ر‬‫بە‬ ‫ی‬‫داھاتو‬‫دەمی‬
- Present Perfect Tense ‫تە‬ ‫ی‬‫انەبردو‬‫ڕ‬‫دەمی‬‫واو‬
- Past Perfect Tense ‫تەواو‬ ‫ی‬‫ابردو‬‫ڕ‬‫دەمی‬
- Future Perfect Tense ‫تە‬ ‫ی‬‫داھاتو‬‫دەمی‬‫واو‬
- Present Perfect Continuous ‫بەردەوام‬ ‫ی‬‫تەواو‬ ‫ی‬‫انەبردو‬‫ڕ‬‫ەمی‬
• Imperatives ‫ی‬‫داخواز‬ ‫ی‬‫شێواز‬
• Modals ‫ەکان‬‫ر‬‫دە‬‫یدە‬‫ر‬ ‫ەیا‬‫ر‬‫کا‬
• Comparing Adjectives ‫د‬‫ر‬‫او‬‫ر‬‫بە‬ ‫پلەی‬ ‫ی‬‫ھاوەڵناو‬
• Adverbs ‫ەکان‬‫ر‬‫ھاوەڵکا‬
• Active & Passive ‫نادیار‬ ‫ا‬‫ر‬‫کا‬ ‫وە‬ ‫دیار‬ ‫ا‬‫ر‬‫کا‬
• Transitive & Intransitive Verbs ‫ی‬‫کار‬ ‫وە‬ ‫تێپەر‬ ‫ی‬‫کار‬‫تێنەپەر‬
• Prepositions ‫پەیوەندیەکان‬‫ە‬‫ز‬‫ا‬‫ر‬‫ئام‬
• Question-Tags ‫پرسیار‬ ‫کلکە‬
• Conditional “if” ” ‫ئەگەر‬,‫جی‬‫ر‬‫مە‬
• Reported Speech ‫قسەی‬‫نا‬‫خۆ‬ ‫استەو‬‫ر‬
• Countries and Nationalities ‫نەتەوەکان‬ ‫وە‬‫تەکان‬ ‫وواڵ‬
‫ی‬‫ئینگلیز‬ ‫ێزمانی‬‫ر‬ ‫ەوە‬‫ر‬‫چونەدە‬

English Alphabetic
‫ی‬‫ئینگلیز‬ ‫ئەلفوبێی‬
‫ەکان‬‫ر‬‫گەو‬‫پیتە‬1. Capital Letters
‫بچوکەکان‬‫پیتە‬2. Small Letters
• Consonant Letters ‫ێنەکان‬‫و‬‫نەبز‬‫پیتە‬
• Vowel Letters ‫ێنەکان‬‫و‬‫بز‬‫پیتە‬
A B C D E F G H I J K L M
N O P Q R S T U V W X Y Z
a b c d e f g h i j k l m
n o p q r s t u v w x y z
b c d f g h j k l m n p q r s t v w x y z
a e i o u ‫ەکی‬‫ر‬‫سە‬‫لیستی‬ ‫بۆ‬ ‫انەوە‬‫ڕ‬‫گە‬

‫ەکی‬‫ر‬‫سە‬‫لیستی‬ ‫بۆ‬ ‫انەوە‬‫ڕ‬‫گە‬
Parts of Speech
‫بەشەکانی‬‫ئاخافتن‬
‫ەکان‬‫ر‬‫جۆ‬ ‫پێناسە‬ ‫نمونە‬
Noun
‫ـاو‬‫ن‬
‫شوێنێ‬‫کردنی‬ ‫ی‬‫کەبۆناودێر‬ ‫ێ‬‫دەوتر‬‫وشەیەک‬ ‫بە‬‫ک‬,
‫بەکاردێنن‬ ‫کەسێک‬‫یان‬ ‫شتێک‬.
Ahmed, book
Pronoun
‫جێناو‬
‫جێگای‬‫وە‬‫دەکات‬ ‫ناوێک‬ ‫لە‬ ‫باس‬‫کە‬ ‫وشەیەکە‬
‫دەگرێتەوە‬.
I, he, she, it, etc. ……..
Verb
‫ـار‬‫ک‬
‫ڕودانی‬ ‫چۆنیەتی‬‫لە‬ ‫باس‬‫کە‬ ‫وشەیەکە‬
‫اودا‬‫ر‬‫ک‬ ‫ی‬‫دیار‬‫لەکاتێکی‬‫کارێکدەکات‬.
Play, played, will play
Adjective
‫ھاوەڵناو‬
‫بەکاردەھێنرێت‬‫دا‬‫ـاو‬‫ن‬‫لەپێش‬ ‫یەکە‬ ‫وشە‬
‫دەکات‬ ‫جێناو‬‫ـان‬‫ی‬ ‫ناو‬ ‫وەسفی‬.
‫دەولەمەند‬ ‫ی‬‫پیاو‬rich man
‫وەص‬ ‫ی‬‫ناو‬ ‫ھاوەڵناوپێش‬‫کەلێرەدا‬ ‫ئەوەبکە‬ ‫تێبینی‬‫او‬‫ر‬‫ک‬ ‫ف‬
‫وصف‬ ‫ی‬‫ناو‬‫کە‬ ‫کوردیە‬‫مانی‬‫ز‬‫پێچەوانەی‬‫کە‬ ‫ھاتوە‬
‫ھاوەڵناودێت‬ ‫اوپێش‬‫ر‬‫ک‬
Adverb
‫ھاوەڵکار‬
‫وە‬ ‫وشەیەکە‬‫س‬‫ـار‬‫ک‬‫فی‬‫رستەدا‬‫لە‬‫دەکات‬ Ahmed writes quickly.
‫ئە‬‫حمد‬‫ایی‬‫ر‬‫بەخێ‬‫دەنو‬‫و‬‫سێت‬
‫دواتر‬

‫ەکان‬‫ر‬‫جۆ‬ ‫پێناسە‬ ‫نمونە‬
Preposition
‫پەیوەندی‬ ‫ی‬‫از‬‫ر‬‫ئام‬
‫کە‬‫بەکاردێت‬ ‫جێناو‬‫یان‬ ‫ناو‬ ‫وشەیەکەلەگەڵ‬‫پەیوەن‬‫دی‬
‫دەدات‬‫نیشان‬ ‫وشەیەکیتر‬ ‫لەگەڵ‬.
Ahmed goes to school.
‫دەچێت‬‫ئەحمەد‬‫بۆ‬‫قوتابخانە‬.
They traveled by plane.
‫ئەوان‬‫بە‬‫کرد‬‫گەشتیان‬‫فرۆکە‬.
Conjunction
‫لێکدەر‬ ‫ی‬‫از‬‫ر‬‫ئام‬
‫یەکەوە‬ ‫بە‬ ‫رستە‬‫دوو‬‫یان‬ ‫وشە‬‫دوو‬‫کە‬ ‫وشەیەکە‬
‫دەبەستێت‬.
Ali and Ahmad visited us
yesterday.
‫عەلی‬‫و‬‫کرد‬ ‫ئێمەیان‬‫دانی‬‫ر‬‫سە‬ ‫دوێنێ‬‫ئەحمەد‬.
Interjection
‫سوڕمان‬‫ر‬‫سە‬ ‫وشەی‬
‫دەکەن‬‫دەربڕینانە‬‫و‬‫دەنگ‬‫بەو‬‫ئاماژە‬ ‫کە‬‫ووشانەن‬‫ئەم‬‫کە‬
‫بەکاردەھێنرێن‬ ‫سەرسورمان‬ ‫بۆ‬.
Alas! She died.
‫بەداخەوە‬!‫مرد‬‫کچەکە‬.
Parts of Speech
‫انەوە‬‫ڕ‬‫گە‬ ‫ەکی‬‫ر‬‫سە‬‫لیستی‬ ‫بۆ‬ ‫انەوە‬‫ڕ‬‫گە‬ ‫دواتر‬

Parts of Speech
‫ەکان‬‫ر‬‫جۆ‬ ‫سە‬ ‫پێنا‬ ‫نمونە‬
Articles
‫از‬‫ر‬‫ئام‬
‫ھ‬ ‫ئینگلیزیدا‬‫مانی‬‫ز‬‫لە‬‫پەیوەندی‬ ‫ی‬‫از‬‫ر‬‫ئام‬ ‫ێ‬ ‫س‬‫ەن‬.
a, an, the
a‫بە‬‫پیتی‬‫کە‬ ‫او‬‫ر‬‫نەناس‬ ‫ناوێکی‬‫لەپێش‬‫کاردێت‬
‫بێت‬ ‫بزوێن‬ ‫نە‬‫یەکەمی‬.
This is a book.
‫توک‬‫ر‬‫پە‬ ‫ئەوە‬‫ێک‬‫ە‬.
an‫بە‬‫پیت‬‫کە‬ ‫او‬‫ر‬‫نەناس‬ ‫ناوێکی‬‫لەپێش‬‫کاردێت‬‫ی‬
‫بێت‬ ‫بزوێن‬‫یەکەمی‬.
This is an apple.
‫سێو‬ ‫ئەوە‬‫ێک‬‫ە‬.
the‫بە‬ ‫دەیکات‬‫دێت‬‫ر‬‫بەکا‬ ‫ێک‬ ‫ناو‬‫لەپێش‬
‫او‬‫ر‬‫ناس‬
This is the book I bought
yesterday.
‫توک‬‫ر‬‫پە‬ ‫ئەوە‬‫ەکە‬‫کریومە‬ ‫دوێنی‬‫یە‬.

‫تێبینی‬:
‫دەکرێت‬ ‫کە‬ ‫ەبی‬‫ر‬‫عە‬ ‫مانی‬‫ز‬ ‫پێچەوانەی‬ ‫ھەبێت‬ ‫ی‬‫کار‬ ‫پێویستە‬‫ی‬‫ئینگلیز‬ ‫مانی‬‫ز‬ ‫ستەی‬‫ڕ‬ ‫باسە‬ ‫شایەنی‬‫بێت‬ ‫ی‬‫ناو‬ ‫ستەی‬‫ر‬
‫وەکو‬ ‫بێت‬‫ر‬‫کا‬ ‫بەبێ‬ ‫واتە‬:(‫معلم‬ ‫علی‬)‫ئەگەر‬‫بۆبکەین‬ ‫وشەیی‬ ‫انی‬‫ڕ‬‫وەرگێ‬ ‫بمانەوێت‬‫دەڵین‬ ‫ئەوا‬:
Ali teacher.
‫تیایدا‬ ‫کار‬ ‫نی‬‫و‬‫نەبو‬ ‫لەبەر‬ ‫نیە‬ ‫تەواو‬‫ئینگلیزیە‬ ‫ستە‬‫ر‬ ‫ئەو‬‫ێکی‬‫ر‬‫کا‬ ‫کە‬ ‫وایە‬ ‫استەکەی‬‫ر‬ ‫وە‬‫ناو‬ ‫بخەینە‬‫وە‬‫دەبێتە‬:
Ali is a teacher.
‫وەکو‬‫بێت‬ ‫تیا‬ ‫ی‬‫کار‬‫دەبێت‬ ‫کە‬ ‫ئینگلیزیە‬ ‫مانی‬‫ز‬ ‫ی‬ ‫شێوە‬ ‫مان‬ ‫ھە‬ ‫بە‬ ‫دیش‬‫ر‬‫کو‬ ‫مانی‬‫ز‬ ‫وە‬:
‫مامۆستا‬‫عەلی‬‫یە‬
‫انەوە‬‫ڕ‬‫گە‬ ‫ەکی‬‫ر‬‫سە‬‫لیستی‬ ‫بۆ‬ ‫انەوە‬‫ڕ‬‫گە‬

‫ـادە‬‫س‬ ‫ستەی‬‫ڕ‬ Simple Sentences
‫او‬‫ر‬‫لێکد‬ ‫ستەی‬‫ڕ‬ Compound Sentences
‫ز‬‫ئاڵۆ‬ ‫ستەی‬‫ڕ‬ Complex Sentences
Sentences
‫ر‬‫اوجۆ‬‫ر‬‫جۆ‬ ‫ستەی‬‫ر‬
‫ەکی‬‫ر‬‫سە‬‫لیستی‬ ‫بۆ‬ ‫انەوە‬‫ڕ‬‫گە‬ ‫دواتر‬

‫تیادایە‬‫یان‬‫ر‬‫کا‬‫یەک‬ ‫تەنھا‬‫کە‬‫ستانەن‬‫ڕ‬‫ئەو‬:
‫وەکو‬:
1. I saw a boy.
2.The boy was riding a bicycle.
‫سادە‬‫کی‬ ‫یە‬‫ستە‬‫ر‬ ‫ببێتە‬‫ئەوەی‬‫بۆ‬‫ێن‬‫ر‬‫بد‬ ‫لێک‬‫ستە‬‫ڕ‬‫و‬‫دو‬ ‫ھەر‬‫دەکرێت‬:
I saw a boy riding a bicycle.
Simple Sentences
‫سادە‬ ‫ستەی‬‫ر‬

Compound Sentences
‫او‬‫ر‬‫لێکد‬ ‫ستەی‬‫ر‬
‫یەکەیان‬ ‫ھەر‬ ‫وە‬ ‫ھەیە‬ ‫یەکەوە‬ ‫بە‬‫پەیوەندیان‬ ‫کە‬ ‫سادە‬ ‫ستەی‬‫ڕ‬ ‫و‬‫دو‬ ‫لە‬ ‫ێت‬ ‫پێکد‬ ‫کە‬ ‫یە‬ ‫ستە‬‫ڕ‬ ‫ئەو‬‫واتایەکی‬
‫لێکدەر‬ ‫ێکی‬‫ز‬‫ا‬‫ر‬‫ئام‬ ‫بە‬‫دەبەسترێن‬ ‫بەیەکەوە‬ ‫کە‬ ‫ھەیە‬ ‫ی‬‫بەخۆ‬‫ر‬‫سە‬:
and/ but /or
(‫و‬)‫پەیوەندی‬ ‫ی‬:‫بەیەکەوەھەیە‬‫پەیوەندیان‬ ‫کە‬‫دەبەستێت‬ ‫بەیەکەوە‬ ‫ستە‬‫ڕ‬ ‫و‬‫دو‬and:
Ahmed did his homework. Ary helped him.
‫ستە‬‫ڕ‬ ‫یەک‬ ‫ببێتە‬ ‫ئەوە‬‫بۆ‬ ‫ێن‬‫ر‬‫لێکبد‬ ‫ستە‬‫ڕ‬ ‫و‬‫دو‬ ‫ھەر‬ ‫دەکرێت‬:
Ahmed did his homework and Ary helped him.

Compound Sentences
‫او‬‫ر‬‫لێکد‬ ‫ستەی‬‫ر‬
‫بەاڵم‬:‫ن‬‫پێکھاتو‬ ‫ھاوپێچ‬ ‫و‬ ‫جیاواز‬‫شتی‬ ‫و‬‫دو‬‫لە‬‫کە‬‫دەبەستێت‬‫یەکەوە‬ ‫بە‬‫ستە‬‫ڕ‬ ‫و‬‫دو‬.but:
Khaled is rich. He is unhappy.
‫ستە‬‫ڕ‬ ‫یەک‬‫ببێتە‬ ‫ئەوەی‬ ‫بۆ‬ ‫ێن‬‫ر‬‫لێکبد‬‫ستە‬‫ڕ‬ ‫و‬‫دو‬‫ر‬‫ھە‬ ‫دەکرێت‬.
Khaled is rich but he is unhappy.
‫ـان‬‫ی‬:‫تێدابێت‬ ‫یەکێکیانی‬ ‫کردنی‬‫دەستنیشان‬‫کە‬‫بەستێت‬ ‫دە‬ ‫یەکەوە‬‫بە‬‫ستە‬‫ڕ‬ ‫و‬‫دو‬.or:
We can play football. We can watch TV.
‫ستە‬‫ڕ‬‫یەک‬‫ببێتە‬ ‫ئەوەی‬ ‫بۆ‬ ‫ێن‬‫ر‬‫لێکبد‬‫ستە‬‫ڕ‬ ‫و‬‫دو‬‫ر‬‫ھە‬ ‫دەکرێت‬:
We can play football or we can watch TV.

Complex Sentences
‫ز‬‫ئاڵۆ‬ ‫ستەی‬‫ر‬
‫پێکھاتوە‬ ‫ستە‬‫ڕ‬ ‫و‬‫دو‬ ‫لە‬ ‫وە‬ ‫تیایە‬ ‫ێکی‬‫ر‬‫کا‬ ‫لە‬ ‫یاتر‬‫ز‬ ‫کە‬ ‫ستەیە‬‫ڕ‬ ‫ئەو‬:
‫ەکی‬‫ر‬‫سە‬ ‫ستەی‬‫ڕ‬Main Clause
‫ناوەندی‬ ‫ستەی‬‫ڕ‬Subordinate Clause‫ە‬‫ر‬‫جۆ‬ ‫ێ‬ ‫س‬ ‫ئەویش‬:
‫ی‬‫ناو‬ ‫ستەی‬‫ڕ‬ Noun Clause
‫ی‬‫ھاوەڵناو‬ ‫ستەی‬‫ڕ‬ Adjectival Clause
‫ستەی‬‫ڕ‬‫ی‬‫ھاوەڵکار‬ Adverbial Clause

Clause & Phrase
‫ێ‬‫گر‬ ‫و‬ ‫ستە‬‫ر‬
 A clause is a combination of words containing a verb and has a
complete meaning.
‫دەدات‬ ‫تەواو‬ ‫واتایەکی‬ ‫وە‬ ‫تیایە‬ ‫ی‬‫ـار‬‫ک‬ ‫کە‬‫پێکدێت‬ ‫وشەیەک‬ ‫کۆمەڵە‬ ‫لە‬ ‫ستە‬‫ڕ‬.‫وەکو‬:
I saw the man who was carrying a stick.
 A phrase is a combination of words forming part of the sentence
but without a verb.
‫تیانیە‬ ‫ی‬‫ـار‬‫ک‬ ‫بەالم‬ ‫ستە‬‫ڕ‬ ‫لە‬ ‫بەشێک‬‫دەبێتە‬ ‫وە‬ ‫وشەیەک‬ ‫کۆمەڵە‬ ‫لە‬‫پێکدێت‬ ‫ێ‬‫گر‬:
I saw the man carrying a stick.

‫ی‬‫ـار‬‫ک‬”‫ن‬‫و‬‫بو‬Verb to BE “
 It is used as a principal and a helping verb.
‫دێت‬‫ر‬‫بەکا‬ ‫یدەدەر‬‫ر‬‫یا‬ ‫ی‬‫کار‬ ‫وە‬ ‫ەکی‬‫ر‬‫سە‬ ‫ی‬‫کار‬ ‫وەکو‬:
Subject
‫ا‬‫ر‬‫ـا‬‫ک‬
Present
‫و‬‫انەبردو‬‫ر‬
Past
‫و‬‫ابردو‬‫ر‬
Past participle
‫ر‬‫دو‬ ‫ی‬‫و‬‫ابردو‬‫ر‬
I am was been
He, She, It is was been
We, They,You are were been

‫جێگیرەکان‬ ‫استیە‬‫ڕ‬‫و‬ ‫یت‬‫ر‬‫دابونە‬ ‫لە‬‫کردن‬ ‫باس‬ ‫بۆ‬ ‫دێت‬‫ر‬‫بەکا‬ ‫و‬‫انەبردو‬‫ڕ‬‫ی‬‫شێواز‬.
‫دا‬ ‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬ ‫لە‬ ‫پێھاتوە‬ ‫وەکۆتایی‬ ‫یداوە‬‫و‬‫ڕ‬‫شتێک‬ ‫لە‬ ‫کردن‬ ‫باس‬ ‫بۆ‬ ‫دێت‬‫ر‬‫بەکا‬ ‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬‫ی‬‫شێواز‬.
‫نمونە‬Examples: :
1- I am a pupil.
2- They were boys.
‫ی‬‫ـار‬‫ک‬”‫ن‬‫و‬‫بو‬Verb to BE “

Negative Sentences with the verb to BE
‫ی‬‫کار‬ ‫ی‬‫ێ‬‫نەر‬ ‫ستەی‬‫ر‬”‫ن‬‫و‬‫بو‬“
Affirmative
‫ێ‬‫ئەر‬
Negative
‫ێ‬‫نەر‬
I am at home. I am not at home.
You are tall. You are not tall.
 We make negative statements with the verb to BE by using the
word not after the verb to be.
‫ێ‬‫نەر‬ ‫ستەی‬‫ڕ‬‫ست‬‫و‬‫در‬‫دەکەین‬‫ی‬‫کار‬ ‫لە‬(‫ن‬‫و‬‫بو‬)‫وشەی‬ ‫ھێنانی‬‫ر‬‫بەکا‬ ‫بە‬(not)‫ی‬‫کار‬ ‫دوای‬ ‫لە‬(‫ن‬‫و‬‫بو‬.)

Making Questions with the verb to BE
‫ست‬‫و‬‫در‬‫ی‬‫کار‬ ‫لە‬‫پرسیار‬‫کردنی‬”‫ن‬‫و‬‫بو‬“
“Yes” or “No” questions and short answers
‫بە‬ ‫انەی‬‫ر‬‫ئەوپرسیا‬(‫بەڵێ‬)‫و‬(‫نەخێر‬)‫و‬‫ە‬‫وەاڵم‬ ‫تە‬‫ر‬‫کو‬:
“Yes” or “No” questions
‫نەخێرە‬ ‫و‬‫بەڵێ‬ ‫وەاڵمیان‬‫انەی‬‫ر‬‫ئەوپرسیا‬
Short Answers
‫وەاڵم‬‫تە‬‫ر‬‫کو‬
Affirmative
Negative
Be +Subject
‫ا‬‫ر‬‫کا‬
+ Complement
‫تەواوکەر‬
Yes + Subject + Be No + Subject + Be + not
Are you a teacher? Yes, I am. No, I am not.
Were the boys at school? Yes, they
were.
No, they were
not.

‫ی‬‫کار‬”‫کردن‬“Verb to DO
Subject
‫ا‬‫ر‬‫ـا‬‫ک‬
Present
‫ڕ‬‫و‬‫انەبردو‬
Past
‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬
Past participle
‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬‫ر‬‫دو‬ ‫ی‬
I, you, we, they do did done
He, She, It does did done
‫دێت‬‫ر‬‫بەکا‬‫یدەدەر‬‫ر‬‫یا‬ ‫ی‬‫کار‬ ‫و‬ ‫ەکی‬‫ر‬‫سە‬ ‫ی‬‫کار‬ ‫وەکو‬:
‫بۆ‬ ‫دێت‬‫ر‬‫بەکا‬ ‫و‬‫انەبردو‬‫ڕ‬ ‫ی‬‫شێواز‬‫باس‬‫یت‬‫ر‬‫دابونە‬ ‫لە‬ ‫کردن‬‫و‬‫جێگیرەکان‬‫استیە‬‫ڕ‬.
‫بۆ‬ ‫دێت‬‫ر‬‫بەکا‬ ‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬ ‫ی‬‫شێواز‬‫باس‬‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬ ‫لە‬ ‫پێھاتوە‬ ‫وەکۆتایی‬ ‫یداوە‬‫و‬‫ڕ‬‫شتێک‬ ‫لە‬ ‫کردن‬‫دا‬.

‫ی‬‫ـار‬‫ک‬”‫ن‬‫و‬‫ھەبو‬“Verb to HAVE
‫دێت‬‫ر‬‫بەکا‬‫یدەدەر‬‫ر‬‫یا‬ ‫ی‬‫کار‬ ‫و‬ ‫ەکی‬‫ر‬‫سە‬ ‫ی‬‫کار‬ ‫وەکو‬:
Subject
‫ا‬‫ر‬‫ـا‬‫ک‬
Present
‫انەبردو‬‫ڕ‬
Past
‫ابردو‬‫ڕ‬
Past participle
‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬‫ر‬‫دو‬ ‫ی‬
I, you, we, they have had had
He, She, It has had had
‫بۆ‬ ‫دێت‬‫ر‬‫بەکا‬ ‫و‬‫انەبردو‬‫ڕ‬ ‫ی‬‫شێواز‬‫باس‬‫یت‬‫ر‬‫دابونە‬ ‫لە‬ ‫کردن‬‫و‬‫جێگیرەکان‬‫استیە‬‫ر‬.
‫بۆ‬ ‫دێت‬‫ر‬‫بەکا‬ ‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬ ‫ی‬‫شێواز‬‫باس‬‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬ ‫لە‬ ‫پێھاتوە‬ ‫وەکۆتایی‬ ‫یداوە‬‫و‬‫ڕ‬‫شتێک‬ ‫لە‬ ‫کردن‬‫دا‬.

Negative Sentences with verb to HAVE
as a main verb
‫ی‬‫ـار‬‫ک‬‫لە‬ ‫ێ‬‫نەر‬ ‫ستەی‬‫ڕ‬”‫ن‬‫و‬‫ھەبو‬“‫ەکی‬‫ر‬‫سە‬ ‫ێکی‬‫ر‬‫کا‬ ‫وەکو‬
Subject
‫ا‬‫ر‬‫ـا‬‫ک‬
+
do/does/did
+ not + have + Complement
‫ەکەی‬‫ر‬‫تەواوکە‬
I do not have a car.
He does not have A new watch.
They did not have breakfast this
morning.

Making Questions with the verb to HAVE as a main
verb
‫ست‬‫و‬‫در‬‫ی‬‫ـار‬‫ک‬‫لە‬ ‫ی‬‫پرسیار‬ ‫ستەی‬‫ڕ‬‫کردنی‬”‫ن‬‫و‬‫ھەبو‬“‫سە‬‫ێکی‬‫ر‬‫کا‬ ‫وەکو‬‫ەکی‬‫ر‬
“Yes” or “No” questions
‫وەاڵمیان‬ ‫انەی‬‫ر‬‫پرسیا‬‫ئەو‬(‫بەڵێ‬)‫و‬(‫نەخێر‬)‫ە‬.
Short Answers
‫وەاڵم‬ ‫تە‬‫ر‬‫کو‬
Affirmative
Negative
Do/Does/D
id
+Subjec
t
‫ا‬‫ر‬‫ـا‬‫ک‬
+have
+ Complement
‫ەکەی‬‫ر‬‫کە‬‫تەواو‬
Yes + Subject +
do/does/did
No + Subject +
do/does/did
+not
Do you have a car? Yes, I do. No, I do not.
Does he have a new watch? Yes, he does. No, he does not
Did they have Breakfast
this
morning?
Yes, they did. No, they did
not.

Verb to HAVE as a helping verb
‫ی‬‫ـار‬‫ک‬”‫ن‬‫و‬‫ھەبو‬“‫یدەدەر‬‫ر‬‫یا‬ ‫ی‬‫کار‬ ‫وەکو‬
 Verb to have is used as a helping verb to form the perfect tense.
‫ی‬‫ـار‬‫ک‬”‫ن‬‫و‬‫ھەبو‬“‫تەواو‬ ‫ی‬‫و‬‫انەبردو‬‫ڕ‬‫دەمی‬ ‫ببێتە‬ ‫ئەوەی‬ ‫بۆ‬ ‫دێت‬‫ر‬‫بەکا‬ ‫دەر‬‫یدە‬‫ر‬‫یا‬ ‫ێکی‬‫ر‬‫ـا‬‫ک‬ ‫وەکو‬.
‫نمونە‬:
 They have lived here for two years.
 Adel has just finished his work.

Negative Sentences with verb to HAVE as a helping verb
‫ی‬‫ـار‬‫ک‬ ‫لەگەڵ‬ ‫ێ‬‫نەر‬‫ستەی‬‫ر‬”‫ن‬‫و‬‫ھەبو‬”‫یدەدەر‬‫ر‬‫یا‬ ‫ی‬‫ـر‬‫ک‬ ‫وەکو‬
‫ی‬‫ـار‬‫ک‬ ‫لەگەڵ‬ ‫ێ‬‫نەر‬ ‫کردنی‬ ‫ست‬‫و‬‫در‬ ‫بۆ‬”‫ن‬‫و‬‫بو‬“(not)‫ئەم‬ ‫لەدوای‬‫دادەنێین‬‫ە‬‫ر‬‫کا‬.
‫نمونە‬:
 I have lived here for a long time.
 I have not lived here for a long time.

 “Yes” or “No” questions and short answers
‫بە‬ ‫ەکانی‬‫ر‬‫پرسیا‬”‫بەڵێ‬“‫و‬”‫نەخێر‬“‫وەاڵم‬ ‫تە‬‫ر‬‫کو‬ ‫وە‬:
‫ی‬‫ـار‬‫ک‬ ‫لەگەڵ‬ ‫پرسیار‬ ‫کردنی‬ ‫ست‬‫و‬‫در‬ ‫بۆ‬”‫ن‬‫و‬‫ھەبو‬“‫دەکەوێت‬ ‫ا‬‫ر‬‫ـا‬‫ک‬ ‫پێش‬ ‫بە‬ ‫ە‬ ‫ـار‬‫ک‬ ‫ئەم‬.
‫نمونە‬:
 They have lived here for a long time.
 Have they lived here for a long time?
 Yes, they have. No, they have not.
Making Questions with verb to HAVE as a helping verb
‫ست‬‫ر‬‫دو‬‫ی‬‫ـار‬‫ک‬‫لە‬ ‫پرسیار‬ ‫کردنی‬”‫ن‬‫و‬‫ھەبو‬”‫یدەدەر‬‫ر‬‫یا‬‫ی‬‫ـار‬‫ک‬ ‫وەکو‬

Other Uses of Verb to HAVE
‫ھێنانی‬‫ر‬‫بەکا‬‫تر‬‫ی‬‫ـار‬‫ک‬‫لەگەڵ‬”‫ن‬‫ھەبو‬“
 To express necessity in the present and past have to, has to, had
to.
‫و‬‫انەبردو‬‫ڕ‬ ‫وە‬ ‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬ ‫لە‬ ‫پێویستی‬ ‫بڕینی‬‫دەر‬ ‫بۆ‬.‫وەکو‬:
I have to leave now.
____________________________________________________
 With some model auxiliaries.
‫ناتەواوەکان‬ ‫ە‬‫ر‬‫ـا‬‫ک‬ ‫ھەندێک‬ ‫گەڵ‬ ‫لە‬.‫وەکو‬:
You had better see a doctor.
____________________________________________________
 To show that something is caused by another person.
‫کەسێکیترەوە‬ ‫ی‬‫بەھۆ‬ ‫یداوە‬‫و‬‫ڕ‬ ‫شتێک‬ ‫کە‬ ‫بدات‬ ‫پیشان‬ ‫ئەوەی‬ ‫بۆ‬.‫وەکو‬:
I have my shoes cleaned every week.

‫ـاوەکان‬‫ن‬Nouns
Nouns are words we use to name:
‫ناسینەوەی‬ ‫بۆ‬ ‫یاندێنین‬‫ر‬‫بەکا‬ ‫کە‬ ‫شانەن‬‫و‬‫و‬ ‫ئەو‬ ‫ـاوەکان‬‫ن‬:
‫ھەست‬ ، ‫ر‬‫ھز‬ ، ‫شوێن‬ ، ‫شت‬ ، ‫کەس‬ ، ‫ناو‬.........‫ھیتر‬.
‫کەسەکان‬ people man, father, teacher, neighbor, …
‫شتەکان‬ things book, table, sugar, fruit, …
‫شوێن‬ places school, street, city, house, …..
‫ر‬‫ھز‬ ideas freedom, honesty, truth, ….
‫ھەست‬ feelings happiness, anger, boredom, joy, ….

Countable & Uncountable Nouns
‫او‬‫ر‬‫مێرد‬‫ژ‬‫نە‬‫وە‬‫او‬‫ر‬‫مێرد‬‫ژ‬ ‫ی‬‫ناو‬
 Countable Nouns: are things that be counted as one,
two, three, and so on.
‫اوەکان‬‫ر‬‫مێرد‬‫ژ‬‫ناوە‬:‫یەک‬ ‫بە‬ ‫مێرین‬‫ژ‬‫بیان‬‫دەکرێت‬‫کە‬ ‫ئەوشتانەن‬,‫و‬‫دو‬,‫شێوەیە‬ ‫بەم‬‫وە‬ ‫ێ‬ ‫س‬.
 Uncountable Nouns: cannot be counted.
‫اوەکان‬‫ر‬‫مێرد‬‫ژ‬‫ناوەنە‬:‫دابنێین‬ ‫لەپێش‬ ‫ەیان‬‫ر‬‫ما‬‫ژ‬‫یاخود‬ ‫بیانژمێرین‬‫کەناکرێت‬‫شتانەن‬ ‫ئەو‬.
‫انەوە‬‫ڕ‬‫گە‬

Countable Nouns
‫اوەکان‬‫ر‬‫مێرد‬‫ژ‬‫ناوە‬
These nouns have singular and plural forms.
‫ھەیە‬ ‫یان‬ ‫کۆ‬ ‫و‬ ‫تاک‬ ‫شێوەی‬ ‫ناوانە‬ ‫ئەم‬.
Before singular countable nouns you can use a/an.
‫دەتوانین‬ ‫اوەکان‬‫ر‬‫مێرد‬‫ژ‬ ‫تاکە‬ ‫ناوە‬ ‫پێش‬ ‫لە‬(a/an)‫بێنین‬‫ر‬‫بەکا‬.
You cannot use singular countable nouns alone
without words such as:
a, an, one, my, your, his, etc.
‫خۆیان‬ ‫دوای‬ ‫وشەی‬ ‫بەبێ‬‫بێنین‬ ‫یان‬‫ر‬‫بەکا‬ ‫تەنھا‬ ‫بە‬ ‫اوەکان‬‫ر‬‫مێرد‬‫ژ‬ ‫تاکە‬ ‫ناوە‬‫ناتوانین‬.
‫انەوە‬‫ڕ‬‫گە‬ ‫دواتر‬

Spelling Rules for Plurals
‫کۆ‬ ‫ی‬‫ناو‬‫ی‬ ‫س‬‫و‬‫ێنو‬‫ڕ‬ ‫یاساکانی‬
We form plurals of most nouns by adding “s” to the singular
noun.
‫یادکردنی‬‫ز‬ ‫بە‬ ‫ناوەکان‬ ‫بەی‬‫ر‬‫ۆ‬‫ز‬ ‫لە‬ ‫دەکەین‬ ‫ست‬‫و‬‫در‬ ‫کۆ‬ ‫ی‬‫ناو‬“s”‫تاک‬ ‫ی‬‫ناو‬‫بۆ‬.
Singular Plural
one book two books
one horse many horses

Singular Plural
match matches
bus buses
dish dishes
box boxes
sh, ch, z, x, ses
‫تایبەت‬‫ی‬‫شێواز‬
‫پیتی‬‫بە‬‫ھاتوە‬‫کۆتایان‬ ‫ناوانەی‬‫ئەو‬‫دەکەین‬‫یاد‬‫ز‬‫بۆ‬ ‫ئەوا‬.

‫تایبەت‬ ‫ی‬‫شێواز‬
‫پیتی‬‫بە‬ ‫ھاتوە‬ ‫کۆتایان‬ ‫ناوانەی‬ ‫ئەو‬y‫و‬‫ھاتو‬ ‫پێش‬ ‫لە‬ ‫ێنی‬‫و‬‫نەبز‬ ‫پیتێکی‬ ‫وە‬،‫ئەوا‬y‫ال‬‫دەدەین‬ies‫دادەنێین‬ ‫لەجێگای‬.
Singular Plural
city cities
baby babies
‫پیتی‬‫بە‬ ‫ھاتوە‬‫کۆتایان‬‫ناوانەی‬‫ئەو‬y‫ھاتوو‬‫پێش‬‫لە‬‫بزوێنی‬‫پیتێکی‬ ‫وە‬،‫تەنھا‬S‫ی‬‫دەکەین‬ ‫یاد‬‫ز‬‫بۆ‬.
Singular Plural
boy boys
key keys

‫پیتی‬‫بە‬‫ھاتوە‬‫کۆتایان‬ ‫ناوانەی‬‫ئەو‬O‫ھاتوە‬ ‫پێش‬‫لە‬‫ێنیان‬‫و‬‫نەبز‬‫وەپیتێکی‬,‫ئەوا‬es‫دەکەین‬‫یاد‬‫ز‬ ‫بۆ‬.
Singular Plural
potato potatoes
tomato tomatoes
‫پیتی‬‫بە‬ ‫ھاتوە‬‫کۆتایان‬‫ناوانەی‬‫ئەو‬O‫ھاتوە‬‫پێش‬‫لە‬‫بزوێنیان‬‫وەپیتێکی‬،‫تەنەا‬s‫دەکەین‬ ‫یاد‬‫ز‬‫بۆ‬.
Singular Plural
radio radios
zoo zoos

‫تایبەت‬ ‫ی‬‫شێواز‬
‫پیتی‬ ‫بە‬ ‫ھاتوە‬ ‫کۆتایان‬ ‫ناوانەی‬ ‫ئەو‬f‫یان‬fe‫پیتی‬ ‫بۆ‬ ‫ین‬‫ڕ‬‫گۆ‬‫دەی‬v‫ئینجا‬es‫دەکەین‬ ‫یاد‬‫ز‬‫بۆ‬.
Singular Plural
knife knives
shelf shelves
‫کۆتایی‬ ‫ی‬‫ناو‬ ‫گوێرەی‬ ‫بە‬ ‫دەکرێتەوە‬ ‫کۆ‬ ‫او‬‫ر‬‫لێکد‬ ‫ی‬‫ناو‬:
Singular Plural
classroom classrooms
policeman policemen

‫ئاسایین‬ ‫نا‬ ‫ی‬‫ناو‬ ‫ھەندێک‬ ‫ئەمانە‬(‫شاز‬:)
Singular Plural
man men
woman women
child children
person people
foot feet
tooth teeth
goose geese
mouse mice
‫ەکی‬‫ر‬‫سە‬‫لیستی‬ ‫بۆ‬ ‫انەوە‬‫ڕ‬‫گە‬‫انەوە‬‫ڕ‬‫گە‬ ‫دواتر‬

Uncountable Nouns
‫اوەکان‬‫ر‬‫مێرد‬‫ژ‬‫نە‬‫ناوە‬
 Uncountable nouns cannot be counted.
‫یادکردن‬‫ز‬ ‫بە‬ ‫ناکرێنەوە‬ ‫کۆ‬ ‫کە‬ ‫ئەوناوانەن‬es / s.
‫وەکو‬:
 salt, coffee, tea, food, meat, gold, music, blood.
‫توانین‬ ‫نا‬a‫یان‬an‫اوەکان‬‫ر‬‫مێرد‬‫ژ‬‫نە‬ ‫ناوە‬ ‫پێش‬ ‫لە‬‫بھێنین‬ ‫کار‬ ‫بە‬.

Uncountable Nouns
‫ێن‬‫ر‬‫مێرد‬‫ژ‬‫نا‬ ‫کە‬ ‫ناوانەی‬ ‫لەو‬ ‫ھەندێک‬:
flour ‫د‬‫ر‬‫ئا‬ salt ‫ێ‬‫خو‬ meat ‫گۆشت‬
information ‫ی‬‫انیار‬‫ز‬ coffee ‫قاوە‬ knowledge ‫ی‬‫انیار‬‫ز‬
butter ‫ە‬‫ر‬‫کە‬ food ‫دن‬‫ر‬‫خوا‬ tea ‫چا‬
sugar ‫شەکر‬ gold ‫ێر‬‫ز‬ blood ‫خوێن‬
news ‫ھەواڵ‬ glass ‫شوشە‬ cheese ‫پەنیر‬
milk ‫شیر‬ paper ‫کاغەز‬ bread ‫نان‬
rice ‫برنج‬ wood ‫تەختە‬ furniture ‫مۆبیلیا‬
rain ‫ان‬‫ر‬‫با‬ steel ‫ئاسن‬ grass ‫گیا‬
cloth ‫قوماش‬ music ‫مۆسیقا‬ marble ‫مەڕ‬‫ڕ‬‫مە‬

Uncountable Nouns
‫دەکرێن‬‫مار‬‫ژ‬‫ئە‬‫تاک‬‫وەکو‬‫اوەکان‬‫ر‬‫مێرد‬‫ژ‬‫نە‬‫ناوە‬‫گشت‬.
‫وەکو‬:
Coffee is a traditional drink in Iraq.
 Milk has many minerals.
‫ئەو‬‫ئەگەر‬‫بەاڵم‬‫و‬‫و‬‫ێ‬‫دەکر‬ ‫بۆ‬‫ی‬‫کۆ‬‫ائەواحیسابی‬‫ر‬‫دان‬‫او‬‫ر‬‫مێرد‬‫ژ‬‫نە‬‫ناوەی‬‫لەپێش‬‫دەکەن‬‫بڕ‬‫ەبە‬‫ژ‬‫ئاما‬‫شانەی‬.
 Two cups of tea are not enough for me.
 Five liters of oil do not operate this machine.

Definite & Indefinite Articles
‫ی‬‫از‬‫ر‬‫ئام‬‫او‬‫ر‬‫ناس‬‫او‬‫ر‬‫نەناس‬ ‫وە‬
a / an
‫او‬‫ر‬‫نەناس‬ ‫ی‬‫از‬‫ر‬‫ئام‬‫وەکو‬‫دەھێنرێن‬‫ر‬‫بەکا‬.are used as indefinite articles.
the
‫ی‬‫از‬‫ر‬‫ئام‬‫وەکو‬‫دێت‬‫ر‬‫بەکا‬‫او‬‫ر‬‫ناس‬.is used as definite articles.
We put “a” before a noun starting with a constant sound.
‫ئێمە‬a‫دەکات‬‫پێ‬ ‫دەست‬ ‫ێن‬‫و‬‫نەبز‬‫دەنگێکی‬‫بە‬‫کە‬ ‫دادەنێن‬‫ناوە‬‫ئەو‬‫لەپێش‬.
We put “an” before a noun starting with a vowel sound.
‫ئێمە‬an‫دەکات‬‫پێ‬‫دەستی‬ ‫ێن‬‫و‬‫بز‬‫دەنگێکی‬‫بە‬‫کە‬ ‫دادەنێین‬‫ناوە‬‫ئەو‬ ‫لەپێش‬.

Indefinite Articles “a” & “an”
‫نە‬ ‫ی‬‫از‬‫ر‬‫ئام‬‫او‬‫ر‬‫ناس‬
We put “a” before a noun starting with a constant sound.
‫ئێمە‬a‫دەکات‬‫پێ‬‫دەست‬‫ێن‬‫و‬‫نەبز‬‫دەنگێکی‬ ‫بە‬ ‫کە‬‫دادەنێن‬‫ناوە‬‫ئەو‬ ‫لەپێش‬.
We put “an” before a noun starting with a vowel sound.
‫ئێمە‬an‫دەکات‬‫پێ‬ ‫دەستی‬‫ێن‬‫و‬‫بز‬‫دەنگێکی‬ ‫بە‬ ‫کە‬‫دادەنێین‬‫ناوە‬‫ئەو‬‫لەپێش‬.
‫ێنەکان‬‫و‬‫بز‬ ‫پیتە‬:Vowels
a – e – i – o – u

:We use a/an
Before a singular countable
noun.
‫او‬‫ر‬‫مێرد‬‫ژ‬ ‫تاکی‬‫ناوێکی‬‫لەپێش‬. a table
an egg
Before a job, a particular
group of people or a
nationality.
‫گروپێکی‬ ‫وە‬‫یەک‬‫پیشە‬‫لەپێش‬
‫نەتەوایەت‬ ‫یان‬‫خەڵک‬‫لە‬‫تایبەت‬‫یەک‬.
Saleh is a doctor
He is an engineer.
She is an English
women.
With numbers that mean
every.
‫مەبەستی‬‫کە‬‫انەی‬‫ر‬‫ما‬‫ژ‬‫ئەو‬‫لەگەڵ‬‫ان‬
‫گشتیە‬.
He washes his hands
ten times a day.
(means every day).

:We DO NOT use a/an
No article is used with
abstract nouns and the
names of metals.
‫ناو‬‫لەگەڵ‬‫نایەت‬ ‫بەکار‬‫از‬‫ر‬‫ئام‬ ‫ھیچ‬‫ی‬
‫ـان‬‫ک‬‫ا‬‫ز‬‫کان‬ ‫ی‬‫ناو‬ ‫وە‬ ‫ی‬‫مەعنەو‬
Love, beauty, hatred,
wood, silver, gold
No article is used before
plural or uncountable
nouns.
‫ن‬‫لەپێش‬‫نایەت‬ ‫بەکار‬‫از‬‫ر‬‫ئام‬ ‫ھیچ‬‫ی‬‫او‬
‫اوەکان‬‫ر‬‫مێرد‬‫ژ‬‫نە‬ ‫ناوە‬ ‫وە‬‫کۆ‬.
There are books on
the table.
Milk is good for you.

The Definite Article “The”
‫ی‬‫از‬‫ر‬‫ئام‬‫او‬‫ر‬‫ناس‬”‫ەکە‬“
‫ی‬‫او‬‫ر‬‫ناس‬ ‫ی‬‫از‬‫ر‬‫ئام‬”‫ەکە‬“‫لەپێش‬ ‫دێت‬ ‫بەکار‬:The is used before:
A noun that is the
only one of its kind.
‫شتێک‬‫تەنھا‬‫کە‬‫ناوێک‬‫لەپێش‬‫لە‬‫ە‬
‫ی‬‫خۆ‬ ‫جۆری‬.
The river Nile
The Ka’aba
Names of rivers, seas,
oceans, etc….
‫و‬ ‫ەکان‬‫ر‬‫ڕوبا‬‫ی‬‫ناو‬,‫یاکان‬‫ر‬‫دە‬,‫یا‬‫ر‬‫ە‬‫ز‬‫کان‬
.
The Arabian Gulf
The Red Sea
A noun which is the
object of a sentence.
‫ستەکەی‬‫ر‬‫بۆ‬ ‫ە‬‫ر‬‫بەرکا‬‫کە‬‫ناوێک‬. Umar answered the
question.
The names of musical
instruments.
‫مۆسیقا‬ ‫ئامێرەکانی‬‫ی‬‫ناو‬. Can you play the
duff?

‫ی‬‫او‬‫ر‬‫ناس‬ ‫ی‬‫از‬‫ر‬‫ئام‬”‫ەکە‬“‫لەپێش‬‫دێت‬ ‫بەکار‬:The is used before:
Names of some
countries.
‫وواڵت‬‫ھەندێک‬‫ی‬‫ناو‬. The United Kingdom
The U.S.A.
With some time
expressions.
‫لەکات‬ ‫بڕین‬‫ر‬‫دە‬‫ھەندێک‬‫لەگەڵ‬. at the weekend
in the evening
With dates. ‫ەکان‬‫ر‬‫بەروا‬‫لەگەڵ‬. On the first day of
every month.
With some general
expressions.
‫گشتی‬ ‫بڕینی‬‫ر‬‫دە‬‫ھەندێک‬‫لەگەڵ‬. Listen to the
radio/news.
Go to the
market/desert.

Use article with the
name that is repeated.
‫ی‬‫او‬‫ر‬‫ناس‬‫ی‬‫از‬‫ر‬‫ئام‬”‫ەکە‬“‫دێت‬‫ر‬‫بەکا‬
‫اوەتە‬‫ر‬‫ەک‬‫ر‬‫دوبا‬‫کە‬‫ئەوناوەی‬‫لەگەڵ‬‫و‬
I saw a man. The man
was young.
No article is used with
the names of studies
of subjects.
‫لەگەڵ‬‫نایەت‬‫ر‬‫بەکا‬‫از‬‫ر‬‫ئام‬ ‫ھیچ‬
‫قوتابیان‬‫خوێندنی‬‫بابەتەکانی‬.
I do not like science.
My favorite subject is
mathematics.
No article is used
before such words as
school, home, bed,
work, etc.
‫ئە‬‫لەپێش‬‫نایەت‬‫ر‬‫بەکا‬‫از‬‫ر‬‫ئام‬ ‫ھیچ‬‫و‬
‫قوتابخانە‬ ‫وەکو‬‫وشانەی‬,‫ماڵ‬,
‫جێ‬‫ر‬‫سە‬,‫ئیش‬.......
I am going to school.
I always go to bed
early.
No article is used
before such words
such as day and month
names.
‫ئە‬‫لەپێش‬‫نایەت‬‫ر‬‫بەکا‬‫از‬‫ر‬‫ئام‬ ‫ھیچ‬‫و‬
‫مانگەکان‬ ‫ی‬‫ناو‬ ‫و‬ ‫رۆژ‬ ‫وەکو‬‫وشانەی‬..
on Monday, in June
in summer
(sometimes in the
summer).
before breakfast.

‫جێناوەکان‬Pronouns
‫دەگرێتەوە‬ ‫ناو‬ ‫شوێنی‬ ‫جێناو‬.A pronoun replaces a noun .
Subject
Pronouns
‫ا‬‫ر‬‫ـا‬‫ک‬‫جێناوەکانی‬
Object Pronouns
‫بەرکار‬‫جێناوەکانی‬
Possessive
Adjective
‫خاوەنداریەتی‬‫ھاوەڵناوەکانی‬
Possessive
Pronouns
‫خاوەنداریەتی‬‫کانی‬ ‫جێناوە‬
Reflexive
Pronouns
‫پێچەوانە‬ ‫جێناوەکانی‬
I me my mine myself
you you your yours yourself
he him his his himself
she her her hers herself
it it its its itself
We us our ours ourselves
you you your yours yourselves
they them their theirs themselve
s

‫جێناوەکان‬Pronouns
We use a pronouns instead of a noun when it is clear who or
what we are talking about .
‫ک‬‫شتەی‬ ‫ئەو‬‫یان‬‫کەسەی‬‫ئەو‬ ‫ایە‬‫ر‬‫ئاشک‬‫و‬‫ن‬‫و‬‫ر‬‫کاتێک‬‫ناو‬‫جێگای‬‫لە‬‫دەھێنین‬‫بەکار‬‫جێناوەکان‬‫ئێمە‬‫ی‬ ‫باس‬‫ئێمە‬ ‫ە‬
‫لێوەدەکەین‬
‫نمونە‬:Examples
Ali is a good student. He passes all his tests.

Object Pronouns
‫ەکان‬‫ر‬‫ـا‬‫ک‬‫بەر‬‫جێناوە‬
‫دەھێنیین‬‫کار‬ ‫بە‬‫ەکان‬‫ر‬‫ـا‬‫ک‬‫ئێمەجێناوەبەر‬.. We use an object
pronoun
‫پەیوەندی‬ ‫ی‬‫از‬‫ر‬‫ئام‬ ‫دوای‬ ‫لە‬. After a
preposition.
 After to and for with verbs like make, give, send, lend, pass,
take, show.
Do you live near them?
Send the box directly to me.
The little boy made it for her.

Reflexive Pronouns
‫پێچەوانە‬ ‫کانی‬ ‫جێناوە‬
‫دێن‬‫ر‬‫بەکا‬ ‫پێچەوانە‬ ‫کانی‬ ‫جێناوە‬. Reflexive pronouns are used:
‫ن‬‫و‬‫بو‬ ‫دڵنیا‬ ‫بۆ‬. for emphasize.
‫تایبەت‬ ‫بڕینی‬‫ر‬‫دە‬ ‫ھەندێک‬ ‫لەگەڵ‬. With some special expressions.
Did you do the decorations yourself ?
I did the painting myself.
Help yourself .
Enjoy yourself.
Behave yourself.
I live by myself. (I live alone)

Relative Pronouns
‫پەیوەندی‬ ‫جێناوەکانی‬
 The relative pronouns are used to join sentences together.
‫یەکتر‬‫لەگەڵ‬‫ستەکان‬‫ر‬‫بەستنەوەی‬‫بەیەک‬‫بۆ‬‫دێن‬‫ر‬‫بەکا‬ ‫پەیوەندی‬‫جێناوەکانی‬.
‫بکە‬‫ھەنگاونە‬‫ئەم‬‫ی‬‫ەچاو‬‫ر‬‫ستەکان‬‫ر‬‫بەستنەوەی‬‫بەیەک‬‫بۆ‬‫وە‬:
1-‫ێین‬‫ڕ‬‫دەگە‬‫دا‬‫شوێنەکەی‬ ‫بەدوای‬‫ئینجا‬ ‫دا‬‫ەم‬‫و‬‫دو‬‫ستەی‬‫ر‬ ‫لە‬‫ێین‬‫ڕ‬‫دەگە‬‫او‬‫ر‬‫ەک‬‫ر‬‫دوبا‬‫وشەی‬ ‫بەدوای‬
‫ئەوا‬‫و‬‫بو‬‫عاقل‬‫کە‬‫ا‬‫ر‬‫ـا‬‫ک‬‫بێتو‬‫ئەگەر‬Who‫دەھێنین‬‫بەکارال‬.
‫ئەوا‬‫و‬‫بو‬‫عاقل‬‫ەکە‬‫ر‬‫ـا‬‫ک‬‫بەر‬‫ئەگەر‬‫وە‬Whom‫ەکە‬‫ر‬‫ـا‬‫ک‬‫دوای‬‫وشەی‬ ‫بە‬‫انین‬‫ز‬‫دە‬‫مەش‬‫ئە‬‫وە‬.‫بێ‬‫ئەگەر‬‫وە‬‫عەقل‬‫و‬‫بو‬
‫ئەوا‬Which‫دەھێنین‬‫بەکار‬.
‫بەاڵم‬that‫ەوە‬‫ر‬‫سە‬‫وشانەی‬‫لەو‬‫وشەیەک‬‫ھەر‬‫جێگای‬‫لە‬‫دەھێنین‬‫بەکار‬.‫ستەکان‬‫ر‬ ‫گشت‬‫لە‬‫کە‬‫چاکترە‬‫وا‬‫بەاڵم‬‫بەکار‬ ‫دا‬
‫ێت‬‫ر‬‫نەھێند‬.
‫ئەوا‬‫و‬‫بو‬‫یەتی‬‫ر‬‫خاوەندا‬‫ئەگەر‬‫وە‬Whose‫دەھێنین‬‫بەکار‬.
2-‫بسڕەوە‬‫ەمدا‬‫و‬‫دو‬‫ستەی‬‫ر‬ ‫لە‬‫و‬‫بو‬‫ە‬‫ر‬‫دوبا‬‫وشەی‬,‫یەکەم‬‫ستەی‬‫ر‬ ‫لە‬‫ی‬‫خۆ‬‫وەکو‬‫اوەتەوە‬‫ڕ‬‫س‬‫کە‬‫دابنێوە‬‫ناوە‬‫ئەو‬‫وە‬.

Relative Pronouns
Who ‫ئەوەی‬،‫کە‬[‫ای‬‫ر‬‫ـا‬‫ک‬‫عاقل‬]
Who‫س‬‫ر‬‫ەتای‬‫ر‬‫سە‬ ‫لە‬‫نی‬‫و‬‫بو‬‫بە‬‫دەناسینەوە‬‫ا‬‫ر‬‫کا‬ ‫دڵنیایی‬‫بە‬‫وە‬‫عاقل‬ ‫ی‬‫ا‬‫ر‬‫ـا‬‫ک‬‫جێگای‬‫لە‬ ‫دێت‬‫بەکار‬‫تە‬.
‫بکە‬‫ستەیە‬‫ڕ‬‫ئەم‬‫تێبینی‬:
Here is the man. The man is a doctor.
‫وشەی‬The man‫وە‬ ‫ەم‬‫و‬‫دو‬‫ستەی‬‫ڕ‬ ‫لە‬‫دەسڕینەوە‬who‫ەم‬‫و‬‫دو‬‫ستەی‬‫ڕ‬‫ئینجا‬ ‫دادەنێین‬‫جێگای‬‫لە‬
‫دەبێتە‬‫وە‬‫کەم‬‫یە‬‫ستەی‬‫ڕ‬‫تەوەلە‬‫اوە‬‫ڕ‬‫س‬ ‫لێی‬‫وشەی‬ ‫دوای‬‫لە‬ ‫دادەنێینەوە‬:
Here is the man who is a doctor.
‫وەکو‬:
1- The man came here. The man was a doctor.
The man who was here is a doctor
2- My friend swims well. He lives here.
My friend who lives here swims well.

Relative Pronouns
Whom ‫ئەوەی‬،‫کە‬[‫ی‬‫بەرکار‬‫عاقل‬]
Whom‫د‬‫کە‬‫دەناسینەوە‬‫وە‬ ‫بە‬‫یش‬‫ر‬‫بەرکا‬‫وە‬‫بگرێتەوە‬‫عاقل‬ ‫ی‬‫ـار‬‫ک‬‫بەر‬‫جێگای‬‫ئەوەی‬‫بۆ‬‫دێت‬‫ر‬‫کا‬ ‫بە‬‫کەوێتە‬ ‫ە‬
‫بکە‬‫یە‬‫نمونە‬ ‫ئەم‬‫تێبینی‬ ‫ـار‬‫ک‬ ‫دوای‬:
The man came here. I visited him.
‫وشەی‬him‫ئینجا‬‫ەم‬‫و‬‫دو‬‫ستەی‬‫ڕ‬ ‫لە‬‫دەسڕینەوە‬Whom‫ەم‬‫و‬‫دو‬‫ستەی‬‫ڕ‬‫ەتای‬‫ر‬‫سە‬ ‫لە‬ ‫دادەنێین‬,
‫کە‬‫دەنێینەوە‬ ‫دا‬‫اوەتەوە‬‫ڕ‬‫س‬ ‫کە‬‫وشەی‬ ‫دوای‬‫لە‬‫ەم‬‫و‬‫دو‬‫ستەی‬‫ڕ‬‫وە‬ ‫دادەنێین‬ ‫پەیوەندی‬‫ی‬‫جێناو‬(‫بۆجێناوە‬
‫ێتەوە‬‫ر‬‫کەدەگە‬)‫دەبێتە‬‫وە‬:
The man Whom I visited came here.
‫وەکو‬:
1- The man was working with me. I paid him.
The man Whom I paid was working with me.
2- This is the girl. You gave her a flower.
This is the girl Whom you gave a flower.

Relative Pronouns
Which ‫ئەوەی‬,‫کە‬[‫گیان‬ ‫بێ‬‫بۆ‬‫و‬‫ا‬‫ر‬‫کا‬ ‫عەقلی‬‫بێ‬‫و‬‫بەرکار‬]
Which‫س‬‫ڕ‬ ‫ەتای‬‫ر‬‫سە‬ ‫دەکەوێتە‬‫کە‬ ‫دەناسینەوە‬‫بەوە‬ ‫ا‬‫ر‬‫کا‬ ‫وە‬ ‫بگرێتەوە‬ ‫گیان‬ ‫بێ‬ ‫ی‬‫بەرکار‬ ‫و‬ ‫ا‬‫ر‬‫کا‬ ‫جێگای‬ ‫ئەوەی‬‫بۆ‬ ‫دێت‬‫ر‬‫کا‬‫بە‬‫بەرکار‬ ‫بەاڵم‬ ‫تە‬
‫ستە‬‫ڕ‬ ‫ی‬‫کار‬‫دوای‬‫دەکەوێتە‬.‫بکە‬ ‫نمونانە‬ ‫ئەم‬ ‫تێبینی‬:
..............................................He found his book. He lost it yesterday
‫وشەی‬‫کە‬ ‫دەبینین‬it‫وشەی‬‫بۆ‬‫ێتەوە‬‫ڕ‬‫دەگە‬his book‫سڕینەوە‬ ‫دەی‬ ‫وە‬‫وە‬Which‫دووەم‬ ‫ستەی‬‫ڕ‬ ‫ەتای‬‫ر‬‫سە‬‫لە‬ ‫دادەنێین‬ ‫لەجێگای‬
‫کە‬ ‫دەنێینەوە‬ ‫دا‬ ‫اوەتەوە‬‫ر‬‫س‬‫کە‬ ‫وشەی‬ ‫دوای‬‫لە‬‫کە‬ ‫دووەم‬ ‫ستەی‬‫ڕ‬ ‫وە‬ ‫دادەنێین‬‫پەیوەندی‬ ‫ی‬‫جێناو‬ ‫ئینجا‬(‫ێتەوە‬‫ڕ‬‫کەدەگە‬ ‫بۆجێناوە‬)‫و‬‫دەبێتە‬ ‫ە‬:
He found his book Which he lost yesterday.
‫وەکو‬:
1 -This is the house. I live in it.
This is the house Which I live in.
2-This book is cheap. It is very useful.
This book Which is very useful is cheap.

Relative Pronouns
That ‫ئەوەی‬,‫کە‬[‫ا‬‫ر‬‫ـا‬‫ک‬‫بۆ‬‫و‬‫ی‬‫بەرکار‬‫عاقل‬‫عەقل‬‫بێ‬‫وە‬]
that‫ل‬‫گشت‬‫جێگای‬‫واتا‬‫بگرێتەوە‬‫عەقل‬ ‫بێ‬‫و‬‫عاقل‬‫ی‬‫بەرکار‬‫و‬‫ا‬‫ر‬‫کا‬‫جێگای‬‫ئەوەی‬ ‫بۆ‬‫دێت‬‫ر‬‫کا‬ ‫بە‬‫انە‬‫ز‬‫ا‬‫ر‬‫ئام‬‫ەو‬
‫ان‬‫ر‬‫ک‬‫باس‬ ‫پێشتر‬‫کە‬‫دەگرێتەوە‬.‫نمونانە‬ ‫ئەم‬‫تێبینی‬‫بکە‬:
This is the boy. You met her.
This is the boy that ( whom ) you met.
I have a bird. It sings.
I have a bird that ( which ) sings.

Relative Pronouns
Whose ‫ئەوەی‬,‫کە‬[‫یەتی‬‫ر‬‫خاوەندا‬‫بۆ‬]
Whose‫یەتی‬‫ر‬‫خاوەندا‬ ‫بۆ‬‫دێت‬‫ر‬‫کا‬ ‫بە‬.‫بکە‬ ‫نمونانە‬‫ئەم‬‫تێبینی‬:
This is the man. His car hit the boy.
This is the man Whose car hit the boy.
‫وشەی‬ ‫دا‬ ‫لێرە‬car‫خاوەنەکەی‬‫کە‬ ‫بینین‬ ‫دە‬the man‫لە‬‫سڕینەوە‬ ‫دە‬‫یەتی‬‫ر‬‫خاوەندا‬‫ی‬‫جێناو‬‫ئینجا‬
‫دا‬‫جێگای‬‫پەیوەندی‬‫ی‬‫جێناو‬Whose‫ئینجاوشەی‬ ‫دادەنێین‬car‫دادەنێین‬.

Making Questions
‫ست‬‫و‬‫در‬‫پرسیار‬ ‫کردنی‬
‫ی‬‫خەبەر‬ ‫ستەی‬‫ڕ‬ ‫ینی‬‫ڕ‬‫گۆ‬(‫ێ‬‫نەر‬ ‫و‬ ‫ێ‬‫ئەر‬)‫ست‬‫ڕ‬ ‫ەتای‬‫ر‬‫سە‬ ‫لە‬‫ەکان‬‫ر‬‫یدەدە‬‫ر‬‫یا‬ ‫ە‬‫ر‬‫ـا‬‫ک‬ ‫ی‬‫پرسیار‬ ‫بۆ‬‫دادەنێین‬ ‫ە‬
:
‫ەکان‬‫ر‬‫یدەدە‬‫ر‬‫یا‬‫ە‬‫ر‬‫ـا‬‫ک‬::Helping Verbs
am – is – are – was – were – have – has – had – will –
would – shall – should – can – could – may – might –
must– ought to
‫وەکو‬:
They are doctors. Are they doctors?
She can help us. Can she help us?
I will go to the market. Will you go to the market?

Making Questions
‫یدەدەر‬‫ر‬‫یا‬‫ی‬‫کار‬ ‫کەدا‬‫ستە‬‫ر‬ ‫لە‬‫ئەگەر‬‫نە‬‫بو‬:
1-‫بەبێ‬‫ی‬‫و‬‫انەبردو‬‫ڕ‬‫ی‬‫کار‬‫لەگەڵ‬s،do‫دەھێنین‬‫بەکار‬.
‫وەکو‬:
They play tennis.Do they play tennis?
I write books.Do you write books?
2-‫بە‬ ‫ی‬‫و‬‫انەبردو‬‫ر‬‫ی‬‫کار‬ ‫لەگەڵ‬s،does‫دەھێنین‬‫بەکار‬:
‫وەکو‬:
Does Azad play tennis? Azad plays tennis.
Does Layla watch TV? Layla witches TV.
‫ی‬‫خۆ‬‫ئەسڵی‬‫سەر‬ ‫بۆ‬‫بکە‬‫ـار‬‫ک‬‫انەوەی‬‫ڕ‬‫گە‬‫تێبینی‬(‫چاوگ‬)‫یدەدەر‬‫ر‬‫یا‬‫ی‬‫کار‬‫نی‬‫و‬‫بو‬‫بەر‬‫لە‬‫ئەویش‬.

Making Questions
‫یدەدەر‬‫ر‬‫یا‬‫ی‬‫کار‬ ‫کەدا‬‫ستە‬‫ڕ‬ ‫لە‬‫ئەگەر‬‫نە‬‫و‬‫بو‬:
3-‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬‫ی‬‫کار‬ ‫لەگەڵ‬did‫دەھێنین‬‫ر‬‫بەکا‬:
‫وەکو‬:
They watched TV last night.
Did they watch TV last night?
I played football yesterday.
Did you play football yesterday?
‫ی‬‫خۆ‬‫ئەسڵی‬‫سەر‬ ‫بۆ‬‫بکە‬‫ستەکە‬‫ڕ‬ ‫ی‬‫ـار‬‫ک‬‫انەوەی‬‫ڕ‬‫گە‬‫تێبینی‬(‫چاوگ‬)‫نی‬‫و‬‫بو‬‫بەر‬‫لە‬‫ئەویش‬
‫یدەدەر‬‫ر‬‫یا‬‫ی‬‫کار‬.
‫تێبینی‬:
‫پێشتر‬ ‫ەکانی‬‫ر‬‫پرسیا‬‫لە‬‫گشت‬‫وەاڵمیان‬Yes,‫یان‬No,‫یە‬‫ئەوەی‬‫بەر‬‫لە‬ ‫ئەوەش‬ ‫وە‬
‫نەکردوە‬‫پێ‬ ‫دەستی‬‫پرس‬ ‫وشە‬‫بە‬.

Making Questions
‫ل‬‫یەکێک‬‫بە‬‫پێویستە‬‫ئەوا‬‫بێت‬‫او‬‫ر‬‫دەستنیشانک‬‫ی‬‫انیار‬‫ز‬‫وەرگرتنی‬ ‫دا‬‫ر‬‫پرسیا‬‫لە‬‫مەبەست‬‫ئەگەر‬‫وە‬‫پرسەکانی‬‫وشە‬ ‫ە‬
‫دەڵێن‬‫پێیان‬‫کە‬‫پێبکات‬‫دەست‬‫ەوە‬‫ر‬‫خوا‬:
Wh Questions
Where? ‫ێ‬‫کو‬‫لە‬ ‫شوێن‬‫لە‬ ‫کردن‬ ‫بۆپرسیار‬
When? ‫کەی‬ ‫ـات‬‫ک‬‫لە‬ ‫کردن‬ ‫بۆپرسیار‬
Why? ‫بۆچی‬ ‫ھۆ‬‫لە‬ ‫کردن‬ ‫بۆپرسیار‬
What? ‫چی‬ ‫شت‬‫لە‬ ‫کردن‬ ‫بۆپرسیار‬
Which? ‫کامە‬ ‫شت‬ ‫دوو‬‫نێوان‬‫لە‬‫دن‬‫ر‬‫ا‬‫ژ‬‫ھەڵب‬‫بۆ‬
Who? ‫کێ‬ ‫عاقل‬ ‫ی‬ ‫ا‬‫ر‬‫کا‬‫لە‬ ‫کردن‬ ‫بۆپرسیار‬
Whom? ‫کێ‬ ‫عاقل‬ ‫ی‬‫بەرکار‬‫لە‬ ‫کردن‬ ‫بۆپرسیار‬

Making Questions
Wh Questions (Cont.)
Whose? ‫؟‬‫کێیە‬ ‫ھی‬ ‫یەتی‬‫ر‬‫خاوەندا‬‫لە‬ ‫کردن‬ ‫پرسیار‬‫بۆ‬
How? ‫؟‬ ‫ن‬‫چۆ‬ ‫شێواز‬‫لە‬ ‫کردن‬ ‫پرسیار‬ ‫بۆ‬
How many? ‫؟‬‫دانە‬‫چەند‬ ‫ە‬‫ر‬‫ما‬‫ژ‬‫لە‬ ‫کردن‬ ‫پرسیار‬‫بۆ‬
How much? ‫؟‬ ‫بڕ‬‫چەند‬ ‫شتێک‬‫ی‬‫بڕ‬‫لە‬ ‫کردن‬ ‫پرسیار‬‫بۆ‬
How long? ‫؟‬ ‫ێژ‬‫ر‬‫د‬‫چەند‬ ‫ی‬‫ێژ‬‫ر‬‫د‬‫لە‬ ‫کردن‬ ‫پرسیار‬‫بۆ‬
How old? ‫تەمەنچەندە؟‬ ‫تەمەن‬ ‫لە‬ ‫کردن‬ ‫پرسیار‬‫بۆ‬
How far? ‫؟‬‫ر‬‫دو‬‫چەند‬ ‫ماوە‬‫لە‬ ‫کردن‬ ‫پرسیار‬‫بۆ‬

Steps for Making a Question
‫ھەنگاوەکانی‬‫ست‬‫و‬‫در‬‫پرسیار‬ ‫کردنی‬
1-‫بکەیت‬‫لێوە‬‫ی‬‫پرسیار‬ ‫دەتەوێت‬‫کە‬‫بەشەی‬‫ئەو‬‫بۆ‬‫بکە‬‫دەستنیشان‬‫گونجاو‬‫پرسێکی‬‫وشە‬،‫وەک‬‫و‬:
When, Where, Why………..etc.
2-‫یدەدەر‬‫ر‬‫یا‬‫ی‬‫کار‬‫وە‬helping verb‫دابنێ‬(‫و‬‫ھەبو‬‫ئەگەر‬)‫خۆ‬‫استەو‬‫ر‬‫واتە‬‫ا‬‫ر‬‫ـا‬‫ک‬ ‫پێش‬‫لە‬‫دوای‬‫لە‬
‫پرس‬‫وشە‬,.
3-‫کە‬‫ستە‬‫ڕ‬ ‫لە‬‫بێتو‬‫ئەگەر‬‫دا‬‫و‬‫نەبو‬‫مان‬‫ر‬‫یدەدە‬‫ر‬‫یا‬‫ی‬‫ـار‬‫ک‬:
*‫بێ‬‫ی‬‫و‬‫انەبردو‬‫ڕ‬‫ی‬‫کار‬ ‫لەگەڵ‬s،do‫دەھێنین‬‫ر‬‫بەکا‬.
*‫بە‬‫ی‬‫و‬‫انەبردو‬‫ڕ‬‫ی‬‫کار‬ ‫لەگەڵ‬s،does‫دەھێنین‬‫ر‬‫بەکا‬.
*‫دا‬‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬‫ی‬‫کار‬ ‫لەگەڵ‬did‫دەھێنین‬‫ر‬‫بەکا‬.
4-‫کە‬‫ستە‬‫ڕ‬ ‫لە‬‫و‬‫ھەبو‬‫ئەگەر‬ ‫دابنێ‬‫یدەدەر‬‫ر‬‫یا‬‫ی‬‫کار‬ ‫دوای‬‫لە‬‫ا‬‫ر‬‫ـا‬‫ک‬‫دا‬‫تێ‬ ‫لەگەڵ‬ ‫دایدەنێین‬‫خۆمان‬ ‫بە‬‫یان‬‫کردنی‬‫بینی‬
‫چاوگ‬‫ی‬‫شێواز‬‫ر‬‫سە‬ ‫بۆ‬‫ەکە‬‫ر‬‫کا‬‫انەوەی‬‫ڕ‬‫گێ‬.
5-‫ەکەیە‬‫ر‬‫پرسا‬‫وەاڵمی‬‫ئەوەی‬‫ر‬‫لەبە‬‫ستەکەدا‬‫ڕ‬ ‫لە‬‫دەسڕیەوە‬‫مەبەستتە‬‫کە‬‫بەشەی‬‫ئەو‬.

‫ـە‬‫ن‬‫ـو‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫م‬‫ن‬:
They are going to eat meat.
What are they going to eat?
*‫ئێمە‬ ‫کە‬‫ئەوەبکە‬‫تێبینی‬are‫مان‬‫پێش‬‫بە‬they‫وە‬ ‫ە‬‫ر‬‫یدەدە‬‫ر‬‫یا‬‫ی‬‫کار‬‫ئەوەی‬‫لەبەر‬ ‫خستوە‬‫وشەی‬‫ئینجا‬
meat‫مان‬‫ەکەیە‬‫ر‬‫پرسیا‬‫وەاڵمی‬ ‫ئەوەی‬‫ر‬‫لەبە‬‫سڕیوەتەوە‬.
They played tennis at school.
Where did they play tennis?
*‫ئێمە‬‫کە‬‫ئەوەبکە‬‫تێبینی‬did‫مان‬‫ستەکەش‬‫ڕ‬‫ی‬‫وەکار‬‫یدەدەر‬‫ر‬‫یا‬‫ی‬‫کار‬‫نی‬‫و‬‫بو‬‫نە‬‫لەبەر‬‫ھێناوە‬‫ر‬‫بەکا‬‫ە‬‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬.
‫کە‬ ‫بکە‬‫تێبینی‬‫ەھا‬‫و‬‫وەھەر‬ed‫شێوەی‬‫سەر‬ ‫بۆ‬‫انەوەی‬‫ڕ‬‫گە‬ ‫بۆ‬‫ەکە‬‫ر‬‫کا‬ ‫لە‬‫اوەتەوە‬‫ڕ‬‫س‬‫چاوگ‬.‫ئێمە‬‫وە‬at
school‫مان‬‫ەکەیە‬‫ر‬‫پرسیا‬‫وەاڵمی‬‫جونکە‬‫سڕیوەتەوە‬.

‫تێبینی‬:
‫لەگەڵ‬‫بۆئەوەی‬‫ێن‬‫ڕ‬‫دەگۆ‬‫جێناوەکان‬‫لە‬ ‫ھەندێک‬‫کە‬‫بکە‬‫تێبینی‬‫واتادا‬‫وەکو‬‫بگونجێن‬:
I‫دەبێتە‬youyou‫دەبێتە‬I
Your‫دەبێتە‬myyou‫دەبێتە‬we
‫ستە‬‫ڕ‬ ‫ای‬‫ر‬‫ـا‬‫ک‬‫لە‬‫پرسیار‬‫ھاتو‬‫ئەگەر‬‫و‬‫بو‬‫خۆمان‬‫لەالی‬‫ناھێنین‬‫بەکار‬‫یدەدەر‬‫ر‬‫یا‬‫ی‬‫کار‬
‫یەکە‬‫ا‬‫ر‬‫ـا‬‫ک‬‫بێتو‬‫ئەگەر‬ ‫دادەنێین‬‫پرس‬‫وشە‬ ‫بەڵکو‬‫و‬‫بو‬‫عاقل‬who‫عەقل‬ ‫بێ‬‫ئەگەر‬‫وە‬‫و‬‫بو‬
what‫دادەنێین‬.
‫وەکو‬:
Ahmed broke the window. Who broke the window?
The book accidents describes. What describes accidents?

He was very pleased to meet his friend.
How was he to meet his friend?
‫لە‬‫پرسارکردن‬ ‫بۆ‬
‫چۆنیەتی‬‫و‬‫شێوە‬.
How
Thirty boys are in this class.
How many boys are in this class?
‫ە‬‫ر‬‫ما‬‫ژ‬.
How
many
I am twenty years old.
How old are you?
‫تەمەن‬.
How
old
You paid five pounds for this coat.
How much did you pay for this coat?
‫بڕ‬ ‫لە‬.
How
much
‫ھێنانی‬ ‫ـار‬‫ک‬‫بە‬
How

‫ھێنانی‬ ‫ـار‬‫ک‬‫بە‬
How
It is 80 KM from Soran to Hawler.
How far is it from Soran to Hawler?
‫لە‬ ‫پرسارکردن‬ ‫بۆ‬
‫ی‬‫ر‬‫دو‬ ‫ـاوەی‬‫م‬.
How far
This rope is two meters long.
How long is this rope?
‫پرسارکردن‬ ‫بۆ‬
‫ی‬‫ێژ‬‫ر‬‫د‬.
How
long
This fence is four meters high.
How high is this fence?
‫یەکان‬‫ز‬‫بەر‬.
How
high
Sami is meter and a half tall.
How tall is Sami?
‫کەسان‬‫ی‬‫ێژ‬‫ر‬‫د‬.
How tall

‫ھەندێک‬/some
‫ھیچ‬/any
some‫ێ‬‫نەر‬‫لەگەڵ‬‫نایەت‬‫ر‬‫بەکا‬‫وە‬ ‫ێ‬‫ئەر‬‫ستەی‬‫ڕ‬ ‫لە‬‫دەھێنین‬‫ر‬‫بەکا‬‫ێیەکانی‬‫ڕ‬‫ھاو‬‫وە‬‫و‬‫ی‬‫پرسیار‬.
1- We had some books. 2- Somebody was there.
3- He is somewhere.
any‫ێ‬‫نەر‬‫ستەی‬‫ڕ‬ ‫لە‬‫لە‬‫دەھێنین‬‫ر‬‫بەکا‬‫ێیەکانی‬‫ڕ‬‫ھاو‬‫وە‬‫و‬‫ی‬‫پرسیار‬.
‫ی‬‫پرسیار‬‫لەگەڵ‬:
1- Do you have any books? 2- Is anybody at home?
3- Is he anywhere?
‫ێ‬‫نەر‬‫لەگەڵ‬:
1- We do not have any books. 2- I did not see anybody.
3- He is not anywhere.

Making Negative
‫ست‬‫و‬‫در‬‫ێ‬‫نەر‬ ‫کردنی‬
‫وشەی‬ ‫ێ‬‫نەر‬ ‫بۆ‬ ‫ێ‬‫ئەر‬ ‫ستەی‬‫ڕ‬ ‫ینی‬‫ڕ‬‫گۆ‬ ‫بۆ‬(not)‫دادەنێین‬‫یدەدەر‬‫ر‬‫یا‬ ‫ی‬‫کار‬ ‫دوار‬ ‫لە‬:
‫ئەمانەن‬‫ەکان‬‫ر‬‫یدەدە‬‫ر‬‫یا‬ ‫ە‬‫ر‬‫کا‬:Helping Verbs:
am – is – are – was – were – have – has – had – will – would –
shall – should – can – could – may – might – must – ought to
‫نمونە‬:
They are happy. They are not happy?
He can help us. …. He can not help us?

Making Negative
Long forms & Short forms of Verb to be
‫ێدا‬‫ر‬‫نە‬‫لە‬(Negative)
Long Forms Short Forms
I am not I’m not
He is not He’s not
She is not She’s not
It is not It’s not
You are not You’re not
We are not We’re not
They are not They’re not
‫ێدا‬‫ر‬‫ئە‬‫لە‬(Affirmative)
Long Forms Short Forms
I am I’m
He is He’s
She is She’s
It is It’s
You are You’re
We are We’re
They are They’re

Making Negative
‫ێ‬‫ئەر‬Affirmative ‫ێ‬‫نەر‬Negative
‫ھەندێک‬some no, any
‫دووک‬‫ر‬‫ھە‬....‫وە‬both……and neither………….nor
‫بەاڵم‬......‫یان‬either…..or neither………….nor
‫جار‬‫ھەندێک‬sometimes never
‫ھەر‬.......‫وەک‬as………as not so…………..as
‫گشت‬all not all
‫گشت‬every no, not every
‫دەکەین‬ ‫یاد‬‫ز‬ ‫یدەدەر‬‫ر‬‫یا‬ ‫ی‬‫کار‬ ‫خۆمان‬‫بە‬ ‫ئەوا‬ ‫و‬‫نەبو‬ ‫یدەدەر‬‫ر‬‫یا‬ ‫ی‬‫کار‬ ‫ستەدا‬‫ڕ‬‫لە‬‫ئەگەر‬.
‫ئەمانەن‬ ‫انەش‬‫ر‬‫یدەدە‬‫ر‬‫یا‬ ‫ە‬‫ر‬‫کا‬ ‫ئەو‬ ‫وە‬:(do, does, did)‫وشەی‬ ‫ئینجا‬(not)‫گەڵ‬ ‫لە‬‫دەکەین‬ ‫یاد‬‫ز‬ ‫یان‬ ‫دوای‬ ‫لە‬
‫تێبینی‬‫ی‬‫خۆ‬ ‫ئەسڵی‬‫سەر‬ ‫بۆ‬ ‫کار‬ ‫انەوەی‬‫ڕ‬‫گە‬ ‫کردنی‬(‫چاوگ‬.)
‫تێبینی‬:‫بۆ‬‫وشەکە‬ ‫ینی‬‫ڕ‬‫گۆ‬ ‫بە‬ ‫ێ‬‫نەر‬‫دەکەینە‬‫ستەکە‬‫ڕ‬ ‫ئەوا‬ ‫و‬‫ھەبو‬ ‫ەوە‬‫ر‬‫خوا‬ ‫شانەی‬‫و‬‫و‬‫لەم‬ ‫یەکێک‬‫ستەدا‬‫ڕ‬ ‫لە‬‫ئەگەر‬
‫ھاتوە‬‫لەخشتەکەدا‬ ‫وەک‬:

‫ـان‬‫ک‬‫دەمە‬TENSES
‫ی‬‫انەبردو‬‫ڕ‬ ‫دەمی‬‫سادە‬1.Present Simple Tense
‫استیەکان‬‫ڕ‬‫وە‬‫یاساجێگیرەکان‬‫و‬ ‫یت‬‫ر‬‫نە‬‫و‬ ‫داب‬‫لە‬‫باسکردن‬‫بۆ‬‫دێت‬‫ر‬‫بەکا‬‫دەمە‬‫ئەم‬.
‫کار‬‫چاوگی‬‫لە‬ ‫دەبێت‬‫ست‬‫و‬‫در‬‫ستەیە‬‫ڕ‬ ‫ئەم‬‫دێت‬‫وشانە‬ ‫ئەم‬‫لەگەڵ‬ ‫دەمە‬ ‫ئەم‬‫ھەمیشە‬‫وە‬.‫وەکو‬:
‫گشت‬every ‫دەم‬‫ر‬‫ھە‬always ‫ئاسایانە‬,‫عادەتەن‬Usually
‫بەگشتی‬generally ‫جار‬‫ر‬‫جا‬often ‫جار‬‫ھەندێک‬Sometimes
‫بەدەگمەن‬Rarely ‫ھەرگیز‬never from time to time
‫کاتێکیتر‬‫بۆ‬ ‫لەکاتێک‬

‫ـونە‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫م‬‫ن‬:
1- I go to school everyday.
2- They usually sleep at 11.00 p.m.
3- We often drink coffee in the morning.
4- She is never late to school.
‫تێبینی‬:‫و‬‫بو‬ ‫تاک‬ ‫سێیەمی‬ ‫ی‬ ‫کەس‬ ‫ا‬‫ر‬‫ـا‬‫ک‬ ‫ئەگەر‬s‫دەکەین‬ ‫یاد‬‫ز‬ ‫ەکە‬ ‫کار‬ ‫بۆ‬.
1- Aram drinks milk every morning.
2- A cow gives us milk.
‫ی‬‫انەبردو‬‫ڕ‬ ‫دەمی‬‫سادە‬1.Present Simple Tense

‫دەمی‬‫سادە‬‫ی‬‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬2. Past Simple Tense
‫یداوە‬‫و‬‫ڕ‬ ‫دا‬‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬ ‫لە‬‫کە‬‫ێک‬‫ر‬‫لەکا‬‫باسکردن‬‫بۆ‬‫دێت‬‫ر‬‫بەکا‬‫دەمە‬‫ئەم‬.
‫کردنی‬‫یاد‬‫ز‬‫واتە‬ ‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬‫ی‬‫کار‬ ‫لە‬ ‫پێکدێت‬‫دەمە‬‫ئەم‬ed‫نائاسایەکان‬ ‫ە‬‫ر‬‫کا‬ ‫کردنی‬‫تێبینی‬‫لەگەڵ‬‫ەکە‬‫ر‬‫کا‬ ‫بۆ‬.
‫دێن‬‫ر‬‫بەکا‬‫لەگەڵ‬‫وشانەی‬ ‫ئەم‬‫ھەمیشە‬ ‫دەمە‬‫ئەم‬‫ەھا‬‫و‬‫وەھەر‬:
‫دوێنێ‬yesterday ‫و‬‫ابردو‬‫ر‬last ‫لەمەوپێش‬ago
‫دا‬‫و‬‫ابردو‬‫ر‬ ‫لە‬ ‫یەک‬ ‫و‬‫مێژو‬ ‫ھەر‬ ‫یاخود‬in 1988 AD, in 1415 AH:

‫دەمی‬‫سادە‬‫ی‬‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬2. Past Simple
‫ـونە‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫م‬‫ن‬:
1- I watched television last night.
2- They visited their uncle yesterday.
3- We went to Hawler two months often.

‫سادە‬ ‫ی‬‫داھاتو‬3.Future Simple Tense
‫داھاتودا‬ ‫لە‬ ‫دەکرێت‬ ‫ودانی‬‫و‬‫ڕ‬ ‫پێشبینی‬ ‫کە‬ ‫ێک‬‫ر‬‫لەکا‬ ‫باسکردن‬‫بۆ‬ ‫دێت‬‫ر‬‫بەکا‬ ‫دەمە‬ ‫ئەم‬.
‫لە‬‫پێکدێت‬ ‫دەمە‬ ‫ئەم‬will‫وە‬shall‫بێت‬ ‫چاوگ‬‫دەبێ‬ ‫ەکەمان‬‫ر‬‫کا‬ ‫پاشان‬.
shall‫کۆ‬ ‫و‬ ‫تاک‬ ‫یەکەمی‬ ‫ی‬ ‫کەس‬ ‫لەگەڵ‬ ‫دێت‬‫ر‬‫بەکا‬I‫و‬we‫بەاڵم‬will‫لەگەڵ‬
‫تر‬ ‫جێناوەکانی‬‫دێت‬‫ر‬‫بەکا‬.
‫بەاڵم‬shall‫وە‬ ‫دەمدا‬‫ر‬‫سە‬‫ی‬‫ئینگلیز‬ ‫لە‬ ‫دێت‬‫ر‬‫بەکا‬ ‫رکەم‬‫ۆ‬‫ز‬will‫وە‬ ‫گرتۆتەوە‬ ‫ی‬‫ئەو‬ ‫جێگای‬
‫دێت‬‫ر‬‫جێناوەکاندابەکا‬ ‫گشت‬ ‫لەگەڵ‬.
‫دێن‬‫ر‬‫بەکا‬ ‫لەگەڵ‬ ‫شانەی‬‫و‬‫و‬ ‫ئەم‬ ‫ھەمیشە‬ ‫دەمە‬ ‫ئەم‬ ‫ەھا‬‫و‬‫وەھەر‬:
‫سبەینێ‬tomorrow ‫داھاتو‬next ‫لەداھاتودا‬in the future
‫داھاتودا‬ ‫لە‬ ‫یەک‬‫و‬‫مێژو‬‫ھەر‬ ‫یان‬in 2009 AD, in 1428 AH:

‫سادە‬‫ی‬‫داھاتو‬3.Future Simple
‫ـونە‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ن‬‫نمو‬:
1- I will go to school tomorrow.
2- They will play foot ball next Friday.
3- He will join the army in the future.
‫ھێنانی‬‫ر‬‫بەکا‬‫بە‬ ‫سادەدا‬ ‫ی‬‫داھاتو‬‫لە‬‫ھەیە‬‫تر‬‫نێکی‬‫و‬‫بو‬‫ست‬‫و‬‫در‬ ‫لێرەدا‬:
am , is , are going to

4. Present Continuous Tense ‫دەوام‬‫ر‬‫بە‬ ‫ی‬‫و‬‫انەبردو‬‫ڕ‬‫دەمی‬
‫دەدات‬‫و‬‫ڕ‬ ‫قسەکردندا‬‫لەکاتی‬‫تەنھا‬‫کە‬‫ێک‬‫ر‬‫لەکا‬‫باسکردن‬‫بۆ‬‫دێت‬‫ر‬‫بەکا‬‫دەمە‬‫ئەم‬.
‫لە‬ ‫دێت‬ ‫پێک‬‫دەمە‬ ‫ئەم‬:+ ing‫ـار‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ک‬am / is / are +
I am + verb + ing
He, she, it is + verb + ing
They, we, you are + verb + ing
‫دێن‬‫ر‬‫بەکا‬‫لەگەڵ‬‫شانەی‬‫و‬‫و‬ ‫ئەم‬‫ھەمیشە‬ ‫دەمە‬‫ئەم‬‫ەھا‬‫و‬‫وەھەر‬.
‫ئێستا‬now ‫کاتەدا‬ ‫لەم‬at the moment ‫تەماشابکە‬look
‫ئێستادا‬‫لەکاتی‬at the present time ‫بگرە‬‫ێ‬‫گو‬listen

‫ـە‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ن‬‫نمو‬:
1- I am reading a story at the moment.
2- They are watching television now.
3- Look! the bus is coming.
4. Present Continuous Tense ‫دەوام‬‫ر‬‫بە‬ ‫ی‬‫و‬‫انەبردو‬‫ڕ‬‫دەمی‬

‫دەوام‬‫ر‬‫بە‬ ‫ی‬‫و‬‫انەبردو‬‫ڕ‬ ‫دەمی‬4. Present Continuous
Tense ‫ەکان‬‫ر‬‫کا‬‫لە‬‫ھەندێک‬‫نابن‬‫واتە‬‫دەوام‬‫ر‬‫بە‬ ‫ی‬‫شێواز‬‫بە‬ing‫دەوام‬‫ر‬‫بە‬‫انەبردووی‬‫ڕ‬ ‫یان‬‫دەوام‬‫ر‬‫بە‬ ‫ابردووی‬‫ڕ‬‫لە‬ ‫چ‬ ‫ن‬‫ناگر‬‫ر‬‫وە‬
‫ھەست‬ ‫بڕینی‬‫ر‬‫دە‬ ‫انە‬‫ر‬‫کا‬‫ئەم‬ ‫وە‬‫و‬‫ار‬‫ز‬‫ئا‬ ‫و‬‫ی‬ ‫خۆش‬‫و‬‫ناخۆشین‬،‫نەش‬ ‫ا‬‫ر‬‫کا‬‫لەم‬ ‫وە‬:
‫دەوێت‬‫ی‬ ‫خۆش‬like ‫دەوێت‬‫ی‬ ‫خۆش‬love ‫دەیەوێت‬want ‫پێچاکترە‬ ‫وای‬prefer
‫ێ‬‫خۆزگەدەخواز‬
wish
‫لێیەتی‬ ‫رقی‬hate ‫لێیەتی‬ ‫رقی‬dislike ‫پێدەکات‬ ‫ھەست‬
feel
‫دەکات‬‫ئومێد‬hope ‫دەبیستێت‬hear ‫دەکات‬‫ڕ‬‫واباوە‬think ‫واپێدەچێت‬seem
‫دەکەوێت‬‫ر‬‫وادە‬
appear
‫دەترسێت‬fear ‫وابیردەکاتەوە‬consider ‫گونجاو‬fit
‫دەکات‬‫ڕ‬‫باوە‬believe ‫پێدەکات‬‫متمانەی‬trust ‫تێدەگات‬understand

5. Past Continuous Tense ‫دەوام‬‫ر‬‫بە‬ ‫ی‬‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬
‫تر‬‫ێکی‬‫ر‬‫کا‬‫دانی‬‫و‬‫ڕ‬‫لەکاتی‬‫یداوە‬‫و‬‫ڕ‬ ‫دا‬‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬ ‫لە‬‫کە‬‫ێک‬‫ر‬‫لەکا‬‫باسکردن‬‫بۆ‬‫دێت‬‫ر‬‫بەکا‬‫دەمە‬‫ئەم‬.
‫لە‬ ‫پێکدێت‬‫دەمە‬‫ئەم‬:+ ing‫ـار‬‫ک‬was / were +
‫وشانە‬ ‫ئەم‬‫لەگەڵ‬ ‫دێت‬‫ر‬‫بەکا‬‫دەمە‬ ‫ئەم‬:
‫تێبینی‬:
‫لە‬‫کە‬ ‫دێت‬‫سادە‬ ‫ی‬‫و‬‫ابردو‬‫ر‬‫لەگەڵیدا‬‫ھەمیشە‬‫دەمە‬‫ئەم‬‫پێش‬‫دەد‬‫و‬‫ر‬‫ە‬‫ر‬‫کا‬ ‫ئەم‬‫سادە‬‫ی‬‫و‬‫ابردو‬‫ر‬‫ێکی‬‫ر‬‫کا‬ ‫دانی‬‫و‬‫ڕ‬‫ات‬‫والە‬‫وە‬
‫بێت‬‫دەوام‬‫ر‬‫بە‬‫کە‬‫کەدەکات‬‫ە‬‫ر‬‫کا‬(.‫رودەدات‬ ‫ە‬‫ر‬‫کا‬‫ئەم‬ ‫سادە‬ ‫ابردووی‬‫ر‬ ‫ێکی‬‫ر‬‫کا‬‫انەوەی‬‫ڕ‬‫گی‬ ‫لەکاتی‬)
‫لەوکاتەی‬when ‫لەکاتێکا‬while ‫کە‬as ‫ئەوەی‬‫ر‬‫لەبە‬because

‫ـە‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ن‬‫نمو‬:
While I was sleeping , a thief entered my room.
‫سادە‬‫ی‬‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬‫دەوام‬‫ر‬‫بە‬‫ی‬‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬
(‫لەکاتێکدا‬‫من‬‫م‬‫و‬‫نوستبو‬،‫ز‬‫د‬‫ێ‬‫ک‬‫ھاتە‬‫م‬‫ر‬‫و‬‫ژ‬)‫ابرد‬‫ڕ‬‫یەکێکیان‬‫پێکدێت‬‫داو‬‫و‬‫ڕ‬‫و‬‫دو‬‫لە‬‫ستەیە‬‫ڕ‬ ‫ئەم‬‫ی‬‫و‬‫و‬
‫نوستندا‬‫لەکاتی‬‫یداوە‬‫و‬‫ڕ‬‫کە‬‫ەکەیە‬‫ز‬‫د‬‫ەوەی‬‫ر‬‫و‬‫ژ‬‫ھاتنە‬‫تریان‬‫ئەوەی‬‫وە‬‫نوستنە‬‫کە‬‫دەوامە‬‫ر‬‫بە‬.
When we were eating , my father came .
‫سادە‬‫ی‬‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬‫دەوام‬‫ر‬‫بە‬‫ی‬‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬
(‫لەکاتێکدا‬‫نانمان‬‫ئێمە‬‫د‬‫ر‬‫دەخوا‬،‫باوکم‬‫ھات‬)‫ابر‬‫ڕ‬‫یەکێکیان‬ ‫پێکدێت‬‫داو‬‫و‬‫ڕ‬‫و‬‫دو‬‫لە‬‫ستەیە‬‫ڕ‬‫ئەم‬‫ی‬‫و‬‫دو‬
‫دندا‬‫ر‬‫خوا‬‫لەکاتی‬‫یداوە‬‫و‬‫ڕ‬ ‫کە‬‫باوکمە‬‫ھاتنی‬‫تریان‬‫ئەوەی‬‫وە‬ ‫دنە‬‫ر‬‫خوا‬‫کە‬‫دەوامە‬‫ر‬‫بە‬.

‫ـە‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ن‬‫نمو‬:
‫تێبینی‬:‫واتای‬ ‫لە‬‫ھیچ‬‫ئەوەی‬ ‫بەبێ‬‫دابنێین‬‫ستەکە‬‫ڕ‬‫استی‬‫ڕ‬‫لەناوە‬ ‫پەیوەندی‬ ‫ی‬‫از‬‫ر‬‫ئام‬‫دەکرێت‬‫ێت‬‫ڕ‬‫بگۆ‬‫ستەکە‬‫ڕ‬
‫پەیوەندی‬‫ی‬‫از‬‫ر‬‫ئام‬ ‫دوای‬‫بکەوێتە‬‫استەوخۆ‬‫ڕ‬‫دەوام‬‫ر‬‫بە‬‫ی‬‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬‫ستەی‬‫ڕ‬ ‫دەبێت‬‫بەاڵم‬.‫وەکو‬‫ئەمانە‬:
A thief entered my room while I was sleeping .
‫دەوام‬‫ر‬‫بە‬‫ی‬‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬‫سادە‬‫ی‬‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬
‫ێک‬‫ز‬‫د‬‫ھاتە‬‫من‬‫لەکاتێکدا‬‫م‬‫ر‬‫و‬‫ژ‬‫م‬‫و‬‫ستبو‬‫و‬‫نو‬.
My father came when we were eating .
‫دەوام‬‫ر‬‫بە‬‫ی‬‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬‫سادە‬‫ی‬‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬
‫باوکم‬‫ھات‬‫نانمان‬‫لەکاتێکدا‬‫د‬‫ر‬‫دەخوا‬.

‫تێبینی‬:
‫بە‬‫ستە‬‫ڕ‬‫ئەگەر‬‫سرێت‬‫و‬‫نو‬‫دە‬‫یزە‬‫ر‬‫فا‬while‫و‬‫پێکردبو‬ ‫دەستی‬‫استی‬‫ڕ‬‫ناوە‬‫ە‬‫و‬‫کەوتبو‬ ‫ئەگەر‬‫دەسڕێتەوە‬‫وە‬
‫کان‬‫ستە‬‫ڕ‬.
‫یاسای‬‫ھەمیشە‬ ‫بێت‬‫لەبیرت‬while‫تریان‬‫ئەوەی‬‫وە‬‫دەوامە‬‫ر‬‫بە‬‫یەکەمیان‬‫کە‬‫تیایە‬ ‫ی‬‫ـار‬‫ک‬‫و‬‫دو‬
‫سادەیە‬‫ی‬‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬.

6. Future Continuous Tense ‫دەوام‬‫ر‬‫بە‬‫ی‬‫داھاتو‬
‫ب‬‫ماوەیەک‬‫بۆ‬‫وە‬ ‫دا‬‫داھاتو‬‫لە‬‫بدات‬‫و‬‫ر‬ ‫دەکرێت‬‫ان‬‫و‬‫چاوەڕ‬‫کە‬‫ێک‬‫ر‬‫کا‬ ‫لە‬‫کردن‬‫بۆباس‬‫دێت‬‫ر‬‫بەکا‬‫دەمە‬‫ئەم‬‫دەوام‬‫ر‬‫ە‬
‫دەبێت‬.
‫لە‬ ‫دێت‬ ‫پێک‬‫دەمە‬ ‫ئەم‬‫وە‬:ing )+‫کار‬( will + be+
‫دێن‬‫ر‬‫بەکا‬‫لەگەڵ‬‫شانەی‬‫و‬‫و‬ ‫ئەم‬‫ھەمیشە‬ ‫دەمە‬‫ئەم‬‫ەھا‬‫و‬‫وەھەر‬:
‫لە‬/‫بۆکات‬‫دێت‬‫ر‬‫بەکا‬At ‫بە‬by ‫لەناو‬in
‫لە‬..‫بۆ‬from…to ‫،گشت‬‫ھەمو‬All ‫پاش‬after

6. Future Continuous Tense ‫دەوام‬‫ر‬‫بە‬‫ی‬‫داھاتو‬
‫ـە‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ن‬‫نمو‬:
1- By 7.30 tomorrow, I will be flying to Hawler.
2- They will be waiting for you at 5 o'clock.

7. Present Perfect Tense ‫تەواو‬ ‫ی‬‫انەبردو‬‫ڕ‬
‫ھ‬‫پێ‬‫کۆتایی‬‫لەمەوبەر‬‫ت‬‫ر‬‫کو‬‫ماوەیەکی‬‫وە‬‫یداوە‬‫و‬‫ڕ‬ ‫ابردودا‬‫ڕ‬ ‫لە‬‫کە‬‫داوێک‬‫و‬‫ڕ‬ ‫لە‬‫باسکردن‬‫بۆ‬‫دێت‬‫ر‬‫بەکا‬‫دەمە‬‫ئەم‬‫لە‬‫یان‬ ‫اتوە‬
‫ماوە‬‫ئێستادا‬‫لەسەرکاتی‬‫ی‬‫گەر‬‫ی‬‫کار‬‫بەاڵم‬‫پێھاتوە‬‫کۆتایی‬ ‫ابردودا‬‫ڕ‬.
‫لە‬ ‫پێکدێت‬‫دەمە‬‫ئەم‬:
(‫ی‬‫ابردو‬‫ڕ‬‫ر‬‫و‬‫دو‬)has / have + p.p
‫دێن‬‫ر‬‫بەکا‬‫لەگەڵ‬‫شانەی‬‫و‬‫و‬‫ئەم‬‫ھەمیشە‬‫دەمە‬‫ئەم‬:
‫لەوکاتەی‬since ‫بۆماوەی‬for ‫ئێستا‬‫ر‬‫ھە‬Just
‫ئێستا‬ ‫تاوەکو‬yet ‫دەم‬‫ر‬‫ھە‬ever ‫ھەرگیز‬never
‫دوایەدا‬‫لەم‬recently ‫ئێستا‬‫ر‬‫ھە‬already

‫ـە‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ن‬‫نمو‬:
1- I have lived in Sulaimaniya for six years.
2- I have not visited him since 1995.
3- Ahmed has already finished his homework.
4- She has written three letters just now.
7. Present Perfect Tense ‫تەواو‬ ‫ی‬‫انەبردو‬‫ڕ‬

Since & For
 Since means “from some definite points or period in the past up to now”

‫وشەی‬”‫لەوکاتەی‬“‫بەواتای‬‫وەتاوەکوئێستا‬ ‫ابردودا‬‫ڕ‬ ‫لە‬‫او‬‫ر‬‫یک‬‫ر‬‫دیا‬‫کاتێکی‬ ‫لە‬‫یان‬‫خاڵێک‬‫لە‬.
 For means “a definite period of time”
‫وشەی‬”‫بۆماوەی‬“‫بۆماوەیەکی‬‫بەواتای‬
‫کاتی‬ ‫ی‬‫او‬‫ر‬‫یک‬‫ر‬‫دیا‬.
‫لەوکاتەوە‬since ‫بۆماوەی‬For
2 o’clock a moment
Monday 3 minutes
yesterday an hour
last night many hours
last week/ last month/ last
year
3 days/ 5 weeks / 4
months
1996 a year
last century 10 years
he came………… a century

‫لە‬‫ماوەیەکدا‬‫لە‬‫ە‬‫و‬‫پێھاتو‬‫کۆتایی‬‫وە‬‫یداوە‬‫و‬‫ڕ‬ ‫دا‬‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬ ‫لە‬‫کە‬‫ێک‬‫ر‬‫کا‬ ‫لە‬‫باسکردن‬‫بۆ‬‫دێت‬‫ر‬‫بەکا‬‫دەمە‬‫ئەم‬
‫دا‬‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬ ‫دەمی‬.
‫لە‬ ‫پێکدێت‬ ‫دەمە‬ ‫ئەم‬:.‫ر‬‫و‬‫دو‬ ‫ی‬‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬+had+‫ا‬‫ر‬‫کا‬-
‫دێن‬‫ر‬‫بەکا‬‫لەگەڵ‬‫وشانەی‬‫ئەم‬‫ھەمیشە‬‫دەمە‬‫ئەم‬:
‫ئەوەی‬ ‫پاش‬After ‫ئەوەی‬ ‫پێش‬Before
‫کە‬which ‫کات‬ ‫وترین‬‫و‬‫بەز‬as soon as
8. Past Perfect Tense ‫تەواو‬‫ی‬‫ابردو‬‫ڕ‬

8. Past Perfect Tense ‫تەواو‬‫ی‬‫ابردو‬‫ڕ‬
‫نمونــــــــھ‬:
1- I had washed before I prayed.
2- They went home after they had finished their work.
3- Ahmed had eaten the cake which he bought.
4- As soon as they had bought a car, they drove to Hawler.
‫تێبینی‬‫یداوە‬‫و‬‫ڕ‬ ‫کە‬ ‫دێت‬‫ر‬‫بەکا‬ ‫لەگەڵ‬ ‫سادەی‬ ‫ی‬‫ابردو‬‫ڕ‬‫دەمی‬ ‫ی‬‫ر‬‫ۆ‬‫بەز‬‫دەمە‬ ‫ئەم‬ ‫کە‬ ‫بکە‬ ‫ئەوە‬‫پاش‬‫کۆت‬‫ھاتنی‬ ‫ایی‬
‫تەواو‬ ‫ی‬‫ابردو‬‫ڕ‬.

9. Future Perfect Tense ‫تەواو‬‫ی‬‫داھاتو‬
‫ل‬‫ماوەیەک‬‫لە‬‫پێبێت‬‫کۆتایی‬‫وە‬‫بدات‬‫و‬‫ڕ‬‫اندەکرێت‬‫و‬‫چاوەڕ‬‫کە‬‫داوێک‬‫و‬‫ڕ‬ ‫لە‬‫باسکردن‬‫بۆ‬‫دێت‬‫ر‬‫بەکا‬‫دەمە‬‫ئەم‬‫دا‬‫و‬‫داھاتو‬‫ە‬.
‫لە‬ ‫پێکدێت‬‫دەمە‬‫ئەم‬:
‫ر‬‫و‬‫دو‬‫ی‬‫ابردو‬‫ڕ‬will + have ++‫ا‬‫ر‬‫کا‬-
‫دێن‬‫ر‬‫بەکا‬‫لەگەڵ‬‫وشانەی‬‫ئەم‬‫ھەمیشە‬‫دەمە‬‫ئەم‬:
‫ی‬‫وبەر‬‫ر‬‫دەو‬ ‫لە‬by ‫لە‬at

9. Future Perfect Tense ‫تەواو‬‫ی‬‫داھاتو‬
‫ـە‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ن‬‫نمو‬:
1- By 2.00 this afternoon, I will have finished my work.
2- At 10.00 tonight, she will have written five letters.

10. Present Perfect Continuous Tense ‫دەوام‬‫ر‬‫بە‬ ‫ی‬‫تەواو‬ ‫ی‬‫انەبردو‬‫ڕ‬
‫ئ‬‫تاوەکو‬‫بەاڵم‬‫تەواوبوە‬‫وە‬‫داوە‬‫و‬‫ڕ‬‫بەشێکی‬‫دا‬‫و‬‫ابردو‬‫ڕ‬ ‫لە‬‫کە‬‫ێک‬‫ر‬‫کا‬ ‫لە‬‫باسکردن‬‫بۆ‬‫دێت‬‫ر‬‫بەکا‬‫دەمە‬‫ئەم‬‫ێستا‬
‫دەوامە‬‫ر‬‫بە‬.
‫لە‬ ‫پێکدێت‬ ‫دەمە‬ ‫ئەم‬:
....ing+‫کار‬+has / have + been‫ا‬‫ر‬‫کا‬-
‫دێن‬‫ر‬‫بەکا‬‫لەگەڵ‬‫شانەی‬‫و‬‫و‬‫ئەم‬‫ھەمیشە‬‫دەمە‬‫ئەم‬:
‫بۆماوەی‬for ‫لەوکاتەی‬since

‫ـە‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ن‬‫نمو‬:
1- I have been studying Kurdish for five years.
2- He has been sleeping since 3 o’clock.

‫بکەینەوە‬‫جیا‬‫تەواو‬‫ی‬‫انەبردو‬‫ر‬ ‫لە‬‫دەوام‬‫ر‬‫بە‬‫ی‬‫تەواو‬‫ی‬‫انەبردو‬‫ڕ‬ ‫ئەوەی‬‫بۆ‬:
‫تێبینی‬‫ەوەبکە‬‫ر‬‫خوا‬‫نمونانەی‬‫ئەم‬:
 Mahabad started making cakes three hours ago. There are now one
hundred cakes on the table.
‫دەکەین‬‫ست‬‫و‬‫در‬‫ستەیەدا‬‫ر‬‫و‬‫دو‬‫لەم‬‫کە‬:
‫دەوام‬‫ر‬‫بە‬ ‫ی‬‫تەواو‬ ‫ی‬‫انەبردو‬‫ڕ‬Present Perfect Continuous Tense
 She has been making cakes for three hours.
‫تەواو‬ ‫ی‬‫انەبردو‬‫ڕ‬Present Perfect Tense
 She has made 100 cakes.

‫ی‬‫داخواز‬‫ی‬‫شێواز‬Imperatives
 Imperatives are verbs used at the beginning of sentences
either in the affirmative or negative to indicate instructions, invitations,
signs and notices or telling someone what to do.
‫پ‬‫بە‬‫ەکردن‬‫ژ‬‫ئاما‬‫بۆ‬‫ێ‬‫ئەر‬‫ی‬‫شێواز‬ ‫بە‬‫ئاخو‬‫دێن‬‫ر‬‫بەکا‬‫ستەدا‬‫ر‬‫ەتای‬‫ر‬‫سە‬ ‫لە‬‫کە‬‫انەن‬‫ر‬‫کا‬‫ئەو‬ ‫ی‬‫داخواز‬‫ی‬‫شێواز‬‫ێدانی‬
‫ی‬‫انیار‬‫ز‬,‫دەعوەتکردن‬,‫چیبکات‬‫کە‬ ‫بڵێی‬‫کەسێک‬ ‫بە‬‫وە‬ ‫تێبینی‬‫و‬‫ھێما‬.
 The Imperatives uses the simple form of the verb such as: walk, read,
open,….etc.
‫کار‬‫یەکەمی‬ ‫ی‬‫شێواز‬‫یاخود‬‫ێت‬‫ر‬‫دەھێند‬‫ر‬‫بەکا‬‫ـار‬‫ک‬‫سادەی‬ ‫ی‬‫شێواز‬ ‫ی‬‫داخواز‬‫ی‬‫شێواز‬(‫چاوگ‬.)

‫ی‬‫داخواز‬‫ی‬‫شێواز‬Imperatives
‫ـە‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ـ‬‫ن‬‫نمو‬:
‫ی‬‫انیار‬‫ز‬‫پێدانی‬Give Instructions
)‫ێ‬‫ئەر‬ Mix the flour and the sugar. (Affirmative
)‫ێ‬‫ئەر‬ Take two tablets every four hours. (Affirmative
‫دەعوەتکردن‬ ‫شێوەی‬Make Invitations
)‫ێ‬‫ئەر‬ Come in; make yourselves at home. (Affirmative
 Please start; do not wait for me. (Negative ‫ێ‬‫نەر‬ )
‫بکات‬ ‫چی‬‫کە‬ ‫بڵی‬‫بەکەسێک‬Tell someone what to do
)‫ێ‬‫ئەر‬(Affirmative Open your book.
 Do not forget to post the letter. (Negative ‫ێ‬‫نەر‬ (

English Grammar in Kurdish | ڕێزمانی ئینگلیزی

English Grammar in Kurdish | ڕێزمانی ئینگلیزی

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

More from Sarchia Khursheed

More from Sarchia Khursheed (20)

English Grammar in Kurdish | ڕێزمانی ئینگلیزی